% Mahabharata: supplementary passages - Karnaparvan % Last updated: Tue Mar 13 2001 % Encoding: ASCII % Electronic text (C) Bhandarkar Oriental Research Institute, % Pune, India, 2001 %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% % Book 08, star passages %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% % 8.1.1 % The introductory mantra: 08*0001_01 nArAyaNaM namaskRtya naraM caiva narottamam 08*0001_02 devIM sarasvatIM caiva tato jayam udIrayet % T3 G1.3 cont. after 1*: 08*0002_01 zuklAmbaradharaM viSNuM zazivarNaM caturbhujam 08*0002_02 prasannavadanaM dhyAyet sarvavighnopazAntaye % 8.1.39 % After % 39, K3.4 V1 B D (except D2; D1 om.) ins.: 08*0003_01 yayor loke pumAn astre na samo 'sti caturvidhe 08*0003_02 tau droNabhISmau zrutvA tu hatau me vyathitaM manaH % 8.2.15 % For 15cd, Dn1 % subst.: 08*0004_01 pazyantu pANDuputrAs te viSNuvAsavayor iva % 8.2.16 % After 16ab, % B2 Dn1 ins.: 08*0005_01 pANDuputrAn raNe hantuM sasainyAn kim u saMhatAH % 8.2.17 % K3 Dn1 D3.4.7.8 ins. % after 17a; K4 after 17b (repeating 17b, after the % inserted passage): 08*0006_01 cakre senApatiM tadA 08*0006_02 tava putro mahAvIryo bhrAtRbhiH sahito 'nagha 08*0006_03 senApatyam athAsAdya % 8.2.20 % For adhy. 8.1 and 8.2, S subst. the foll. passage: 08*0007_01 zibirAd dhastinapuraM prApya bhArata saMjayaH 08*0007_02 praviveza mahAprAjJo dhRtarASTranivezanam 08*0007_03 zokenopahataH sUto vihvalo bhRzaduHkhitaH 08*0007_04 cintayan nidhanaM ghoraM sUtaputrasya pANDavaiH 08*0007_05 antaHpuraM pravizyaiva saMjayo rAjasattama 08*0007_06 azrukaNTho bhRzaM trasto rAjAnam upajagmivAn 08*0007_07 upasthAya ca rAjAnaM viniHzvasya ca sUtajaH 08*0007_08 nAtihRSTamanA rAjann idaM vacanam abravIt 08*0007=08 saMjayaH 08*0007_09 saMjayo 'haM mahArAja namas te bharatarSabha 08*0007_10 hato vaikartanaH karNaH kRtvA karma suduSkaram 08*0007_11 cedikAzikarUzAnAM matsyAnAM somakaiH saha 08*0007_12 kRtvAsau kadanaM zete vAtanunna iva drumaH 08*0007_13 goSThamadhye RSabha iva govrajaiH parivAritaH 08*0007_14 vyAlena nihato yadvat tathAsau nihataH paraiH 08*0007_15 nirAzAn pANDavAn kRtvA jaye rAjan sasAtyakAn 08*0007_16 pAJcAlAnAM rathAMz caiva vinihatya sahasrazaH 08*0007_17 hatvA zUrAn maheSvAsAn vidrAvya ca dizo daza 08*0007_18 hato vaikartanaH karNaH pANDavena kirITinA 08*0007_19 vairasya gatam AnRNyaM durgamasya durAtmabhiH 08*0007_20 hatvA karNaM mahArAja vizalyaH pANDavo 'bhavat 08*0007_21 zoSaNaM sAgarANAM vA pAtanaM zazisUryayoH 08*0007_22 pRthivyA dAraNaM yAdRk tAdRk karNasya pAtanam 08*0007_23 yodhAz ca bahavo rAjan hatAs tatra jayaiSiNaH 08*0007_24 rAjAno rAjaputrAz ca zUrAH parighabAhavaH 08*0007_25 rathaughAz ca naraughAz ca hatA rAjan sahasrazaH 08*0007_26 vAraNA nihatAs tatra vAjinaz ca mahAhave 08*0007_27 kSatriyAz ca mahArAja senayor ubhayor hatAH 08*0007_28 parasparam avekSyAtra parasparakRtAgasaH 08*0007_29 kiMciccheSAn parAn kRtvA tIrtvA pANDavavAhinIm 08*0007_30 pArthavelAM samAsAdya hato vaikartano vRSA 08*0007_31 jayAzA dhArtarASTrANAM vairasya ca mukhaM nRpa 08*0007_32 tIrNaM tat pANDavai rAjan yat purA nAvabudhyase 08*0007_33 procyamAnaM mahArAja bandhubhir hitabuddhibhiH 08*0007_34 tad idaM samanuprAptaM vyasanaM tvAM mahAbhayam 08*0007_35 putrANAM rAjyakAmena tvayA rAjan hitaiSiNA 08*0007_36 caritAny ahitAny eva teSAM te phalam Agatam 08*0007_37 hato duHzAsano rAjan yathoktaM pANDavena tu 08*0007_38 pratijJA bhImasenena nistIrNA sA camUmukhe 08*0007_39 pItaM ca kSatajaM tasya dhArtarASTrasya sayuge 08*0007_40 pANDavena mahArAja kRtvA karma suduSkaram % 8.3.3 % After 3, % K3.4 V1 B Da1 Dn1 D1.4-8 ins.: 08*0008_01 rurudur duHkhazokArtA bhRzam udvignacetasaH % On the other hand, S (except G2; T2 missing) ins. % after 3: 08*0009_01 netrANi vAriNApUrya saritaH sAgaraM yathA % 8.3.12 % After 12cd, N (except % Da1 D1.5.6) T2 ins.: 08*0010_01 jaye nirAzaH putro me satataM jayakAmukaH % On the other hand, M1 ins. after 12cd: 08*0011_01 brUyA nirAzaH satataM putrANAM zivakAmukaH % 8.3.14 % After 14, S ins.: 08*0012_01 etac chrutvA mahArAja dhRtarASTro 'mbikAsutaH 08*0012_02 dahyamAno 'bravIt sUtaM muhUrtaM tiSTha saMjaya 08*0012_03 vyAkulaM me manas tAta mA tAvat kiM cid ucyatAm 08*0012_04 rAjApi nAbravIt kiM cit saMjayo viduras tathA 08*0012_05 tUSNIM bhUtas tathA so 'tha babhUva jagatIpatiH % 8.4.1 % Before the ref., S (except T3 G3) ins.: 08*0013=00 janamejayaH 08*0013_01 zrutvA karNaM hataM yuddhe putrAMz caiva palAyinaH 08*0013_02 dhRtarASTro nRpazreSTho dvijazreSTha kim abravIt 08*0013_03 prAptavAn paramaM duHkhaM putravyasanajaM mahat 08*0013_04 kAle yad uktavAMs tasmiMs tan mamAcakSva tattvataH % 8.4.3 % After 3, D3 % ins.: 08*0014_01 etan me sarvam AcakSva kuzalo hy asi saMjaya % 8.4.31 % K3.4 D8 % ins. after 31: T2 G1 M, after 33: 08*0015_01 asicarmadharaH zUraH pareSAM bhayavardhanaH 08*0015_02 agnicakravad AghUrNan somadatto nipAtitaH % 8.4.33 % K3.4 V1 B D G2 ins. after 33 (G2 after 33ab): % T2 G1 M, ins. after 33, 15* and cont.: 08*0016_01 ubhau kaliGgavRSabhau bhrAtarau yuddhadurmadau 08*0016_02 kRtvA nasukaraM karma gatau vaivasvatakSayam % 8.4.38 % After 38ab, K3.4 V1 B D S ins.: 08*0017_01 te 'pAvRttakavIrAz ca nihatAH savyasAcinA % 8.4.44 % After 44, % S ins.: 08*0018_01 vikrAntA balavantaz ca bhrAtaraH saha bhArata % 8.4.45 % After 45, S (M2 after 45ab) ins.: 08*0019_01 ripUNAM kadanaM kRtvA gatA vaivasvatakSayam % 8.4.50 % After 50, V1 B (except % B3) Da1 D1.3-5.7 ins.: 08*0020_01 nihatAH samare zUrAH parasparasamAgame % 8.4.53 % After 53, K3 V1 B D (D6 % om.) S (G1 om.) ins.: 08*0021_01 yathA skandena mahiSo yathA rudreNa cAndhakaH % 8.4.56 % After 56ab, S ins.: 08*0022_01 na kRtaM ca tvayA pUrvaM daivena vidhinA balAt % 8.4.59 % After % 59, T1 ins.: 08*0023_01 naraz cAzvAH sanAgAz ca rathAz ca zatazo narAH % T1 cont.: K3 V1 B D T2.3 G M ins. after 59: 08*0024_01 nArAyaNA ballavAz ca rAmAz ca zatazo 'pare 08*0024_02 anuraktAz ca vijaye bhISmeNa nihatA raNe % 8.4.60 % After 60, % S1 K3 Dn1 D3.4.7.8 S ins.: 08*0025_01 pAJcAlAz ca maheSvAsAH prAyo rAjann amarSitAH 08*0025_02 droNena saha saMgamya gatA vaivasvatakSayam % 8.4.64 % N (S2 damaged) T G ins. after 64: M1, after % 64a: 08*0026_01 paTaccaranihantA ca mahatyA senayA vRtaH 08*0026_02 ambaSThasahitaH zrImAn mitrahetoH parAkramI 08*0026_03 AsAdya lakSmaNaM vIraM duryodhanasutaM raNe 08*0026_04 sumahat kadanaM kRtvA gato vaivasvatakSayam % 8.4.67 % K4 V1 B D M ins. after 67: T1 ins. % lines 1-2 after 65 and lines 3-4 after 70: T2.3 % G ins. after 65: 08*0027_01 sAmudraz citrasenaz ca saha putreNa bhArata 08*0027_02 samudrasenena balAd gamito yamasAdanam 08*0027_03 anUpavAsI nIlaz ca vyAghradattaz ca vIryavAn 08*0027_04 azvatthAmnA mahArAja gamito yamasAdanam % 8.4.75 % For 75ab, V1 S subst.: 08*0028_01 amitaujA jayatseno jayAnIkaz ca vIryavAn % while B2 subst.: 08*0029_01 amitaujA bRhatkSetraH kSatradevaz ca pArthivaH % After 75ab, K3.4 V1 (after 28*) B5 D1.3-5.7.8 % (K3 D8 om. line 1; D1.5 om. line 2) ins.: 08*0030_01 lakSmaNena hatau rAjaMs tava pautreNa mAriSa 08*0030_02 bRhatkSatro maheSvAsaH kSatradevaz ca pArthivaH % 8.4.79 % After 79ab, K3.4 % V1 B (B3 after 78ab) D S (except M3) ins.: 08*0031_01 AyudhakSayam AsAdya prazAntiM paramAM gataH % K3.4 V1 D2.3.6.8 cont.: 08*0032_01 purujit paramo rAjA kRtvA kadanam Ahave % K4 cont.: V1 B1 ins. after 80: B2-5 Da1 Dn1 % D1.4.5.7 S (except M3) ins. after 31*: 08*0033_01 senAbindur nRpazreSThaH zAtravAn pratapan yudhi % 8.4.81 % Dn1 ins. after % 81; V1 B1 cont. after 33*: 08*0034_01 senAbinduH kuruzreSThaH kRtvA kadanam Ahave % 8.4.82 % B3 S ins. after 82: B4 Dn1 % after 85: 08*0035_01 virATaputraH zaGkhaz ca uttaraz ca mahArathaH 08*0035_02 kurvantau sumahat karma gatau vaivasvatakSayam % 8.4.83 % S ins. after 83: (G1, after 35*): 08*0036_01 matsyAd avarajaH zrImAJ zatAnIko nipAtitaH % 8.4.85 % After % 85ab, S ins.: 08*0037_01 mAgadhaH paramAstrajJo gamito yamasAdanam % 8.4.86 % After % 86, S ins.: 08*0038_01 pANDyarAjaz ca vikrAnto balavAn bAhuzAlinA 08*0038_02 azvatthAmnA hatas tatra gamito vai yamakSayam % 8.4.93 % K3.4 V1 B (B3 om.) D T2 % G1 M ins. after 93; T1.3 ins. after 40*: 08*0039_01 mahAbalaH kekayarAjaputraH 08*0039_02 sadazvayuktaM ca patAkinaM ca 08*0039_03 rathAgryam Aruhya kurupravIra 08*0039_04 vyavasthito yoddhukAmas tvadarthe % 8.4.96 % T1 G1.2 % M subst. for 96: T2 ins. after 96ab: T1.3 G3 ins. % after 93: 08*0040_01 gAndhArarAjaH sasutaz ca rAjan 08*0040_02 durdyUtadevI kalahapriyaz ca 08*0040_03 gAndhAramukhyair yavanaiz ca rAjan 08*0040_04 vyavasthito yoddhukAmas tvadarthe % 8.4.101 % After % 101a, Dn1 D3.7.8 ins.: 08*0041_01 ugrAyudhaH kSaNabhojI sudarzaH 08*0041_02 jArAsaMdhiH prathamaz cAdRDhaz ca % 8.4.108 % After % 108cd, K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-7 ins.: 08*0042_01 mano muhyati cAGgAni na ca zaknomi dhAritum 08*0042_02 ity evam uktvA vacanaM dhRtarASTro 'mbikAsutaH % 8.5.9 % After % 9, T1 ins.: 08*0043_01 uvAca ca punar vAkyaM saMzayaM bhRzavihvalaH % 8.5.20 % For 20cd, S subst.: 08*0044_01 zabarAn parahUNAMz ca prAGmukhAn saralAn api 08*0044_02 mleccharASTrAMdhipAMz caiva durgAnATavikAMs tathA 08*0044_03 jitvaitAn samare vIraH sutIkSNaiH kaGkapatribhiH 08*0044_04 karam AhArayAm Asa jitvA sarvAn arIMs tathA % N ins. after 20; % T2 (om. line 1) after 44*: 08*0045_01 zaravrAtaiH sunizitaiH sutIkSNaiH kaGkapatribhiH 08*0045_02 duryodhanasya vRddhyarthaM vartate yo jayAya ca 08*0045_03 senAgopaz ca sa kathaM zatrubhiH paramAstravit 08*0045_04 ghAtitaH pANDavaiH zUraiH samarthair vIryazAlibhiH 08*0045_05 vRSo mahendro deveSu vRSaH karNo nareSv api 08*0045_06 tRtIyam anyaM lokeSu vRSaM naivAnuzuzrumaH % After line 2, Dn1 T1 ins.: 08*0046_01 divyAstravin mahAtejAH karNo vaikartano vRSaH % 8.5.21 % After 21, V1 B Da1 Dn1 D1.3-7 ins.: 08*0047_01 yojitaH pArthivaiH zUraiH samarthair vIryazAlibhiH 08*0047_02 duryodhanasya vRddhyarthaM kRtsnAm urvIm athAjayat % 8.5.23 % After 23ab, N (D2 missing) ins.: 08*0048_01 zokArNave nimagno 'smi samudre bhinnanaur iva 08*0048_02 nRvRSaM nihataM zrutvA dvairathe rathinAM varam % 8.5.26 % After % 26ab, S ins.: 08*0049_01 mahAprasthAnagamanaM jalaM prAyopavezanam % After 26, S K1.2.4 ins.: 08*0050_01 cintayann eva sIdAmi mano me 'tIva muhyati % 8.5.47 % After 47ab, S ins.: 08*0051_01 putro duryodhanaH saMkhye nihato mama saMjaya % 8.5.56 % K4 Dn1 D7 T2 ins. after the % addl. colophon: D4 (marg.).8 T1.3 G M ins. after 56: 08*0052=00 vaizaMpAyana uvAca 08*0052_01 ity evaM dhRtarASTro 'tha vilapya bahu duHkhitaH 08*0052_02 provAca saMjayaM bhUyaH zokavyAkulalocanaH % K4 Dn1 D4.7.8 T2 cont.: S K1-3 V1 B Da1 D1.3.5.6 % ins. after 56: 08*0053_01 yo 'jayat savarkAmbojAn ambaSThAn kekayaiH saha 08*0053_02 gAndhArAMz ca videhAMz ca jitvA kAryArtham Ahave % 8.5.61 % After % 61ab, S (except T2) ins.: 08*0054_01 dharmarAjavacaH zrutvA azvatthAmA hatas tv iti % 8.5.72 % After 72, Dn1 D3 T2 ins.: 08*0055_01 saMzaptakAnAM yodhA ye Ahvayanta sadAnyataH % Dn1 T2 cont.: 08*0056_01 etAn hatvA haniSyAmi pazcAd vaikartanaM raNe 08*0056_02 iti vyapadizan pArtho varjayan sUtajaM raNe 08*0056_03 sa kathaM nihato vIraH pArthena paramAhave % 8.5.79 % After 79, K2 (first line % only).4 Dn1 D4 (marg. sec. m.).7 T2 ins.: 08*0057_01 na santi patayaH kRSNe sarve SaNDhatilaiH samAH 08*0057_02 upatiSThasva bhartAram anyaM vA varavarNini 08*0057_03 ity evaM yaH purA vAco rUkSAH saMzrAvayan ruSA 08*0057_04 sabhAyAM sUtajaH kRSNAM sa kathaM nihataH paraiH 08*0057_05 yadi bhISmo raNazlAghI droNo vA yudhi durmadaH 08*0057_06 na haniSyati kaunteyAn pakSapAtAt suyodhana 08*0057_07 sarvAn eva haniSyAmi vyetu te mAnaso jvaraH 08*0057_08 kiM kariSyati gANDIvam akSayyau ca maheSudhI 08*0057_09 snigdhacandanadigdhasya maccharasyAbhidhAvataH 08*0057_10 sa nUnam RSabhaskandho hy arjunena kathaM hataH % 8.5.89 % After 89c, % D8 ins.: 08*0058_01 kiM cid duryodhano 'bravIt 08*0058_02 viSame zokaduHkhAbhyAM % 8.5.90 % K1 V1 B D (except D4) % S (except M2; T1 om.) ins. after 90: K3, after 91: 08*0059_01 svayaM vairaM mahat kRtvA vAryamANaH suhRdgaNaiH 08*0059_02 pradhAnahatabhUyiSThe kiM svid duryodhano 'bravIt % 8.5.98 % After 98, K3.4 V1 B Da1 D1.3-5.7 ins.: 08*0060_01 kim abhASata sauvIro madrANAm adhipo balI % K4 V1 B Da1 D1.3-5.7 cont.: 08*0061_01 dRSTvA vinihataM sarve yodhA vAraNadurjayAH % 8.6.5 % After 5, S ins.: 08*0062_01 nivezya ca balaM ghoraM kSutpipAsAbhayair yutam 08*0062_02 zrameNa mahatA yuktaM tathA droNavadhena ca 08*0062_03 dInarUpA raNe kRtvA karma ghorAM ca zarvarIm 08*0062_04 nivezaM prApya sA senA vizramya muditAbhavat % 8.6.7 % For 7cd, S subst.: 08*0063_01 upaviSTeSu teSv evaM rAjaputreSu bhArata % 8.6.15 % After 15ab, K4 % V1 B D (except D8) ins.: 08*0064_01 karNam evAbhiSekSyAmaH sainApatyena bhArata % After 15, K3.4 V1 B D S ins.: 08*0065_01 eSa hy atibalaH zUraH kRtAstro yuddhadurmadaH 08*0065_02 vaivasvata ivAsahyaH zakto jetuM raNe ripUn % K4 V1 B D (except D2.6) S cont.: 08*0066_01 etad AcAryatanayAc chrutvA rAjaMs tavAtmajaH % Dn1 cont.: S subst. for 16ab: 08*0067_01 duryodhano mahArAja priyaM prItamanAs tadA % Dn1 S cont.: K4 V1 B Da1 D1.3-5.7 ins. after 66*: 08*0068_01 AzAM bahumatIM cakre karNaM prati sa vai tadA 08*0068_02 hate bhISme ca droNe ca karNo jeSyati pANDavAn 08*0068_03 tAm AzAM hRdaye kRtvA samAzvasya ca bhArata % 8.6.32 % After 32, S K V1 B Da1 % D1-8 (D2 om. line 3) ins.: 08*0069=00 saMjaya uvAca 08*0069_01 AzA balavatI rAjan putrasya tava yAbhavat 08*0069_02 hate bhISme ca droNe ca karNo jeSyati pANDavAn 08*0069_03 tAm AzAM hRdaye kRtvA karNam evaM tadAbravIt 08*0069_04 sUtaputra na te pArthaH sthitvAgre saMyuyutsati % On the other hand, Dn1 S ins. after 32: 08*0070=00 saMjaya uvAca 08*0070_01 evam uktas tu rAdheyo rAjJA duryodhanena ha 08*0070_02 rAjJAM madhye mahAbAhuH prItAtmA sa mahAbalaH 08*0070_03 harSayann abravIt karNo duryodhanam idaM vacaH % 8.6.34 % After 34, K4 ins.: 08*0071_01 samaM jvaradro[jaraddro]Nam ahaM mahAhave 08*0071_02 bravImi sarve kuravo nibodhata 08*0071_03 na vA mad anyaH prahased raNe 'rjunaM 08*0071_04 kramAgataM mRtyum ivottamAmRtAt % 8.6.38 % After 38, N % T G ins.: 08*0072_01 brAhmaNAH kSatriyA vaizyAs tathA zUdrAz ca saMmatAH 08*0072_02 tuSTuvus taM mahAtmAnam abhiSiktaM varAsane 08*0072_03 tato 'bhiSikto rAjendra niSkair gobhir dhanena ca 08*0072_04 vAcayAm Asa viprAgryAn rAdheyaH paravIrahA % After % line 3, T1 ins.: 08*0073_01 pUjayAm Asa vastraiz ca viprAn vedavidas tataH % T (T2 om. line 2) G cont.: M ins. after 38: 08*0074_01 sa vyarocata rAdheyaH sUtamAgadhabandibhiH 08*0074_02 stUyamAno yathA bhAnur udaye brahmavAdibhiH 08*0074_03 tataH puNyAhaghoSeNa vAditraninadena ca 08*0074_04 jayazabdena zUrANAM tumulaH sarvato 'bhavat 08*0074_05 jayety Ucur nRpAH sarve rAdheyaM tatra saMgatAH % 8.6.42 % After 42, S (G1 missing) ins.: 08*0075=00 saMjaya uvAca 08*0075_01 sa satkRtaH stUyamAnaH suhRdgaNavRto vRSA 08*0075_02 karNo duryodhanaM vAkyam abravIt prahasan priyam 08*0075_03 duryodhanAdya sagaNaM pANDUnAM pravaraiH saha 08*0075_04 phalgunaM sUdayiSyAmi tvatpriyArthaM sabAndhavam 08*0075_05 saparvatArNavadvIpAM zAdhi gAM gatapANDavAm 08*0075_06 putrapautraprapautreSu pratiSThAM gamayiSyasi 08*0075_07 nAsahyaM vidyate mahyaM tvatpriyArtham ariMdama 08*0075_08 satyadharmAnuraktasya siddhir Atmavato yathA % 8.7.2 % For 2ab, S (G1 missing) subst.: 08*0076_01 hitaz ca priyakAmaz ca mama putrasya nityazaH % 8.7.14 % For % 14ab, T3 G2.3 subst.: 08*0077_01 makaravyUham AsthAya daMzito ravinandanaH % 8.8.12 % After 12ab, Dn1 % T2 ins.: 08*0078_01 tathAzvanaranAgAnAm anyonyaM saMkulaM babhau % 8.8.41 % After 41, V1 B D (except % Dn1 D8) S (T1 om.) ins.: 08*0079_01 sa papAta mahAnago bhImasenasya bhArata % 8.8.43 % After 43ab, S (except % M4) ins.: 08*0080_01 uddhRtya khaDgaM nizitam abhyadhAvat sa pANDavam % 8.9.19 % After 19, Dn1 % ins.: 08*0081_01 sAtvatasya dhanus tatra ubhau cicchidatU raNe % 8.9.20 % After 20cd, S (except T2) ins.: 08*0082_01 anumRjya ca rAjendra tad dhanur bhArasAdhanam % 8.9.26 % After 26, K3.4 V1 B D S (G2 om.) ins.: 08*0083_01 tAv anyonyasya samare dhanuz chittvA mahArathau 08*0083_02 hatvA ca sArathI tUrNaM hayAMz ca rathinAM varau 08*0083_03 virathAv asiyuddhAya samAjagmatur Ahave % 8.9.28 % After 28, K4 V1 B % Da1 D1.3-5.7 ins.: 08*0084_01 anyonyasya vadhe caiva cakratur yatnam uttamam % 8.10.3 % After 3, K3.4 V1 B D S (G2 om.) ins.: 08*0085_01 so 'tividdho mahArAja nArAcena mahAtmanA 08*0085_02 mUrchAm abhiyayau vIraH kazmalaM cAviveza ha % 8.10.12 % After 12, T3 G ins.: 08*0086_01 navatyA jagatIpAlaM chAdayan nataparvabhiH % 8.10.16 % After 16cd, G2 ins. an addl. % colophon. K4 V1 B D S ins. after 16cd (G2 after % the addl. colophon): 08*0087_01 te vadhyamAnAH samare tava pautreNa dhanvinA 08*0087_02 vyadravanta dizas tUrNaM dAvadagdhA iva dvipAH 08*0087_03 tAMs tu vidravato dRSTvA nirutsAhAn dviSajjaye % 8.11.16 % After 16, K4 V1 Da1 D1-7 ins.: 08*0088_01 atha tatraiva saMgrAme vartamAne sudAruNe % 8.11.29 % After 29ab, N % (except D8) ins.: 08*0089_01 aho zauryeNa saMpannAv ubhau brAhmaNapANDavau % 8.11.32 % After 32, K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-5.7 ins.: 08*0090_01 siddhacAraNasaMghAnAM vismayaH samapadyata 08*0090_02 prazaMsanti tadA devAH siddhAz ca paramarSayaH 08*0090_03 sAdhu drauNe mahAbAho sAdhu bhImeti cAbruvan % 8.12.1 % After 1ab, S ins.: 08*0091_01 sUtaputrasya pAJcAlaiH kathaM yuddhaM pravartitam % S cont.: V1 B3-5 Da1 Dn1 D1.3-5.7 ins. after 1: % B1 after 1ab: 08*0092_01 azvatthAmnas tu yad yuddham arjunasya ca saMjaya % 8.12.21 % After 21, V1 B (except B3) Da1 Dn1 D1.3-5.7 ins.: 08*0093_01 AtithyakarmAbhyutthAya dIyatAM yadi manyase % 8.12.34 % After 34, % S (G1 om.) ins.: 08*0094_01 evam uktvAsya ciccheda bhallaiH saMnataparvabhiH 08*0094_02 dhanuz citraM patAkAM ca rathaM zaktiM gadAM zubhAm % 8.12.42 % After 42ab, M2-4 ins.: 08*0095_01 te zarAH sUryasaMkAzAH patantaH sarvatodizam % 8.12.47 % After 47, T G2.3 ins.: 08*0096_01 sthitAH saMzaptakA rAjan dRSTvA yuddhaM mahAtmanoH % 8.12.68 % After 68ab, K4 V1 B D (D6 om.) S ins.: 08*0097_01 bhujau varau candanasAradigdhau 08*0097_02 vakSaH ziro 'thApratimau tathorU 08*0097_03 gANDIvamuktaiH kupito vikarNair 08*0097_04 drauNiM zaraiH saMyati nirbibheda % After % 68, Dn1 D4.7.8 S ins.: 08*0098_01 sa tair hRto vAtajavais turaMgair 08*0098_02 drauNir dRDhaM pArthazarAbhibhUtaH % 8.12.69 % After 69, Dn1 D8 T2.3 G3 M ins.: 08*0099_01 viveza karNasya balaM tarasvI 08*0099_02 bhagnotsAhaH kSINabANAstrayogaH % Dn1 T2 G3 cont.: S K V1 B Da1 D1-5.7 T1 G1.2 % ins. after 69: 08*0100_01 niyamya tu hayAn drauNiH samAzvasya ca mAriSa 08*0100_02 rathAzvanarasaMbAdhaM karNasya prAvizad balam % 8.13.7 % For 7, T1.3 % G M subst.: 08*0101_01 sa nAgayantqn samare mahArathAn 08*0101_02 sapattisaMghAMs turagAn sasAdinaH 08*0101_03 dvipAMz ca bANair nijaghAna vIryavAn 08*0101_04 samantato ghnann iva kAlacakravat % 8.14.4 % After 4, S (T2 missing) % ins.: 08*0102_01 taM pravIrAs tvadIyAnAM nardamAnAbhidudruvuH % 8.14.10 % After 10ab, % N (except D2) ins.: 08*0103_01 vidhvastAyudhatUNIrAn vicakrarathaketanAn % 8.14.22 % After 22ab, G1.2 ins.: 08*0104_01 ete balAdhikAH prAptAH pArtha kiM krIDase 'nagha % 8.14.25 % For 25cd, D8 subst.: 08*0105_01 tatas te haMsasadRzAs turagA vAtaraMhasaH 08*0105_02 tAM senAM vivizur hRSTA haMsA iva mahat saraH % 8.14.30 % After 30, S1 K1 (both first time) read 33cd, % repeating it in its proper place. While, T3 G3 M % ins. after 30: G1 after 28: 08*0106_01 daNDAn kanakacitrAMz ca saMvRttA raNabhUmayaH % 8.14.33 % After 33ab, S V1 B D (all first % time) T1.3 G ins.: 08*0107_01 parighAn bhiNDipAlAMz ca bhuzuNDIH kuNapAn api % 8.14.43 % After % 43, N (both times; but B3 second time) T G ins.: 08*0108_01 anukarSAn upAsaGgAn patAkA vividhAn dhvajAn % 8.14.47 % After 47ab, N % (first time) T G ins.: 08*0109_01 azvAnAM ca yugApIDAn ratnacitrAn urazchadAn % 8.14.50 % After 50, N T2 ins.: 08*0110_01 kumudotpalapatrANAM SaNDaiH phullair yathA saraH 08*0110_02 tathA mahIbhRtAM vaktraiH kumudotpalasaMnibhaiH 08*0110_03 tArAgaNavicitrasya nirmalendudyutitviSaH 08*0110_04 pazya gAM nabhasas tulyAM grahanakSatramAlinaH % 8.14.57 % After 57, N (except V1 % B3) ins.: 08*0111_01 evaM bruvaMs tadA kRSNo yayau yena yudhiSThiraH 08*0111_02 arjunaz cApi nRpater darzanArthaM mahAraNe % K4 V1 B1.2.4.5 Da1 Dn1 D1-7 cont.: B3 ins. after 57: 08*0112_01 yAhi yAhIti govindaM muhur muhur acodayat % K4 V1 B Da1 Dn1 D1-7 cont.: S K1-3 D8 cont. % after 111*: 08*0113_01 tAM yuddhabhUmiM pArthasya darzayitvA ca mAdhavaH % 8.15.3 % After 3, Dn1 D4 % (marg.).7.8 T2 ins.: 08*0114_01 yo hy AkSipati vIryeNa sarvAn etAn mahArathAn 08*0114_02 na mene cAtmanA tulyaM kaM cid eva narezvaram % 8.15.24 % After 24ab, N ins.: 08*0115_01 prekSya cAzu rathe yuktAn narair anyAn hayottamAn % 8.15.34 % After % 34, K4 V1 B D (except Dn1 D8) ins.: 08*0116_01 etasminn antare karNo gajAnIkam upAdravat 08*0116_02 drAvayAm Asa sa tadA pANDavAnAM mahad balam 08*0116_03 virathAn rathinaz cakre gajAn azvAMz ca bhArata 08*0116_04 gajAn bahubhir