% Ramayana: Kiskindhakanda % Last updated: Sat Sep 25 2021 % Encoding: ASCII % 4001001a sa tAM puSkariNIM gatvA padmotpalajhaSAkulAm 4001001c rAmaH saumitrisahito vilalApAkulendriyaH 4001002a tasya dRSTvaiva tAM harSAd indriyANi cakampire 4001002c sa kAmavazam ApannaH saumitrim idam abravIt 4001003a saumitre pazya pampAyAH kAnanaM zubhadarzanam 4001003c yatra rAjanti zailAbhA drumAH sazikharA iva 4001004a mAM tu zokAbhisaMtaptam AdhayaH pIDayanti vai 4001004c bharatasya ca duHkhena vaidehyA haraNena ca 4001005a adhikaM pravibhAty etan nIlapItaM tu zAdvalam 4001005c drumANAM vividhaiH puSpaiH paristomair ivArpitam 4001006a sukhAnilo 'yaM saumitre kAlaH pracuramanmathaH 4001006c gandhavAn surabhir mAso jAtapuSpaphaladrumaH 4001007a pazya rUpANi saumitre vanAnAM puSpazAlinAm 4001007c sRjatAM puSpavarSANi varSaM toyamucAm iva 4001008a prastareSu ca ramyeSu vividhAH kAnanadrumAH 4001008c vAyuvegapracalitAH puSpair avakiranti gAm 4001009a mArutaH sukhaM saMsparze vAti candanazItalaH 4001009c SaTpadair anukUjadbhir vaneSu madhugandhiSu 4001010a giriprastheSu ramyeSu puSpavadbhir manoramaiH 4001010c saMsaktazikharA zailA virAjanti mahAdrumaiH 4001011a puSpitAgrAMz ca pazyemAn karNikArAn samantataH 4001011c hATakapratisaMchannAn narAn pItAmbarAn iva 4001012a ayaM vasantaH saumitre nAnAvihaganAditaH 4001012c sItayA viprahINasya zokasaMdIpano mama 4001013a mAM hi zokasamAkrAntaM saMtApayati manmathaH 4001013c hRSTaH pravadamAnaz ca samAhvayati kokilaH 4001014a eSa dAtyUhako hRSTo ramye mAM vananirjhare 4001014c praNadan manmathAviSTaM zocayiSyati lakSmaNa 4001015a vimizrA vihagAH pumbhir AtmavyUhAbhinanditAH 4001015c bhRGgarAjapramuditAH saumitre madhurasvarAH 4001016a mAM hi sA mRgazAvAkSI cintAzokabalAtkRtam 4001016c saMtApayati saumitre krUraz caitravanAnilaH 4001017a zikhinIbhiH parivRtA mayUrA girisAnuSu 4001017c manmathAbhiparItasya mama manmathavardhanAH 4001018a pazya lakSNama nRtyantaM mayUram upanRtyati 4001018c zikhinI manmathArtaiSA bhartAraM girisAnuSu 4001019a mayUrasya vane nUnaM rakSasA na hRtA priyA 4001019c mama tv ayaM vinA vAsaH puSpamAse suduHsahaH 4001020a pazya lakSmaNa puSpANi niSphalAni bhavanti me 4001020c puSpabhArasamRddhAnAM vanAnAM zizirAtyaye 4001021a vadanti rAvaM muditAH zakunAH saMghazaH kalam 4001021c Ahvayanta ivAnyonyaM kAmonmAdakarA mama 4001022a nUnaM paravazA sItA sApi zocaty ahaM yathA 4001022c zyAmA padmapalAzAkSI mRdubhASA ca me priyA 4001023a eSa puSpavaho vAyuH sukhasparzo himAvahaH 4001023c tAM vicintayataH kAntAM pAvakapratimo mama 4001024a tAM vinAtha vihaMgo 'sau pakSI praNaditas tadA 4001024c vAyasaH pAdapagataH prahRSTam abhinardati 4001025a eSa vai tatra vaidehyA vihagaH pratihArakaH 4001025c pakSI mAM tu vizAlAkSyAH samIpam upaneSyati 4001026a pazya lakSmaNa saMnAdaM vane madavivardhanam 4001026c puSpitAgreSu vRkSeSu dvijAnAm upakUjatAm 4001027a saumitre pazya pampAyAz citrAsu vanarAjiSu 4001027c nalinAni prakAzante jale taruNasUryavat 4001028a eSA prasannasalilA padmanIlotpalAyatA 4001028c haMsakAraNDavAkIrNA pampA saugandhikAyutA 4001029a cakravAkayutA nityaM citraprasthavanAntarA 4001029c mAtaGgamRgayUthaiz ca zobhate salilArthibhiH 4001030a padmakozapalAzAni draSTuM dRSTir hi manyate 4001030c sItAyA netrakozAbhyAM sadRzAnIti lakSmaNa 4001031a padmakesarasaMsRSTo vRkSAntaraviniHsRtaH 4001031c niHzvAsa iva sItAyA vAti vAyur manoharaH 4001032a saumitre pazya pampAyA dakSiNe girisAnuni 4001032c puSpitAM karNikArasya yaSTiM paramazobhanAm 4001033a adhikaM zailarAjo 'yaM dhAtubhis tu vibhUSitaH 4001033c vicitraM sRjate reNuM vAyuvegavighaTTitam 4001034a giriprasthAs tu saumitre sarvataH saMprapuSpitaiH 4001034c niSpatraiH sarvato ramyaiH pradIpA iva kuMzukaiH 4001035a pampAtIraruhAz ceme saMsaktA madhugandhinaH 4001035c mAlatImallikASaNDAH karavIrAz ca puSpitAH 4001036a ketakyaH sinduvArAz ca vAsantyaz ca supuSpitAH 4001036c mAdhavyo gandhapUrNAz ca kundagulmAz ca sarvazaH 4001037a ciribilvA madhUkAz ca vaJjulA bakulAs tathA 4001037c campakAs tilakAz caiva nAgavRkSAz ca puSpitAH 4001038a nIpAz ca varaNAz caiva kharjUrAz ca supuSpitAH 4001038c aGkolAz ca kuraNTAz ca cUrNakAH pAribhadrakAH 4001039a cUtAH pATalayaz caiva kovidArAz ca puSpitAH 4001039c mucukundArjunAz caiva dRzyante girisAnuSu 4001040a ketakoddAlakAz caiva zirISAH ziMzapA dhavAH 4001040c zAlmalyaH kiMzukAz caiva raktAH kurabakAs tathA 4001040e tinizA nakta mAlAz ca candanAH syandanAs tathA 4001041a vividhA vividhaiH puSpais tair eva nagasAnuSu 4001041c vikIrNaiH pItaraktAbhAH saumitre prastarAH kRtAH 4001042a himAnte pazya saumitre vRkSANAM puSpasaMbhavam 4001042c puSpamAse hi taravaH saMgharSAd iva puSpitAH 4001043a pazya zItajalAM cemAM saumitre puSkarAyutAm 4001043c cakravAkAnucaritAM kAraNDavaniSevitAm 4001043e plavaiH krauJcaiz ca saMpUrNAM varAhamRgasevitAm 4001044a adhikaM zobhate pampAvikUjadbhir vihaMgamaiH 4001045a dIpayantIva me kAmaM vividhA muditA dvijAH 4001045c zyAmAM candramukhIM smRtvA priyAM padmanibhekSaNAm 4001046a paya sAnuSu citreSu mRgIbhiH sahitAn mRgAn 4001046c mAM punar mRgazAvAkSyA vaidehyA virahIkRtam 4001047a evaM sa vilapaMs tatra zokopahatacetanaH 4001047c avekSata zivAM pampAM ramyavArivahAM zubhAm 4001048a nirIkSamANaH sahasA mahAtmA; sarvaM vanaM nirjharakandaraM ca 4001048c udvignacetAH saha lakSmaNena; vicArya duHkhopahataH pratasthe 4001049a tAv RSyamUkaM sahitau prayAtau; sugrIvazAkhAmRgasevitaM tam 4001049c trastAs tu dRSTvA harayo babhUvur; mahaujasau rAghavalakSmaNau tau 4002001a tau tu dRSTvA mahAtmAnau bhrAtarau rAmalakSmaNau 4002001c varAyudhadharau vIrau sugrIvaH zaGkito 'bhavat 4002002a udvignahRdayaH sarvA dizaH samavalokayan 4002002c na vyatiSThata kasmiMz cid deze vAnarapuMgavaH 4002003a naiva cakre manaH sthAne vIkSamANo mahAbalau 4002003c kapeH paramabhItasya cittaM vyavasasAda ha 4002004a cintayitvA sa dharmAtmA vimRzya gurulAghavam 4002004c sugrIvaH paramodvignaH sarvair anucaraiH saha 4002005a tataH sa sacivebhyas tu sugrIvaH plavagAdhipaH 4002005c zazaMsa paramodvignaH pazyaMs tau rAmalakSmaNau 4002006a etau vanam idaM durgaM vAlipraNihitau dhruvam 4002006c chadmanA cIravasanau pracarantAv ihAgatau 4002007a tataH sugrIvasacivA dRSTvA paramadhanvinau 4002007c jagmur giritaTAt tasmAd anyac chikharam uttamam 4002008a te kSipram abhigamyAtha yUthapA yUthaparSabham 4002008c harayo vAnarazreSThaM parivAryopatasthire 4002009a ekam ekAyanagatAH plavamAnA girer girim 4002009c prakampayanto vegena girINAM zikharANi ca 4002010a tataH zAkhAmRgAH sarve plavamAnA mahAbalAH 4002010c babhaJjuz ca nagAMs tatra puSpitAn durgasaMzritAn 4002011a Aplavanto harivarAH sarvatas taM mahAgirim 4002011c mRgamArjArazArdUlAMs trAsayanto yayus tadA 4002012a tataH sugrIvasacivAH parvatendraM samAzritAH 4002012c saMgamya kapimukhyena sarve prAJjalayaH sthitAH 4002013a tatas taM bhayasaMtrastaM vAlikilbiSazaGkitam 4002013c uvAca hanumAn vAkyaM sugrIvaM vAkyakovidaH 4002014a yasmAd udvignacetAs tvaM pradruto haripuMgava 4002014c taM krUradarzanaM krUraM neha pazyAmi vAlinam 4002015a yasmAt tava bhayaM saumya pUrvajAt pApakarmaNaH 4002015c sa neha vAlI duSTAtmA na te pazyAmy ahaM bhayam 4002016a aho zAkhAmRgatvaM te vyaktam eva plavaMgama 4002016c laghucittatayAtmAnaM na sthApayasi yo matau 4002017a buddhivijJAnasaMpanna iGgitaiH sarvam Acara 4002017c na hy abuddhiM gato rAjA sarvabhUtAni zAsti hi 4002018a sugrIvas tu zubhaM vAkyaM zrutvA sarvaM hanUmataH 4002018c tataH zubhataraM vAkyaM hanUmantam uvAca ha 4002019a dIrghabAhU vizAlAkSau zaracApAsidhAriNau 4002019c kasya na syAd bhayaM dRSTvA etau surasutopamau 4002020a vAlipraNihitAv etau zaGke 'haM puruSottamau 4002020c rAjAno bahumitrAz ca vizvAso nAtra hi kSamaH 4002021a arayaz ca manuSyeNa vijJeyAz channacAriNaH 4002021c vizvastAnAm avizvastAz chidreSu praharanti hi 4002022a kRtyeSu vAlI medhAvI rAjAno bahudarzanAH 4002022c bhavanti parahantAras te jJeyAH prAkRtair naraiH 4002023a tau tvayA prAkRtenaiva gatvA jJeyau plavaMgama 4002023c zaGkitAnAM prakAraiz ca rUpavyAbhASaNena ca 4002024a lakSayasva tayor bhAvaM prahRSTamanasau yadi 4002024c vizvAsayan prazaMsAbhir iGgitaiz ca punaH punaH 4002025a mamaivAbhimukhaM sthitvA pRccha tvaM haripuMgava 4002025c prayojanaM pravezasya vanasyAsya dhanurdharau 4002026a zuddhAtmAnau yadi tv etau jAnIhi tvaM plavaMgama 4002026c vyAbhASitair vA rUpair vA vijJeyA duSTatAnayoH 4002027a ity evaM kapirAjena saMdiSTo mArutAtmajaH 4002027c cakAra gamane buddhiM yatra tau rAmalakSmaNau 4002028a tatheti saMpUjya vacas tu tasya; kapeH subhItasya durAsadasya 4002028c mahAnubhAvo hanumAn yayau tadA; sa yatra rAmo 'tibalaz ca lakSmaNaH 4003001a vaco vijJAya hanumAn sugrIvasya mahAtmanaH 4003001c parvatAd RzyamUkAt tu pupluve yatra rAghavau 4003002a sa tatra gatvA hanumAn balavAn vAnarottamaH 4003002c upacakrAma tau vAgbhir mRdvIbhiH satyavikramaH 4003003a svakaM rUpaM parityajya bhikSurUpeNa vAnaraH 4003003c AbabhASe ca tau vIrau yathAvat prazazaMsa ca 4003004a rAjarSidevapratimau tApasau saMzitavratau 4003004c dezaM katham imaM prAptau bhavantau varavarNinau 4003005a trAsayantau mRgagaNAn anyAMz ca vanacAriNaH 4003005c pampAtIraruhAn vRkSAn vIkSamANau samantataH 4003006a imAM nadIM zubhajalAM zobhayantau tarasvinau 4003006c dhairyavantau suvarNAbhau kau yuvAM cIravAsasau 4003007a siMhaviprekSitau vIrau siMhAtibalavikramau 4003007c zakracApanibhe cApe pragRhya vipulair bhujaiH 4003008a zrImantau rUpasaMpannau vRSabhazreSThavikramau 4003008c hastihastopamabhujau dyutimantau nararSabhau 4003009a prabhayA parvatendro 'yaM yuvayor avabhAsitaH 4003009c rAjyArhAv amaraprakhyau kathaM dezam ihAgatau 4003010a padmapatrekSaNau vIrau jaTAmaNDaladhAriNau 4003010c anyonyasadRzau vIrau devalokAd ivAgatau 4003011a yadRcchayeva saMprAptau candrasUryau vasuMdharAm 4003011c vizAlavakSasau vIrau mAnuSau devarUpiNau 4003012a siMhaskandhau mahAsattvau samadAv iva govRSau 4003012c AyatAz ca suvRttAz ca bAhavaH parighottamAH 4003012e sarvabhUSaNabhUSArhAH kim arthaM na vibhUSitaH 4003013a ubhau yogyAv ahaM manye rakSituM pRthivIm imAm 4003013c sasAgaravanAM kRtsnAM vindhyameruvibhUSitAm 4003014a ime ca dhanuSI citre zlakSNe citrAnulepane 4003014c prakAzete yathendrasya vajre hemavibhUSite 4003015a saMpUrNA nizitair bANair tUNAz ca zubhadarzanAH 4003015c jIvitAntakarair ghorair jvaladbhir iva pannagaiH 4003016a mahApramANau vipulau taptahATakabhUSitau 4003016c khaDgAv etau virAjete nirmuktabhujagAv iva 4003017a evaM mAM paribhASantaM kasmAd vai nAbhibhASathaH 4003018a sugrIvo nAma dharmAtmA kaz cid vAnarayUthapaH 4003018c vIro vinikRto bhrAtrA jagad bhramati duHkhitaH 4003019a prApto 'haM preSitas tena sugrIveNa mahAtmanA 4003019c rAjJA vAnaramukhyAnAM hanumAn nAma vAnaraH 4003020a yuvAbhyAM saha dharmAtmA sugrIvaH sakhyam icchati 4003020c tasya mAM sacivaM vittaM vAnaraM pavanAtmajam 4003021a bhikSurUpapraticchannaM sugrIvapriyakAmyayA 4003021c RzyamUkAd iha prAptaM kAmagaM kAmarUpiNam 4003022a evam uktvA tu hanumAMs tau vIrau rAmalakSmaNau 4003022c vAkyajJau vAkyakuzalaH punar novAca kiM cana 4003023a etac chrutvA vacas tasya rAmo lakSmaNam abravIt 4003023c prahRSTavadanaH zrImAn bhrAtaraM pArzvataH sthitam 4003024a sacivo 'yaM kapIndrasya sugrIvasya mahAtmanaH 4003024c tam eva kAGkSamANasya mamAntikam upAgataH 4003025a tam abhyabhASa saumitre sugrIvasacivaM kapim 4003025c vAkyajJaM madhurair vAkyaiH snehayuktam ariMdamam 4004001a tataH prahRSTo hanumAn kRtyavAn iti tad vacaH 4004001c zrutvA madhurasaMbhASaM sugrIvaM manasA gataH 4004002a bhavyo rAjyAgamas tasya sugrIvasya mahAtmanaH 4004002c yad ayaM kRtyavAn prAptaH kRtyaM caitad upAgatam 4004003a tataH paramasaMhRSTo hanUmAn plavagarSabhaH 4004003c pratyuvAca tato vAkyaM rAmaM vAkyavizAradaH 4004004a kimarthaM tvaM vanaM ghoraM pampAkAnanamaNDitam 4004004c AgataH sAnujo durgaM nAnAvyAlamRgAyutam 4004005a tasya tad vacanaM zrutvA lakSmaNo rAmacoditaH 4004005c AcacakSe mahAtmAnaM rAmaM dazarathAtmajam 4004006a rAjA dazaratho nAma dyutimAn dharmavatsalaH 4004006c tasyAyaM pUrvajaH putro rAmo nAma janaiH zrutaH 4004007a zaraNyaH sarvabhUtAnAM pitur nirdezapAragaH 4004007c vIro dazarathasyAyaM putrANAM guNavattaraH 4004008a rAjyAd bhraSTo vane vastuM mayA sArdham ihAgataH 4004008c bhAryayA ca mahAtejAH sItayAnugato vazI 4004008e dinakSaye mahAtejAH prabhayeva divAkaraH 4004009a aham asyAvaro bhrAtA guNair dAsyam upAgataH 4004009c kRtajJasya bahujJasya lakSmaNo nAma nAmataH 4004010a sukhArhasya mahArhasya sarvabhUtahitAtmanaH 4004010c aizvaryeNa vihInasya vanavAsAzritasya ca 4004011a rakSasApahRtA bhAryA rahite kAmarUpiNA 4004011c tac ca na jJAyate rakSaH patnI yenAsya sA hRtA 4004012a danur nAma zriyaH putraH zApAd rAkSasatAM gataH 4004012c AkhyAtas tena sugrIvaH samartho vAnarAdhipaH 4004013a sa jJAsyati mahAvIryas tava bhAryApahAriNam 4004013c evam uktvA danuH svargaM bhrAjamAno gataH sukham 4004014a etat te sarvam AkhyAtaM yAthAtathyena pRcchataH 4004014c ahaM caiva hi rAmaz ca sugrIvaM zaraNaM gatau 4004015a eSa dattvA ca vittAni prApya cAnuttamaM yazaH 4004015c lokanAthaH purA bhUtvA sugrIvaM nAtham icchati 4004016a zokAbhibhUte rAme tu zokArte zaraNaM gate 4004016c kartum arhati sugrIvaH prasAdaM saha yUthapaiH 4004017a evaM bruvANaM saumitriM karuNaM sAzrupAtanam 4004017c hanUmAn pratyuvAcedaM vAkyaM vAkyavizAradaH 4004018a IdRzA buddhisaMpannA jitakrodhA jitendriyAH 4004018c draSTavyA vAnarendreNa diSTyA darzanam AgatAH 4004019a sa hi rAjyAc ca vibhraSTaH kRtavairaz ca vAlinA 4004019c hRtadAro vane trasto bhrAtrA vinikRto bhRzam 4004020a kariSyati sa sAhAyyaM yuvayor bhAskarAtmajaH 4004020c sugrIvaH saha cAsmAbhiH sItAyAH parimArgaNe 4004021a ity evam uktvA hanumAJ zlakSNaM madhurayA girA 4004021c babhASe so 'bhigacchAmaH sugrIvam iti rAghavam 4004022a evaM bruvANaM dharmAtmA hanUmantaM sa lakSmaNaH 4004022c pratipUjya yathAnyAyam idaM provAca rAghavam 4004023a kapiH kathayate hRSTo yathAyaM mArutAtmajaH 4004023c kRtyavAn so 'pi saMprAptaH kRtakRtyo 'si rAghava 4004024a prasannamukhavarNaz ca vyaktaM hRSTaz ca bhASate 4004024c nAnRtaM vakSyate vIro hanUmAn mArutAtmajaH 4004025a tataH sa tu mahAprAjJo hanUmAn mArutAtmajaH 4004025c jagAmAdAya tau vIrau harirAjAya rAghavau 4004026a sa tu vipula yazAH kapipravIraH; pavanasutaH kRtakRtyavat prahRSTaH 4004026c girivaram uruvikramaH prayAtaH; sa zubhamatiH saha rAmalakSmaNAbhyAm 4005001a RzyamUkAt tu hanumAn gatvA taM malayaM giram 4005001c AcacakSe tadA vIrau kapirAjAya rAghavau 4005002a ayaM rAmo mahAprAjJaH saMprApto dRDhavikramaH 4005002c lakSmaNena saha bhrAtrA rAmo 'yaM satyavikramaH 4005003a ikSvAkUNAM kule jAto rAmo dazarathAtmajaH 4005003c dharme nigaditaz caiva pitur nirdezapAlakaH 4005004a tasyAsya vasato 'raNye niyatasya mahAtmanaH 4005004c rakSasApahRtA bhAryA sa tvAM zaraNam AgataH 4005005a rAjasUyAzvamedhaiz ca vahnir yenAbhitarpitaH 4005005c dakSiNAz ca tathotsRSTA gAvaH zatasahasrazaH 4005006a tapasA satyavAkyena vasudhA yena pAlitA 4005006c strIhetos tasya putro 'yaM rAmas tvAM zaraNaM gataH 4005007a bhavatA sakhyakAmau tau bhrAtarau rAmalakSmaNau 4005007c pratigRhyArcayasvemau pUjanIyatamAv ubhau 4005008a zrutvA hanumato vAkyaM sugrIvo hRSTamAnasaH 4005008c bhayaM sa rAghavAd ghoraM prajahau vigatajvaraH 4005009a sa kRtvA mAnuSaM rUpaM sugrIvaH plavagAdhipaH 4005009c darzanIyatamo bhUtvA prItyA provAca rAghavam 4005010a bhavAn dharmavinItaz ca vikrAntaH sarvavatsalaH 4005010c AkhyAtA vAyuputreNa tattvato me bhavadguNAH 4005011a tan mamaivaiSa satkAro lAbhaz caivottamaH prabho 4005011c yat tvam icchasi sauhArdaM vAnareNa mayA saha 4005012a rocate yadi vA sakhyaM bAhur eSa prasAritaH 4005012c gRhyatAM pANinA pANir maryAdA vadhyatAM dhruvA 4005013a etat tu vacanaM zrutvA sugrIvasya subhASitam 4005013c saMprahRSTamanA hastaM pIDayAm Asa pANinA 4005013e hRdyaM sauhRdam Alambya paryaSvajata pIDitam 4005014a tato hanUmAn saMtyajya bhikSurUpam ariMdamaH 4005014c kASThayoH svena rUpeNa janayAm Asa pAvakam 4005015a dIpyamAnaM tato vahniM puSpair abhyarcya satkRtam 4005015c tayor madhye tu suprIto nidadhe susamAhitaH 4005016a tato 'gniM dIpyamAnaM tau cakratuz ca pradakSiNam 4005016c sugrIvo rAghavaz caiva vayasyatvam upAgatau 4005017a tataH suprIta manasau tAv ubhau harirAghavau 4005017c anyonyam abhivIkSantau na tRptim upajagmatuH 4005018a tataH sarvArthavidvAMsaM rAmaM dazarathAtmajam 4005018c sugrIvaH prAha tejasvI vAkyam ekamanAs tadA 4006001a ayam AkhyAti me rAma sacivo mantrisattamaH 4006001c hanumAn yannimittaM tvaM nirjanaM vanam AgataH 4006002a lakSmaNena saha bhrAtrA vasataz ca vane tava 4006002c rakSasApahRtA bhAryA maithilI janakAtmajA 4006003a tvayA viyuktA rudatI lakSmaNena ca dhImatA 4006003c antaraM prepsunA tena hatvA gRdhraM jaTAyuSam 4006004a bhAryAviyogajaM duHkhaM nacirAt tvaM vimokSyase 4006004c ahaM tAm AnayiSyAmi naSTAM vedazrutiM yathA 4006005a rasAtale vA vartantIM vartantIM vA nabhastale 4006005c aham AnIya dAsyAmi tava bhAryAm ariMdama 4006006a idaM tathyaM mama vacas tvam avehi ca rAghava 4006006c tyaja zokaM mahAbAho tAM kAntAm AnayAmi te 4006007a anumAnAt tu jAnAmi maithilI sA na saMzayaH 4006007c hriyamANA mayA dRSTA rakSasA krUrakarmaNA 4006008a krozantI rAma rAmeti lakSmaNeti ca visvaram 4006008c sphurantI rAvaNasyAGke pannagendravadhUr yathA 4006009a AtmanA paJcamaM mAM hi dRSTvA zailataTe sthitam 4006009c uttarIyaM tayA tyaktaM zubhAny AbharaNAni ca 4006010a tAny asmAbhir gRhItAni nihitAni ca rAghava 4006010c AnayiSyAmy ahaM tAni pratyabhijJAtum arhasi 4006011a tam abravIt tato rAmaH sugrIvaM priyavAdinam 4006011c Anayasva sakhe zIghraM kimarthaM pravilambase 4006012a evam uktas tu sugrIvaH zailasya gahanAM guhAm 4006012c praviveza tataH zIghraM rAghavapriyakAmyayA 4006013a uttarIyaM gRhItvA tu zubhAny AbharaNAni ca 4006013c idaM pazyeti rAmAya darzayAm Asa vAnaraH 4006014a tato gRhItvA tadvAsaH zubhAny AbharaNAni ca 4006014c abhavad bASpasaMruddho nIhAreNeva candramAH 4006015a sItAsnehapravRttena sa tu bASpeNa dUSitaH 4006015c hA priyeti rudan dhairyam utsRjya nyapatat kSitau 4006016a hRdi kRtvA sa bahuzas tam alaMkAram uttamam 4006016c nizazvAsa bhRzaM sarpo bilastha iva roSitaH 4006017a avicchinnAzruvegas tu saumitriM vIkSya pArzvataH 4006017c paridevayituM dInaM rAmaH samupacakrame 4006018a pazya lakSmaNa vaidehyA saMtyaktaM hriyamANayA 4006018c uttarIyam idaM bhUmau zarIrAd bhUSaNAni ca 4006019a zAdvalinyAM dhruvaM bhUmyAM sItayA hriyamANayA 4006019c utsRSTaM bhUSaNam idaM tathArUpaM hi dRzyate 4006020a brUhi sugrIva kaM dezaM hriyantI lakSitA tvayA 4006020c rakSasA raudrarUpeNa mama prANasamA priyA 4006021a kva vA vasati tad rakSo mahad vyasanadaM mama 4006021c yannimittam ahaM sarvAn nAzayiSyAmi rAkSasAn 4006022a haratA maithilIM yena mAM ca roSayatA bhRzam 4006022c Atmano jIvitAntAya mRtyudvAram apAvRtam 4006023a mama dayitatamA hRtA vanAd; rajanicareNa vimathya yena sA 4006023c kathaya mama ripuM tam adya vai; pravagapate yamasaMnidhiM nayAmi 4007001a evam uktas tu sugrIvo rAmeNArtena vAnaraH 4007001c abravIt prAJjalir vAkyaM sabASpaM bASpagadgadaH 4007002a na jAne nilayaM tasya sarvathA pAparakSasaH 4007002c sAmarthyaM vikramaM vApi dauSkuleyasya vA kulam 4007003a satyaM tu pratijAnAmi tyaja zokam ariMdama 4007003c kariSyAmi tathA yatnaM yathA prApsyasi maithilIm 4007004a rAvaNaM sagaNaM hatvA paritoSyAtmapauruSam 4007004c tathAsmi kartA nacirAd yathA prIto bhaviSyasi 4007005a alaM vaiklavyam Alambya dhairyam AtmagataM smara 4007005c tvadvidhAnAM na sadRzam IdRzaM buddhilAghavam 4007006a mayApi vyasanaM prAptaM bhAryA haraNajaM mahat 4007006c na cAham evaM zocAmi na ca dhairyaM parityaje 4007007a nAhaM tAm anuzocAmi prAkRto vAnaro 'pi san 4007007c mahAtmA ca vinItaz cA kiM punar dhRtimAn bhavAn 4007008a bASpam ApatitaM dhairyAn nigrahItuM tvam arhasi 4007008c maryAdAM sattvayuktAnAM dhRtiM notsraSTum arhasi 4007009a vyasane vArtha kRcchre vA bhaye vA jIvitAntage 4007009c vimRzan vai svayA buddhyA dhRtimAn nAvasIdati 4007010a bAlizas tu naro nityaM vaiklavyaM yo 'nuvartate 4007010c sa majjaty avazaH zoke bhArAkrAnteva naur jale 4007011a eSo 'Jjalir mayA baddhaH praNayAt tvAM prasAdaye 4007011c pauruSaM zraya zokasya nAntaraM dAtum arhasi 4007012a ye zokam anuvartante na teSAM vidyate sukham 4007012c tejaz ca kSIyate teSAM na tvaM zocitum arhasi 4007013a hitaM vayasya bhAvena brUhi nopadizAmi te 4007013c vayasyatAM pUjayan me na tvaM zocitum arhasi 4007014a madhuraM sAntvitas tena sugrIveNa sa rAghavaH 4007014c mukham azrupariklinnaM vastrAntena pramArjayat 4007015a prakRtiSThas tu kAkutsthaH sugrIvavacanAt prabhuH 4007015c saMpariSvajya sugrIvam idaM vacanam abravIt 4007016a kartavyaM yad vayasyena snigdhena ca hitena ca 4007016c anurUpaM ca yuktaM ca kRtaM sugrIva tat tvayA 4007017a eSa ca prakRtiSTho 'ham anunItas tvayA sakhe 4007017c durlabho hIdRzo bandhur asmin kAle vizeSataH 4007018a kiM tu yatnas tvayA kAryo maithilyAH parimArgaNe 4007018c rAkSasasya ca raudrasya rAvaNasya durAtmanaH 4007019a mayA ca yad anuSTheyaM visrabdhena tad ucyatAm 4007019c varSAsv iva ca sukSetre sarvaM saMpadyate tava 4007020a mayA ca yad idaM vAkyam abhimAnAt samIritam 4007020c tat tvayA harizArdUla tattvam ity upadhAryatAm 4007021a anRtaM noktapUrvaM me na ca vakSye kadA cana 4007021c etat te pratijAnAmi satyenaiva zapAmi te 4007022a tataH prahRSTaH sugrIvo vAnaraiH sacivaiH saha 4007022c rAghavasya vacaH zrutvA pratijJAtaM vizeSataH 4007023a mahAnubhAvasya vaco nizamya; harir narANAm RSabhasya tasya 4007023c kRtaM sa mene harivIra mukhyas; tadA svakAryaM hRdayena vidvAn 4008001a parituSTas tu sugrIvas tena vAkyena vAnaraH 4008001c lakSmaNasyAgrajaM rAmam idaM vacanam abravIt 4008002a sarvathAham anugrAhyo devatAnAm asaMzayaH 4008002c upapannaguNopetaH sakhA yasya bhavAn mama 4008003a zakyaM khalu bhaved rAma sahAyena tvayAnagha 4008003c surarAjyam api prAptuM svarAjyaM kiM punaH prabho 4008004a so 'haM sabhAjyo bandhUnAM suhRdAM caiva rAghava 4008004c yasyAgnisAkSikaM mitraM labdhaM rAghavavaMzajam 4008005a aham apy anurUpas te vayasyo jJAsyase zanaiH 4008005c na tu vaktuM samartho 'haM svayam AtmagatAn guNAn 4008006a mahAtmanAM tu bhUyiSThaM tvadvidhAnAM kRtAtmanAm 4008006c nizcalA bhavati prItir dhairyam AtmavatAm iva 4008007a rajataM vA suvarNaM vA vastrANy AbharaNAni vA 4008007c avibhaktAni sAdhUnAm avagacchanti sAdhavaH 4008008a ADhyo vApi daridro vA duHkhitaH sukhito 'pi vA 4008008c nirdoSo vA sadoSo vA vayasyaH paramA gatiH 4008009a dhanatyAgaH sukhatyAgo dehatyAgo 'pi vA punaH 4008009c vayasyArthe pravartante snehaM dRSTvA tathAvidham 4008010a tat tathety abravId rAmaH sugrIvaM priyavAdinam 4008010c lakSmaNasyAgrato lakSmyA vAsavasyeva dhImataH 4008011a tato rAmaM sthitaM dRSTvA lakSmaNaM ca mahAbalam 4008011c sugrIvaH sarvataz cakSur vane lolam apAtayat 4008012a sa dadarza tataH sAlam avidUre harIzvaraH 4008012c supuSpam ISatpatrADhyaM bhramarair upazobhitam 4008013a tasyaikAM parNabahulAM bhaGktvA zAkhAM supuSpitAm 4008013c sAlasyAstIrya sugrIvo niSasAda sarAghavaH 4008014a tAv AsInau tato dRSTvA hanUmAn api lakSmaNam 4008014c sAlazAkhAM samutpATya vinItam upavezayat 4008015a tataH prahRSTaH sugrIvaH zlakSNaM madhurayA girA 4008015c uvAca praNayAd rAmaM harSavyAkulitAkSaram 4008016a ahaM vinikRto bhrAtrA carAmy eSa bhayArditaH 4008016c RzyamUkaM girivaraM hRtabhAryaH suduHkhitaH 4008017a so 'haM trasto bhaye magno vasAmy udbhrAntacetanaH 4008017c vAlinA nikRto bhrAtrA kRtavairaz ca rAghava 4008018a vAlino me bhayArtasya sarvalokAbhayaMkara 4008018c mamApi tvam anAthasya prasAdaM kartum arhasi 4008019a evam uktas tu tejasvI dharmajJo dharmavatsalaH 4008019c pratyuvAca sa kAkutsthaH sugrIvaM prahasann iva 4008020a upakAraphalaM mitram apakAro 'rilakSaNam 4008020c adyaiva taM haniSyAmi tava bhAryApahAriNam 4008021a ime hi me mahAvegAH patriNas tigmatejasaH 4008021c kArtikeyavanodbhUtAH zarA hemavibhUSitAH 4008022a kaGkapatrapraticchannA mahendrAzanisaMnibhAH 4008022c suparvANaH sutIkSNAgrA saroSA bhujagA iva 4008023a bhrAtRsaMjJam amitraM te vAlinaM kRtakilbiSam 4008023c zarair vinihataM pazya vikIrNam iva parvatam 4008024a rAghavasya vacaH zrutvA sugrIvo vAhinIpatiH 4008024c praharSam atulaM lebhe sAdhu sAdhv iti cAbravIt 4008025a rAmazokAbhibhUto 'haM zokArtAnAM bhavAn gatiH 4008025c vayasya iti kRtvA hi tvayy ahaM paridevaye 4008026a tvaM hi pANipradAnena vayasyo so 'gnisAkSikaH 4008026c kRtaH prANair bahumataH satyenApi zapAmy aham 4008027a vayasya iti kRtvA ca visrabdhaM pravadAmy aham 4008027c duHkham antargataM yan me mano dahati nityazaH 4008028a etAvad uktvA vacanaM bASpadUSitalocanaH 4008028c bASpopahatayA vAcA noccaiH zaknoti bhASitum 4008029a bASpavegaM tu sahasA nadIvegam ivAgatam 4008029c dhArayAm Asa dhairyeNa sugrIvo rAmasaMnidhau 4008030a saMnigRhya tu taM bASpaM pramRjya nayane zubhe 4008030c viniHzvasya ca tejasvI rAghavaM punar abravIt 4008031a purAhaM valinA rAma rAjyAt svAd avaropitaH 4008031c paruSANi ca saMzrAvya nirdhUto 'smi balIyasA 4008032a hRtA bhAryA ca me tena prANebhyo 'pi garIyasI 4008032c suhRdaz ca madIyA ye saMyatA bandhaneSu te 4008033a yatnavAMz ca suduSTAtmA mad vinAzAya rAghava 4008033c bahuzas tat prayuktAz ca vAnarA nihatA mayA 4008034a zaGkayA tv etayA cAhaM dRSTvA tvAm api rAghava 4008034c nopasarpAmy ahaM bhIto bhaye sarve hi bibhyati 4008035a kevalaM hi sahAyA me hanumat pramukhAs tv ime 4008035c ato 'haM dhArayAmy adya prANAn kRcchra gato 'pi san 4008036a ete hi kapayaH snigdhA mAM rakSanti samantataH 4008036c saha gacchanti gantavye nityaM tiSThanti ca sthite 4008037a saMkSepas tv eSa me rAma kim uktvA vistaraM hi te 4008037c sa me jyeSTho ripur bhrAtA vAlI vizrutapauruSaH 4008038a tadvinAzAd dhi me duHkhaM pranaSTaM syAd anantaram 4008038c sukhaM me jIvitaM caiva tadvinAzanibandhanam 4008039a eSa me rAma zokAntaH zokArtena niveditaH 4008039c duHkhito 'duHkhito vApi sakhyur nityaM sakhA gatiH 4008040a zrutvaitac ca vaco rAmaH sugrIvam idam abravIt 4008040c kiMnimittam abhUd vairaM zrotum icchAmi tattvataH 4008041a sukhaM hi kAraNaM zrutvA vairasya tava vAnara 4008041c AnantaryaM vidhAsyAmi saMpradhArya balAbalam 4008042a balavAn hi mamAmarSaH zrutvA tvAm avamAnitam 4008042c vardhate hRdayotkampI prAvRDvega ivAmbhasaH 4008043a hRSTaH kathaya visrabdho yAvad Aropyate dhanuH 4008043c sRSTaz ca hi mayA bANo nirastaz ca ripus tava 4008044a evam uktas tu sugrIvaH kAkutsthena mahAtmanA 4008044c praharSam atulaM lebhe caturbhiH saha vAnaraiH 4008045a tataH prahRSTavadanaH sugrIvo lakSmaNAgraje 4008045c vairasya kAraNaM tattvam AkhyAtum upacakrame 4009001a vAlI nAma mama bhrAtA jyeSThaH zatruniSUdanaH 4009001c pitur bahumato nityaM mama cApi tathA purA 4009002a pitary uparate 'smAkaM jyeSTho 'yam iti mantribhiH 4009002c kapInAm Izvaro rAjye kRtaH paramasaMmataH 4009003a rAjyaM prazAsatas tasya pitRpaitAmahaM mahat 4009003c ahaM sarveSu kAleSu praNataH preSyavat sthitaH 4009004a mAyAvI nAma tejasvI pUrvajo dundubheH sutaH 4009004c tena tasya mahad vairaM strIkRtaM vizrutaM purA 4009005a sa tu supte jane rAtrau kiSkindhAd vAram AgataH 4009005c nardati sma susaMrabdho vAlinaM cAhvayad raNe 4009006a prasuptas tu mama bhrAtA narditaM bhairavasvanam 4009006c zrutvA na mamRSe vAlI niSpapAta javAt tadA 4009007a sa tu vai niHsRtaH krodhAt taM hantum asurottamam 4009007c vAryamANas tataH strIbhir mayA ca praNatAtmanA 4009008a sa tu nirdhUya sarvAnno nirjagAma mahAbalaH 4009008c tato 'ham api sauhArdAn niHsRto vAlinA saha 4009009a sa tu me bhrAtaraM dRSTvA mAM ca dUrAd avasthitam 4009009c asuro jAtasaMtrAsaH pradudrAva tadA bhRzam 4009010a tasmin dravati saMtraste hy AvAM drutataraM gatau 4009010c prakAzo 'pi kRto mArgaz candreNodgacchatA tadA 4009011a sa tRNair AvRtaM durgaM dharaNyA vivaraM mahat 4009011c pravivezAsuro vegAd AvAm AsAdya viSThitau 4009012a taM praviSTaM ripuM dRSTvA bilaM roSavazaM gataH 4009012c mAm uvAca tadA vAlI vacanaM kSubhitendriyaH 4009013a iha tvaM tiSTha sugrIva biladvAri samAhitaH 4009013c yAvad atra pravizyAhaM nihanmi samare ripum 4009014a mayA tv etad