% Mahabharata: supplementary passages - Sauptikaparvan
% Last updated: Tue Mar 13 2001
% Encoding: Unicode Devanagari
% Electronic text (C) Bhandarkar Oriental Research Institute,
% Pune, India, 2001

%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% Book 10, star passages
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

% The introductory mantra:
10*0001_01 नारायणं नमस्कृत्य नरं चैव नरोत्तमम्
10*0001_02 देवीं सरस्वतीं चैव ततो जयमुदीरयेत्
% Before the introductory mantra, Ś1 ins.: ...
10*0002_01 ओं नमः सकलकल्याणदायिने चक्रपाणये
10*0002_02 विषयार्णवमग्नानां समुद्धरणसेतवे

% 10.1.1
% After 1c, Ca
% (wrongly) ins.:
10*0003_01                सर्वे सुमनसस्तदा
10*0003_02 समीपे पाण्डवावेत्य वासुदेवोऽब्रवीदिदम्

% 10.1.31
% After 31, N G1 (inf. lin.) ins.:
10*0004_01 महार्हशयनोपेतौ भूमावेव ह्यनाथवत्

% 10.1.52
% After 52, K2-4.6 ins.:
10*0005_01 न शत्रुघाते विद्वद्भिर्धर्मो द्रष्टव्य इत्युत
10*0005_02 येन केन प्रकारेण रिपुं हन्यात्तदाचरेत्
10*0005_03 न च वध्यः कदाचिद्धि रिपुर्न्यायमवेक्षता
10*0005_04 यदि शक्यो भवेत्कश्चिच्छेत्तुमामूलतो रिपुः
10*0005_05 तत्र यत्नः प्रकर्तव्यस्तस्य सिद्धिर्भवेद्यथा

% 10.1.54
% After 53, K6 B Dn D1-5.7 G
% (G3 marg.) ins.:
10*0006_01 तौ प्रबुद्धौ महात्मानौ कृपभोजौ महाबलौ

% 10.2.4
% After 4, Dn2 ins.:
10*0007_01 न वा पुरुषकारेण संसिद्धिश्चैव सर्वशः

% 10.2.30
% After 30ab, Ñ1 B Dn
% D1-3.5.7 S ins.:
10*0008_01 तत्रास्य बुद्धिर्विनयस्तत्र श्रेयश्च पश्यति
10*0008_02 ततोऽस्य मूलं कार्याणां बुद्ध्या निश्चित्य वै बुधाः

% 10.3.25
% After 25, K2 ins.:
10*0009_01 अद्य तान्सूदितान्सर्वान्धृष्टद्युम्नपुरोगमान्

% 10.3.30
% After 30ab, K2 ins. (cf. 32cd):
10*0010_01 गमिष्याम्यथ पञ्चानां पदवीमद्य दुर्गमाम्
% T G1.2 ins. after 30: G3 M
% subst. for 30cd:
10*0011_01 सूदयिष्यामि संहृष्टः पशूनिव पिनाकधृक्

% 10.3.34
% After 34, K3 ins.:
10*0012_01 विरात्रे प्रमथिष्यामि खड्गेन निशि गौतम

% 10.3.35
% After 35, K2-4.6
% ins.:
10*0013_01 श्रूयते जामदग्न्येन पितुर्वधममृष्यता
10*0013_02 त्रिःसप्तकृत्वः पृथिवी कृता निःक्षत्रिया पुरा

% 10.5.2
% After 2, K5 Ñ1 B
% Dn D1-5.7 G3 ins.:
10*0014_01 चिरं ह्यपि जडः शूरः पण्डितं पर्युपास्य ह
10*0014_02 न स धर्मान्विजानाति दर्वी सूपरसानिव
10*0014_03 मुहूर्तमपि तं प्राज्ञः पण्डितं पर्युपास्य ह
10*0014_04 क्षिप्रं धर्मान्विजानाति जिह्वा सूपरसानिव

% 10.5.24
% After 24, K2-4.6 ins.:
10*0015_01 यास्याम्यपचितिं राज्ञः कौरवस्य पितुस्तथा