Anarchac charaiH saMnataparvabhiH 08*0116_05 atha drauNir maheSvAsaH pANDyaM zatrunibarhaNam 08*0116_06 virathaM rathinAM zreSThaM nAhanad yuddhakAGkSayA % 8.15.35 % After 35ab, N ins.: 08*0117_01 tam Adravad drauNizarAhatas tvaraJ 08*0117_02 javena kRtvA pratihastigarjitam 08*0117_03 taM vAraNaM vAraNayuddhakovido 08*0117_04 dvipottamaM parvatasAnusaMnibham % 8.15.42 % After 42, K4 V1 B D (except D8) ins.: 08*0118_01 sa tu dvipaH paJcabhir uttameSubhiH 08*0118_02 kRtaH SaDaMzaz caturo nRpas tribhiH 08*0118_03 kRto dazAMzaH kuzalena yudhyatA 08*0118_04 yathA havis tad dazadaivataM tathA 08*0118_05 sa pAdazo rAkSasabhojanAn bahUn 08*0118_06 pradAya pANDyo 'zvamanuSyakuJjarAn 08*0118_07 svadhAm ivApya jvalanaH pitRpriyas 08*0118_08 tataH prazAntaH salilapravAhataH % 8.16.7 % T1.3 G1.3 M ins. after 7ab: % T2 ins. after 7: 08*0119_01 tadA reNuH samabhavat punas tatra mahAraNe % N ins. after 7: M2.4 after 8: 08*0120_01 tataH punaH samAjagmur abhItAH kurupANDavAH 08*0120_02 bhImasenamukhAH pArthAH sUtaputramukhA vayam % 8.16.19 % After 19, T1.3 G M1.3.4 ins.: 08*0121_01 hastinaH sumahAmAtrAn sAzvArohAn hayAn api 08*0121_02 rathino 'py ekabANena bhramataz cAvapAtayat % 8.16.33 % After 33, T G M1 ins.: 08*0122_01 vadhyatAM dAruNaH zabdaH patatAM stanatAm api 08*0122_02 narAzvebharathAnAM hi narAzvebharathais tadA % 8.16.34 % After % 34ab, T1.3 G ins.: 08*0123_01 tathA hatA rathAH petur azvArohaiH sahasrazaH % 8.16.38 % After 38, S K1.4 ins.: 08*0124_01 tathaiva mukhavarNaz ca keSAM cit tatra dRzyate 08*0124_02 madAd iva prasuptAnAM vikSiptAbharaNasrajAm % 8.17.7 % After 7, K3.4 V1 B2.4.5 % Da1 Dn1 D1.5 ins.: 08*0125_01 vIranRtyaM pranRtyantaH zUratAlapracoditaiH % 8.17.8 % After 8, N T2 ins.: 08*0126_01 samantAt siSicur vIrA meghAs toyair ivAcalAn % 8.17.38 % After 38, K3 V1 % B D S ins.: 08*0127_01 tatas taM nizitaM khaDgam Avidhya yudhi satvaraH 08*0127_02 dhanuz cAnyat samAdAya zaraM jagrAha vIryavAn % 8.17.42 % After 42c, K3 V1 B D S ins.: 08*0128_01 preSayAm Asa saMyuge 08*0128_02 tAn bANAMs tava putro 'pi chittvaikaikaM tribhiH zaraiH 08*0128_03 nanAda sumahAnAdaM dArayANo vasuMdharAm 08*0128_04 tato duHzAsano rAjan viddhvA pANDusutaM raNe 08*0128_05 sArathiM navabhir bANair % 8.17.45 % After 45, D8 ins.: 08*0129_01 nAdas tu sumahAn AsIn nAdayan vai vasuMdharAm % 8.17.78 % After 78, K3 V1m B D % S ins.: 08*0130_01 tathaiva sUtaputreNa preSitAH paramAhave 08*0130_02 pANDuputram avacchAdya vyatiSThantAmbare zarAH % 8.17.86 % After 86, S ins.: 08*0131_01 suvarNavikRtaM tac ca dhanuH sazaram Ahave % 8.17.92 % After 92, T1.2 G M1.3 ins.: 08*0132_01 azobhata mahArAja pANDuputras tathA raNe % 8.17.108 % After 108ab, T1.3 G2.3 ins.: % G1 subst. for 108cd: 08*0133_01 vAtAyamAnAn sahasA prapazyAma hayottamAn % 8.17.109 % S K2-4 % V1 B D T2.3 G1.2 M1 ins. after 109: G3 after 111ab: 08*0134_01 nihatAn vadhyamAnAMz ca vepamAnAMz ca bhArata % V1 B D T2 M1 cont.: K3 ins. after 109ab: T1 ins. % after 114: T3 G ins. after 114ab: 08*0135_01 nAnAGgAvayavair hInAMs tatra tatraiva bhArata % On the other hand, T1 ins. after 109: 08*0136_01 vihayAn sahayAMz cApi veSTamAnAMs tatas tataH % 8.17.112 % T1.3 G ins. % after 112ab: M ins. after 114ab: 08*0137_01 rathAMs tu tatra vicchinnAMs tilazaH karNavikramaiH % 8.17.115 % V1 ins. after % 115ab: D2.6 ins. after 114: 08*0138_01 chinnAJ zarais tathA bAhUn UrUz cApAJ janAdhipa % On the other hand, B2 ins. after 115ab: 08*0139_01 zirobhir bAhubhiz chinnaiz citrair Urubhir eva ca % 8.18.9 % After % 9, V1 B (except B3) D (except D8) T2 ins.: 08*0140_01 tac chinnam apatad bhUmau yuyutsoH sArathes tadA 08*0140_02 tArArUpaM yathA citraM nipapAta mahItale % Dn1 cont.: 08*0141_01 yantuz ciccheda samare ziraH krodhasamanvitaH % 8.18.29 % After 29, V1 B D (except D6.8) ins.: 08*0142_01 bhrAntam udbhrAntam Aviddham AplutaM viplutaM sRtam 08*0142_02 saMpAtaM samudIryaM ca darzayAm Asa saMyuge % 8.18.35 % After 35ab, D2 % ins.: 08*0143_01 so 'nyat kArmukam AdAya sudRDhaM vegavattaram % 8.18.49 % After 49, K4 V1 B Da1 D1.3-7 ins.: 08*0144_01 vyazrUyanta mahArAja tayos tatra samAgame % On the other hand, Dn1 D2 ins. after 49: 08*0145_01 vicerus tatra samare gautamAd bhayazaMsakAH % 8.18.68 % After % 68ab, K3.4 V1 B D S ins.: 08*0146_01 vavAma rudhiraM gAtraiH kumbhavaktrAd ivodakam 08*0146_02 rudhireNa pariklinnaH kRtavarmA tv arAjata 08*0146_03 varSeNa kledito rAjan yathA gairikaparvataH % 8.18.70 % After 70ab, S ins.: 08*0147_01 poplUyamAnau hi yathA mahAntau zoNitahrade 08*0147_02 tadvad virejatur vIrau zoNitena pariplutau 08*0147_03 yathA ca kiMzukau phullau puSyamAse 'bhyupAgatau 08*0147_04 rudhirokSitasarvAGgau raktacandanarUSitau 08*0147_05 bhujagAv iva saMkruddhau rejatus tau narottamau 08*0147_06 tAv ubhau zaranunnAGgau parasparazarakSatau % 8.19.3 % After 3, Dn1 ins.: 08*0148_01 suzarmA ca sudharmA ca suvarmA caiva bhArata % 8.19.9 % S K V1 B1.2.4 D T % G1.3 ins. after 9 (D2, after 8ab): 08*0149_01 sa viddho bahubhiH saMkhye prativivyAdha tAn nRpAn % S K V1 B1.2.4 D (except D6) T2 cont.: 08*0150_01 sauzrutiM saptabhir viddhvA satyasenaM tribhiH zaraiH % On the other hand, D6 T1.3 G1.3 ins. after 149*: % G2, after 8ab: 08*0151_01 sauzrutiM paJcaviMzatyA candradevaM tathASTabhiH % K3 V1 B1.2.4 Da1 Dn1 D1-5.7.8 ins. after 150*: 08*0152_01 zatruMjayaM ca viMzatyA candradevaM tathASTabhiH % K3 V1 B1.4 Da1 Dn1 D1-5.7.8 cont.: B3 ins. after 9: % M2-4 ins. after 9ab: D6 T1.3 G ins. after 150*: 08*0153_01 mitradevaM zatenaiva zrutasenaM tribhiH zaraiH % K3 V1 B1.4 D T1.3 G M2-4 cont.: S T2 ins. after % 150*; M1 ins. after 9: 08*0154_01 navabhir mitravarmANaM suzarmANaM tathASTabhiH % Dn1 cont.: 08*0155_01 suvarmANaM zatenAjau suzarmANaM ca paMcabhiH 08*0155_02 bhUyaz caiva suzarmANaM suvarmANaM tathASTabhiH % 8.19.14 % K3 Dn1 D4m.7.8 % ins. after 14: T2 G1 after 15: T3 G3 M2.3 after 16ab: 08*0156_01 vAsudevaM vibhinnAGgaM dRSTvA pArtho dhanaMjayaH 08*0156_02 krodham AhArayat tIvraM kRSNaM cedam uvAca ha 08*0156_03 prApayAzvAn mahAbAho satyasenaM prati prabho % K3 Dn1 D4m.7.8 cont.: 08*0157_01 yAvad enaM zarais tIkSNair nayAmi yamasAdanam % while M2.3 ins. after 156*: 08*0158_01 tataH saMcodayAm Asa satyasenarathaM prati % M2.3 cont.: T3 G3 ins. after 156*: 08*0159_01 atha divyAstravic chUro jAtamanyur dhanaMjayaH % 8.19.20 % After 20, S ins.: 08*0160_01 nArAcena sutIkSNena sumuktena mahAyazAH % 8.19.22 % After 22, S ins.: 08*0161_01 kArmukAt pANDuputrasya pArthasyAmitatejasaH % 8.19.30 % After 30ab, S ins.: 08*0162_01 arjunena mahArAja tatra tatra mahAraNe % 8.19.32 % For 32ab, S subst. % (G1 ins. after 32ab): 08*0163_01 AsAditas tato rAjan rathacakraM vizAM pate % 8.19.39 % After 39a, B3 ins.: 08*0164_01 pratyagRhNAd abhItavat 08*0164_02 tvarayA parayA yukto % 8.19.45 % After 45, S ins.: 08*0165_01 te zUrAH samare sarve prAkSIyanta tatas tataH % 8.19.47 % S ins. after 47ab (T2 after 46): 08*0166_01 tAvakAnAM pareSAM ca citrANi ca gurUNi ca % After 47, N T2 ins.: 08*0167_01 te zUrAH samare sarve citraM laghu ca suSThu ca % 8.19.51 % After 51, N T2 ins.: 08*0168_01 hayArohAz ca bahavaH parivArya gajottamAn 08*0168_02 talazabdaravAMz cakruH saMpatantas tatas tataH 08*0168_03 dhAvamAnAMs tatas tAMs tu dravamANAn mahAgajAn 08*0168_04 pArzvataH pRSThataz caiva nijaghnur hayasAdinaH % 8.19.56 % After 56, N T2 ins.: 08*0169_01 tAMs tu tatra prasaktAn vai parivArya padAtayaH 08*0169_02 hastyArohAn nijaghnus te mahAvegA balotkaTAH 08*0169_03 apare hastibhir hastaiH khaM vikSiptA mahAmRdhe 08*0169_04 nipatanto viSANAgrair bhRzaM viddhAH suzikSitaiH 08*0169_05 apare sahasA gRhya viSANair eva sUditAH 08*0169_06 senAntaraM samAsAdya ke cit tatra mahAgajaiH 08*0169_07 kSuNNagAtrA mahArAja vikSipya ca punaH punaH 08*0169_08 apare vyajanAnIva vibhrAmya nihatA mRdhe 08*0169_09 puraHsarAz ca nAgAnAm apareSAM vizAM pate 08*0169_10 zarIrANy atividdhAni tatra tatra raNAjire % 8.19.58 % After % 58ab, S (except T2) ins.: 08*0170_01 nAgAz ca zatazo rAjan nirbhinnA bhUmim Avizan % 8.19.59 % After 59, T G1.3 M read % 58cd. N (B3 om.) ins. after 59: T G1.3 M1, after 58: 08*0171_01 tathA sAvaraNAn kAMz cit tatra tatra vizAM pate % 8.19.64 % B5 D3.4.7 % subst. for 64ab: B4 ins. after 64ab: B1 after 64: 08*0172_01 patataz cAparo rAjan vijahArAsinA ziraH % 8.19.73 % After 73, S % (except T2) ins.: 08*0173_01 zUrANAM harSajananI bhIrUNAM bhayavardhinI % 8.20.6 % After 6ab, S ins.: 08*0174_01 sarvasainyam udIkSyaiva krodhAd udvRttalocanaH 08*0174_02 dRSTvA dharmasutaM cApi sainyamadhye vyavasthitam 08*0174_03 zriyA jvalantaM kaunteyaM yathA vajradharaM yudhi % 8.20.11 % After 11, S (except T2; M4 om.) ins.: 08*0175_01 duryodhanasya kauravya tava putrasya mAriSa % 8.20.13 % After 13, S (except T2) ins.: 08*0176_01 yudhiSThirasya cikSepa zarAn kanakabhUSaNAn 08*0176_02 rukmapuGkhAn prasannAgrAn saviSAn iva pannagAn % 8.20.15 % After 15, D8 % ins.: 08*0177_01 antaraM nAgamat tatra rAjA naiva suyodhanaH % 8.20.29 % After 29, S % (except T2) ins.: 08*0178_01 yamadaNDanibhAM ghorAM kAlarAtrim ivAparam % 8.20.30 % After 30, K4 Dn1 D4 % (marg.).7.8 T2 ins.: 08*0179_01 bhImas tam Aha ca tataH pratijJAm anucintayan 08*0179_02 nAyaM vadhyas tava nRpa ity uktaH sa nyavartata % 8.20.32 % After 32cd, T1 ins.: 08*0180_01 duryodhanaM samAdAya palAyanaparo 'bhavat % After 32, K3 Dn1 D8 % T2 ins.: 08*0181_01 kruddhAnAM puruSavyAghra nighnatAm itaretaram % On the other hand, K4 B Da1 D1.3-5.7 ins. after % 32: 08*0182_01 aparAhNe mahArAja kAGkSatAM vijayaM yudhi % Finally, V1 D2.6 ins. after 32: 08*0183_01 kSayaM narAzvanAgAnAM yamarASTravivardhanam % 8.21.14 % After 14, T1 % G1 M ins.: 08*0184_01 hastena hastipatihastasamAnahastas 08*0184_02 tUNImukhAd atha zarAn muhur AdadAnaH 08*0184_03 vajrIva dAnavacamUM pragRhItacApo 08*0184_04 bhImAnujas tava narendra camUM jagAhe % 8.21.23 % K3.4 V1 B D T2 ins. after 23: % D8 (for the second time) T1 G1.2 M ins. after 29: 08*0185_01 na glAnir AsIt karNasya kSipataH sAyakAn bahUn 08*0185_02 raNe vinighnataH zatrUn kruddhasyeva zatakratoH % K3 B1.3-5 Da1 D1.5.8 T2 cont. (om. line 1): T1.3 % G M ins. after 23: 08*0186_01 karNasya sphurad atyarthaM prAsyataH sAyakAn dhanuH 08*0186_02 nanAda trAsajananaM bhUtAnAm ahitAntakam % 8.21.41 % After 41, S (except T2) ins.: 08*0187_01 raNe pravRttAny ahani kathayantaH sukhaM tathA % 8.22.3 % For 3ab, S (except T2) subst.: 08*0188_01 nivAtakavacAnAM ca tisraH koTIr jaghAna ha % 8.22.4 % After 4, % V1 B D (except D6.8) ins.: 08*0189_01 tato duryodhanaH sUta pazcAt kim akarot tadA % 8.22.10 % After 10ab, % K3 V1 B D S ins.: 08*0190_01 te 'nujJAtA nRpAH sarve svAni vezmAni bhejire % 8.22.13 % After % 13cd, K3 V1 B D S ins.: 08*0191_01 sarveSAM caiva sainyAnAM karNam evAgaman manaH % 8.22.16 % T3 G3 M ins. after 16: T1 G1.2 % after 18: 08*0192_01 mama caiva sadA mandaH zaMsate nityam agrataH 08*0192_02 karNaz ca tAn maheSvAsAn pANDuputrAn mahArathAn % 8.22.21 % N ins. % after 21: T3 after 194*: 08*0193_01 karNaz ca rabhaso nityaM rAjAnaM cApy anuvrataH % On the other hand, S ins. after 21 (T2 line 1 only): 08*0194_01 karNaM cApratimaM yuddhe devair api durutsaham 08*0194_02 manyate 'bhyadhikaM pArthAd daivaM cAsya hRdi sthitam % 8.22.24 % After the ref., K4 V1 B (except B3) D % (except Dn1 D8) ins.: 08*0195_01 rAjan pUrvanimittAni dharmiSThAni vicintaya % 8.22.35 % After 35, K4 V1 B % (except B3) D S ins.: 08*0196_01 prANe zaurye ca vijJAne vikrame cApi bhArata 08*0196_02 nimittajJAnayoge ca savyasAcI na matsamaH % 8.22.38 % After % 38, S ins.: 08*0197_01 nijaghAna tathA sarvAJ jeSyAmi yudhi pANDavAn % 8.22.45 % After 45ab, K4 V1 B D % (except Dn1 D8) ins.: 08*0198_01 sArathis tasya govindo mama tAdRG na vidyate % 8.22.56 % T2.3 G M ins. after 56ab: T1 after 54: 08*0199_01 vIryataH sArataz caiva yogataH karmato 'rthataH % S K B2.3.5 D8 % ins. after 56: V1 B4 Da1 Dn1 D1-3.5.7 after 201*: % D6 after 57: 08*0200_01 samudyAtuM na zakSyanti devA api savAsavAH % On the other hand, V1 B4 Da1 Dn1 D1-3.5.7 ins. % after 56: K4 after 56ab: B1 after 57ab: B2.5 after % 200*: 08*0201_01 evaM kRte rathastho 'haM guNair abhyadhiko 'rjunAt 08*0201_02 bhave yudhi jayeyaM ca phAlgunaM kurusattama % On the other hand, S ins. after 56 (cf. line 2 of % 201*): 08*0202_01 vijayeyam ahaM saMkhye phalgunaM kurunandana % 8.22.57 % After 57ab, K4 V1 B2.4.5 D (except Dn1 D8) S % ins.: 08*0203_01 kriyatAm eSa kAmo me mA vaH kAlo 'tyagAd ayam % 8.22.58 % After 58, K4 V1 D (except % Dn1 D2.8) S ins.: 08*0204_01 na hi me samare zaktAH samudyAtuM surAsurAH 08*0204_02 kim u pANDusutA rAjan raNe mAnuSayonayaH 08*0204=02 saMjaya uvAca 08*0204_03 evam uktas tava sutaH karNenAhavazobhinA 08*0204_04 saMpUjya saMprahRSTAtmA tato rAdheyam abravIt % 8.23.1 % For 1ab, S subst.: 08*0205_01 evam ukto mahArAja tava putraH pratApavAn 08*0205_02 madrezvaraM prati raNe parasainyabhayaMkaram 08*0205_03 sarvaM tathAkarot tUrNaM rAdheyas tad yad abravIt 08*0205_04 madrarAjaM ca samare praNamya ca mahAratham % 8.23.3 % After % 3, K4 V1 B Da1 D1.3.7 S ins.: 08*0206_01 tat tvAm aprativIryAdya zatrupakSakSayAvaha 08*0206_02 madrezvara prayAce 'haM zirasA vinayena ca % S cont. (cf. 5cd): 08*0207_01 tvaM pAhi sarvataH karNaM bhavaM brahmeva suvrata % 8.23.4 % After 4, V1 B D % (D8 marg. sec. m.) S ins.: 08*0208_01 tvayi yantari rAdheyo vidviSo me vijeSyate 08*0208_02 abhISUNAM hi karNasya grahItAnyo na vidyate % 8.23.5 % V1 B D % (D8 marg. sec. m.) ins. after 5ab: S after 208*: 08*0209_01 Rte hi tvAM mahAbhAga vAsudevasamaM yudhi % 8.23.6 % V1 % D2 ins. after 6: B1.4.5 Da1 D1.3-7 S subst. for 6: % B2 ins. after 208*: 08*0210_01 yathA ca sarvathApatsu vArSNeyaH pAti pANDavam 08*0210_02 tathA madrezvarAdya tvaM rAdheyaM pratipAlaya % 8.23.10 % After 10, V1 B D S ins.: 08*0211_01 tad idaM hatabhUyiSThaM balaM mama narAdhipa 08*0211_02 pUrvam apy alpakaiH pArthair hataM kim uta sAMpratam 08*0211_03 balavanto mahAtmAnaH kaunteyAH satyavikramAH 08*0211_04 balaM zeSaM na hanyur me yathA tat kuru pArthiva % V1 B2.4 D cont.: S K ins. after 10: 08*0212_01 hatavIram idaM sainyaM pANDavaiH samare vibho % 8.23.11 % After 11cd, % N ins.: 08*0213_01 zalya karNo 'rjunenAdya yoddhum icchati saMyuge % After 11, N ins.: 08*0214_01 tasyAbhISugrahavaro nAnyo 'sti bhuvi kaz cana % On the other hand, S ins. after 11: 08*0215_01 tasmAj jayAya me vIra sArathyaM kartum arhasi % 8.23.12 % After % 12ab, K4 V1 B (except B3) Dn1 D2-4.6.7 S ins.: 08*0216_01 tathA karNarathe rAjaMs tvam abhISugraho bhava % 8.23.13 % After 13ab, N T2 ins.: 08*0217_01 idAnIM vikramo hy asya kRSNena sahitasya ca 08*0217_02 kRSNena sahitaH pArtho dhArtarASTrIM mahAcamUm % 8.23.14 % After 14, K3.4 V1 B D S ins.: 08*0218_01 aruNena yathA sArdhaM tamaH sUryo vyapohati 08*0218_02 tathA karNena sahito jahi pArthaM mahAhave % K3.4 V1 B D cont.: S K1.2 ins. after 14: 08*0219_01 udyantau ca yathA sUryau bAlasUryasamaprabhau 08*0219_02 karNazalyau raNe dRSTvA vidravantu mahArathAH % 8.23.16 % B2.4 (marg.) % ins. after 16ab: Da1 D1-7 subst. for 16cd: 08*0220_01 saMyogo yuvayor loke nAbhUn na ca bhaviSyati % 8.23.17 % T2.3 G ins. after 17: T1, after % 16: 08*0221_01 sArathyaM kriyatAM tasya yudhyamAnasya saMyuge 08*0221_02 yathA ca samare kRSNo rakSate sarvato 'rjunam 08*0221_03 tathA tvam api rAdheyaM rakSasva ca mahAraNe % 8.23.19 % T G % ins. after 19ab: M after the ref.: 08*0222_01 dhArtarASTram athovAca sRkkiNI parilelihan 08*0222_02 evam uktas tu sa krodhAt padA spRSTa ivoragaH % 8.23.29 % After 29, S ins.: 08*0223_01 na cApi mama rAdheyaH kalAm arhati SoDazIm 08*0223_02 sakarNA ye trayo lokAH sArjunAH sajanArdanAH 08*0223_03 nibaddhAMs tAn raNe rAjan na mucyeyaM kathaM cana 08*0223_04 tathApi zaktaM kauravya vihAya hRdayena mAm 08*0223_05 na cAhaM prAkRtaH kaz cin na cApy adhigataH svayam % T3 G3 cont.: 08*0224_01 ayaM cApy avamAno me na kartavyaH kathaM cana % 8.23.34 % After 34, B2 Da1 % D1.5 ins.: 08*0225_01 prajAnAM rakSaNaM dAnaM yuddhaM kSatrasya nirmitam % 8.23.39 % After 39, S ins.: 08*0226_01 na cAhaM sUtaputrasya sArathyam upajagmivAn % 8.23.44 % After 44ab, G2 ins.: 08*0227_01 jJAtam eva hi pUrvaM te vartma rAjarSisattama % 8.24.2 % After 2, S ins.: 08*0228_01 samutpannA hi rAjAnaH pramoha iti nizcayaH 08*0228_02 kRtvA caiva vyavasyanti sarve dharmArthanizcayAn % 8.24.3 % After 3ab, S ins.: 08*0229_01 saiMhikeyAs tadodvRttA vibudhAn avasUdayan 08*0229_02 te nirastAH kRtA devair dAnavA balagarvitAH % After 3, S % ins.: 08*0230_01 bhagnadarpA nirutsAhAH pAtAlaM vivizus tadA % 8.24.4 % After 4, Dn1 D2 ins.: S % K subst. for 3c-4d. 08*0231_01 kaz cit prajApatir ghoras tena sArdhaM mahAtmanA 08*0231_02 yuddham AsIn mahAghoraM daivatair na iti zrutiH 08*0231_03 parAbabhUvur asurA dAnavaiH saha saMyuge 08*0231_04 devair nirastA hy asurA niHzvasyAmarSitAs tataH % 8.24.9 % After 9, S ins.: 08*0232_01 vayam icchAma nagaraM kartuM kAmagamaM zubham 08*0232_02 sarvakAmasamRddhArtham avadhyaM devadAnavaiH 08*0232_03 yakSarakSoragagaNair nAnAjAtibhir eva ca 08*0232_04 na kRtyAbhir na zastraiz ca na zApair brahmavAdinAm 08*0232_05 vadhyeta tripuraM devaM prasanne tvayi sAdaram % 8.24.11 % After 11ab, S ins.: 08*0233=00 brahmovAca 08*0233_01 vilayaH samayasyAnte maraNaM jIvitasya ca 08*0233_02 iti cintya vadhopAyaM kaM cid eva nizAmaya % 8.24.12 % After 12cd, S ins.: 08*0234_01 teSAM tad vacanaM zrutvA dAnavAnAM mahAyazAH % 8.24.18 % After 18ab, S ins.: 08*0235_01 divyamAlyAmbaradharA daiteyA rAjasattama % 8.24.20 % After 20cd, N T2 ins.: 08*0236_01 mAMsAzanAH sudRptAz ca surair vinikRtAs tathA % 8.24.25 % After 25, S ins.: 08*0237_01 pUrNAM divyasya toyasya pIyUSapratimasya vai % 8.24.26 % After 26, % S ins.: 08*0238_01 saMpUrNabalavIryas tu rAjaJ zauryasamanvitaH 08*0238_02 evaM vIryeNa saMyuktAH kRtAs tena mahAtmanA % 8.24.27 % After % 27ab, B2 ins.: 08*0239_01 varaloke 'vasat so 'pi hariH paramatejasA 08*0239_02 vidhAya sarvalokAnAM hitaM pathyaM vidhAya ca 08*0239_03 tataH paramanirvigno hitakArI tAvakAtmasu % After 27cd, S ins.: 08*0240_01 ekasmin nihate daitye sRjanti sma dazAsurAn % 8.24.30 % After 30, S ins.: 08*0241_01 nisthAnAz ca kRtA devA RSayaH pitRbhiH saha 08*0241_02 daityais tribhis trayo lokA hy AkrAntAs taiH suretaraiH % S (except G3) cont.: K4 B (B3 damaged) D (D8 % marg. sec. m.) ins. after 29: 08*0242_01 pIDyamAneSu lokeSu tataH zakro marudvRtaH 08*0242_02 purANy AyodhayAM cakre vajrapAtaiH samantataH 08*0242_03 nAzakat tAny abhedyAni yadA bhettuM puraMdaraH 08*0242_04 purANi varadattAni dhAtrA tena narAdhipa 08*0242_05 tadA bhItaH surapatir muktvA tAni purANy atha % 8.24.33 % After 33ab, N ins.: 08*0243_01 mamApi so 'parAdhnoti yo yuSmAkam asaumyakRt % On the other hand, S ins. after 33ab: 08*0244_01 zrUyatAM tridazAH sarve yathedaM vAkyagauravam % After 33, D2 ins.: 08*0245_01 na tvAstu tAn ahaM manye ye vai yuSmAn apIDayan % 8.24.34 % After 34, V1 B1.2.4.5 D (except % D8) S ins.: 08*0246_01 ekeSuNA vibhedyAni tAni durgANi nAnyathA 08*0246_02 na ca sthANumRte zakto bhettum ekeSuNA puraH % 8.24.36 % For 36ab, S subst.: 08*0247_01 te devAs tena vAkyena coditAH praNatAH sthitAH 08*0247_02 divyaM varSasahasraM vai tapas taptvA surarSabhAH 08*0247_03 zubhAtmAno mahAtmAno jagmur vai vRSabhadhvajam % 8.24.37 % After 37, S (except % T2) ins.: 08*0248_01 devadevaM paraM sthANuM varadaM tryambakaM zivam 08*0248_02 zarvam IDyam ajaM rudraM zazAGkAGkitamUrdhajam % 8.24.40 % After 40ab, S ins.: 08*0249_01 pareNa yatnena bhavaM tridazAH zarvam Izvaram % 8.24.47 % S K % V1 B1.4.5 D (except D6) ins. after 47ab: B2 after 45: 08*0250_01 arhAya caiva zuddhAya kSayAya krathanAya ca % 8.24.52 % After 52, S ins.: 08*0251_01 devAH zarvasya vacanaM zrutvA harSam upAgatAH % 8.24.53 % After 53, S ins.: 08*0252_01 imAny asuradurgANi lokAMs trIn Akramanti ca 08*0252_02 kaz ca prajApatir ghorAMs tAn sarvAJ jahi mAciram % 8.24.54 % After 54, T G ins.: 08*0253_01 nAsty anyo yudhi teSAM vai nihantA iti naH zrutam % 8.24.56 % After 56, K3.4 V1 B D % (except D8) S ins.: 08*0254_01 tvatprasAj jagat sarvaM sukham aidhata mAnada 08*0254_02 zaraNyas tvaM hi lokeza te vayaM zaraNaM gatAH % 8.24.61 % After 61, T G M1 ins.: 08*0255_01 vayaM ca sarvathA deva rakSaNIyAs tathaiva ca 08*0255_02 sa no rakSa mahAdeva tvam eva jahi zAtravAn % T G cont.: N ins. after 61: 08*0256=00 zrIbhagavAn uvAca 08*0256_01 yadi zaktir na vaH kA cid vibhartuM mAmakaM balam 08*0256_02 aham etAn haniSyAmi yuSmat tejordhabRMhitaH % 8.24.67 % K4 V1 B (B3 damaged) Dn1 % D2-4.6.7 ins. after 67: B1.4.5 repeat lines 2 and % 3, and B2 line 2, after 84ab: Da1 D1.5 after 84ab: 08*0257_01 viSNuM somaM hutAzaM ca tasyeSuM samakalpayan 08*0257_02 zRGgam agnir babhUvAsya bhallaH somo vizAM pate 08*0257_03 kuDmalaz cAbhavad viSNus tasminn iSuvare tadA % 8.24.69 % K4 V1 B1.2.4 Dn1 D2.6 ins. % after 69: D3.4.7 (which om. 69cd) after 69ab: 08*0258_01 ISA nakSatravaMzaz ca yugaH kRtayugo 'bhavat 08*0258_02 kUbaraz ca rathasyAsId vAsukir bhujagottamaH 08*0258_03 apaskaram adhiSThAne himavAn vindhyaparvataH 08*0258_04 udayAstAv adhiSThAne girI cakruH surottamAH 08*0258_05 