vacaH zrutvA yAcitaH sa paraMtapa 4009014c zApayitvA ca mAM padbhyAM praviveza bilaM tadA 4009015a tasya praviSTasya bilaM sAgraH saMvatsaro gataH 4009015c sthitasya ca mama dvAri sa kAlo vyatyavartata 4009016a ahaM tu naSTaM taM jJAtvA snehAd AgatasaMbhramaH 4009016c bhrAtaraM na hi pazyAmi pApazaGki ca me manaH 4009017a atha dIrghasya kAlasya bilAt tasmAd viniHsRtam 4009017c saphenaM rudhiraM raktam ahaM dRSTvA suduHkhitaH 4009018a nardatAm asurANAM ca dhvanir me zrotram AgataH 4009018c nirastasya ca saMgrAme krozato niHsvano guroH 4009019a ahaM tv avagato buddhyA cihnais tair bhrAtaraM hatam 4009019c pidhAya ca biladvAraM zilayA girimAtrayA 4009019e zokArtaz codakaM kRtvA kiSkindhAm AgataH sakhe 4009020a gUhamAnasya me tattvaM yatnato mantribhiH zrutam 4009020c tato 'haM taiH samAgamya sametair abhiSecitaH 4009021a rAjyaM prazAsatas tasya nyAyato mama rAghava 4009021c AjagAma ripuM hatvA vAlI tam asurottamam 4009022a abhiSiktaM tu mAM dRSTvA krodhAt saMraktalocanaH 4009022c madIyAn mantriNo baddhvA paruSaM vAkyam abravIt 4009023a nigrahe 'pi samarthasya taM pApaM prati rAghava 4009023c na prAvartata me buddhir bhrAtRgauravayantritA 4009024a mAnayaMs taM mahAtmAnaM yathAvac cAbhyavAdayam 4009024c uktAz ca nAziSas tena saMtuSTenAntarAtmanA 4010001a tataH krodhasamAviSTaM saMrabdhaM tam upAgatam 4010001c ahaM prasAdayAM cakre bhrAtaraM priyakAmyayA 4010002a diSTyAsi kuzalI prApto nihataz ca tvayA ripuH 4010002c anAthasya hi me nAthas tvam eko 'nAthanandanaH 4010003a idaM bahuzalAkaM te pUrNacandram ivoditam 4010003c chatraM savAlavyajanaM pratIcchasva mayodyatam 4010004a tvam eva rAjA mAnArhaH sadA cAhaM yathApurA 4010004c nyAsabhUtam idaM rAjyaM tava niryAtayAmy aham 4010005a mA ca roSaM kRthAH saumya mayi zatrunibarhaNa 4010005c yAce tvAM zirasA rAjan mayA baddho 'yam aJjaliH 4010006a balAd asmi samAgamya mantribhiH puravAsibhiH 4010006c rAjabhAve niyukto 'haM zUnyadezajigISayA 4010007a snigdham evaM bruvANaM mAM sa tu nirbhartsya vAnaraH 4010007c dhik tvAm iti ca mAm uktvA bahu tat tad uvAca ha 4010008a prakRtIz ca samAnIya mantriNaz caiva saMmatAn 4010008c mAm Aha suhRdAM madhye vAkyaM paramagarhitam 4010009a viditaM vo yathA rAtrau mAyAvI sa mahAsuraH 4010009c mAM samAhvayata krUro yuddhAkAGkSI sudurmatiH 4010010a tasya tad garjitaM zrutvA niHsRto 'haM nRpAlayAt 4010010c anuyAtaz ca mAM tUrNam ayaM bhrAtA sudAruNaH 4010011a sa tu dRSTvaiva mAM rAtrau sadvitIyaM mahAbalaH 4010011c prAdravad bhayasaMtrasto vIkSyAvAM tam anudrutau 4010011e anudrutas tu vegena praviveza mahAbilam 4010012a taM praviSTaM viditvA tu sughoraM sumahad bilam 4010012c ayam ukto 'tha me bhrAtA mayA tu krUradarzanaH 4010013a ahatvA nAsti me zaktiH pratigantum itaH purIm 4010013c biladvAri pratIkSa tvaM yAvad enaM nihanmy aham 4010014a sthito 'yam iti matvA tu praviSTo 'haM durAsadam 4010014c taM ca me mArgamANasya gataH saMvatsaras tadA 4010015a sa tu dRSTo mayA zatrur anirvedAd bhayAvahaH 4010015c nihataz ca mayA tatra so 'suro bandhubhiH saha 4010016a tasyAsyAt tu pravRttena rudhiraugheNa tad bilam 4010016c pUrNam AsId durAkrAmaM stanatas tasya bhUtale 4010017a sUdayitvA tu taM zatruM vikrAntaM dundubheH sutam 4010017c niSkrAmann eva pazyAmi bilasya pihitaM mukham 4010018a vikrozamAnasya tu me sugrIveti punaH punaH 4010018c yadA prativaco nAsti tato 'haM bhRzaduHkhitaH 4010019a pAdaprahArais tu mayA bahuzas tad vidAritam 4010019c tato 'haM tena niSkramya yathA punar upAgataH 4010020a tatrAnenAsmi saMruddho rAjyaM mArgayatAtmanaH 4010020c sugrIveNa nRzaMsena vismRtya bhrAtRsauhRdam 4010021a evam uktvA tu mAM tatra vastreNaikena vAnaraH 4010021c tadA nirvAsayAm Asa vAlI vigatasAdhvasaH 4010022a tenAham apaviddhaz ca hRtadAraz ca rAghava 4010022c tadbhayAc ca mahIkRtsnA krAnteyaM savanArNavA 4010023a RzyamUkaM girivaraM bhAryAharaNaduHkhitaH 4010023c praviSTo 'smi durAdharSaM vAlinaH kAraNAntare 4010024a etat te sarvam AkhyAtaM vairAnukathanaM mahat 4010024c anAgasA mayA prAptaM vyasanaM pazya rAghava 4010025a vAlinas tu bhayArtasya sarvalokAbhayaMkara 4010025c kartum arhasi me vIra prasAdaM tasya nigrahAt 4010026a evam uktaH sa tejasvI dharmajJo dharmasaMhitam 4010026c vacanaM vaktum Arebhe sugrIvaM prahasann iva 4010027a amoghAH sUryasaMkAzA mameme nizitAH zarAH 4010027c tasmin vAlini durvRtte patiSyanti ruSAnvitAH 4010028a yAvat taM na hi pazyeyaM tava bhAryApahAriNam 4010028c tAvat sa jIvet pApAtmA vAlI cAritradUSakaH 4010029a AtmAnumAnAt pazyAmi magnaM tvAM zokasAgare 4010029c tvAm ahaM tArayiSyAmi kAmaM prApsyasi puSkalam 4011001a rAmasya vacanaM zrutvA harSapauruSavardhanam 4011001c sugrIvaH pUjayAM cakre rAghavaM prazazaMsa ca 4011002a asaMzayaM prajvalitais tIkSNair marmAtigaiH zaraiH 4011002c tvaM daheH kupito lokAn yugAnta iva bhAskaraH 4011003a vAlinaH pauruSaM yat tad yac ca vIryaM dhRtiz ca yA 4011003c tan mamaikamanAH zrutvA vidhatsva yadanantaram 4011004a samudrAt pazcimAt pUrvaM dakSiNAd api cottaram 4011004c krAmaty anudite sUrye vAlI vyapagataklamaH 4011005a agrANy Aruhya zailAnAM zikharANi mahAnty api 4011005c Urdhvam utkSipya tarasA pratigRhNAti vIryavAn 4011006a bahavaH sAravantaz ca vaneSu vividhA drumAH 4011006c vAlinA tarasA bhagnA balaM prathayatAtmanaH 4011007a mahiSo dundubhir nAma kailAsazikharaprabhaH 4011007c balaM nAgasahasrasya dhArayAm Asa vIryavAn 4011008a vIryotsekena duSTAtmA varadAnAc ca mohitaH 4011008c jagAma sa mahAkAyaH samudraM saritAM patim 4011009a Urmimantam atikramya sAgaraM ratnasaMcayam 4011009c mama yuddhaM prayaccheti tam uvAca mahArNavam 4011010a tataH samudro dharmAtmA samutthAya mahAbalaH 4011010c abravId vacanaM rAjann asuraM kAlacoditam 4011011a samartho nAsmi te dAtuM yuddhaM yuddhavizArada 4011011c zrUyatAm abhidhAsyAmi yas te yuddhaM pradAsyati 4011012a zailarAjo mahAraNye tapasvizaraNaM param 4011012c zaMkarazvazuro nAmnA himavAn iti vizrutaH 4011013a guhA prasravaNopeto bahukandaranirjharaH 4011013c sa samarthas tava prItim atulAM kartum Ahave 4011014a taM bhItam iti vijJAya samudram asurottamaH 4011014c himavadvanam Agacchac charaz cApAd iva cyutaH 4011015a tatas tasya gireH zvetA gajendravipulAH zilAH 4011015c cikSepa bahudhA bhUmau dundubhir vinanAda ca 4011016a tataH zvetAmbudAkAraH saumyaH prItikarAkRtiH 4011016c himavAn abravId vAkyaM sva eva zikhare sthitaH 4011017a kleSTum arhasi mAM na tvaM dundubhe dharmavatsala 4011017c raNakarmasv akuzalas tapasvizaraNaM hy aham 4011018a tasya tad vacanaM zrutvA girirAjasya dhImataH 4011018c uvAca dundubhir vAkyaM krodhAt saMraktalocanaH 4011019a yadi yuddhe 'samarthas tvaM madbhayAd vA nirudyamaH 4011019c tam AcakSva pradadyAn me yo 'dya yuddhaM yuyutsataH 4011020a himavAn abravId vAkyaM zrutvA vAkyavizAradaH 4011020c anuktapUrvaM dharmAtmA krodhAt tam asurottamam 4011021a vAlI nAma mahAprAjJaH zakratulyaparAkramaH 4011021c adhyAste vAnaraH zrImAn kiSkindhAm atulaprabhAm 4011022a sa samartho mahAprAjJas tava yuddhavizAradaH 4011022c dvandvayuddhaM mahad dAtuM namucer iva vAsavaH 4011023a taM zIghram abhigaccha tvaM yadi yuddham ihecchasi 4011023c sa hi durdharSaNo nityaM zUraH samarakarmaNi 4011024a zrutvA himavato vAkyaM krodhAviSTaH sa dundubhiH 4011024c jagAma tAM purIM tasya kiSkindhAM vAlinas tadA 4011025a dhArayan mAhiSaM rUpaM tIkSNazRGgo bhayAvahaH 4011025c prAvRSIva mahAmeghas toyapUrNo nabhastale 4011026a tatas tu dvAram Agamya kiSkindhAyA mahAbalaH 4011026c nanarda kampayan bhUmiM dundubhir dundubhir yathA 4011027a samIpajAn drumAn bhaJjan vasudhAM dArayan khuraiH 4011027c viSANenollekhan darpAt taddvAraM dvirado yathA 4011028a antaHpuragato vAlI zrutvA zabdam amarSaNaH 4011028c niSpapAta saha strIbhis tArAbhir iva candramAH 4011029a mitaM vyaktAkSarapadaM tam uvAca sa dundubhim 4011029c harINAm Izvaro vAlI sarveSAM vanacAriNAm 4011030a kimarthaM nagaradvAram idaM ruddhvA vinardasi 4011030c dundubhe vidito me 'si rakSa prANAn mahAbala 4011031a tasya tad vacanaM zrutvA vAnarendrasya dhImataH 4011031c uvAca dundubhir vAkyaM krodhAt saMraktalocanaH 4011032a na tvaM strIsaMnidhau vIra vacanaM vaktum arhasi 4011032c mama yuddhaM prayaccha tvaM tato jJAsyAmi te balam 4011033a atha vA dhArayiSyAmi krodham adya nizAm imAm 4011033c gRhyatAm udayaH svairaM kAmabhogeSu vAnara 4011034a yo hi mattaM pramattaM vA suptaM vA rahitaM bhRzam 4011034c hanyAt sa bhrUNahA loke tvadvidhaM madamohitam 4011035a sa prahasyAbravIn mandaM krodhAt tam asurottamam 4011035c visRjya tAH striyaH sarvAs tArAprabhRtikAs tadA 4011036a matto 'yam iti mA maMsthA yady abhIto 'si saMyuge 4011036c mado 'yaM saMprahAre 'smin vIrapAnaM samarthyatAm 4011037a tam evam uktvA saMkruddho mAlAm utkSipya kAJcanIm 4011037c pitrA dattAM mahendreNa yuddhAya vyavatiSThata 4011038a viSANayor gRhItvA taM dundubhiM girisaMnibham 4011038c vAlI vyApAtayAM cakre nanarda ca mahAsvanam 4011039a yuddhe prANahare tasmin niSpiSTo dundubhis tadA 4011039c zrotrAbhyAm atha raktaM tu tasya susrAva pAtyataH 4011039e papAta ca mahAkAyaH kSitau paJcatvam AgataH 4011040a taM tolayitvA bAhubhyAM gatasattvam acetanam 4011040c cikSepa vegavAn vAlI vegenaikena yojanam 4011041a tasya vegapraviddhasya vaktrAt kSatajabindavaH 4011041c prapetur mArutotkSiptA mataGgasyAzramaM prati 4011042a tAn dRSTvA patitAMs tatra muniH zoNitavipruSaH 4011042c utsasarja mahAzApaM kSeptAraM vAlinaM prati 4011042e iha tenApraveSTavyaM praviSTasya badho bhavet 4011043a sa maharSiM samAsAdya yAcate sma kRtAJjaliH 4011044a tataH zApabhayAd bhIta RzyamUkaM mahAgirim 4011044c praveSTuM necchati harir draSTuM vApi narezvara 4011045a tasyApravezaM jJAtvAham idaM rAma mahAvanam 4011045c vicarAmi sahAmAtyo viSAdena vivarjitaH 4011046a eSo 'sthinicayas tasya dundubheH saMprakAzate 4011046c vIryotsekAn nirastasya girikUTanibho mahAn 4011047a ime ca vipulAH sAlAH sapta zAkhAvalambinaH 4011047c yatraikaM ghaTate vAlI niSpatrayitum ojasA 4011048a etad asyAsamaM vIryaM mayA rAma prakAzitam 4011048c kathaM taM vAlinaM hantuM samare zakSyase nRpa 4011049a yadi bhindyAd bhavAn sAlAn imAMs tv ekeSuNA tataH 4011049c jAnIyAM tvAM mahAbAho samarthaM vAlino vadhe 4011050a tasya tad vacanaM zrutvA sugrIvasya mahAtmanaH 4011050c rAghavo dundubheH kAyaM pAdAGguSThena lIlayA 4011050e tolayitvA mahAbAhuz cikSepa dazayojanam 4011051a kSiptaM dRSTvA tataH kAyaM sugrIvaH punar abravIt 4011051c lakSmaNasyAgrato rAmam idaM vacanam arthavat 4011052a ArdraH samAMsapratyagraH kSiptaH kAyaH purA sakhe 4011052c laghuH saMprati nirmAMsas tRNabhUtaz ca rAghava 4011052e nAtra zakyaM balaM jJAtuM tava vA tasya vAdhikam 4012001a etac ca vacanaM zrutvA sugrIveNa subhASitam 4012001c pratyayArthaM mahAtejA rAmo jagrAha kArmukam 4012002a sa gRhItvA dhanur ghoraM zaram ekaM ca mAnadaH 4012002c sAlAn uddizya cikSepa jyAsvanaiH pUrayan dizaH 4012003a sa visRSTo balavatA bANaH svarNapariSkRtaH 4012003c bhittvA sAlAn giriprasthe sapta bhUmiM viveza ha 4012004a praviSTas tu muhUrtena rasAM bhittvA mahAjavaH 4012004c niSpatya ca punas tUrNaM svatUNIM praviveza ha 4012005a tAn dRSTvA sapta nirbhinnAn sAlAn vAnarapuMgavaH 4012005c rAmasya zaravegena vismayaM paramaM gataH 4012006a sa mUrdhnA nyapatad bhUmau pralambIkRtabhUSaNaH 4012006c sugrIvaH paramaprIto rAghavAya kRtAJjaliH 4012007a idaM covAca dharmajJaM karmaNA tena harSitaH 4012007c rAmaM sarvAstraviduSAM zreSThaM zUram avasthitam 4012008a sendrAn api surAn sarvAMs tvaM bANaiH puruSarSabha 4012008c samarthaH samare hantuM kiM punar vAlinaM prabho 4012009a yena sapta mahAsAlA girir bhUmiz ca dAritAH 4012009c bANenaikena kAkutstha sthAtA te ko raNAgrataH 4012010a adya me vigataH zokaH prItir adya parA mama 4012010c suhRdaM tvAM samAsAdya mahendravaruNopamam 4012011a tam adyaiva priyArthaM me vairiNaM bhrAtRrUpiNam 4012011c vAlinaM jahi kAkutstha mayA baddho 'yam aJjaliH 4012012a tato rAmaH pariSvajya sugrIvaM priyadarzanam 4012012c pratyuvAca mahAprAjJo lakSmaNAnumataM vacaH 4012013a asmAd gacchAma kiSkindhAM kSipraM gaccha tvam agrataH 4012013c gatvA cAhvaya sugrIva vAlinaM bhrAtRgandhinam 4012014a sarve te tvaritaM gatvA kiSkindhAM vAlinaH purIm 4012014c vRkSair AtmAnam AvRtya vyatiSThan gahane vane 4012015a sugrIvo vyanadad ghoraM vAlino hvAnakAraNAt 4012015c gADhaM parihito vegAn nAdair bhindann ivAmbaram 4012016a taM zrutvA ninadaM bhrAtuH kruddho vAlI mahAbalaH 4012016c niSpapAta susaMrabdho bhAskaro 'stataTAd iva 4012017a tataH sutumulaM yuddhaM vAlisugrIvayor abhUt 4012017c gagane grahayor ghoraM budhAGgArakayor iva 4012018a talair azanikalpaiz ca vajrakalpaiz ca muSTibhiH 4012018c jaghnatuH samare 'nyonyaM bhrAtarau krodhamUrchitau 4012019a tato rAmo dhanuSpANis tAv ubhau samudIkSya tu 4012019c anyonyasadRzau vIrAv ubhau devAv ivAzvinau 4012020a yan nAvagacchat sugrIvaM vAlinaM vApi rAghavaH 4012020c tato na kRtavAn buddhiM moktum antakaraM zaram 4012021a etasminn antare bhagnaH sugrIvas tena vAlinA 4012021c apazyan rAghavaM nAtham RzyamUkaM pradudruve 4012022a klAnto rudhirasiktAGgaH prahArair jarjarIkRtaH 4012022c vAlinAbhidrutaH krodhAt praviveza mahAvanam 4012023a taM praviSTaM vanaM dRSTvA vAlI zApabhayAt tataH 4012023c mukto hy asi tvam ity uktvA sa nivRtto mahAbalaH 4012024a rAghavo 'pi saha bhrAtrA saha caiva hanUmatA 4012024c tad eva vanam Agacchat sugrIvo yatra vAnaraH 4012025a taM samIkSyAgataM rAmaM sugrIvaH sahalakSmaNam 4012025c hrImAn dInam uvAcedaM vasudhAm avalokayan 4012026a Ahvayasveti mAm uktvA darzayitvA ca vikramam 4012026c vairiNA ghAtayitvA ca kim idAnIM tvayA kRtam 4012027a tAm eva velAM vaktavyaM tvayA rAghava tattvataH 4012027c vAlinaM na nihanmIti tato nAham ito vraje 4012028a tasya caivaM bruvANasya sugrIvasya mahAtmanaH 4012028c karuNaM dInayA vAcA rAghavaH punar abravIt 4012029a sugrIva zrUyatAM tAtaH krodhaz ca vyapanIyatAm 4012029c kAraNaM yena bANo 'yaM na mayA sa visarjitaH 4012030a alaMkAreNa veSeNa pramANena gatena ca 4012030c tvaM ca sugrIva vAlI ca sadRzau sthaH parasparam 4012031a svareNa varcasA caiva prekSitena ca vAnara 4012031c vikrameNa ca vAkyaiz ca vyaktiM vAM nopalakSaye 4012032a tato 'haM rUpasAdRzyAn mohito vAnarottama 4012032c notsRjAmi mahAvegaM zaraM zatrunibarhaNam 4012033a etanmuhUrte tu mayA pazya vAlinam Ahave 4012033c nirastam iSuNaikena veSTamAnaM mahItale 4012034a abhijJAnaM kuruSva tvam Atmano vAnarezvara 4012034c yena tvAm abhijAnIyAM dvandvayuddham upAgatam 4012035a gajapuSpIm imAM phullAm utpATya zubhalakSaNAm 4012035c kuru lakSmaNa kaNThe 'sya sugrIvasya mahAtmanaH 4012036a tato giritaTe jAtAm utpATya kusumAyutAm 4012036c lakSmaNo gajapuSpIM tAM tasya kaNThe vyasarjayat 4012037a sa tathA zuzubhe zrImA&l latayA kaNThasaktayA 4012037c mAlayeva balAkAnAM sasaMdhya iva toyadaH 4012038a vibhrAjamAno vapuSA rAmavAkyasamAhitaH 4012038c jagAma saha rAmeNa kiSkindhAM vAlipAlitAm 4013001a RzyamUkAt sa dharmAtmA kiSkindhAM lakSmaNAgrajaH 4013001c jagAma sahasugrIvo vAlivikramapAlitAm 4013002a samudyamya mahac cApaM rAmaH kAJcanabhUSitam 4013002c zarAMz cAditya saMkAzAn gRhItvA raNasAdhakAn 4013003a agratas tu yayau tasya rAghavasya mahAtmanaH 4013003c sugrIvaH saMhatagrIvo lakSmaNaz ca mahAbalaH 4013004a pRSThato hanumAn vIro nalo nIlaz ca vAnaraH 4013004c tAraz caiva mahAtejA hariyUthapa yUthapAH 4013005a te vIkSamANA vRkSAMz ca puSpabhArAvalambinaH 4013005c prasannAmbuvahAz caiva saritaH sAgaraM gamAH 4013006a kandarANi ca zailAMz ca nirjharANi guhAs tathA 4013006c zikharANi ca mukhyAni darIz ca priyadarzanAH 4013007a vaidUryavimalaiH parNaiH padmaiz cAkAzakuDmalaiH 4013007c zobhitAn sajalAn mArge taTAkAMz ca vyalokayan 4013008a kAraNDaiH sArasair haMsair vaJjUlair jalakukkuTaiH 4013008c cakravAkais tathA cAnyaiH zakunaiH pratinAditAn 4013009a mRduzaSpAGkurAhArAn nirbhayAn vanagocarAn 4013009c carataH sarvato 'pazyan sthalISu hariNAn sthitAn 4013010a taTAkavairiNaz cApi zukladantavibhUSitAn 4013010c ghorAn ekacarAn vanyAn dviradAn kUlaghAtinaH 4013011a vane vanacarAMz cAnyAn khecarAMz ca vihaMgamAn 4013011c pazyantas tvaritA jagmuH sugrIvavazavartinaH 4013012a teSAM tu gacchatAM tatra tvaritaM raghunandanaH 4013012c drumaSaNDaM vanaM dRSTvA rAmaH sugrIvam abravIt 4013013a eSa megha ivAkAze vRkSaSaNDaH prakAzate 4013013c meghasaMghAtavipulaH paryantakadalIvRtaH 4013014a kim etaj jJAtum icchAmi sakhe kautUhalaM mama 4013014c kautUhalApanayanaM kartum icchAmy ahaM tvayA 4013015a tasya tad vacanaM zrutvA rAghavasya mahAtmanaH 4013015c gacchann evAcacakSe 'tha sugrIvas tan mahad vanam 4013016a etad rAghava vistIrNam AzramaM zramanAzanam 4013016c udyAnavanasaMpannaM svAdumUlaphalodakam 4013017a atra saptajanA nAma munayaH saMzitavratAH 4013017c saptaivAsann adhaHzIrSA niyataM jalazAyinaH 4013018a saptarAtrakRtAhArA vAyunA vanavAsinaH 4013018c divaM varSazatair yAtAH saptabhiH sakalevarAH 4013019a teSAm evaM prabhAvena drumaprAkArasaMvRtam 4013019c AzramaM sudurAdharSam api sendraiH surAsuraiH 4013020a pakSiNo varjayanty etat tathAnye vanacAriNaH 4013020c vizanti mohAd ye 'py atra nivartante na te punaH 4013021a vibhUSaNaravAz cAtra zrUyante sakalAkSarAH 4013021c tUryagItasvanAz cApi gandho divyaz ca rAghava 4013022a tretAgnayo 'pi dIpyante dhUmo hy eSa pradRzyate 4013022c veSTayann iva vRkSAgrAn kapotAGgAruNo ghanaH 4013023a kuru praNAmaM dharmAtmaMs tAn samuddizya rAghavaH 4013023c lakSmaNena saha bhrAtrA prayataH saMyatAJjaliH 4013024a praNamanti hi ye teSAm RSINAM bhAvitAtmanAm 4013024c na teSAm azubhaM kiM cic charIre rAma dRzyate 4013025a tato rAmaH saha bhrAtrA lakSmaNena kRtAJjaliH 4013025c samuddizya mahAtmAnas tAn RSIn abhyavAdayat 4013026a abhivAdya ca dharmAtmA rAmo bhrAtA ca lakSmaNaH 4013026c sugrIvo vAnarAz caiva jagmuH saMhRSTamAnasAH 4013027a te gatvA dUram adhvAnaM tasmAt saptajanAzramAt 4013027c dadRzus tAM durAdharSAM kiSkindhAM vAlipAlitAm 4014001a sarve te tvaritaM gatvA kiSkindhAM vAlipAlitAm 4014001c vRkSair AtmAnam AvRtya vyatiSThan gahane vane 4014002a vicArya sarvato dRSTiM kAnane kAnanapriyaH 4014002c sugrIvo vipulagrIvaH krodham AhArayad bhRzam 4014003a tataH sa ninadaM ghoraM kRtvA yuddhAya cAhvayat 4014003c parivAraiH parivRto nAdair bhindann ivAmbaram 4014004a atha bAlArkasadRzo dRptasiMhagatis tadA 4014004c dRSTvA rAmaM kriyAdakSaM sugrIvo vAkyam abravIt 4014005a harivAgurayA vyAptaM taptakAJcanatoraNAm 4014005c prAptAH sma dhvajayantrADhyAM kiSkindhAM vAlinaH purIm 4014006a pratijJA yA tvayA vIra kRtA vAlivadhe purA 4014006c saphalAM tAM kuru kSipraM latAM kAla ivAgataH 4014007a evam uktas tu dharmAtmA sugrIveNa sa rAghavaH 4014007c tam athovAca sugrIvaM vacanaM zatrusUdanaH 4014008a kRtAbhijJAna cihnas tvam anayA gajasAhvayA 4014008c viparIta ivAkAze sUryo nakSatra mAlayA 4014009a adya vAlisamutthaM te bhayaM vairaM ca vAnara 4014009c ekenAhaM pramokSyAmi bANamokSeNa saMyuge 4014010a mama darzaya sugrIvavairiNaM bhrAtRrUpiNam 4014010c vAlI vinihato yAvad vane pAMsuSu veSTate 4014011a yadi dRSTipathaM prApto jIvan sa vinivartate 4014011c tato doSeNa mA gacchet sadyo garhec ca mA bhavAn 4014012a pratyakSaM sapta te sAlA mayA bANena dAritAH 4014012c tato vetsi balenAdya bAlinaM nihataM mayA 4014013a anRtaM noktapUrvaM me vIra kRcchre 'pi tiSThatA 4014013c dharmalobhaparItena na ca vakSye kathaM cana 4014014a saphalAM ca kariSyAmi pratijJAM jahi saMbhramam 4014014c prasUtaM kalamaM kSetre varSeNeva zatakratuH 4014015a tadAhvAnanimittaM tvaM vAlino hemamAlinaH 4014015c sugrIva kuru taM zabdaM niSpated yena vAnaraH 4014016a jitakAzI jayazlAghI tvayA cAdharSitaH purAt 4014016c niSpatiSyaty asaMgena vAlI sa priyasaMyugaH 4014017a ripUNAM dharSaNaM zUrA marSayanti na saMyuge 4014017c jAnantas tu svakaM vIryaM strIsamakSaM vizeSataH 4014018a sa tu rAmavacaH zrutvA sugrIvo hemapiGgalaH 4014018c nanarda krUranAdena vinirbhindann ivAmbaram 4014019a tasya zabdena vitrastA gAvo yAnti hataprabhAH 4014019c rAjadoSaparAmRSTAH kulastriya ivAkulAH 4014020a dravanti ca mRgAH zIghraM bhagnA iva raNe hayAH 4014020c patanti ca khagA bhUmau kSINapuNyA iva grahAH 4014021a tataH sa jImUtagaNapraNAdo; nAdaM vyamuJcat tvarayA pratItaH 4014021c sUryAtmajaH zauryavivRddhatejAH; saritpatir vAnilacaJcalormiH 4015001a atha tasya ninAdaM taM sugrIvasya mahAtmanaH 4015001c zuzrAvAntaHpuragato vAlI bhrAtur amarSaNaH 4015002a zrutvA tu tasya ninadaM sarvabhUtaprakampanam 4015002c madaz caikapade naSTaH krodhaz cApatito mahAn 4015003a sa tu roSaparItAGgo vAlI saMdhyAtapaprabhaH 4015003c uparakta ivAdityaH sadyo niSprabhatAM gataH 4015004a vAlI daMSTrA karAlas tu krodhAd dIptAgnisaMnibhaH 4015004c bhAty utpatitapadmAbhaH samRNAla iva hradaH 4015005a zabdaM durmarSaNaM zrutvA niSpapAta tato hariH 4015005c vegena caraNanyAsair dArayann iva medinIm 4015006a taM tu tArA pariSvajya snehAd darzitasauhRdA 4015006c uvAca trastasaMbhrAntA hitodarkam idaM vacaH 4015007a sAdhu krodham imaM vIra nadI vegam ivAgatam 4015007c zayanAd utthitaH kAlyaM tyaja bhuktAm iva srajam 4015008a sahasA tava niSkrAmo mama tAvan na rocate 4015008c zrUyatAm abhidhAsyAmi yannimittaM nivAryase 4015009a pUrvam ApatitaH krodhAt sa tvAm Ahvayate yudhi 4015009c niSpatya ca nirastas te hanyamAno dizo gataH 4015010a tvayA tasya nirastasya pIDitasya vizeSataH 4015010c ihaitya punar AhvAnaM zaGkAM janayatIva me 4015011a darpaz ca vyavasAyaz ca yAdRzas tasya nardataH 4015011c ninAdasya ca saMrambho naitad alpaM hi kAraNam 4015012a nAsahAyam ahaM manye sugrIvaM tam ihAgatam 4015012c avaSTabdhasahAyaz ca yam AzrityaiSa garjati 4015013a prakRtyA nipuNaz caiva buddhimAMz caiva vAnaraH 4015013c aparIkSitavIryeNa sugrIvaH saha naiSyati 4015014a pUrvam eva mayA vIra zrutaM kathayato vacaH 4015014c aGgadasya kumArasya vakSyAmi tvA hitaM vacaH 4015015a tava bhrAtur hi vikhyAtaH sahAyo raNakarkazaH 4015015c rAmaH parabalAmardI yugAntAgnir ivotthitaH 4015016a nivAsavRkSaH sAdhUnAm ApannAnAM parA gatiH 4015016c ArtAnAM saMzrayaz caiva yazasaz caikabhAjanam 4015017a jJAnavijJAnasaMpanno nidezo nirataH pituH 4015017c dhAtUnAm iva zailendro guNAnAm Akaro mahAn 4015018a tatkSamaM na virodhas te saha tena mahAtmanA 4015018c durjayenAprameyena rAmeNa raNakarmasu 4015019a zUra vakSyAmi te kiM cin na cecchAmy abhyasUyitum 4015019c zrUyatAM kriyatAM caiva tava vakSyAmi yad dhitam 4015020a yauvarAjyena sugrIvaM tUrNaM sAdhv abhiSecaya 4015020c vigrahaM mA kRthA vIra bhrAtrA rAjan balIyasA 4015021a ahaM hi te kSamaM manye tava rAmeNa sauhRdam 4015021c sugrIveNa ca saMprItiM vairam utsRjya dUrataH 4015022a lAlanIyo hi te bhrAtA yavIyAn eSa vAnaraH 4015022c tatra vA sann ihastho vA sarvathA bandhur eva te 4015023a yadi te matpriyaM kAryaM yadi cAvaiSi mAM hitAm 4015023c yAcyamAnaH prayatnena sAdhu vAkyaM kuruSva me 4016001a tAm evaM bruvatIM tArAM tArAdhipanibhAnanAm 4016001c vAlI nirbhartsayAm Asa vacanaM cedam abravIt 4016002a garjato 'sya ca saMrambhaM bhrAtuH zatror vizeSataH 4016002c marSayiSyAmy ahaM kena kAraNena varAnane 4016003a adharSitAnAM zUrANAM samareSv anivartinAm 4016003c dharSaNAmarSaNaM bhIru maraNAd atiricyate 4016004a soDhuM na ca samartho 'haM yuddhakAmasya saMyuge 4016004c sugrIvasya ca saMrambhaM hInagrIvasya garjataH 4016005a na ca kAryo viSAdas te rAghavaM prati matkRte 4016005c dharmajJaz ca kRtajJaz ca kathaM pApaM kariSyati 4016006a nivartasva saha strIbhiH kathaM bhUyo 'nugacchasi 4016006c sauhRdaM darzitaM tAre mayi bhaktiH kRtA tvayA 4016007a pratiyotsyAmy ahaM gatvA sugrIvaM jahi saMbhramam 4016007c darpaM cAsya vineSyAmi na ca prANair vimokSyate 4016008a zApitAsi mama prANair nivartasva jayena ca 4016008c ahaM jitvA nivartiSye tam alaM bhrAtaraM raNe 4016009a taM tu tArA pariSvajya vAlinaM priyavAdinI 4016009c cakAra rudatI mandaM dakSiNA sA pradakSiNam 4016010a tataH svastyayanaM kRtvA mantravad vijayaiSiNI 4016010c antaHpuraM saha strIbhiH praviSTA zokamohitA 4016011a praviSTAyAM tu tArAyAM saha strIbhiH svam Alayam 4016011c nagarAn niryayau kruddho mahAsarpa iva zvasan 4016012a sa niHzvasya mahAvego vAlI paramaroSaNaH 4016012c sarvataz cArayan dRSTiM zatrudarzanakAGkSayA 4016013a sa dadarza tataH zrImAn sugrIvaM hemapiGgalam 4016013c susaMvItam avaSTabdhaM dIpyamAnam ivAnalam 4016014a sa taM dRSTvA mahAvIryaM sugrIvaM paryavasthitam 4016014c gADhaM paridadhe vAso vAlI paramaroSaNaH 4016015a sa vAlI gADhasaMvIto muSTim udyamya vIryavAn 4016015c sugrIvam evAbhimukho yayau yoddhuM kRtakSaNaH 4016016a zliSTamuSTiM samudyamya saMrabdhataram AgataH 4016016c sugrIvo 'pi samuddizya vAlinaM hemamAlinam 4016017a taM vAlI krodhatAmrAkSaH sugrIvaM raNapaNDitam 4016017c ApatantaM mahAvegam idaM vacanam abravIt 4016018a eSa muSTir mayA baddho gADhaH sunihitAGguliH 4016018c mayA vegavimuktas te prANAn AdAya yAsyati 4016019a evam uktas tu sugrIvaH kruddho vAlinam abravIt 4016019c tavaiva ca haran prANAn muSTiH patatu mUrdhani 4016020a tADitas tena saMkruddhaH samabhikramya vegataH 4016020c abhavac choNitodgArI sotpIDa iva parvataH 4016021a sugrIveNa tu niHsaMgaM sAlam utpATya tejasA 4016021c gAtreSv abhihato vAlI vajreNeva mahAgiriH 4016022a sa tu vAlI pracaritaH sAlatADanavihvalaH 4016022c gurubhArasamAkrAntA sAgare naur ivAbhavat 4016023a tau bhImabalavikrAntau suparNasamaveginau 4016023c pravRddhau ghoravapuSau candrasUryAv ivAmbare 4016024a vAlinA bhagnadarpas tu sugrIvo mandavikramaH 4016024c vAlinaM prati sAmarSo darzayAm Asa lAghavam 4016025a tato dhanuSi saMdhAya zaram AzIviSopamam 4016025c rAghaveNa mahAbANo vAlivakSasi pAtitaH 4016026a vegenAbhihato vAlI nipapAta mahItale 4016027a athokSitaH zoNitatoyavisravaiH; supuSpitAzoka ivAniloddhataH 4016027c vicetano vAsavasUnur Ahave; prabhraMzitendradhvajavat kSitiM gataH 4017001a tataH zareNAbhihato rAmeNa raNakarkazaH 4017001c papAta sahasA vAlI nikRtta iva pAdapaH 4017002a sa bhUmau nyastasarvAGgas taptakAJcanabhUSaNaH 4017002c apatad devarAjasya muktarazmir iva dhvajaH 4017003a tasmin nipatite bhUmau haryRSANAM gaNezvare 4017003c naSTacandram iva vyoma na vyarAjata bhUtalam 4017004a bhUmau nipatitasyApi tasya dehaM mahAtmanaH 4017004c na zrIr jahAti na prANA na tejo na parAkramaH 4017005a zakradattA varA mAlA kAJcanI ratnabhUSitA 4017005c dadhAra harimukhyasya prANAMs tejaH zriyaM ca sA 4017006a sa tayA mAlayA vIro haimayA hariyUthapaH 4017006c saMdhyAnugataparyantaH payodhara ivAbhavat 4017007a tasya mAlA ca dehaz ca marmaghAtI ca yaH zaraH 4017007c tridheva racitA lakSmIH patitasyApi zobhate 4017008a tad astraM tasya vIrasya svargamArgaprabhAvanam 4017008c rAmabANAsanakSiptam Avahat paramAM gatim 4017009a taM tathA patitaM saMkhye gatArciSam ivAnalam 4017009c yayAtim iva puNyAnte devalokAt paricyutam 4017010a Adityam iva kAlena yugAnte bhuvi pAtitam 4017010c mahendram iva durdharSaM mahendram iva duHsaham 4017011a mahendraputraM patitaM vAlinaM hemamAlinam 4017011c siMhoraskaM mahAbAhuM dIptAsyaM harilocanam 4017011e lakSmaNAnugato rAmo dadarzopasasarpa ca 4017012a sa dRSTvA rAghavaM vAlI lakSmaNaM ca mahAbalam 4017012c abravIt prazritaM vAkyaM paruSaM dharmasaMhitam 4017013a parAGmukhavadhaM kRtvA ko nu prAptas tvayA guNaH 4017013c yad ahaM yuddhasaMrabdhas tvatkRte nidhanaM gataH 4017014a kulInaH sattvasaMpannas tejasvI caritavrataH 4017014c rAmaH karuNavedI ca prajAnAM ca hite rataH 4017015a sAnukrozo mahotsAhaH samayajJo dRDhavrataH 4017015c iti te sarvabhUtAni kathayanti yazo bhuvi 4017016a tAn guNAn saMpradhAryAham agryaM cAbhijanaM tava 4017016c tArayA pratiSiddhaH san sugrIveNa samAgataH 4017017a na mAm anyena saMrabdhaM pramattaM veddhum arhasi 4017017c iti me buddhir utpannA babhUvAdarzane tava 4017018a na tvAM vinihatAtmAnaM dharmadhvajam adhArmikam 4017018c jAne pApasamAcAraM tRNaiH kUpam ivAvRtam 4017019a satAM veSadharaM pApaM pracchannam iva pAvakam 4017019c nAhaM tvAm abhijAnAni dharmacchadmAbhisaMvRtam 4017020a viSaye vA pure vA te yadA nApakaromy aham 4017020c na ca tvAM pratijAne 'haM kasmAt tvaM haMsy akilbiSam 4017021a phalamUlAzanaM nityaM vAnaraM vanagocaram 4017021c mAm ihApratiyudhyantam anyena ca samAgatam 4017022a tvaM narAdhipateH putraH pratItaH priyadarzanaH 4017022c liGgam apy asti te rAjan dRzyate dharmasaMhitam 4017023a kaH kSatriyakule