% 10.5.38
% After 38,
% K2-4 ins.:
10*0016=00 संजय उवाच
10*0016_01 ततस्तौ संविदं कृत्वा वासुदेववृषध्वजौ
10*0016_02 निश्चितौ तु वधे तेषां पाञ्चालानां महाव्रतौ
10*0016_03 ततोऽब्रवीन्महादेवं कृष्णमक्लिष्टकारिणम्
10*0016_04 योगमूर्तिधरो भूत्वा प्रविश्याभ्यन्तरं मनः
10*0016_05 तावत्कार्यमिदं युक्तं साधयाम्यहमञ्जसा
10*0016_06 एवं तु संविदं कृत्वा एकमूर्तिधरौ स्थितौ

% 10.6.11
% After 11, N M1 ins.:
10*0017_01 अग्रसत्तांस्तथा भूतं द्रौणिना प्रहिताञ्शरान्

% 10.7.14
% B1.3.4
% Dn1 D1.2.4 ins. after 14: Dn2 D3.5.7, after 15ab:
% K2, after 15:
10*0018_01 रत्नचित्राङ्गदधराः समुद्यतकरास्तथा

% 10.7.18
% After 18ab, Ś2
% ins.:
10*0019_01 शतशश्च सहस्राक्षास्तथैव च घटोदराः

% 10.7.22
% N (except
% B2 D7) ins. after 22ab (Ś2 after 20ab):
10*0020_01 ज्वालाकेशाश्च राजेन्द्र ज्वलद्रोमचतुर्भुजाः

% 10.7.25
% After 25,
% D1.2 ins.:
10*0021_01 चारुकुण्डलिनश्चैव तथा मुकुटधारिणः

% 10.7.30
% After 30ab, B3 ins.:
10*0022_01 करालाक्षाः सकृद्भास्वच्छतवक्रास्तथैव च

% 10.7.66
% After 66e, S ins.:
10*0023_01                  यान्तं द्रौणिं महारथम्
10*0023_02 देवदेवं हरं स्थाणुं
% After
% 66, D1.2 ins.:
10*0024_01 यश्चेदं पठते स्तोत्रं श्रुत्वा भक्तिसमन्वितः
10*0024_02 सर्वपापविशुद्धात्मा रुद्रलोकं स गच्छति

% 10.8.3
% T G1.2 M ins.
% after 3ab: G3, after 26*:
10*0025_01 कृता प्रतिज्ञा सफला कच्चित्संजय सा निशि
% After 3, G3 ins. (cf. 4ab):
10*0026_01 बलैर्वा निहतौ तौ तु कच्चिन्न पतितौ क्षितौ
% On the other hand, T G1.2 M ins. after 3:
% G3, after 25*:
10*0027_01 गत्वा तिष्ठत्यसौ द्रौणिः कृत्वा कर्म सुदुष्करम्
10*0027_02 धृष्टद्युम्नशिखण्डिभ्यां द्रौपद्याश्च सुतैः किल
10*0027_03 संछन्ना मेदिनी सुप्तैर्निहतैः पाण्डुसैनिकैः

% 10.8.8
% After 8, K2-4.6 Dn2 D1-5.7 M3.4 ins.:
10*0028_01 तथा भवद्भ्यां कार्यं स्यादिति मे निश्चिता मतिः

% 10.8.10
% After 10ab, S ins.:
10*0029_01 द्रौणिः परमसंक्रुद्धः तेजसा प्रज्वलन्निव
10*0029_02 ततः पर्यचरत्सर्वं संप्रसुप्तजनं निशि

% 10.8.17
% After
% 17, S ins.:
10*0030_01 निष्पिष्य तु ततो भूमौ पाञ्चालं द्रौणिरोजसा
10*0030_02 धनुषो ज्यां विमुच्याशु क्रूरबुद्धिरमर्षणः
10*0030_03 तस्य कण्ठेऽथ बद्ध्वा तां त्वरितः क्रोधमूर्छितः
10*0030_04 द्रौणिः क्रूरं मनः कृत्वा पाञ्चाल्यमवधीत्तदा

% 10.8.18
% After 18, S ins.:
10*0031_01 स वार्यमाणस्तरसा बलाद्बलवता बली

% 10.8.19
% After 19, K2 (om. line 1).5 Ñ1 B Dn D1-5.7
% ins.:
10*0032_01 एवमुक्त्वा तु वचनं विरराम परंतपः
10*0032_02 सुतः पाञ्चालराजस्य आक्रान्तो बलिना भृशम्

% 10.8.20
% After 20, S ins.:
10*0033_01 नृशंसेनातिवृत्तेन त्वया मे निहतः पिता
10*0033_02 तस्मात्त्वमपि वध्यस्तु नृशंसेन नृशंसकृत्