samudram akSam asRjan dAnavAlayam uttamam 08*0258_06 saptarSimaNDalaM caiva rathasyAsIt pariSkaraH 08*0258_07 gaGgA sarasvatI sindhur dhuram AkAzam eva ca 08*0258_08 upaskaro rathasyAsann ApaH sarvAz ca nimnagAH 08*0258_09 ahorAtrAH kalAz caiva kASThAz ca Rtavas tathA % 8.24.72 % V1 B1.2.4 Dn1 D3.4.6-8 ins. after % 72ab: K4 after 72: 08*0259_01 yoktrANi cakrur nAgAMz ca niHzvasanto mahoragAn % K4 ins. after 72ab: B4 Dn1 D3.4.7.8 % after 72: V1 B1 D2.6 after 259*: 08*0260_01 kAlapRSTho 'tha nahuSaH karkoTakadhanaMjayau 08*0260_02 itare cAbhavan nAgA hayAnAM vAlabandhanAH 08*0260_03 dizaz ca pradizaz caiva razmayo rathavAjinAm % Dn1 D6.8 cont.: 08*0261_01 azvAz ca vedAz catvAraH purANAGgavibhUSitAH % 8.24.76 % K4 V1 B2.4 D2-4.7 ins. after 76: Dn1 D6.8, % after 261*: 08*0262_01 vaSaTkAraH pratodo 'bhUd gAyatrI zIrSabandhanA 08*0262_02 yo yajJe vihitaH pUrvam IzAnasya mahAtmanaH 08*0262_03 saMvatsaro dhanus tad vai sAvitrI jyA mahAsvanA 08*0262_04 divyaM ca varma vihitaM mahArhaM ratnabhUSitam 08*0262_05 abhedyaM virajaskaM vai kAlacakrabahiSkRtam 08*0262_06 dhvajayaSTir abhUn meruH zrImAn kanakaparvataH 08*0262_07 patAkAz cAbhavan meghAs taDidbhiH samalaMkRtAH 08*0262_08 rejur adhvaryumadhyasthA jvalanta iva pAvakAH 08*0262_09 klRptaM tu taM rathaM dRSTvA vismitA devatAbhavan 08*0262_10 sarvalokasya tejAMsi dRSTvaikasthAni mAriSa 08*0262_11 yuktaM nivedayAm Asur devAs tasmai mahAtmane % 8.24.83 % After 83ab, K3.4 V1 % B1.2.4.5 D ins.: 08*0263_01 chAyAm evAtmanaz cakre dhanur jyAm akSayAM raNe 08*0263_02 kAlo hi bhagavAn rudras tasya saMvatsaro dhanuH % 8.24.88 % After % 88, V1 B1 ins.: 08*0264_01 pramAthibhir balaM lebhe savegair damane dhRtaH % 8.24.93 % After 93, N % (except D2) ins.: 08*0265_01 tam ArurukSuM devezaM tuSTuvuH paramarSayaH 08*0265_02 gandharvA devasaMghAz ca tathaivApsarasAM gaNAH % D6 cont.: D2 S ins. after 93: 08*0266_01 maharSibhiH stUyamAno vandyamAnaz ca bandibhiH 08*0266_02 upanRttaz cApsarasAM gaNair nRttavizAradaiH % 8.24.105 % After 105cd, S (G2 % om. lines 1-6; M1 om. lines 10-12) ins.: 08*0267_01 tvaM deva zakto loke 'smin niyantuM pradrutAn imAn 08*0267_02 vedAzvAn sopaniSadaH sArathir bhava naH svayam 08*0267_03 yoddhuM balena sattvena vayasA vinayena ca 08*0267_04 adhikaH sArathiH kAryo nAsti cAnyo 'dhiko bhavAn 08*0267_05 sa bhavAMs tArayatv asmAn kuru sArathyam avyaya 08*0267_06 bhavAn abhyadhikas tvatto nAnyo 'sti bhavitA tv iha 08*0267_07 tvaM hi deveza sarvais tu viziSTo vadatAM vara 08*0267_08 taM rathaM tvaM samAruhya saMyaccha paramAn hayAn 08*0267_09 tava prasAdAd vadhyeyur deva daivatakaNTakAH 08*0267_10 sa no rakSa mahAbAho daityebhyo mahato bhayAt 08*0267_11 tvaM hi no gatir avyagra tvaM no goptA mahAvrata 08*0267_12 tvatprasAdAt surAH sarve pUjyante tridive prabho % After 105, N ins.: 08*0268_01 jayAya tridivezAnAM vadhAya tridazadviSAm % 8.24.107 % After the ref., S % ins.: 08*0269_01 evam etat surAs tathyaM nAnyas tv abhyadhiko bhavAn 08*0269_02 sArathitvaM kariSyAmi zaMkarasya mahAtmanaH 08*0269_03 sarvathA rathinaH zreyAn kartavyo rathasArathiH 08*0269_04 tasmAd etad yathAtattvaM jJAtvA yuSmAMz ca saMgatAn 08*0269_05 saMgacchAmi hayAn eSa vibudhAH kAlamardine % For 107, S subst.: 08*0270=00 duryodhanaH 08*0270_01 evam uktvA jaTAbhAraM saMyamya prapitAmahaH 08*0270_02 paridhAyAjinaM gADhaM saMnyasya ca kamaNDalum 08*0270_03 pratodapANir bhagavAn Aruroha rathaM tadA % 8.24.109 % V1 B1.4 Dn1 D2-8 ins. after 109: % S1 B5 Da1 D1 after 111: 08*0271_01 Aruhya bhagavAn devo dIpyamAnaH svatejasA % B1.4 D cont.: V1 ins. after 111: B2 after 110: 08*0272_01 abhISUn hi pratodaM ca saMjagrAha pitAmahaH % 8.24.110 % For 110, T G M1 subst.: 08*0273_01 ubhAbhyAM lokanAthAbhyAm AsthitaM rathasattamam 08*0273_02 voDhuM na zaktA vedAzvA jAnubhyAm apatan mahIm % 8.24.111 % For 111, S subst.: 08*0274_01 abhIzubhis tu bhagavAn udyamya ca hayAn vibhuH 08*0274_02 astu vIryaM ca zauryaM ca vedAzvAnAm iti prabhuH 08*0274_03 rathaM saMcodayAm Asa devAnAM prabhur avyayaH % 8.24.114 % After 114ab, T2.3 G1.3 M ins.: 08*0275_01 purANy uddizya khasthAni dAnavAnAM tarasvinAm % For 114cd, S (except T2) % subst.: 08*0276_01 tatas te sahasotpatya vedAkhyA rathavAjinaH 08*0276_02 kSaNena tAni daityAnAM purANi prApayan prabhum % After 114, S K V1m B2.4.5 Da1 Dn1 D1.3-5.7.8 % ins.: 08*0277_01 pibadbhir iva cAkAzaM tair hayair lokapUjitaiH 08*0277_02 jagAma bhagavAn kSipraM jayAya tridivaukasAm % 8.24.119 % After % 119, S ins.: 08*0278_01 trINi dRSTvaikasaMsthAni purANy atha pinAkadhRk % 8.24.120 % After 120cd, K4 V1 B Dn1 D1.3-7 T2 ins.: 08*0279_01 utsRSTe vai mahAbhAga tasminn iSuvare tadA 08*0279_02 mahAn Artasvaro hy AsIt purANAM patatAM bhuvi % T2 (om. line 4) cont.: T1.3 G M ins. after 120cd: 08*0280_01 ekabANena tad devas tripuraM paramezvaraH 08*0280_02 nijaghne sAsuragaNaM devadevo mahezvaraH 08*0280_03 bANatejognidagdhe tat pravizIrNaM sahasradhA 08*0280_04 mahad ArtasvaraM kRtvA nAvazeSam upAgatam % 8.24.122 % After 122ab, S % ins.: 08*0281_01 trailokyam avazeSeNa punar dagdhuM pracakrame 08*0281_02 kAlAgnim iva nirdagdhum utthitaM taM punaH punaH % 8.24.124 % After 124, N (D1, the prior half of % line 1 only) T2 ins.: 08*0282_01 evaM sa bhagavAn devo lokasraSTA mahezvaraH 08*0282_02 devAsuragaNAdhyakSo lokAnAM vidadhe zivam % 8.24.125 % After 125ab, K3 V1 B D (D1 om.) % T2 M ins.: 08*0283_01 sArathyam akarot tatra rudrasya paramo 'vyayaH 08*0283_02 tathA bhavAn api kSipraM rudrasyeva pitAmahaH % For line 1, M subst.: 08*0284_01 svayaM lokatrayaM sraSTA lokAnAM hitakAmyayA % 8.24.126 % After % 126ab, S (except T2; G1 M om. line 2) ins. % (cf. 287*): 08*0285_01 balato rUpato yogAd astrasaMpada eva ca 08*0285_02 samAsaktaM mahIpAla kuru me hitam Ipsitam % 8.24.128 % After 128cd, V1 B2 Dn1 % D2.6 T2 ins.: 08*0286_01 tvayi madreza rAjyAzA jIvitAzA tathaiva ca 08*0286_02 vijayaz ca tathaivAdya karNasAcivyakAritaH % On the other hand, T1.3 G M ins. after 128cd: 08*0287_01 tvayA rAjyaM sukhaM caiva jIvitaM jayam eva ca 08*0287_02 samAsaktaM mahIpAla kuru me hitam Ipsitam 08*0287_03 saMyacchAsya hayAn rAjan matpriyArthaM paraMtapa 08*0287=03 Colophon. % After 128, N T2 ins.: 08*0288_01 vijayaz caiva saMgrAme saMyacchAdya hayottamAn % 8.24.133 % After 133, S (except T1) ins.: 08*0289_01 pratyakSeNa mahAdevaH svAM tanuM sarvazaMkaraH % 8.24.146 % After 146, V1 B (except B3) % Da1 D1-7 ins.: 08*0290_01 evam uktaH pratyuvAca tryambakaM varadaM prabhum % While, Dn1 T2 ins. after 146: 08*0291_01 evam uktas tu devena bhArgavaH sumahAyazAH 08*0291_02 pratyuvAcAtha devezaM zaMkaraM sa kRtAJjaliH % 8.24.150 % After 150ab, V1 B D (except D8) ins.: 08*0292_01 mama yuddhaM prayacchadhvaM daityA yuddhamadotkaTAH 08*0292_02 preSito devadevena vo vijetuM mahAsurAH 08*0292_03 ity uktA bhArgaveNAtha daityA yuddhaM pracakramuH 08*0292_04 sa tAn nihatya samare daityAn bhArgavanandanaH % 8.24.158 % For 158cd, S (except T2) subst.: 08*0293_01 sUtena vardhito nityaM na zUdro nRpa eva saH 08*0293_02 vizuddhayoniM vijJAya divyAny astrANy adAt prabhuH % 8.24.159 % After 159, K3 % V1 B D S ins.: 08*0294_01 viziSTam avabodhArthaM kulasyeti matir mama 08*0294_02 sarvathA na hy ayaM zalya karNaH sUtakulodbhavaH % 8.24.161 % After 161, K3.4 V1 B D S ins.: 08*0295_01 na tv eSa prAkRtaH kaz cit karNo vaikartano vRSaH 08*0295_02 mahAtmA hy eSa rAjendra rAmaziSyaH pratApavAn % 8.26.4 % After 4abc, S1 K4 V1 B D S ins.: 08*0296_01 'dhyuSite paryupasthite 08*0296_02 karNasya yaccha saMgrAme % 8.26.26 % After 26a, % T1 ins.: 08*0297_01 pANDavAn sajanArdanAn 08*0297_02 saMyokSyAmi raNe zalya % After 26, % S ins.: 08*0298=00 saMjaya uvAca 08*0298_01 etac chrutvA vacas tasya zalyaH karNaM vaco 'bravIt % 8.26.29 % After 29, K3.4 V1 B D T2.3 G M ins.: 08*0299_01 yadA drakSyasi bhImena kuJjarAnIkam Ahave 08*0299_02 vizIrNadantaM nihataM tadA naivaM vadiSyasi 08*0299_03 yadA drakSyasi saMgrAme dharmaputraM yamau tathA 08*0299_04 zitaiH pRSatkaiH kurvANAn abhracchAyAm ivAmbare 08*0299_05 asyataH kSiNvataz cArIn laghuhastAn durAsadAn 08*0299_06 pArthivAn api cAnyAMs tvaM tadA naivaM vadiSyasi % 8.26.39 % After 39cd, S (except M1) ins.: 08*0300_01 zalyena sahitaM dRSTvA karNam Ahavazobhinam % 8.26.57 % After 57, T3 G ins.: 08*0301_01 astrANi divyAny adadAn mahAtmA % 8.26.58 % After 58ab, T3 G ins.: 08*0302_01 rathaprabarhaM puruSaprabarhaH % 8.27.3 % For 3, S (except T2) % subst.: 08*0303_01 atha vA zakaTaM pUrNaM ratnAnAM SaDgavAyutam 08*0303_02 dhuri kSamair bRhadbhiz ca gobhir yuktam akAlikam % 8.27.4 % After 4ab, S2 K4 read 6c-8d and % V1 B D (except Dn1 D2) S (except T2) ins.: 08*0304_01 zataM dadyAM gavAM tasmai naityakaM kAMsyadohanam % V1 B1.3.4 D3.4.6.7 cont.: 08*0305_01 zataM grAmavarAMz caiva dadyAm arjunadarzine % V1 B1.3.4 D3.4.6.7 cont.: B2.5 Da1 D1.5.8 S % (except T2) ins. after 304*: 08*0306_01 tathA tasmai punar dadyAM zvetam azvatarIratham 08*0306_02 yuktam aJjanakezIbhir yo me brUyAd dhanaMjayam % S (except T2) cont.: 08*0307_01 atha vAsmai punar dadyAM varam anyad yathepsitam 08*0307_02 yuktaM hayavarair jaitraM kAmbojair abhiniSThitam % S (except T2) cont.: V1 B1.4 D3.4.6.7 ins. after % 306*: 08*0308_01 sa cet tad abhimanyeta puruSo 'rjunadarzivAn % 8.27.5 % S2 K1.3.4 V1 B Da1 D1.3-5.7.8 T2 % ins. after 5: Dn1 D2 after 4ab: D6 after 307*: 08*0309_01 sa cet tad abhimanyeta puruSo 'rjunadarzivAn 08*0309_02 tasmai dadyAM zataM nAgAJ zataM grAmAJ zataM rathAn 08*0309_03 suvarNasya ca mukhyasya hayAgryANAM zataM zatAn 08*0309_04 RddhyA guNaiH sudAntAMz ca dhuryavAhAn suzikSitAn 08*0309_05 tathA suvarNazRGgINAM godhenUnAM catuHzatam 08*0309_06 dadyAM tasmai savatsAnAM yo me brUyAd dhanaMjayam % 8.27.7 % For 7, S (except T2; M2.3 % om.) subst.: 08*0310_01 atha vAsmai vicitrAGgAn vicitramaNimaNDitAn 08*0310_02 rathAJ jAtyair hayair yuktAn dadyAm aSTAdazaiva tAn % T1.3 G M1.4 cont.: M2 ins. after 5: M3 after 6ab: 08*0311_01 anyam asmai varaM dadyAM dhuryAn dAntAz catuHzatam 08*0311_02 rohiNI rUpasaMpannA hemazRGgIz catuHzatam 08*0311_03 dadyAm asmai payasvinyo yo me brUyAd dhanaMjayam % 8.27.8 % After 8, S1 K2-4 V1 B D2-4.6-8 T2 ins.: 08*0312_01 sa cet tad abhimanyeta puruSo 'rjunadarzivAn % 8.27.10 % After 10ab, T1 G1 (om. lines 2-5) M2-4 % ins.: 08*0313_01 dadyAM varNasya varNasya hayAgryANAM zataM zatam 08*0313_02 dhuryANAM sAdhudAntAnAM zikSitAnAM narottamaiH 08*0313_03 sa cet tad abhimanyeta puruSo 'rjunadarzivAn 08*0313_04 tasmai dadyAM grAmazataM zataM hastIJ zataM hayAn 08*0313_05 sa cet tad abhimanyeta puruSo 'rjunadarzivAn % T1 G1 M2-4 cont.: K1 (om. lines 1, 2, 4, 5).4 % V1 B D T3 G3 M1 ins. after 10ab: 08*0314_01 anyaM tasmai varaM dadyAM vaizyagrAmAMz caturdaza 08*0314_02 susphItAn dhanasaMyuktAn pratyAsannavanodakAn 08*0314_03 akutobhayAn susaMpannAn rAjabhojyAMz caturdaza 08*0314_04 dAsInAM niSkakaNThInAM mAgadhInAM zataM tathA 08*0314_05 pratyagravayasAM dadyAM yo me brUyAd dhanaMjayam 08*0314_06 sa cet tad abhimanyeta puruSo 'rjunadarzivAn % 8.27.33 % After 33, S (except G2) ins.: 08*0315_01 khanyAd asiM tIkSNadhAraM yathAjJaH 08*0315_02 sutejanaM nihitaM vai pRthivyAm 08*0315_03 tathA khanasy adya zitAn pRSatkAn 08*0315_04 yaH prArthayasy arjuneneha yuddham % 8.27.42 % For 42, S (except % T2) subst.: 08*0316_01 yathA vatsataro bhUtvA jAtaskandhena zuSmiNA 08*0316_02 yuddham icched gopatinA tathecchasi kirITinA % 8.27.55 % K3.4 B D T2 ins. after 55c: % T3 G1.3 M1-3, after a repetition of 55c (cf. 56): 08*0317_01 vikramaM ca mahAtmanaH 08*0317_02 tathA kRSNasya mAhAtmyam RSabhasya mahIkSitAm 08*0317_03 yathAhaM zalya jAnAmi % 8.27.82 % After 82, K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-5.7 ins.: 08*0318_01 tathaiva saMgataM kRtvA naraH patati madrakaiH % On the other hand, T1 G1.2 M ins. after 82: % T3 G3 (repeating after 82), after 82ab: 08*0319_01 na tathA saMgataM cApi madrakeSv iha vidyate % 8.27.89 % After 89, S ins.: 08*0320_01 pramehitvA sphijA bhUmiM karSantyo hInazodhanAH 08*0320_02 spRSTvA vAgbhir na mRdbhiz ca nityocchiSTA bhavanti hi % 8.28.1 % V1 B (except B3) D (D8 marg.) ins. after 1: % K3 after 2: 08*0321_01 jAto 'haM yajvanAM vaMze saMgrAmeSv anivartinAm 08*0321_02 rAjJAM mUrdhAbhiSiktAnAM svayaM dharmaparAyaNaH % 8.28.15 % After 15, S ins.: 08*0322_01 ete nipAtinaH pazya sahitAn viyadAzritAn 08*0322_02 ebhis tvam abhizaknoSi kasmAn na prApitas tvayA % 8.28.25 % S K1.2.4 % D6.8 T2 ins. after 25: K3 V1 B1.3-5 Da1 Dn1 D1-5.7 % after 325*: B2 after 324*: 08*0323_01 saMpAtaM samudISaM ca tatonyad vyatiriktakam % K3 V1 B Da1 Dn1 D1-5.7 T3 G M ins. after 25: 08*0324_01 avaDInaM praDInaM ca saMDInaM DInaDInakam % K3 V1 B (except B2) Da1 Dn1 D1-5.7 cont.: 08*0325_01 saMDInoDDInaDInaM ca punar DInaviDInakam % 8.28.26 % After 26, % N T2 ins.: 08*0326_01 teSAm anyatamenAhaM patiSyAmi vihAyasam 08*0326_02 pradizadhvaM yathAnyAyaM kena haMsAH patAmy aham % K4 V1 B (except B3) D (except D8) cont.: T1.3 % G M ins. after 26: 08*0327_01 te vai dhruvaM vinizcitya patadhvaM na mayA saha 08*0327_02 pAtair ebhiH khalu khagAH patituM khe nirAzraye % 8.28.31 % After 31ab, T2 ins.: 08*0328=00 kAkaH 08*0328_01 aham ekena pAtena haMsa pAtazataM jaye 08*0328_02 ekenaiva ca haMsa tvaM pAteneha patiSyasi % 8.28.32 % After 32, S (except T2) % ins.: 08*0329_01 spardhinau sahitau tUrNaM kham AsthAya tarasvinau % After the above, S (except T2) reads (repeating % it in its proper place) 37ab, followed by: 08*0330_01 pUrvam eva tu vai kAkas tUrNaM gantuM pracakrame % Thereafter, S reads 37cd, followed by: 08*0331_01 kAko 'tha haMsaM cApalyAc chIghratAM pratidarzayan 08*0331_02 vegenAtItya tarasA punar eti muhur muhuH 08*0331_03 tuNDenAbhyahanac caitaM kurvan nAmApasavyataH 08*0331_04 rorUyann iti cApy etaM samAhvayati vai muhuH % 8.28.39 % After 39a, T1.3 % G M ins.: 08*0332_01 bhASitaM patatAM varaH 08*0332_02 vigAhya haMso vikSobhya % T1 G1.2 M ins. after 39: T3 G3 after % 40ab: 08*0333_01 bahusattvasamAkIrNaM vIcIbhir bhImadarzanam 08*0333_02 athAcireNa rAdheya kAko vegAd ahIyata 08*0333_03 tato 'tIva parizrAntaH kathaM cid dhaMsam anvagAt % 8.28.40 % After 40cd, D6 ins.: 08*0334_01 avekSamANas taM kAkaM vihvalaM taM muhur muhuH % 8.28.43 % After 43, N ins.: 08*0335_01 yAvad gatvA pataty eSa kAko mAm iti cintayan 08*0335_02 tataH kAko bhRzaM zrAnto haMsam abhyAgamat tadA % On the other hand, S ins. after 43: 08*0336_01 zanakaiH parihIyantaM parizrAntam acetasam 08*0336_02 taM prahasya ca cakrAGgaH kAkaM mandagatiM tadA % 8.28.46 % After 46, K4 V1 B D (D8 marg.) S % ins.: 08*0337_01 prabrUhi katame tatra pAte vartasi vAyasa 08*0337_02 ehy ehi kAka zIghraM tvam eSa tvAM pratipAlaye % 8.28.47 % S K % V1 B1.2.4.5 D3.4.7.8 T2 ins. after 47ab: Dn1, after % line 2 of 342*: D6 (om. lines 1-3) ins. after % 342*: 08*0338_01 dRSTo haMsena duSTAtmann idaM haMsaM tato 'bravIt 08*0338_02 apazyann ambhasaH pAraM nipataMz ca zramAnvitaH 08*0338_03 pAtavegapramathito haMsaM kAko 'bravId idam 08*0338_04 vayaM kAkAH kuto nAma carAmaH kAkapAtikAm 08*0338_05 haMsa prANaiH prapadye tvAM dvIpAntaM prApayasva mAm % B1.4.5 D3.4.7 cont.: D6 ins. after 47ab: 08*0339_01 sa pakSAbhyAM spRzann Artas tuNDena ca mahArNavam % After 47, K4 % B (except B2) D (except Dn1 D8) T3 G M ins.: 08*0340_01 sAgarAmbhasi taM dRSTvA patitaM dInacetasam 08*0340_02 mriyamANam idaM kAkaM haMso vAkyam uvAca ha % 8.28.48 % B1.3.4 Da1 Dn1 D1.3-5.7 % T1.3 G M ins. after 48ab: K4 B5, after 48: 08*0341_01 zlAghamAnas tvam AtmAnaM kAka bhASitavAn asi % K4 B1.3.4 Da1 Dn1 D1.3-5.7 S (ex- % cept T2) cont. after 341*: V1 B5 D2.6 ins. after 48: 08*0342_01 sa tvam ekazataM pAtaM patann abhyadhiko mayA 08*0342_02 katham evaM parizrAntaH patito 'si mahArNave 08*0342_03 pratyuvAca tataH kAkaH sIdamAna idaM vacaH 08*0342_04 upariSThaM tadA haMsam abhivIkSya prasAdayan % 8.28.49 % For 49, S (except T2) % subst.: B5 ins. after 49ab: D2.6 cont. after 338*: 08*0343_01 ucchiSTAnnena puSTo 'haM darpotsiktaH kuvAyasaH 08*0343_02 suparNa iti cAtmAnaM jJAtavAn buddhilAghavAt 08*0343_03 zaraNaM tvAM prapanno 'ham udakAntam avApnuyAm % T1 G1.2 M cont.: 08*0344_01 haMsedAnIM parizrAntam Apado mAM samuddhara % 8.28.50 % For 50, S (except T2) subst.: 08*0345_01 yadi nAma punar jIvan gaccheyaM svaM nivezanam 08*0345_02 naivaM punar hInam api kSeptAhaM khevicAriNam % 8.28.51 % After 51, S (except T2) ins.: 08*0346_01 kRpayAbhiparIto vai kRpAM cakre durAtmani % 8.28.53 % After 53ab, S (except T2) ins.: 08*0347_01 avismayaMs tadA karNa punar enaM samAnayat % After 53, S (except M3) ins.: 08*0348_01 utsRjaMz cAbravIn maivaM punaH kAryaM tvayeti ha % 8.28.54 % B2.5 Dn1 % D2-4.6.7 S ins. after 54: K4, after 55ab: 08*0349_01 evam ucchiSTapuSTaH sa kAko haMsaparAjitaH 08*0349_02 balaM vIryaM mahat karNa tyaktvA kSAntim upAgataH % 8.28.64 % K4 % V1 B D ins. after 64: T G1.3 M cont. after 352*: 08*0350_01 yathAzrayata cakrAGgaM vAyaso buddhim AsthitaH 08*0350_02 tathAzrayasva vArSNeyaM pANDavaM ca dhanaMjayam % K4 B2.4.5 D (except D8) cont.: K3 ins. after 64: 08*0351_01 yadA tvaM yudhi vikrAntau vAsudevadhanaMjayau 08*0351_02 draSTAsy ekarathe karNaM tadA naivaM vadiSyasi 08*0351_03 yadA zarazataiH pArtho darpaM tava vadhiSyati 08*0351_04 tadA tvam antaraM draSTA Atmanaz cArjunasya ca % T1.3 G1.3 M ins. after 64: 08*0352_01 tvaM zIghram eva vArSNeyaM pANDavaM ca dhanaMjayam % 8.28.65 % K3 V1 B D T2.3 % G3 ins. after 65ab: T1 G1.2 M after 65: 08*0353_01 tau mAvamaMsthA maurkhyAt tvaM khadyota iva rocanau % K3 V1 B D T2 cont.: T1 G1.2 M ins. after 65ab: % T3 G3 after 64ab: 08*0354_01 sUryAcandramasau yadvat tadvad arjunakezavau % 8.29.3 % S ins. after % 3: K3 after 3ab: D8 after 2: 08*0355_01 purA mahendrAdrivare samRddhe 08*0355_02 tapasvinaM rAmam upetya zalya 08*0355_03 astrArthinaM mAdya ziSyaM gRhANety 08*0355_04 athAbruvaM brAhmaNacchadmanA ca 08*0355_05 tatrAvasaM brAhmaNa ity avipro 08*0355_06 brahmAstralobhAd anRtena cAham 08*0355_07 taj jAmadagnyena paraM mahAstraM 08*0355_08 samantrayuktaM vihitaM mamAsIt 08*0355_09 astraM yadA tad viditaM mamAsIt 08*0355_10 tadAbravId brAhmaNo mAM maharSiH 08*0355_11 ApadgatenAstram idaM prayojyaM 08*0355_12 tvayA raNe gacchatA sAdhayeti % 8.29.5 % After 5ab, K3.4 % V1 B (except B3) D (except D8) ins.: 08*0356_01 mamorum etya prabibheda kITaH 08*0356_02 supte gurau tatra ziro nidhAya 08*0356_03 UruprabhedAc ca mahAn babhUva 08*0356_04 zarIrato me ghanazoNitaughaH % After 5, K4 % V1 (marg.) B (except B3) D (except D8) S ins.: 08*0357_01 sa dhairyayuktaM prasamIkSya mAM vai 08*0357_02 na tvaM vipraH ko 'si satyaM vadeti 08*0357_03 tasmai tadAtmAnam ahaM yathAvad 08*0357_04 AkhyAtavAn sUtavadetya zalya % 8.29.6 % For 6ab, B2 Dn1 D2-4.7 S (except T2) subst.: % K4 V1 (marg.) D6 cont. after 357*: 08*0358_01 sa mAM nizamyAtha mahAtapasvI 08*0358_02 saMzaptavAn roSaparItacetAH % 8.29.7 % S % K B Dn1 D3.4.7.8 T2 ins. after 7: V1 (marg.) Da1 % D1.5 after 360*: D6, after line 2 of 366*: 08*0359_01 yo 'yaM zalya bharateSUpapannaH 08*0359_02 prakarSaNaH sarvaharo 'tibhImaH 08*0359_03 so 'bhimanye kSatriyANAM pravIrAn 08*0359_04 pratApitA balavAn vai vimardaH % K4 B2.4 Dn1 D3.4.6.7 cont.: V1 (marg.) Da1 D1.2.5 % ins. after 7: T1.3 G, after 362*: M, after 363*: 08*0360_01 zalyogradhanvAnam ahaM variSThaM 08*0360_02 tarasvinaM bhImam asahyavIryam 08*0360_03 satyapratijJaM yudhi pANDaveyaM 08*0360_04 dhanaMjayaM mRtyumukhaM nayiSye % K4 V1 B2.4 Da1 Dn1 D1.3-7 cont.: S K1-3 B1.3.5 % D8 T2 ins. after 359*: 08*0361_01 astraM hi me tat pratipannam adya 08*0361_02 yena kSepsye samare zatrupUgAn 08*0361_03 pratApinaM balavantaM kRtAstraM 08*0361_04 tam ugradhanvAnam amitaujasaM ca 08*0361_05 krUraM zUraM raudram amitrasAhaM 08*0361_06 dhanaMjayaM saMyuge 'haM haniSye % On the other hand, T1.3 G M ins. after 7: 08*0362_01 dhruvaM kurUNAm ayam antakAlo 08*0362_02 mahAbhayaH zoNitaughapravAhI 08*0362_03 dhruvaH kSayaH kSatriyapuMgavAnAM 08*0362_04 mahAbhayo 'yaM samupasthito 'dya 08*0362_05 astraM hi me na pratibhAm upaiti 08*0362_06 yena kSayaM zatrugaNAn nayiSye 08*0362_07 tasmAt tam AsAdaya madrarAja 08*0362_08 divyaM dhanur yasya maheSavaz ca 08*0362_09 astrANi divyAni ca santi yasmiMs 08*0362_10 tasmin rathaM prApaya zIghram adya 08*0362_11 zroSyantImaM kathyamAnaM vicitraM 08*0362_12 yAvad bhUmau bhavitAro manuSyAH % M cont.: 08*0363_01 karNaH kRSNau jaghnivAn ekavIraH 08*0363_02 kRSNau karNaM jaghnivantAv athApi % 8.29.13 % For 13ab, D3.4.6.7 % T1.3 G M subst.: 08*0364_01 sahasrarazmipratimaM jvalantaM 08*0364_02 dizaz ca sarvAH pratapantam ugram % 8.29.14 % B2.5 % Da1 Dn1 D1.3.5 S (except T2) ins. after 14: B1 % after 15: 08*0365_01 AzIviSaM durdharam aprameyaM 08*0365_02 sutIkSNadaMSTraM jvalanaprabhAvam 08*0365_03 krodhapradIptaM tv ahitaM mahAntaM 08*0365_04 kuntIputraM zamayiSyAmi bhallaiH % 8.29.18 % After 18, K4 V1 B Da1 % D1-7 S ins.: 08*0366_01 mAnI kRtAstraH kRtahastayogo 08*0366_02 divyAstravic chvetahayaH pramAthI 08*0366_03 tasyAham adyAtirathasya kAyAc 08*0366_04 chiro hariSyAmi zitaiH pRSatkaiH 08*0366_05 yotsyAmy enaM zalya dhanaMjayaM vai 08*0366_06 mRtyuM puraskRtya raNe jayaM vA 