jAtaH zrutavAn naSTasaMzayaH 4017023c dharmaliGga praticchannaH krUraM karma samAcaret 4017024a rAma rAjakule jAto dharmavAn iti vizrutaH 4017024c abhavyo bhavyarUpeNa kimarthaM paridhAvasi 4017025a sAma dAnaM kSamA dharmaH satyaM dhRtiparAkramau 4017025c pArthivAnAM guNA rAjan daNDaz cApy apakAriSu 4017026a vayaM vanacarA rAma mRgA mUlaphalAzanAH 4017026c eSA prakRtir asmAkaM puruSas tvaM narezvaraH 4017027a bhUmir hiraNyaM rUpyaM ca nigrahe kAraNAni ca 4017027c tatra kas te vane lobho madIyeSu phaleSu vA 4017028a nayaz ca vinayaz cobhau nigrahAnugrahAv api 4017028c rAjavRttir asaMkIrNA na nRpAH kAmavRttayaH 4017029a tvaM tu kAmapradhAnaz ca kopanaz cAnavasthitaH 4017029c rAjavRttaiz ca saMkIrNaH zarAsanaparAyaNaH 4017030a na te 'sty apacitir dharme nArthe buddhir avasthitA 4017030c indriyaiH kAmavRttaH san kRSyase manujezvara 4017031a hatvA bANena kAkutstha mAm ihAnaparAdhinam 4017031c kiM vakSyasi satAM madhye karma kRtvA jugupsitam 4017032a rAjahA brahmahA goghnaz coraH prANivadhe rataH 4017032c nAstikaH parivettA ca sarve nirayagAminaH 4017033a adhAryaM carma me sadbhI romANy asthi ca varjitam 4017033c abhakSyANi ca mAMsAni tvadvidhair dharmacAribhiH 4017034a paJca paJcanakhA bhakSyA brahmakSatreNa rAghava 4017034c zalyakaH zvAvidho godhA zazaH kUrmaz ca paJcamaH 4017035a carma cAsthi ca me rAjan na spRzanti manISiNaH 4017035c abhakSyANi ca mAMsAni so 'haM paJcanakho hataH 4017036a tvayA nAthena kAkutstha na sanAthA vasuMdharA 4017036c pramadA zIlasaMpannA dhUrtena patitA yathA 4017037a zaTho naikRtikaH kSudro mithyA prazritamAnasaH 4017037c kathaM dazarathena tvaM jAtaH pApo mahAtmanA 4017038a chinnacAritryakakSyeNa satAM dharmAtivartinA 4017038c tyaktadharmAGkuzenAhaM nihato rAmahastinA 4017039a dRzyamAnas tu yudhyethA mayA yudhi nRpAtmaja 4017039c adya vaivasvataM devaM pazyes tvaM nihato mayA 4017040a tvayAdRzyena tu raNe nihato 'haM durAsadaH 4017040c prasuptaH pannageneva naraH pAnavazaM gataH 4017041a sugrIvapriyakAmena yad ahaM nihatas tvayA 4017041c kaNThe baddhvA pradadyAM te 'nihataM rAvaNaM raNe 4017042a nyastAM sAgaratoye vA pAtAle vApi maithilIm 4017042c jAnayeyaM tavAdezAc chvetAm azvatarIm iva 4017043a yuktaM yat prapnuyAd rAjyaM sugrIvaH svargate mayi 4017043c ayuktaM yad adharmeNa tvayAhaM nihato raNe 4017044a kAmam evaMvidhaM lokaH kAlena viniyujyate 4017044c kSamaM ced bhavatA prAptam uttaraM sAdhu cintyatAm 4017045a ity evam uktvA parizuSkavaktraH; zarAbhighAtAd vyathito mahAtmA 4017045c samIkSya rAmaM ravisaMnikAzaM; tUSNIM babhUvAmararAjasUnuH 4018001a ity uktaH prazritaM vAkyaM dharmArthasahitaM hitam 4018001c paruSaM vAlinA rAmo nihatena vicetasA 4018002a taM niSprabham ivAdityaM muktatoyam ivAmbudam 4018002c uktavAkyaM harizreSTham upazAntam ivAnalam 4018003a dharmArthaguNasaMpannaM harIzvaram anuttamam 4018003c adhikSiptas tadA rAmaH pazcAd vAlinam abravIt 4018004a dharmam arthaM ca kAmaM ca samayaM cApi laukikam 4018004c avijJAya kathaM bAlyAn mAm ihAdya vigarhase 4018005a apRSTvA buddhisaMpannAn vRddhAn AcAryasaMmatAn 4018005c saumya vAnaracApalyAt tvaM mAM vaktum ihecchasi 4018006a ikSvAkUNAm iyaM bhUmiH sazailavanakAnanA 4018006c mRgapakSimanuSyANAM nigrahAnugrahAv api 4018007a tAM pAlayati dharmAtmA bharataH satyavAg RjuH 4018007c dharmakAmArthatattvajJo nigrahAnugrahe rataH 4018008a nayaz ca vinayaz cobhau yasmin satyaM ca susthitam 4018008c vikramaz ca yathA dRSTaH sa rAjA dezakAlavit 4018009a tasya dharmakRtAdezA vayam anye ca pArthivaH 4018009c carAmo vasudhAM kRtsnAM dharmasaMtAnam icchavaH 4018010a tasmin nRpatizArdUla bharate dharmavatsale 4018010c pAlayaty akhilAM bhUmiM kaz cared dharmanigraham 4018011a te vayaM mArgavibhraSTaM svadharme parame sthitAH 4018011c bharatAjJAM puraskRtya nigRhNImo yathAvidhi 4018012a tvaM tu saMkliSTadharmA ca karmaNA ca vigarhitaH 4018012c kAmatantrapradhAnaz ca na sthito rAjavartmani 4018013a jyeSTho bhrAtA pitA caiva yaz ca vidyAM prayacchati 4018013c trayas te pitaro jJeyA dharme ca pathi vartinaH 4018014a yavIyAn AtmanaH putraH ziSyaz cApi guNoditaH 4018014c putravat te trayaz cintyA dharmaz ced atra kAraNam 4018015a sUkSmaH paramadurjJeyaH satAM dharmaH plavaMgama 4018015c hRdisthaH sarvabhUtAnAm AtmA veda zubhAzubham 4018016a capalaz capalaiH sArdhaM vAnarair akRtAtmabhiH 4018016c jAtyandha iva jAtyandhair mantrayan drakSyase nu kim 4018017a ahaM tu vyaktatAm asya vacanasya bravImi te 4018017c na hi mAM kevalaM roSAt tvaM vigarhitum arhasi 4018018a tad etat kAraNaM pazya yadarthaM tvaM mayA hataH 4018018c bhrAtur vartasi bhAryAyAM tyaktvA dharmaM sanAtanam 4018019a asya tvaM dharamANasya sugrIvasya mahAtmanaH 4018019c rumAyAM vartase kAmAt snuSAyAM pApakarmakRt 4018020a tad vyatItasya te dharmAt kAmavRttasya vAnara 4018020c bhrAtRbhAryAbhimarze 'smin daNDo 'yaM pratipAditaH 4018021a na hi dharmaviruddhasya lokavRttAd apeyuSaH 4018021c daNDAd anyatra pazyAmi nigrahaM hariyUthapa 4018022a aurasIM bhaginIM vApi bhAryAM vApy anujasya yaH 4018022c pracareta naraH kAmAt tasya daNDo vadhaH smRtaH 4018023a bharatas tu mahIpAlo vayaM tv AdezavartinaH 4018023c tvaM ca dharmAd atikrAntaH kathaM zakyam upekSitum 4018024a gurudharmavyatikrAntaM prAjJo dharmeNa pAlayan 4018024c bharataH kAmavRttAnAM nigrahe paryavasthitaH 4018025a vayaM tu bharatAdezaM vidhiM kRtvA harIzvara 4018025c tvadvidhAn bhinnamaryAdAn niyantuM paryavasthitAH 4018026a sugrIveNa ca me sakhyaM lakSmaNena yathA tathA 4018026c dArarAjyanimittaM ca niHzreyasi rataH sa me 4018027a pratijJA ca mayA dattA tadA vAnarasaMnidhau 4018027c pratijJA ca kathaM zakyA madvidhenAnavekSitum 4018028a tad ebhiH kAraNaiH sarvair mahadbhir dharmasaMhitaiH 4018028c zAsanaM tava yad yuktaM tad bhavAn anumanyatAm 4018029a sarvathA dharma ity eva draSTavyas tava nigrahaH 4018029c vayasyasyopakartavyaM dharmam evAnupazyatA 4018030a rAjabhir dhRtadaNDAs tu kRtvA pApAni mAnavAH 4018030c nirmalAH svargam AyAnti santaH sukRtino yathA 4018031a AryeNa mama mAndhAtrA vyasanaM ghoram Ipsitam 4018031c zramaNena kRte pApe yathA pApaM kRtaM tvayA 4018032a anyair api kRtaM pApaM pramattair vasudhAdhipaiH 4018032c prAyazcittaM ca kurvanti tena tac chAmyate rajaH 4018033a tad alaM paritApena dharmataH parikalpitaH 4018033c vadho vAnarazArdUla na vayaM svavaze sthitAH 4018034a vAgurAbhiz ca pAzaiz ca kUTaiz ca vividhair narAH 4018034c praticchannAz ca dRzyAz ca gRhNanti subahUn mRgAn 4018034e pradhAvitAn vA vitrastAn visrabdhAn ativiSThitAn 4018035a pramattAn apramattAn vA narA mAMsArthino bhRzam 4018035c vidhyanti vimukhAMz cApi na ca doSo 'tra vidyate 4018036a yAnti rAjarSayaz cAtra mRgayAM dharmakovidAH 4018036c tasmAt tvaM nihato yuddhe mayA bANena vAnara 4018036e ayudhyan pratiyudhyan vA yasmAc chAkhAmRgo hy asi 4018037a durlabhasya ca dharmasya jIvitasya zubhasya ca 4018037c rAjAno vAnarazreSTha pradAtAro na saMzayaH 4018038a tAn na hiMsyAn na cAkrozen nAkSipen nApriyaM vadet 4018038c devA mAnuSarUpeNa caranty ete mahItale 4018039a tvaM tu dharmam avijJAya kevalaM roSam AsthitaH 4018039c pradUSayasi mAM dharme pitRpaitAmahe sthitam 4018040a evam uktas tu rAmeNa vAlI pravyathito bhRzam 4018040c pratyuvAca tato rAmaM prAJjalir vAnarezvaraH 4018041a yat tvam Attha narazreSTha tad evaM nAtra saMzayaH 4018041c prativaktuM prakRSTe hi nApakRSTas tu zaknuyAt 4018042a yad ayuktaM mayA pUrvaM pramAdAd vAkyam apriyam 4018042c tatrApi khalu me doSaM kartuM nArhasi rAghava 4018043a tvaM hi dRSTArthatattvajJaH prajAnAM ca hite rataH 4018043c kAryakAraNasiddhau te prasannA buddhir avyayA 4018044a mAm apy avagataM dharmAd vyatikrAntapuraskRtam 4018044c dharmasaMhitayA vAcA dharmajJa paripAlaya 4018045a bASpasaMruddhakaNThas tu vAlI sArtaravaH zanaiH 4018045c uvAca rAmaM saMprekSya paGkalagna iva dvipaH 4018046a na tv AtmAnam ahaM zoce na tArAM nApi bAndhavAn 4018046c yathA putraM guNazreSTham aGgadaM kanakAGgadam 4018047a sa mamAdarzanAd dIno bAlyAt prabhRti lAlitaH 4018047c taTAka iva pItAmbur upazoSaM gamiSyati 4018048a sugrIve cAGgade caiva vidhatsva matim uttamAm 4018048c tvaM hi zAstA ca goptA ca kAryAkAryavidhau sthitaH 4018049a yA te narapate vRttir bharate lakSmaNe ca yA 4018049c sugrIve cAGgade rAjaMs tAM cintayitum arhasi 4018050a maddoSakRtadoSAM tAM yathA tArAM tapasvinIm 4018050c sugrIvo nAvamanyeta tathAvasthAtum arhasi 4018051a tvayA hy anugRhItena zakyaM rAjyam upAsitum 4018051c tvadvaze vartamAnena tava cittAnuvartinA 4018052a sa tam AzvAsayad rAmo vAlinaM vyaktadarzanam 4018053a na vayaM bhavatA cintyA nApy AtmA harisattama 4018053c vayaM bhavadvizeSeNa dharmataH kRtanizcayAH 4018054a daNDye yaH pAtayed daNDaM daNDyo yaz cApi daNDyate 4018054c kAryakAraNasiddhArthAv ubhau tau nAvasIdataH 4018055a tad bhavAn daNDasaMyogAd asmAd vigatakalmaSaH 4018055c gataH svAM prakRtiM dharmyAM dharmadRSTtena vartmanA 4018056a sa tasya vAkyaM madhuraM mahAtmanaH; samAhitaM dharmapathAnuvartinaH 4018056c nizamya rAmasya raNAvamardino; vacaH suyuktaM nijagAda vAnaraH 4018057a zarAbhitaptena vicetasA mayA; pradUSitas tvaM yad ajAnatA prabho 4018057c idaM mahendropamabhImavikrama; prasAditas tvaM kSama me mahIzvara 4019001a sa vAnaramahArAjaH zayAnaH zaravikSataH 4019001c pratyukto hetumadvAkyair nottaraM pratyapadyata 4019002a azmabhiH paribhinnAGgaH pAdapair Ahato bhRzam 4019002c rAmabANena cAkrAnto jIvitAnte mumoha saH 4019003a taM bhAryAbANamokSeNa rAmadattena saMyuge 4019003c hataM plavagazArdUlaM tArA zuzrAva vAlinam 4019004a sA saputrApriyaM zrutvA vadhaM bhartuH sudAruNam 4019004c niSpapAta bhRzaM trastA vividhAd girigahvarAt 4019005a ye tv aGgadaparIvArA vAnarA hi mahAbalAH 4019005c te sakArmukam Alokya rAmaM trastAH pradudruvuH 4019006a sA dadarza tatas trastAn harIn Apatato drutam 4019006c yUthAd iva paribhraSTAn mRgAn nihatayUthapAn 4019007a tAn uvAca samAsAdya duHkhitAn duHkhitA satI 4019007c rAma vitrAsitAn sarvAn anubaddhAn iveSubhiH 4019008a vAnarA rAjasiMhasya yasya yUyaM puraHsarAH 4019008c taM vihAya suvitrastAH kasmAd dravata durgatAH 4019009a rAjyahetoH sa ced bhrAtA bhrAtA raudreNa pAtitaH 4019009c rAmeNa prasRtair dUrAn mArgaNair dUra pAtibhiH 4019010a kapipatnyA vacaH zrutvA kapayaH kAmarUpiNaH 4019010c prAptakAlam avizliSTam Ucur vacanam aGganAm 4019011a jIva putre nivartasya putraM rakSasva cAndagam 4019011c antako rAma rUpeNa hatvA nayati vAlinam 4019012a kSiptAn vRkSAn samAvidhya vipulAz ca zilAs tathA 4019012c vAlI vajrasamair bANair vajreNeva nipAtitaH 4019013a abhidrutam idaM sarvaM vidrutaM prasRtaM balam 4019013c asmin plavagazArdUle hate zakrasamaprabhe 4019014a rakSyatAM nagaraM zUrair aGgadaz cAbhiSicyatAm 4019014c padasthaM vAlinaH putraM bhajiSyanti plavaMgamAH 4019015a atha vA ruciraM sthAnam iha te rucirAnane 4019015c Avizanti hi durgANi kSipram adyaiva vAnarAH 4019016a abhAryAH saha bhAryAz ca santy atra vanacAriNaH 4019016c lubdhebhyo viprayuktebhyaH svebhyo nas tumulaM bhayam 4019017a alpAntaragatAnAM tu zrutvA vacanam aGganA 4019017c AtmanaH pratirUpaM sA babhASe cAruhAsinI 4019018a putreNa mama kiM kAryaM kiM rAjyena kim AtmanA 4019018c kapisiMhe mahAbhAge tasmin bhartari nazyati 4019019a pAdamUlaM gamiSyAmi tasyaivAhaM mahAtmanaH 4019019c yo 'sau rAmaprayuktena zareNa vinipAtitaH 4019020a evam uktvA pradudrAva rudatI zokakarzitA 4019020c ziraz coraz ca bAhubhyAM duHkhena samabhighnatI 4019021a AvrajantI dadarzAtha patiM nipatitaM bhuvi 4019021c hantAraM dAnavendrANAM samareSv anivartinAm 4019022a kSeptAraM parvatendrANAM vajrANAm iva vAsavam 4019022c mahAvAtasamAviSTaM mahAmeghaughaniHsvanam 4019023a zakratulyaparAkrAntaM vRSTvevoparataM ghanam 4019023c nardantaM nardatAM bhImaM zUraM zUreNa pAtitam 4019024a zArdUlenAmiSasyArthe mRgarAjaM yathA hatam 4019024c arcitaM sarvalokasya sapatAkaM savedikam 4019025a nAgahetoH suparNena caityam unmathitaM yathA 4019025c avaSTabhyAvatiSThantaM dadarza dhanur Urjitam 4019026a rAmaM rAmAnujaM caiva bhartuz caivAnujaM zubhA 4019026c tAn atItya samAsAdya bhartAraM nihataM raNe 4019027a samIkSya vyathitA bhUmau saMbhrAntA nipapAta ha 4019027c supteva punar utthAya Aryaputreti krozatI 4019028a ruroda sA patiM dRSTvA saMditaM mRtyudAmabhiH 4019028c tAm avekSya tu sugrIvaH krozantIM kurarIm iva 4019029a viSAdam agamat kaSTaM dRSTvA cAGgadam Agatam 4020001a rAmacApavisRSTena zareNAntakareNa tam 4020001c dRSTvA vinihataM bhUmau tArA tArAdhipAnanA 4020002a sA samAsAdya bhartAraM paryaSvajata bhAminI 4020002c iSuNAbhihataM dRSTvA vAlinaM kuJjaropamam 4020003a vAnarendraM mahendrAbhaM zokasaMtaptamAnasA 4020003c tArA tarum ivonmUlaM paryadevayad AturA 4020004a raNe dAruNavikrAnta pravIra plavatAM vara 4020004c kiM dInAm apurobhAgAm adya tvaM nAbhibhASase 4020005a uttiSTha harizArdUla bhajasva zayanottamam 4020005c naivaMvidhAH zerate hi bhUmau nRpatisattamAH 4020006a atIva khalu te kAntA vasudhA vasudhAdhipa 4020006c gatAsur api yAM gAtrair mAM vihAya niSevase 4020007a vyaktam anyA tvayA vIra dharmataH saMpravartatA 4020007c kiSkindheva purI ramyA svargamArge vinirmitA 4020008a yAny asmAbhis tvayA sArdhaM vaneSu madhugandhiSu 4020008c vihRtAni tvayA kAle teSAm uparamaH kRtaH 4020009a nirAnandA nirAzAhaM nimagnA zokasAgare 4020009c tvayi paJcatvam Apanne mahAyUthapayUthape 4020010a hRdayaM susthiraM mahyaM dRSTvA vinihataM bhuvi 4020010c yan na zokAbhisaMtaptaM sphuTate 'dya sahasradhA 4020011a sugrIvasya tvayA bhAryA hRtA sa ca vivAsitaH 4020011c yat tat tasya tvayA vyuSTiH prApteyaM plavagAdhipa 4020012a niHzreyasaparA mohAt tvayA cAhaM vigarhitA 4020012c yaiSAbruvaM hitaM vAkyaM vAnarendrahitaiSiNI 4020013a kAlo niHsaMzayo nUnaM jIvitAntakaras tava 4020013c balAd yenAvapanno 'si sugrIvasyAvazo vazam 4020014a vaidhavyaM zokasaMtApaM kRpaNaM kRpaNA satI 4020014c aduHkhopacitA pUrvaM vartayiSyAmy anAthavat 4020015a lAlitaz cAGgado vIraH sukumAraH sukhocitaH 4020015c vatsyate kAm avasthAM me pitRvye krodhamUrchite 4020016a kuruSva pitaraM putra sudRSTaM dharmavatsalam 4020016c durlabhaM darzanaM tv asya tava vatsa bhaviSyati 4020017a samAzvAsaya putraM tvaM saMdezaM saMdizasva ca 4020017c mUrdhni cainaM samAghrAya pravAsaM prasthito hy asi 4020018a rAmeNa hi mahat karma kRtaM tvAm abhinighnatA 4020018c AnRNyaM tu gataM tasya sugrIvasya pratizrave 4020019a sakAmo bhava sugrIva rumAM tvaM pratipatsyase 4020019c bhuGkSva rAjyam anudvignaH zasto bhrAtA ripus tava 4020020a kiM mAm evaM vilapatIM preMNA tvaM nAbhibhASase 4020020c imAH pazya varA bahvIr bhAryAs te vAnarezvara 4020021a tasyA vilapitaM zrutvA vAnaryaH sarvataz ca tAH 4020021c parigRhyAGgadaM dInaM duHkhArtAH paricukruzuH 4020022a kim aGgadaM sAGgada vIra bAho; vihAya yAsy adya cirapravAsaM 4020022c na yuktam evaM guNasaMnikRSTaM; vihAya putraM priyaputra gantum 4020023a kim apriyaM te priyacAruveSa; kRtaM mayA nAtha sutena vA te 4020023c sahAyinIm adya vihAya vIra; yamakSayaM gacchasi durvinItam 4020024a yady apriyaM kiM cid asaMpradhArya; kRtaM mayA syAt tava dIrghabAho 4020024c kSamasva me tad dharivaMza nAtha; vrajAmi mUrdhnA tava vIra pAdau 4020025a tathA tu tArA karuNaM rudantI; bhartuH samIpe saha vAnarIbhiH 4020025c vyavasyata prAyam anindyavarNA; upopaveSTuM bhuvi yatra vAlI 4021001a tato nipatitAM tArAM cyutAM tArAm ivAmbarAt 4021001c zanair AzvAsayAm Asa hanUmAn hariyUthapaH 4021002a guNadoSakRtaM jantuH svakarmaphalahetukam 4021002c avyagras tad avApnoti sarvaM pretya zubhAzubham 4021003a zocyA zocasi kaM zocyaM dInaM dInAnukampase 4021003c kaz ca kasyAnuzocyo 'sti dehe 'smin budbudopame 4021004a aGgadas tu kumAro 'yaM draSTavyo jIvaputrayA 4021004c AyatyA ca vidheyAni samarthAny asya cintaya 4021005a jAnAsy aniyatAm evaM bhUtAnAm AgatiM gatim 4021005c tasmAc chubhaM hi kartavyaM paNDite naihalaukikam 4021006a yasmin harisahasrANi prayutAny arbudAni ca 4021006c vartayanti kRtAMzAni so 'yaM diSTAntam AgataH 4021007a yad ayaM nyAyadRSTArthaH sAmadAnakSamAparaH 4021007c gato dharmajitAM bhUmiM nainaM zocitum arhasi 4021008a sarve ca harizArdUla putraz cAyaM tavAGgadaH 4021008c haryRSkapatirAjyaM ca tvatsanAtham anindite 4021009a tAv imau zokasaMtaptau zanaiH preraya bhAmini 4021009c tvayA parigRhIto 'yam aGgadaH zAstu medinIm 4021010a saMtatiz ca yathAdRSTA kRtyaM yac cApi sAmpratam 4021010c rAjJas tat kriyatAM sarvam eSa kAlasya nizcayaH 4021011a saMskAryo harirAjas tu aGgadaz cAbhiSicyatAm 4021011c siMhAsanagataM putraM pazyantI zAntim eSyasi 4021012a sA tasya vacanaM zrutvA bhartRvyasanapIDitA 4021012c abravId uttaraM tArA hanUmantam avasthitam 4021013a aGgada pratirUpANAM putrANAm ekataH zatam 4021013c hatasyApy asya vIrasya gAtrasaMzleSaNaM varam 4021014a na cAhaM harirAjasya prabhavAmy aGgadasya vA 4021014c pitRvyastasya sugrIvaH sarvakAryeSv anantaraH 4021015a na hy eSA buddhir AstheyA hanUmann aGgadaM prati 4021015c pitA hi bandhuH putrasya na mAtA harisattama 4021016a na hi mama harirAjasaMzrayAt; kSamataram asti paratra ceha vA 4021016c abhimukhahatavIrasevitaM; zayanam idaM mama sevituM kSamam 4022001a vIkSamANas tu mandAsuH sarvato mandam ucchvasan 4022001c AdAv eva tu sugrIvaM dadarza tv AtmajAgrataH 4022002a taM prAptavijayaM vAlI sugrIvaM plavagezvaram 4022002c AbhASya vyaktayA vAcA sasneham idam abravIt 4022003a sugrIvadoSeNa na mAM gantum arhasi kilbiSAt 4022003c kRSyamANaM bhaviSyeNa buddhimohena mAM balAt 4022004a yugapadvihitaM tAta na manye sukham AvayoH 4022004c sauhArdaM bhrAtRyuktaM hi tad idaM jAtam anyathA 4022005a pratipadya tvam adyaiva rAjyam eSAM vanaukasAm 4022005c mAm apy adyaiva gacchantaM viddhi vaivasvatakSayam 4022006a jIvitaM ca hi rAjyaM ca zriyaM ca vipulAm imAm 4022006c prajahAmy eSa vai tUrNaM mahac cAgarhitaM yazaH 4022007a asyAM tv aham avasthAyAM vIra vakSyAmi yad vacaH 4022007c yady apy asukaraM rAjan kartum eva tad arhasi 4022008a sukhArhaM sukhasaMvRddhaM bAlam enam abAlizam 4022008c bASpapUrNamukhaM pazya bhUmau patitam aGgadam 4022009a mama prANaiH priyataraM putraM putram ivaurasaM 4022009c mayA hInam ahInArthaM sarvataH paripAlaya 4022010a tvam apy asya hi dAtA ca paritrAtA ca sarvataH 4022010c bhayeSv abhayadaz caiva yathAhaM plavagezvara 4022011a eSa tArAtmajaH zrImAMs tvayA tulyaparAkramaH 4022011c rakSasAM tu vadhe teSAm agratas te bhaviSyati 4022012a anurUpANi karmANi vikramya balavAn raNe 4022012c kariSyaty eSa tAreyas tarasvI taruNo 'GgadaH 4022013a suSeNaduhitA ceyam arthasUkSmavinizcaye 4022013c autpAtike ca vividhe sarvataH pariniSThitA 4022014a yad eSA sAdhv iti brUyAt kAryaM tan muktasaMzayam 4022014c na hi tArAmataM kiM cid anyathA parivartate 4022015a rAghavasya ca te kAryaM kartavyam avizaGkayA 4022015c syAd adharmo hy akaraNe tvAM ca hiMsyAd vimAnitaH 4022016a imAM ca mAlAm Adhatsva divyAM sugrIvakAJcanIm 4022016c udArA zrIH sthitA hy asyAM saMprajahyAn mRte mayi 4022017a ity evam uktaH sugrIvo vAlinA bhrAtRsauhRdAt 4022017c harSaM tyaktvA punar dIno grahagrasta ivoDurAT 4022018a tad vAlivacanAc chAntaH kurvan yuktam atandritaH 4022018c jagrAha so 'bhyanujJAto mAlAM tAM caiva kAJcanIm 4022019a tAM mAlAM kAJcanIM dattvA vAlI dRSTvAtmajaM sthitam 4022019c saMsiddhaH pretya bhAvAya snehAd aGgadam abravIt 4022020a dezakAlau bhajasvAdya kSamamANaH priyApriye 4022020c sukhaduHkhasahaH kAle sugrIvavazago bhava 4022021a yathA hi tvaM mahAbAho lAlitaH satataM mayA 4022021c na tathA vartamAnaM tvAM sugrIvo bahu maMsyate 4022022a mAsyAmitrair gataM gaccher mA zatrubhir ariMdama 4022022c bhartur arthaparo dAntaH sugrIvavazago bhava 4022023a na cAtipraNayaH kAryaH kartavyo 'praNayaz ca te 4022023c ubhayaM hi mahAdoSaM tasmAd antaradRg bhava 4022024a ity uktvAtha vivRttAkSaH zarasaMpIDito bhRzam 4022024c vivRtair dazanair bhImair babhUvotkrAntajIvitaH 4022025a hate tu vIre plavagAdhipe tadA; plavaMgamAs tatra na zarma lebhire 4022025c vanecarAH siMhayute mahAvane; yathA hi gAvo nihate gavAM patau 4022026a tatas tu tArA vyasanArNava plutA; mRtasyA bhartur vadanaM samIkSya sA 4022026c jagAma bhUmiM parirabhya vAlinaM; mahAdrumaM chinnam ivAzritA latA 4023001a tataH samupajighrantI kapirAjasya tanmukham 4023001c patiM lokAc cyutaM tArA mRtaM vacanam abravIt 4023002a zeSe tvaM viSame duHkham akRtvA vacanaM mama 4023002c upalopacite vIra suduHkhe vasudhAtale 4023003a mattaH priyatarA nUnaM vAnarendra mahI tava 4023003c zeSe hi tAM pariSvajya mAM ca na pratibhASase 4023004a sugrIva eva vikrAnto vIra sAhasika priya 4023004c RkSavAnaramukhyAs tvAM balinaM paryupAsate 4023005a eSAM vilapitaM kRcchram aGgadasya ca zocataH 4023005c mama cemAM giraM zrutvA kiM tvaM na pratibudhyase 4023006a idaM tac chUrazayanaM yatra zeSe hato yudhi 4023006c zAyitA nihatA yatra tvayaiva ripavaH purA 4023007a vizuddhasattvAbhijana priyayuddha mama priya 4023007c mAm anAthAM vihAyaikAM gatas tvam asi mAnada 4023008a zUrAya na pradAtavyA kanyA khalu vipazcitA 4023008c zUrabhAryAM hatAM pazya sadyo mAM vidhavAM kRtAm 4023009a avabhagnaz ca me mAno bhagnA me zAzvatI gatiH 4023009c agAdhe ca nimagnAsmi vipule zokasAgare 4023010a azmasAramayaM nUnam idaM me hRdayaM dRDham 4023010c bhartAraM nihataM dRSTvA yan nAdya zatadhA gatam 4023011a suhRc caiva hi bhartA ca prakRtyA ca mama priyaH 4023011c Ahave ca parAkrAntaH zUraH paJcatvam AgataH 4023012a patihInA tu yA nArI kAmaM bhavatu putriNI 4023012c dhanadhAnyaiH supUrNApi vidhavety ucyate budhaiH 4023013a svagAtraprabhave vIra zeSe rudhiramaNDale 4023013c kRmirAgaparistome tvam evaM zayane yathA 4023014a reNuzoNitasaMvItaM gAtraM tava samantataH 4023014c parirabdhuM na zaknomi bhujAbhyAM plavagarSabha 4023015a kRtakRtyo 'dya sugrIvo vaire 'sminn atidAruNe 4023015c yasya rAmavimuktena hRtam ekeSuNA bhayam 4023016a zareNa hRdi lagnena gAtrasaMsparzane tava 4023016c vAryAmi tvAM nirIkSantI tvayi paJcatvam Agate 4023017a udbabarha zaraM nIlas tasya gAtragataM tadA 4023017c girigahvarasaMlInaM dIptam AzIviSaM yathA 4023018a tasya niSkRSyamANasya bANasya ca babhau dyutiH 4023018c astamastakasaMruddho razmir dinakarAd iva 4023019a petuH kSatajadhArAs tu vraNebhyas tasya sarvazaH 4023019c tAmragairikasaMpRktA dhArA iva dharAdharAt 4023020a avakIrNaM vimArjantI bhartAraM raNareNunA 4023020c asrair nayanajaiH zUraM siSecAstrasamAhatam 4023021a rudhirokSitasarvAGgaM dRSTvA vinihataM patim 4023021c uvAca tArA piGgAkSaM putram aGgadam aGganA 4023022a avasthAM pazcimAM pazya pituH putra sudAruNAm 4023022c saMprasaktasya vairasya gato 'ntaH pApakarmaNA 4023023a bAlasUryodayatanuM prayAntaM yamasAdanam 4023023c abhivAdaya rAjAnaM pitaraM putra mAnadam 4023024a evam uktaH samutthAya jagrAha caraNau pituH 4023024c bhujAbhyAM pInavRtAbhyAm aGgado 'ham iti bruvan 4023025a abhivAdayamAnaM tvAm aGgadaM tvaM yathApurA 4023025c dIrghAyur bhava putreti kimarthaM nAbhibhASase 4023026a ahaM putrasahAyA tvAm upAse gatacetanam 4023026c siMhena nihataM sadyo gauH savatseva govRSam 4023027a iSTvA saMgrAmayajJena nAnApraharaNAmbhasA 4023027c asminn avabhRthe snAtaH kathaM patnyA mayA vinA 4023028a yA dattA devarAjena tava tuSTena saMyuge 4023028c zAtakumbhamayIM mAlAM tAM te pazyAmi neha kim 4023029a rAjazrIr na jahAti tvAM gatAsum api mAnada 4023029c sUryasyAvartamAnasya zailarAjam iva prabhA 4023030a na me vacaH pathyam idaM tvayA kRtaM; na cAsmi zaktA hi nivAraNe tava 4023030c hatA saputrAsmi hatena saMyuge; saha tvayA zrIr vijahAti mAm iha 4024001a gatAsuM vAlinaM dRSTvA rAghavas tadanantaram 4024001c abravIt prazritaM vAkyaM sugrIvaM zatrutApanaH 4024002a na zokaparitApena zreyasA yujyate mRtaH 4024002c yad atrAnantaraM kAryaM tat samAdhAtum arhatha 4024003a lokavRttam anuSTheyaM kRtaM vo bASpamokSaNam 4024003c na kAlAd uttaraM kiM cit karma zakyam upAsitum 4024004a niyataH kAraNaM loke niyatiH karmasAdhanam 4024004c niyatiH sarvabhUtAnAM niyogeSv iha kAraNam 4024005a na kartA kasya cit kaz cin niyoge cApi nezvaraH 4024005c svabhAve vartate lokas tasya kAlaH parAyaNam 4024006a na kAlaH kAlam atyeti na kAlaH parihIyate 4024006c svabhAvaM vA samAsAdya na kaz cid ativartate 4024007a na kAlasyAsti bandhutvaM na hetur na parAkramaH 4024007c na mitrajJAtisaMbandhaH kAraNaM nAtmano vazaH 4024008a kiM tu kAla parINAmo draSTavyaH sAdhu pazyatA 4024008c dharmaz cArthaz ca kAmaz ca kAlakramasamAhitAH 4024009a itaH svAM prakRtiM vAlI gataH prAptaH kriyAphalam 4024009c dharmArthakAmasaMyogaiH pavitraM plavagezvara 4024010a svadharmasya ca saMyogAj jitas tena mahAtmanA 4024010c svargaH parigRhItaz ca prANAn aparirakSatA 4024011a eSA vai niyatiH zreSThA yAM gato hariyUthapaH 4024011c tad alaM paritApena prAptakAlam upAsyatAm 4024012a vacanAnte tu rAmasya lakSmaNaH paravIrahA 4024012c avadat prazritaM vAkyaM sugrIvaM gatacetasaM 4024013a kuru tvam asya sugrIva pretakAryam anantaram 4024013c tArAGgadAbhyAM sahito vAlino dahanaM prati 4024014a samAjJApaya kASThAni zuSkANi ca bahUni ca 4024014c candanAni ca divyAni vAlisaMskArakAraNAt 4024015a samAzvAsaya cainaM tvam aGgadaM dInacetasaM 4024015c mA bhUr bAlizabuddhis tvaM tvadadhInam idaM puram 4024016a aGgadas tv Anayen mAlyaM vastrANi vividhAni ca 4024016c ghRtaM tailam atho gandhAn yac cAtra samanantaram 4024017a tvaM tAra zibikAM zIghram AdAyAgaccha saMbhramAt 4024017c tvarA guNavatI yuktA hy asmin kAle vizeSataH 4024018a sajjIbhavantu plavagAH zibikAvAhanocitAH 4024018c samarthA balinaz caiva nirhariSyanti vAlinam 4024019a evam uktvA tu sugrIvaM sumitrAnandavardhanaH 4024019c tasthau bhrAtRsamIpastho lakSmaNaH paravIrahA 4024020a lakSmaNasya vacaH zrutvA tAraH saMbhrAntamAnasaH 4024020c praviveza guhAM zIghraM zibikAsaktamAnasaH 4024021a AdAya zibikAM tAraH sa tu paryApayat punaH 4024021c vAnarair uhyamAnAM tAM zUrair udvahanocitaiH 4024022a tato vAlinam udyamya sugrIvaH zibikAM tadA 4024022c Aropayata vikrozann aGgadena sahaiva tu 4024023a Aropya zibikAM caiva vAlinaM gatajIvitam 4024023c alaMkAraiz ca vividhair mAlyair vastraiz ca bhUSitam 4024024a AjJApayat tadA rAjA sugrIvaH plavagezvaraH 4024024c aurdhvadehikam Aryasya kriyatAm anurUpataH 4024025a vizrANayanto ratnAni vividhAni bahUni ca 4024025c agrataH plavagA yAntu zibikA tadanantaram 4024026a rAjJAm RddhivizeSA hi dRzyante bhuvi yAdRzAH 4024026c tAdRzaM vAlinaH kSipraM prAkurvann aurdhvadehikam 4024027a aGgadam aprigRhyAzu tAraprabhRtayas tathA 4024027c krozantaH prayayuH sarve vAnarA hatabAndhavAH 4024028a tArAprabhRtayaH sarvA vAnaryo hatayUthapAH 4024028c anujagmur hi bhartAraM krozantyaH karuNasvanAH 4024029a tAsAM ruditazabdena vAnarINAM vanAntare 4024029c vanAni girayaH sarve vikrozantIva sarvataH 4024030a puline girinadyAs tu vivikte jalasaMvRte 4024030c citAM cakruH subahavo vAnarA vanacAriNaH 4024031a avaropya tataH skandhAc chibikAM vahanocitAH 4024031c tasthur ekAntam Azritya sarve zokasamanvitAH 4024032a tatas tArA patiM dRSTvA zibikAtalazAyinam 4024032c AropyAGke ziras tasya vilalApa suduHkhitA 4024033a janaM ca pazyasImaM tvaM kasmAc chokAbhipIDitam 4024033c prahRSTam iva te vaktraM gatAsor api mAnada 4024033e astArkasamavarNaM ca lakSyate jIvato yathA 4024034a eSa tvAM rAmarUpeNa kAlaH karSati vAnara 4024034c yena sma vidhavAH sarvAH kRtA ekeSuNA raNe 4024035a imAs tAs tava rAjendravAnaryo vallabhAH sadA 4024035c pAdair vikRSTam adhvAnam AgatAH kiM na budhyase 4024036a taveSTA nanu nAmaitA bhAryAz candranibhAnanAH 4024036c idAnIM nekSase kasmAt sugrIvaM plavagezvaram 4024037a ete hi sacivA rAjaMs tAraprabhRtayas tava 4024037c puravAsijanaz cAyaM parivAryAsate 'nagha 4024038a visarjayainAn pravalAn yathocitam ariMdama 4024038c tataH krIDAmahe sarvA vaneSu madirotkaTAH 4024039a evaM vilapatIM tArAM patizokapariplutAm 4024039c utthApayanti sma tadA vAnaryaH zokakarzitAH 4024040a sugrIveNa tataH sArdham aGgadaH pitaraM rudan 4024040c citAm AropayAm Asa zokenAbhihatendriyaH 4024041a tato 'gniM vidhivad dattvA so 'pasavyaM cakAra ha 4024041c pitaraM dIrgham adhvAnaM prasthitaM vyAkulendriyaH 4024042a saMskRtya vAlinaM te tu vidhipUrvaM plavaMgamAH 4024042c Ajagmur udakaM kartuM nadIM zItajalAM zubhAm 4024043a tatas te sahitAs tatra aGgadaM sthApya cAgrataH 4024043c sugrIvatArAsahitAH siSicur vAline jalam 4024044a sugrIveNaiva dInena dIno bhUtvA mahAbalaH 4024044c