% 10.8.34
% After 34, S ins.:
10*0034_01 गदाप्रहाराभिहतो नाकम्पद्द्रौणिराहवे

% 10.8.36
% After
% 36cd, S ins.:
10*0035_01 पाञ्चालवीरानाक्रम्य क्रुद्धो न्यहनदन्तिके

% 10.8.51
% For 51cd, S (G1 om.) subst.:
10*0036_01 प्रासप्रहारं तु तदा विगृह्य द्रौणिराहवे

% 10.8.57
% After 57, S ins.:
10*0037_01 शरैराच्छादितस्तेन द्रोणपुत्रो महारथः
10*0037_02 अदृश्यत महाराज श्वाविट्शललितो यथा

% 10.8.65
% After 65, Ñ1 B Dn D1-5.7 S ins.:
10*0038_01 तथैव च महाराज न्यस्तशस्त्रान्महारथान्

% 10.8.82
% After 82, Ñ1 ins. (cf.
% 83ab):
10*0039_01 विक्रोशं चुक्रुशुश्चान्ये बहुबद्धं ततस्ततः

% 10.9.8
% After 8ab, K3 ins.:
10*0040_01 दुःखादश्रूण्यमुञ्चन्त निःश्वासपरमा नृपः

% 10.9.17
% For 17cd, K2 subst., while K3 ins. after 17:
10*0041_01 तमुपास्यन्त्यरण्येऽद्य मृगगोमायवः स्म ह
% On the other hand, K5 Ñ1 (by corr.) B Dn D1-5.7
% subst. for 17cd:
10*0042_01 उपासते च तं ह्यद्य क्रव्यादा मांसहेतवः
% while S subst. for 17cd:
10*0043_01 तमुपासन्त कौरव्यं क्रव्यादा मांसगृद्धिनः

% 10.9.24
% After 24, K2.4.6 ins.:
10*0044_01 धिगस्तु तस्य पापस्य मिथ्या धर्मिष्ठवादिनः
10*0044_02 इदं पापं भीमसेनः कृतवाञ्छद्मना च यत्

% 10.9.29
% After 29cd,
% S ins. (cf. 5. 123. 20ab):
10*0045_01 यावनाथौ कृतौ वीर त्वया नाथेन वध्यता

% 10.9.55
% After 55, K2.3 ins.:
10*0046_01 समुत्सृष्टेषु विधिना प्राणेषु गगनं गते
10*0046_02 विद्युत्तेजःसमः प्रायात्कृपाद्याः कौतुकान्विताः
% On the other hand, Ñ1 B Dn D1-5.7 ins. after 55:
10*0047_01 आक्रामत दिवं पुण्यां शरीरं क्षितिमाविशत्
10*0047_02 एवं ते निधनं यातः पुत्रो दुर्योधनो नृप
10*0047_03 अग्रे यात्वा रणे शूरः पश्चाद्विनिहतः परैः

% 10.9.56
% K3 ins. after
% 56ab: K2 after 46*:
10*0048_01 विमानसंस्थमाकाशे ददृशुस्ते सुयोधनम्
10*0048_02 ऐन्द्रैर्गणैः परिवृतं दिव्यमाल्यानुलेपनम्
10*0048_03 साधु साध्विति भाषन्तं कृपादीनां पुनः पुनः

% 10.9.57
% After 57, Ś K Ñ1 B
% Dn D1-5.7 G3 ins.:
10*0049_01 एवमेष क्षयो वृत्तः कुरुपाण्डवसेनयोः
10*0049_02 घोरो विशसनो रौद्रो राजन्दुर्मन्त्रिते तव

% 10.10
% The introductory mantra:
10*0050_01 नारायणं नमस्कृत्य नरं चैव नरोत्तमम्
10*0050_02 देवीं सरस्वतीं चैव ततो जयमुदीरयेत्

% 10.10.4
% After 4, T1 G1.2 M ins.:
10*0051_01 विघुष्टनानाविहगफलभारानतस्य ह

% 10.11.3
% After 3, T G1.2 M (M4 om.) ins.:
10*0052_01 कृत्वा तु विधिवत्तेषां पुत्राणाममितौजसाम्
10*0052_02 प्रेतकार्याणि सर्वेषां बभूव भृशदुःखितः

% 10.11.4
% For 4ab, T G1.2 M (M4
% om.) subst.:
10*0053_01 तस्मिन्मुहूर्ते जवनैर्वाजिभिर्हेममालिभिः