08*0366_07 anyo hi na hy ekarathena martyo 08*0366_08 yudhyeta yaH pANDavam indrakalpam % 8.29.22 % After 22, T1.3 G ins.: 08*0367_01 tathApy ahaM pANDavavAsudevau 08*0367_02 yotsye raNe madvidhasyaiva karma 08*0367_03 na prAkRtaH sajjate vai kadA cid 08*0367_04 yaH pratyudIyAt kRSNadhanaMjayau tau % 8.29.23 % M2-4 ins. after 23ab: % T1.3 G, after 23: 08*0368_01 pramIyate bhajater yac ca mitraM 08*0368_02 tac cApi sarvaM mama duryodhane 'sti % M2-4 cont. (cf. 23ab): 08*0369_01 mitraM mitrair nandyate prIyate vA 08*0369_02 saMtrAyate mAnada modate vA % 8.29.24 % After 24, T1 ins.: 08*0370_01 zAnte zatrau zAsate kauravendro 08*0370_02 bhUmiM sarvAM sarvasaMpatsamRddhAm 08*0370_03 prAyeNa tvaM vetsi zalya prabhAvaM 08*0370_04 duryodhanArthaM yudhyato me narendra 08*0370_05 yazortham arthArtham athetarArthaM 08*0370_06 tasmAd ahaM pANDavavAsudevau % 8.29.25 % After % 25, T1 ins.: 08*0371_01 yAhi tattvaM saMgataH pANDavena 08*0371_02 dhanaMjayaM mRtyulokaM nayiSye 08*0371_03 tayA cAhaM mRtyulokaM gamiSye 08*0371_04 yasmAd upAttaM bhArgavAd astravRndam 08*0371_05 tasmAd astraM zatrusaMghe pramAmi [?] % After the above, T1 reads 27 (repeating it in % its proper place) and cont.: T3 G3 ins. after % 26: G1.2 M, after 25: 08*0372_01 zalyAdyAhaM saMgataH pANDavena 08*0372_02 mucyeyaM cej jIvamAnaH kathaM cit 08*0372_03 zazvan mRtyoH syAm anAdhRSyarUpo 08*0372_04 vyaktaM tasmAt saMyugAd vipramuktaH % 8.29.30 % After 30, % K4 V1 B D (except D8; D2 om.) T2 ins.: 08*0373_01 kadA cid vijayasyAham astrahetor aTan nRpa 08*0373_02 ajJAnAd dhi kSipan bANAn ghorarUpAn bhayAnakAn % 8.29.32 % V1 B Da1 Dn1 D1.3-7 T2 ins. after 32: K3 % D8 after 33: 08*0374_01 adAM tasmai gosahasraM balIvardAMz ca SaTzatAn 08*0374_02 prasAdaM na lebhe zalya brAhmaNAn madrakezvara % While; T1.3 G M ins. after 32: 08*0375_01 kadA cid brAhmaNasyAtha homadhenor ahaM nRpa 08*0375_02 ajAnann akSipaM bANaM ghorarUpaM bhayAnakam % 8.29.33 % After 33, K3 D8 % ins. 374* and K4 V1 B D (except D8; D2 om.) ins.: 08*0376_01 yasmAt tvayA pramattena homadhenvA hataH sutaH % While, S ins. after 33: 08*0377_01 yasmAd vatsa tvayA cAtra homadhenvA hataH sutaH 08*0377_02 tasmAt tvam api rAdheya vAkzalyaM mahad Apnuhi 08*0377_03 zvabhre te patitA cakraM % T1.3 G M cont.: T2 ins. after 31a: 08*0378_01 yudhyamAnasya zatruNA 08*0378_02 prApta ekAyane kAle mRtyusAdhAraNe tvayi 08*0378_03 spardhase yena saMgrAme yadarthaM ghaTase 'nizam 08*0378_04 tata eva dhruvaM mRtyuM sUta prApsyasi saMyuge % T1.3 G M cont.: 08*0379_01 ahaM prasAdayAM cakre brAhmaNaM saMzitavratam 08*0379_02 gavAM dazazataM vittaM balIvardAMz ca SaTzatam 08*0379_03 prayacchann AlabhaM kAmaM brAhmaNAt tam ahaM tadA 08*0379_04 dAsIzataM niSkakaNThaM zatam azvatarIrathAn 08*0379_05 kanyAnAM niSkakaNThInAM sahasraM samalaMkRtam % On the other hand, T2 cont. after 378*: 08*0380_01 zalyam uddhartum AyAntaM % 8.29.34 % After 34a, T1 ins.: 08*0381_01 kuJjarAn SaSTihAyanAn 08*0381_02 azvAnAM ca sahasre dve % 8.29.36 % For 36, T1.3 G M subst.: 08*0382_01 yat kiM cin mAmakaM vittaM tvadadhInaM karomi tat 08*0382_02 iti mAM yAcamAnaM vai brAhmaNaH pratyavArayat 08*0382_03 krodhadIptekSaNaH zalya nirdahAnn iva cakSuSA % 8.29.39 % T1.3 G M ins. % after 39ab: T2 (om. lines 1, 2, 4, 7) after 39: 08*0383_01 naitad avyAhRtaM kuryAt sarvaloko 'pi sUtaja 08*0383_02 yan mayoktaM saroSeNa gaccha sUtaja mA ciram 08*0383_03 iti mAm asakRt kruddhaH sa uvAca dvijottamaH 08*0383_04 ete hi somarAjAna IzvarAH sukhaduHkhayoH 08*0383_05 nAhaM bibhemi bIbhatsor na zalya madhusUdanAt 08*0383_06 tasmAd bibhemy ahaM zApAt tena satyena te zape 08*0383_07 saha yuddhaM sametAbhyAm adyedaM samupasthitam 08*0383_08 yuddhe 'smiJ jIvitaM me 'dya zalya saMzayam Agatam 08*0383_09 zakro 'py amararAT tAbhyAm upagamyAhavaM saha 08*0383_10 saMzayaM paramaM gacchet kathaM vA manyate bhavAn % 8.30.3 % After 3ab, B2 ins. (= var. 8.29.29ab): 08*0384_01 nAnyasmAd api kasmAc cid amitAd AtatAyinaH % 8.30.4 % After 4, V1 Da1 D1.5.6 % ins.: 08*0385_01 dandahyamAnAs tIkSNena nIcAH parayazogninA 08*0385_02 azaktAs tat padaM gantuM tato nindAM pracakrire % 8.30.6 % After % 6, K4 V1 B D (except D8) S ins.: 08*0386_01 sakhibhAvena sauhArdAn mitrabhAvena caiva hi 08*0386_02 kAraNais tribhir etais tvaM zalya jIvasi sAMpratam 08*0386_03 rAjJaz ca dhArtarASTrasya kAryaM sumahad udyatam 08*0386_04 mayi tac cAhitaM zalya tena jIvasi me kSaNam 08*0386_05 kRtaz ca samayaH pUrvaM kSantavyaM vipriyaM tava 08*0386_06 samayaH paripAlyo me tena jIvasi madraka 08*0386_07 Rte zalyasahasreNa vijayeyam ahaM parAn 08*0386_08 mitradrohas tu pApIyAn iti jIvasi sAMpratam 08*0386=08 Colophon. 08*0386=08 zalya uvAca 08*0386_09 nanu pralApAH karNaite yAn bravISi parAn prati 08*0386_10 Rte karNasahasreNa zakyA jetuM pare yudhi 08*0386=10 saMjaya uvAca 08*0386_11 tathA bruvantaM paruSaM karNo madrAdhipaM tadA 08*0386_12 paruSaM dviguNaM bhUyaH provAcApriyadarzanam % 8.30.17 % After 17ab, K4 V1 B (except B3) Dn1 % D3.4.6.7 ins.: 08*0387_01 anAvRtA maithune tAH kAmacArAz ca sarvazaH % 8.30.33 % After 33, T2 % G ins.: 08*0388_01 yatra lokezvaraH kRSNo devadevo janArdanaH 08*0388_02 vismRtaH puruSair ugrais teSAM dharmaH kathaM bhavet % 8.30.37 % After 37ab, K4 ins.: 08*0389_01 zrAddhatarpaNakarmeSu te viprA yatra saMsthitAH 08*0389_02 tat sarvaM viphalIbhUtam iti satyavatI zrutiH % 8.30.44 % After 44, % V1 B D (except D8) S (except T2) ins.: 08*0390_01 te kathaM vividhAn dharmAJ jJAsyante hInayonayaH % 8.30.47 % After 47ab, N T2 ins.: 08*0391_01 brAhmaNApasadA yatra tulyakAlAH prajApateH 08*0391_02 vedA na teSAM vedyaM ca yajJA yajanam eva ca 08*0391_03 vrAtyAnAM dAzamIyAnAm annaM devA na bhuJjate 08*0391_04 prasthalA madragAndhArA AraTTA nAmataH khazAH % 8.30.59 % After 59, K3.4 V1 B D S ins.: 08*0392_01 tasmAt teSAM bhAgaharA bhAgineyA na sUnavaH % 8.30.66 % After 66ab, K3 % reads 67ab, repeating it in its proper place, while % K4 V1 B D (except D2.8) S ins. after 66ab: 08*0393_01 brahmaNA nindite dharme sa tvaM loke kim abravIH % 8.30.74 % After 74ab, K4 V1 B D (except D2.8) ins.: 08*0394_01 vAkpAruSyaM govadho rAtricaryA 08*0394_02 bahirgehaM paravastropabhogaH % 8.30.78 % For 78ab, B1-4 Da1 Dn1 D1.3-5.7 T2 subst.: 08*0395_01 tathA rakSaH pizAcAz ca himavantaM nagottamam 08*0395_02 guhyakAz ca mahArAja parvataM gandhamAdanam % After 78, M2-4 ins.: 08*0396_01 naiva pAJcanadAn pApAn samadAn pAti kaz cana % 8.30.81 % After 81, S K2-4 V1 % B D T2 ins.: 08*0397_01 pRthivyAM sarvadezAnAM madrako malam ucyate % K4 B D cont.: 08*0398_01 tathA strINAM ca sarvAsAM madrikA mala ucyate % K4 B D cont.: S K2.3 V1 ins. after 397*: K1 after % 81: 08*0399_01 sIdhoH pAnaM gurutalpAvamardo 08*0399_02 bhrUNahatyA paravittApahAraH % 8.30.82 % For 82, S (except T2) % subst.: 08*0400_01 evaM jJAtvA joSam Assva pratIpaM 08*0400_02 mA sma krudhyaH pApabhRtAM variSThaH 08*0400_03 pUrvaM hatvA tvAM saputraM balaiz ca 08*0400_04 pazcAd dhaMsye vAsudevArjunau ca % 8.30.87 % After 87, K4 V1 B (except % B3) Da1 Dn1 D1.4 (lines 1-6 on marg.).5-7 S (T2 % om. lines 1-4 and 7) ins.: 08*0401_01 sarvatra santi rAjAnaH svaM svaM dharmam anuvratAH 08*0401_02 durmanuSyAn nigRhNanti santi sarvatra dhArmikAH 08*0401_03 na karNa dezasAmAnyAt sarvaH pApaM niSevate 08*0401_04 yAdRzAH svasvabhAvena devA api na tAdRzAH 08*0401=04 saMjaya uvAca 08*0401_05 tato duryodhano rAjA karNazalyAv avArayat 08*0401_06 sakhibhAvena rAdheyaM zalyaM svAJjalyakena ca 08*0401_07 tato nivAritaH karNo dhArtarASTreNa mAriSa % 8.30.88 % After 88, % K4 V1 B1.2 Da1 D1.5.6 ins.: 08*0402_01 idaM tava mayAkhyAtaM kSiptena na tv asauhRdAt % On the other hand, T1 G1.2 M ins. after 88: % T3 G3 after 411*: 08*0403_01 tataH prayAntaM rAdheyaM madrarAjaH smayann iva 08*0403_02 avasphUrjya idaM vAkyam abravIt kurusaMnidhau 08*0403_03 camUM tavemAM vipulAM samRddhAm 08*0403_04 asaMkhyeyAm azvanarAkulAM ca 08*0403_05 tathA praveSTA samare dhanaMjayaH 08*0403_06 kakSaM dahan dIpta ivAzrayAzIH 08*0403_07 rathe sthitau vIra raNe vareNyau 08*0403_08 siMhaskandhau lohitapadmanetrau 08*0403_09 draSTA bhavAn adya vinA prayatnAt 08*0403_10 tathA hi me zakunA vedayanti % 8.31.5 % After 5, K4 V1 % B2.5 D (except D2.4.8) ins.: 08*0404_01 sarvAn eva maheSvAsAn ajayyAn amarair api % 8.31.22 % After the first occurrence of 22cd, % T3 G M1 ins.: 08*0405_01 ArohaNair mahAmAtrais tomarAGkuzapANibhiH % 8.31.24 % T1.3 G M ins. % after the first occurrence of 24: G2 repeats after % the second occurrence of 24: 08*0406_01 bhiNDipAladharAz caiva zUlahastAH sucakriNaH 08*0406_02 teSAM samAgamo ghoro devAsuraraNopamaH % 8.31.36 % After 36, Dn1 ins.: 08*0407_01 arkavaizvAnaraprakhyaM samucchritapatAkinam % Dn1 cont.: S K2-4 B Da1 D1-8 T2 ins. after 36: 08*0408_01 agnir vaizvAnaraH pUrvo brahmenduH saptitAM gataH 08*0408_02 tasmAd yaH prathamaM jAtas taM devA brAhmaNA viduH % Dn1 cont.: 08*0409_01 tam AdyaM prathamaM sRSTaM brahmaNA lokakartRNA % Finally, Dn1 cont.: K1 ins. after 36: S K2-4 B D % T2 after 408*: 08*0410_01 brahmezAnendravaruNAn kramazo yo 'vahat purA 08*0410_02 tam AdyaM ratham AsthAya prayAtau kezavArjunau % On the other hand, S ins. after 36: 08*0411_01 dhanaMjayo mahArAja dakSiNaM pakSam AsthitaH 08*0411_02 bhImaseno mahAbAhur vAmaM pakSam upAzritaH 08*0411_03 sAtyakir draupadeyAz ca svayaM rAjA ca pANDavaH 08*0411_04 vyUhasya pramukhe tasthuH svenAnIkena saMvRtAH 08*0411_05 svabalenArisainyaM tat pratyavasthApya pANDavaH 08*0411_06 pratyavyUhat puraskRtya dhRSTadyumnazikhaNDinau 08*0411_07 tat sAdinAgakalilaM padAtirathasaMkulam 08*0411_08 dhRSTadyumnamukhaM vyUham azobhata mahAbalam 08*0411=08 Colophon. % 8.31.37 % After 37, Dn1 T2 ins.: 08*0412_01 avasthitam idaM vAkyaM madrarAjaH smayann iva % 8.31.38 % After 38ab, K4 Dn1 D7 ins.: 08*0413_01 durvAraH sarvasainyAnAM vipAkaH karmaNAm iva % 8.31.39 % After 39ab, N T2 ins.: 08*0414_01 dhruvam etau mahAtmAnau vAsudevadhanaMjayau % 8.31.40 % After % 40ab, K4 Dn1 T2 ins.: 08*0415_01 camUM tavemAM vipulAM samRddhAm 08*0415_02 asaMkhyeyAm azrukulAkulAM ca 08*0415_03 dhruvaM pravekSaty ajito dhanaMjayaH 08*0415_04 kathaM dahan dIpta ivAzrayAzaH 08*0415_05 amI hayAz candramarIcivarNAH 08*0415_06 kRSNapratodena pratudyamAnAH 08*0415_07 vahanti bIbhatsum udArasattvAH 08*0415_08 sitaprabhAH svabhram ivAbhrasaMghAH % 8.31.42 % For 42cd, T1.3 G M subst.: 08*0416_01 rarAsa dIptalAGgUlam Adityam abhitaH sthitam % 8.31.43 % After 43ab, T1.3 G ins.: 08*0417_01 Adityam abhivIkSante hy azivAH karNa satvarAH % 8.31.51 % After 51ab, K4 % V1 B D (except D8) ins.: 08*0418_01 vibhrAjanti raNe karNa vimAne devatA yathA % K4 V1 B D T2 ins. after 51: T1.3 G M after % 39ab: 08*0419_01 pazya kuntIsutaM vIraM bIbhatsum aparAjitam 08*0419_02 pradharSayitum AyAntaM kapipravaraketanam % 8.31.54 % After 54, T2 ins.: 08*0420_01 yatra kRSNo jagannAtho yatra rAjA yudhiSThiraH 08*0420_02 yatra gANDIvadhRk pArtho kathaM tvaM haMsi tad balam % 8.31.55 % After 55, T2 ins.: 08*0421_01 rathanemisvanaH saMkhye meghasyevAbhigarjitaH 08*0421_02 zrUyate vai yathA vyaktam etau kRSNadhanaMjayau % 8.31.67 % After 67, K4 V1 % B1.2.4.5 D T2 ins.: 08*0422_01 asAv indra ivAsahyaH sAtyakiH sAtvatAM varaH 08*0422_02 yuyutsur upayAty asmAn kruddhAntakasamaH puraH % T2 cont.: T1 ins. after 67ab: T3 G ins. after 67: 08*0423_01 yatra kRSNArjunau vIrau yatra rAjA yudhiSThiraH 08*0423_02 tatra dharmaz ca satyaM ca yato dharmas tato jayaH % 8.31.68 % After 68, K4 ins.: 08*0424_01 tadAsthitam anAjJAya pratyamitramahadbalam 08*0424_02 avyUhatArjuno vyUhaM putrasya tava durjayam % 8.32.6 % After 6ab, N T2 ins.: 08*0425_01 divyavarmAyudhabhRtaH zArdUlasamavikramAH % 8.32.9 % T1.3 G M1.3 ins. after 9ab: T2 after 9: 08*0426_01 udIryamANaM saMrabdhaM dhanaMjayam abhidravat 08*0426_02 tad udyataM mahat sainyaM sAgaraughasamaM jave 08*0426_03 pArthavelAM samAsAdya viSThitaM samadRzyata % 8.32.22 % K3.4 V1 B D ins. after 22: S after App. I % (No. 8): 08*0427_01 evaM mAriSa saMgrAmo naravAjigajakSayaH 08*0427_02 kurUNAM sRJjayAnAM ca devAsurasamo 'bhavat 08*0427=02 Colophon. % 8.32.38 % After 38, V1 (marg.) % B1.3.4 D3.4.7 ins.: 08*0428_01 parivavrur mahArAja pAJcAlAnAM rathA daza % 8.32.42 % After % 42ab, B2-4 ins.: 08*0429_01 nakulaH sahadevaz ca sAtyakiz ca mahArathaH % 8.32.62 % After 62, S ins.: 08*0430_01 sAtyakir vRSasenaM tu viddhvA saptabhir AzugaiH 08*0430_02 punar vivyAdha saptatyA sArathiM ca tribhiH zaraiH 08*0430_03 vRSasenas tu zaineyaM zareNa nataparvaNA 08*0430_04 AjaghAna mahArAja zaGkhadeze mahAratham 08*0430_05 zaineyo vRSasenena patriNA paripIDitaH 08*0430_06 krodhaM cakre mahArAja kruddho vegaM ca dAruNam 08*0430_07 jagrAheSuvarAn vIraH zIghraM sa daza paJca ca % 8.32.64 % After 64ab, N (D2 om.) T2 ins.: 08*0431_01 sa raNe yuyudhAnena visUtAzvarathadhvajaH % 8.32.67 % After 67ab, S K1.2.4 % V1 (marg.) B D (except Dn1 D6; D8 marg.) ins.: 08*0432_01 draupadeyAMs trisaptatyA yuyudhAnaM ca paJcabhiH 08*0432_02 bhImasenaM catuHSaSTyA sahadevaM ca paJcabhiH 08*0432_03 nakulaM triMzatA bANaiH zatAnIkaM ca saptabhiH 08*0432_04 zikhaNDinaM ca dazabhir dharmarAjaM zatena ca 08*0432_05 etAMz cAnyAMz ca rAjendra pravIrAJ jayagRddhinaH 08*0432_06 abhyardayan maheSvAsaH karNaputro vizAM pate % 8.32.73 % After 73, T G ins.: 08*0433_01 sAtyakiM bhImasenaM ca dhRSTadyumnaM zikhaNDinam 08*0433_02 draupadeyAMz ca saMrabdhAn yatamAnAn mahArathAn 08*0433_03 pazyatAM sarvasainyAnAm athaitAn sUtanandanaH 08*0433_04 virathAn rathinaH zreSThAn nimeSArdhAc cakAra ha 08*0433_05 amoghatvAc ca bANAnAM bhUtasaMghA visiSmiyuH % 8.32.75 % T1.3 G M % ins. after 75: T2 after 78: 08*0434_01 pratIcyAM dizi taM dRSTvA prAcyAM pazyAma lAghavAt 08*0434_02 na tu pazyAma rAjendra kva nu karNo vyatiSThata 08*0434_03 iSUn eva sma pazyAmo vikirantaM samantataH 08*0434_04 chAdayanto dizo rAjaJ zalabhAnAm iva vrajAn 08*0434_05 tasya tair iSubhis tIkSNaiH saMpatadbhiH sahasrazaH 08*0434_06 marIcibhir ivoSNAMzoH zitaiH saMnataparvabhiH 08*0434_07 vyAptAH sarvA dizo rAjan yodhAz ca dadRzus tadA 08*0434_08 zaraiH saMvRtam AkAzaM tatrAbhram iva cAbhavat % 8.32.76 % After 76, % S (except T2) ins.: 08*0435_01 tataH punar ameyAtmA karNo rAjan mahArathaH 08*0435_02 nyahanat samare yodhAn yaudhavratam anuSThitaH % 8.32.78 % T1.3 G ins. after 78: T2 ins. 434* (cf. v.l. 75) % after 78 and cont.: 08*0436_01 te hanyamAnAH karNena palAyante dizo daza 08*0436_02 nAdayanto dizaH sarvAH karNatrastA vicetasaH % 8.32.80 % After 80, T3 G % ins.: 08*0437_01 tatas te virathAH zUrA rathAn anyAn samAsthitAH 08*0437_02 parivavrur mahArAja dharmaputraM yudhiSThiram % 8.32.81 % After 81, T3 G ins.: 08*0438_01 muJcanto vividhAn bANAn svarNapuGkhAJ zilAzitAn % 8.33.3 % After 3ab, Dn1 T2 ins.: 08*0439_01 prahartukAmAn aparAn saMdhiteSUMs tathAparAn 08*0439_02 pragRhItAyudhAn bAhUn anyeSAM ca pradhAvatAm 08*0439_03 nijaghAna raNe karNo nAnAzastraniSevitAn % 8.33.10 % After 10ab, S (except T2) ins.: 08*0440_01 tair yodhaiH pramukhe vIraM dRSTvA vivyAdha sAyakaiH 08*0440_02 karNaH pArthazarair viddhas tottrArdita iva dvipaH 08*0440_03 pramathya sahitAn vIrAn yudhiSThiram apIDayat 08*0440_04 tato yudhiSThiraH karNam AsAdya jayatAM varam % 8.33.21 % After 21ab, T3 G1.3 ins.: 08*0441_01 colaM ca cerakaM caiva siMhaladvIpavAsinam 08*0441_02 karNo vivyAdha saMkruddho dAkSiNAtyAn samantataH % 8.33.25 % After 25ab, S ins.: 08*0442_01 chAdyamAnaiH zitair bANaiH svasvanAmAGkitais tadA 08*0442_02 na cacAla raNe karNo mahendro dAnavair iva % After 25, S ins.: 08*0443_01 nijaghAna maheSvAsAn pAJcAlAn ekaviMzatim 08*0443=01 Colophon. 08*0443=01 saMjayaH 08*0443_02 tataH punar ameyAtmA cedInAM pravarAn daza 08*0443_03 nyahanad bharatazreSTha karNo vaikartanas tadA 08*0443_04 tasya bANasahasrANi saMprapannAni mAriSa 08*0443_05 dRzyante dikSu sarvAsu zalabhAnAm iva vrajAH 08*0443_06 karNanAmAGkitA bANAH svarNapuGkhAH sutejanAH 08*0443_07 narAzvakAyAn nirbhidya petur urvyAM samantataH 08*0443_08 karNenaikena samare cedInAM pravarA rathAH 08*0443_09 sRJjayAnAM ca sarveSAM zatazo nihatA raNe 08*0443_10 karNasya zarasaMchannaM babhUva vipulaM tamaH 08*0443_11 nAjJAyata tataH kiM cit pareSAm Atmano 'pi vA 08*0443_12 tasmiMs tamasi bhUte ca kSatriyANAM bhayaMkare 08*0443_13 vicacAra mahAbAhur nirdahan kSatriyAn bahUn % 8.33.26 % After 26, S % ins.: 08*0444_01 tatas teSAM mahArAja pANDavAnAM mahArathAH 08*0444_02 sRJjayAnAM ca sarveSAM zatazo 'tha sahasrazaH 08*0444_03 astraiH karNaM maheSvAMsa samantAt paryavAraya % 8.33.31 % After 31ab, T G ins.: 08*0445_01 babhAse puruSazreSTha udyann iva divAkaraH 08*0445_02 sa zarArpitasarvAGgaz chinnavarmAtha saMyuge 08*0445_03 kSatradharmaM samAsthAya siMhanAdam athAkarot 08*0445_04 naditvA ca ciraM kAlaM pANDavo rabhaso raNe % 8.33.34 % After % 34ab, S ins.: 08*0446_01 jaghAna sUtaM pArthasya pArSNiM ca navabhiH zaraiH % After 34cd, K3 D8 ins.: 08*0447_01 hatvA sUtaM ca pArthasya pRSThagopaM ca sAyakaiH % N ins. % after 34: T2 after App. I (No. 10): 08*0448_01 kAlavAlAs tu ye pArthaM dantavarNAvahan hayAH 08*0448_02 tair yuktaM ratham AsthAya prAyAd rAjA parAGmukhaH % 8.33.36 % After 36ab, Dn1 T2 ins.: 08*0449_01 vajracchatrAGkuzair matsyair dhvajakUrmAmbujAdibhiH 08*0449_02 lakSaNair upapannena pANinA pANDunandanam 08*0449_03 pavitrIkartum AtmAnaM skandhopari samaspRzat 08*0449_04 grahItum icchan sa balAt kuntIvAkyaM ca so 'smarat 08*0449_05 taM zalyaH prAha mA karNa gRhNIthAH pArthivottamam 08*0449_06 gRhItamAtro hatvA tvAM mA kariSyati bhasmasAt % 8.33.39 % After 39, Bom. ed. and S % ins.: 08*0450_01 vaktavyA mAriSAnye tu na vaktavyAs tu mAdRzAH 08*0450_02 mAdRzAn hi bruvan yuddhe etad anyac ca lapsyase 08*0450_03 svagRhaM gaccha kaunteya yatra vA kezavArjunau 08*0450_04 na hi tvAM samare rAjan hanyAt karNaH kathaM cana 08*0450=04 Colophon. % T1.3 G M cont.: 08*0451=00 saMjayaH 08*0451_01 varapradAnaM kuntyAs tu karNaH smRtvA mahArathaH 08*0451_02 vadhaprAptaM tu kaunteyaM nAvadhIt puruSottamam % 8.33.47 % After 47, S (except T2) ins.: 08*0452_01 udgataH pratisRSTAnAM zastrANAM ca tatas tataH % 8.33.51 % After % 51ab, B2 ins.: 08*0453_01 pralutvA vIra zailAnAM zikharANi dvipopamAH % 8.33.56 % After 56, Dn1 ins.: 08*0454_01 tavAyaM na tavaivAyaM mamAyam iti vallabhaH % Dn1 cont.: T2 ins. after 56: 08*0455_01 pariSvakto vijAnAti nArIbhir uparisthitaH 08*0455_02 iti bAhulatApAzapAzino divyarUpiNaH 08*0455_03 samAdhAyApsaraHsaMghA nAnAyAnair divaM yayuH % 8.34.1 % After 1ab, K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-5.7 % ins.: 08*0456_01 duryodhano mahArAja vArayAm Asa sarvazaH 08*0456_02 yodhAMz ca svabalaM caiva samantAd bharatarSabha % 8.34.3 % After 3ab, K4 V1 B Da1 Dn1 % D1-7 T2 ins.: 08*0457_01 madrarAjam uvAcedaM yAhi bhImarathaM prati 08*0457_02 evam uktaz ca karNena zalyo madrAdhipas tadA % 8.34.21 % After 21, Dn1 T2 % ins.: 08*0458_01 saMzayaH sumahAJ zalya prApya bhImam ariMdamam % 8.34.22 % After 22, K4 Dn1 T2 % (om. lines 3-6) ins.: 08*0459_01 bhImasenaM samAsAdya mayA zakyaM nivartitum 08*0459_02 mUrtimantam ahaM manye mArutiM marutAM patim 08*0459_03 yudhiSThiraM bhImam ihAtha zaknuyAM 08*0459_04 yamau tathA daNDadharaM yamaprabham 08*0459_05 tair eva naH sukhakaram Ahavo 'stu 08*0459_06 vrajAmi bIbhatsum ahaM gadAdharam % 8.34.24 % For 24cd, S (except T2) subst.: 08*0460_01 nirapekSaz ca yudhyasva zaktiM svAM saMpradarzayan % 8.34.26 % After 26cd, T G3 M ins.: 08*0461_01 evam uktvA tato rAjan rAdheyo rathinAM varaH % 8.34.30 % After 30e, S (except T2) ins.: 08*0462_01 nAtikRcchrAd dhasann iva 08*0462_02 bhImaseno mahAbAhuH % 8.34.40 % After 40, T2.3 G ins.: 08*0463_01 rudhireNAvasiktAGgo gatAsuvad ariMdamaH % 8.35.11 % After 11cd, S (except T2) ins.: 08*0464_01 azobhata mahArAja pUrNacandra ivAmbare % 8.35.22 % After % the above passage, K4 Dn1 D4.6.7 ins.: 08*0465_01 Ajaghne bahubhir bANair dhvajam ekeSuNAhanat 08*0465_02 sArathiM cAsya bhallena preSayAm Asa mRtyave % K4 Dn1 D4.6.7 cont.: V1 B Da1 D1.3.5.8 S ins. % after App. I (No. 12): 08*0466_01 chittvA ca kArmukaM tUrNaM pANDavasyAzu patriNA % 8.35.24 % For, % 24ab, Dn1 D8 S subst.: 08*0467_01 tato 'marSI mahAtejA viratho rathinAM varaH % S K V1 B % D1.3-5.7.8 ins. after 24: D2.6 ins. after 471*: 08*0468_01 avaplutya ca vegena tava sainyaM vizAM pate 08*0468_02 vyadhamad gadayA bhImaH zaran meghAn ivAnilaH % D8 cont.: Dn1 S ins. after 24: 08*0469_01 gadayA ca mahArAja karNasya rathakUbaram 08*0469_02 pothayAm Asa saMkruddhaH samare zatrutApanaH % S cont.: 08*0470_01 sa krodhavazam ApannaH pANDuputraH pratApavAn 08*0470_02 vidrAvya gadayA vIras tava putrAn mahAhave % On the other hand, D2.6 ins. after 24: 08*0471_01 karNaM zalyaM ca yugapad gadayA prahasann iva 08*0471_02 apAtayad rathopasthe nihatya vinanAda ha % 8.35.26 % After 26, Dn1 S ins.: 08*0472_01 te 'bhyarditA mArutinA vinadanto bhRzAturAH % 8.35.54 % After 54ab, D2 ins.: 08*0473_01 upAsarpata vegena anyonyena narAdhipa % 8.35.55 % After 55ab, T1.3 G ins.: 08*0474_01 harSeNa mahatA yuktaiH kurupANDavasainikaiH % 8.36.6 % After 6ab, T1.3 G ins.: 08*0475_01 hastino 'zvAn rathAMz caiva % T1.3 G1.3 % M2-4 