samAnazokaH kAkutsthaH pretakAryANy akArayat 4025001a tataH zokAbhisaMtaptaM sugrIvaM klinnavAsanam 4025001c zAkhAmRgamahAmAtrAH parivAryopatasthire 4025002a abhigamya mahAbAhuM rAmam akliSTakAriNam 4025002c sthitAH prAJjalayaH sarve pitAmaham ivarSayaH 4025003a tataH kAJcanazailAbhas taruNArkanibhAnanaH 4025003c abravIt prAJjalir vAkyaM hanumAn mArutAtmajaH 4025004a bhavatprasAdAt sugrIvaH pitRpaitAmahaM mahat 4025004c vAnarANAM suduSprApaM prApto rAjyam idaM prabho 4025005a bhavatA samanujJAtaH pravizya nagaraM zubham 4025005c saMvidhAsyati kAryANi sarvANi sasuhRjjanaH 4025006a snAto 'yaM vividhair gandhair auSadhaiz ca yathAvidhi 4025006c arcayiSyati ratnaiz ca mAlyaiz ca tvAM vizeSataH 4025007a imAM giriguhAM ramyAm abhigantum ito 'rhasi 4025007c kuruSva svAmi saMbandhaM vAnarAn saMpraharSayan 4025008a evam ukto hanumatA rAghavaH paravIrahA 4025008c pratyuvAca hanUmantaM buddhimAn vAkyakovidaH 4025009a caturdazasamAH saumya grAmaM vA yadi vA puram 4025009c na pravekSyAmi hanuman pitur nirdezapAlakaH 4025010a susamRddhAM guhAM divyAM sugrIvo vAnararSabhaH 4025010c praviSTo vidhivad vIraH kSipraM rAjye 'bhiSicyatAm 4025011a evam uktvA hanUmantaM rAmaH sugrIvam abravIt 4025011c imam apy aGgadaM vIra yauvarAjye 'bhiSecaya 4025012a pUrvo 'yaM vArSiko mAsaH zrAvaNaH salilAgamaH 4025012c pravRttAH saumya catvAro mAsA vArSikasaMjJitAH 4025013a nAyam udyogasamayaH praviza tvaM purIM zubhAm 4025013c asmin vatsyAmy ahaM saumya parvate sahalakSmaNaH 4025014a iyaM giriguhA ramyA vizAlA yuktamArutA 4025014c prabhUtasalilA saumya prabhUtakamalotpalA 4025015a kArtike samanuprApte tvaM rAvaNavadhe yata 4025015c eSa naH samayaH saumya praviza tvaM svam Alayam 4025015e abhiSiJcasva rAjye ca suhRdaH saMpraharSaya 4025016a iti rAmAbhyanujJAtaH sugrIvo vAnararSabhaH 4025016c praviveza purIM ramyAM kiSkindhAM vAlipAlitAm 4025017a taM vAnarasahasrANi praviSTaM vAnarezvaram 4025017c abhivAdya prahRSTAni sarvataH paryavArayan 4025018a tataH prakRtayaH sarvA dRSTvA harigaNezvaram 4025018c praNamya mUrdhnA patitA vasudhAyAM samAhitAH 4025019a sugrIvaH prakRtIH sarvAH saMbhASyotthApya vIryavAn 4025019c bhrAtur antaHpuraM saumyaM praviveza mahAbalaH 4025020a pravizya tv abhiniSkrAntaM sugrIvaM vAnararSabham 4025020c abhyaSiJcanta suhRdaH sahasrAkSam ivAmarAH 4025021a tasya pANDuram Ajahruz chatraM hemapariSkRtam 4025021c zukle ca bAlavyajane hemadaNDe yazaskare 4025022a tathA sarvANi ratnAni sarvabIjauSadhAni ca 4025022c sakSIrANAM ca vRkSANAM prarohAn kusumAni ca 4025023a zuklAni caiva vastrANi zvetaM caivAnulepanam 4025023c sugandhIni ca mAlyAni sthalajAny ambujAni ca 4025024a candanAni ca divyAni gandhAMz ca vividhAn bahUn 4025024c akSataM jAtarUpaM ca priyaGgumadhusarpiSI 4025025a dadhicarma ca vaiyAghraM vArAhI cApy upAnahau 4025025c samAlambhanam AdAya rocanAM samanaHzilAm 4025025e Ajagmus tatra muditA varAH kanyAs tu SoDaza 4025026a tatas te vAnarazreSThaM yathAkAlaM yathAvidhi 4025026c ratnair vastraiz ca bhakSyaiz ca toSayitvA dvijarSabhAn 4025027a tataH kuzaparistIrNaM samiddhaM jAtavedasaM 4025027c mantrapUtena haviSA hutvA mantravido janAH 4025028a tato hemapratiSThAne varAstaraNasaMvRte 4025028c prAsAdazikhare ramye citramAlyopazobhite 4025029a prAGmukhaM vividhair mantraiH sthApayitvA varAsane 4025029c nadInadebhyaH saMhRtya tIrthebhyaz ca samantataH 4025030a AhRtya ca samudrebhyaH sarvebhyo vAnararSabhAH 4025030c apaH kanakakumbheSu nidhAya vimalAH zubhAH 4025031a zubhair vRSabhazRGgaiz ca kalazaiz cApi kAJcanaiH 4025031c zAstradRSTena vidhinA maharSivihitena ca 4025032a gajo gavAkSo gavayaH zarabho gandhamAdanaH 4025032c maindaz ca dvividaz caiva hanUmAJ jAmbavAn nalaH 4025033a abhyaSiJcanta sugrIvaM prasannena sugandhinA 4025033c salilena sahasrAkSaM vasavo vAsavaM yathA 4025034a abhiSikte tu sugrIve sarve vAnarapuMgavAH 4025034c pracukruzur mahAtmAno hRSTAs tatra sahasrazaH 4025035a rAmasya tu vacaH kurvan sugrIvo haripuMgavaH 4025035c aGgadaM saMpariSvajya yauvarAjye 'bhiSecayat 4025036a aGgade cAbhiSikte tu sAnukrozAH plavaMgamAH 4025036c sAdhu sAdhv iti sugrIvaM mahAtmAno 'bhyapUjayan 4025037a hRSTapuSTajanAkIrNA patAkAdhvajazobhitA 4025037c babhUva nagarI ramyA kSikindhA girigahvare 4025038a nivedya rAmAya tadA mahAtmane; mahAbhiSekaM kapivAhinIpatiH 4025038c rumAM ca bhAryAM pratilabhya vIryavAn; avApa rAjyaM tridazAdhipo yathA 4026001a abhiSikte tu sugrIve praviSTe vAnare guhAm 4026001c AjagAma saha bhrAtrA rAmaH prasravaNaM girim 4026002a zArdUlamRgasaMghuSTaM siMhair bhImaravair vRtam 4026002c nAnAgulmalatAgUDhaM bahupAdapasaMkulam 4026003a RkSavAnaragopucchair mArjAraiz ca niSevitam 4026003c megharAzinibhaM zailaM nityaM zucijalAzrayam 4026004a tasya zailasya zikhare mahatIm AyatAM guhAm 4026004c pratyagRhNata vAsArthaM rAmaH saumitriNA saha 4026005a avasat tatra dharmAtmA rAghavaH sahalakSmaNaH 4026005c bahudRzyadarIkuJje tasmin prasravaNe girau 4026006a susukhe 'pi bahudravye tasmin hi dharaNIdhare 4026006c vasatas tasya rAmasya ratir alpApi nAbhavat 4026006e hRtAM hi bhAryAM smarataH prANebhyo 'pi garIyasIm 4026007a udayAbhyuditaM dRSTvA zazAGkaM ca vizeSataH 4026007c Aviveza na taM nidrA nizAsu zayanaM gatam 4026008a tat samutthena zokena bASpopahatacetasaM 4026008c taM zocamAnaM kAkutsthaM nityaM zokaparAyaNam 4026008e tulyaduHkho 'bravId bhrAtA lakSmaNo 'nunayan vacaH 4026009a alaM vIra vyathAM gatvA na tvaM zocitum arhasi 4026009c zocato hy avasIdanti sarvArthA viditaM hi te 4026010a bhavAn kriyAparo loke bhavAn devaparAyaNaH 4026010c Astiko dharmazIlaz ca vyavasAyI ca rAghava 4026011a na hy avyavasitaH zatruM rAkSasaM taM vizeSataH 4026011c samarthas tvaM raNe hantuM vikramair jihmakAriNam 4026012a samunmUlaya zokaM tvaM vyavasAyaM sthiraM kuru 4026012c tataH saparivAraM taM nirmUlaM kuru rAkSasaM 4026013a pRthivIm api kAkutstha sasAgaravanAcalAm 4026013c parivartayituM zaktaH kim aGga puna rAvaNam 4026014a ahaM tu khalu te vIryaM prasuptaM pratibodhaye 4026014c dIptair AhutibhiH kAle bhasmac channam ivAnalam 4026015a lakSmaNasya tu tad vAkyaM pratipUjya hitaM zubham 4026015c rAghavaH suhRdaM snigdham idaM vacanam abravIt 4026016a vAcyaM yad anuraktena snigdhena ca hitena ca 4026016c satyavikrama yuktena tad uktaM lakSmaNa tvayA 4026017a eSa zokaH parityaktaH sarvakAryAvasAdakaH 4026017c vikrameSv apratihataM tejaH protsAhayAmy aham 4026018a zaratkAlaM pratIkSe 'ham iyaM prAvRD upasthitA 4026018c tataH sarASTraM sagaNaM rAkSasaM taM nihanmy aham 4026019a tasya tad vacanaM zrutvA hRSTo rAmasya lakSmaNaH 4026019c punar evAbravId vAkyaM saumitrir mitranandanaH 4026020a etat te sadRzaM vAkyam uktaM zatrunibarhaNa 4026020c idAnIm asi kAkutstha prakRtiM svAm upAgataH 4026021a vijJAya hy Atmano vIryaM tathyaM bhavitum arhasi 4026021c etat sadRzam uktaM te zrutasyAbhijanasya ca 4026022a tasmAt puruSazArdUla cintayaJ zatrunigraham 4026022c varSArAtram anuprAptam atikrAmaya rAghava 4026023a niyamya kopaM pratipAlyatAM zarat; kSamasva mAsAMz caturo mayA saha 4026023c vasAcale 'smin mRgarAjasevite; saMvardhayaJ zatruvadhe samudyataH 4027001a sa tadA vAlinaM hatvAh sugrIvam abhiSicya ca 4027001c vasan mAlyavataH pRSTe rAmo lakSmaNam abravIt 4027002a ayaM sa kAlaH saMprAptaH samayo 'dya jalAgamaH 4027002c saMpazya tvaM nabho meghaiH saMvRtaM girisaMnibhaiH 4027003a nava mAsa dhRtaM garbhaM bhAskArasya gabhastibhiH 4027003c pItvA rasaM samudrANAM dyauH prasUte rasAyanam 4027004a zakyam ambaram Aruhya meghasopAnapaGktibhiH 4027004c kuTajArjunamAlAbhir alaMkartuM divAkaram 4027005a saMdhyArAgotthitais tAmrair anteSv adhikapANDuraiH 4027005c snigdhair abhrapaTacchadair baddhavraNam ivAmbaram 4027006a mandamArutaniHzvAsaM saMdhyAcandanaraJjitam 4027006c ApANDujaladaM bhAti kAmAturam ivAmbaram 4027007a eSA dharmaparikliSTA navavAripariplutA 4027007c sIteva zokasaMtaptA mahI bASpaM vimuJcati 4027008a meghodaravinirmuktAH kahlArasukhazItalAH 4027008c zakyam aJjalibhiH pAtuM vAtAH ketakigandhinaH 4027009a eSa phullArjunaH zailaH ketakair adhivAsitaH 4027009c sugrIva iva zAntArir dhArAbhir abhiSicyate 4027010a meghakRSNAjinadharA dhArAyajJopavItinaH 4027010c mArutApUritaguhAH prAdhItA iva parvatAH 4027011a kazAbhir iva haimIbhir vidyudbhir iva tADitam 4027011c antaHstanitanirghoSaM savedanam ivAmbaram 4027012a nIlameghAzritA vidyut sphurantI pratibhAti me 4027012c sphurantI rAvaNasyAGke vaidehIva tapasvinI 4027013a imAs tA manmathavatAM hitAH pratihatA dizaH 4027013c anuliptA iva ghanair naSTagrahanizAkarAH 4027014a kva cid bASpAbhisaMruddhAn varSAgamasamutsukAn 4027014c kuTajAn pazya saumitre puSTitAn girisAnuSu 4027014e mama zokAbhibhUtasya kAmasaMdIpanAn sthitAn 4027015a rajaH prazAntaM sahimo 'dya vAyur; nidAghadoSaprasarAH prazAntAH 4027015c sthitA hi yAtrA vasudhAdhipAnAM; pravAsino yAnti narAH svadezAn 4027016a saMprasthitA mAnasavAsalubdhAH; priyAnvitAH saMprati cakravAkaH 4027016c abhIkSNavarSodakavikSateSu; yAnAni mArgeSu na saMpatanti 4027017a kva cit prakAzaM kva cid aprakAzaM; nabhaH prakIrNAmbudharaM vibhAti 4027017c kva cit kva cit parvatasaMniruddhaM; rUpaM yathA zAntamahArNavasya 4027018a vyAmizritaM sarjakadambapuSpair; navaM jalaM parvatadhAtutAmram 4027018c mayUrakekAbhir anuprayAtaM; zailApagAH zIghrataraM vahanti 4027019a rasAkulaM SaTpadasaMnikAzaM; prabhujyate jambuphalaM prakAmam 4027019c anekavarNaM pavanAvadhUtaM; bhUmau pataty AmraphalaM vipakvam 4027020a vidyutpatAkAH sabalAka mAlAH; zailendrakUTAkRtisaMnikAzAH 4027020c garjanti meghAH samudIrNanAdA; mattagajendrA iva saMyugasthaH 4027021a meghAbhikAmI parisaMpatantI; saMmoditA bhAti balAkapaGktiH 4027021c vAtAvadhUtA varapauNDarIkI; lambeva mAlA racitAmbarasya 4027022a nidrA zanaiH kezavam abhyupaiti; drutaM nadI sAgaram abhyupaiti 4027022c hRSTA balAkA ghanam abhyupaiti; kAntA sakAmA priyam abhyupaiti 4027023a jAtA vanAntAH zikhisupranRttA; jAtAH kadambAH sakadambazAkhAH 4027023c jAtA vRSA goSu samAnakAmA; jAtA mahI sasyavanAbhirAmA 4027024a vahanti varSanti nadanti bhAnti; dhyAyanti nRtyanti samAzvasanti 4027024c nadyo ghanA mattagajA vanAntAH; priyAvinIhAH zikhinaH plavaMgAH 4027025a praharSitAH ketakapuSpagandham; AghrAya hRSTA vananirjhareSu 4027025c prapAta zabdAkulitA gajendrAH; sArdhaM mayUraiH samadA nadanti 4027026a dhArAnipAtair abhihanyamAnAH; kadambazAkhAsu vilambamAnAH 4027026c kSaNArjitaM puSparasAvagADhaM; zanair madaM SaTcaraNAs tyajanti 4027027a aGgAracUrNotkarasaMnikAzaiH; phalaiH suparyApta rasaiH samRddhaiH 4027027c jambUdrumANAM pravibhAnti zAkhA; nilIyamAnA iva SaTpadaughaiH 4027028a taDitpatAkAbhir alaMkRtAnAm; udIrNagambhIramahAravANAm 4027028c vibhAnti rUpANi balAhakAnAM; raNodyatAnAm iva vAraNAnAm 4027029a mArgAnugaH zailavanAnusArI; saMprasthito megharavaM nizamya 4027029c yuddhAbhikAmaH pratinAgazaGkI; matto gajendraH pratisaMnivRttaH 4027030a muktAsakAzaM salilaM patad vai; sunirmalaM patrapuTeSu lagnam 4027030c hRSTA vivarNacchadanA vihaMgAH; surendradattaM tRSitAH pibanti 4027031a nIleSu nIlA navavAripUrNA; megheSu meghAH pravibhAnti saktAH 4027031c davAgnidagdheSu davAgnidagdhAH; zaileSu zailA iva baddhamUlAH 4027032a mattA gajendrA muditA gavendrA; vaneSu vizrAntatarA mRgendrAH 4027032c ramyA nagendrA nibhRtA nagendrAH; prakrIDito vAridharaiH surendraH 4027033a vRttA yAtrA narendrANAM senA pratinivartate 4027033c vairANi caiva mArgAz ca salilena samIkRtAH 4027034a mAsi prauSThapade brahma brAhmaNAnAM vivakSatAm 4027034c ayam adhyAyasamayaH sAmagAnAm upasthitaH 4027035a nivRttakarmAyatano nUnaM saMcitasaMcayaH 4027035c ASADhIm abhyupagato bharataH koSakAdhipaH 4027036a nUnam ApUryamANAyAH sarayvA vadhate rayaH 4027036c mAM samIkSya samAyAntam ayodhyAyA iva svanaH 4027037a imAH sphItaguNA varSAH sugrIvaH sukham aznute 4027037c vijitAriH sadAraz ca rAjye mahati ca sthitaH 4027038a ahaM tu hRtadAraz ca rAjyAc ca mahataz cyutaH 4027038c nadIkUlam iva klinnam avasIdAmi lakSmaNa 4027039a zokaz ca mama vistIrNo varSAz ca bhRzadurgamAH 4027039c rAvaNaz ca mahAJ zatrur apAraM pratibhAti me 4027040a ayAtrAM caiva dRSTvemAM mArgAMz ca bhRzadurgamAn 4027040c praNate caiva sugrIve na mayA kiM cid Iritam 4027041a api cAtiparikliSTaM cirAd dAraiH samAgatam 4027041c AtmakAryagarIyastvAd vaktuM necchAmi vAnaram 4027042a svayam eva hi vizramya jJAtvA kAlam upAgatam 4027042c upakAraM ca sugrIvo vetsyate nAtra saMzayaH 4027043a tasmAt kAlapratIkSo 'haM sthito 'smi zubhalakSaNa 4027043c sugrIvasya nadInAM ca prasAdam anupAlayan 4027044a upakAreNa vIro hi pratikAreNa yujyate 4027044c akRtajJo 'pratikRto hanti sattvavatAM manaH 4027045a athaivam uktaH praNidhAya lakSmaNaH; kRtAJjalis tat pratipUjya bhASitam 4027045c uvAca rAmaM svabhirAma darzanaM; pradarzayan darzanam AtmanaH zubham 4027046a yathoktam etat tava sarvam IpsitaM; narendra kartA nacirAd dharIzvaraH 4027046c zaratpratIkSaH kSamatAm imaM bhavAJ; jalaprapAtaM ripunigrahe dhRtaH 4028001a samIkSya vimalaM vyoma gatavidyudbalAhakam 4028001c sArasAravasaMghuSTaM ramyajyotsnAnulepanam 4028002a samRddhArthaM ca sugrIvaM mandadharmArthasaMgraham 4028002c atyartham asatAM mArgam ekAntagatamAnasaM 4028003a nivRttakAryaM siddhArthaM pramadAbhirataM sadA 4028003c prAptavantam abhipretAn sarvAn eva manorathAn 4028004a svAM ca pAtnIm abhipretAM tArAM cApi samIpsitAm 4028004c viharantam ahorAtraM kRtArthaM vigatajvalam 4028005a krIDantam iva devezaM nandane 'psarasAM gaNaiH 4028005c mantriSu nyastakAryaM ca mantriNAm anavekSakam 4028006a utsannarAjyasaMdezaM kAmavRttam avasthitam 4028006c nizcitArtho 'rthatattvajJaH kAladharmavizeSavit 4028007a prasAdya vAkyair madhurair hetumadbhir manoramaiH 4028007c vAkyavid vAkyatattvajJaM harIzaM mArutAtmajaH 4028008a hitaM tathyaM ca pathyaM ca sAmadharmArthanItimat 4028008c praNayaprItisaMyuktaM vizvAsakRtanizcayam 4028008e harIzvaram upAgamya hanumAn vAkyam abravIt 4028009a rAjyaM prAptaM yazaz caiva kaulI zrIr abhivarthitA 4028009c mitrANAM saMgrahaH zeSas tad bhavAn kartum arhati 4028010a yo hi mitreSu kAlajJaH satataM sAdhu vartate 4028010c tasya rAjyaM ca kIrtiz ca pratApaz cAbhivardhate 4028011a yasya kozaz ca daNDaz ca mitrANy AtmA ca bhUmipa 4028011c samavetAni sarvANi sa rAjyaM mahad aznute 4028012a tad bhavAn vRttasaMpannaH sthitaH pathi niratyaye 4028012c mitrArtham abhinItArthaM yathAvat kartum arhati 4028013a yas tu kAlavyatIteSu mitrakAryeSu vartate 4028013c sa kRtvA mahato 'py arthAn na mitrArthena yujyate 4028014a kriyatAM rAghavasyaitad vaidehyAH parimArgaNam 4028014c tad idaM vIra kAryaM te kAlAtItam ariMdama 4028015a na ca kAlam atItaM te nivedayati kAlavit 4028015c tvaramANo 'pi san prAjJas tava rAjan vazAnugaH 4028016a kulasya ketuH sphItasya dIrghabandhuz ca rAghavaH 4028016c aprameyaprabhAvaz ca svayaM cApratimo guNaiH 4028017a tasya tvaM kuru vai kAryaM pUrvaM tena kRtaM tava 4028017c harIzvara harizreSThAn AjJApayitum arhasi 4028018a na hi tAvad bhavet kAlo vyatItaz codanAd Rte 4028018c coditasya hi kAryasya bhavet kAlavyatikramaH 4028019a akartur api kAryasya bhavAn kartA harIzvara 4028019c kiM punaH pratikartus te rAjyena ca dhanena ca 4028020a zaktimAn asi vikrAnto vAnararSka gaNezvara 4028020c kartuM dAzaratheH prItim AjJAyAM kiM nu sajjase 4028021a kAmaM khalu zarair zaktaH surAsuramahoragAn 4028021c vaze dAzarathiH kartuM tvatpratijJAM tu kAGkSate 4028022a prANatyAgAvizaGkena kRtaM tena tava priyam 4028022c tasya mArgAma vaidehIM pRthivyAm api cAmbare 4028023a na devA na ca gandharvA nAsurA na marudgaNAH 4028023c na ca yakSA bhayaM tasya kuryuH kim uta rAkSasAH 4028024a tad evaM zaktiyuktasya pUrvaM priyakRtas tathA 4028024c rAmasyArhasi piGgeza kartuM sarvAtmanA priyam 4028025a nAdhastAd avanau nApsu gatir nopari cAmbare 4028025c kasya cit sajjate 'smAkaM kapIzvara tavAjJayA 4028026a tad AjJApaya kaH kiM te kRte vasatu kutra cit 4028026c harayo hy apradhRSyAs te santi koTyagrato 'nagha 4028027a tasya tad vacanaM zrutvA kAle sAdhuniveditam 4028027c sugrIvaH sattvasaMpannaz cakAra matim uttamAm 4028028a sa saMdidezAbhimataM nIlaM nityakRtodyamam 4028028c dikSu sarvAsu sarveSAM sainyAnAm upasaMgrahe 4028029a yathA senA samagrA me yUthapAlAz ca sarvazaH 4028029c samAgacchanty asaMgena senAgrANi tathA kuru 4028030a ye tv antapAlAH plavagAH zIghragA vyavasAyinaH 4028030c samAnayantu te sainyaM tvaritAH zAsanAn mama 4028030e svayaM cAnantaraM sainyaM bhavAn evAnupazyatu 4028031a tripaJcarAtrAd UrdhvaM yaH prApnuyAn neha vAnaraH 4028031c tasya prANAntiko daNDo nAtra kAryA vicAraNA 4028032a harIMz ca vRddhAn upayAtu sAGgado; bhavAn mamAjJAm adhikRtya nizcitAm 4028032c iti vyavasthAM haripuMgavezvaro; vidhAya vezma praviveza vIryavAn 4029001a guhAM praviSTe sugrIve vimukte gagane ghanaiH 4029001c varSarAtroSito rAmaH kAmazokAbhipIDitaH 4029002a pANDuraM gaganaM dRSTvA vimalaM candramaNDalam 4029002c zAradIM rajanIM caiva dRSTvA jyotsnAnulepanAm 4029003a kAmavRttaM ca sugrIvaM naSTAM ca janakAtmajAm 4029003c buddhvA kAlam atItaM ca mumoha paramAturaH 4029004a sa tu saMjJAm upAgamya muhUrtAn matimAn punaH 4029004c manaHsthAm api vaidehIM cintayAm Asa rAghavaH 4029005a AsInaH parvatasyAgre hemadhAtuvibhUSite 4029005c zAradaM gaganaM dRSTva jagAma manasA priyAm 4029006a dRSTvA ca vimalaM vyoma gatavidyudbalAhakam 4029006c sArasAravasaMghuSTaM vilalApArtayA girA 4029007a sArasAravasaMnAdaiH sArasAravanAdinI 4029007c yAzrame ramate bAlA sAdya me ramate katham 4029008a puSpitAMz cAsanAn dRSTvA kAJcanAn iva nirmalAn 4029008c kathaM sa ramate bAlA pazyantI mAm apazyatI 4029009a yA purA kalahaMsAnAM svareNa kalabhASiNI 4029009c budhyate cArusarvAGgI sAdya me budhyate katham 4029010a niHsvanaM cakravAkAnAM nizamya sahacAriNAm 4029010c puNDarIkavizAlAkSI katham eSA bhaviSyati 4029011a sarAMsi sarito vApIH kAnanAni vanAni ca 4029011c tAM vinA mRgazAvAkSIM caran nAdya sukhaM labhe 4029012a api tAM madviyogAc ca saukumAryAc ca bhAminIm 4029012c na dUraM pIDayet kAmaH zaradguNanirantaraH 4029013a evamAdi narazreSTho vilalApa nRpAtmajaH 4029013c vihaMga iva sAraGgaH salilaM tridazezvarAt 4029014a tataz caJcUrya ramyeSu phalArthI girisAnuSu 4029014c dadarza paryupAvRtto lakSmIvA&l lakSmaNo 'grajam 4029015a taM cintayA duHsahayA parItaM; visaMjJam ekaM vijane manasvI 4029015c bhrAtur viSAdAt paritApadInaH; samIkSya saumitrir uvAca rAmam 4029016a kim Arya kAmasya vazaMgatena; kim AtmapauruSyaparAbhavena 4029016c ayaM sadA saMhRiyate samAdhiH; kim atra yogena nivartitena 4029017a kriyAbhiyogaM manasaH prasAdaM; samAdhiyogAnugataM ca kAlam 4029017c sahAyasAmarthyam adInasattva; svakarmahetuM ca kuruSva hetum 4029018a na jAnakI mAnavavaMzanAtha; tvayA sanAthA sulabhA pareNa 4029018c na cAgnicUDAM jvalitAm upetya; na dahyate vIravarArha kaz cit 4029019a salakSmaNaM lakSmaNam apradhRSyaM; svabhAvajaM vAkyam uvAca rAmaH 4029019c hitaM ca pathyaM ca nayaprasaktaM; sasAmadharmArthasamAhitaM ca 4029020a niHsaMzayaM kAryam avekSitavyaM; kriyAvizeSo hy anuvartitavyaH 4029020c nanu pravRttasya durAsadasya; kumArakAryasya phalaM na cintyam 4029021a atha padmapalAzAkSIM maithilIm anucintayan 4029021c uvAca lakSmaNaM rAmo mukhena parizuSyatA 4029022a tarpayitvA sahasrAkSaH salilena vasuMdharAm 4029022c nirvartayitvA sasyAni kRtakarmA vyavasthitaH 4029023a snigdhagambhIranirghoSAH zailadrumapurogamAH 4029023c visRjya salilaM meghAH parizrAntA nRpAtmaja 4029024a nIlotpaladalazyAmaH zyAmIkRtvA dizo daza 4029024c vimadA iva mAtaGgAH zAntavegAH payodharAH 4029025a jalagarbhA mahAvegAH kuTajArjunagandhinaH 4029025c caritvA viratAH saumya vRSTivAtAH samudyatAH 4029026a ghanAnAM vAraNAnAM ca mayUrANAM ca lakSmaNa 4029026c nAdaH prasravaNAnAM ca prazAntaH sahasAnagha 4029027a abhivRSTA mahAmeghair nirmalAz citrasAnavaH 4029027c anuliptA ivAbhAnti girayaz candrarazmibhiH 4029028a darzayanti zarannadyaH pulinAni zanaiH zanaiH 4029028c navasaMgamasavrIDA jaghanAnIva yoSitaH 4029029a prasannasalilAH saumya kurarIbhir vinAditAH 4029029c cakravAkagaNAkIrNA vibhAnti salilAzayAH 4029030a anyonyabaddhavairANAM jigISUNAM nRpAtmaja 4029030c udyogasamayaH saumya pArthivAnAm upasthitaH 4029031a iyaM sA prathamA yAtrA pArthivAnAM nRpAtmaja 4029031c na ca pazyAmi sugrIvam udyogaM vA tathAvidham 4029032a catvAro vArSikA mAsA gatA varSazatopamAH 4029032c mama zokAbhitaptasya saumya sItAm apazyataH 4029033a priyAvihIne duHkhArte hRtarAjye vivAsite 4029033c kRpAM na kurute rAjA sugrIvo mayi lakSmaNa 4029034a anAtho hRtarAjyo 'yaM rAvaNena ca dharSitaH 4029034c dIno dUragRhaH kAmI mAM caiva zaraNaM gataH 4029035a ity etaiH kAraNaiH saumya sugrIvasya durAtmanaH 4029035c ahaM vAnararAjasya paribhUtaH paraMtapa 4029036a sa kAlaM parisaMkhyAya sItAyAH parimArgaNe 4029036c kRtArthaH samayaM kRtvA durmatir nAvabudhyate 4029037a tvaM pravizya ca kiSkindhAM brUhi vAnarapuMgavam 4029037c mUrkhaM grAmya sukhe saktaM sugrIvaM vacanAn mama 4029038a arthinAm upapannAnAM pUrvaM cApy upakAriNAm 4029038c AzAM saMzrutya yo hanti sa loke puruSAdhamaH 4029039a zubhaM vA yadi vA pApaM yo hi vAkyam udIritam 4029039c satyena parigRhNAti sa vIraH puruSottamaH 4029040a kRtArthA hy akRtArthAnAM mitrANAM na bhavanti ye 4029040c tAn mRtAn api kravyAdaH kRtaghnAn nopabhuJjate 4029041a nUnaM kAJcanapRSThasya vikRSTasya mayA raNe 4029041c draSTum icchanti cApasya rUpaM vidyudgaNopamam 4029042a ghoraM jyAtalanirghoSaM kruddhasya mama saMyuge 4029042c nirghoSam iva vajrasya punaH saMzrotum icchati 4029043a kAmam evaMgate 'py asya parijJAte parAkrame 4029043c tvatsahAyasya me vIra na cintA syAn nRpAtmaja 4029044a yadartham ayam ArambhaH kRtaH parapuraMjaya 4029044c samayaM nAbhijAnAti kRtArthaH plavagezvaraH 4029045a varSAsamayakAlaM tu pratijJAya harIzvaraH 4029045c vyatItAMz caturo mAsAn viharan nAvabudhyate 4029046a sAmAtyapariSat krIDan pAnam evopasevate 4029046c zokadIneSu nAsmAsu sugrIvaH kurute dayAm 4029047a ucyatAM gaccha sugrIvas tvayA vatsa mahAbala 4029047c mama roSasya yadrUpaM brUyAz cainam idaM vacaH 4029048a na ca saMkucitaH panthA yena vAlI hato gataH 4029048c samaye tiSTha sugrIvamA vAlipatham anvagAH 4029049a eka eva raNe vAlI zareNa nihato mayA 4029049c tvAM tu satyAd atikrAntaM haniSyAmi sabAndhavam 4029050a tad evaM vihite kArye yad dhitaM puruSarSabha 4029050c tat tad brUhi narazreSTha tvara kAlavyatikramaH 4029051a kuruSva satyaM mayi vAnarezvara; pratizrutaM dharmam avekSya zAzvatam 4029051c mA vAlinaM pretya gato yamakSayaM; tvam adya pazyer mama coditaiH zaraiH 4029052a sa pUrvajaM tIvravivRddhakopaM; lAlapyamAnaM prasamIkSya dInam 4029052c cakAra tIvrAM matim ugratejA; harIzvaramAnavavaMzanAthaH 4030001a sa kAminaM dInam adInasattvaH; zokAbhipannaM samudIrNakopam 4030001c narendrasUnur naradevaputraM; rAmAnujaH pUrvajam ity uvAca 4030002a na vAnaraH sthAsyati sAdhuvRtte; na maMsyate kAryaphalAnuSaGgAn 4030002c na bhakSyate vAnararAjyalakSmIM; tathA hi nAbhikramate 'sya buddhiH 4030003a matikSayAd grAmyasukheSu saktas; tava prasAdApratikArabuddhiH 4030003c hato 'grajaM pazyatu vAlinaM sa; na rAjyam evaM viguNasya deyam 4030004a na dhAraye kopam udIrNavegaM; nihanmi sugrIvam asatyam adya 4030004c haripravIraiH saha vAliputro; narendrapatnyA vicayaM karotu 4030005a tam AttabANAsanam utpatantaM; niveditArthaM raNacaNDakopam 4030005c uvaca rAmaH paravIrahantA; svavekSitaM sAnunayaM ca vAkyam 4030006a na hi vai tvadvidho loke pApam evaM samAcaret 4030006c pApam AryeNa yo hanti sa vIraH puruSottamaH 4030007a nedam adya tvayA grAhyaM sAdhuvRttena lakSmaNa 4030007c tAM prItim anuvartasva pUrvavRttaM ca saMgatam 4030008a sAmopahitayA vAcA rUkSANi parivarjayan 4030008c vaktum arhasi sugrIvaM vyatItaM kAlaparyaye 4030009a so' grajenAnuziSTArtho yathAvat puruSarSabhaH 4030009c praviveza purIM vIro lakSmaNaH paravIrahA 4030010a tataH zubhamatiH prAjJo bhrAtuH priyahite rataH 4030010c lakSmaNaH pratisaMrabdho jagAma bhavanaM kapeH 4030011a zakrabANAsanaprakhyaM dhanuH kAlAntakopamaH 4030011c pragRhya girizRGgAbhaM mandaraH sAnumAn iva 4030012a yathoktakArI vacanam uttaraM caiva sottaram 4030012c bRhaspatisamo buddhyA mattvA rAmAnujas tadA 4030013a kAmakrodhasamutthena bhrAtuH kopAgninA vRtaH 4030013c prabhaJjana ivAprItaH prayayau lakSmaNas tadA 4030014a sAlatAlAzvakarNAMz ca tarasA pAtayan bahUn 4030014c paryasyan girikUTAni drumAn anyAMz ca vegataH 4030015a zilAz ca zakalIkurvan padbhyAM gaja ivAzugaH 4030015c dUram ekapadaM tyaktvA yayau kAryavazAd drutam 4030016a tAm apazyad balAkIrNAM harirAjamahApurIm 4030016c durgAm ikSvAkuzArdUlaH kiSkindhAM girisaMkaTe 4030017a roSAt prasphuramANauSThaH sugrIvaM prati kalSmaNaH 4030017c dadarza vAnarAn bhImAn kiSkindhAyA bahizcarAn 4030018a zailazRGgANi zatazaH pravRddhAMz ca mahIruhAn 4030018c jagRhuH kuJjaraprakhyA vAnarAH parvatAntare 4030019a tAn gRhItapraharaNAn harIn dRSTvA tu lakSmaNaH 4030019c babhUva dviguNaM kruddho bahvindhana ivAnalaH 4030020a taM te bhayaparItAGgAH kruddhaM dRSTvA plavaMgamAH 4030020c kAlamRtyuyugAntAbhaM zatazo vidrutA dizaH 4030021a tataH sugrIvabhavanaM pravizya haripuMgavAH 4030021c krodham AgamanaM caiva lakSmaNasya nyavedayan 4030022a tArayA sahitaH kAmI saktaH kapivRSo rahaH 4030022c na teSAM kapivIrANAM zuzrAva vacanaM tadA 4030023a tataH sacivasaMdiSTA harayo romaharSaNAH 4030023c girikuJjarameghAbhA nagaryA niryayus tadA 4030024a nakhadaMSTrAyudhA ghorAH sarve vikRtadarzanAH 4030024c sarve zArdUladarpAz ca sarve ca vikRtAnanAH 4030025a dazanAgabalAH ke cit ke cid dazaguNottarAH 4030025c ke cin nAgasahasrasya babhUvus tulyavikramAH 4030026a kRtsnAM hi kapibhir vyAptAM drumahastair mahAbalaiH 4030026c apazyal lakSmaNaH kruddhaH kiSkindhAM tAM durAsadam 4030027a tatas te harayaH sarve prAkAraparikhAntarAt 4030027c niSkramyodagrasattvAs tu tasthur AviSkRtaM tadA 4030028a sugrIvasya pramAdaM ca pUrvajaM cArtam AtmavAn 4030028c buddhvA kopavazaM vIraH punar eva jagAma saH 4030029a sa dIrghoSNamahocchvAsaH kopasaMraktalocanaH 4030029c babhUva narazArdUlasadhUma iva pAvakaH 4030030a bANazalyasphurajjihvaH sAyakAsanabhogavAn 4030030c svatejoviSasaMghAtaH paJcAsya iva pannagaH 4030031a taM dIptam iva kAlAgniM nAgendram iva kopitam 4030031c samAsAdyAGgadas trAsAd viSAdam agamad bhRzam 4030032a so 'GgadaM roSatAmrAkSaH saMdideza mahAyazAH 4030032c sugrIvaH kathyatAM vatsa mamAgamanam ity uta 4030033a eSa rAmAnujaH prAptas tvatsakAzam ariMdamaH 4030033c bhrAtur vyasanasaMtapto dvAri tiSThati lakSmaNaH 4030034a lakSmaNasya vacaH zrutvA zokAviSTo 'Ggado 'bravIt 4030034c pituH samIpam Agamya saumitrir ayam AgataH 4030035a te mahaughanibhaM dRSTvA vajrAzanisamasvanam 4030035c siMhanAdaM samaM cakrur lakSmaNasya samIpataH 4030036a tena zabdena mahatA pratyabudhyata vAnaraH 4030036c madavihvalatAmrAkSo vyAkulasragvibhUSaNaH 4030037a athAGgadavacaH zrutvA tenaiva ca samAgatau 4030037c mantriNo vAnarendrasya saMmatodAradarzinau 4030038a plakSaz caiva prabhAvaz ca mantriNAv arthadharmayoH 4030038c vaktum uccAvacaM prAptaM lakSmaNaM tau zazaMsatuH 4030039a prasAdayitvA sugrIvaM vacanaiH sAmanizcitaiH 4030039c AsInaM paryupAsInau yathA zakraM marutpatim 4030040a satyasaMdhau mahAbhAgau bhrAtarau rAmalakSmaNau 4030040c vayasya bhAvaM saMprAptau rAjyArhau rAjyadAyinau 4030041a tayor eko dhanuSpANir dvAri tiSThati lakSmaNaH 4030041c yasya bhItAH pravepante nAdAn muJcanti vAnarAH 4030042a sa eSa rAghavabhrAtA lakSmaNo vAkyasArathiH 4030042c vyavasAya rathaH prAptas tasya rAmasya zAsanAt 4030043a tasya mUrdhnA praNamya tvaM saputraH saha bandhubhiH 4030043c rAjaMs tiSTha svasamaye bhava satyapratizravaH 4031001a aGgadasya vacaH zrutvA sugrIvaH sacivaiH saha 4031001c lakSmaNaM kupitaM zrutvA mumocAsanam AtmavAn 4031002a sacivAn abravId vAkyaM nizcitya gurulAghavam 4031002c mantrajJAn mantrakuzalo mantreSu pariniSThitaH 4031003a na me durvyAhRtaM kiM cin nApi me duranuSThitam 4031003c lakSmaNo rAghavabhrAtA kruddhaH kim iti cintaye 4031004a asuhRdbhir mamAmitrair nityam antaradarzibhiH 4031004c mama doSAn asaMbhUtAJ zrAvito rAghavAnujaH 4031005a atra tAvad yathAbuddhi sarvair eva yathAvidhi 4031005c bhavadbhir nizcayas tasya vijJeyo nipuNaM zanaiH 4031006a na khalv asti mama trAso