% 10.11.18
% After 18, K3
% ins.:
10*0054_01 तं श्रुत्वागतमन्युतत्कम्पमानाभ्यपद्यत(sic)

% 10.11.25
% After 25, K3 ins.:
10*0055_01 विस्फार्य सशरं चापं तूर्णमश्वांश्च नोदयन्
10*0055_02 तं पापं पुरुषव्याघ्र विनिहत्य सुखी भव

% 10.12.3
% After 3, K4 repeats 40*, while K2 ins.:
10*0056_01 स्यास्तु मे परमं गुह्यं श्रुत्वा च क्रियतां पुनः
% On the other hand, M ins. after 3:
10*0057_01 तं प्रयान्तं महाबाहुं भीमसेनं महाबलम्
10*0057_02 द्रोणपुत्रवधप्रेप्सुं कस्मान्नाभ्यवपत्स्यसे
10*0057_03 स हि क्रोधपरीतात्मा शांकरं वपुरास्थितः
10*0057_04 अवध्यः सर्वलोकानां द्रौणिः परमकोपनः
10*0057_05 क्रोधेन परमाविष्टं भीमं पुत्रवधार्दितम्
10*0057_06 दृष्टमात्रेण तं शूरो वधिष्यति महास्त्रवित्
10*0057_07 स शूरः स च विक्रान्तः समन्युर्नाशयिष्यति
10*0057_08 तस्माद्भीमं महाराज प्रयाम भरतर्षभ

% 10.12.6
% After
% 6ab, K2 D4 ins.:
10*0058_01 अथार्जुनस्य संप्राप्तं दृष्ट्वा ब्रह्मशिरस्तथा
10*0058_02 तमुवाच स्वपितरमश्वत्थामा महाबलः
10*0058_03 क्रोधेन महताविष्टो दृष्ट्वा स्नेहविपर्ययम्
10*0058_04 पुत्रोऽहं गुणवांस्तात किमर्थं मे न दत्तवान्
10*0058_05 ब्रह्मास्त्रं सरहस्यं च अर्जुनायोपपादितम्
10*0058_06 तं क्रुद्धमिति स ज्ञात्वा पुत्रस्नेहाच्च भारत

% 10.12.7
% After 7ab, M1-3 ins.:
10*0059_01 क्रुद्धरूपस्य शूरस्य वीरस्याप्यत्यमर्षिणः

% 10.12.34
% After 34, K2.4 ins.:
10*0060_01 धारणे न समर्थस्त्वं कुतः क्षेप्तुं महाहवे

% 10.13.17
% After
% 17b, Dn2 ins.:
10*0061_01 प्रधक्षन्निव कोपेन द्रौणिः परममन्युमान्

% 10.14.16
% After 16ab, G1 ins.:
10*0062_01 संजहार हं [शरं] दिव्यं त्वरमाणो महारथाः[थः]
% After 16, K2-6 Dn D1-4.6
% ins.:
10*0063_01 किमिदं साहसं वीरौ कृतवन्तौ महात्ययम्

% 10.15.1
% After 1ab, T G1.2 M ins.:
10*0064_01 गाण्डीवधन्वा संचिन्त्य प्राप्तकालं महारथः

% 10.15.31
% After 31, Ś1 K Ñ1 B Dn D1-4.
% 6.8 ins.:
10*0065_01 न च शक्तोऽस्मि भगवन्संहर्तुं पुनरुद्यतम्
10*0065_02 एतदस्त्रमतश्चैव गर्भेषु विसृजाम्यहम्
10*0065_03 न च वाक्यं भगवतो न करिष्ये महामुने
% On the other hand, T G1.2 M ins. after 31:
10*0066_01 प्राह द्रोणसुतं तत्र व्यासः परमदुर्मनाः

% 10.15.33
% After the ref., T G1.2
% M ins.:
10*0067_01 तमुवाच हृषीकेशः पाण्डवानां हिते रतः
10*0067_02 भविष्यमेकमुत्सृज्य गर्भेष्वस्त्रं निपात्यताम्
10*0067_03 अहमेकं ददाम्येषां पिण्डदं कीर्तिवर्धनम्
10*0067_04 राजर्षिं पुण्यकर्माणमनेकक्रतुयाजिनम्
10*0067_05 एवं कुरु न चान्या ते बुद्धिः कार्या कथंचन
10*0067_06 आ गर्भात्पाण्डवेयानां कृत्वा पातं विनङ्क्ष्यति