ins. after 6: M1 after 6abc: 08*0476_01 hayAs tryaGgaM ca mAriSa % T1.3 G1.3 cont.: T2 ins. after 6: 08*0477_01 narAz ca mamRdus tryaGgaM rathAs tryaGgaM ca mAriSa % Finally, T G1.3 cont.: M ins. after 476*: 08*0478_01 zaratomaranArAcair gadAzaktiparazvadhaiH % 8.36.9 % T2.3 G2.3 M ins. after 9cd: T1 G1 % after 9: 08*0479_01 baddhacUDAmaNivaraiH zirobhiz cArukuNDalaiH 08*0479_02 ujjhitair vRSabhAkSANAM bhrAjate sma vasuMdharA % After 9, T3 % G3 M ins.: 08*0480_01 bhUr babhau bharatazreSTha zAntArcirbhir ivAgnibhiH % 8.36.11 % After % 11, S ins.: 08*0481_01 agamyakalpA pRthivI sarvato bhRzadurgamA % 8.36.13 % After 13, % T1.3 G1.3 M1 ins.: 08*0482_01 tathA rejU raNe nAgA rudhireNa samAplutAH % 8.36.31 % After 31, K4 B Da1 Dn1 D1.3-5.7 M1 ins.: 08*0483_01 bhIruvitrAsakAriNyaH zUrANAM harSavardhanAH % 8.37.7 % After 7, S (except T2) % ins.: 08*0484_01 vivyAdha samare rAjan suzarmA krodhamUrcchitaH % 8.37.11 % After 11, % N ins.: 08*0485_01 nigRhya taM pracukruzur vadhyamAnAH zitaiH zaraiH % D8 cont.: K4 Dn1 (reading line 2 after st. 14) % D2 S ins. after 12ab: 08*0486_01 nigrahItum upAkrAman krodhAviSTAH samantataH 08*0486_02 nigRhya taM rathaM tasya yodhAs te tu sahasrazaH % Dn1 D8 S (lines 4 and 5 after st. 14) cont.: 08*0487_01 rathabandhaM pracakrur hi pANDavasyAmitaujasaH 08*0487_02 ratham AruruhuH ke cit pArthakRSNau jighRkSavaH 08*0487_03 saMzaptakAnAM yodhAs te siMhanAdAMz ca nedire 08*0487_04 sa rathas tair gRhItas tu pANDavasya mahAtmanaH 08*0487_05 syandamAno nAzakat tu tad adbhutam ivAbhavat % Dn1 cont.: 08*0488_01 tataH pArtho mahAbAhuH saMvRtas tair mahArathaiH 08*0488_02 nigRhItaM rathaM dRSTvA tAMz cAbhidravato bahUn % On the other hand, D2 cont. after 486*: 08*0489_01 rathavadhaM pracukSus te sarve tatra mahAhave % 8.37.16 % After 16ab, Dn1 S ins.: 08*0490_01 tAMs tApayitvA samare pArthaH parapuraMjayaH % 8.37.18 % After 18, Dn1 D8 S ins.: 08*0491_01 pazya tAn adya samare matprayuktaiH sutejanaiH 08*0491_02 patyamAnAn raNe kRSNa zarair AzIviSopamaiH % 8.37.19 % After 19ab, S (except T2) ins.: 08*0492_01 vyanAdayad ameyAtmA devadattaM mahAmRdhe 08*0492_02 devadattasvanaM zrutvA kezavo 'pi mahAyazAH % 8.37.21 % For 21, Dn1 D8 S subst.: 08*0493_01 nAgam astraM tataH pArthaH prAduz cakre hasann iva 08*0493_02 pAdabandhaM sa teSAM vai cakre tena mahAstravit % 8.37.24 % After 24, N ins.: 08*0494_01 te baddhAH pAdabandhena na zekuz ceSTituM nRpa 08*0494_02 tatas tAn avadhIt pArthaH zaraiH saMnataparvabhiH 08*0494_03 sarvayodhA hi samare bhujagair veSTitAbhavan % 8.37.28 % After 28, S K V1 B D2-4.6-8 ins.: 08*0495_01 vividhAni ca zastrANi pratyavidhyanta sarvazaH % 8.37.30 % Dn1 T2 M % ins. after 30cd: T1.3 G after 31ab: 08*0496_01 so 'tividdho maheSvAsaH zarair AzIviSopamaiH % T1.3 G M cont.: Dn1 T2 ins. after 31cd: 08*0497_01 suzarmANaM mahArAja krodhAviSTo mahArathaH 08*0497_02 tataH zarazataiH pArthaH saMchAdyainaM kSaNAd raNe 08*0497_03 diza AvArayAm Asa bANais tatra mahAstravit 08*0497_04 vimukhIkRtya samare suzarmANaM dhanaMjayaH % After 30, N T G ins.: 08*0498_01 tata uccukruzuH sarve hataH pArtha iti sma ha 08*0498_02 tataH zaGkhaninAdAz ca bherIzabdAz ca puSkalAH 08*0498_03 nAnAvAditraninadAH siMhanAdAz ca jajJire % 8.37.32 % After 32, T3 G3 ins.: 08*0499_01 rarAja samare rAjaJ zakro nighnann ivAsurAn % 8.37.38 % After 38, T1.2 ins.: 08*0500_01 jitvA tAn nyahanat pArthaH zatrUJ zakra ivAsurAn % 8.38.3 % After 3, Dn1 T2 ins.: 08*0501_01 bhImasenaM sapAJcAlaM cedikaikeyasaMvRtam 08*0501_02 vaikartanaH svayaM yuddhvA vArayAm Asa kArmukaiH 08*0501_03 tataz cedikarUSAMz ca sRJjayAMz ca mahArathAn 08*0501_04 karNo jaghAna saMkruddho bhImasenasya pazyataH % 8.38.5 % After 5, T G ins.: 08*0502_01 mahad AsIt tadA yuddhaM muhUrtAd iva dAruNam 08*0502_02 kruddhayoH samare rAjan rAmarAvaNayor iva % 8.38.8 % After 8ab, % T1.3 G ins.: 08*0503_01 tatas tu nizitais tIkSNaiH kSuraprair hemabhUSaNaiH % 8.38.39 % For 39cd, Dn1 D8 M subst.: T2 ins. after 39ab: 08*0504_01 hArdikyaM chAdayAm Asa pArSato nizitaiH zaraiH % 8.39.28 % After 28c, T2.3 G ins.: 08*0505_01 tasminn eva camUmukhe 08*0505_02 tad balaM pANDaveyasya droNaputrazarArciSA 08*0505_03 tApayan bharatazreSTha gabhastibhir ivAMzumAn 08*0505_04 tat tApyamAnaM tIkSNAgrair brAhmaNasya ca sAyakaiH 08*0505_05 kSubhyate pANDavaM sainyaM % After line 3, % G2 ins.: 08*0506_01 tad bhajyamAnaM marSeNa brAhmaNasya zarAhatam % 8.39.30 % After 30, T G ins.: 08*0507_01 jAnAmi tvAM yudhi zreSThaM vIryavantaM balAnvitam 08*0507_02 kRtAstraM kRtinaM caiva tathA laghuparAkramam 08*0507_03 balam etad bhavAn sarvaM pArSate yadi darzayet 08*0507_04 tatas tvAM balavantaM ca kRtavIryaM ca vidmahe 08*0507_05 sa hi vai pArSataM dRSTvA samare zatrusUdanam 08*0507_06 bhavet tava balaM kiM cid bravImi tvAM na tu dvija % 8.40.18 % After 18ab, % Dn1 ins.: 08*0508_01 nakulaH sahadevaz ca krodhaM tIvraM samAsthitau 08*0508_02 tAM bANavRSTiM rAjJas tu zaraiH zatasahasrabhiH (sic) 08*0508_03 chAdayAm Asatur ubhau bANaughais tanayaM tava 08*0508_04 tatas tayor mahArAja sRjator anizaM zarAn % 8.40.19 % After 19ab, Dn1 ins.: 08*0509_01 krodham AsthAya paramaM niHzvasaMz ca yathoragaH 08*0509_02 bANAndhakAraM sasRje tava putras tayos tadA % 8.40.31 % D6 ins. after 31: D2 after 31ab: 08*0510_01 vivyAdha vividhair bANaiH kAlAntakayamopamaiH % 8.40.64 % After 64ab, V1 B4 Dn1 % D3.4.7 ins.: 08*0511_01 pAJcAlAn atha nighnantaM karNaM dRSTvA mahAraNe % 8.40.68 % After 68ab, T2 ins.: 08*0512_01 sAtyakiM ca mahArAja nAtyavartata saMyuge % After 68, N (Dn1 om. from line 3 up to 69ab) ins.: 08*0513_01 taiH karNasyAbhavad yuddhaM ghorarUpaM vizAM pate 08*0513_02 tAdRg yAdRk purA vRttaM devAnAM dAnavaiH saha 08*0513_03 tAn sametAn maheSvAsAJ zaravarSaughavarSiNaH 08*0513_04 eko 'bhyabhavad avyagras tamAMsIva divAkaraH % 8.40.69 % After 69ab, N (D2 after line 2 of 513*) ins.: 08*0514_01 sarvato 'bhyahanat kruddho yamadaNDanibhaiH zaraiH 08*0514_02 bAhlIkAn kekayAn matsyAn vAsAtyAn madrasaindhavAn % 8.40.71 % After 71, T1.2 G M1 ins.: 08*0515_01 tADitAH sahasA nAgA bhImasenena mAriSa 08*0515_02 nipatanti sma vegena vajrarugNA ivAcalAH % T1.2 G M1 cont.: M2-4 ins. after 71: 08*0516_01 nihatais tair mahArAja vegavadbhir mahAgajaiH 08*0516_02 zuzubhe vasudhA rAjan vikIrNair iva parvataiH % 8.40.75 % After 75, K4 V1 % B Da1 Dn1 D1.3-5.7 ins.: 08*0517_01 tadvat tava balaM tad vai nizcalaM samavasthitam % 8.40.76 % After 76cd, K4 V1 B Da1 Dn1 D1-5.7 % S ins.: 08*0518_01 tad balaM bharatazreSTha vadhyamAnaM parasparam % After 76, S K B (except B5) % D3.4.7.8 M1 ins.: 08*0519_01 jagAma bharatazreSTha vadhyamAnaM parasparam % 8.40.80 % After 80ab, T G ins.: 08*0520_01 durjayA hy eva samare devair api savAsavaiH % After % 80, T G ins.: 08*0521_01 kuravaz cApi dhAvanti bhImasenabhayArditAH % 8.40.82 % After 82ab, T G % ins.: 08*0522_01 durjayA hy eSa samare devadAnavarAkSasaiH % 8.40.87 % After 87, N ins.: 08*0523_01 meghastanitanirhrAdaH sa ratho vAnaradhvajaH 08*0523_02 calatpatAkas tAM senAM vimAnaM dyAm ivAvizata % 8.40.89 % After 89, S ins.: 08*0524_01 krodhatAmrekSaNau zUrau zuzubhAte mahAbalau 08*0524_02 madotkaTau yathA nAgau dRSTisaMcAracAriNau % 8.40.94 % After 94cd, G ins.: 08*0525_01 duryodhanena te sArdhaM jAtavegAH samantataH % After 94, K4 V1 B Da1 % D1.3-5.7 ins.: 08*0526_01 zaravarSair mahArAja sarvataH pANDunandanam % 8.40.98 % After 98, N T G ins.: 08*0527_01 mahI viyad dizaH sarvAH samudrA girayo 'pi vA 08*0527_02 sphuTantIti janA jajJuH pArthasya talanisvanAt % 8.40.102 % After 102, M2-4 ins.: 08*0528_01 kAmbojas tu tataH kruddho dRSTvA pArthaM mahAratham % 8.40.103 % After 103ab, % M2-4 ins.: 08*0529_01 acodayata yantAram arjunAyaiva mAM vaha 08*0529_02 tatas taM rathinAM zreSThaM bahudakSiNam Ahave 08*0529_03 arjunasya rathaM kSipraM prApayAm Asa sArathiH 08*0529_04 tato 'rjunaM tribhir bANair viddhvA bhArasahair yudhi 08*0529_05 kezavaM navabhI rAjan bAhvor urasi cAparyat 08*0529_06 tataH kruddho mahArAja pANDavaH paravIrahA % 8.40.111 % After % 111, S K1.2.4 V1 B D ins.: 08*0530_01 krodhAmarSavivRttAsyo lohitAkSo babhau balI 08*0530_02 antakAle yathA kruddho mRtyuH kiMkaradaNDabhRt 08*0530_03 tataH prAsRjad ugrANi zaravarSANi saMghazaH 08*0530_04 tair visRSTair mahArAja vyadravat pANDavI camUH 08*0530_05 sa dRSTvaiva tu dAzArhaM syandanasthaM vizAM pate 08*0530_06 punaH prAsRjad ugrANi zaravarSANi mAriSa % On the other hand, S ins. after 111: 08*0531_01 tayor AsIn mahad yuddhaM dharmabhrAtror anaiSThikam 08*0531_02 visiSmApayiSor lokaM yazaz cottamam icchatoH 08*0531_03 saMzaptakAMs tu kaunteyaH kurUMz cApi vRkodaraH 08*0531_04 sUtaputras tu pAJcAlAn bhUyo 'ghnaMs tvaritAH zaraiH 08*0531_05 evam eSa mahArAja vinAzaH pRthivIkSitAm 08*0531_06 AsIt kruddhe 'rjune karNe bhImasene ca dAruNe % T2.3 G2.3 M1 cont.: 08*0532_01 yuddhaM ghoraM tathA tv AsIt tridhAbhUte camUmukhe % 8.40.123 % V1 B4.5 D % (except D8) ins. after 123: T G2.3 M after 124a: 08*0533_01 kaccid vIryaM yathApUrvaM bhujayor vA balaM tava % 8.40.124 % K4 V1 B % (except B3) D (except D8) ins. after 124: T G2.3 % M after 533*: 08*0534_01 udIryamANaM hi raNe pazyAmi drauNim Ahave 08*0534_02 guruputra iti hy enaM mAnayan bharatarSabha 08*0534_03 upekSAM kuru mA pArtha nAyaM kAla upekSitum % 8.40.130 % S K1.2.4 V1 B D ins. after % 130: K3 after 108a: 08*0535_01 vartamAne tathA raudre rAjan vIravarakSaye 08*0535_02 utthitAny agaNeyAni kabandhAni samantataH 08*0535_03 yudhiSThiro 'pi saMgrAme prahArair gADhavedanaH 08*0535_04 krozamAtram apakramya tasthau bharatasattama % 8.41.5 % After 5, % N ins.: 08*0536_01 anuprayAti saMgrAme hatAn pazya ca sRJjayAn % 8.41.7 % N ins. after 7: S (except M1) after 8.42.57: 08*0537_01 evam eSa kSayo vRttaH pRthivyAM pRthivIpate 08*0537_02 tAvakAnAM pareSAM ca rAjan durmantrite tava % 8.42.6 % After 6, T G M2-4 ins.: 08*0538_01 prayudhyator mahAraGge balinor vijigISatoH % 8.42.8 % T1.3 G ins. after 8ab: T2 after 8cd: 08*0539_01 vavarSa zaravarSANi toyavarSAn ivAmbudaH % 8.42.11 % After % 11ab, V1 B Da1 D1.3-7 ins.: 08*0540_01 chAdayAm Asa samare zarair AzIviSopamaiH % 8.42.18 % After 18, S % (except G1) ins.: 08*0541_01 sa dRSTvA samare karNaM pArSataM ca mahAratham % 8.42.19 % After 19ab, S ins.: 08*0542_01 rathaM rathena saMpIDya zatruvIryapraNAzanaH % 8.42.20 % For 20cdef, S % subst.: 08*0543_01 chAdayAm Asa samare yatamAno mahArathaH 08*0543_02 yatnataH parayA zaktyA dhRSTadyumnaM mahAraNe % S cont.: 08*0544_01 yodhayAm Asa samare kruddharUpo vizAM pate % 8.42.21 % After 21, K3 B D % S ins.: 08*0545_01 sa jJAtvA samare ''tmAnaM zastreNAvadhyam eva tu 08*0545_02 javenAbhiyayau drauNiM kAlaH kAlam iva kSaye % 8.42.22 % After 22, Dn1 ins.: 08*0546_01 tato roSaparItAtmA dhRSTadyumno 'py amarSaNaH 08*0546_02 provAca cainaM saMrabdho droNaputraM paraMtapaH % While S ins.: 08*0547_01 pragRhya mahatI cApe zarAsanavirAjite % 8.42.24 % After 24, Dn1 ins.: 08*0548_01 pataGgadarzanenAdya darzanena vyapohyate 08*0548_02 zazismaraNatanmAtrAn vaMzAn kRtam apohyate 08*0548_03 mayA mArayitavyas tvaM pazumAreNa pArSata 08*0548_04 adya zvo vA parazvo vA satyam etad bhaviSyati % 8.42.26 % After 26, % G1.2 ins.: 08*0549_01 eSa te prativAkyaM vai asir dAsyati mAmakaH 08*0549_02 yena kRttaM tava pitur yatamAnasya tac chiraH % 8.42.32 % After 32ed, S ins.: 08*0550_01 sAtyakiM ca mahArAja yodhAMz cAnyAn sahasrazaH % 8.42.33 % After 33ab, S ins.: 08*0551_01 kSurapreNa sutIkSNena pazyatAM sarvayodhinAm % 8.42.34 % After 34ab, Dn1 ins.: 08*0552_01 sa zaktiM prAhiNot tasmai tAM drauNir vyadhamac charaiH 08*0552_02 tAM nikRttAM raNe dRSTvA drauNinA pArSato balI 08*0552_03 parighaM ghoram AdAya kArtasvaravibhUSitam 08*0552_04 cikSepa bhujavIryeNa pArSato vai purA nadan 08*0552_05 tam ApatantaM parighaM droNaputrasya lAghavAt 08*0552_06 ciccheda bahudhA rAjaJ zarair atiratho raNe % After 34, Dn1 ins.: 08*0553_01 pArSatasya tataH kruddho droNaputraH paraMtapaH % 8.42.36 % After 36e, S ins.: 08*0554_01 dhanvino bAhuzAlinaH 08*0554_02 pazyatAM sarvasainyAnAM % 8.42.38 % After 38, S (except % M1) ins.: 08*0555_01 pragRhya vipulaM khaDgaM jAtarUpapariSkRtam % 8.42.40 % For 40abcd, T1.3 subst.: 08*0556_01 etasminn eva kAle tu kezavaH paravIrahA 08*0556_02 abravId bharatazreSTham arjunaM jayatAM varam 08*0556_03 pazya drauNiM pArSatasya yatamAnaM vadhaM prati % 8.42.47 % After 47ab, K1.3.4 B % D S ins.: 08*0557_01 utsRjya samare rAjan pAJcAlyam amitaujasam % 8.43.1 % After the ref., S ins.: 08*0558_01 teSAM pravRtte saMgrAme vipule zoNitodake 08*0558_02 rarAja lohitenorvI saMraktA bahudhA bhRzam 08*0558_03 tato rajasi saMzAnte rudhireNa samantataH % T3 G3 cont.: 08*0559_01 tadA vilokya pArthaM ca kRSNo vacanam abravIt % 8.43.17 % After 17, B2 ins.: 08*0560_01 karme sute kRtaM rASTraM jIvitaM zatrutApanaH % while, Dn1 D8 (om. line 2) ins. after 17: 08*0561_01 nityAnazanasaMgrAme samAptavratanizcayaH 08*0561_02 yo vatsodayikaM zrAddhe vizeSeNa mahIbhujA % Dn1 D8 cont.: K4 V1 B Da1 D1-7 ins. after 17: % B2 (line 2 only) after 560*: 08*0562_01 karNena cAbhiyukto 'yaM bhUpatiH zatrutApanaH 08*0562_02 saMzayaM samanuprAptaH pANDavo vai yudhiSThiraH % 8.43.20 % B2 % ins. after 20: Dn1 after 21ab: 08*0563_01 astrair nAnAvidhaiz citraiH kauravAH pArtha saMyuge % 8.43.26 % After 26ab, Dn1 ins.: 08*0564_01 drAvyamANA raNe pArtha karNenAmitatejasA % 8.43.35 % Dn1 ins. after % 35ab: T1.3 G subst. for 35ab: 08*0565_01 trAsayitvA raNe pArtha rAdheyo rathinAM varaH % 8.43.37 % After 37, Dn1 ins.: 08*0566_01 rAdheyaH kauravIM senAM rakSamANaH samantataH % 8.43.42 % After 42ab, K4 V1 % B (except B1) D (except D2.8) S ins.: 08*0567_01 prArthayan samaraM pArtha tvayA saha paraMtapa % After 42, K4 B5 Da1 % Dn1 D1.5 S ins.: 08*0568_01 eSa hy amarSI zUraz ca dhArtarASTrahite rataH 08*0568_02 tvAM na marSayate pArtha nityam eva sumandadhIH % K4 S cont.: 08*0569_01 ekAkinaM ca dRSTvainaM dhArtarASTro raNAjire % S cont.: Dn1 ins. after 568*: 08*0570_01 tvAM ca pArthAbhisaMrabdhaM karNaM prati mahAratham % 8.43.43 % For 43ab, S % subst.: Dn1 ins. after 575*: 08*0571_01 asau duryodhanaH kruddho rathAnIkena daMzitaH % 8.43.44 % S K V1 (repeating after % 49ab) B2.3 (both repeating after 49ab) Da1 D1-8 % (D8 repeating after 49) ins. after 44: B4.5 after % 48: Dn1 after 49: T G after 49ab (followed by % the repetition of 44cd in T2): 08*0572_01 adInayor vizrutayor yuvayor yotsyamAnayoH 08*0572_02 devAsure pArtha mRdhe devadAnavayor iva % V1 B2-5 Dn1 D8 T G cont.: 08*0573_01 pazyantu kauravAH sarve tava pArtha parAkramam % B2-5 G2 cont. after 573*: S K B1 Da1 D1-7 after % 572*: V1 after 49cd: D8 ins. after 577*: 08*0574_01 tvAM ca dRSTvAtisaMrabdhaM karNaM ca bharatarSabha 08*0574_02 asau duryodhanaH kruddho nottaraM pratipadyate % 8.43.45 % After 45, K3 repeats line 2 of 574* and Dn1 ins.: 08*0575_01 sahitaH sa tu duSTAtmA dhArtarASTro 'bhyavartate 08*0575_02 eSa eva nihantavyo mUlaM vairasya bhArata 08*0575_03 mUle chinne yathA nAzaH zAkhAnAM jAyate dhruvam 08*0575_04 tathA duryodhane pArtha hate syur akhilA hatAH 08*0575_05 dhArtarASTrA mahAbAho sabhRtyAmAtyabAndhavAH 08*0575_06 pazya sarve yathA yodhA yAnti bhImarathaM prati 08*0575_07 bhImo 'pi ze[ro]SatAmrAkSo hanti zatrUn azeSataH 08*0575_08 eSa dharmasuto rAjA yamAbhyAM paripAlitaH 08*0575_09 duryodhano 'pi karNena rakSyate sasutena ca 08*0575_10 kRtavarmA kRpo drauNI rakSanto 'nyonyam uttamAH 08*0575_11 kulUkaH zakuniz caiva kRtvA rakSAM sthitAv ubhau % 8.43.48 % After 48, B4.5 % read 572*, 573* and 574*; while S and Bom. ed. ins. after 48: 08*0576_01 droNaputraM puraskRtya tataH zIghraM ca sUdaya 08*0576_02 nikRtyaitad rathAnIkaM balinaM lokavizrutam % 8.43.49 % After % 49, Dn1 ins. 572*, 573* and cont.: 08*0577_01 bhUtAni caiva sarvANi kurupAJcAlasRJjayAH % 8.43.63 % After 63, N ins.: 08*0578_01 zastram Acchidya zatrUNAM sAyudhAnAM nirAyudhAH 08*0578_02 tenaivaitAn amoghAstrA nighnanti ca nadanti ca 08*0578_03 zirAMsy etAni pAtyante zatrUNAM bAhavo 'pi ca 08*0578_04 rathanAgahayA vIrA yazasyAH sarva eva ca % 8.43.64 % After 64ab, Dn1 D8 % ins. (D8 repeating the same after 66): 08*0579_01 pAJcAlair mAgadhaiz caiva yodhA nItA yamakSayam % After the above, D8 repeats line 3 of 578*. % On the other hand, S (except T2) ins. after 64ab: 08*0580_01 tyaktvA prANAn maheSvAsaiH pAJcAlaiH paripAtyate % 8.43.65 % For 65, S (except T2) subst.: 08*0581_01 suhRdaz ca parAkrAntAH kRpakarNAdayo vibho 08*0581_02 nivAraNe maheSvAsAH pAJcAlAnAM paraMtapa % 8.43.66 % S K1.2.4 V1 B Da1 D1-7 ins. after 66cd: Dn1 % D8 after 65ab: 08*0582_01 pAJcAleSv abhibhUteSu dviSadbhir apabhIr nadan 08*0582_02 zatrupakSam avaskandya zarAn asyati mArutiH % On the other hand, T1.3 G M1.3.4 ins. after 66cd: % M2 after 66: 08*0583_01 rathAz ca vimukhAH sarve nivRtte bharatarSabhe % After 66, D8 % repeats 579*. K3.4 V1 B (except B3) Da1 Dn1 % D1-7 ins. after 66: D8 after the repetition of 579*: 08*0584_01 rathAz caite suvitrastA bhImasenabhayArditAH % 8.43.67 % For 67ab, Dn1 subst.: 08*0585_01 nAnA nAgA hatA bANair bhImena prapatanty amI % For 67, T2 M1 subst.: 08*0586_01 bhImasenena mAtaGgAH prApitA yamasAdanam 08*0586_02 girINAM zikharANIva nipatanti nararSabha % 8.43.68 % After 68, S ins.: 08*0587_01 ete dravanti kuravo bhImasenabhayArditAH 08*0587_02 tyaktvA rathAn gajAMz caiva hayAMz caiva sahasrazaH 08*0587_03 hastyazvarathapattInaM dravatAM nisvanaM zRNu 08*0587_04 bhImasenasya ninadaM drAvayANasya kauravAn % 8.43.75 % After 75, S and Bom. ed. % ins.: 08*0588_01 na zaknuvanti vai pArthaM pArthivAH samudIkSitum 08*0588_02 madhyaMdinagataM sUryaM yathA durbalacakSuSaH 08*0588_03 ete bhImasya saMtrastAH siMhasyevetare mRgAH 08*0588_04 zaraiH saMtrAsitAH saMkhye na labhante sukhaM kva cit % T1.3 G cont.: 08*0589_01 rAjAnaM ca mahAbAhuM pIDayanty AttamanyavaH 08*0589_02 rAdheyo bahubhiH sArdham asau gacchati vegitaH 08*0589_03 varjayitvA tu bhIruM taM pArzvato hy Anayad dhanuH 08*0589_04 taM pAlayan mahArAjaM dhArtarASTro balAnvitaH % 8.43.76 % After the ref., S and Bom. ed. ins.: 08*0590_01 etac chrutvA mahAbAhur vAsudevAd dhanaMjayaH % 8.43.77 % After 77ab, K4 % V1 B Da1 D1.3-5.7 ins.: 08*0591_01 prabhagnAH samare bhItAH dizo daza mahAbalAH % For 77cd, % T1.3 G subst.: 08*0592_01 zakrasyAtithitAM prAptAH samapadyanta vijvarAH % While T2 M subst. for 77cd: 08*0593_01 vizokAH samapadyanta zakrasyAntikatAM gatAH % S cont.: 08*0594_01 nArAyaNAMs tu gopAlAn vyadhamat pANDunandanaH 08*0594_02 uttamaM vegam AsthAya caNDavAyur ghanAn iva 08*0594_03 anvakIryanta bhItAs te tatra tatraiva bhArata 08*0594_04 lulitAMz ca tataH zUrAn ahanat puruSottamaH % 8.44.2 % After 2ab, T1.3 G ins.: 08*0595_01 avazeSaM na pazyAmi mama sainyeSu saMjaya 08*0595_02 aho bata dazAM prApto na hi zakSyAmi jIvitum 08*0595_03 jayakAGkSI kathaM sUta putrANAm anivartinAm 08*0595_04 kathaM jIvAmi nihatAJ zrutvA ca mama sainikAn 08*0595_05 bahunAdya kim uktena daivaM teSAM parAyaNam % 8.44.3 % After the ref., T1.3 G ins.: 08*0596_01 kSayas teSAM mahAJ jAto rAjan durmantrite tava % After 3, T1.3 G ins.: 08*0597_01 tiSTha tiSTha pRthAputra pazya me 'dya parAkramam 08*0597_02 adya tvAM preSayiSyAmi yamasya sadanaM prati 08*0597_03 ity uktvA prayayau tUrNaM yatra bhImo vyavasthitaH % 8.44.14 % For 14, S subst.: 08*0598_01 yudhAmanyuM kRpo rAjann uttamaujasam Ahave 08*0598_02 kRtavarmA maheSvAsaH paryavArayad Ahave % 8.44.21 % After 21ab, T1.3 G2.3 M2-4 ins.: 08*0599_01 saMchinnakArmuko rAjan sUtaputreNa saMyuge % 8.44.27 % After 27, T3 G ins.: 08*0600_01 AzIviSasamaM bANam Azu mArutaraMhasam % 8.44.32 % After % 32, K4 V1 B D (except D8) S ins.: 08*0601_01 dhRSTadyumnaM na pazyAma ghaTamAnaM mahAbalam 08*0601_02 duHzAsanena saMruddhaM siMheneva mahAgajam 08*0601_03 tataH sarathanAgAzvAH pAJcAlAH pANDupUrvaja 08*0601_04 senApatiM parIpsanto rurudhus tanayaM tava % 8.44.38 % After 38cd, M ins.: 08*0602_01 etasminn antare kaSTaM yuddham AsId vizAM pate % After 38, T G M1 ins.: 08*0603_01 vRSasenas tu pAJcAlAn pitrA sArdhaM vizAM pate % 8.44.40 % After 40ab, T2.3 G ins.: 08*0604_01 nivAritaH zarazataiH kruddhena raNamUrdhani % 8.44.41 % After 41ab % T1.3 G ins.: 08*0605_01 apayAtas tatas tUrNam ulUko raNamUrdhani % B5 Da1 D1.5 subst. for 41cd: % K4 ins. after 41: B4 after 41ab: 08*0606_01 ratham anyaM samAsthAya jagAma pitur antikam % 8.44.43 % After 43ab, G2 ins.: 08*0607_01 sArathiM preSayAm Asa yamasya sadanaM prati % 8.44.45 % For 45ef, S subst.: 08*0608_01 apovAha rathasthaM taM sAtyakasyAjisAgarAt % 8.44.48 % After 48, % D6 ins.: 08*0609_01 zatruNA vijitaM jJAtvA bhayAt supuruSarSabha % 8.44.55 % For 55cd, K3 V1 B % Da1 D1.3-7 subst.: 08*0610_01 kurusainyaM tataH sarvaM bhImasenam upAdravat % K4 ins. after 55; V1 B Da1 D1.3-7 ins. after 610*; % Dn1 after 613*; D8 after 612* two passages given in % App. I (No. 17 and No. 18). Dn1 D8 ins. after % 55: S after the colophon: 08*0611_01 yudhiSThiraz citrasenaM zaravarSair avAkirat 08*0611_02 citraseno 'pi kaunteyaM saMkruddhaH samavArayat 08*0611_03 muhUrtAd vimukhIkRtya citrasenaM sa dharmarAT 08*0611_04 tAvakaM sainyam abhyaghnat samantAn nizitaiH zaraiH % Dn1 D8 cont.: 08*0612_01 tasmin pravRtte tumule naravIrajanakSaye 08*0612_02 duryodhanaH krodham upetya tIvraM 08*0612_03 krodhAgninAsau paridahyamAnaH 08*0612_04 anyaM rathaM samupetyAzu caiva 08*0612_05 bhImaM pravivyAdha sucitrapuGkhaiH 08*0612_06 duHzAsano 'dyApi ca citraseno 08*0612_07 durdyUtasevI kitavaH saubalaz ca % Dn1 cont.: 08*0613_01 gajAnIkaiH sarvato bhImasenaM 08*0613_02 tathAbhyarditaM sahasAbhyadhAvat % On the other hand, S cont. after 611*: 08*0614_01 tAvakAz ca mahAbAho duryodhanapurogamAH % T1.2 G1.2 M ins. after 614*; T3 G3 after 615* a % passage given in App. I (No. 18). T2 G3 cont. % after 614*: 08*0615_01 yudhiSThiraM jighRkSantaH sarvasainyam avAkSipan % 8.45.9 % After 9, K4 V1 B Da1 Dn1 D1-5.7 ins.: 08*0616_01 sarvalokavahAM raudrAM paralokavahAM nadIm % K4 V1 B Dn1 D2-4.7 cont.: 08*0617_01 sarathAn rathinaH sarvAn pArthacApacyutaiH zaraiH 08*0617_02 drauNer apahatAn saMkhye dadRzuH sa ca tAM tathA 08*0617_03 prAvartayan mahAghorAM nadIM paravahAM tathA 08*0617_04 tayos tu vyAkule yuddhe drauNeH pArthasya dAruNe 08*0617_05 amaryAdaM yodhayantaH paryadhAvann itas tataH 08*0617_06 rathair hatAzvasUtaiz ca hatArohaiz ca vAjibhiH 08*0617_07 dviradaiz ca hatArohair mahAmAtrair hatadvipaiH 08*0617_08 pArthena samare rAjan kRto ghoro janakSayaH % 8.45.11 % After 11ab, K4 V1 B Dn1 D2-4.7 ins.: 08*0618_01 arjunaM jayatAM zreSThaM tvarito 'bhyetya vIryavAn 08*0618_02 vidhunvAno mahac cApaM kArtasvaravibhUSitam % 8.45.13 % After 13ab, K1 (om. lines 1-2).4 V1 B Da1 % Dn1 D1.3-5.7 ins.: 08*0619_01 gANDIvadhanvA prasabhaM zaravarSair udAradhIH 08*0619_02 saMchAdya samare drauNiM cicchedAsya ca cArmukam 08*0619_03 sa chinnadhanvA parighaM vajrasparzasamaM yudhi % For 13cd, V1 B % Da1 Dn1 D1.3-5.7 subst.: 08*0620_01 AdAya cikSepa tadA droNaputraH kirITine % 8.45.14 % For 14bcd, V1 B Da1 Dn1 % D1.3-5.7 subst.: 08*0621_01 jAmbUnadapariSkRtam 08*0621_02 ciccheda sahasA rAjan prahasann iva pANDavaH % 8.45.15 % After 15, V1 B Da1 % Dn1 D1.3-5.7 ins.: 08*0622_01 tataH kruddho mahArAja droNaputro mahArathaH 08*0622_02 aindreNa cAstravegena bIbhatsuM samavAkirat 08*0622_03 tasyendrajAlAvatataM samIkSya 08*0622_04 pArtho rAjan gANDivam Adade saH 08*0622_05 aindraM jAlaM pratyahanat tarasvI 08*0622_06 varAstram AdAya mahendrasRSTam 08*0622_07 vidArya taj jAlam athendramuktaM 08*0622_08 pArthas tato drauNirathaM kSaNena 08*0622_09 pracchAdayAm Asa tathAbhyupetya 08*0622_10 drauNis tadA pArthazarAbhibhUtaH 08*0622_11 vigAhya tAM pANDavabANavRSTiM 08*0622_12 zaraiH paraM nAma tataH prakAzya 08*0622_13 zatena kRSNaM sahasAbhyavidhyat 08*0622_14 tribhiH zatair arjunaM kSudrakANAm 08*0622_15 tato 'rjunaH sAyakAnAM zatena 08*0622_16 guroH sutaM marmasu nirbibheda 08*0622_17 azvAMz ca sUtaM ca tathA dhanur jyAm 08*0622_18 avAkirat pazyatAM tAvakAnAm % 8.45.16 % For 16ab, V1 % B Da1 Dn1 D1.3-5.7 subst.: 08*0623_01 sa viddhvA marmasu drauNiM pANDavaH paravIrahA % 8.45.18 % T3 G3 subst. for 18cd: % T1.2 G1.2 M ins. after 18: 08*0624_01 tenAsya samare rAjaMs tuSTuvuH sarvasainikAH % On the other hand, V1 Da1 Dn1 D1.3-5.7 ins. after % 18: B4 (marg.) ins. after 19ab: 08*0625_01 tataH prahasya bIbhatsur droNaputrasya saMyuge % 8.45.44 % S ins. % after 44cd: K4 B (except B2) Da1 Dn1 D1.3-7 ins. % after 44: 08*0626_01 zrutvA tu ninadaM teSAM vadhyatAM karNasAyakaiH % After 44, V1 % D2 ins.: 08*0627_01 athArjuno mahAbAhuH sarvazastrabhRtAM varaH 08*0627_02 duHsaho vajriNApy Ajau parAjitya guroH sutam % 8.45.49 % After 49, V1 B (except B2) Dn1 D2-4.7 ins.: 08*0628_01 evam uktas tu pArthena kRSNo matimatAM varam 08*0628_02 dhanaMjayam uvAcedaM prAptakAlam ariMdamam % B5 cont.: B1.3.4 D2 ins. after 51: Dn1 D3.4.7 after % 50: 08*0629_01 karNena hi dRDhaM rAjA kuntIputraH parikSataH 08*0629_02 taM dRSTvAzvAsya ca punaH karNaM pArtha vadhiSyasi % While Dn1 cont. after 628*: 08*0630_01 pratipadyasva kaunteya prAptakAlam anantaram 08*0630_02 karNam ekAkinaM hatvA rathAnIkena bhArata % On the other hand, S (G2 reading it twice) ins. % after 49: 08*0631_01 eSa karNo raNe bhAti madhyAhna iva bhAskaraH 08*0631_02 nivartaya rathaM kRSNa jIvan bhadrANi pazyati % 8.45.50 % For 50ab, T G subst.: 08*0632=00 saMjaya uvAca 08*0632_01 tato janArdanaH zrutvA tasya vAkyaM vizAM pate % After the above, T G ins.: 08*0633_01 rathenApayayau kSipraM saMgrAmAd iti bhArata 08*0633_02 pratyanIkam avasthApya bhImaM bhImaparAkramam 08*0633_03 alaM viSahituM hy eSa kurUNAM saMprapadyatAm % For 50cd, % T G subst.: 08*0634_01 karNaM ca samare rAjan grAhayiSyaJ zramaM prati % After the above, T G ins.: M ins. after 50: 08*0635_01 vizramArthaM ca kauravya pANDavasya mahAtmanaH 08*0635_02 apayAto raNAd vIro rAjAnaM draSTum eva ca % 8.45.52 % After 52ab, T G ins.: 08*0636_01 yAhi yAhIti bahuzo vAsudevam acodayat 08*0636_02 rAjAnaM prati vArSNeya dUyate me dRDhaM manaH 08*0636_03 sa codyamAnaH pArthena kezighno vRSNinandanaH % 8.45.65 % V1 B2.4.5 Dn1 % D3.4.6.7 ins. after 65ab: K4 Da1 D1.5 after 65: 08*0637_01 saMzaptakAnIkam asahyam ekaH 08*0637_02 suduSkaraM dhArayAmIti pArthaH 08*0637_03 uvAca nArAyaNam aprameyaM 08*0637_04 kapidhvajaH satyaparAkramasya 08*0637_05 zrutvA vaco bhrAtur adInasattvas 08*0637_06 tadAhave satyavaco mahAtmA % After 65, S ins.: 08*0638_01 rAjAnaM prati vArSNeya dUyate me dRDhaM manaH % 8.45.66 % After 66, S ins.: 08*0639_01 taM rathaM codayAm Asa bIbhatsor vacanAd dhariH % 8.45.69 % After 69, V1 % B3 Da1 D1.5 ins.: 08*0640_01 kSaNenaiva tu rAjAnam Asedatur ariMdamau % 8.45.70 % After 70, V1 ins.: 08*0641_01 javena gatvA tu dAzArhamukhyaH 08*0641_02 zayAnam ekaM kururAjaM dadarza 08*0641_03 praharSavegeritamAnasAv ubhau 08*0641_04 rAjAnam AsAdya parisravad vraNam % On the other hand, T G ins. after 70: 08*0642_01 ity evam abhisaMgRhya ubhau tu prAJjalI sthitau 08*0642_02 zastrakSatau mahArAja rudhireNa samukSitau 08*0642_03 nihatya vAhinIM tubhyam apayAtau raNAjirAt % 8.45.73 % T2.3 G1.3 M1 ins. after 73a; T1 after 73: 08*0643_01 prItaH parapuraMjayaH 08*0643_02 sa bhUtvA puruSavyAghrau % 8.46.1 % After the ref., N (except B1) T1.3 G ins.: 08*0644_01 athopayAtau pRthulohitAkSau 08*0644_02 zarAcitAGgau rudhirapradigdhau % After the above, B3 ins. 646* for the first time. % K4 V1 B2.5 Da1 D1.5 cont.: B3 (lines 5-6 only) % ins. after 646*: 08*0645_01 yudhiSThirasya prativedayantau 08*0645_02 priyaM tadAnIM puruSapravIrau 08*0645_03 tAv Agatau prekSya mahendrakalpau 08*0645_04 yudhiSThiro duHkhaparItacetAH 08*0645_05 kRcchreNa rAjA pratilabhya saMjJAM 08*0645_06 tataH punaH prItamanA babhUva % K4 V1 B2.3 (ins. for the first time after 644*).5 % Da1 D1.5 cont.: S K1-3 B4 Dn1 D2-4.6-8 T1.3 G % ins. after 644*: 08*0646_01 samIkSya senAgranarapravIrau 08*0646_02 yudhiSThiro vAkyam idaM babhASe % 8.46.6 % For 6ab, T1.3 G M1 subst.: 08*0647_01 rAmeNa jAmadagnyena anujJAtaM yazasvinA % After 6ab, N ins.: 08*0648_01 mukhyaM sarvasya lokasya rathinaM lokavizrutam % 8.46.10 % After % 10ab, S ins.: 08*0649_01 kRtaM ghoraM mahAbAho dhRSTadyumnasya pazyataH % 8.46.17 % After 16, D7 (sec. m.) ins.: 08*0650_01 kRSNagrIvo raktazirAH zvetapakSo vihaMgamaH 08*0650_02 sa vai vAdhrINasaH prokto yAjJikaiH pitRkarmasu % 8.46.31 % For 31cd, T2.3 G M subst.: 08*0651_01 ditsan nRNAM zakaTaM ratnapUrNaM 08*0651_02 kathaM tvayAsau nihato 'dya karNaH % 8.46.37 % After 37, S ins.: 08*0652_01 kaccid vaco 'sya vitathaM tvayA kRtaM 08*0652_02 yat tat priyAm avadat tAta karNaH 08*0652_03 sabhAmadhye rUkSam anekarUpaM 08*0652_04 dhik pANDavAn apatis tvaM hi kRSNe 08*0652_05 kaccid dhruvaM zatrur ayaM mahAtmA 08*0652_06 hy adhArayad dvAdaza yaH samAstu 08*0652_07 karNo vrataM ghoram amitrasAho 08*0652_08 duryodhanasyArthaniviSTabuddhiH % 8.46.38 % For 38, S subst.: 08*0653_01 pAdau na dhAve yAvad ahaM na hanmi 08*0653_02 dhanaMjayaM samareSUgravegam 08*0653_03 kaccid raNe phalguna taM nihatya 08*0653_04 kaccid vrataM tasya bhagnaM tvayAdya % 8.46.40 % After 40a, T3 G1.3 ins.: 08*0654_01 mahAbalaH saMyuge zatruhantA % 8.46.46 % For 46, S subst.: 08*0655_01 yaH prAhiNot sUtaputro durAtmA 08*0655_02 kRSNAM jitAM saubalenAnayeti 08*0655_03 sa mandabuddhir nihataH prasahya 08*0655_04 vaikartanas tv adya kaccin mahAtman % T1.3 G cont.: 08*0656_01 anavApyAM prAptum icchann acintyaM 08*0656_02 zizur yathA candramasaM grahItum 08*0656_03 sa pApAtmA sa tu no vidviSANaH 08*0656_04 kaccit karNo nihato vA tvayA dhik 08*0656_05 asmin saMgrAme bhImarUpe tvayAdya 08*0656_06 vrataM tu bhagnaM sUtaputrasya pArtha 08*0656_07 kaccit pApaM vacanaM dyUtakAle 08*0656_08 yac cApy asau samitau vAsudevam 08*0656_09 tadoktavAn paruSaM so 'tikAmam 08*0656_10 hitaM caran yaH satataM kurUNAm 08*0656_11 kaccit sa karNo nihato 'dya saMkhe 08*0656_12 yo dhArtarASTraM paripAlayan raNe 08*0656_13 ekaH sadA zoSayan mAmakaM balaM 08*0656_14 sa pAJcAlAn kekayAMz caiva sarvAn 08*0656_15 zriyaM diditsan dhArtarASTrIM sa karNaH 08*0656_16 kaccin mahyaM pratyavadhIs tvam adya 08*0656_17 atho bhAsAz ca sRgAlAz ca gRdhrA 08*0656_18 hatasya mAMsAny uddharanti sma kAyAt % 8.46.47 % After 47, S ins.: 08*0657_01 yat tat tvayA saMzrutaM me kirITin 08*0657_02 sabhAmadhye dvairatheneha bhUyaH 08*0657_03 ahaM karNaM sUdayiSye saputraM 08*0657_04 tat karma kRtvA hy anRNo 'si kaccit % 8.46.48 % After 48, N ins.: 08*0658_01 bravIhi me durlabham etad adya 08*0658_02 kathaM tvayA nihataH sUtaputraH 08*0658_03 anudhyAye tvAM satataM pravIra 08*0658_04 vRtre hate 'sau bhagavAn ivendraH % 8.47.1 % After 1, % S ins.: 08*0659_01 droNaM hataM pArtha karNo viditvA 08*0659_02 bhinnAM nAvam ivAtyagAdhe kurUNAm 08*0659_03 saMmuhyamAnAn dhArtarASTrAn viditvA 08*0659_04 nirutsAhAMz ca vijaye pareSAm 08*0659_05 sodaryavat tvarito 'mitaujA 08*0659_06 uttArayiSyan dhRtarASTrasya putrAn 08*0659_07 raNe rathenAdhirathir mahAtmA 08*0659_08 tato hi mAM tvaritaH so 'bhyadhAvat % 8.47.3 % For 3, S subst.: 08*0660_01 sa me dRSTvA zUratamo dhvajAgraM 08*0660_02 samAdizad rathasaMghAn anekAn 08*0660_03 teSAm ahaM paJcazatAn nihatya 08*0660_04 AsAdayaM droNaputraM nadantam % S cont.: 08*0661_01 sa droNaputraH sadRzaM mahAtmA 08*0661_02 mAm apy arautsIt tadanIkamadhye 08*0661_03 kiraJ zaraughAn bahurUpAn vicitrAMz 08*0661_04 citrAM gataH zukra ivAtivarSan 08*0661_05 sa me zarAn sarvataH kaGkapatrAn 08*0661_06 avAsRjad vai pRthivIprakAzAn 08*0661_07 nivArya tUrNaM paramAjimadhye 08*0661_08 tato hi mAM bANagaNaiH samarpayat 08*0661_09 AkarSaNaM vApi vikRSya muktaM 08*0661_10 na dRzyate tasya mahArathasya % After the above, S ins. 663* (T1.2 G1 M % repeating it after 4). On the other hand, N ins. % after 3: 08*0662_01 sa mAM samAsAdya narendra yattaH 08*0662_02 samabhyayAt siMha iva dvipendraH 08*0662_03 akArSIc ca rathinAm ujjihIrSAM 08*0662_04 mahArAja vadhyatAM kauravANAm 08*0662_05 tato raNe bhArata duSprakampya 08*0662_06 AcAryaputraH pravaraH kurUNAm 08*0662_07 mAm ardayAm Asa zitaiH pRSatkair 08*0662_08 janArdanaM caiva viSAgnikalpaiH 08*0662_09 aSTau gavAm aSTazatAni bANAn 08*0662_10 mayA prayuddhasya vahanti tasya 08*0662_11 tAMs tena muktAn aham asya bANair 08*0662_12 vyanAzayaM vAyur ivAbhrajAlam % 8.47.5 % For 5, S (T1.2 G1 M ins. for the first time after % 661*) subst.: 08*0663_01 na saMdadhAnaH kuta AdadhAno 08*0663_02 na vyAkSipann AvikarSan vimuJcan 08*0663_03 savyena vA yadi vA dakSiNena 08*0663_04 na jJAyate katareNAsyatIti % S cont.: 08*0664_01 AcAryavat samare paryavartan 08*0664_02 mahac citraM dRzyate sarvataH sma 08*0664_03 dRSTir viSaM cAsukaraM pareSAM 08*0664_04 sarvA dizaH pUrayAnaM zaraughaiH 08*0664_05 alAtacakrapratimaM mahAtmanaH 08*0664_06 sadA nataM kArmukaM brahmabandhoH % On the other hand, N ins. after 5: 08*0665_01 tasyAtataM maNDalam eva sajyaM 08*0665_02 pradRzyate kArmukaM droNasUnoH % 8.47.6 % For 6cd, S subst.: 08*0666_01 abhyaghnaM bANais tam ahaM sudhArair 08*0666_02 nimeSamAtreNa suvarNapuGkhaiH % After 6, N ins.: 08*0667_01 kSaNAc chvAvitsamarUpo babhUva 08*0667_02 samArdito madvisRSTaiH pRSatkaiH % 8.47.7 % For 7, S % subst.: 08*0668_01 sa nirviddho vikSaran droNaputro 08*0668_02 rathAnIkaM cAtirather viveza 08*0668_03 mayAbhibhUtAn svarathaprabarhAn 08*0668_04 astraM ca pazyan rudhirapradigdham % 8.47.10 % After % 10, N ins. a passage given in App. I, (No. 19), % while, S ins. after 10: 08*0669_01 yAsyAmi tAMs tArayiSyan balaughAn 08*0669_02 diSTyA bhavAn svastimAn pArtha dRSTaH % 8.47.11 % After 11, S ins.: 08*0670_01 tAn adya yAsyAmi raNAd vimoktuM 08*0670_02 sarvAtmanA sUtaputraM ca hantum 08*0670_03 rathapravIreNa mahAnubhAva 08*0670_04 dviSat sainyaM nirdahan vistareNa % 8.47.12 % After 12ab, S ins.: 08*0671_01 evaM gate kiM ca mayAdya zakyaM 08*0671_02 kAryaM kartuM nigrahe sUtajasya 08*0671_03 tathaiva rAjJaz ca suyodhanasya 08*0671_04 ye cApi mAM yoddhukAmAH sametAH % 8.48.1 % After 1, N % (except B3) ins.: 08*0672_01 vipradrutA tAta camUs tvadIyA 08*0672_02 tiraskRtA cAdya yathA na sAdhu % K3.4 V1 B1.2.4.5 D cont.: B3 ins. after 1c: 08*0673_01 bhIto bhImaM tyajya cAyAs tathA tvaM 08*0673_02 yan nAzakaH karNam atho nihantum 08*0673_03 steyaM tvayA pArtha kRtaM pRthAyA 08*0673_04 garbhaM samAvizya yathA na sAdhu % After line 2, B2.5 Da1 % D1.5.6 ins.: 08*0674_01 raudraM raNe duSprativAryavIryaH 08*0674_02 sautis tvayA nAdya zakyo nihantum % K3.4 V1 B Da1 Dn1 D1.2.4-7 cont.: S K1.2 D8 ins. % after 672*: 08*0675_01 tyaktvA raNe yad apAyAH sa bhImaM 08*0675_02 yan nAzakaH sUtaputraM nihantum % K4 V1 B2.4.5 Da1 Dn1 D1.2.4-7 cont.: D3 ins. after % line 2 of 673*: 08*0676_01 yat tad vAkyaM dvaitavane tvayoktaM 08*0676_02 hantA karNam ekarathena satyam 08*0676_03 tyaktvA taM vai katham adyApayAtaH 08*0676_04 karNAd bhIto bhImasenaM vihAya % Finally, S ins. after 1: 08*0677_01 imAM ca vasatiM prApto bhayAt karNena bAdhitaH 08*0677_02 ahaM tvaM bhImasenaz ca mAdrIputrau ca pANDavau 08*0677_03 vAsudevena sahitA vayaM karNena nirjitAH 08*0677_04 punar eva vanaM prApya tapazcaryAM carAmahe 08*0677_05 atha vA dhArtarASTrANAM paricaryAM carAmahe 08*0677_06 ity evam uktvA bIbhatsuM roSAt saMraktalocanaH 08*0677_07 abravIt punar evAtra dharmarAjo yudhiSThiraH % 8.48.4 % For 4, % S subst.: 08*0678_01 anvAsya satyena yad Attha pArtha 08*0678_02 satyaM zapan vAsudevena sArdham 08*0678_03 taM naH satyam aphalam akArSIs tvaM 08*0678_04 phalakAle puSpavRkSaM nikRntaH % 8.48.5 % For 5, S (except T1) subst.: 08*0679_01 pracchAditas tvaM bAliza duryazenA- 08*0679_02 narthavAkyo 'syarjuna naiva sAdhuH 08*0679_03 tyaktvA bhImaM sarvabhImeSu bhImaM 08*0679_04 saMyojitas tvaM sUtaputraM nihantum % On the other hand, N ins. after 5: 08*0680_01 trayodazemA hi samAH sadA vayaM 08*0680_02 tvAm anvajIviSma dhanaMjayAzayA 08*0680_03 kAle varSaM devam ivoptabIjaM 08*0680_04 tan naH sarvAn narake tvaM nyamajjayaH % 8.48.6 % For 6cd, % S subst.: 08*0681_01 apApIyAn vAsavAt kuntijAto 08*0681_02 bahUn saMgrAmAn ayam eva jetA % 8.48.7 % After 7c, B2 (erroneously) reads % 8.52.4-22 for the first time, repeating the portion % in its proper place. % On the other hand, S ins. after 7c: 08*0682_01 daityAMz ca rakSAMsi samAgatAni 08*0682_02 bhUmiM ca sarvAn nikhilena jetA % 8.48.14 % S K V1 B Dn1 D2-4.7.8 ins. after % 14: Da1 after 15: D1.5 ins. lines 1-2 after 15 and % lines 3-4 after 684*: 08*0683_01 rAdheyam evaM yadi cApy azaktaz 08*0683_02 carantam ugraM pratibodhanAya 08*0683_03 yacchAnyasmai gANDivam etad adya 08*0683_04 tvatto yo 'strair abhyadhiko narendraH % K4 B2 Dn1 D3.4 (marg.).7 cont.: D1.5.6 ins. % after 14: 08*0684_01 tasmAn naivaM putradArair vihInAn 08*0684_02 sukhAd bhraSTAn rAjyanAzAc ca bhUyaH 08*0684_03 draSTA lokaH patitAn apy agAdhe 08*0684_04 pApair juSTe narake pANDaveya % D6 cont.: 08*0685_01 rathe sthitaH phAlguna kezavas te 08*0685_02 razmI samAdAya raNe prayAtu 08*0685_03 jahi tvam adyaiva sametya karNaM 08*0685_04 caidyaM yathA kezavo rAjamadhye % 8.48.15 % After % 15, Da1 ins. 683* and D1.5 ins. lines 1-2 of 683*. % On the other hand, Dn1 D8 ins. after 15: 08*0686_01 dhig gANDivaM dhik ca te bAhuvIryam 08*0686_02 asaMkhyeyAn bANagaNAMz ca dhik te 08*0686_03 dhik te ketuH kesariNaH sutasya 08*0686_04 kRzAnudattaM ca rathaM ca te dhik % 8.49.6 % After 6ab, K4 B Dn1 D3.4.7 ins.: 08*0687_01 prahartum icchase kasmAt kiM vA te cittavibhramaH % 8.49.9 % After 9, T1.3 G ins.: 08*0688_01 yudhiSThireNa tenAham uktaz cAsmi janArdana % 8.49.13 % After 13cd, T G1.3 ins.: 08*0689_01 jAtas tvatto hi dharmaz cAdharmaz ceti parA zrutiH % After 13, K4 V1 B D (except D8) S ins.: 08*0690=00 saMjaya uvAca 08*0690_01 dhig dhig ity eva govindaH pArtham uktvAbravIt punaH % 8.49.14 % After 14, K4 B2-4 Da1 Dn1 D1.3.4 % (marg. sec. m.).5-7 ins.: 08*0691_01 yathA tvaM pANDavAdyeha dharmabhIrur apaNDitaH % 8.49.22 % After 22e, N ins.: 08*0692_01 pramattasya tathaiva ca 08*0692_02 na vadhaH pUjyate sadbhis tac ca sarvaM gurau tava % 8.49.26 % After 26ab, S ins.: 08*0693_01 kuntI vA bharatazreSTha draupadI vA yazasvinI % 8.49.29 % Dn1 D1.3-7 ins. after 29: K4 V1 B2 after the % repetition of 29cd: B1 after 28cd: B8 after 29ab: B4.5 % Da1 lines 1-2 after the repetition of 29cd (lines 3-4 % after 28 in B4 and after 29 in B5 Da1): 08*0694_01 vivAhakAle ratisaMprayoge 08*0694_02 prANAtyaye sarvadhanApahAre 08*0694_03 viprasya cArthe hy anRtaM vadeta 08*0694_04 paJcAnRtAny Ahur apAtakAni % 8.49.30 % After % 30ab, K4 B1.3 Dn1 D3.4.7.8 ins.: 08*0695_01 bhavet satyam avaktavyaM na vaktavyam anuSThitam % 8.49.45 % For % 45ab, S (except T2) subst.: 08*0696_01 satyasya tv avibhAgajJaH satyaM tebhyaH zazaMsa saH % After 45cd, N T2 ins.: 08*0697_01 iti tAn khyApayAm Asa sa tebhyaH pArtha kauzikaH % 8.49.49 % For 48c-49b, M2.4 (both reading % also as in text) subst.: 08*0698_01 zrutir dhAryeyam ity eke vadanti bahavo janAH 08*0698_02 na tAn pArthAbhyasUyAmi na ca sarvatra ziSyati 08*0698_03 smRtir dhAryA iti tv eke vadanti bahavo janAH 08*0698_04 na tu tAn pratyasUyAmi nAtra sarvaM vidhIyate % After 49, T2 ins.: 08*0699_01 evaMvidhA gatir vIra dharmasyAtIva durdRzA 08*0699_02 vidyAzIlavayovRddhAn anupAsyAnadhItya vA 08*0699_03 manvAdInAM tu kRtsnaM vai ko dharmaM vaktum arhati 08*0699_04 adharmAd eva bhavati dharme 'pi ca mahAn yathA 08*0699_05 vyAdhakauzikayor yadvad dharmAdharmaviruddhayoH 08*0699_06 vedo mUlaM hi dharmANAm iti santo yad abruvan 08*0699_07 jijJAsate hi vidyAnAM sAdhanAny eva tattvavit 08*0699_08 vedaM brAhmaNam AsAdya puNyapApe paraMtapa 08*0699_09 sa tu vetti paraM dharmam ahiMsAM vetti bhArata % T2 cont.: K3.4 V1 B D (except Da1 D2) T1.3 G M % ins. after 49: 08*0700_01 yat syAd ahiMsAsaMyuktaM sa dharma iti nizcayaH 08*0700_02 ahiMsArthAya bhUtAnAM dharmapravacanaM kRtam % 8.49.52 % After 52, N ins.: 08*0701_01 yaH kAryebhyo vrataM kRtvA karmaNA nopapAdayet 08*0701_02 na tat phalam avApnoti evam Ahur manISiNaH % On the other hand, T1 ins. after 52: 08*0702_01 satye sati na pApebhyo dhanaM deyaM kadA cana % 8.49.53 % After 53, S ins.: 08*0703_01 sarvadA hi vadet tat tu nAnRtaH syAd vicakSaNaH % 8.49.56 % After % 56ab, N (except B1) T2 ins.: 08*0704_01 yathAdharmaM yathAbuddhi mayA pArthArthitas tava % 8.49.63 % After 63ab, % D3 ins.: 08*0705_01 evaM tvaM mAM kRSNa jAnAsi sarvaM 08*0705_02 kAlaM loke hInadharmo hi jIvan 08*0705_03 satyAc cyuto lokam imaM tyajeyaM 08*0705_04 tasmAt krodhAt pratikSapeyaM dharmaputram % D8 cont.: S K V1 B Da1 Dn1 D1-7 ins. after 63ab: 08*0706_01 dhyAtvA nUnaM hy enasA cApi mukto 08*0706_02 vadhaM rAjJo bhraSTavIryo vicetAH % After 63, D8 ins.: 08*0707_01 evaM jJAtvA yad dhitaM me sadaiva 08*0707_02 tathArhasi tvaM tu nibodhituM ca % 8.49.64 % After 64a, T2 ins.: 08*0708_01 zarArditaH sUtaputreNa caiva % K3 (lines 3-6 only).4 % V1 B (except B1) Da1 Dn1 D1-7 ins. after 64ab: % D8 after 64: T2 after 710*: 08*0709_01 yaz cAnizaM sUtaputreNa vIra 08*0709_02 zarair bhRzaM tADito yudhyamAnaH 08*0709_03 atas tvam etena saroSamukto 08*0709_04 duHkhAnvite nedam ayuktarUpam 08*0709_05 akopito hy eSa yadi sma saMkhye 08*0709_06 karNaM na hanyAd iti cAbravIc ca 08*0709_07 jAnAti taM pANDava eSa cApi 08*0709_08 pApaM loke karNam asahyam anyaiH 08*0709_09 tatas tvam ukto bhRzaroSitena 08*0709_10 rAjJA samakSaM paruSANi pArtha % On the other hand, T2 ins. after 64ab: 08*0710_01 bhRzArditaz cApi mahAmanasvI % 8.49.65 % After 65ab, K4 V1 B D (D8 marg.) T2 % ins.: 08*0711_01 tato vadhaM nArhati dharmaputras 08*0711_02 tvayA pratijJArjuna pAlanIyA 08*0711_03 jIvann ayaM yena mRto bhaved dhi 08*0711_04 tan me nibodheha tavAnurUpam % K4 V1 B (except B5) D (D8 marg.) T2 cont.: K3 % T3 G1.3 M ins. after 65ab: 08*0712_01 yadA mAnaM labhate mAnanArhas 08*0712_02 tadA sa vai jIvati jIvaloke % 8.49.66 % After % 66, T2 ins.: 08*0713_01 yad idaM dharmazAstrArthaM vedeSu ca nidarzanam % while, T3 G1.3 M2-4 ins. after 66: 08*0714_01 zRNu pArtha yathA nityo hataH syAd bhavatA guruH 08*0714_02 hato bhavety evam ukto guruH zastrabhRtAM varaH % 8.49.69 % After 69, K4 V1 B D (D8 marg.) % T2 ins.: 08*0715_01 avadhena vadhaH prokto yad gurus tvam iti prabhuH 08*0715_02 tad brUhi tvaM yan mayoktaM dharmarAjasya dharmavit % 8.49.73 % D2.6 T2 subst. for 73ab: V1 