lakSmaNAn nApi rAghavAt 4031006c mitraM tv asthAna kupitaM janayaty eva saMbhramam 4031007a sarvathA sukaraM mitraM duSkaraM paripAlanam 4031007c anityatvAt tu cittAnAM prItir alpe 'pi bhidyate 4031008a atonimittaM trasto 'haM rAmeNa tu mahAtmanA 4031008c yan mamopakRtaM zakyaM pratikartuM na tan mayA 4031009a sugrIveNaivam uktas tu hanumAn haripuMgavaH 4031009c uvAca svena tarkeNa madhye vAnaramantriNAm 4031010a sarvathA naitad AzcaryaM yat tvaM harigaNezvara 4031010c na vismarasi susnigdham upakArakRtaM zubham 4031011a rAghaveNa tu zUreNa bhayam utsRjya dUrataH 4031011c tvatpriyArthaM hato vAlI zakratulyaparAkramaH 4031012a sarvathA praNayAt kruddho rAghavo nAtra saMzayaH 4031012c bhrAtaraM sa prahitavA&l lakSmaNaM lakSmivardhanam 4031013a tvaM pramatto na jAnISe kAlaM kalavidAM vara 4031013c phullasaptacchadazyAmA pravRttA tu zarac chivA 4031014a nirmala grahanakSatrA dyauH pranaSTabalAhakA 4031014c prasannAz ca dizaH sarvAH saritaz ca sarAMsi ca 4031015a prAptam udyogakAlaM tu nAvaiSi haripuMgava 4031015c tvaM pramatta iti vyaktaM lakSmaNo 'yam ihAgataH 4031016a Artasya hRtadArasya paruSaM puruSAntarAt 4031016c vacanaM marSaNIyaM te rAghavasya mahAtmanaH 4031017a kRtAparAdhasya hi te nAnyat pazyAmy ahaM kSamam 4031017c antareNAJjaliM baddhvA lakSmaNasya prasAdanAt 4031018a niyuktair mantribhir vAcyo avazyaM pArthivo hitam 4031018c ata eva bhayaM tyaktvA bravImy avadhRtaM vacaH 4031019a abhikruddhaH samartho hi cApam udyamya rAghavaH 4031019c sadevAsuragandharvaM vaze sthApayituM jagat 4031020a na sa kSamaH kopayituM yaH prasAdya punar bhavet 4031020c pUrvopakAraM smaratA kRtajJena vizeSataH 4031021a tasya mUrdhnA praNamya tvaM saputraH sasuhRjjanaH 4031021c rAjaMs tiSTha svasamaye bhartur bhAryeva tadvaze 4031022a na rAmarAmAnujazAsanaM tvayA; kapIndrayuktaM manasApy apohitum 4031022c mano hi te jJAsyati mAnuSaM balaM; sarAghavasyAsya surendravarcasaH 4032001a atha pratisamAdiSTo lakSmaNaH paravIrahA 4032001c praviveza guhAM ghorAM kiSkindhAM rAmazAsanAt 4032002a dvArasthA harayas tatra mahAkAyA mahAbalAH 4032002c babhUvur lakSmaNaM dRSTvA sarve prAJjalayaH sthitAH 4032003a niHzvasantaM tu taM dRSTvA kruddhaM dazarathAtmajam 4032003c babhUvur harayas trastA na cainaM paryavArayan 4032004a sa taM ratnamayIM zrImAn divyAM puSpitakAnanAm 4032004c ramyAM ratnasamAkIrNAM dadarza mahatIM guhAm 4032005a harmyaprAsAdasaMbAdhAM nAnApaNyopazobhitAm 4032005c sarvakAmaphalair vRkSaiH puSpitair upazobhitAm 4032006a devagandharvaputraiz ca vAnaraiH kAmarUpibhiH 4032006c divya mAlyAmbaradhAraiH zobhitAM priyadarzanaiH 4032007a candanAgarupadmAnAM gandhaiH surabhigandhinAm 4032007c maireyANAM madhUnAM ca saMmoditamahApathAm 4032008a vindhyamerugiriprasthaiH prAsAdair naikabhUmibhiH 4032008c dadarza girinadyaz ca vimalAs tatra rAghavaH 4032009a aGgadasya gRhaM ramyaM maindasya dvividasya ca 4032009c gavayasya gavAkSasya gajasya zarabhasya ca 4032010a vidyunmAlez ca saMpAteH sUryAkSasya hanUmataH 4032010c vIrabAhoH subAhoz ca nalasya ca mahAtmanaH 4032011a kumudasya suSeNasya tArajAmbavatos tathA 4032011c dadhivaktrasya nIlasya supATalasunetrayoH 4032012a eteSAM kapimukhyAnAM rAjamArge mahAtmanAm 4032012c dadarza gRhamukhyAni mahAsArANi lakSmaNaH 4032013a pANDurAbhraprakAzAni divyamAlyayutAni ca 4032013c prabhUtadhanadhAnyAni strIratnaiH zobhitAni ca 4032014a pANDureNa tu zailena parikSiptaM durAsadam 4032014c vAnarendragRhaM ramyaM mahendrasadanopamam 4032015a zulkaiH prAsAdazikharaiH kailAsazikharopamaiH 4032015c sarvakAmaphalair vRkSaiH puSTitair upazobhitam 4032016a mahendradattaiH zrImadbhir nIlajImUtasaMnibhaiH 4032016c divyapuSpaphalair vRkSaiH zItacchAyair manoramaiH 4032017a haribhiH saMvRtadvAraM balibhiH zastrapANibhiH 4032017c divyamAlyAvRtaM zubhraM taptakAJcanatoraNam 4032018a sugrIvasya gRhaM ramyaM praviveza mahAbalaH 4032018c avAryamANaH saumitrir mahAbhram iva bhAskaraH 4032019a sa sapta kakSyA dharmAtmA yAnAsanasamAvRtAH 4032019c pravizya sumahad guptaM dadarzAntaHpuraM mahat 4032020a haimarAjataparyaGkair bahubhiz ca varAsanaiH 4032020c mahArhAstaraNopetais tatra tatropazobhitam 4032021a pravizann eva satataM zuzrAva madhurasvaram 4032021c tantrIgItasamAkIrNaM samagItapadAkSaram 4032022a bahvIz ca vividhAkArA rUpayauvanagarvitAH 4032022c striyaH sugrIvabhavane dadarza sa mahAbalaH 4032023a dRSTvAbhijanasaMpannAz citramAlyakRtasrajaH 4032023c varamAlyakRtavyagrA bhUSaNottamabhUSitAH 4032024a nAtRptAn nAti ca vyagrAn nAnudAttaparicchadAn 4032024c sugrIvAnucarAMz cApi lakSayAm Asa lakSmaNaH 4032025a tataH sugrIvam AsInaM kAJcane paramAsane 4032025c mahArhAstaraNopete dadarzAdityasaMnibham 4032026a divyAbharaNacitrAGgaM divyarUpaM yazasvinam 4032026c divyamAlyAmbaradharaM mahendram iva durjayam 4032026e divyAbharaNamAlyAbhiH pramadAbhiH samAvRtam 4032027a rumAM tu vIraH parirabhya gADhaM; varAsanastho varahemavarNaH 4032027c dadarza saumitrim adInasattvaM; vizAlanetraH suvizAlanetram 4033001a tam apratihataM kruddhaM praviSTaM puruSarSabham 4033001c sugrIvo lakSmaNaM dRSTvA babhUva vyathitendriyaH 4033002a kruddhaM niHzvasamAnaM taM pradIptam iva tejasA 4033002c bhrAtur vyasanasaMtaptaM dRSTvA dazarathAtmajam 4033003a utpapAta harizreSTho hitvA sauvarNam Asanam 4033003c mahAn mahendrasya yathA svalaMkRta iva dhvajaH 4033004a utpatantam anUtpetU rumAprabhRtayaH striyaH 4033004c sugrIvaM gagane pUrNaM candraM tArAgaNA iva 4033005a saMraktanayanaH zrImAn vicacAla kRtAJjaliH 4033005c babhUvAvasthitas tatra kalpavRkSo mahAn iva 4033006a rumA dvitIyaM sugrIvaM nArImadhyagataM sthitam 4033006c abravIl lakSmaNaH kruddhaH satAraM zazinaM yathA 4033007a sattvAbhijanasaMpannaH sAnukrozo jitendriyaH 4033007c kRtajJaH satyavAdI ca rAjA loke mahIyate 4033008a yas tu rAjA sthito 'dharme mitrANAm upakAriNAm 4033008c mithyApratijJAM kurute ko nRzaMsataras tataH 4033009a zatam azvAnRte hanti sahasraM tu gavAnRte 4033009c AtmAnaM svajanaM hanti puruSaH puruSAnRte 4033010a pUrvaM kRtArtho mitrANAM na tat pratikaroti yaH 4033010c kRtaghnaH sarvabhUtAnAM sa vadhyaH plavagezvara 4033011a gIto 'yaM brahmaNA zlokaH sarvalokanamaskRtaH 4033011c dRSTvA kRtaghnaM kruddhena taM nibodha plavaMgama 4033012a brahmaghne ca surApe ca core bhagnavrate tathA 4033012c niSkRtir vihitA sadbhiH kRtaghne nAsti niSkRtiH 4033013a anAryas tvaM kRtaghnaz ca mithyAvAdI ca vAnara 4033013c pUrvaM kRtArtho rAmasya na tat pratikaroSi yat 4033014a nanu nAma kRtArthena tvayA rAmasya vAnara 4033014c sItAyA mArgaNe yatnaH kartavyaH kRtam icchatA 4033015a sa tvaM grAmyeSu bhogeSu sakto mithyA pratizravaH 4033015c na tvAM rAmo vijAnIte sarpaM maNDUkarAviNam 4033016a mahAbhAgena rAmeNa pApaH karuNavedinA 4033016c harINAM prApito rAjyaM tvaM durAtmA mahAtmanA 4033017a kRtaM cen nAbhijAnISe rAmasyAkliSTakarmaNaH 4033017c sadyas tvaM nizitair bANair hato drakSyasi vAlinam 4033018a na ca saMkucitaH panthA yena vAlI hato gataH 4033018c samaye tiSTha sugrIva mA vAlipatham anvagAH 4033019a na nUnam ikSvAkuvarasya kArmukAc; cyutAJ zarAn pazyasi vajrasaMnibhAn 4033019c tataH sukhaM nAma niSevase sukhI; na rAmakAryaM manasApy avekSase 4034001a tathA bruvANaM saumitriM pradIptam iva tejasA 4034001c abravIl lakSmaNaM tArA tArAdhipanibhAnanA 4034002a naivaM lakSmaNa vaktavyo nAyaM paruSam arhati 4034002c harINAm IzvaraH zrotuM tava vaktrAd vizeSataH 4034003a naivAkRtajJaH sugrIvo na zaTho nApi dAruNaH 4034003c naivAnRtakatho vIra na jihmaz ca kapIzvaraH 4034004a upakAraM kRtaM vIro nApy ayaM vismRtaH kapiH 4034004c rAmeNa vIra sugrIvo yad anyair duSkaraM raNe 4034005a rAmaprasAdAt kIrtiM ca kapirAjyaM ca zAzvatam 4034005c prAptavAn iha sugrIvo rumAM mAM ca paraMtapa 4034006a suduHkhaM zAyitaH pUrvaM prApyedaM sukham uttamam 4034006c prAptakAlaM na jAnIte vizvAmitro yathA muniH 4034007a ghRtAcyAM kila saMsakto dazavarSANi lakSmaNa 4034007c aho 'manyata dharmAtmA vizvAmitro mahAmuniH 4034008a sa hi prAptaM na jAnIte kAlaM kAlavidAM varaH 4034008c vizvAmitro mahAtejAH kiM punar yaH pRthagjanaH 4034009a dehadharmaM gatasyAsya parizrAntasya lakSmaNa 4034009c avitRptasya kAmeSu rAmaH kSantum ihArhati 4034010a na ca roSavazaM tAta gantum arhasi lakSmaNa 4034010c nizcayArtham avijJAya sahasA prAkRto yathA 4034011a sattvayuktA hi puruSAs tvadvidhAH puruSarSabha 4034011c avimRzya na roSasya sahasA yAnti vazyatAm 4034012a prasAdaye tvAM dharmajJa sugrIvArthe samAhitA 4034012c mahAn roSasamutpannaH saMrambhas tyajyatAm ayam 4034013a rumAM mAM kapirAjyaM ca dhanadhAnyavasUni ca 4034013c rAmapriyArthaM sugrIvas tyajed iti matir mama 4034014a samAneSvyati sugrIvaH sItayA saha rAghavam 4034014c zazAGkam iva rohiSyA nihatvA rAvaNaM raNe 4034015a zatakoTisahasrANi laGkAyAM kila rakSasAm 4034015c ayutAni ca SaTtriMzat sahasrANi zatAni ca 4034016a ahatvA tAMz ca durdharSAn rAkSasAn kAmarUpiNaH 4034016c na zakyo rAvaNo hantuM yena sA maithilI hRtA 4034017a te na zakyA raNe hantum asahAyena lakSmaNa 4034017c rAvaNaH krUrakarmA ca sugrIveNa vizeSataH 4034018a evam AkhyAtavAn vAlI sa hy abhijJo harIzvaraH 4034018c Agamas tu na me vyaktaH zravAt tasya bravImy aham 4034019a tvatsahAyanimittaM vai preSitA haripuMgavAH 4034019c AnetuM vAnarAn yuddhe subahUn hariyUthapAn 4034020a tAMz ca pratIkSamANo 'yaM vikrAntAn sumahAbalAn 4034020c rAghavasyArthasiddhyarthaM na niryAti harIzvaraH 4034021a kRtA tu saMsthA saumitre sugrIveNa yathApurA 4034021c adya tair vAnarair sarvair AgantavyaM mahAbalaiH 4034022a RkSakoTisahasrANi golAGgUlazatAni ca 4034022c adya tvAm upayAsyanti jahi kopam ariMdama 4034022e koTyo 'nekAs tu kAkutstha kapInAM dIptatejasAm 4034023a tava hi mukham idaM nirIkSya kopAt; kSatajanibhe nayane nirIkSamANAH 4034023c harivaravanitA na yAnti zAntiM; prathamabhayasya hi zaGkitAH sma sarvAH 4035001a ity uktas tArayA vAkyaM prazritaM dharmasaMhitam 4035001c mRdusvabhAvaH saumitriH pratijagrAha tad vacaH 4035002a tasmin pratigRhIte tu vAkye harigaNezvaraH 4035002c lakSmaNAt sumahat trAsaM vastraM klinnam ivAtyajat 4035003a tataH kaNThagataM mAlyaM citraM bahuguNaM mahat 4035003c ciccheda vimadaz cAsIt sugrIvo vAnarezvaraH 4035004a sa lakSmaNaM bhImabalaM sarvavAnarasattamaH 4035004c abravIt prazritaM vAkyaM sugrIvaH saMpraharSayan 4035005a pranaSTA zrIz ca kIrtiz ca kapirAjyaM ca zAzvatam 4035005c rAmaprasAdAt saumitre punaH prAptam idaM mayA 4035006a kaH zaktas tasya devasya khyAtasya svena karmaNA 4035006c tAdRzaM vikramaM vIra pratikartum ariMdama 4035007a sItAM prApsyati dharmAtmA vadhiSyati ca rAvaNam 4035007c sahAyamAtreNa mayA rAghavaH svena tejasA 4035008a sahAyakRtyaM hi tasya yena sapta mahAdrumAH 4035008c zailaz ca vasudhA caiva bANenaikena dAritAH 4035009a dhanur visphAramANasya yasya zabdena lakSmaNa 4035009c sazailA kampitA bhUmiH sahAyais tasya kiM nu vai 4035010a anuyAtrAM narendrasya kariSye 'haM nararSabha 4035010c gacchato rAvaNaM hantuM vairiNaM sapuraHsaram 4035011a yadi kiM cid atikrAntaM vizvAsAt praNayena vA 4035011c preSyasya kSamitavyaM me na kaz cin nAparAdhyati 4035012a iti tasya bruvANasya sugrIvasya mahAtmanaH 4035012c abhaval lakSmaNaH prItaH preMNA cedam uvAca ha 4035013a sarvathA hi mama bhrAtA sanAtho vAnarezvara 4035013c tvayA nAthena sugrIva prazritena vizeSataH 4035014a yas te prabhAvaH sugrIva yac ca te zaucam uttamam 4035014c arhas taM kapirAjyasya zriyaM bhoktum anuttamAm 4035015a sahAyena ca sugrIva tvayA rAmaH pratApavAn 4035015c vadhiSyati raNe zatrUn acirAn nAtra saMzayaH 4035016a dharmajJasya kRtajJasya saMgrAmeSv anivartinaH 4035016c upapannaM ca yuktaM ca sugrIva tava bhASitam 4035017a doSajJaH sati sAmarthye ko 'nyo bhASitum arhati 4035017c varjayitvA mama jyeSThaM tvAM ca vAnarasattama 4035018a sadRzaz cAsi rAmasya vikrameNa balena ca 4035018c sahAyo daivatair dattaz cirAya haripuMgava 4035019a kiM tu zIghram ito vIra niSkrAma tvaM mayA saha 4035019c sAntvayasva vayasyaM ca bhAryAharaNaduHkhitam 4035020a yac ca zokAbhibhUtasya zrutvA rAmasya bhASitam 4035020c mayA tvaM paruSANy uktas tac ca tvaM kSantum arhasi 4036001a evam uktas tu sugrIvo lakSmaNena mahAtmanA 4036001c hanumantaM sthitaM pArzve sacivaM vAkyam abravIt 4036002a mahendrahimavadvindhyakailAsazikhareSu ca 4036002c mandare pANDuzikhare paJcazaileSu ye sthitAH 4036003a taruNAdityavarNeSu bhrAjamAneSu sarvazaH 4036003c parvateSu samudrAnte pazcimasyAM tu ye dizi 4036004a Adityabhavane caiva girau saMdhyAbhrasaMnibhe 4036004c padmatAlavanaM bhImaM saMzritA haripuMgavAH 4036005a aJjanAmbudasaMkAzAH kuJjarapratimaujasaH 4036005c aJjane parate caiva ye vasanti plavaMgamAH 4036006a manaHzilA guhAvAsA vAnarAH kanakaprabhAH 4036006c merupArzvagatAz caiva ye ca dhUmragiriM zritAH 4036007a taruNAdityavarNAz ca parvate ye mahAruNe 4036007c pibanto madhumaireyaM bhImavegAH plavaMgamAH 4036008a vaneSu ca suramyeSu sugandhiSu mahatsu ca 4036008c tApasAnAM ca ramyeSu vanAnteSu samantataH 4036009a tAMs tAMs tvam Anaya kSipraM pRthivyAM sarvavAnarAn 4036009c sAmadAnAdibhiH kalpair Azu preSaya vAnarAn 4036010a preSitAH prathamaM ye ca mayA dUtA mahAjavAH 4036010c tvaraNArthaM tu bhUyas tvaM harIn saMpreSayAparAn 4036011a ye prasaktAz ca kAmeSu dIrghasUtrAz ca vAnarAH 4036011c ihAnayasva tAn sarvAJ zIghraM tu mama zAsanAt 4036012a ahobhir dazabhir ye ca nAgacchanti mamAjJayA 4036012c hantavyAs te durAtmAno rAjazAsanadUSakAH 4036013a zatAny atha sahasrANi koTyaz ca mama zAsanAt 4036013c prayAntu kapisiMhAnAM dizo mama mate sthitAH 4036014a meghaparvatasaMkAzAz chAdayanta ivAmbaram 4036014c ghorarUpAH kapizreSThA yAntu macchAsanAd itaH 4036015a te gatijJA gatiM gatvA pRthivyAM sarvavAnarAH 4036015c Anayantu harIn sarvAMs tvaritAH zAsanAn mama 4036016a tasya vAnararAjasya zrutvA vAyusuto vacaH 4036016c dikSu sarvAsu vikrAntAn preSayAm Asa vAnarAn 4036017a te padaM viSNuvikrAntaM patatrijyotiradhvagAH 4036017c prayAtAH prahitA rAjJA harayas tatkSaNena vai 4036018a te samudreSu giriSu vaneSu ca saritsu ca 4036018c vAnarA vAnarAn sarvAn rAmahetor acodayan 4036019a mRtyukAlopamasyAjJAM rAjarAjasya vAnarAH 4036019c sugrIvasyAyayuH zrutvA sugrIvabhayadarzinaH 4036020a tatas te 'JjanasaMkAzA gires tasmAn mahAjavAH 4036020c tisraH koTyaH plavaMgAnAM niryayur yatra rAghavaH 4036021a astaM gacchati yatrArkas tasmin girivare ratAH 4036021c taptahemasamAbhAsAs tasmAt koTyo dazacyutAH 4036022a kailAsa zikharebhyaz ca siMhakesaravarcasAm 4036022c tataH koTisahasrANi vAnarANAm upAgaman 4036023a phalamUlena jIvanto himavantam upAzritAH 4036023c teSAM koTisahasrANAM sahasraM samavartata 4036024a aGgAraka samAnAnAM bhImAnAM bhImakarmaNAm 4036024c vindhyAd vAnarakoTInAM sahasrANy apatan drutam 4036025a kSIrodavelAnilayAs tamAlavanavAsinaH 4036025c nArikelAzanAz caiva teSAM saMkhyA na vidyate 4036026a vanebhyo gahvarebhyaz ca saridbhyaz ca mahAjavAH 4036026c Agacchad vAnarI senA pibantIva divAkaram 4036027a ye tu tvarayituM yAtA vAnarAH sarvavAnarAn 4036027c te vIrA himavac chailaM dadRzus taM mahAdrumam 4036028a tasmin girivare ramye yajJo mahezvaraH purA 4036028c sarvadevamanastoSo babhau divyo manoharaH 4036029a annaviSyandajAtAni mUlAni ca phalAni ca 4036029c amRtasvAdukalpAni dadRzus tatra vAnarAH 4036030a tad anna saMbhavaM divyaM phalaM mUlaM manoharam 4036030c yaH kaz cit sakRd aznAti mAsaM bhavati tarpitaH 4036031a tAni mUlAni divyAni phalAni ca phalAzanAH 4036031c auSadhAni ca divyAni jagRhur hariyUthapAH 4036032a tasmAc ca yajJAyatanAt puSpANi surabhINi ca 4036032c Aninyur vAnarA gatvA sugrIvapriyakAraNAt 4036033a te tu sarve harivarAH pRthivyAM sarvavAnarAn 4036033c saMcodayitvA tvaritaM yUthAnAM jagmur agrataH 4036034a te tu tena muhUrtena yUthapAH zIghrakAriNaH 4036034c kiSkindhAM tvarayA prAptAH sugrIvo yatra vAnaraH 4036035a te gRhItvauSadhIH sarvAH phalaM mUlaM ca vAnarAH 4036035c taM pratigrAhayAm Asur vacanaM cedam abruvan 4036036a sarve parigatAH zailAH samudrAz ca vanAni ca 4036036c pRthivyAM vAnarAH sarve zAsanAd upayAnti te 4036037a evaM zrutvA tato hRSTaH sugrIvaH plavagAdhipaH 4036037c pratijagrAha ca prItas teSAM sarvam upAyanam 4037001a pratigRhya ca tat sarvam upAnayam upAhRtam 4037001c vAnarAn sAntvayitvA ca sarvAn eva vyasarjayat 4037002a visarjayitvA sa harIJ zUrAMs tAn kRtakarmaNaH 4037002c mene kRtArtham AtmAnaM rAghavaM ca mahAbalam 4037003a sa lakSmaNo bhImabalaM sarvavAnarasattamam 4037003c abravIt prazritaM vAkyaM sugrIvaM saMpraharSayan 4037003e kiSkindhAyA viniSkrAma yadi te saumya rocate 4037004a tasya tad vacanaM zrutvA lakSmaNasya subhASitam 4037004c sugrIvaH paramaprIto vAkyam etad uvAca ha 4037005a evaM bhavatu gacchAmaH stheyaM tvacchAsane mayA 4037005c tam evam uktvA sugrIvo lakSmaNaM zubhalakSmaNam 4037006a visarjayAm Asa tadA tArAm anyAz ca yoSitaH 4037006c etety uccair harivarAn sugrIvaH samudAharat 4037007a tasya tad vacanaM zrutvA harayaH zIghram AyayuH 4037007c baddhAJjalipuTAH sarve ye syuH strIdarzanakSamAH 4037008a tAn uvAca tataH prAptAn rAjArkasadRzaprabhaH 4037008c upasthApayata kSipraM zibikAM mama vAnarAH 4037009a zrutvA tu vacanaM tasya harayaH zIghravikramAH 4037009c samupasthApayAm AsuH zibikAM priyadarzanAm 4037010a tAm upasthApitAM dRSTvA zibikAM vAnarAdhipaH 4037010c lakSmaNAruhyatAM zIghram iti saumitrim abravIt 4037011a ity uktvA kAJcanaM yAnaM sugrIvaH sUryasaMnibham 4037011c bRhadbhir haribhir yuktam Aruroha salakSmaNaH 4037012a pANDureNAtapatreNa dhriyamANena mUrdhani 4037012c zuklaiz ca bAlavyajanair dhUyamAnaiH samantataH 4037013a zaGkhabherIninAdaiz ca bandibhiz cAbhivanditaH 4037013c niryayau prApya sugrIvo rAjyazriyam anuttamAm 4037014a sa vAnarazatais tISkNair bahubhiH zastrapANibhiH 4037014c parikIrNo yayau tatra yatra rAmo vyavasthitaH 4037015a sa taM dezam anuprApya zreSThaM rAmaniSevitam 4037015c avAtaran mahAtejAH zibikAyAH salakSmaNaH 4037016a AsAdya ca tato rAmaM kRtAJjalipuTo 'bhavat 4037016c kRtAJjalau sthite tasmin vAnarAz cabhavaMs tathA 4037017a taTAkam iva tad dRSTvA rAmaH kuDmalapaGkajam 4037017c vAnarANAM mahat sainyaM sugrIve prItimAn abhUt 4037018a pAdayoH patitaM mUrdhnA tam utthApya harIzvaram 4037018c preMNA ca bahumAnAc ca rAghavaH pariSasvaje 4037019a pariSvajya ca dharmAtmA niSIdeti tato 'bravIt 4037019c taM niSaNNaM tato dRSTvA kSitau rAmo 'bravId vacaH 4037020a dharmam arthaM ca kAmaM ca kAle yas tu niSevate 4037020c vibhajya satataM vIra sa rAjA harisattama 4037021a hitvA dharmaM tathArthaM ca kAmaM yas tu niSevate 4037021c sa vRkSAgre yathA suptaH patitaH pratibudhyate 4037022a amitrANAM vadhe yukto mitrANAM saMgrahe rataH 4037022c trivargaphalabhoktA tu rAjA dharmeNa yujyate 4037023a udyogasamayas tv eSa prAptaH zatruvinAzana 4037023c saMcintyatAM hi piGgeza haribhiH saha mantribhiH 4037024a evam uktas tu sugrIvo rAmaM vacanam abravIt 4037025a pranaSTA zrIz ca kIrtiz ca kapirAjyaM ca zAzvatam 4037025c tvatprasAdAn mahAbAho punaH prAptam idaM mayA 4037026a tava devaprasadAc ca bhrAtuz ca jayatAM vara 4037026c kRtaM na pratikuryAd yaH puruSANAM sa dUSakaH 4037027a ete vAnaramukhyAz ca zatazaH zatrusUdana 4037027c prAptAz cAdAya balinaH pRthivyAM sarvavAnarAn 4037028a RkSAz cAvahitAH zUrA golAGgUlAz ca rAghava 4037028c kAntAra vanadurgANAm abhijJA ghoradarzanAH 4037029a devagandharvaputrAz ca vAnarAH kAmarUpiNaH 4037029c svaiH svaiH parivRtAH sainyair vartante pathi rAghava 4037030a zataiH zatasahasraiz ca koTibhiz ca plavaMgamAH 4037030c ayutaiz cAvRtA vIrA zaGkubhiz ca paraMtapa 4037031a arbudair arbudazatair madhyaiz cAntaiz ca vAnarAH 4037031c samudraiz ca parArdhaiz ca harayo hariyUthapAH 4037032a AgamiSyanti te rAjan mahendrasamavikramAH 4037032c merumandarasaMkAzA vindhyamerukRtAlayAH 4037033a te tvAm abhigamiSyanti rAkSasaM ye sabAndhavam 4037033c nihatya rAvaNaM saMkhye hy AnayiSyanti maithilIm 4037034a tatas tam udyogam avekSya buddhimAn; haripravIrasya nidezavartinaH 4037034c babhUva harSAd vasudhAdhipAtmajaH; prabuddhanIlotpalatulyadarzanaH 4038001a iti bruvANaM sugrIvaM rAmo dharmabhRtAM varaH 4038001c bAhubhyAM saMpariSvajya pratyuvAca kRtAJjalim 4038002a yad indro varSate varSaM na tac citraM bhaved bhuvi 4038002c Adityo vA sahasrAMzuH kuryAd vitimiraM nabhaH 4038003a candramA razmibhiH kuryAt pRthivIM saumya nirmalAm 4038003c tvadvidho vApi mitrANAM pratikuryAt paraMtapa 4038004a evaM tvayi na tac citraM bhaved yat saumya zobhanam 4038004c jAnAmy ahaM tvAM sugrIva satataM priyavAdinam 4038005a tvatsanAthaH sakhe saMkhye jetAsmi sakalAn arIn 4038005c tvam eva me suhRn mitraM sAhAyyaM kartum arhasi 4038006a jahArAtmavinAzAya vaidehIM rAkSasAdhamaH 4038006c vaJcayitvA tu paulomIm anuhlAdo yathA zacIm 4038007a nacirAt taM haniSyAmi rAvaNaM nizitaiH zaraiH 4038007c paulomyAH pitaraM dRptaM zatakratur ivArihA 4038008a etasminn antare caiva rajaH samabhivartata 4038008c uSNAM tIvrAM sahasrAMzoz chAdayad gagane prabhAm 4038009a dizaH paryAkulAz cAsan rajasA tena mUrchitAH 4038009c cacAla ca mahI sarvA sazailavanakAnanA 4038010a tato nagendrasaMkAzais tIkSNa daMSTrair mahAbalaiH 4038010c kRtsnA saMchAditA bhUmir asaMkhyeyaiH plavaMgamaiH 4038011a nimeSAntaramAtreNa tatas tair hariyUthapaiH 4038011c koTIzataparIvAraiH kAmarUpibhir AvRtA 4038012a nAdeyaiH pArvatIyaiz ca sAmudraiz ca mahAbalaiH 4038012c haribhir meghanirhrAdair anyaiz ca vanacAribhiH 4038013a taruNAdityavarNaiz ca zazigauraiz ca vAnaraiH 4038013c padmakesaravarNaiz ca zvetair merukRtAlayaiH 4038014a koTIsahasrair dazabhiH zrImAn parivRtas tadA 4038014c vIraH zatabalir nAma vAnaraH pratyadRzyata 4038015a tataH kAJcanazailAbhas tArAyA vIryavAn pitA 4038015c anekair dazasAhasraiH koTibhiH pratyadRzyata 4038016a padmakesarasaMkAzas taruNArkanibhAnanaH 4038016c buddhimAn vAnarazreSThaH sarvavAnarasattamaH 4038017a anIkair bahusAhasrair vAnarANAM samanvitaH 4038017c pitA hanumataH zrImAn kesarI pratyadRzyata 4038018a golAGgUlamahArAjo gavAkSo bhImavikramaH 4038018c vRtaH koTisahasreNa vAnarANAm adRzyata 4038019a RkSANAM bhImavegAnAM dhUmraH zatrunibarhaNaH 4038019c vRtaH koTisahasrAbhyAM dvAbhyAM samabhivartata 4038020a mahAcalanibhair ghoraiH panaso nAma yUthapaH 4038020c AjagAma mahAvIryas tisRbhiH koTibhir vRtaH 4038021a nIlAJjanacayAkAro nIlo nAmAtha yUthapaH 4038021c adRzyata mahAkAyaH koTibhir dazabhir vRtaH 4038022a darImukhaz ca balavAn yUthapo 'bhyAyayau tadA 4038022c vRtaH koTisahasreNa sugrIvaM samupasthitaH 4038023a maindaz ca dvividaz cobhAv azviputrau mahAvalau 4038023c koTikoTisahasreNa vAnarANAm adRzyatAm 4038024a tataH koTisahasrANAM sahasreNa zatena ca 4038024c pRSThato 'nugataH prApto haribhir gandhamAdanaH 4038025a tataH padmasahasreNa vRtaH zaGkuzatena ca 4038025c yuvarAjo 'GgadaH prAptaH pitRtulyaparAkramaH 4038026a tatas tArAdyutis tAro harir bhImaparAkramaH 4038026c paJcabhir harikoTIbhir dUrataH pratyadRzyata 4038027a indrajAnuH kapir vIro yUthapaH pratyadRzyata 4038027c ekAdazAnAM koTInAm Izvaras taiz ca saMvRtaH 4038028a tato rambhas tv anuprAptas taruNAdityasaMnibhaH 4038028c ayutena vRtaz caiva sahasreNa zatena ca 4038029a tato yUthapatir vIro durmukho nAma vAnaraH 4038029c pratyadRzyata koTibhyAM dvAbhyAM parivRto balI 4038030a kailAsazikharAkArair vAnarair bhImavikramaiH 4038030c vRtaH koTisahasreNa hanumAn pratyadRzyata 4038031a nalaz cApi mahAvIryaH saMvRto drumavAsibhiH 4038031c koTIzatena saMprAptaH sahasreNa zatena ca 4038032a zarabhaH kumudo vahnir vAnaro rambha eva ca 4038032c ete cAnye ca bahavo vAnarAH kAmarUpiNaH 4038033a AvRtya pRthivIM sarvAM parvatAMz ca vanAni ca 4038033c AplavantaH plavantaz ca garjantaz ca plavaMgamAH 4038033e abhyavartanta sugrIvaM sUryam abhragaNA iva 4038034a kurvANA bahuzabdAMz ca prahRSTA balazAlinaH 4038034c zirobhir vAnarendrAya sugrIvAya nyavedayan 4038035a apare vAnarazreSThAH saMgamya ca yathocitam 4038035c sugrIveNa samAgamya sthitAH prAJjalayas tadA 4038036a sugrIvas tvarito rAme sarvAMs tAn vAnararSabhAn 4038036c nivedayitvA dharmajJaH sthitaH prAJjalir abravIt 4038037a yathA sukhaM parvatanirjhareSu; vaneSu sarveSu ca vAnarendrAH 4038037c nivezayitvA vidhivad balAni; balaM balajJaH pratipattum ISTe 4039001a atha rAjA samRddhArthaH sugrIvaH plavagezvaraH 4039001c uvAca narazArdUlaM rAmaM parabalArdanam 4039002a AgatA viniviSTAz ca balinaH kAmarUpiNaH 4039002c vAnarendrA mahendrAbhA ye madviSayavAsinaH 4039003a ta ime bahusAhasrair haribhir bhImavikramaiH 4039003c AgatA vAnarA ghorA daityadAnavasaMnibhAH 4039004a khyAtakarmApadAnAz ca balavanto jitaklamAH 4039004c parAkrameSu vikhyAtA vyavasAyeSu cottamAH 4039005a pRthivyambucarA rAma nAnAnaganivAsinaH 4039005c koTyagraza ime prAptA vAnarAs tava kiMkarAH 4039006a nidezavartinaH sarve sarve guruhite ratAH 4039006c abhipretam anuSThAtuM tava zakSyanty ariMdama 4039007a yan manyase naravyAghra prAptakAlaM tad ucyatAm 4039007c tat sainyaM tvadvaze yuktam AjJApayitum arhasi 4039008a kAmam eSAm idaM kAryaM viditaM mama tattvataH 4039008c tathApi tu yathA tattvam AjJApayitum arhasi 4039009a tathA bruvANaM sugrIvaM rAmo dazarathAtmajaH 4039009c bAhubhyAM saMpariSvajya idaM vacanam abravIt 4039010a jJAyatAM saumya vaidehI yadi jIvati vA na vA 4039010c sa ca dezo mahAprAjJa yasmin vasati rAvaNaH 4039011a adhigamya ca vaidehIM nilayaM rAvaNasya ca 4039011c prAptakAlaM vidhAsyAmi tasmin kAle saha tvayA 4039012a nAham asmin prabhuH kArye vAnareza na lakSmaNaH 4039012c tvam asya hetuH kAryasya prabhuz ca plavagezvara 4039013a tvam evAjJApaya vibho mama kAryavinizcayam 4039013c tvaM hi jAnAsi yat kAryaM mama vIra na saMzayaH 4039014a suhRddvitIyo vikrAntaH prAjJaH kAlavizeSavit 4039014c bhavAn asmaddhite yuktaH sukRtArtho 'rthavittamaH 4039015a evam uktas tu sugrIvo vinataM nAma yUthapam 4039015c abravId rAma sAmnidhye lakSmaNasya ca dhImataH 4039015e zailAbhaM meghanirghoSam UrjitaM plavagezvaram 4039016a somasUryAtmajaiH sArdhaM vAnarair vAnarottama 4039016c dezakAlanayair yuktaH kAryAkAryavinizcaye 4039017a vRtaH zatasahasreNa vAnarANAM tarasvinAm 4039017c adhigaccha dizaM pUrvAM sazailavanakAnanAm 4039018a tatra sItAM ca vaidehIM nilayaM rAvaNasya ca 4039018c mArgadhvaM giridurgeSu vaneSu ca nadISu ca 4039019a nadIM bhAgIrathIM ramyAM sarayUM kauzikIM tathA 4039019c kAlindIM yamunAM ramyAM yAmunaM ca mahAgirim 4039020a sarasvatIM ca sindhuM ca zoNaM maNinibhodakam 4039020c mahIM kAlamahIM caiva zailakAnanazobhitAm 4039021a brahmamAlAn videhAMz ca mAlavAn kAzikosalAn 4039021c mAgadhAMz ca mahAgrAmAn puNDrAn vaGgAMs tathaiva ca 4039022a pattanaM kozakArANAM bhUmiM ca rajatAkarAm 4039022c sarvam etad vicetavyaM mRgayadbhir tatas tataH 4039023a rAmasya dayitAM bhAryAM sItAM dazarataH snuSAm 4039023c samudram avagADhAMz ca parvatAn pattanAni ca 4039024a mandarasya ca ye koTiM saMzritAH ke cid AyatAm 4039024c karNaprAvaraNAz caiva tathA cApy oSThakarNakAH 4039025a ghorA lohamukhAz caiva javanAz caikapAdakAH 4039025c akSayA balavantaz ca puruSAH puruSAdakAH 4039026a kirAtAH karNacUDAz ca hemAGgAH priyadarzanAH 4039026c AmamInAzanAs tatra kirAtA dvIpavAsinaH 4039027a antarjalacarA ghorA naravyAghrA iti zrutAH 4039027c eteSAm AlayAH sarve viceyAH kAnanaukasaH 4039028a giribhir ye ca gamyante plavanena plavena ca 4039028c ratnavantaM yavadvIpaM saptarAjyopazobhitam 4039029a suvarNarUpyakaM caiva suvarNAkaramaNDitam 4039029c yavadvIpam atikramya ziziro nAma parvataH 4039030a divaM spRzati zRGgeNa devadAnavasevitaH 4039030c eteSAM giridurgeSu pratApeSu vaneSu ca 4039031a rAvaNaH saha vaidehyA mArgitavyas tatas tataH 4039031c tataH samudradvIpAMz ca subhImAn draSTum arhatha 4039032a tatrAsurA mahAkAyAz chAyAM gRhNanti nityazaH 4039032c brahmaNA samanujJAtA dIrghakAlaM bubhukSitAH 4039033a taM kAlameghapratimaM mahoraganiSevitam 4039033c abhigamya mahAnAdaM tIrthenaiva mahodadhim 4039034a tato raktajalaM bhImaM lohitaM nAma sAgaram 4039034c gatA drakSyatha tAM caiva bRhatIM kUTazAlmalIm 4039035a gRhaM ca vainateyasya nAnAratnavibhUSitam 4039035c tatra kailAsasaMkAzaM vihitaM vizvakarmaNA 4039036a tatra zailanibhA bhImA mandehA nAma rAkSasAH 4039036c zailazRGgeSu lambante nAnArUpA bhayAvahAH 4039037a te patanti jale nityaM sUryasyodayanaM prati 4039037c abhitaptAz ca sUryeNa lambante sma