% 10.16.8
% After
% 8ab, K3 reads 9ab, while T G1.2 M ins. after 8ab
% (M1, after 6ab):
10*0068_01 अभिमन्योः सृजैषीकां गर्भस्थः शाम्यतां शिशुः
10*0068_02 अहमेतं मृतं जातं जीवयिष्यामि बालकम्
% After 8, T G1.2 M ins.:
10*0069_01 इत्युक्तः प्रत्युवाचेदं द्रोणपुत्रः स्मयन्निव
10*0069_02 यद्यस्त्रदग्धं गोविन्द जीवयस्येवमस्त्विति

% 10.16.15
% After 15cd, Ś K Ñ1 B Dn
% D1-4.6.8 ins.:
10*0070_01 अहं तं जीवयिष्यामि दग्धमस्त्राग्नितेजसा

% 10.16.19
% After 19b, K2 ins.:
10*0071_01 प्रययौ जाह्नवीकच्छात्क्षिप्तास्त्रश्चोत्तरां दिशम्

%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% Book 10, Appendix I passages
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

% After 10.11.11, K2.4 ins.:
10_001_0001 राजन्राज्यं प्रदाय त्वमनुजानां मया सह
10_001_0002 वनं व्रज परित्यज्य कष्टां राज्यस्पृहां विभो
10_001_0003 एवंविधं फलं कष्टं राज्यस्य कटुकोदयम्
10_001_0004 यत्र ज्ञातिवधं कृत्वा राज्येन सुखमीप्स्यते
10_001_0005 यदर्थमिष्यते राज्यं भोगाश्चार्था धनानि च
10_001_0006 द्रौणिरूपेण दैवेन हताः पशुवदेव ते
10_001_0007 नूनं वज्रेण घटितं हृदयं तव पार्थिव
10_001_0008 तथा हि मन्दभाग्याया मम दुःखानि सर्वदा
10_001_0009 पश्यन्त्या लोकनाथेभ्यो भर्तृभ्यः सुरसंमिते
10_001_0010 स्मृत्वा तेषां सुखं चाद्य यौवनं च नराधिप
10_001_0011 चेष्टाश्च विविधास्तेषां वयःकालानुरूपिकाः
10_001_0012 कथं शक्ष्यसि राजेन्द्र मुहूर्तमपि जीवितुम्
10_001_0013 भ्रातरो मम राजेन्द्र भृत्या इव वशे तव
10_001_0014 तानपश्यन्कथं राजन्भविष्यसि विचिन्त्य वै
10_001_0015 कथमास्थाय काले त्वं रतिं प्राप्स्यसि पार्थिव
10_001_0016 पुत्रपौत्रैर्विहीनो हि श्यालैर्बन्धुभिरेव च
10_001_0017 बान्धवैः कृतकृत्यैश्च सुहृद्भिर्ज्ञातिभिस्तथा
10_001_0018 अथ वा राज्यलब्धस्थो भोगेच्छः कृपणोऽसि चेत्
10_001_0019 कामं तेऽस्तु यथाजोषमहं त्यक्ष्यामि जीवितम्
10_001_0020 चितां कुरुत मे क्षिप्रं प्रवेक्ष्यामि हुताशनम्
10_001_0021 न करिष्यथ मे जातु वचनं ह्येतदेव हि
10_001_0022 विषेण रज्ज्वा पातेन परित्यक्ष्यामि जीवितम्
10_001_0023 तस्य पापकृतो द्रौणेर्जीवतो जीवितं न मे
10_001_0024 निमेषमपि च स्थातुं कथं युक्तं नरेश्वर
10_001_0025 इहैव प्रायमासिष्ये दर्भान्संस्तर वा शुभे
10_001_0026 वज्रपातोपमं दुःखं साहं शक्ष्ये कथं त्वहम्
10_001_0027 हा हेति परिदेवन्त्याः स्मृत्वा पुत्रांस्तथागतान्
10_001_0028 मरणं सर्वथा श्रेष्ठं न तु मे जीवितं क्षमम्
10_001_0029 येन मे निशि सुप्तस्य भ्रातृवर्गस्य पार्थिव
10_001_0030 जीवितं दू[हृ]तमेवेह पशूनामिव तस्य तु
10_001_0031 जीवतो जीवितुं नाहं धारयिष्ये मुहूर्तकम्
10_001_0032 एषा त्यजाम्यहं प्राय आस्थायेदं तवाग्रतः