ins. % after 73ab: 08*0716_01 mA vocas tvaM kiM cid ihAdya rAjaMs 08*0716_02 tyaktvA yuddhaM ya iha vyavasthitas tvam % 8.49.74 % After 74ab, N % T G ins.: 08*0717_01 rathapradhAnottamanAgamukhyAn 08*0717_02 sAdipravekAn amitAMz ca zUrAn % After 74, N T G ins.: 08*0718_01 kAmbojAnAm ayuta pArvatIyAn 08*0718_02 mRgAn siMho vinihatyeva cAjau % 8.49.80 % After 80, N T G % M1 ins.: 08*0719_01 zatAny aSTau vAraNAnAm apazyaM 08*0719_02 vizAtitaiH kumbhakarAgrahastaiH % S K V1 B Da1 Dn1 D1-5.7.8 cont.: 08*0720_01 bhImenAjau nihatAny adya bANaiH 08*0720_02 sa mAM krUraM vaktum arhaty arighnaH % while D6 cont. after 719*: 08*0721_01 mahArathAnAm ayutaM supUrNam 08*0721_02 athAzvAnAm ayutAni SaT ca 08*0721_03 padAtisaMghAn bahuzo vimRdya 08*0721_04 vIrAn hatvA zatazo 'thApramAdI 08*0721_05 prANAMs tyaktvA dustyajAn Ajimadhye 08*0721_06 saMyuddhe yo vairibhir bhImasenaH % Finally, T2.8 G M1 cont. after 719*: 08*0722_01 yo bhImaseno nihatArisaMghaH 08*0722_02 sa mAm upAlabdhum ariMdamo 'rhati % 8.49.84 % T1.3 G M ins. after 84: T2 after the first % occurrence of 83: 08*0723_01 droNo hato yaH satatopakArI 08*0723_02 dhRSTadyumnena syandanAd viprakRSya 08*0723_03 drauNiz ca kruddho sagaNo mahAtmA 08*0723_04 tathApi te vai vacanaM nRzaMsavat % T1.3 G M cont.: 08*0724_01 duHkhaM priyaM te naradeva kartuM 08*0724_02 yasya priyaM te na karomy ahaM vai 08*0724_03 na mucyate vai divi ceha vA pumAn 08*0724_04 yas te mad anyo 'priyam Arabheta % 8.49.86 % After 86, N (K1 om.) T2 ins.: 08*0725_01 sukhaM tvatto nAbhijAnIma kiM cid 08*0725_02 yatas tvam akSair devituM saMpravRttaH 08*0725_03 svayaM kRtvA paruSaM pANDava tvaM 08*0725_04 bhUyas tIkSNAH zrAvayasy adya vAcaH 08*0725_05 zete 'smAbhir nihatA zatrusenA 08*0725_06 chinnair gAtrair bhUmitale nadantI 08*0725_07 tvayA hi tat karma kRtaM nRzaMsaM 08*0725_08 yasmAd doSaH kauravANAM vadhaz ca 08*0725_09 hatA udIcyA nihatAH pratIcyA 08*0725_10 naSTAH prAcyA dAkSiNAtyA vizastAH 08*0725_11 kRtaM karmApratirUpaM mahadbhis 08*0725_12 teSAM yodhair asmadIyaiz ca yuddhe % 8.49.88 % After 88ab, % K4 V1 B D (except D2.8) ins.: 08*0726_01 babhUvAsau vimanA dharmabhIruH 08*0726_02 kRtvA prAjJaH pAtakaM kiM cid evam % T3 G M subst. for 88cd: T1.2 ins. after 88ab: 08*0727_01 vinizvasaJ jyeSTham aniSTam uktvA 08*0727_02 tatas tu kozAd asim udbabarha % T1.2 cont.: V1 B2.3.5 Da1 D1.5 ins. after 88: 08*0728_01 samuddadhArAsim udArakarmA 08*0728_02 nihantum AtmAnam amitrasAham % 8.49.91 % After 91ab, K4 V1 % B D (except D2.8) T1.2 ins.: 08*0729_01 rAjAnam enaM tvam itIdam uktvA 08*0729_02 kiM kazmalaM prAvizaH pArtha ghoram 08*0729_03 tvaM cAtmAnaM hantum icchasy arighna 08*0729_04 nedaM sadbhiH sevitaM vai kirITin 08*0729_05 dharmAtmAnaM bhrAtaraM jyeSTham adya 08*0729_06 khaDgena cainaM yadi hanyA nRvIra 08*0729_07 dharmAd bhItas tat kathaM nAma te syAt 08*0729_08 kiM cottaraM vAkariSyas tvam eva 08*0729_09 sUkSmo dharmo durvidaz cApi pArtha 08*0729_10 vizeSato 'jJaiH procyamAnaM nibodha 08*0729_11 hatvAtmAnam AtmanA prApnuyAs tvaM 08*0729_12 vadhAd bhrAtur narakaM cAtighoram % 8.49.97 % K4 V1 B D (except % D2.8) ins. after 97: T2 after 98cd: 08*0730_01 jaitraM rathaM bhImam AsthAya kRSNa 08*0730_02 prayAva zIghraM sUtaputraM nihantum 08*0730_03 rAjA bhavatv adya sunirvRto 'yaM 08*0730_04 karNaM raNe nAzayitAsmi bANaiH % 8.49.98 % K4 Dn1 D7 ins. after the % repetition of 98ab: V1 B Da1 D1.3-6 T3 G3 after % 98ab: 08*0731_01 vimuktazastrAstradhanur visRjya 08*0731_02 koze ca khaDgaM vinidhAya tUrNam 08*0731_03 sa vrIDayA namrazirAH kirITI 08*0731_04 yudhiSThiraM prAJjalir abhyuvAca % After 98cd, K4 B D (except D2.8) % ins.: 08*0732_01 satyaM vadAmy adya na karNam Ajau 08*0732_02 zarair ahatvA kavacaM vimokSye % 8.50.1 % K1 om. up to sa bhavan (in 4a) (cf. v.l. 8.49. % 81). Da1 D1.5 om. 1-4. K4 B Dn1 D6 ins. after % the ref.: Da1 D1.5 (which om. 1-4) before 5: 08*0733_01 dharmarAjasya tac chrutvA prItiyuktaM vacas tataH 08*0733_02 pArthaM provAca dharmAtmA govindo yadunandanaH % 8.50.14 % After 14, T2 ins.: 08*0734_01 abravIt taM maheSvAsaM dharmarAjo dhanaMjayam % 8.50.15 % For 15cd, S subst.: 08*0735_01 hataH sUto dhanuz caiva rathaH zaktir dhvajaH zarAH % 8.50.18 % After 18, D8 % reads 20cdef, repeating it in its proper place; while % T G ins. after 18: 08*0736_01 aham enaM narazreSTha sAmAtyaM ca mahIpate % 8.50.22 % After % 22, S (except T2) ins.: 08*0737_01 evam uktas tato rAjan pArtho vacanam abravIt % 8.50.34 % K4 V1 B (B2 repeating % only lines 7-8 here) D (except D8) S ins. after 34: % B2 (first time) after 27: 08*0738=00 saMjaya uvAca 08*0738_01 iti bruvANaM sumanAH kirITinaM 08*0738_02 yudhiSThiraH prAha vaco bRhattaram 08*0738_03 yazo 'kSayaM jIvitam IpsitaM te 08*0738_04 jayaM sadA vIryam arikSayaM tadA 08*0738_05 prayAhi vRddhiM ca dizantu devatA 08*0738_06 yathAham icchAmi tavAstu tat tathA 08*0738_07 prayAhi zIghraM jahi karNam Ahave 08*0738_08 puraMdaro vRtra ivAtmavRddhaye % B2.5 cont.: 08*0739_01 rathe sthitaH phAlguna kezavas te 08*0739_02 razmIn samAdAya raNe prayAtu 08*0739_03 jahi tvam adyaiva sametya karNaM 08*0739_04 daityaM yathA kezavo rAjamadhye % 8.50.37 % After 37, N T2 ins.: 08*0740_01 prayAtau svo 'dya govinda sUtaputrajighAMsayA % 8.50.39 % After 39, V1 B (except B1) D % (except D2.8) ins.: 08*0741_01 sajjaM nivedayAm Asa pANDavasya mahAtmanaH % 8.50.40 % After 40ab, S (except T2) ins.: 08*0742_01 upasthitaM rathaM dRSTvA padmanAbho raNAntakRt % 8.50.46 % After % 46, G1 M ins.: 08*0743_01 nimittAni ca zubhrANi rutaM ca mRgapakSiNAm % 8.50.47 % After 47, T3 G1.3 ins.: 08*0744_01 viSaNNaM tu tato jJAtvA savyasAcinam acyutaH 08*0744_02 saMcodayati tejasvI madhuhA vAnaradhvajam % 8.50.54 % M2-4 ins. after 54: % T G after 56: 08*0745_01 na cAbhimukhato vAcyo bhavAn etad vaco mayA 08*0745_02 mAnitasya mahAdarpo bhaviSyati raNe 'rjuna 08*0745_03 avazyam eva vaktavyam atas tvAM prabravImy aham % T2.3 G3 M2-4 cont.: T1 G1.2 ins. after 58: 08*0746_01 atimAnAc ca tenAtmA mantavyo vai kathaM cana 08*0746_02 jIvamAne raNe karNe sUtaputre mahArathe % T1 G1.2 cont.: N T2.3 G3 M1 ins. after 58: 08*0747_01 bahunAtra kim uktena saMkSepAc chRNu pANDava 08*0747_02 tvatsamaM tvadviziSTaM vA karNaM manye mahAratham 08*0747_03 paramaM yatnam AsthAya tvayA vadhyo mahAhave % T3 G cont.: T1.2 M ins. after 62: 08*0748_01 na hi karNaM raNe prApya zakto hi syAt puraMdaraH 08*0748_02 kSemI pratyAgamet pArtha tAdRzo 'sya parAkramaH 08*0748_03 tvAM tu prApya mahAraGge yatnavAn api bhArata 08*0748_04 nivarteta raNAt karNa iti me dhIyate matiH % 8.50.61 % After % 61, T2 ins.: 08*0749_01 na bhISaye tvAM pArthAhaM harSaM saMjanayAmi te % 8.50.63 % For 63, S subst.: 08*0750_01 devair api hi saMrabdhaiH sarvalokezvarair api 08*0750_02 azakyaM taM raNe manye sarvair api yuyutsubhiH % 8.50.64 % After 64, N T2 ins.: 08*0751_01 taM sUtaputraM rathinAM variSThaM 08*0751_02 niSkAlikaM kAlavazaM nayAdya % Dn1 cont.: 08*0752_01 taM sUtaputraM rathinAM variSThaM 08*0752_02 hatvA prItiM dharmarAje kuruSva 08*0752_03 jAnAmi te pArtha vIryaM yathAvad 08*0752_04 durvAraNIyaM ca surAsuraiz ca % Dn1 cont.: S K V1 B Da1 D1-8 T2 ins. after 751*: 08*0753_01 sadAvajAnAti hi pANDuputrAn 08*0753_02 asau darpAt sUtaputro durAtmA % 8.50.65 % After 65, N T2 ins.: 08*0754_01 khaDgajihvaM dhanurAsyaM zaradaMSTraM tarasvinam 08*0754_02 dRptaM puruSazArdUlaM jahi karNaM dhanaMjaya 08*0754_03 ahaM tvAm anujAnAmi vIryeNa ca balena ca 08*0754_04 jahi karNaM raNe zUraM mAtaGgam iva kesarI 08*0754_05 yasya vIryeNa vIryaM te dhArtarASTro 'vamanyate 08*0754_06 tam adya pArtha saMgrAme karNaM vaikartanaM jahi % 8.51.6 % After 6ab, S (except M1) ins.: 08*0755_01 mAgadhaiH pArijAtaiz ca dAkSiNAtyaiz ca keralaiH % 8.51.11 % After 11ab, B2 % ins.: 08*0756_01 hatvA tu balaniSpiSTau bhISmadroNau mahAraNe % 8.51.14 % After 14, K4 % V1 B D (except D2.8) T2 ins.: 08*0757_01 tvAm Rte puruSavyAghra jetuM zaktaH pumAn iha % 8.51.16 % After 16ab, S (except T2) ins.: 08*0758_01 nAnAdezasamutthAz ca nAnAdezasamudbhavAH 08*0758_02 tvAM samAsAdya bIbhatso hatA nAgAz ca saMyuge % 8.51.28 % After 28, K4 B2.5 Dn1 D4 (marg.).7 ins.: 08*0759_01 hanyAd rathasahasrANi ekenaiva tu muSTinA 08*0759_02 lakSaM naradvipAn hatvA sametAn sa mahAbalAn % After line 1, K4 ins.: 08*0760_01 hatvA dazasahasrANi saMnAhaM svazarIrataH 08*0760_02 protsArayati gAMgeya iti tasyAbhavad vratam 08*0760_03 nihatya nAnAnRpatIn AyudhAny Ahave tyajet % While T2 ins. after 28: 08*0761_01 tena zUreNa balinA muktAs tv ayutazaH zarAH % 8.51.30 % After 30, S ins.: 08*0761A_01 dazame 'hani saMprApte kRtvA ghoraM parAkramam % 8.51.33 % After 33cd, % B4 Dn1 D3.7 ins.: 08*0762_01 padAtikoTisAhasrAH pravarAyudhapANayaH % 8.51.36 % For 36cd, S subst.: 08*0763_01 mRtyur jAto 'vadhId bhISmaM zaraughaiH pAtayan rathAt % 8.51.43 % For 43ab, S subst.: 08*0764_01 kaz ca zakto raNe kartuM tvad anyaH puruSabruvaH % 8.51.51 % After 51, T2.3 G1.3 % M ins.: 08*0765_01 droNaputraM kRpaM zalyaM bhojam AdhirathiM tathA 08*0765_02 etAMs tu vai naravyAghra hatvA vIrAn mahArathAn % 8.51.56 % After 56, % T2 ins.: 08*0766_01 yuddhvA yAmy adya tau pArtha saMrabdhAv AtatAyinau % 8.51.61 % After 61, K3 ins.: 08*0767_01 vyanAzeya ca yuSmAsu acarmitaH suyodhanaH (sic) % 8.51.66 % After the repetition of 66ab, T1 G2.3 M ins.: 08*0768_01 sarvatrAnRjur aprAjJaH karNam Azritya vai purA % 8.51.68 % After 68, % T1.3 G M ins.: 08*0769_01 prAdravanti sma samare dizo bhItAbhimanyave % 8.51.74 % After 74ab, B2.5 (both line 1 only) S ins.: 08*0770_01 duryodhanaM raNe dRSTvA lajjamAno muhur muhuH 08*0770_02 nApayAsIt tataH pArthaH so 'bhimanyor mahAraNe 08*0770_03 dRSTvA droNaM vadhopAyam abhimanyos tu pRSTavAn % 8.51.76 % After 76, N T1.2 ins.: 08*0771_01 tasmin vinihate vIre sarveSAM duHkham Avizat % N T1.2 cont.: T3 G M1 ins. after 76: 08*0772_01 prAhasat sa tu duSTAtmA karNaH sa ca suyodhanaH % 8.51.79 % After 79, B2.4.5 S ins.: 08*0773_01 na pANDavAH prabhavanti tava kRSNe kathaM cana 08*0773_02 dAsabhAryAsi pAJcAli svayaM dAsI ca zobhane 08*0773_03 adya duryodhano hy ekaH pRthivyAM nRpatiH smRtaH 08*0773_04 sarve cAsya mahIpAlA yogakSemam upAsate 08*0773_05 pazyedAnIM yathA bhadre vinaSTAH pANDavAH samam 08*0773_06 anyonyaM samudIkSante dhArtarASTrasya tejasA 08*0773_07 vyaktaM SaNDhatilA hy ete narake ca nimajjitAH 08*0773_08 preSyavac cApi rAjAnam upasthAsyanti kauravam % 8.51.82 % After the first % occurrence of 82, T2 ins. App. I (No. 23). On the % other hand, T1.3 G M ins. after 82: T2 after % the repetition of 82: 08*0774_01 zAntaM kuru pariklezaM kRSNAyAH zatrutApana 08*0774_02 hatvA zatruM raNe 'zlAghyaM garjantam atipauruSam 08*0774_03 adya cAdhirathir viddhas tava bANaiH samantataH 08*0774_04 manyatAM tvAM naravyAghra pravaraM sarvadhanvinAm 08*0774_05 gANDIvaprasRtAn ghorAn adya gAtraiH spRzaJ zarAn 08*0774_06 etu karNo raNe pArthaH zvAvicchalalito yathA % 8.51.85 % For 83-85, S (T1.3 ins. after 779*) subst.: 08*0775_01 gANDIvapreSitair bhallaiH zitaiz chinnatanucchadaH 08*0775_02 na cet smarati rAdheyo vacanaM droNabhISmayoH 08*0775_03 suvarNapuGkhAH zatrughnA nArAcA vaidyutaprabhAH 08*0775_04 na ced Adhirather varma bhittvA pAsyanti zoNitam 08*0775_05 ugrAs tvadbAhunirmuktA na cen marmacchidaH zarAH 08*0775_06 adya karNaM mahAvegAH prahiNvanti yamakSayam % 8.51.86 % For 86ab, S subst.: 08*0776_01 taM ca hAhAkRtaM dInaM viSaNNaM zarapIDitam % 8.51.87 % After 87, S ins.: 08*0777_01 tac caivAdya mahad varma gANDIvapreSitaiH zaraiH 08*0777_02 rathopasthe vizIryeta tArAjAlam ivAmbarAt 08*0777_03 Azu cAdya zarAs tasya saMpatanto mahAhave 08*0777_04 tvaccharaiH saMnikRttAgrA vizIryantAM mahItale 08*0777_05 tvayA cAdya hate tasya vikrame bharatarSabha 08*0777_06 vimukhAH sarvarAjAno bhavantu gatajIvitAH 08*0777_07 tathA cAdhirathau yAte prayAntu kuravo dizaH 08*0777_08 manvAnAs tvAM rathazreSThaM sarvalokeSu dhanvinam 08*0777_09 sa caivAdya bhayAt tyaktvA dhArtarASTro mahAcamUm 08*0777_10 duryodhano bhayodvigno dravatu svapuraM prati 08*0777_11 tathAdya taM hataM zrutvA dhArtarASTro janezvaraH 08*0777_12 mohena nipated bhUmau niHsaMjJo vai mahIpatiH 08*0777_13 adya jAnantu te pArtha vikramaM sarvadhanvinaH 08*0777_14 yAn avocat sabhAmadhye paruSAn bhArata tvayi % 8.51.89 % After 89, S Bom. ed. % ins.: 08*0778_01 na cet karNasutaM pArtha sUtaputrasya pazyataH 08*0778_02 pratijJApAlanArthAya nihaniSyasi sAyakaiH % T2 M cont.: T1.3 G ins. after 774*: 08*0779_01 hataM karNaH sutaM dRSTvA priyaM putraM durAtmavAn 08*0779_02 smaratAM droNabhISmAbhyAM vacaH kSattuz ca mAnada % 8.51.90 % After % 90, K4 B3-5 Da1 D1.5.6 S (except T2) ins.: 08*0780_01 asau hi tAvakAn pArtha karNo nighnati saMyuge 08*0780_02 zakratulyabalo vIryAc chaMkarapratimo 'pi vA % 8.51.96 % T G and Bom. ed. ins. after % 96: M after 95: 08*0781_01 te kathaM karNam AsAdya vidraveyur mahAbalAH 08*0781_02 yas tv ekaH sarvapAJcAlAn ahany ahani nAzayan 08*0781_03 kAlavac carate vIraH pAJcAlAnAM rathavraje 08*0781_04 tam apy AsAdya samare mitrArthe mitravatsalAH % 8.51.99 % After % 99, S and Bom. ed. ins.: 08*0782_01 ete dravanti pAJcAlA drAvyante yodhibhir drutam 08*0782_02 karNena bharatazreSTha pazya pazya tathAkRtAn % 8.51.100 % For 100cd, S subst.: 08*0783_01 nistAraya mahAbAho karNAstrAt pAvakopamAt % T2 cont.: N ins. after 100: 08*0784_01 tad bhArata maheSvAsAn agAdhe majjato 'plave 08*0784_02 karNArNave plavo bhUtvA pAJcAlAMs trAtum arhasi % 8.51.103 % For 103cd, T1.3 G M subst.: 08*0785_01 bhramarA iva zatrUNAM pAtayAnA janAn prabho % 8.52.7 % After 7ab, S K1.2.4 ins.: 08*0786_01 nirjitA bahuzo yodhAH palAyanaparAyaNAH % 8.52.9 % S ins. after 9: Bom. ed. after 10: 08*0787_01 guNavantaM hi yo hitvA nirguNaM kurute prabhum 08*0787_02 sa zocati nRpaH kRSNa kSipram evAgate kSaye 08*0787_03 yathA hi puruSaH kaz cic chittvA cAmravaNaM mahat 08*0787_04 palAzasecane buddhiM kRtvA zocati mandadhIH 08*0787_05 dRSTvA puSpaM phale gRdhnuH phalaM dRSTvAnuzocati 08*0787_06 tathedaM dhRtarASTrasya puSpalubdhasya mAnada 08*0787_07 phalaM dRSTvA bhRzaM duHkhaM bhaviSyati janArdana 08*0787_08 sUtaputre hate tv adya nirAzo bhavitA prabhuH % 8.52.10 % For 10, T1.3 % G M subst.: 08*0788_01 adya rAjyAc ca putrAc ca zriyaz caiva nirAzavAn 08*0788_02 sukhAc ca vipulAt kRSNa dhRtarASTro viyokSyati % 8.52.12 % After 12ab, K4 V1 B2 (both times).3.4 Da1 % D1.2.5.6 ins.: 08*0789_01 purA devAsure yuddhe vRtraM balabhidA yathA % 8.52.13 % After % 13, K3.4 V1 B (B2 both times) D T2 ins.: 08*0790_01 adya kuntIsutasyAhaM dRDhaM rAjJaH prajAgaram 08*0790_02 vyapaneSyAmi govinda hatvA karNaM zitaiH zaraiH % K3.4 V1 B (B2 both times) Da1 Dn1 D1.3-8 T2 % cont.: S K1.2 ins. after 13: 08*0791_01 adya kuntIsuto rAjA hate sUtasute mayA 08*0791_02 suprahRSTamanAH prItaz ciraM sukham avApsyati 08*0791_03 adya cAham anAdhRSyaM kezavApratimaM zaram 08*0791_04 utsrakSyAmIha yaH karNaM jIvitAd bhraMzayiSyati 08*0791_05 yasya caitad vrataM mahyaM vadhe kila durAtmanaH 08*0791_06 pAdau na dhAvaye tAvad yAvad dhanyAM na phalgunam 08*0791_07 mRSA kRtvA vrataM tasya pApasya madhusUdana 08*0791_08 pAtayiSye rathAt kAyaM zaraiH saMnataparvabhiH % 8.52.14 % After % 14abcd, K3.4 V1 B (B2 both times) Da1 Dn1 D1.3-8 % T2 ins.: 08*0792_01 apatir hy asi kRSNeti sUtaputro yad abravIt % K4 V1 B2 (both times).3-5 Da1 Dn1 D1.3-7 cont.: 08*0793_01 dhRtarASTramate karNaH zlAghamAnaH svakAn guNAn % K4 V1 B2 (both times).3-5 Da1 D1.3-7 cont.: K3 B1 % D8 T2 ins. after 792*: 08*0794_01 anRtaM tat kariSyanti mAmakA nizitAH zarAH % K3.4 V1 B (B2 both times) D (D2 om.) cont.: T1 % G ins. after 14abcd: 08*0795_01 AzIviSA iva kruddhAs tasya pAsyanti zoNitam % K4 V1 B (B2 both times) Da1 Dn1 D1.3-7 cont.: 08*0796_01 mayA hastavatA muktA nArAcA vaidyutatviSaH % 8.52.17 % After 17ab, N (D2 om.; B2 % both times) T2 ins.: 08*0797_01 dhRtarASTrasutAn karNaH zlAghamAno ''tmano guNAn % After 17, T2 Bom. ed. ins.: 08*0798_01 adyAgaH pANDuputrANAM samAptim upayAsyati % 8.52.19 % After 19abcd, K4 T2 % ins.: 08*0799_01 hatvAhaM karNam Ajau hi toSayiSyAmi bhrAtaram 08*0799_02 zarAn nAnAvidhAn muktvA trAsayiSyAmi zAtravAn 08*0799_03 AkarNamuktair iSubhir yamarASTravivardhanaiH 08*0799_04 bhUmizobhAM kariSyAmi pAtitai rathakuJjaraiH 08*0799_05 tatrAhave mahatsaMkhye saMyate yuddhadurmade % After line 2, % K4 ins.: 08*0800_01 haniSye tasya sainyaM tu rathebhAzvapadAtimat % 8.52.22 % After 22, K3.4 V1 B (B2 both times) D S ins.: 08*0801_01 saputraputrau sAmAtyaM sabhRtyaM ca nirAziSam % On the other hand, T1.3 G M cont. after 801*: 08*0802_01 pitrye rAjye nirAzaz ca dhArtarASTro janAdhipaH % 8.52.28 % For 28ab, % T1.3 G M subst.: 08*0803_01 dhRSTadyumnasya vIrasya tathaiva ca zikhaNDinaH % After 28, S ins.: 08*0804_01 dharmarAjasya vArSNeya saMzrutya zapathaM mithaH % 8.52.29 % After % 29, S ins.: 08*0805_01 ity apy amitrapravaram adyAhaM hanmi sUtajam % 8.52.33 % After 33, N (V1 after 32) T1.2 ins.: 08*0806_01 ity evam uktvAcyutam ekavIraH 08*0806_02 kSipraM ripukSit kSatajopamAkSaH 08*0806_03 bhImaM mumukSuH samare prayAtaH 08*0806_04 karNasya kAyAc ca ziro jihIrSuH % 8.53.1 % Before 1, N T2 ins.: 08*0807=00 dhRtarASTra uvAca 08*0807_01 mahAbhaye pANDavasRJjayAnAM 08*0807_02 mahAbhaye mAmakAnAm agAdhe 08*0807_03 dhanaMjaye tAta raNAya yAte 08*0807_04 babhUva tad yuddham atho nu kIdRk % For 1cd, S (T1 om.) % subst.: 08*0808_01 bherIninAdair mukharANy agarjan 08*0808_02 meghA yathA prAvRSi mArutAs tAH % 8.53.3 % After 3, K4 V1 B D (except D8) T2 ins.: 08*0809_01 ekaM rathaM saMparivArya mRtyuM 08*0809_02 nayanty aneke ca rathAH sametAH 08*0809_03 ekas tathaikaM rathinaM rathAgryAMs 08*0809_04 tathA rathaz cApi rathAn anekAn 08*0809_05 rathaM sasUtaM sahayaM ca kaM cit 08*0809_06 kaz cid rathI mRtyuvazaM ninAya 08*0809_07 ninAya cApy ekagajena kaz cid 08*0809_08 rathAn bahUn mRtyuvaze tathAzvAn % 8.53.4 % For 4cd, S (T1 om.) subst.: 08*0810_01 ninAya pArtho balagarvitAkSo 08*0810_02 yathAntakaH sarvaharo mahaujAH % 8.53.9 % For 9cd, T2.3 G M subst.: 08*0811_01 vyAttAnanaH krUra ivAntakAbhaH 08*0811_02 samAsadad bhArata bhImasenam % 8.53.12 % After % 12, T2 ins.: 08*0812_01 pAJcAlarAjasya sutas tarasvI 08*0812_02 cakre zikhaNDI virathaM kRpaM vai % 8.54.9 % After 9, S ins.: 08*0813_01 tad viprakIrNaM tv atha bhArataM balaM 08*0813_02 punaz ca bhImaM parivArayad raNe % 8.54.10 % After 10ab, S ins.: 08*0814_01 tvara tvara hy adya vizoka zIghram 08*0814_02 etAn dhvajAgrAMz ca rathAMz ca pazya % 8.54.14 % After 14ab, T1 ins.: 08*0815_01 kiyanto me iSavaH sadya eva % while, T3 G M subst. for 14ab: 08*0816_01 avekSasva me iSudhI vizoka 08*0816_02 kiyanto vA iSavo me 'vaziSTAH % After 14, S (M1 om. lines 3-11) ins.: 08*0817_01 kati vA sahasrANi kati vA zatAni 08*0817_02 hy AcakSva me sArathe kSipram eva 08*0817=02 vizoka uvAca 08*0817_03 sarvaM viditvaivam ahaM vadAmi 08*0817_04 tavArthasiddhipradam adya vIra 08*0817_05 kaikeyakAmbhojasurASTrabAhlikA 08*0817_06 mlecchAz ca suhmAH parataGkaNAz ca 08*0817_07 madrAz ca vaGgA magadhAH kuNindA 08*0817_08 AnartakAvartakAH pArvatIyAH 08*0817_09 sarve gRhItapravarAyudhAs tvAM 08*0817_10 saMveSTya saMveSTya tato vineduH 08*0817_11 rathe tavAsmin nizitAH supItAs 08*0817_12 tato bhallA dvAdaza vai sahasrAH % 8.54.15 % After 15c, S ins.: 08*0818_01 vatsadantAnAM daza karNinAM ca 08*0818_02 ardhacandrA dvAdaza SaTzataM ca 08*0818_03 vipAThAnAM pravarANAM ca sapta 08*0818_04 zilImukhAnAM daza ca triMzataM ca 08*0818_05 ayomukhAnAM kSudrakANAM ca triMzat % 8.54.16 % For 16ab, S subst.: 08*0819_01 astrAyutaM pANDava te 'vaziSTam 08*0819_02 etad vahec chakaTaM SaDgavaM yat % After 16c, % T3 G ins.: 08*0820_01 zatrUJ jayasvAzusahasravIra % B2.5 % D (except D8) ins. after 16: T1 after line 1 of % 819*: T2 after 16ab: 08*0821_01 prAsAz ca mudgarAH zaktayas tomarAz ca 08*0821_02 mA bhaiSIs tvaM saMkSayAd AyudhAnAm % 8.54.17 % T G2.3 M ins. after the ref.: G1 ins. after 16: 08*0822_01 adyaiva nUnaM kathayantu siddhAM 08*0822_02 mama pratijJAM sarvaloke vizoka 08*0822_03 na mokSyate vA samare bhImasena 08*0822_04 ekaH zatrUn samare vApy ajaiSIt 08*0822_05 AzaMsitAnAm idam ekam astu 08*0822_06 tan me devAH sakalaM sAdhayantu % 8.54.20 % For 20cd, T1.3 % G M subst.: 08*0823_01 AyAtIha kezavasArathI ratha 08*0823_02 indro yajJe sahasaivopahUtaH % T1.3 G M cont.: T2 ins. after 20: 08*0824_01 pazyasva pazyasva vizoka me balaM 08*0824_02 balaM pareSAm abhitaz ca bhinnam 08*0824_03 nAnAsvarAn pazya vimucya sarve 08*0824_04 tathA dravante balino dhArtarASTrAH % 8.54.21 % For 21cd, S subst.: 08*0825_01 dhanaMjayo nUnam AyAti sUta 08*0825_02 tasmAd eSA dIryate bhAratI camUH % 8.54.25 % After the ref., K4 V1 B D (D8 partly % damaged) T1.2 ins.: 08*0826_01 kiM bhIma nainaM tvam ihAzRNoSi 08*0826_02 visphAritaM gANDivasyAtighoram 08*0826_03 kruddhena pArthena vikRSyato 'dya 08*0826_04 kaccin nemau tava karNau vinaSTau % After 25, M1 ins.: 08*0827_01 dodhUyamAnasya dhanaMjayena % 8.54.26 % After % 26ab, N (except K3 D1) ins.: 08*0828_01 vitrAsayan dvipasaMghAn vimarde 08*0828_02 bibhemy asmAd AtmanaivAbhivIkSya 08*0828_03 vibhrAjate cAtimAtraM kirITaM 08*0828_04 vicitram etac ca dhanaMjayasya % 8.54.27 % After 27ab, B3-5 D6 T2 ins.: 08*0829_01 mahAbalaM bhIma virAjamAnaM 08*0829_02 pazyasva saMkhye dviSatAM nihantuH % On the other hand, T1 G1.2 M ins. after 27ab: 08*0830_01 pArzve sthitaM pArtha dhanaMjayasya 08*0830_02 divyaM zaGkhaM pAJcajanyaM ca pazya % 8.54.28 % For % 28ab, T1.3 G M subst.: 08*0831_01 cakraM ca pazya jvalanaprakAzaM 08*0831_02 pArzve sthitaM pArtha dhanaMjayasya % After 28, S K V1 B1-4 Da1 Dn1 D1-5.7.8 T2 ins. % a passage given in App. I (No. 26); B5 D6 ins. it % after 832*; while B5 (om. lines 2 and 5) D6 ins. % after 28: 08*0832_01 tathaiva kRSNasya ca pAJcajanyaM 08*0832_02 mahArham etad vijamAjavarNam (?) 