punaH punaH 4039038a tataH pANDurameghAbhaM kSIraudaM nAma sAgaram 4039038c gatA drakSyatha durdharSA mukhA hAram ivormibhiH 4039039a tasya madhye mahAzveta RSabho nAma parvataH 4039039c divyagandhaiH kusumitai rajataiz ca nagair vRtaH 4039040a saraz ca rAjataiH padmair jvalitair hemakesaraiH 4039040c nAmnA sudarzanaM nAma rAjahaMsaiH samAkulam 4039041a vibudhAz cAraNA yakSAH kiMnarAH sApsarogaNAH 4039041c hRSTAH samabhigacchanti nalinIM tAM riraMsavaH 4039042a kSIrodaM samatikramya tato drakSyatha vAnarAH 4039042c jalodaM sAgarazreSThaM sarvabhUtabhayAvaham 4039043a tatra tat kopajaM tejaH kRtaM hayamukhaM mahat 4039043c asyAhus tan mahAvegam odanaM sacarAcaram 4039044a tatra vikrozatAM nAdo bhUtAnAM sAgaraukasAm 4039044c zrUyate cAsamarthAnAM dRSTvA tad vaDavAmukham 4039045a svAdUdasyottare deze yojanAni trayodaza 4039045c jAtarUpazilo nAma mahAn kanakaparvataH 4039046a AsInaM parvatasyAgre sarvabhUtanamaskRtam 4039046c sahasrazirasaM devam anantaM nIlavAsasaM 4039047a trizirAH kAJcanaH ketus tAlas tasya mahAtmanaH 4039047c sthApitaH parvatasyAgre virAjati savedikaH 4039048a pUrvasyAM dizi nirmANaM kRtaM tat tridazezvaraiH 4039048c tataH paraM hemamayaH zrImAn udayaparvataH 4039049a tasya koTir divaM spRSTvA zatayojanam AyatA 4039049c jAtarUpamayI divyA virAjati savedikA 4039050a sAlais tAlais tamAlaiz ca karNikAraiz ca puSpitaiH 4039050c jAtarUpamayair divyaiH zobhate sUryasaMnibhaiH 4039051a tatra yojanavistAram ucchritaM dazayojanam 4039051c zRGgaM saumanasaM nAma jAtarUpamayaM dhruvam 4039052a tatra pUrvaM padaM kRtvA purA viSNus trivikrame 4039052c dvitIyaM zikharaM meroz cakAra puruSottamaH 4039053a uttareNa parikramya jambUdvIpaM divAkaraH 4039053c dRzyo bhavati bhUyiSThaM zikharaM tan mahocchrayam 4039054a tatra vaikhAnasA nAma vAlakhilyA maharSayaH 4039054c prakAzamAnA dRzyante sUryavarNAs tapasvinaH 4039055a ayaM sudarzano dvIpaH puro yasya prakAzate 4039055c yasmiMs tejaz ca cakSuz ca sarvaprAnabhRtAm api 4039056a zailasya tasya kuJjeSu kandareSu vaneSu ca 4039056c rAvaNaH saha vaidehyA mArgitavyas tatas tataH 4039057a kAJcanasya ca zailasya sUryasya ca mahAtmanaH 4039057c AviSTA tejasA saMdhyA pUrvA raktA prakAzate 4039058a tataH paramagamyA syAd dik pUrvA tridazAvRtA 4039058c rahitA candrasUryAbhyAm adRzyA timirAvRtA 4039059a zaileSu teSu sarveSu kandareSu vaneSu ca 4039059c ye ca noktA mayA dezA viceyA teSu jAnakI 4039060a etAvad vAnaraiH zakyaM gantuM vAnarapuMgavAH 4039060c abhAskaram amaryAdaM na jAnImas tataH param 4039061a adhigamya tu vaidehIM nilayaM rAvaNasya ca 4039061c mAse pUrNe nivartadhvam udayaM prApya parvatam 4039062a UrdhvaM mAsAn na vastavyaM vasan vadhyo bhaven mama 4039062c siddhArthAH saMnivartadhvam adhigamya ca maithilIm 4039063a mahendrakAntAM vanaSaNDa maNDitAM; dizaM caritvA nipuNena vAnarAH 4039063c avApya sItAM raghuvaMzajapriyAM; tato nivRttAH sukhito bhaviSyatha 4040001a tataH prasthApya sugrIvas tan mahad vAnaraM balam 4040001c dakSiNAM preSayAm Asa vAnarAn abhilakSitAn 4040002a nIlam agnisutaM caiva hanumantaM ca vAnaram 4040002c pitAmahasutaM caiva jAmbavantaM mahAkapim 4040003a suhotraM ca zarIraM ca zaragulmaM tathaiva ca 4040003c gajaM gavAkSaM gavayaM suSeNam RSabhaM tathA 4040004a maindaM ca dvividaM caiva vijayaM gandhamAdanam 4040004c ulkAmukham asaGgaM ca hutAzana sutAv ubhau 4040005a aGgadapramukhAn vIrAn vIraH kapigaNezvaraH 4040005c vegavikramasaMpannAn saMdideza vizeSavit 4040006a teSAm agresaraM caiva mahad balam asaMgagam 4040006c vidhAya harivIrANAm Adizad dakSiNAM dizam 4040007a ye ke cana samuddezAs tasyAM dizi sudurgamAH 4040007c kapIzaH kapimukhyAnAM sa teSAM tAn udAharat 4040008a sahasrazirasaM vindhyaM nAnAdrumalatAvRtam 4040008c narmadAM ca nadIM durgAM mahoraganiSevitAm 4040009a tato godAvarIM ramyAM kRSNAveNIM mahAnadIm 4040009c varadAM ca mahAbhAgAM mahoraganiSevitAm 4040010a mekhalAn utkalAMz caiva dazArNanagarANy api 4040010c avantIm abhravantIM ca sarvam evAnupazyata 4040011a vidarbhAn RSikAMz caiva ramyAn mAhiSakAn api 4040011c tathA baGgAn kaliGgAMz ca kauzikAMz ca samantataH 4040012a anvIkSya daNDakAraNyaM saparvatanadIguham 4040012c nadIM godAvarIM caiva sarvam evAnupazyata 4040013a tathaivAndhrAMz ca puNDrAMz ca colAn pANDyAn sakeralAn 4040013c ayomukhaz ca gantavyaH parvato dhAtumaNDitaH 4040014a vicitrazikharaH zrImAMz citrapuSpitakAnanaH 4040014c sacandanavanoddezo mArgitavyo mahAgiriH 4040015a tatas tAm ApagAM divyAM prasannasalilAM zivAm 4040015c tatra drakSyatha kAverIM vihRtAm apsarogaNaiH 4040016a tasyAsInaM nagasyAgre malayasya mahaujasaM 4040016c drakSyathAdityasaMkAzam agastyam RSisattamam 4040017a tatas tenAbhyanujJAtAH prasannena mahAtmanA 4040017c tAmraparNIM grAhajuSTAM tariSyatha mahAnadIm 4040018a sA candanavanair divyaiH pracchannA dvIpa zAlinI 4040018c kAnteva yuvatiH kAntaM samudram avagAhate 4040019a tato hemamayaM divyaM muktAmaNivibhUSitam 4040019c yuktaM kavATaM pANDyAnAM gatA drakSyatha vAnarAH 4040020a tataH samudram AsAdya saMpradhAryArthanizcayam 4040020c agastyenAntare tatra sAgare vinivezitaH 4040021a citranAnAnagaH zrImAn mahendraH parvatottamaH 4040021c jAtarUpamayaH zrImAn avagADho mahArNavam 4040022a nAnAvidhair nagaiH phullair latAbhiz copazobhitam 4040022c devarSiyakSapravarair apsarobhiz ca sevitam 4040023a siddhacAraNasaMghaiz ca prakIrNaM sumanoharam 4040023c tam upaiti sahasrAkSaH sadA parvasu parvasu 4040024a dvIpas tasyApare pAre zatayojanam AyataH 4040024c agamyo mAnuSair dIptas taM mArgadhvaM samantataH 4040024e tatra sarvAtmanA sItA mArgitavyA vizeSataH 4040025a sa hi dezas tu vadhyasya rAvaNasya durAtmanaH 4040025c rAkSasAdhipater vAsaH sahasrAkSasamadyuteH 4040026a dakSiNasya samudrasya madhye tasya tu rAkSasI 4040026c aGgAraketi vikhyAtA chAyAm AkSipya bhojinI 4040027a tam atikramya lakSmIvAn samudre zatayojane 4040027c giriH puSpitako nAma siddhacAraNasevitaH 4040028a candrasUryAMzusaMkAzaH sAgarAmbusamAvRtaH 4040028c bhrAjate vipulaiH zRGgair ambaraM vilikhann iva 4040029a tasyaikaM kAJcanaM zRGgaM sevate yaM divAkaraH 4040029c zvetaM rAjatam ekaM ca sevate yaM nizAkaraH 4040030a na taM kRtaghnAH pazyanti na nRzaMsA na nAstikAH 4040030c praNamya zirasA zailaM taM vimArgata vAnarAH 4040031a tam atikramya durdharSAH sUryavAn nAma parvataH 4040031c adhvanA durvigAhena yojanAni caturdaza 4040032a tatas tam apy atikramya vaidyuto nAma parvataH 4040032c sarvakAmaphalair vRkSaiH sarvakAlamanoharaiH 4040033a tatra bhuktvA varArhANi mUlAni ca phalAni ca 4040033c madhUni pItvA mukhyAni paraM gacchata vAnarAH 4040034a tatra netramanaHkAntaH kuJjaro nAma parvataH 4040034c agastyabhavanaM yatra nirmitaM vizvakarmaNA 4040035a tatra yojanavistAram ucchritaM dazayojanam 4040035c zaraNaM kAJcanaM divyaM nAnAratnavibhUSitam 4040036a tatra bhogavatI nAma sarpANAm AlayaH purI 4040036c vizAlarathyA durdharSA sarvataH parirakSitA 4040036e rakSitA pannagair ghorais tIkSNadaMSTrair mahAviSaiH 4040037a sarparAjo mahAghoro yasyAM vasati vAsukiH 4040037c niryAya mArgitavyA ca sA ca bhogavatI purI 4040038a taM ca dezam atikramya mahAn RSabhasaMsthitaH 4040038c sarvaratnamayaH zrImAn RSabho nAma parvataH 4040039a gozIrSakaM padmakaM ca harizyAmaM ca candanam 4040039c divyam utpadyate yatra tac caivAgnisamaprabham 4040040a na tu tac candanaM dRSTvA spraSTavyaM ca kadA cana 4040040c rohitA nAma gandharvA ghorA rakSanti tad vanam 4040041a tatra gandharvapatayaH paJcasUryasamaprabhAH 4040041c zailUSo grAmaNIr bhikSuH zubhro babhrus tathaiva ca 4040042a ante pRthivyA durdharSAs tatra svargajitaH sthitAH 4040042c tataH paraM na vaH sevyaH pitRlokaH sudAruNaH 4040042e rAjadhAnI yamasyaiSA kaSTena tamasAvRtA 4040043a etAvad eva yuSmAbhir vIrA vAnarapuMgavAH 4040043c zakyaM vicetuM gantuM vA nAto gatimatAM gatiH 4040044a sarvam etat samAlokya yac cAnyad api dRzyate 4040044c gatiM viditvA vaidehyAH saMnivartitam arhatha 4040045a yas tu mAsAn nivRtto 'gre dRSTA sIteti vakSyati 4040045c mattulyavibhavo bhogaiH sukhaM sa vihariSyati 4040046a tataH priyataro nAsti mama prANAd vizeSataH 4040046c kRtAparAdho bahuzo mama bandhur bhaviSyati 4040047a amitabalaparAkramA bhavanto; vipulaguNeSu kuleSu ca prasUtAH 4040047c manujapatisutAM yathA labhadhvaM; tad adhiguNaM puruSArtham Arabhadhvam 4041001a tataH prasthApya sugrIvas tAn harIn dakSiNAM dizam 4041001c buddhivikramasaMpannAn vAyuvegasamAJjave 4041002a athAhUya mahAtejAH suSeNaM nAma yUthapam 4041002c tArAyAH pitaraM rAjA zvazurabhImavikramam 4041003a abravIt prAJjalir vAkyam abhigamya praNamya ca 4041003c sAhAyyaM kuru rAmasya kRtye 'smin samupasthite 4041004a vRtaH zatasahasreNa vAnarANAM tarasvinAm 4041004c abhigaccha dizaM saumya pazcimAM vAruNIM prabho 4041005a surASTrAn saha bAhlIkAJ zUrAbhIrAMs tathaiva ca 4041005c sphItAJjanapadAn ramyAn vipulAni purANi ca 4041006a puMnAgagahanaM kukSiM bahuloddAlakAkulam 4041006c tathA ketakaSaNDAMz ca mArgadhvaM hariyUthapAH 4041007a pratyak srotogamAz caiva nadyaH zItajalAH zivAH 4041007c tApasAnAm araNyAni kAntArA girayaz ca ye 4041008a girijAlAvRtAM durgAM mArgitvA pazcimAM dizam 4041008c tataH pazcimam AsAdya samudraM draSTum arhatha 4041008e timi nakrAyuta jalam akSobhyam atha vAnaraH 4041009a tataH ketakaSaNDeSu tamAlagahaneSu ca 4041009c kapayo vihariSyanti nArikelavaneSu ca 4041010a tatra sItAM ca mArgadhvaM nilayaM rAvaNasya ca 4041010c marIcipattanaM caiva ramyaM caiva jaTIpuram 4041011a avantIm aGgalopAM ca tathA cAlakSitaM vanam 4041011c rASTrANi ca vizAlAni pattanAni tatas tataH 4041012a sindhusAgarayoz caiva saMgame tatra parvataH 4041012c mahAn hemagirir nAma zatazRGgo mahAdrumaH 4041013a tasya prastheSu ramyeSu siMhAH pakSagamAH sthitAH 4041013c timimatsyagajAMz caiva nIDAny Aropayanti te 4041014a tAni nIDAni siMhAnAM girizRGgagatAz ca ye 4041014c dRptAs tRptAz ca mAtaGgAs toyadasvananiHsvanAH 4041014e vicaranti vizAle 'smiMs toyapUrNe samantataH 4041015a tasya zRGgaM divasparzaM kAJcanaM citrapAdapam 4041015c sarvam Azu vicetavyaM kapibhiH kAmarUpibhiH 4041016a koTiM tatra samudre tu kAJcanIM zatayojanam 4041016c durdarzAM pariyAtrasya gatA drakSyatha vAnarAH 4041017a koTyas tatra caturviMzad gandharvANAM tarasvinAm 4041017c vasanty agninikAzAnAM ghorANAM kAmarUpiNAm 4041018a nAtyAsAdayitavyAs te vAnarair bhImavikramaiH 4041018c nAdeyaM ca phalaM tasmAd dezAt kiM cit plavaMgamaiH 4041019a durAsadA hi te vIrAH sattvavanto mahAbalAH 4041019c phalamUlAni te tatra rakSante bhImavikramAH 4041020a tatra yatnaz ca kartavyo mArgitavyA ca jAnakI 4041020c na hi tebhyo bhayaM kiM cit kapitvam anuvartatAm 4041021a caturbhAge samudrasya cakravAn nAma parvataH 4041021c tatra cakraM sahasrAraM nirmitaM vizvakarmaNA 4041022a tatra paJcajanaM hatvA hayagrIvaM ca dAnavam 4041022c AjahAra tataz cakraM zaGkhaM ca puruSottamaH 4041023a tasya sAnuSu citreSu vizAlAsu guhAsu ca 4041023c rAvaNaH saha vaidehyA mArgitavyas tatas tataH 4041024a yojanAni catuHSaSTir varAho nAma parvataH 4041024c suvarNazRGgaH suzrImAn agAdhe varuNAlaye 4041025a tatra prAgjyotiSaM nAma jAtarUpamayaM puram 4041025c yasmin vasti duSTAtmA narako nAma guhAsu ca 4041026a tasya sAnuSu citreSu vizAlAsu guhAsu ca 4041026c rAvaNaH saha vaidehyA mArgitavyas tatas tataH 4041027a tam atikramya zailendraM kAJcanAntaranirdaraH 4041027c parvataH sarvasauvarNo dhArA prasravaNAyutaH 4041028a taM gajAz ca varAhAz ca siMhA vyAghrAz ca sarvataH 4041028c abhigarjanti satataM tena zabdena darpitAH 4041029a tasmin harihayaH zrImAn mahendraH pAkazAsanaH 4041029c abhiSiktaH surai rAjA meghavAn nAma parvataH 4041030a tam atikramya zailendraM mahendraparipAlitam 4041030c SaSTiM girisahasrANi kAJcanAni gamiSyatha 4041031a taruNAdityavarNAni bhrAjamAnAni sarvataH 4041031c jAtarUpamayair vRkSaiH zobhitAni supuSpitaiH 4041032a teSAM madhye sthito rAjA merur uttamaparvataH 4041032c Adityena prasannena zailo dattavaraH purA 4041033a tenaivam uktaH zailendraH sarva eva tvadAzrayAH 4041033c matprasAdAd bhaviSyanti divArAtrau ca kAJcanAH 4041034a tvayi ye cApi vatsyanti devagandharvadAnavAH 4041034c te bhaviSyanti raktAz ca prabhayA kAJcanaprabhAH 4041035a AdityA vasavo rudrA marutaz ca divaukasaH 4041035c Agamya pazcimAM saMdhyAM merum uttamaparvatam 4041036a Adityam upatiSThanti taiz ca sUryo 'bhipUjitaH 4041036c adRzyaH sarvabhUtAnAm astaM gacchati parvatam 4041037a yojanAnAM sahasrANi dazatAni divAkaraH 4041037c muhUrtArdhena taM zIghram abhiyAti ziloccayam 4041038a zRGge tasya mahad divyaM bhavanaM sUryasaMnibham 4041038c prAsAdaguNasaMbAdhaM vihitaM vizvakarmaNA 4041039a zobhitaM tarubhiz citrair nAnApakSisamAkulaiH 4041039c niketaM pAzahastasya varuNasya mahAtmanaH 4041040a antarA merum astaM ca tAlo dazazirA mahAn 4041040c jAtarUpamayaH zrImAn bhrAjate citravedikaH 4041041a teSu sarveSu durgeSu saraHsu ca saritsu ca 4041041c rAvaNaH saha vaidehyA mArgitavyas tatas tataH 4041042a yatra tiSThati dharmAtmA tapasA svena bhAvitaH 4041042c merusAvarNir ity eva khyAto vai brahmaNA samaH 4041043a praSTavyo merusAvarNir maharSiH sUryasaMnibhaH 4041043c praNamya zirasA bhUmau pravRttiM maithilIM prati 4041044a etAvaj jIvalokasya bhAskaro rajanIkSaye 4041044c kRtvA vitimiraM sarvam astaM gacchati parvatam 4041045a etAvad vAnaraiH zakyaM gantuM vAnarapuMgavAH 4041045c abhAskaram amaryAdaM na jAnImas tataH param 4041046a adhigamya tu vaidehIM nilayaM rAvaNasya ca 4041046c astaM parvatam AsAdya pUrNe mAse nivartata 4041047a UrdhvaM mAsAn na vastavyaM vasan vadhyo bhaven mama 4041047c sahaiva zUro yuSmAbhiH zvazuro me gamiSyati 4041048a zrotavyaM sarvam etasya bhavadbhir diSTa kAribhiH 4041048c gurur eSa mahAbAhuH zvazuro me mahAbalaH 4041049a bhavantaz cApi vikrAntAH pramANaM sarvakarmasu 4041049c pramANam enaM saMsthApya pazyadhvaM pazcimAM dizam 4041050a dRSTAyAM tu narendrasyA patnyAm amitatejasaH 4041050c kRtakRtyA bhaviSyAmaH kRtasya pratikarmaNA 4041051a ato 'nyad api yat kiM cit kAryasyAsya hitaM bhavet 4041051c saMpradhArya bhavadbhiz ca dezakAlArthasaMhitam 4041052a tataH suSeNa pramukhAH plavaMgamAH; sugrIvavAkyaM nipuNaM nizamya 4041052c Amantrya sarve plavagAdhipaM te; jagmur dizaM tAM varuNAbhiguptAm 4042001a tataH saMdizya sugrIvaH zvazuraM pazcimAM dizam 4042001c vIraM zatabaliM nAma vAnaraM vAnararSabhaH 4042002a uvAca rAjA mantrajJaH sarvavAnarasaMmatam 4042002c vAkyam AtmahitaM caiva rAmasya ca hitaM tathA 4042003a vRtaH zatasahasreNa tvadvidhAnAM vanaukasAm 4042003c vaivasvata sutaiH sArdhaM pratiSThasva svamantribhiH 4042004a dizaM hy udIcIM vikrAntAM himazailAvataMsakAm 4042004c sarvataH parimArgadhvaM rAmapatnIm aninditAm 4042005a asmin kArye vinivRtte kRte dAzaratheH priye 4042005c RNAn muktA bhaviSyAmaH kRtArthArthavidAM varAH 4042006a kRtaM hi priyam asmAkaM rAghaveNa mahAtmanA 4042006c tasya cet pratikAro 'sti saphalaM jIvitaM bhavet 4042007a etAM buddhiM samAsthAya dRzyate jAnakI yathA 4042007c tathA bhavadbhiH kartavyam asmatpriyahitaiSibhiH 4042008a ayaM hi sarvabhUtAnAM mAnyas tu narasattamaH 4042008c asmAsu cAgataprItI rAmaH parapuraMjayaH 4042009a imAni vanadurgANi nadyaH zailAntarANi ca 4042009c bhavantaH parimArgaMs tu buddhivikramasaMpadA 4042010a tatra mlecchAn pulindAMz ca zUrasenAMs tathaiva ca 4042010c prasthAlAn bharatAMz caiva kurUMz ca saha madrakaiH 4042011a kAmbojAn yavanAMz caiva zakAn AraTTakAn api 4042011c bAhlIkAn RSikAMz caiva pauravAn atha TaGkaNAn 4042012a cInAn paramacInAMz ca nIhArAMz ca punaH punaH 4042012c anviSya daradAMz caiva himavantaM vicinvatha 4042013a lodhrapadmakaSaNDeSu devadAruvaneSu ca 4042013c rAvaNaH saha vaidehya mArgitavyas tatas tataH 4042014a tataH somAzramaM gatvA devagandharvasevitam 4042014c kAlaM nAma mahAsAnuM parvataM taM gamiSyatha 4042015a mahatsu tasya zRGgeSu nirdareSu guhAsu ca 4042015c vicinudhvaM mahAbhAgAM rAmapatnIM yazasvinIm 4042016a tam atikramya zailendraM hemavargaM mahAgirim 4042016c tataH sudarzanaM nAma parvataM gantum arhatha 4042017a tasya kAnanaSaNDeSu nirdareSu guhAsu ca 4042017c rAvaNaH saha vaidehyA mArgitavyas tatas tataH 4042018a tam atikramya cAkAzaM sarvataH zatayojanam 4042018c aparvatanadI vRkSaM sarvasattvavivarjitam 4042019a taM tu zIghram atikramya kAntAraM romaharSaNam 4042019c kailAsaM pANDuraM zailaM prApya hRSTA bhaviSyatha 4042020a tatra pANDurameghAbhaM jAmbUnadapariSkRtam 4042020c kuberabhavanaM divyaM nirmitaM vizvakarmaNA 4042021a vizAlA nalinI yatra prabhUtakamalotpalA 4042021c haMsakAraNDavAkIrNA apsarogaNasevitA 4042022a tatra vaizravaNo rAjA sarvabhUtanamaskRtaH 4042022c dhanado ramate zrImAn guhyakaiH saha yakSarAT 4042023a tasya candranikazeSu parvateSu guhAsu ca 4042023c rAvaNaH saha vaidehyA mArgitavyas tatas tataH 4042024a krauJcaM tu girim AsAdya bilaM tasya sudurgamam 4042024c apramattaiH praveSTavyaM duSpravezaM hi tat smRtam 4042025a vasanti hi mahAtmAnas tatra sUryasamaprabhAH 4042025c devair apy arcitAH samyag devarUpA maharSayaH 4042026a krauJcasya tu guhAz cAnyAH sAnUni zikharANi ca 4042026c nirdarAz ca nitambAz ca vicetavyAs tatas tataH 4042027a krauJcasya zikharaM cApi nirIkSya ca tatas tataH 4042027c avRkSaM kAmazailaM ca mAnasaM vihagAlayam 4042028a na gatis tatra bhUtAnAM devadAnavarakSasAm 4042028c sa ca sarvair vicetavyaH sasAnuprasthabhUdharaH 4042029a krauJcaM girim atikramya mainAko nAma parvataH 4042029c mayasya bhavanaM tatra dAnavasya svayaM kRtam 4042030a mainAkas tu vicetavyaH sasAnuprasthakandaraH 4042030c strINAm azvamukhInAM ca niketAs tatra tatra tu 4042031a taM dezaM samatikramya AzramaM siddhasevitam 4042031c siddhA vaikhAnasAs tatra vAlakhilyAz ca tApasAH 4042032a vandyAs te tu tapaHsiddhAs tApasA vItakalmaSAH 4042032c praSTavyAz cApi sItAyAH pravRttaM vinayAnvitaiH 4042033a hemapuSkarasaMchannaM tatra vaikhAnasaM saraH 4042033c taruNAdityasaMkAzair haMsair vicaritaM zubhaiH 4042034a aupavAhyaH kuberasya sarvabhauma iti smRtaH 4042034c gajaH paryeti taM dezaM sadA saha kareNubhiH 4042035a tat sAraH samatikramya naSTacandradivAkaram 4042035c anakSatragaNaM vyoma niSpayodam anAdimat 4042036a gabhastibhir ivArkasya sa tu dezaH prakAzate 4042036c vizrAmyadbhis tapaH siddhair devakalpaiH svayamprabhaiH 4042037a taM tu dezam atikramya zailodA nAma nimnagA 4042037c ubhayos tIrayor yasyAH kIcakA nAma veNavaH 4042038a te nayanti paraM tIraM siddhAn pratyAnayanti ca 4042038c uttarAH kuravas tatra kRtapuNyapratizriyAH 4042039a tataH kAJcanapadmAbhiH padminIbhiH kRtodakAH 4042039c nIlavaidUryapatrADhyA nadyas tatra sahasrazaH 4042040a raktotpalavanaiz cAtra maNDitAz ca hiraNmayaiH 4042040c taruNAdityasadRzair bhAnti tatra jalAzayAH 4042041a mahArhamaNipatraiz ca kAJcanaprabha kesaraiH 4042041c nIlotpalavanaiz citraiH sa dezaH sarvatovRtaH 4042042a nistulAbhiz ca muktAbhir maNibhiz ca mahAdhanaiH 4042042c udbhUtapulinAs tatra jAtarUpaiz ca nimnagAH 4042043a sarvaratnamayaiz citrair avagADhA nagottamaiH 4042043c jAtarUpamayaiz cApi hutAzanasamaprabhaiH 4042044a nityapuSpaphalAz cAtra nagAH patrarathAkulAH 4042044c divyagandharasasparzAH sarvakAmAn sravanti ca 4042045a nAnAkArANi vAsAMsi phalanty anye nagottamAH 4042045c muktAvaidUryacitrANi bhUSaNAni tathaiva ca 4042046a strINAM yAny anurUpANi puruSANAM tathaiva ca 4042046c sarvartusukhasevyAni phalanty anye nagottamAH 4042047a mahArhANi vicitrANi haimAny anye nagottamAH 4042047c zayanAni prasUyante citrAstAraNavanti ca 4042048a manaHkAntAni mAlyAni phalanty atrApare drumAH 4042048c pAnAni ca mahArhANi bhakSyANi vividhAni ca 4042049a striyaz ca guNasaMpannA rUpayauvanalakSitAH 4042049c gandharvAH kiMnarA siddhA nAgA vidyAdharAs tathA 4042049e ramante sahitAs tatra nArIbhir bhAskaraprabhAH 4042050a sarve sukRtakarmANaH sarve ratiparAyaNAH 4042050c sarve kAmArthasahitA vasanti saha yoSitaH 4042051a gItavAditranirghoSaH sotkRSTahasitasvanaH 4042051c zrUyate satataM tatra sarvabhUtamanoharaH 4042052a tatra nAmuditaH kaz cin nAsti kaz cid asatpriyaH 4042052c ahany ahani vardhante guNAs tatra manoramAH 4042053a samatikramya taM dezam uttaras toyasAM nidhiH 4042053c tatra somagirir nAma madhye hemamayo mahAn 4042054a indralokagatA ye ca brahmalokagatAz ca ye 4042054c devAs taM samavekSante girirAjaM divaM gatam 4042055a sa tu dezo visUryo 'pi tasya bhAsA prakAzate 4042055c sUryalakSmyAbhivijJeyas tapaseva vivasvatA 4042056a bhagavAn api vizvAtmA zambhur ekAdazAtmakaH 4042056c brahmA vasati devezo brahmarSiparivAritaH 4042057a na kathaM cana gantavyaM kurUNAm uttareNa vaH 4042057c anyeSAm api bhUtAnAM nAtikrAmati vai gatiH 4042058a sA hi somagirir nAma devAnAm api durgamaH 4042058c tam Alokya tataH kSipram upAvartitum arhatha 4042059a etAvad vAnaraiH zakyaM gantuM vAnarapuMgavAH 4042059c abhAskaram amaryAdaM na jAnImas tataH param 4042060a sarvam etad vicetavyaM yan mayA parikIrtitam 4042060c yad anyad api noktaM ca tatrApi kriyatAM matiH 4042061a tataH kRtaM dAzarather mahat priyaM; mahattaraM cApi tato mama priyam 4042061c kRtaM bhaviSyaty anilAnalopamA; videhajA darzanajena karmaNA 4042062a tataH kRtArthAH sahitAH sabAndhavA; mayArcitAH sarvaguNair manoramaiH 4042062c cariSyathorvIM pratizAntazatravaH; sahapriyA bhUtadharAH plavaMgamAH 4043001a vizeSeNa tu sugrIvo hanumatyartham uktavAn 4043001c sa hi tasmin harizreSThe nizcitArtho 'rthasAdhane 4043002a na bhUmau nAntarikSe vA nAmbare nAmarAlaye 4043002c nApsu vA gatisaMgaM te pazyAmi haripuMgava 4043003a sAsurAH sahagandharvAH sanAganaradevatAH 4043003c viditAH sarvalokAs te sasAgaradharAdharAH 4043004a gatir vegaz ca tejaz ca lAghavaM ca mahAkape 4043004c pitus te sadRzaM vIra mArutasya mahaujasaH 4043005a tejasA vApi te bhUtaM samaM bhuvi na vidyate 4043005c tad yathA labhyate sItA tattvam evopapAdaya 4043006a tvayy eva hanumann asti balaM buddhiH parAkramaH 4043006c dezakAlAnuvRttaz ca nayaz ca nayapaNDita 4043007a tataH kAryasamAsaMgam avagamya hanUmati 4043007c viditvA hanumantaM ca cintayAm Asa rAghavaH 4043008a sarvathA nizcitArtho 'yaM hanUmati harIzvaraH 4043008c nizcitArthataraz cApi hanUmAn kAryasAdhane 4043009a tad evaM prasthitasyAsya parijJAtasya karmabhiH 4043009c bhartrA parigRhItasya dhruvaH kAryaphalodayaH 4043010a taM samIkSya mahAtejA vyavasAyottaraM harim 4043010c kRtArtha iva saMvRttaH prahRSTendriyamAnasaH 4043011a dadau tasya tataH prItaH svanAmAGkopazobhitam 4043011c aGgulIyam abhijJAnaM rAjaputryAH paraMtapaH 4043012a anena tvAM harizreSTha cihnena janakAtmajA 4043012c matsakAzAd anuprAptam anudvignAnupazyati 4043013a vyavasAyaz ca te vIra sattvayuktaz ca vikramaH 4043013c sugrIvasya ca saMdezaH siddhiM kathayatIva me 4043014a sa tad gRhya harizreSThaH sthApya mUrdhni kRtAJjaliH 4043014c vanditvA caraNau caiva prasthitaH plavagottamaH 4043015a sa tat prakarSan hariNAM balaM mahad; babhUva vIraH pavanAtmajaH kapi 4043015c gatAmbude vyomni vizuddhamaNDalaH; zazIva nakSatragaNopazobhitaH 4043016a atibalabalam Azritas tavAhaM; harivaravikramavikramair analpaiH 4043016c pavanasuta yathAbhigamyate sA; janakasutA hanumaMs tathA kuruSva 4044001a tad ugrazAsanaM bhartur vijJAya haripuMgavAH 4044001c zalabhA iva saMchAdya medinIM saMpratasthire 4044002a rAmaH prasravaNe tasmin nyavasat sahalakSmaNaH 4044002c pratIkSamANas taM mAsaM yaH sItAdhigame kRtaH 4044003a uttarAM tu dizaM ramyAM girirAjasamAvRtAm 4044003c pratasthe sahasA vIro hariH zatabalis tadA 4044004a pUrvAM dizaM prati yayau vinato hariyUthapaH 4044005a tArAGgadAdi sahitaH plavagaH pavanAtmajaH 4044005c agastyacaritAm AzAM dakSiNAM hariyUthapaH 4044006a pazcimAM tu dizaM ghorAM suSeNaH plavagezvaraH 4044006c pratasthe harizArdUlo bhRzaM varuNapAlitAm 4044007a tataH sarvA dizo rAjA codayitvA yathA tatham 4044007c kapisenA patIn mukhyAn mumoda sukhitaH sukham 4044008a evaM saMcoditAH sarve rAjJA vAnarayUthapAH 4044008c svAM svAM dizam abhipretya tvaritAH saMpratasthire 4044009a nadantaz connadantaz ca garjantaz ca plavaMgamAH 4044009c kSvelanto dhAvamAnAz ca yayuH plavagasattamAH 4044009e AnayiSyAmahe sItAM haniSyAmaz ca rAvaNam 4044010a aham eko haniSyAmi prAptaM rAvaNam Ahave 4044010c tataz conmathya sahasA hariSye janakAtmajAm 4044011a vepamAnaM zrameNAdya bhavadbhiH sthIyatAm iti 4044011c eka evAhariSyAmi pAtAlAd api jAnakIm 4044012a vidhamiSyAmy ahaM vRkSAn dArayiSyAmy ahaM girIn 4044012c dharaNIM dArayiSyAmi kSobhayiSyAmi sAgarAn 4044013a ahaM yojanasaMkhyAyAH plavitA nAtra saMzayaH 4044013c zataM yojanasaMkhyAyAH zataM samadhikaM hy aham 4044014a bhUtale sAgare vApi zaileSu ca vaneSu ca 4044014c pAtAlasyApi vA madhye na mamAcchidyate gatiH 4044015a ity ekaikaM tadA tatra vAnarA baladarpitAH 4044015c Ucuz ca vacanaM tasmin harirAjasya saMnidhau 4045001a gateSu vAnarendreSu rAmaH sugrIvam abravIt 4045001c kathaM bhavAn vinAjIte sarvaM vai maNDalaM bhuvaH 4045002a sugrIvas tu tato rAmam uvAca praNatAtmavAn 4045002c zrUyatAM sarvam AkhyAsye vistareNa nararSabha 4045003a yadA tu dundubhiM nAma dAnavaM mahiSAkRtim 4045003c parikAlayate vAlI malayaM prati parvatam 4045004a tadA viveza mahiSo malayasya guhAM prati 4045004c viveza vAlI tatrApi malayaM tajjighAMsayA 4045005a tato 'haM tatra nikSipto guhAd vArivinItavat 4045005c na ca niSkramate vAlI tadA saMvatsare gate 4045006a tataH kSatajavegena ApupUre tadA bilam 4045006c tad ahaM vismito dRSTvA bhrAtRzokaviSArditaH 4045007a athAhaM kRtabuddhis tu suvyaktaM nihato guruH 4045007c zilAparvatasaMkAzA biladvAri mayA kRtA 4045007e azaknuvan niSkramituM mahiSo vinazed iti 4045008a tato 'ham AgAM kiSkindhAM nirAzas tasya jIvite 4045008c rAjyaM ca sumahat prAptaM tArA ca rumayA saha 4045008e mitraiz ca sahitas tatra vasAmi vigatajvaraH 4045009a AjagAma tato vAlI hatvA taM dAnavarSabham 4045009c tato 'ham adadAM rAjyaM gauravAd bhayayantritaH 4045010a sa mAM jighAMsur duSTAtmA vAlI pravyathitendriyaH 4045010c parilAkayate krodhAd dhAvantaM sacivaiH saha 4045011a tato 'haM vAlinA tena sAnubandhaH pradhAvitaH 4045011c nadIz ca vividhAH pazyan vanAni nagarANi ca 4045012a AdarzatalasaMkAzA tato vai pRthivI mayA 4045012c alAtacakrapratimA dRSTA goSpadavat tadA 4045013a tataH pUrvam ahaM gatvA dakSiNAm aham AzritaH 4045013c dizaM ca pazcimAM bhUyo gato 'smi bhayazaGkitaH 4045013e uttarAM tu dizaM yAntaM hanumAn mAm athAbravIt 4045014a idAnIM me smRtaM rAjan yathA vAlI harIzvaraH 4045014c mataGgena tadA zapto hy asminn AzramamaNDale 4045015a pravized yadi vA vAlI mUrdhAsya zatadhA bhavet 4045015c tatra vAsaH sukho 'smAkaM nirudvigno bhaviSyati 4045016a tataH parvatam AsAdya RzyamUkaM nRpAtmaja 4045016c na viveza tadA vAlI mataGgasya bhayAt tadA 4045017a evaM mayA tadA rAjan pratyakSam upalakSitam 4045017c pRthivImaNDalaM kRtsnaM guhAm asmy Agatas tataH 4046001a darzanArthaM tu vaidehyAH sarvataH kapiyUthapAH 4046001c vyAdiSTAH kapirAjena yathoktaM jagmur aJjasA 4046002a sarAMsi saritaH kakSAn AkAzaM nagarANi ca 4046002c nadIdurgAMs tathA zailAn vicinvanti samantataH 4046003a sugrIveNa samAkhyAtAn sarve vAnarayUthapAH 4046003c pradezAn pravicinvanti sazailavanakAnanAn 4046004a vicintya divasaM sarve sItAdhigamane dhRtAH 4046004c samAyAnti sma medinyAM nizAkAlezu vAnarAH 4046005a sarvartukAMz ca dezeSu vAnarAH saphalAn drumAn 4046005c AsAdya rajanIM zayyAM cakruH sarveSv ahaHsu te 4046006a tad ahaH prathamaM kRtvA mAse prasravaNaM gatAH 4046006c kapirAjena saMgamya nirAzAH kapiyUthapAH 4046007a vicitya tu dizaM pUrvAM yathoktAM sacivaiH saha 4046007c adRSTvA vinataH sItAm AjagAma mahAbalaH 4046008a uttarAM tu dizaM sarvAM vicitya sa mahAkapiH 4046008c AgataH saha sainyena vIraH zatabalis tadA 4046009a suSeNaH pazcimAm AzAM vicitya saha vAnaraiH 4046009c sametya mAse saMpUrNe sugrIvam upacakrame 4046010a taM prasravaNapRSThasthaM samAsAdyAbhivAdya ca 4046010c AsInaM saha rAmeNa sugrIvam idam abruvan 4046011a vicitAH parvatAH sarve vanAni nagarANi ca 4046011c nimnagAH sAgarAntAz ca sarve janapadAs tathA 4046012a guhAz ca vicitAH sarvA yAs tvayA parikIrtitAH 4046012c vicitAz ca mahAgulmA latAvitatasaMtatAH 4046013a gahaneSu ca dezeSu durgeSu viSameSu ca 4046013c sattvAny atipramANAni vicitAni hatAni ca 4046013e ye caiva gahanA dezA vicitAs te punaH punaH 4046014a udArasattvAbhijano mahAtmA; sa maithilIM drakSyati vAnarendraH 4046014c dizaM tu yAm eva gatA tu sItA; tAm Asthito vAyusuto hanUmAn 4047001a sahatArAGgadAbhyAM tu gatvA sa hanumAn kapiH 4047001c sugrIveNa yathoddiSTaM taM dezam upacakrame 4047002a sa tu dUram upAgamya sarvais taiH kapisattamaiH 4047002c vicinoti sma vindhyasya guhAz ca gahanAni ca 4047003a parvatAgrAn nadIdurgAn sarAMsi vipulAn drumAn 4047003c vRkSaSaNDAMz ca vividhAn parvatAn ghanapAdapAn 4047004a anveSamANAs te sarve vAnarAH sarvato dizam 4047004c na sItAM dadRzur vIrA maithilIM janakAtmajAm 4047005a te bhakSayanto mUlAni phalAni vividhAni ca 4047005c anveSamANA durdharSA nyavasaMs tatra tatra ha 4047005e sa tu dezo duranveSo guhAgahanavAn mahAn 4047006a tyaktvA tu taM tadA dezaM sarve vai hariyUthapAH 4047006c dezam anyaM durAdharSaM vivizuz cAkutobhayAH 4047007a yatra vandhyaphalA vRkSA vipuSpAH parNavarjitAH 4047007c nistoyAH sarito yatra mUlaM yatra sudurlabham 4047008a na santi mahiSA yatra na mRgA na ca hastinaH 4047008c zArdUlAH pakSiNo vApi ye cAnye vanagocarAH 4047009a snigdhapatrAH sthale yatra padminyaH phullapaGkajAH 4047009c prekSaNIyAH sugandhAz ca bhramaraiz cApi varjitAH 4047010a kaNDur nAma mahAbhAgaH satyavAdI tapodhanaH 4047010c maharSiH paramAmarSI niyamair duSpradharSaNaH 4047011a tasya tasmin vane putro bAlako dazavArSikaH 4047011c pranaSTo jIvitAntAya kruddhas tatra mahAmuniH 4047012a tena dharmAtmanA zaptaM kRtsnaM tatra mahad vanam 4047012c azaraNyaM durAdharSaM mRgapakSivivarjitam 4047013a tasya te kAnanAntAMs tu girINAM kandarANi ca 4047013c prabhavAni nadInAMca vicinvanti samAhitAH 4047014a tatra cApi mahAtmAno nApazyaJ janakAtmajAm 4047014c hartAraM rAvaNaM vApi sugrIvapriyakAriNaH 4047015a te pravizya tu taM bhImaM latAgulmasamAvRtam 4047015c dadRzuH krUrakarmANam asuraM suranirbhayam 4047016a taM dRSTvA vanarA ghoraM sthitaM zailam ivAparam 4047016c gADhaM parihitAH sarve dRSTvA taM parvatopamam 4047017a so 'pi tAn vAnarAn sarvAn naSTAH sthety abravId balI 4047017c abhyadhAvata saMkruddho muSTim udyamya saMhitam 4047018a tam ApatantaM sahasA vAliputro 'Ggadas tadA 4047018c rAvaNo 'yam iti jJAtvA talenAbhijaghAna ha 4047019a sa vAliputrAbhihato vaktrAc choNitam udvaman 4047019c asuro nyapatad bhUmau paryasta iva parvataH 4047020a te tu tasmin nirucchvAse vAnarA jitakAzinaH 4047020c vyacinvan prAyazas tatra sarvaM tad girigahvaram 4047021a vicitaM tu tataH kRtvA sarve te kAnanaM punaH 4047021c anyadevAparaM ghoraM vivizur girigahvaram 4047022a te vicintya punaH khinnA viniSpatya samAgatAH 4047022c ekAnte vRkSamUle tu niSedur dInamAnasAH 4048001a athAGgadas tadA sarvAn vAnarAn idam abravIt 4048001c parizrAnto mahAprAjJaH samAzvAsya zanair vacaH 4048002a vanAni girayo nadyo durgANi gahanAni ca 4048002c daryo giriguhAz caiva vicitA naH samantataH 4048003a tatra tatra sahAsmAbhir jAnakI na ca dRzyate 4048003c tad vA rakSo hRtA yena sItA surasutopamA 4048004a kAlaz ca no mahAn yAtaH sugrIvaz cograzAsanaH 4048004c tasmAd bhavantaH sahitA vicinvantu samantataH 4048005a vihAya tandrIM zokaM ca nidrAM caiva samutthitAm 4048005c vicinudhvaM yathA sItAM pazyAmo janakAtmajAm 4048006a anirvedaM ca dAkSyaM ca manasaz cAparAjayam 4048006c kAryasiddhikarANy Ahus tasmAd etad bravImy aham 4048007a adyApIdaM vanaM durgaM vicinvantu vanaukasaH 4048007c khedaM tyaktvA punaH sarvaM vanam etad vicIyatAm 4048008a avazyaM kriyamANasya dRzyate karmaNaH phalam 4048008c alaM nirvedam Agamya na hi no malinaM kSamam 4048009a sugrIvaH krodhano rAjA tIkSNadaNDaz ca vAnarAH 4048009c bhetavyaM tasya satataM rAmasya ca mahAtmanaH 4048010a hitArtham etad uktaM vaH kriyatAM yadi rocate 4048010c ucyatAM vA kSamaM yan naH sarveSAm eva vAnarAH 4048011a aGgadasya vacaH zrutvA vacanaM gandhamAdanaH 4048011c uvAcAvyaktayA vAcA pipAsA zramakhinnayA 4048012a sadRzaM khalu vo vAkyam aGgado yad uvAca ha 4048012c hitaM caivAnukUlaM ca kriyatAm asya bhASitam 4048013a punar mArgAmahe zailAn kandarAMz ca darIs tathA 4048013c kAnanAni ca zUnyAni giriprasravaNAni ca 4048014a yathoddiSThAni sarvANi sugrIveNa mahAtmanA 4048014c vicinvantu vanaM sarve giridurgANi sarvazaH 4048015a tataH samutthAya punar vAnarAs te mahAbalAH 4048015c vindhyakAnanasaMkIrNAM vicerur dakSiNAM dizam 4048016a te zAradAbhrapratimaM zrImadrajataparvatam 4048016c zRGgavantaM darIvantam adhiruhya ca vAnarAH 4048017a tatra lodhravanaM ramyaM saptaparNavanAni ca 4048017c vicinvanto harivarAH sItAdarzanakAGkSiNaH 4048018a tasyAgram adhirUDhAs te zrAntA vipulavikramAH 4048018c na pazyanti sma vaidehIM rAmasya mahiSIM priyAm 4048019a te tu dRSTigataM kRtvA taM zailaM bahukandaram 4048019c avArohanta harayo vIkSamANAH samantataH 4048020a avaruhya tato bhUmiM zrAntA vigatacetasaH 4048020c sthitvA muhUrtaM tatrAtha vRkSamUlam upAzritAH 4048021a te muhUrtaM samAzvastAH kiM cid bhagnaparizramAH 4048021c punar evodyatAH kRtsnAM mArgituM dakSiNAM dizam 4048022a hanumatpramukhAs te tu prasthitAH plavagarSabhAH 4048022c vindhyam evAditas tAvad vicerus te samantataH 4049001a saha tArAGgadAbhyAM tu saMgamya hanumAn kapiH 4049001c vicinoti sma vindhyasya guhAz ca gahanAni ca 4049002a siMhazArdUlajuSTAz ca guhAz ca paritas tathA 4049002c viSameSu nagendrasya mahAprasravaNeSu ca 4049003a teSAM tatraiva vasatAM sa kAlo vyatyavartata 4049004a sa hi dezo duranveSo guhA gahanavAn mahAn 4049004c tatra vAyusutaH sarvaM vicinoti sma parvatam 4049005a paraspareNa rahitA anyonyasyAvidUrataH 4049005c gajo gavAkSo gavayaH zarabho gandhamAdanaH 4049006a maindaz ca dvividaz caiva hanumAJ jAmbavAn api 4049006c aGgado yuvarAjaz ca tAraz ca vanagocaraH 4049007a girijAlAvRtAn dezAn mArgitvA dakSiNAM dizam 4049007c kSutpipAsA parItAz ca zrAntAz ca salilArthinaH 4049007e avakIrNaM latAvRkSair dadRzus te mahAbilam 4049008a tataH krauJcAz ca haMsAz ca sArasAz cApi niSkraman 4049008c jalArdrAz cakravAkAz ca raktAGgAH padmareNubhiH 4049009a tatas tad bilam AsAdya sugandhi duratikramam 4049009c vismayavyagramanaso babhUvur vAnararSabhAH 4049010a saMjAtaparizaGkAs te tad bilaM plavagottamAH 4049010c abhyapadyanta saMhRSTAs tejovanto mahAbalAH 4049011a tataH parvatakUTAbho hanumAn mArutAtmajaH 4049011c abravId vAnarAn sarvAn kAntAra vanakovidaH 4049012a girijAlAvRtAn dezAn mArgitvA dakSiNAM dizam 4049012c vayaM sarve parizrAntA na ca pazyAmi maithilIm 4049013a asmAc cApi bilAd dhaMsAH krauJcAz ca saha sArasaiH 4049013c jalArdrAz cakravAkAz ca niSpatanti sma sarvazaH 4049014a nUnaM salilavAn atra kUpo vA yadi vA hradaH 4049014c tathA ceme biladvAre snigdhAs tiSThanti pAdapAH 4049015a ity uktAs tad bilaM sarve vivizus timirAvRtam 4049015c acandrasUryaM harayo dadRzU romaharSaNam 4049016a tatas tasmin bile durge nAnApAdapasaMkule 4049016c anyonyaM saMpariSvajya jagmur yojanam antaram 4049017a te naSTasaMjJAs tRSitAH saMbhrAntAH salilArthinaH 4049017c paripetur bile tasmin kaM cit kAlam atandritAH 4049018a te kRzA dInavadanAH parizrAntAH plavaMgamAH 4049018c AlokaM dadRzur vIrA nirAzA jIvite tadA 4049019a tatas taM dezam Agamya saumyaM vitimiraM vanam 4049019c dadRzuH kAJcanAn vRkSAn dIptavaizvAnaraprabhAn 4049020a sAlAMs tAlAMz ca puMnAgAn kakubhAn vaJjulAn dhavAn 4049020c campakAn nAgavRkSAMz ca karNikArAMz ca puSpitAn 4049021a taruNAdityasaMkAzAn vaidUryamayavedikAn 4049021c nIlavaidUryavarNAz ca padminIH patagAvRtAH 4049022a mahadbhiH kAJcanair vRkSair vRtaM bAlArka saMnibhaiH 4049022c jAtarUpamayair matsyair mahadbhiz ca sakacchapaiH 4049023a nalinIs tatra dadRzuH prasannasalilAyutAH 4049023c kAJcanAni vimAnAni rAjatAni tathaiva ca 4049024a tapanIyagavAkSANi muktAjAlAvRtAni ca 4049024c haimarAjatabhaumAni vaidUryamaNimanti ca 4049025a dadRzus tatra harayo gRhamukhyAni sarvazaH 4049025c puSpitAn phalino vRkSAn pravAlamaNisaMnibhAn 4049026a kAJcanabhramarAMz caiva madhUni ca samantataH 4049026c maNikAJcanacitrANi zayanAny AsanAni ca 4049027a mahArhANi ca yAnAni dadRzus te samantataH 4049027c haimarAjatakAMsyAnAM bhAjanAnAM ca saMcayAn 4049028a agarUNAM ca divyAnAM candanAnAM ca saMcayAn 4049028c zucIny abhyavahAryANi mUlAni ca phalAni ca 4049029a mahArhANi ca pAnAni madhUni rasavanti ca 4049029c divyAnAm ambarANAM ca mahArhANAM ca saMcayAn 4049029e kambalAnAM ca citrANAm ajinAnAM ca saMcayAn 4049030a tatra tatra vicinvanto bile tatra mahAprabhAH 4049030c dadRzur vAnarAH zUrAH striyaM kAM cid adUrataH 4049031a tAM dRSTvA bhRzasaMtrastAz cIrakRSNAjinAmbarAm 4049031c tApasIM niyatAhArAM jvalantIm iva tejasA 4049032a tato hanUmAn girisaMnikAzaH; kRtAJjalis tAm abhivAdya vRddhAm 4049032c papraccha kA tvaM bhavanaM bilaM ca; ratnAni cemAni vadasva kasya 4050001a ity uktvA hanumAMs tatra punaH kRSNAjinAmbarAm 4050001c abravIt tAM mahAbhAgAM tApasIM dharmacAriNIm 4050002a idaM praviSTAH sahasA bilaM timirasaMvRtam 4050002c kSutpipAsA parizrAntAH parikhinnAz ca sarvazaH 4050003a mahad dhiraNyA vivaraM praviSTAH sma pipAsitAH 4050003c imAMs tv evaM vidhAn bhAvAn vividhAn adbhutopamAn 4050003e dRSTvA vayaM pravyathitAH saMbhrAntA naSTacetasaH 4050004a kasyeme kAJcanA vRkSAs taruNAdityasaMnibhAH 4050004c zucIny abhyavahAryANi mUlAni ca phalAni ca 4050005a kAJcanAni vimAnAni rAjatAni gRhANi ca 4050005c tapanIya gavAkSANi maNijAlAvRtAni ca 4050006a puSpitAH phAlavantaz ca puNyAH surabhigandhinaH 4050006c ime jAmbUnadamayAH pAdapAH kasya tejasA 4050007a kAJcanAni ca padmAni jAtAni vimale jale 4050007c kathaM matsyAz ca sauvarNA caranti saha kacchapaiH 4050008a AtmAnam anubhAvaM ca kasya caitat tapobalam 4050008c ajAnatAM naH sarveSAM sarvam AkhyAtum arhasi 4050009a evam uktA hanumatA tApasI dharmacAriNI 4050009c pratyuvAca hanUmantaM sarvabhUtahite ratA 4050010a mayo nAma mahAtejA mAyAvI dAnavarSabhaH 4050010c tenedaM nirmitaM sarvaM mAyayA kAJcanaM vanam 4050011a purA dAnavamukhyAnAM vizvakarmA babhUva ha 4050011c yenedaM kAJcanaM divyaM nirmitaM bhavanottamam 4050012a sa tu varSasahasrANi tapas taptvA mahAvane 4050012c pitAmahAd varaM lebhe sarvam auzasanaM dhanam 4050013a vidhAya sarvaM balavAn sarvakAmezvaras tadA 4050013c uvAsa sukhitaH kAlaM kaM cid asmin mahAvane 4050014a tam apsarasi hemAyAM saktaM dAnavapuMgavam 4050014c vikramyaivAzaniM gRhya jaghAnezaH puraMdaraH 4050015a idaM ca brahmaNA dattaM hemAyai vanam uttamam 4050015c zAzvataH kAmabhogaz ca gRhaM cedaM hiraNmayam 4050016a duhitA merusAvarNer ahaM tasyAH svayaM prabhA 4050016c idaM rakSAmi bhavanaM hemAyA vAnarottama 4050017a mama priyasakhI hemA nRttagItavizAradA 4050017c tayA dattavarA cAsmi rakSAmi bhavanottamam 4050018a kiM kAryaM kasya vA hetoH kAntArANi prapadyatha 4050018c kathaM cedaM vanaM durgaM yuSmAbhir upalakSitam 4050019a imAny abhyavahAryANi mUlAni ca phalAni ca 4050019c bhuktvA pItvA ca pAnIyaM sarvaM me vaktum arhatha 4051001a atha tAn abravIt sarvAn vizrAntAn hariyUthapAn 4051001c idaM vacanam ekAgrA tApasI dharmacAriNI 4051002a vAnarA yadi vaH khedaH pranaSTaH phalabhakSaNAt 4051002c yadi caitan mayA zrAvyaM zrotum icchAmi kathyatAm 4051003a tasyAs tad vacanaM zrutvA hanumAn mArutAtmajaH 4051003c Arjavena yathAtattvam AkhyAtum upacakrame 4051004a rAjA sarvasya lokasya mahendravaruNopamaH 4051004c rAmo dAzarathiH zrImAn praviSTo daNDakAvanam 4051005a lakSmaNena saha bhrAtrA vaidehyA cApi bhAryayA 4051005c tasya bhAryA janasthAnAd rAvaNena hRtA balAt 4051006a vIras tasya sakhA rAjJaH sugrIvo nAma vAnaraH 4051006c rAjA vAnaramukhyAnAM yena prasthApitA vayam 4051007a agastyacaritAm AzAM dakSiNAM yamarakSitAm 4051007c sahaibhir vAnarair mukhyair aGgadapramukhair vayam 4051008a rAvaNaM sahitAH sarve rAkSasaM kAmarUpiNam 4051008c sItayA saha vaidehyA mArgadhvam iti coditAH 4051009a vicitya tu vayaM sarve samagrAM dakSiNAM dizam 4051009c bubhukSitAH parizrAntA vRkSamUlam upAzritAH 4051010a vivarNavadanAH sarve sarve dhyAnaparAyaNAH 4051010c nAdhigacchAmahe pAraM magnAz cintAmahArNave 4051011a cArayantas tataz cakSur dRSTavanto mahad bilam 4051011c latApAdapasaMchannaM timireNa samAvRtam 4051012a asmAd dhaMsA jalaklinnAH pakSaiH salilareNubhiH 4051012c kurarAH sArasAz caiva niSpatanti patatriNaH 4051012e sAdhv atra pravizAmeti mayA tUktAH plavaMgamAH 4051013a teSAm api hi sarveSAm anumAnam upAgatam 4051013c gacchAmaH pravizAmeti bhartRkAryatvarAnvitAH 4051014a tato gADhaM nipatitA gRhya hastau parasparam 4051014c idaM praviSTAH sahasA bilaM timirasaMvRtam 4051015a etan naH kAyam etena kRtyena vayam AgatAH 4051015c tvAM caivopagatAH sarve paridyUnA bubhukSitAH 4051016a AtithyadharmadattAni mUlAni ca phalAni ca 4051016c asmAbhir upabhuktAni bubhukSAparipIDitaiH 4051017a yat tvayA rakSitAH sarve mriyamANA bubhukSayA 4051017c brUhi pratyupakArArthaM kiM te kurvantu vAnarAH 4051018a evam uktA tu sarvajJA vAnarais taiH svayaMprabhA 4051018c pratyuvAca tataH sarvAn idaM vAnarayUthapam 4051019a sarveSAM parituSTAsmi vAnarANAM tarasvinAm 4051019c carantyA mama dharmeNa na kAryam iha kena cit 4052001a evam uktaH zubhaM vAkyaM tApasyA dharmasaMhitam 4052001c uvAca hanumAn vAkyaM tAm aninditaceSTitAm 4052002a zaraNaM tvAM prapannAH smaH sarve vai dharmacAriNi 4052002c yaH kRtaH samayo 'smAkaM sugrIveNa mahAtmanA 4052002e sa tu kAlo vyatikrAnto bile ca parivartatAm 4052003a sA tvam asmAd bilAd ghorAd uttArayitum arhasi 4052004a tasmAt sugrIvavacanAd atikrAntAn gatAyuSaH 4052004c trAtum arhasi naH sarvAn sugrIvabhayazaGkitAn 4052005a mahac ca kAryam asmAbhiH kartavyaM dharmacAriNi 4052005c tac cApi na kRtaM kAryam asmAbhir iha vAsibhiH 4052006a evam uktA hanumatA tApasI vAkyam abravIt 4052006c jIvatA duSkaraM manye praviSTena nivartitum 4052007a tapasas tu prabhAvena niyamopArjitena ca 4052007c sarvAn eva bilAd asmAd uddhariSyAmi vAnarAn 4052008a nimIlayata cakSUMSi sarve vAnarapuMgavAH 4052008c na hi niSkramituM zakyam animIlitalocanaiH 4052009a tataH saMmIlitAH sarve sukumArAGgulaiH karaiH 4052009c sahasA pidadhur dRSTiM hRSTA gamanakAGkSiNaH 4052010a vAnarAs tu mahAtmAno hastaruddhamukhAs tadA 4052010c nimeSAntaramAtreNa bilAd uttAritAs tayA 4052011a tatas tAn vAnarAn sarvAMs tApasI dharmacAriNI 4052011c niHsRtAn viSamAt tasmAt samAzvAsyedam abravIt 4052012a eSa vindhyo giriH zrImAn nAnAdrumalatAyutaH 4052012c eSa prasavaNaH zailaH sAgaro 'yaM mahodadhiH 4052013a svasti vo 'stu gamiSyAmi bhavanaM vAnararSabhAH 4052013c ity uktvA tad bilaM zrImat praviveza svayaMprabhA 4052014a tatas te dadRzur ghoraM sAgaraM varuNAlayam 4052014c apAram abhigarjantaM ghorair Urmibhir Akulam 4052015a mayasya mAyA vihitaM giridurgaM vicinvatAm 4052015c teSAM mAso vyatikrAnto yo rAjJA samayaH kRtaH 4052016a vindhyasya tu gireH pAde saMprapuSpitapAdape 4052016c upavizya mahAbhAgAz cintAm Apedire tadA 4052017a tataH puSpAtibhArAgrA&l latAzatasamAvRtAn 4052017c drumAn vAsantikAn dRSTvA babhUvur bhayazaGkitAH 4052018a te vasantam anuprAptaM prativedya parasparam 4052018c naSTasaMdezakAlArthA nipetur dharaNItale 4052019a sa tu siMharSabha skandhaH pInAyatabhujaH kapiH 4052019c yuvarAjo mahAprAjJa aGgado vAkyam abravIt 4052020a zAsanAt kapirAjasya vayaM sarve vinirgatAH 4052020c mAsaH pUrNo bilasthAnAM harayaH kiM na budhyate 4052021a tasminn atIte kAle tu sugrIveNa kRte svayam 4052021c prAyopavezanaM yuktaM sarveSAM ca vanaukasAm 4052022a tIkSNaH prakRtyA sugrIvaH svAmibhAve vyavasthitaH 4052022c na kSamiSyati naH sarvAn aparAdhakRto gatAn 4052023a apravRttau ca sItAyAH pApam eva kariSyati 4052023c tasmAt kSamam ihAdyaiva prAyopavizanaM hi naH 4052024a tyaktvA putrAMz ca dArAMz ca dhanAni ca gRhANi ca 4052024c yAvan na ghAtayed rAjA sarvAn pratigatAn itaH 4052024e vadhenApratirUpeNa zreyAn mRtyur ihaiva naH 4052025a na cAhaM yauvarAjyena sugrIveNAbhiSecitaH 4052025c narendreNAbhiSikto 'smi rAmeNAkliSTakarmaNA 4052026a sa pUrvaM baddhavairo mAM rAjA dRSTvA vyatikramam 4052026c ghAtayiSyati daNDena tIkSNena kRtanizcayaH 4052027a kiM me suhRdbhir vyasanaM pazyadbhir jIvitAntare 4052027c ihaiva prAyam AsiSye puNye sAgararodhasi 4052028a etac chrutvA kumAreNa yuvarAjena bhASitam 4052028c sarve te vAnarazreSThAH karuNaM vAkyam abruvan 4052029a tIkSNaH prakRtyA sugrIvaH priyAsaktaz ca rAghavaH 4052029c adRSTAyAM ca vaidehyAM dRSTvAsmAMz ca samAgatAn 4052030a rAghavapriyakAmArthaM ghAtayiSyaty asaMzayam 4052030c na kSamaM cAparAddhAnAM gamanaM svAmipArzvataH 4052031a plavaMgamAnAM tu bhayArditAnAM; zrutvA vacas tAra idaM babhASe 4052031c alaM viSAdena bilaM pravizya; vasAma sarve yadi rocate vaH 4052032a idaM hi mAyA vihitaM sudurgamaM; prabhUtavRkSodakabhojyapeyam 4052032c ihAsti no naiva bhayaM puraMdarAn; na rAghavAd vAnararAjato 'pi vA 4052033a zrutvAGgadasyApi vaco 'nukUlam; Ucuz ca sarve harayaH pratItAH 4052033c yathA na hanyema tathAvidhAnam; asaktam adyaiva vidhIyatAM naH 4053001a tathA bruvati tAre tu tArAdhipativarcasi 4053001c atha mene hRtaM rAjyaM hanumAn aGgadena tat 4053002a buddhyA hy aSTAGgayA yuktaM caturbalasamanvitam 4053002c caturdazaguNaM mene hanumAn vAlinaH sutam 4053003a ApUryamANaM zazvac ca tejobalaparAkramaiH 4053003c zazinaM zuklapakSAdau vardhamAnam iva zriyA 4053004a bRhaspatisamaM buddhyA vikrame sadRzaM pituH 4053004c zuzrUSamANaM tArasya zukrasyeva puraMdaram 4053005a bhartur arthe parizrAntaM sarvazAstravizAradam 4053005c abhisaMdhAtum Arebhe hanumAn aGgadaM tataH 4053006a sa caturNAm upAyAnAM tRtIyam upavarNayan 4053006c bhedayAm Asa tAn sarvAn vAnarAn vAkyasaMpadA 4053007a teSu sarveSu bhinneSu tato 'bhISayad aGgadam 4053007c bhISaNair bahubhir vAkyaiH kopopAyasamanvitaiH 4053008a tvaM samarthataraH pitrA yuddhe tAreya vai dhuram 4053008c dRDhaM dhArayituM zaktaH kapirAjyaM yathA pitA 4053009a nityam asthiracittA hi kapayo haripuMgava 4053009c nAjJApyaM viSahiSyanti putradArAn vinA tvayA 4053010a tvAM naite hy anuyuJjeyuH pratyakSaM pravadAmi te 4053010c yathAyaM jAmbavAn nIlaH suhotraz ca mahAkapiH 4053011a na hy ahaM ta ime sarve sAmadAnAdibhir guNaiH 4053011c daNDena na tvayA zakyAH sugrIvAd apakarSitum 4053012a vigRhyAsanam apy Ahur durbalena balIyasaH 4053012c AtmarakSAkaras tasmAn na vigRhNIta durbalaH 4053013a yAM cemAM manyase dhAtrIm etad bilam iti zrutam 4053013c etal lakSmaNabANAnAm ISatkAryaM vidAraNe 4053014a svalpaM hi kRtam indreNa kSipatA hy azaniM purA 4053014c lakSmaNo nizitair bANair bhindyAt patrapuTaM yathA 4053014e lakSmaNasya ca nArAcA bahavaH santi tadvidhAH 4053015a avasthAne yadaiva tvam AsiSyasi paraMtapa 4053015c tadaiva harayaH sarve tyakSyanti kRtanizcayAH 4053016a smarantaH putradArANAM nityodvignA bubhukSitAH 4053016c kheditA duHkhazayyAbhis tvAM kariSyanti pRSThataH 4053017a sa tvaM hInaH suhRdbhiz ca hitakAmaiz ca bandhubhiH 4053017c tRNAd api bhRzodvignaH spandamAnAd bhaviSyasi 4053018a na ca jAtu na hiMsyus tvAM ghorA lakSmaNasAyakAH 4053018c apavRttaM jighAMsanto mahAvegA durAsadAH 4053019a asmAbhis tu gataM sArdhaM vinItavad upasthitam 4053019c AnupUrvyAt tu sugrIvo rAjye tvAM sthApayiSyati 4053020a dharmakAmaH pitRvyas te prItikAmo dRDhavrataH 4053020c zuciH satyapratijJaz ca nA tvAM jAtu jighAMsati 4053021a priyakAmaz ca te mAtus tadarthaM cAsya jIvitam 4053021c tasyApatyaM ca nAsty anyat tasmAd aGgada gamyatAm 4054001a zrutvA hanumato vAkyaM prazritaM dharmasaMhitam 4054001c svAmisatkArasaMyuktam aGgado vAkyam abravIt 4054002a sthairyaM sarvAtmanA zaucam AnRzaMsyam athArjavam 4054002c vikramaiz caiva dhairyaM ca sugrIve nopapadyate 4054003a bhrAtur jyeSThasya yo bhAryAM jIvito mahiSIM priyAm 4054003c dharmeNa mAtaraM yas tu svIkaroti jugupsitaH 4054004a kathaM sa dharmaM jAnIte yena bhrAtrA durAtmanA 4054004c yuddhAyAbhiniyuktena bilasya pihitaM mukham 4054005a satyAt pANigRhItaz ca kRtakarmA mahAyazAH 4054005c vismRto rAghavo yena sa kasya sukRtaM smaret 4054006a lakSmaNasya bhayAd yena nAdharmabhayabhIruNA 4054006c AdiSTA mArgituM sItAM dharmam asmin kathaM bhavet 4054007a tasmin pApe kRtaghne tu smRtihIne calAtmani 4054007c AryaH ko vizvasej jAtu tat kulIno jijIviSuH 4054008a rAjye putraM pratiSThApya saguNo nirguNo 'pi vA 4054008c kathaM zatrukulInaM mAM sugrIvo jIvayiSyati 4054009a bhinnamantro 'parAddhaz ca hInazaktiH kathaM hy aham 4054009c kiSkindhAM prApya jIveyam anAtha iva durbalaH 4054010a upAMzudaNDena hi mAM bandhanenopapAdayet 4054010c zaThaH krUro nRzaMsaz ca sugrIvo rAjyakAraNAt 4054011a bandhanAc cAvasAdAn me zreyaH prAyopavezanam 4054011c anujAnIta mAM sarve gRhAn gacchantu vAnarAH 4054012a ahaM vaH pratijAnAmi na gamiSyAmy ahaM purIm 4054012c ihaiva prAyam AsiSye zreyo maraNam eva me 4054013a abhivAdanapUrvaM tu rAjA kuzalam eva ca 4054013c vAcyas tato yavIyAn me sugrIvo vAnarezvaraH 4054014a ArogyapUrvaM kuzalaM vAcyA mAtA rumA ca me 4054014c mAtaraM caiva me tArAm AzvAsayitum arhatha 4054015a prakRtyA priyaputrA sA sAnukrozA tapasvinI 4054015c vinaSTaM mAm iha zrutvA vyaktaM hAsyati jIvitam 4054016a etAvad uktvA vacanaM vRddhAn apy abhivAdya ca 4054016c saMvivezAGgado bhUmau rudan darbheSu durmanAH 4054017a tasya saMvizatas tatra rudanto vAnararSabhAH 4054017c nayanebhyaH pramumucur uSNaM vai vAriduHkhitAH 4054018a sugrIvaM caiva nindantaH prazaMsantaz ca vAlinam 4054018c parivAryAGgado sarve vyavasyan prAyam Asitum 4054019a mataM tad vAliputrasya vijJAya plavagarSabhAH 4054019c upaspRzyodakaM sarve prAGmukhAH samupAvizan 4054019e dakSiNAgreSu darbheSu udaktIraM samAzritAH 4054020a sa saMvizadbhir bahubhir mahIdharo; mahAdrikUTapramitaiH plavaMgamaiH 4054021c babhUva saMnAditanirjharAntaro; bhRzaM nadadbhir jaladair ivolbaNaiH 4055001a upaviSTAs tu te sarve yasmin prAyaM giristhale 4055001c harayo gRdhrarAjaz ca taM dezam upacakrame 4055002a sAmpAtir nAma nAmnA tu cirajIvI vihaMgamaH 4055002c bhrAtA jaTAyuSaH zrImAn prakhyAtabalapauruSaH 4055003a kandarAd abhiniSkramya sa vindhyasya mahAgireH 4055003c upaviSTAn harIn dRSTvA hRSTAtmA giram abravIt 4055004a vidhiH kila naraM loke vidhAnenAnuvartate 4055004c yathAyaM vihito bhakSyaz cirAn mahyam upAgataH 4055005a paramparANAM bhakSiSye vAnarANAM mRtaM mRtam 4055005c uvAcaivaM vacaH pakSI tAn nirIkSya plavaMgamAn 4055006a tasya tad vacanaM zrutvA bhakSalubdhasya pakSiNaH 4055006c aGgadaH param Ayasto hanUmantam athAbravIt 4055007a pazya sItApadezena sAkSAd vaivasvato yamaH 4055007c imaM dezam anuprApto vAnarANAM vipattaye 4055008a rAmasya na kRtaM kAryaM rAjJo na ca vacaH kRtam 4055008c harINAm iyam ajJAtA vipattiH sahasAgatA 4055009a vaidehyAH priyakAmena kRtaM karma jaTAyuSA 4055009c gRdhrarAjena yat tatra zrutaM vas tad azeSataH 4055010a tathA sarvANi bhUtAni tiryagyonigatAny api 4055010c priyaM kurvanti rAmasya tyaktvA prANAn yathA vayam 4055011a rAghavArthe parizrAntA vayaM saMtyaktajIvitAH 4055011c kAntArANi prapannAH sma na ca pazyAma maithilIm 4055012a sa sukhI gRdhrarAjas tu rAvaNena hato raNe 4055012c muktaz ca sugrIvabhayAd gataz ca paramAM gatim 4055013a jaTAyuSo vinAzena rAjJo dazarathasya ca 4055013c haraNena ca vaidehyAH saMzayaM harayo gatAH 4055014a rAmalakSmaNayor vAsAm araNye saha sItayA 4055014c rAghavasya ca bANena vAlinaz ca tathA vadhaH 4055015a rAmakopAd azeSANAM rAkSasAnAM tathA vadhaH 4055015c kaikeyyA varadAnena idaM hi vikRtaM kRtam 4055016a tat tu zrutvA tadA vAkyam aGgadasya mukhodgatam 4055016c abravId vacanaM gRdhras tIkSNatuNDo mahAsvanaH 4055017a ko 'yaM girA ghoSayati prANaiH priyatarasya me 4055017c jaTAyuSo vadhaM bhrAtuH kampayann iva me manaH 4055018a katham AsIj janasthAne yuddhaM rAkSasagRdhrayoH 4055018c nAmadheyam idaM bhrAtuz cirasyAdya mayA zrutam 4055019a yavIyaso guNajJasya zlAghanIyasya vikramaiH 4055019c tad iccheyam ahaM zrotuM vinAzaM vAnararSabhAH 4055020a bhrAtur jaTAyuSas tasya janasthAnanivAsinaH 4055020c tasyaiva ca mama bhrAtuH sakhA dazarathaH katham 4055020e yasya rAmaH priyaH putro jyeSTho gurujanapriyaH 4055021a sUryAMzudagdhapakSatvAn na zaknomi visarpitum 4055021c iccheyaM parvatAd asmAd avatartum ariMdamAH 4056001a zokAd bhraSTasvaram api zrutvA te hariyUthapAH 4056001c zraddadhur naiva tad vAkyaM karmaNA tasya zaGkitAH 4056002a te prAyam upaviSTAs tu dRSTvA gRdhraM plavaMgamAH 4056002c cakrur buddhiM tadA raudrAM sarvAn no bhakSayiSyati 4056003a sarvathA prAyam AsInAn yadi no bhakSayiSyati 4056003c kRtakRtyA bhaviSyAmaH kSipraM siddhim ito gatAH 4056004a etAM buddhiM tataz cakruH sarve te vAnararSabhAH 4056004c avatArya gireH zRGgAd gRdhram AhAGgadas tadA 4056005a babhUvur kSarajo nAma vAnarendraH pratApavAn 4056005c mamAryaH pArthivaH pakSin dhArmikau tasya cAtmajau 4056006a sugrIvaz caiva valI ca putrAv oghabalAv ubhau 4056006c loke vizrutakarmAbhUd rAjA vAlI pitA mama 4056007a rAjA kRtsnasya jagata ikSvAkUNAM mahArathaH 4056007c rAmo dAzarathiH zrImAn praviSTo daNDakAvanam 4056008a lakSmaNena saha bhrAtrA vaidehyA cApi bhAryayA 4056008c pitur nidezanirato dharmyaM panthAnam AzritaH 4056008e tasya bhAryA janasthAnAd rAvaNena hRtA balAt 4056009a rAmasya ca pitur mitraM jaTAyur nAma gRdhrarAT 4056009c dadarza sItAM vaidehIM hriyamANAM vihAyasA 4056010a rAvaNaM virathaM kRtvA sthApayitvA ca maithilIm 4056010c parizrAntaz ca vRddhaz ca rAvaNena hato raNe 4056011a evaM gRdhro hatas tena rAvaNena bahIyasA 4056011c saMskRtaz cApi rAmeNa gataz ca gatim uttamAm 4056012a tato mama pitRvyeNa sugrIveNa mahAtmanA 4056012c cakAra rAghavaH sakhyaM so 'vadhIt pitaraM mama 4056013a mAma pitrA viruddho hi sugrIvaH sacivaiH saha 4056013c nihatya vAlinaM rAmas tatas tam abhiSecayat 4056014a sa rAjye sthApitas tena sugrIvo vAnarezvaraH 4056014c rAjA vAnaramukhyAnAM yena prasthApitA vayam 4056015a evaM rAmaprayuktAs tu mArgamANAs tatas tataH 4056015c vaidehIM nAdhigacchAmo rAtrau sUryaprabhAm iva 4056016a te vayaM daNdakAraNyaM vicitya susamAhitAH 4056016c ajJAnAt tu praviSTAH sma dharaNyA vivRtaM bilam 4056017a mayasya mAyA vihitaM tad bilaM ca vicinvatAm 4056017c vyatItas tatra no mAso yo rAjJA sAmayaH kRtaH 4056018a te vayaM kapirAjasya sarve vacanakAriNaH 4056018c kRtAM saMsthAm atikrAntA bhayAt prAyam upAsmahe 4056019a kruddhe tasmiMs tu kAkutsthe sugrIve ca salakSmaNe 4056019c gatAnAm api sarveSAM tatra no nAsti jIvitam 4057001a ity uktaH karuNaM vAkyaM vAnarais tyaktajIvitaiH 4057001c sabASpo vAnarAn gRdhraH pratyuvAca mahAsvanaH 4057002a yavIyAn mama sa bhrAtA jaTAyur nAma vAnarAH 4057002c yamAkhyAta hataM yuddhe rAvaNena balIyasA 4057003a vRddhabhAvAd apakSatvAc chRNvaMs tad api marSaye 4057003c na hi me zaktir adyAsti bhrAtur vairavimokSaNe 4057004a purA vRtravadhe vRtte sa cAhaM ca jayaiSiNau 4057004c Adityam upayAtau svo jvalantaM razmimAlinam 4057005a AvRtyAkAzamArgeNa javena sma gatau bhRzam 4057005c madhyaM prApte ca sUrye ca jaTAyur avasIdati 4057006a tam ahaM bhrAtaraM dRSTvA sUryarazmibhir arditam 4057006c pakSAbhyaM chAdayAm Asa snehAt paramavihvalam 4057007a nirdagdhapakSaH patito vindhye 'haM vAnarottamAH 4057007c aham asmin vasan bhrAtuH pravRttiM nopalakSaye 4057008a jaTAyuSas tv evam ukto bhrAtrA saMpAtinA tadA 4057008c yuvarAjo mahAprAjJaH pratyuvAcAGgadas tadA 4057009a jaTAyuSo yadi bhrAtA zrutaM te gaditaM mayA 4057009c AkhyAhi yadi jAnAsi nilayaM tasya rakSasaH 4057010a adIrghadarzinaM taM vA rAvaNaM rAkSasAdhipam 4057010c antike yadi vA dUre yadi jAnAsi zaMsa naH 4057011a tato 'bravIn mahAtejA jyeSTho bhrAtA jaTAyuSaH 4057011c AtmAnurUpaM vacanaM vAnarAn saMpraharSayan 4057012a nirdagdhapakSo gRdhro 'haM gatavIryaH plavaMgamAH 4057012c vAGmAtreNa tu rAmasya kariSye sAhyam uttamam 4057013a jAnAmi vAruNAl lokAn viSNos traivikramAn api 4057013c devAsuravimardAMz ca amRtasya ca manthanam 4057014a rAmasya yad idaM kAryaM kartavyaM prathamaM mayA 4057014c jarayA ca hRtaM tejaH prANAz ca zithilA mama 4057015a taruNI rUpasaMpannA sarvAbharaNabhUSitA 4057015c hriyamANA mayA dRSTA rAvaNena durAtmanA 4057016a krozantI rAma rAmeti lakSmaNeti ca bhAminI 4057016c bhUSaNAny apavidhyantI gAtrANi ca vidhunvatI 4057017a sUryaprabheva zailAgre tasyAH kauzeyam uttamam 4057017c asite rAkSase bhAti yathA vA taDidambude 4057018a tAM tu sItAm ahaM manye rAmasya parikIrtanAt 4057018c zrUyatAM me kathayato nilayaM tasya rakSasaH 4057019a putro vizravasaH sAkSAd bhrAtA vaizravaNasya ca 4057019c adhyAste nagarIM laGkAM rAvaNo nAma rAkasaH 4057020a ito dvIpe samudrasya saMpUrNe zatayojane 4057020c tasmi&l laGkA purI ramyA nirmitA vizvakarmaNA 4057021a tasyAM vasati vaidehI dInA kauzeyavAsinI 4057021c rAvaNAntaHpure ruddhA rAkSasIbhiH surakSitA 4057022a janakasyAtmajAM rAjJas tasyAM drakSyatha maithilIm 4057022c laGkAyAm atha guptAyAM sAgareNa samantataH 4057023a saMprApya sAgarasyAntaM saMpUrNaM zatayojanam 4057023c AsAdya dakSiNaM kUlaM tato drakSyatha rAvaNam 4057024a tatraiva tvaritAH kSipraM vikramadhvaM plavaMgamAH 4057024c jJAnena khalu pazyAmi dRSTvA pratyAgamiSyatha 4057025a AdyaH panthAH kuliGgAnAM ye cAnye dhAnyajIvinaH 4057025c dvitIyo balibhojAnAM ye ca vRkSaphalAzinaH 4057026a bhAsAs tRtIyaM gacchanti krauJcAz ca kuraraiH saha 4057026c zyenAz caturthaM gacchanti gRdhrA gacchanti paJcamam 4057027a balavIryopapannAnAM rUpayauvanazAlinAm 4057027c SaSThas tu panthA haMsAnAM vainateyagatiH parA 4057027e vainateyAc ca no janma sarveSAM vAnararSabhAH 4057028a garhitaM tu kRtaM karma yena sma pizitAzanAH 4057028c ihastho 'haM prapazyAmi rAvaNaM jAnakIM tathA 4057029a asmAkam api sauvarNaM divyaM cakSurbalaM tathA 4057029c tasmAd AhAravIryeNa nisargeNa ca vAnarAH 4057029e AyojanazatAt sAgrAd vayaM pazyAma nityazaH 4057030a asmAkaM vihitA vRttir nisArgeNa ca dUrataH 4057030c vihitA pAdamUle tu vRttiz caraNayodhinAm 4057031a upAyo dRzyatAM kaz cil laGghane lavaNAmbhasaH 4057031c abhigamya tu vaidehIM samRddhArthA gamiSyatha 4057032a samudraM netum icchAmi bhavadbhir varuNAlayam 4057032c pradAsyAmy udakaM bhrAtuH svargatasya mahAtmanaH 4057033a tato nItvA tu taM dezaM tIre nadanadIpateH 4057033c nirdagdhapakSaM saMpAtiM vAnarAH sumahaujasaH 4057034a punaH pratyAnayitvA vai taM dezaM patagezvaram 4057034c babhUvur vAnarA hRSTAH pravRttim upalabhya te 4058001a tatas tad amRtAsvAdaM gRdhrarAjena bhASitam 4058001c nizamya vadato hRSTAs te vacaH plavagarSabhAH 4058002a jAmbavAn vai harizreSThaH saha sarvaiH plavaMgamaiH 4058002c bhUtalAt sahasotthAya gRdhrarAjAnam abravIt 4058003a kva sItA kena vA dRSTA ko vA harati maithilIm 4058003c tad AkhyAtu bhavAn sarvaM gatir bhava vanaukasAm 4058004a ko dAzarathibANAnAM vajraveganipAtinAm 4058004c svayaM lakSmaNamuktAnAM na cintayati vikramam 4058005a sa harIn prItisaMyuktAn sItA zrutisamAhitAn 4058005c punar AzvAsayan prIta idaM vacanam abravIt 4058006a zrUyatAm iha vaidehyA yathA me haraNaM zrutam 4058006c yena cApi mamAkhyAtaM yatra cAyatalocanA 4058007a aham asmin girau durge bahuyojanam Ayate 4058007c cirAn nipatito vRddhaH kSINaprANaparAkramaH 4058008a taM mAm evaMgataM putraH supArzvo nAma nAmataH 4058008c AhAreNa yathAkAlaM bibharti patatAM varaH 4058009a tIkSNakAmAs tu gandharvAs tIkSNakopA bhujaMgamAH 4058009c mRgANAM tu bhayaM tIkSNaM tatas tIkSNakSudhA vayam 4058010a sa kadA cit kSudhArtasya mama cAhArakAGkSiNaH 4058010c gatasUryo 'hani prApto mama putro hy anAmiSaH 4058011a sa mayA vRddhabhAvAc ca kopAc ca paribhartsitaH 4058011c kSutpipAsA parItena kumAraH patatAM varaH 4058012a sa mamAhArasaMrodhAt pIDitaH prItivardhanaH 4058012c anumAnya yathAtattvam idaM vacanam abravIt 4058013a ahaM tAta yathAkAlam AmiSArthI kham AplutaH 4058013c mahendrasya girer dvAram AvRtya ca samAsthitaH 4058014a tatra sattvasahasrANAM sAgarAntaracAriNAm 4058014c panthAnam eko 'dhyavasaM saMniroddhum avAGmukhaH 4058015a tatra kaz cin mayA dRSTaH sUryodayasamaprabhAm 4058015c striyam AdAya gacchan vai bhinnAJjanacayopamaH 4058016a so 'ham abhyavahArArthI tau dRSTvA kRtanizcayaH 4058016c tena sAmnA vinItena panthAnam abhiyAcitaH 4058017a na hi sAmopapannAnAM prahartA vidyate kva cit 4058017c nIceSv api janaH kaz cit kim aGga bata madvidhaH 4058018a sa yAtas tejasA vyoma saMkSipann iva vegataH 4058018c athAhaM khe carair bhUtair abhigamya sabhAjitaH 4058019a diSTyA jIvasi tAteti abruvan mAM maharSayaH 4058019c kathaM cit sakalatro 'sau gatas te svasty asaMzayam 4058020a evam uktas tato 'haM taiH siddhaiH paramazobhanaiH 4058020c sa ca me rAvaNo rAjA rakSasAM prativeditaH 4058021a haran dAzarather bhAryAM rAmasya janakAtmajAm 4058021c bhraSTAbharaNakauzeyAM zokavegaparAjitAm 4058022a rAmalakSmaNayor nAma krozantIM muktamUrdhajAm 4058022c eSa kAlAtyayas tAvad iti vAkyavidAM varaH 4058023a etam arthaM samagraM me supArzvaH pratyavedayat 4058023c tac chrutvApi hi me buddhir nAsIt kA cit parAkrame 4058024a apakSo hi kathaM pakSI karma kiM cid upakramet 4058024c yat tu zakyaM mayA kartuM vAgbuddhiguNavartinA 4058025a zrUyatAM tat pravakSyAmi bhavatAM pauruSAzrayam 4058025c vAGmatibhyAM hi sArveSAM kariSyAmi priyaM hi vaH 4058025e yad dhi dAzaratheH kAryaM mama tan nAtra saMzayaH 4058026a te bhavanto matizreSThA balavanto manasvinaH 4058026c sahitAH kapirAjena devair api durAsadAH 4058027a rAmalakSmaNabANAz ca nizitAH kaGkapatriNaH 4058027c trayANAm api lokAnAM paryAptAs trANanigrahe 4058028a kAmaM khalu dazagrIvas tejobalasamanvitaH 4058028c bhavatAM tu samarthAnAM na kiM cid api duSkaram 4058029a tad alaM kAlasaMgena kriyatAM buddhinizcayaH 4058029c na hi karmasu sajjante buddhimanto bhavadvidhAH 4059001a tataH kRtodakaM snAtaM taM gRdhraM hariyUthapAH 4059001c upaviSTA girau durge parivArya samantataH 4059002a tam aGgadam upAsInaM taiH sarvair haribhir vRtam 4059002c janitapratyayo harSAt saMpAtiH punar abravIt 4059003a kRtvA niHzabdam ekAgrAH zRNvantu harayo mama 4059003c tattvaM saMkIrtayiSyAmi yathA jAnAmi maithilIm 4059004a asya vindhyasya zikhare patito 'smi purA vane 4059004c sUryAtapaparItAGgo nirdagdhaH sUryarazmibhiH 4059005a labdhasaMjJas tu SaDrAtrAd vivazo vihvalann iva 4059005c vIkSamANo dizaH sarvA nAbhijAnAmi kiM cana 4059006a tatas tu sAgarAJ zailAn nadIH sarvAH sarAMsi ca 4059006c vanAny aTavidezAMz ca samIkSya matir Agamat 4059007a hRSTapakSigaNAkIrNaH kandarAntarakUTavAn 4059007c dakSiNasyodadhes tIre vindhyo 'yam iti nizcitaH 4059008a AsIc cAtrAzramaM puNyaM surair api supUjitam 4059008c RSir nizAkaro nAma yasminn ugratapAbhavat 4059009a aSTau varSasahasrANi tenAsminn RSiNA vinA 4059009c vasato mama dharmajJAH svargate tu nizAkare 4059010a avatIrya ca vindhyAgrAt kRcchreNa viSamAc chanaiH 4059010c tIkSNadarbhAM vasumatIM duHkhena punar AgataH 4059011a tam RSiM draSTu kAmo 'smi duHkhenAbhyAgato bhRzam 4059011c jaTAyuSA mayA caiva bahuzo 'bhigato hi saH 4059012a tasyAzramapadAbhyAze vavur vAtAH sugandhinaH 4059012c vRkSo nApuSpitaH kaz cid aphalo vA na dRzyate 4059013a upetya cAzramaM puNyaM vRkSamUlam upAzritaH 4059013c draSTukAmaH pratIkSe ca bhagavantaM nizAkaram 4059014a athApazyam adUrastham RSiM jvalitatejasaM 4059014c kRtAbhiSekaM durdharSam upAvRttam udaGmukham 4059015a tam RkSAH sRmarA vyAghrAH siMhA nAgAH sarIsRpAH 4059015c parivAryopagacchanti dAtAraM prANino yathA 4059016a tataH prAptam RSiM jJAtvA tAni sattvAni vai yayuH 4059016c praviSTe rAjani yathA sarvaM sAmAtyakaM balam 4059017a RSis tu dRSTvA mAM tuSTaH praviSTaz cAzramaM punaH 4059017c muhUrtamAtrAn niSkramya tataH kAryam apRcchata 4059018a saumya vaikalyatAM dRSTvA roMNAM te nAvagamyate 4059018c agnidagdhAv imau pakSau tvak caiva vraNitA tava 4059019a dvau gRdhrau dRSTapUrvau me mAtarizvasamau jave 4059019c gRdhrANAM caiva rAjAnau bhrAtarau kAmarUpiNau 4059020a jyeSThas tvaM tu ca saMpAtir jaTAyur anujas tava 4059020c mAnuSaM rUpam AsthAya gRhNItAM caraNau mama 4059021a kiM te vyAdhisamutthAnaM pakSayoH patanaM katham 4059021c daNDo vAyaM dhRtaH kena sarvam AkhyAhi pRcchataH 4060001a tatas tad dAruNaM karma duSkaraM sAhasAt kRtam 4060001c AcacakSe muneH sarvaM sUryAnugamanaM tathA 4060002a bhagavan vraNayuktatvAl lajjayA cAkulendriyaH 4060002c parizrAnto na zaknomi vacanaM paribhASitum 4060003a ahaM caiva jaTAyuz ca saMgharSAd darpamohitau 4060003c AkAzaM patitau vIrau jighAsantau parAkramam 4060004a kailAsazikhare baddhvA munInAm agrataH paNam 4060004c raviH syAd anuyAtavyo yAvad astaM mahAgirim 4060005a athAvAM yugapat prAptAv apazyAva mahItale 4060005c rathacakrapramANAni nagarANi pRthak pRthak 4060006a kva cid vAditraghoSAMz ca brahmaghoSAMz ca zuzruva 4060006c gAyantIz cAGganA bahvIH pazyAvo raktavAsasaH 4060007a tUrNam utpatya cAkAzam Adityapatham Asthitau 4060007c AvAm AlokayAvas tad vanaM zAdvalasaMsthitam 4060008a upalair iva saMchannA dRzyate bhUH ziloccayaiH 4060008c ApagAbhiz ca saMvItA sUtrair iva vasuMdharA 4060009a himavAMz caiva vindhyaz ca meruz ca sumahAn nagaH 4060009c bhUtale saMprakAzante nAgA iva jalAzaye 4060010a tIvrasvedaz ca khedaz ca bhayaM cAsIt tadAvayoH 4060010c samAvizata mohaz ca mohAn mUrchA ca dAruNA 4060011a na dig vijJAyate yAmyA nAgenyA na ca vAruNI 4060011c yugAnte niyato loko hato dagdha ivAgninA 4060012a yatnena mahatA bhUyo raviH samavalokitaH 4060012c tulyaH pRthvIpramANena bhAskaraH pratibhAti nau 4060013a jaTAyur mAm anApRcchya nipapAta mahIM tataH 4060013c taM dRSTvA tUrNam AkAzAd AtmAnaM muktavAn aham 4060014a pakSibhyAM ca mayA gupto jaTAyur na pradahyata 4060014c pramAdAt tatra nirdagdhaH patan vAyupathAd aham 4060015a AzaGke taM nipatitaM janasthAne jaTAyuSam 4060015c ahaM tu patito vindhye dagdhapakSo jaDIkRtaH 4060016a rAjyena hIno bhrAtrA ca pakSAbhyAM vikrameNa ca 4060016c sarvathA martum evecchan patiSye zikharAd gireH 4061001a evam uktvA munizreSTham arudaM duHkhito bhRzam 4061001c atha dhyAtvA muhUrtaM tu bhagavAn idam abravIt 4061002a pakSau ca te prapakSau ca punar anyau bhaviSyataH 4061002c cakSuSI caiva prANAz ca vikramaz ca balaM ca te 4061003a purANe sumahat kAryaM bhaviSyaM hi mayA zrutam 4061003c dRSTaM me tapasA caiva zrutvA ca viditaM mama 4061004a rAjA dazaratho nAma kaz cid ikSvAkunandanaH 4061004c tasya putro mahAtejA rAmo nAma bhaviSyati 4061005a araNyaM ca saha bhrAtrA lakSmaNena gamiSyati 4061005c tasminn arthe niyuktaH san pitrA satyaparAkramaH 4061006a nairRto rAvaNo nAma tasyA bhAryAM hariSyati 4061006c rAkSasendro janasthAnAd avadhyaH suradAnavaiH 4061007a sA ca kAmaiH pralobhyantI bhakSyair bhojyaiz ca maithilI 4061007c na bhokSyati mahAbhAgA duHkhamagnA yazasvinI 4061008a paramAnnaM tu vaidehyA jJAtvA dAsyati vAsavaH 4061008c yad annam amRtaprakhyaM surANAm api durlabham 4061009a tad annaM maithilI prApya vijJAyendrAd idaM tv iti 4061009c agram uddhRtya rAmAya bhUtale nirvapiSyati 4061010a yadi jIvati me bhartA lakSmaNena saha prabhuH 4061010c devatvaM gatayor vApi tayor annam idaM tv iti 4061011a eSyanty anveSakAs tasyA rAmadUtAH plavaMgamAH 4061011c AkhyeyA rAmamahiSI tvayA tebhyo vihaMgama 4061012a sarvathA tu na gantavyam IdRzaH kva gamiSyasi 4061012c dezakAlau pratIkSasva pakSau tvaM pratipatsyase 4061013a utsaheyam ahaM kartum adyaiva tvAM sapakSakam 4061013c ihasthas tvaM tu lokAnAM hitaM kAryaM kariSyasi 4061014a tvayApi khalu tat kAryaM tayoz ca nRpaputrayoH 4061014c brAhmaNAnAM surANAM ca munInAM vAsavasya ca 4061015a icchAmy aham api draSTuM bhrAtaru rAmalakSmaNau 4061015c necche ciraM dhArayituM prANAMs tyakSye kalevaram 4062001a etair anyaiz ca bahubhir vAkyair vAkyavizAradaH 4062001c mAM prazasyAbhyanujJApya praviSTaH sa svam Azramam 4062002a kandarAt tu visarpitvA parvatasya zanaiH zanaiH 4062002c ahaM vindhyaM samAruhya bhavataH pratipAlaye 4062003a adya tv etasya kAlasya sAgraM varSazataM gatam 4062003c dezakAlapratIkSo 'smi hRdi kRtvA muner vacaH 4062004a mahAprasthAnam AsAdya svargate tu nizAkare 4062004c mAM nirdahati saMtApo vitarkair bahubhir vRtam 4062005a utthitAM maraNe buddhiM muni vAkyair nivartaye 4062005c buddhir yA tena me dattA prANasaMrakSaNAya tu 4062005e sA me 'panayate duHkhaM dIptevAgnizikhA tamaH 4062006a budhyatA ca mayA vIryaM rAvaNasya durAtmanaH 4062006c putraH saMtarjito vAgbhir na trAtA maithilI katham 4062007a tasyA vilapitaM zrutvA tau ca sItA vinAkRtau 4062007c na me dazarathasnehAt putreNotpAditaM priyam 4062008a tasya tv evaM bruvANasya saMpAter vAnaraiH saha 4062008c utpetatus tadA pakSau samakSaM vanacAriNAm 4062009a sa dRSTvA svAM tanuM pakSair udgatair aruNacchadaiH 4062009c praharSam atulaM lebhe vAnarAMz cedam abravIt 4062010a nizAkarasya maharSeH prabhAvAd amitAtmanaH 4062010c Adityarazminirdagdhau pakSau me punar utthitau 4062011a yauvane vartamAnasya mamAsId yaH parAkramaH 4062011c tam evAdyAvagacchAmi balaM pauruSam eva ca 4062012a sarvathA kriyatAM yatnaH sItAm adhigamiSyatha 4062012c pakSalAbho mamAyaM vaH siddhipratyaya kArakaH 4062013a ity uktvA tAn harIn sarvAn saMpAtiH patatAM varaH 4062013c utpapAta gireH zRGgAj jijJAsuH khagamo gatim 4062014a tasya tad vacanaM zrutvA prItisaMhRSTamAnasAH 4062014c babhUvur harizArdUlA vikramAbhyudayonmukhAH 4062015a atha pavanasamAnavikramAH; plavagavarAH pratilabdha pauruSAH 4062015c abhijidabhimukhAM dizaM yayur; janakasutA parimArgaNonmukhAH 4063001a AkhyAtA gRdhrarAjena samutpatya plavaMgamAH 4063001c saMgatAH prItisaMyuktA vineduH siMhavikramAH 4063002a saMpAter vacanaM zrutvA harayo rAvaNakSayam 4063002c hRSTAH sAgaram AjagmuH sItAdarzanakAGkSiNaH 4063003a abhikramya tu taM dezaM dadRzur bhImavikramAH 4063003c kRtsnaM lokasya mahataH pratibimbam iva sthitam 4063004a dakSiNasya samudrasya samAsAdyottarAM dizam 4063004c saMnivezaM tataz cakruH sahitA vAnarottamAH 4063005a sattvair mahadbhir vikRtaiH krIDadbhir vividhair jale 4063005c vyAttAsyaiH sumahAkAyair Urmibhiz ca samAkulam 4063006a prasuptam iva cAnyatra krIDantam iva cAnyataH 4063006c kva cit parvatamAtraiz ca jalarAzibhir AvRtam 4063007a saMkulaM dAnavendraiz ca pAtAlatalavAsibhiH 4063007c romaharSakaraM dRSTvA viSeduH kapikuJjarAH 4063008a AkAzam iva duSpAraM sAgaraM prekSya vAnarAH 4063008c viSeduH sahasA sarve kathaM kAryam iti bruvan 4063009a viSaNNAM vAhinIM dRSTvA sAgarasya nirIkSaNAt 4063009c AzvAsayAm Asa harIn bhayArtAn harisattamaH 4063010a na niSAdena naH kAryaM viSAdo doSavattaraH 4063010c viSAdo hanti puruSaM bAlaM kruddha ivoragaH 4063011a viSAdo 'yaM prasahate vikrame paryupasthite 4063011c tejasA tasya hInasya puruSArtho na sidhyati 4063012a tasyAM rAtryAM vyatItAyAm aGgado vAnaraiH saha 4063012c harivRddhaiH samAgamya punar mantram amantrayat 4063013a sA vAnarANAM dhvajinI parivAryAGgadaM babhau 4063013c vAsavaM parivAryeva marutAM vAhinI sthitA 4063014a ko 'nyas tAM vAnarIM senAM zaktaH stambhayituM bhavet 4063014c anyatra vAlitanayAd anyatra ca hanUmataH 4063015a tatas tAn harivRddhAMz ca tac ca sainyam ariMdamaH 4063015c anumAnyAGgadaH zrImAn vAkyam arthavad abravIt 4063016a ka idAnIM mahAtejA laGghayiSyati sAgaram 4063016c kaH kariSyati sugrIvaM satyasaMdham ariMdamam 4063017a ko vIro yojanazataM laGghayeta plavaMgamAH 4063017c imAMz ca yUthapAn sarvAn mocayet ko mahAbhayAt 4063018a kasya prasAdAd dArAMz ca putrAMz caiva gRhANi ca 4063018c ito nivRttAH pazyema siddhArthAH sukhino vayam 4063019a kasya prasAdAd rAmaM ca lakSmaNaM ca mahAbalam 4063019c abhigacchema saMhRSTAH sugrIvaM ca mahAbalam 4063020a yadi kaz cit samartho vaH sAgaraplavane hariH 4063020c sa dadAtv iha naH zIghraM puNyAm abhayadakSiNAm 4063021a aGgadasya vacaH zrutvA na kaz cit kiM cid abravIt 4063021c stimitevAbhavat sarvA sA tatra harivAhinI 4063022a punar evAGgadaH prAha tAn harIn harisattamaH 4063022c sarve balavatAM zreSThA bhavanto dRDhavikramAH 4063023a vyapadezya kule jAtAH pUjitAz cApy abhIkSNazaH 4063023c na hi vo gamane saMgaH kadA cid api kasya cit 4063024a bruvadhvaM yasya yA zaktir gamane plavagarSabhAH 4064001a tato 'GgadavacaH zrutvA sarve te vAnarottamAH 4064001c svaM svaM gatau samutsAham Ahus tatra yathAkramam 4064002a gajo gavAkSo gavayaH zarabho gandhamAdanaH 4064002c maindaz ca dvividaz caiva suSeNo jAmbavAMs tathA 4064003a AbabhASe gajas tatra plaveyaM dazayojanam 4064003c gavAkSo yojanAny Aha gamiSyAmIti viMzatim 4064004a gavayo vAnaras tatra vAnarAMs tAn uvAca ha 4064004c triMzataM tu gamiSyAmi yojanAnAM plavaMgamAH 4064005a zarabho vAnaras tatra vAnarAMs tAn uvAca ha 4064005c catvAriMzad gamiSyAmi yojanAnAM na saMzayaH 4064006a vAnarAMs tu mahAtejA abravId gandhamAdanaH 4064006c yojanAnAM gamiSyAmi paJcAzat tu na saMzayaH 4064007a maindas tu vAnaras tatra vAnarAMs tAn uvAca ha 4064007c yojanAnAM paraM SaSTim ahaM plavitum utsahe 4064008a tatas tatra mahAtejA dvividaH pratyabhASata 4064008c gamiSyAmi na saMdehaH saptatiM yojanAny aham 4064009a suSeNas tu harizreSThaH proktavAn kapisattamAn 4064009c azItiM yojanAnAM tu plaveyaM plavagarSabhAH 4064010a teSAM kathayatAM tatra sarvAMs tAn anumAnya ca 4064010c tato vRddhatamas teSAM jAmbavAn pratyabhASata 4064011a pUrvam asmAkam apy AsIt kaz cid gatiparAkramaH 4064011c te vayaM vayasaH pAram anuprAptAH sma sAmpratam 4064012a kiM tu naivaM gate zakyam idaM kAryam upekSitum 4064012c yad arthaM kapirAjaz ca rAmaz ca kRtanizcayau 4064013a sAmprataM kAlabhedena yA gatis tAM nibodhata 4064013c navatiM yojanAnAM tu gamiSyAmi na saMzayaH 4064014a tAMz ca sarvAn harizreSThAJ jAmbavAn punar abravIt 4064014c na khalv etAvad evAsId gamane me parAkramaH 4064015a mayA mahAbalaiz caiva yajJe viSNuH sanAtanaH 4064015c pradakSiNIkRtaH pUrvaM kramamANas trivikramaH 4064016a sa idAnIm ahaM vRddhaH plavane mandavikramaH 4064016c yauvane ca tadAsIn me balam apratimaM paraiH 4064017a saMpraty etAvatIM zaktiM gamane tarkayAmy aham 4064017c naitAvatA ca saMsiddhiH kAryasyAsya bhaviSyati 4064018a athottaram udArArtham abravId aGgadas tadA 4064018c anumAnya mahAprAjJo jAmbavantaM mahAkapim 4064019a aham etad gamiSyAmi yojanAnAM zataM mahat 4064019c nivartane tu me zaktiH syAn na veti na nizcitam 4064020a tam uvAca harizreSTho jAmbavAn vAkyakovidaH 4064020c jJAyate gamane zaktis tava haryRkSasattama 4064021a kAmaM zatasahasraM vA na hy eSa vidhir ucyate 4064021c yojanAnAM bhavAJ zakto gantuM pratinivartitum 4064022a na hi preSayitA tata svAmI preSyaH kathaM cana 4064022c bhavatAyaM janaH sarvaH preSyaH plavagasattama 4064023a bhavAn kalatram asmAkaM svAmibhAve vyavasthitaH 4064023c svAmI kalatraM sainyasya gatir eSA paraMtapa 4064024a tasmAt kalatravat tAta pratipAlyaH sadA bhavAn 4064024c api caitasya kAryasya bhavAn mUlam ariMdama 4064025a mUlam arthasya saMrakSyam eSa kAryavidAM nayaH 4064025c mUle hi sati sidhyanti guNAH puSpaphalAdayaH 4064026a tad bhavAn asyA kAryasya sAdhane satyavikramaH 4064026c buddhivikramasaMpanno hetur atra paraMtapaH 4064027a guruz ca guruputraz ca tvaM hi naH kapisattama 4064027c bhavantam Azritya vayaM samarthA hy arthasAdhane 4064028a uktavAkyaM mahAprAjJaM jAmbavantaM mahAkapiH 4064028c pratyuvAcottaraM vAkyaM vAlisUnur athAGgadaH 4064029a yadi nAhaM gamiSyAmi nAnyo vAnarapuMgavaH 4064029c punaH khalv idam asmAbhiH kAryaM prAyopavezanam 4064030a na hy akRtvA haripateH saMdezaM tasya dhImataH 4064030c tatrApi gatvA prANAnAM pazyAmi parirakSaNam 4064031a sa hi prasAde cAtyarthaM kope ca harir IzvaraH 4064031c atItya tasya saMdezaM vinAzo gamane bhavet 4064032a tad yathA hy asya kAryasya na bhavaty anyathA gatiH 4064032c tad bhavAn eva dRSTArthaH saMcintayitum arhati 4064033a so 'Ggadena tadA vIraH pratyuktaH plavagarSabhaH 4064033c jAmbavAn uttaraM vAkyaM provAcedaM tato 'Ggadam 4064034a asya te vIra kAryasya na kiM cit parihIyate 4064034c eSa saMcodayAmy enaM yaH kAryaM sAdhayiSyati 4064035a tataH pratItaM plavatAM variSTham; ekAntam Azritya sukhopaviSTam 4064035c saMcodayAm Asa haripravIro; haripravIraM hanumantam eva 4065001a anekazatasAhasrIM viSaNNAM harivAhinIm 4065001c jAmbavAn samudIkSyaivaM hanumantam athAbravIt 4065002a vIra vAnaralokasya sarvazAstravidAM vara 4065002c tUSNIm ekAntam Azritya hanuman kiM na jalpasi 4065003a hanuman harirAjasya sugrIvasya samo hy asi 4065003c rAmalakSmaNayoz cApi tejasA ca balena ca 4065004a ariSTaneminaH putrau vainateyo mahAbalaH 4065004c garutmAn iva vikhyAta uttamaH sarvapakSiNAm 4065005a bahuzo hi mayA dRSTaH sAgare sa mahAbalaH 4065005c bhujagAn uddharan pakSI mahAvego mahAyazAH 4065006a pakSayor yad balaM tasya tAvad bhujabalaM tava 4065006c vikramaz cApi vegaz ca na te tenApahIyate 4065007a balaM buddhiz ca tejaz ca sattvaM ca harisattama 4065007c viziSTaM sarvabhUteSu kim AtmAnaM na budhyase 4065008a apsarApsarasAM zreSThA vikhyAtA puJjikasthalA 4065008c ajJaneti parikhyAtA patnI kesariNo hareH 4065009a abhizApAd abhUt tAta vAnarI kAmarUpiNI 4065009c duhitA vAnarendrasya kuJjarasya mahAtmanaH 4065010a kapitve cArusarvAGgI kadA cit kAmarUpiNI 4065010c mAnuSaM vigrahaM kRtvA yauvanottamazAlinI 4065011a acarat parvatasyAgre prAvRDambudasaMnibhe 4065011c vicitramAlyAbharaNA mahArhakSaumavAsinI 4065012a tasyA vastraM vizAlAkSyAH pItaM raktadazaM zubham 4065012c sthitAyAH parvatasyAgre mAruto 'paharac chanaiH 4065013a sa dadarza tatas tasyA vRttAv UrU susaMhatau 4065013c stanau ca pInau sahitau sujAtaM cAru cAnanam 4065014a tAM vizAlAyatazroNIM tanumadhyAM yazasvinIm 4065014c dRSTvaiva zubhasarvAgnIM pavanaH kAmamohitaH 4065015a sa tAM bhujAbhyAM pInAbhyAM paryaSvajata mArutaH 4065015c manmathAviSTasarvAGgo gatAtmA tAm aninditAm 4065016a sA tu tatraiva saMbhrAntA suvRttA vAkyam abravIt 4065016c ekapatnIvratam idaM ko nAzayitum icchati 4065017a aJjanAyA vacaH zrutvA mArutaH pratyabhASata 4065017c na tvAM hiMsAmi suzroNi mA bhUt te subhage bhayam 4065018a manasAsmi gato yat tvAM pariSvajya yazasvini 4065018c vIryavAn buddhisaMpannaH putras tava bhaviSyati 4065019a abhyutthitaM tataH sUryaM bAlo dRSTvA mahAvane 4065019c phalaM ceti jighRkSus tvam utplutyAbhyapato divam 4065020a zatAni trINi gatvAtha yojanAnAM mahAkape 4065020c tejasA tasya nirdhUto na viSAdaM tato gataH 4065021a tAvad Apatatas tUrNam antarikSaM mahAkape 4065021c kSiptam indreNa te vajraM krodhAviSTena dhImatA 4065022a tataH zailAgrazikhare vAmo hanur abhajyata 4065022c tato hi nAmadheyaM te hanumAn iti kIrtyate 4065023a tatas tvAM nihataM dRSTvA vAyur gandhavahaH svayam 4065023c trailokye bhRzasaMkruddho na vavau vai prabhaJjanaH 4065024a saMbhrAntAz ca surAH sarve trailokye kSubhite sati 4065024c prasAdayanti saMkruddhaM mArutaM bhuvanezvarAH 4065025a prasAdite ca pavane brahmA tubhyaM varaM dadau 4065025c azastravadhyatAM tAta samare satyavikrama 4065026a vajrasya ca nipAtena virujaM tvAM samIkSya ca 4065026c sahasranetraH prItAtmA dadau te varam uttamam 4065027a svacchandataz ca maraNaM te bhUyAd iti vai prabho 4065027c sa tvaM kesariNaH putraH kSetrajo bhImavikramaH 4065028a mArutasyaurasaH putras tejasA cApi tatsamaH 4065028c tvaM hi vAyusuto vatsa plavane cApi tatsamaH 4065029a vayam adya gataprANA bhavAn asmAsu sAmpratam 4065029c dAkSyavikramasaMpannaH pakSirAja ivAparaH 4065030a trivikrame mayA tAta sazailavanakAnanA 4065030c triH saptakRtvaH pRthivI parikrAntA pradakSiNam 4065031a tadA cauSadhayo 'smAbhiH saMcitA devazAsanAt 4065031c niSpannam amRtaM yAbhis tadAsIn no mahad balam 4065032a sa idAnIm ahaM vRddhaH parihInaparAkramaH 4065032c sAmprataM kAlam asmAkaM bhavAn sarvaguNAnvitaH 4065033a tad vijRmbhasva vikrAntaH plavatAm uttamo hy asi 4065033c tvadvIryaM draSTukAmeyaM sarvA vAnaravAhinI 4065034a uttiSTha harizArdUla laGghayasva mahArNavam 4065034c parA hi sarvabhUtAnAM hanuman yA gatis tava 4065035a viSANNA harayaH sarve hanuman kim upekSase 4065035c vikramasva mahAvego viSNus trIn vikramAn iva 4065036a tatas tu vai jAmbavatAbhicoditaH; pratItavegaH pavanAtmajaH kapiH 4065036c praharSayaMs tAM harivIra vAhinIM; cakAra rUpaM mahad Atmanas tadA 4066001a saMstUyamAno hanumAn vyavardhata mahAbalaH 4066001c samAvidhya ca lAGgUlaM harSAc ca balam eyivAn 4066002a tasya saMstUyamAnasya sarvair vAnarapuMgavaiH 4066002c tejasApUryamANasya rUpam AsId anuttamam 4066003a yathA vijRmbhate siMho vivRddho girigahvare 4066003c mArutasyaurasaH putras tathA saMprati jRmbhate 4066004a azobhata mukhaM tasya jRmbhamANasya dhImataH 4066004c ambarISopamaM dIptaM vidhUma iva pAvakaH 4066005a harINAm utthito madhyAt saMprahRSTatanUruhaH 4066005c abhivAdya harIn vRddhAn hanumAn idam abravIt 4066006a arujan parvatAgrANi hutAzanasakho 'nilaH 4066006c balavAn aprameyaz ca vAyur AkAzagocaraH 4066007a tasyAhaM zIghravegasya zIghragasya mahAtmanaH 4066007c mArutasyaurasaH putraH plavane nAsti me samaH 4066008a utsaheyaM hi vistIrNam Alikhantam ivAmbaram 4066008c meruM girim asaMgena parigantuM sahasrazaH 4066009a bAhuvegapraNunnena sAgareNAham utsahe 4066009c samAplAvayituM lokaM saparvatanadIhradam 4066010a mamorujaGghAvegena bhaviSyati samutthitaH 4066010c saMmUrchitamahAgrAhaH samudro varuNAlayaH 4066011a pannagAzanam AkAze patantaM pakSisevitam 4066011c vainateyam ahaM zaktaH parigantuM sahasrazaH 4066012a udayAt prasthitaM vApi jvalantaM razmimAlinam 4066012c anastamitam Adityam abhigantuM samutsahe 4066013a tato bhUmim asaMspRzya punar Agantum utsahe 4066013c pravegenaiva mahatA bhImena plavagarSabhAH 4066014a utsaheyam atikrAntuM sarvAn AkAzagocarAn 4066014c sAgaraM kSobhayiSyAmi dArayiSyAmi medinIm 4066015a parvatAn kampayiSyAmi plavamAnaH plavaMgamAH 4066015c hariSye coruvegena plavamAno mahArNavam 4066016a latAnAM vIrudhAM puSpaM pAdapAnAM ca sarvazaH 4066016c anuyAsyati mAm adya plavamAnaM vihAyasA 4066016e bhaviSyati hi me panthAH svAteH panthA ivAmbare 4066017a carantaM ghoram AkAzam utpatiSyantam eva ca 4066017c drakSyanti nipatantaM ca sarvabhUtAni vAnarAH 4066018a mahAmerupratIkAzaM mAM drakSyadhvaM plavaMgamAH 4066018c divam AvRtya gacchantaM grasamAnam ivAmbaram 4066019a vidhamiSyAmi jImUtAn kampayiSyAmi parvatAn 4066019c sAgaraM kSobhayiSyAmi plavamAnaH samAhitaH 4066020a vainateyasya vA zaktir mama vA mArutasya vA 4066020c Rte suparNarAjAnaM mArutaM vA mahAbalam 4066020e na hi bhUtaM prapazyAmi yo mAM plutam anuvrajet 4066021a nimeSAntaramAtreNa nirAlambhanam ambaram 4066021c sahasA nipatiSyAmi ghanAd vidyud ivotthitA 4066022a bhaviSyati hi me rUpaM plavamAnasya sAgaram 4066022c viSNoH prakramamANasya tadA trIn vikramAn iva 4066023a buddhyA cAhaM prapazyAmi manaz ceSTA ca me tathA 4066023c ahaM drakSyAmi vaidehIM pramodadhvaM plavaMgamAH 4066024a mArutasya samo vege garuDasya samo jave 4066024c ayutaM yojanAnAM tu gamiSyAmIti me matiH 4066025a vAsavasya savajrasya brahmaNo vA svayambhuvaH 4066025c vikramya sahasA hastAd amRtaM tad ihAnaye 4066025e laGkAM vApi samutkSipya gaccheyam iti me matiH 4066026a tam evaM vAnarazreSThaM garjantam amitaujasaM 4066026c uvAca parisaMhRSTo jAmbavAn harisattamaH 4066027a vIra kesariNaH putra vegavan mArutAtmaja 4066027c jJAtInAM vipulaM zokas tvayA tAta praNAzitaH 4066028a tava kalyANarucayaH kapimukhyAH samAgatAH 4066028c maGgalaM kAryasiddhyarthaM kariSyanti samAhitAH 4066029a RSINAM ca prasAdena kapivRddhamatena ca 4066029c gurUNAM ca prasAdena plavasva tvaM mahArNavam 4066030a sthAsyAmaz caikapAdena yAvadAgamanaM tava 4066030c tvadgatAni ca sarveSAM jIvitAni vanaukasAm 4066031a tatas tu harizArdUlas tAn uvAca vanaukasaH 4066031c neyaM mama mahI vegaM plavane dhArayiSyati 4066032a etAni hi nagasyAsya zilAsaMkaTazAlinaH 4066032c zikharANi mahendrasya sthirANi ca mahAnti ca 4066033a etAni mama niSpeSaM pAdayoH patatAM varAH 4066033c plavato dhArayiSyanti yojanAnAm itaH zatam 4066034a tatas tu mArutaprakhyaH sa harir mArutAtmajaH 4066034c Aruroha nagazreSThaM mahendram arimardanaH 4066035a vRtaM nAnAvidhair vRkSair mRgasevitazAdvalam 4066035c latAkusumasaMbAdhaM nityapuSpaphaladrumam 4066036a siMhazArdUlacaritaM mattamAtaGgasevitam 4066036c mattadvijagaNodghuSTaM salilotpIDasaMkulam 4066037a mahadbhir ucchritaM zRGgair mahendraM sa mahAbalaH 4066037c vicacAra harizreSTho mahendrasamavikramaH 4066038a pAdAbhyAM pIDitas tena mahAzailo mahAtmanA 4066038c rarAsa siMhAbhihato mahAn matta iva dvipaH 4066039a mumoca salilotpIDAn viprakIrNaziloccayaH 4066039c vitrastamRgamAtaGgaH prakampitamahAdrumaH 4066040a nAnAgandharvamithunaiH pAnasaMsargakarkazaiH 4066040c utpatadbhir vihaMgaiz ca vidyAdharagaNair api 4066041a tyajyamAnamahAsAnuH saMnilInamahoragaH 4066041c zailazRGgazilodghAtas tadAbhUt sa mahAgiriH 4066042a niHzvasadbhis tadA tais tu bhujagair ardhaniHsRtaiH 4066042c sapatAka ivAbhAti sa tadA dharaNIdharaH 4066043a RSibhis trAsa saMbhrAntais tyajyamAnaH ziloccayaH 4066043c sIdan mahati kAntAre sArthahIna ivAdhvagaH 4066044a sa vegavAn vegasamAhitAtmA; haripravIraH paravIrahantA 4066044c manaH samAdhAya mahAnubhAvo; jagAma laGkAM manasA manasvI