08*0832_03 kaunteya pazyorasi kaustubhaM ca 08*0832_04 jAjvalyamAnAM vijayasrajaM ca 08*0832_05 kRSNasyemAM pazya ca bhImasena % On the other hand, T1.3 G M ins. after 28: T2 % after App. I (No. 26): 08*0833_01 savidyutaz caiva ghanasya zabdaM 08*0833_02 viSphAryato dhanuSo gANDivasya 08*0833_03 dhanaMjayenAbhipannasya kAle 08*0833_04 zabdo ghoraH zrUyate tasya nAsmin 08*0833_05 kaccic chrotAho badhiro 'si pArtha % 8.55.1 % After 1, M2-4 ins.: 08*0834_01 jayatu bhuvanabhartA dharmavid dharmarAjo 08*0834_02 dizatu zivam idAnIM kezavaH pANDavebhyaH 08*0834_03 vipulavijayavAjI jRmbhatAM vai kirITI 08*0834_04 ripukulavanadAhau mAdriputrau bhavetAm % 8.55.5 % After 5, M2-4 ins.: 08*0835_01 trailokanAthasya ca cakrapANeH % 8.55.8 % After 8, T1.3 G2.3 ins.: 08*0836_01 vidIryamANA valinAtra nAgAH % while, M1 ins. after 8: 08*0837_01 davAgnidagdhair iva vaMzadagdhaiH % 8.55.15 % After 15, K4 T2 ins.: 08*0838_01 zaktibhis tomarair bANaiH kuNapaiH kuramudgaraiH 08*0838_02 zUlais trimUlaiH parighair bhiNDipAlaiH parazvadhaiH 08*0838_03 karanAlair gaDaiH khaDgair iSTibhir muzalais tathA 08*0838_04 parighaiH paTTizaiz caiva gadAbhiz ca parazvadhaiH 08*0838_05 mahAyodhanaraiH kSiptaiH sazarkarajapAMzubhiH 08*0838_06 sazakrAzanisaMpAtaM jAlaiH pAzaiH kaDaMgaraiH 08*0838_07 pradIptazikharAvarSaiH zilAbhiH kASThazaMkubhiH 08*0838_08 mahArSTikAbhiH kAntAbhir ayaskAntair vinAzinaiH 08*0838_09 praduSTacakrebhahayaiH sasaMghair gUDham AyudhaiH 08*0838_10 zibirAd ekam AyAntam arjunaM sahakezavam 08*0838_11 nAnAdezyA nRpavarA mlecchAz cAyutazo 'bhyayuH % 8.55.22 % For 22ab, S subst.: 08*0839_01 tasyAbhidravataH karNaM rathaghoSo mahAn abhUt % 8.55.27 % After 27ab, K4 T2 ins.: 08*0840_01 rathaM rathenAbhyahanat turagAMs turagais tathA 08*0840_02 gajAn gajair naravarAn narair evAnayat kSayam 08*0840_03 kaM cid gajaM samutkSipya gajaM bhImo 'bhyadhAvata 08*0840_04 mahauSadhisamAyuktaM hanumAn iva parvatam 08*0840_05 sa tu tenAhanat kruddho giriNeva mahAgirim 08*0840_06 kasya cid dantam utpATya dantenaivAhanad gajam 08*0840_07 yathairAvatam AsAdya kumbhakarNaH purA raNe 08*0840_08 gajau saMgRhya pANibhyAM saMnipAtair amArayat 08*0840_09 rathAn hayAn nRpavarAn AviSTa iva pANDavaH % 8.55.31 % After 31, G2 ins.: 08*0841_01 tasmin raNe mahArAja maheSvAsA narAs tathA % 8.55.33 % After 33, N (except D2) T2 ins.: 08*0842_01 pariveSI yathA somaH paripUrNo virAjate % 8.55.41 % After 41ab, % D2 reads 42cd, followed by the repetition of % 41ab. After 41ab, K4 V1 B (except B2) D (except % D2.8) T2 ins.: 08*0843_01 haMsacchatradhvajopetAm uSNISavaraphenilAm 08*0843_02 hArapadmAkarAM caiva bhUmireNUrmimAlinIm 08*0843_03 AryavRttavatIM saMkhye sutarAM bhIrudustarAm % 8.55.42 % After % 42, V1 B D (except D2.8) ins.: 08*0844_01 tathA dustaraNIM ghorAM bhIrUNAM bhayavardhanIm % while, T1.2 ins. after 42: 08*0845_01 tathA prAvartayad bhImo vIrayodhApahAriNIm % 8.55.47 % After 47, T1.3 G ins.: 08*0846_01 bhAgineyavacaH zrutvA zakuniH zaThakRttamaH % 8.55.55 % After 55, T2 ins.: 08*0847_01 tato hRSTo mahArAja tava putro mahIpatiH 08*0847_02 sAdhu sAdhu mahAbAho jahi bhImaM zitaiH zaraiH 08*0847_03 ayam eva suduSTAtmA sarvadAsmAn prabAdhate 08*0847_04 mardayainaM mahAbAho vinihatya sukhI bhava % 8.55.58 % After 58, G2 ins.: 08*0848_01 bhImo 'pi paramAmarSI tAM zaktiM saMnivArya ca 08*0848_02 mumoca zaravarSANi zakuneH sarvamarmasu 08*0848_03 saubalaH so 'pi duSTAtmA bhImasenazarArditaH 08*0848_04 papAta ca rathopasthe pazyatAM sarvabhUbhRtAm % 8.55.73 % After 73ab, B3 ins.: 08*0849_01 agAdhe majjatAM teSAM karNo dvIpo 'bhavat tadA % 8.56.3 % After 3ab, K4 V1 B D (except % D8) T1.2 ins.: 08*0850_01 yad ekaH samare sarvAn yodhamAyAsa mAmakAn % 8.56.4 % For 4ab, D6 S subst.: 08*0851_01 sarveSAM kuruyaudhAnAM karNo vai zatrusUdanaH % 8.56.7 % After 7, N % (except B4.5 Dn1 D6) ins.: 08*0852_01 atha karNo 'bravIc chalyaM pAJcAlAn prApayasva mAm % 8.56.21 % After 21ab, K3.4 V1 B D (except % D2) T3 G1.3 M1 ins.: 08*0853_01 sahadevasya bhallena dhvajaM ciccheda mAriSa % 8.56.24 % K3 ins. after 24: % T2 after the repetition of 24ab: 08*0854_01 prAdravanta raNe bhItAH siMhatrastA mRgA iva % On the other hand, D6 T1.3 G M ins. after 24: 08*0855_01 tatas tAn prahasan vIro vijigye pANDavAn raNe % 8.56.25 % After 25c, D6 S ins.: 08*0856_01 yatamAnAn mahArathAn 08*0856_02 yodhayAm Asa samare % 8.56.29 % For 29ab, S2 subst.: 08*0857_01 ekavIro maheSvAso vighnastAparivAhiNam (sic) % while, K4 subst. for 29ab: 08*0858_01 samardayaJ charais tIkSNaiH pAJcAlAnAM pravAhinIm % 8.56.44 % After 44ab, N (except D6) T2 ins.: 08*0859_01 pAJcAlAnAM rathazreSThAn drAvayaJ chAtravAMs tathA % 8.57.1 % For 1, S subst.: 08*0860_01 hatvA tu phalgunaH sainyaM kauravANAM pRthak pRthak 08*0860_02 sUtaputrasya saMrambhaM dRSTvA cApi mahAhave % 8.57.2 % K4 B Da1 Dn1 D1.2.5.6.8 % T2 ins. after 2ab: V1 after 2: 08*0861_01 manuSyazIrSapASANAM hastyazvakRtarodhasam 08*0861_02 zUrAsthicayasaMkIrNAM kAkagRdhrAnunAditAm 08*0861_03 chatrahaMsaplavopetAM vIravRkSApahAriNIm 08*0861_04 hArapadmAkaravatIm uSNISavaraphenilAm 08*0861_05 dhanuHzaradhvajopetAM narakSudrakapAlinIm 08*0861_06 carmavarmabhramopetAM rathoDupasamAkulAm 08*0861_07 jayaiSiNAM ca sutarAM bhIrUNAM ca sudustarAm 08*0861_08 tAM nadIM prApayitvA tu bIbhatsuH paravIrahA % 8.57.8 % After 8, D2 ins.: 08*0862_01 evam uktas tu pArthena kRSNo rAjaMs tvarAnvitaH % 8.57.10 % For 10ab, D6 S subst.: 08*0863_01 sa prayAto rathenAzu kRSNo rAjan mahAhave % 8.57.11 % For 11, D6 S (except T2) subst.: 08*0864_01 rathaghoSas tatas tasya pANDavasya babhUva ha 08*0864_02 vAsavAstranipAtena parvateSv iva mAriSa % 8.57.15 % K3.4 V1 B Da1 Dn1 % D1-5.7.8 T2 ins. after 15: D6 T1.3 G M after the % second occurrence of 15: 08*0865_01 tvAm abhiprepsur AyAti karNa nighnan varAn rathAn 08*0865_02 asajjamAno rAdheya taM yAhi prati bhAratam % K4 T2 cont.: 08*0866_01 ghRNAM tyaktvA prasAdaM ca bhRgor astraM ca saMsmaran 08*0866_02 dRSTiM muSTiM ca saMdhAnaM smRtvA rAmopadezajam 08*0866_03 dhanaMjayaM jaye prepsuH pratyudgamya mahArathAn 08*0866_04 vAjividyAparijJAne na me yuddhe bale hariH 08*0866_05 na mAM vijeSyate karNa gadAyuddhe vizeSataH % 8.57.23 % For 23cd, % D6 S subst.: 08*0867_01 yo 'rjunaM sAgaraughAbhaM kruddhaM veleva vArayet % 8.57.26 % For 26cd, V1 B (B5 om.) D T1 % subst.: 08*0868_01 savyasAcinam AyAntaM nivAraya mahAraNe % 8.57.32 % After 32, K4 V1 B2.3 Da1 Dn1 D1.2.5.6 % ins.: 08*0869_01 pratyudyAhi mahAbAho pauruSe mahati sthitaH % On the other hand, T2 ins. after 32: 08*0870_01 yathaikena tvayA pUrvaM kRto digvijayo mahAn 08*0870_02 kaliGgAdhipatiM jitvA tavAnItA tadantare 08*0870_03 duryodhanasya mahiSI jarAsaMdhaM vijitya ca 08*0870_04 tad eva sattvam Alambya jahi pArthaM dhanaMjayam % 8.57.36 % For 36, D6 S (except % T2) subst.: 08*0871_01 nihato vA gamiSyAmi naikAnto 'sti raNe jayaH 08*0871_02 kRtArtho vA gamiSyAmi hato vA svagam ApnuyAm % After 36, K4 V1 B D (except D2.8) T2 ins.: 08*0872=00 zalya uvAca 08*0872_01 ajayyam enaM pravadanti yuddhe 08*0872_02 mahArathAH karNa rathapravIram 08*0872_03 ekAkinaM kim u kRSNAbhiguptaM 08*0872_04 vijetum enaM ka ihotsaheta % 8.57.37 % After 37ab, D6 S ins.: 08*0873_01 adyAhaM taM nihaniSyAmi saMkhye 08*0873_02 dhanaMjayaM pazyatas te samRddham % 8.57.38 % For 38, D6 T1.3 G M subst.: 08*0874_01 rathAn varAn eti rathapravIraH 08*0874_02 zIghrair hayaiH kauravarAjaputraH 08*0874_03 sa cAdya mAM neSyati kSipram antaM 08*0874_04 karNo 'syAnte 'py atra bhavet samarthaH % 8.57.40 % For 40, T1.3 G M subst.: 08*0875_01 gRhNan vimuJcan sa nimeSamAtrAt 08*0875_02 puraMdarasyeva ca tulyavIryaH 08*0875_03 te krozamAtre nipatanty amoghA 08*0875_04 na pANDavasya sadRzo 'sti kaz cit % T1.3 G M cont.: D6 ins. after 40: 08*0876_01 atIvAnyAn dhanuSA rAjaputras 08*0876_02 tv atIvAnyAn kezavaz cakrayuddhe % 8.57.47 % After 47ab, N T2 ins.: 08*0877_01 tam Ahvayan sAhasam uttamaM vai 08*0877_02 jAne svayaM sarvalokasya zalya % 8.57.48 % After 48, K4 V1 B D (except % D6.8) T2 ins.: 08*0878_01 atIva pArtho yudhi kArmukibhyo 08*0878_02 nArAyaNaz cAprati cakrayuddhe % K4 V1 B D (except D6.8) cont.: 08*0879_01 evaMvidhau pANDavavAsudevau 08*0879_02 calet svadezAd dhi bhavAn na kRSNau % while, T2 cont. after 878*: 08*0880=00 karNaH 08*0880_01 kiM madrarAjArjunavarNanena 08*0880_02 mAM bhISayasy adya raNe 'pramattam 08*0880_03 nAhaM tvayA bhISayituM hi zakyo 08*0880_04 bandIva tasyaiva guNAMz ca stauSi 08*0880_05 vIryeNa yukto yudhi phalguno 'sau 08*0880_06 gupto yathA kezavenAdya saMkhye 08*0880_07 tathApi te pazyatas taM nihanmi 08*0880_08 tUSNIM sthitaz codaya tAvad azvAn 08*0880_09 dRSTvA kRSNAv ekarathe sametAv 08*0880_10 atIva harSo mama jAyate 'dya % 8.57.49 % After 49ab, D6 S ins.: 08*0881_01 etAdRzau naravIrau sametau 08*0881_02 sthAnAc cyutau devakumArarUpau 08*0881_03 agnyanilAv indrabRhaspatI vA 08*0881_04 yamAntakau vA zazipUSaNau vA 08*0881_05 bhagAMzamitrAvaruNAzvinau vA 08*0881_06 marudgaNA vA vasavaH sahendrAH 08*0881_07 vyastAH samastAz ca yudhA na zaktA 08*0881_08 jetuM prasahyArjunam acyutaM ca % After 49, N T2 ins.: 08*0882_01 manoratho yas tu mamAdya zalya 08*0882_02 madreza yuddhaM prati pANDavasya 08*0882_03 nedaM cirAd Azu bhaviSyatIdam 08*0882_04 atyadbhutaM citram atulyarUpam % D6 T2 cont.: T1.3 G M ins. after 49: 08*0883_01 sarveSAM vRSNivIrANAM kRSNe lakSmIH pratiSThitA 08*0883_02 sarveSAM pANDuputrANAM jayaH pArthe pratiSThitaH 08*0883_03 tAv ubhau puruSavyAghrau samAne syandane sthitau 08*0883_04 mAm ekam abhiyoddhArau sujAtaM bata zalya me % S cont.: 08*0884_01 naitac cirAt kSipram imaM rathaM me 08*0884_02 pravartayaitAv abhiyAmi caiva % T2 cont.: 08*0885_01 asmin muhUrte nihatau pazya kRSNau 08*0885_02 tAbhyAM hataM vA yudhi mAM ripubhyAm % 8.57.50 % For 50, T1.3 G M % subst.: 08*0886_01 asmin muhUrte nihatau pazya kRSNau 08*0886_02 mayA hataM vA yudhi mAm aribhyAm 08*0886_03 evaM bruvANaH sahasA mahArathas 08*0886_04 tv abhyadravat pANDavaM sUtaputraH % 8.57.51 % For 51ef, T1.3 G M subst.: 08*0887_01 guroH sutas tatra tavAtmajas tathA 08*0887_02 padAtisAdidviradA rathAs tathA % 8.57.53 % After 53ab, N % T2 ins.: 08*0888_01 zaraiz ca jaghnur yudhi taM mahArathA 08*0888_02 dhanaMjayaM karNanidezakAriNaH % 8.57.54 % For 54ab, D6 S % subst.: 08*0889_01 na saMdadhan naiva samuddharaJ zarAn 08*0889_02 na cAbhimuJcann aribhiH sa dRzyate % 8.57.55 % After 55, Dn1 T2 ins.: 08*0890_01 zarottamAn sa prahitAn mahArathaiz 08*0890_02 ciccheda pArthaH prahasaJ zaraughaiH 08*0890_03 bhUyaz ca tAn ahanad bANasaMghAn 08*0890_04 gANDIvadhanvAyatapUrNamaNDalam 08*0890_05 yathograrazmiH zucizukramadhyagaH 08*0890_06 sukhaM vivasvAn harate jalaughAn 08*0890_07 tathArjuno bANagaNAn nirasya 08*0890_08 dadAha senAM tava pArthivendra % 8.57.56 % After 56ab, N T2 ins.: 08*0891_01 mahAratho droNasutaz ca sAyakair 08*0891_02 avAkiraMs toyadharA yathAcalam % while, T1 ins. after 56ab: 08*0892_01 jighAMsavaH pAtham asahyavikramaM 08*0892_02 yathaiva vahniM zalabhA mahArciSam % 8.57.59 % After 59, B4 ins.: 08*0893_01 sa droNaputrasya zarAsanaM balI 08*0893_02 bhallena saMchidya ca tad vyapAtayat % 8.57.62 % V1 % B1.2.4.5 Da1 Dn1 D1.3.4 (marg.).5.7 ins. after % 62a: B3 after 61: 08*0894_01 zarair anekair yudhi pANDavarSabham 08*0894_02 mahArathAH saMyugamUrdhani sthitAH % After 62b, B5 ins.: 08*0895_01 mahAbalA vItabhayA raNAjire % After 62, N (except % D6) T2 ins.: 08*0896_01 samArpayad bAhusahasravikramas 08*0896_02 tathA yathA vajradharaH purA baleH 08*0896_03 sa pArthabANair vinipAtitAyudho 08*0896_04 dhvajAvamarde ca kRte mahAhave 08*0896_05 kRtaH kRpo bANasahasrayantrito 08*0896_06 yathApageyaH prathamaM kirITinA % 8.57.69 % For 69, S (except % T2) subst.: 08*0897_01 zarAndhakAraM ca kRtaM mahAtmabhis 08*0897_02 tadA dizo na prababhuH zarArditAH % 8.58.7 % After 7ab, N (except D6) T2 ins.: 08*0898_01 saMchinnabhinnavidhvastair vyaGgAGgAvayavaiH stRtA 08*0898_02 sudurgamA suviSamA ghorAtyarthaM sudurdRzA % For 7ed, D6 T1.3 G % M subst.: 08*0899_01 gatasattvaiH sasattvaiz ca saMvRtAsId vasuMdharA % 8.58.8 % For % 8, D6 T1.3 G M subst.: 08*0900_01 sasUtair hatasUtaiz ca sAdihInaiz ca vAjibhiH 08*0900_02 ISAcakrAkSabhagnaiz ca rathaiH stIrNA vasuMdharA % 8.58.11 % After 11ab, V1 B D % (except D8) ins.: 08*0901_01 samantAj jaladaprakhyAn vAraNAn madavarSiNaH % 8.58.25 % After 25ab, N (D6 marg. sec. % m.) T1 ins.: 08*0902_01 niyuktAn hi sa tAn mene yamAyAzu kirITinA % 8.59.1 % After 1cd, N (except B2) T2 ins.: 08*0903_01 kRtvA saMzaptakA ghorAJ zapathAn brAhmalaukikAn % 8.59.6 % After 6ab, B5 % ins.: 08*0904_01 kSipram evAbhisaMkruddhAH samare 'rijighAMsayA % 8.59.18 % After % 18ab, D6 ins.: 08*0905_01 nardantaH kUjamAnAz ca manuSyagajavAjinaH % 8.59.19 % After 19, S ins.: 08*0906_01 asaMyuktAz ca te rAjan parivRttA raNaM prati 08*0906_02 narA nAgA rathAz caiva nadanto 'rjunam abhyayuH % 8.59.23 % After 23, S ins.: 08*0907_01 gadApANiM tadA bhImaM dRSTvA bhArata bhAratAH 08*0907_02 menire tam anuprAptaM daNDahastam ivAntakam % 8.59.25 % After 25ab, % B2.5 T2 ins.: 08*0908_01 gajAn azvAn hayArohAn uddizyoddizya bhArata % 8.59.26 % For 26cd, D6 T1.3 G M % subst.: 08*0909_01 kSaNena bhImaH saMkruddhas tAn ninye vai yamakSayam % D6 T1.3 G M cont.: T2 ins. after 26: 08*0910_01 tataH sa samarazlAghI gajAnIkam apAtayat 08*0910_02 gadayA vyadhamat saMkhye daNDapANir ivAntakaH 08*0910_03 gajAn sakaGkaTAn mattAn sArohAn sapatAkinaH 08*0910_04 nyahanal lIlayA rAjaJ zikSayA ca balena ca 08*0910_05 te gajA bahvazobhanta hanyamAnA mahAraNe 08*0910_06 vinadanto yathA tUrNaM pakSavanta ivAdrayaH 08*0910_07 nipetur urvyAM samare bhImasenena pIDitAH 08*0910_08 chinnapakSA yathA kAle vajrarugNA ivAdrayaH % T2 cont.: N (except D6) ins. after 26: 08*0911_01 dantair dazanto vasudhAM zerate kSatajokSitAH 08*0911_02 bhagnamUrdhAsthicaraNAH kravyAdagaNabhojanAH 08*0911_03 asRGmAMsavasAbhiz ca tRptA mAMsavasAzanAH 08*0911_04 asthIny apy aznatI tasthau kAlarAtrIva durdRzA 08*0911_05 sahasrANi dazAzvAnAM hatvA pattIMz ca bhUyasA 08*0911_06 bhImo 'bhyadhAvat saMkruddho gadApANir itas tataH 08*0911_07 gadApANiM tato bhImaM dRSTvA bhArata tAvakAH 08*0911_08 menire samanuprAptaM kAlaM daNDodyataM yathA 08*0911_09 sa matta iva mAtaGgaH saMkruddhaH pANDunandanaH 08*0911_10 praviveza gajAnIkaM makaraH sAgaraM yathA 08*0911_11 vigAhya ca gajAnIkaM pragRhya mahatIM gadAm 08*0911_12 kSaNena bhImaH saMkruddhas tAn ninye yamasAdanam 08*0911_13 gajAn sakaGkaTAn mattAn sarohAn sapatAkinaH 08*0911_14 patataH samapazyAma sapakSAn parvatAn iva % 8.59.29 % After 29, N (except D6) T2 ins.: 08*0912_01 narAzvarathamAtaGgA yudhi gANDIvadhanvanA 08*0912_02 zaravrAtaiz citA rejuH kadambA iva kesaraiH % 8.59.30 % D2 ins. after 30ab: D6 % after 914*: 08*0913_01 zatazo vadhyamAnAnAM nizitair arjuneSubhiH % For 30, D6 T1.3 G M subst.: 08*0914_01 kurUNAM tu mahArAja AsId Artasvaro mahAn 08*0914_02 narAzvanAgAsuharAn dRSTvA bANAn kirITinaH % 8.59.31 % After 31, S2 K3 V1 B D (except D2) % ins.: 08*0915_01 tatas tad yuddham abhavat kurUNAM sumahad balam 08*0915_02 na hy atrAsId anirbhinno rathaH sAdI hayo gajaH % while S ins.: 08*0916_01 tataH zaradhvastam abhUt kurUNAM sumahad balam 08*0916_02 na tatrAsId anirbhinno ratho vAjI naro gajaH % 8.59.32 % After 32, D6 S ins.: 08*0917_01 tat sainyaM bharatazreSTha vadhyamAnaM zitaiH zaraiH 08*0917_02 na jahau samaraM prApya phalgunaM zatrutApanam 08*0917_03 tatrAdbhutam apazyAma kauravANAM parAkramam 08*0917_04 vadhyamAnApi yat pArthaM na jahuH samare prabho % 8.59.42 % For 42cd, D6 S (except % T2) subst.: 08*0918_01 viSphArayitvA durdharSaz cApam Adhirathir mahat % After 42cd, N (except D6) T2 ins.: 08*0919_01 tAn vidrutAn kurUn dRSTvA karNaH zastrabhRtAM varaH % K4 V1 B2-5 Dn1 D3.4 (marg.).7 cont.: 08*0920_01 saMcintayitvA pArthasya vadhe dadhre manaH zvasan 08*0920_02 visphArya sumahac cApaM tataz cAdhirathir vRSaH % 8.59.43 % For % 43cd, D6 S (except T2) subst.: 08*0921_01 zaraughaiz chAdayAm Asa mahAmegha ivAcalam % 8.59.44 % For 44cd, % D6 S (except T2) subst.: 08*0922_01 pAJcAlAnAM harat prANAMs tamAMsIva tamonudaH % 8.60.9 % After 9, S (except T2) ins.: 08*0923_01 tato 'pare bhArata duSprakampyAH 08*0923_02 pAJcAlAnAM rathasaMghAH sametAH 08*0923_03 pratizrutA hy antarikSe gatAbhA 08*0923_04 dhanuHpravIrAs tu rathapravIrAH % 8.60.12 % After 12, N T2 ins.: 08*0924_01 prItAH zukAH prAdravann antarikSe 08*0924_02 guhA girINAm apatan vayAMsi 08*0924_03 yan maNDalajyena vijRmbhamANo 08*0924_04 raudre muhUrte 'bhyapatat kirITI % 8.60.17 % For % 17ab, S subst.: 08*0925_01 teSAM dhvajAn vAjisUtAn patAkAs 08*0925_02 tUNIr dhanUMSi pracakarta bANaiH % 8.60.33 % After % 33, Dn1 T1.2 ins.: 08*0926_01 tataH zaraM sUryamarIcisaprabhaM 08*0926_02 suvarNavajrottamaratnabhUSitam 08*0926_03 mahendravajrAzanipAtaduHsahaM 08*0926_04 mumoca bhImAGgavidAraNakSamam % Dn1 T1.2 cont.: D2 ins. after 33: 08*0927_01 sa tena nirbhinnatanur vRkodaro 08*0927_02 nipAtitaH srastatanur gatAsuvat 08*0927_03 prasArya bAhU rathavaryam AzritaH 08*0927_04 punaz ca saMjJAm upalabhya cAnadat % 8.61.1 % After the ref., D6 S (T3 % missing) ins.: 08*0928_01 sa rAjaputreNa samArcchad ugraM 08*0928_02 duHzAsanena nikRto nikRtyA % After % 1ab, D6 S (T3 missing) ins.: 08*0929_01 yad bhImasenaM pratiyodhayad raNe 08*0929_02 jambho yathA zakram udAravIryam % N ins. after 1: T1.2 % after 2ab: 08*0930_01 sa tat kRtvA rAjaputras tarasvI 08*0930_02 vivyAdha bhImaM navabhiH pRSatkaiH % 8.61.4 % After 4, K2.4 Dn1 D8 ins.: 08*0931_01 duHzAsanaM pANDavAH prekSya sarve 08*0931_02 hRSTAH pAJcAlAH siMhanAdAn amuJcan % On the other hand, T2 ins. after 4: K4 after % 934*: 08*0932_01 taM pAtayitvAtha vRkodaro 'yaM 08*0932_02 jagarja harSeNa vinAdayan dizaH 08*0932_03 nAdena tenAkhilapArzvavartino 08*0932_04 mUrchAkulAH patitAs tv AjamIDha 08*0932_05 sa samIpasthito bhImo visajJaM vIkSya te sutam 08*0932_06 cakAra khedaM manasA cintAM ca paramAM yayau 08*0932_07 acetanasya rudhiraM kathaM pAsyAmy ahaM ripoH 08*0932_08 ajAnato 'sya pApasya durmater mitraghAtinaH 08*0932_09 evaM vicintayad bhImo dadarzAtha vicetanam 08*0932_10 vastreNAvIjayac cainaM tena saMjJAm avApa ha 08*0932_11 dRSTvA sasaMjJaM sAvajJaM pAdenAkramya vakSasi 08*0932_12 prahRSTarUpo bhImas tu sAsIH provAca taM tadA % After % line 4, T2 ins.: 08*0933_01 bhImo 'pi vegAd avatIrya yAnAd 08*0933_02 duHzAsanaM vegavAn abhyadhAvat % 8.61.5 % After % 5, K4 ins.: 08*0934_01 tato bhImas tam abravIn mahAtmA 08*0934_02 kathaM draupadIM kezapakSe pradharSIH 08*0934_03 vadAzu yad gaur iti tad bruvANo 08*0934_04 hRSTaH samaM karNasuyodhanAbhyAm 08*0934_05 teSAM samIkSyApavite (sic) durAtman 08*0934_06 gacchAmi yenAdya kulapradhAnaH 08*0934_07 zrutvA tu tad bhImavacaH sughoraM 08*0934_08 duHzAsano bhImam idaM nirIkSya 08*0934_09 uvAca bhImaM sa tadA smitena 08*0934_10 saMpazyatAM kauravasomakAnAm 08*0934_11 sa eSa me bAhuvaro 'stu bhUya 08*0934_12 eSa tvayA rAjyaharaH samIkSya 08*0934_13 dyUtacchalAd vaJcayitA sametAM 08*0934_14 kliSTAm AryAM pazyatas te tv anena 08*0934_15 asau karo godhanavAn samartho 08*0934_16 viSasya dAtA bhujagendrakalpaH 08*0934_17 bhikSAbhujo yena kRtAH samastA 08*0934_18 aSTAdaza dvA ca kuruSva yatnam % After the above, K4 ins. 932*. On the other % hand, D8 ins. after 5: 08*0935=00 bhImaH 08*0935_01 draupadyAs tu kacagrAhe yaH prayuktas tvayA karaH 08*0935_02 dizyatAM ca sa me pApin kaM tam utpATayAmy aham 08*0935=02 duHzAsanaH 08*0935_03 ayaM karikarAkAraH kAminIkucamardanaH 08*0935_04 gosahasrapradAtA ca kSatriyAntakaraH karaH 08*0935=04 saMjayaH 08*0935_05 etac chrutvA tu vacanaM bhImaseno 'tyamarSaNaH 08*0935_06 utpATayAm Asa bhujaM vAmetaram ariMdama % 8.61.6 % After 6abcd, N ins.: 08*0936_01 tato nipAtyAsya ziro 'pahRtya 08*0936_02 tenAsinA tava putrasya rAjan 08*0936_03 satyAM cikIrSur matiman pratijJAM 08*0936_04 bhImo 'pibac choNitam asya koSNam % 8.61.7 % After 7abcd, N T2 ins.: 08*0937_01 anyAni pAnAni ca yAni loke 08*0937_02 sudhAmRtasvAdurasAni tebhyaH % while, G ins. after 7abcd: 08*0938_01 tathekSusArasya manoharasya % After 7, V1 B D (except % D2.8) ins.: 08*0939_01 athAha bhImaH punar ugrakarmA 08*0939_02 duHzAsanaM krodhaparItacetAH 08*0939_03 gatAsum Alokya vihasya susvaraM 08*0939_04 kiM vA kuryAM mRtyunA rakSito 'si % 8.61.10 % N ins. a passage given in App. I (No. % 33) after 10; T2 after 952*. On the other hand, % after 10, T1 G M ins. an addl. colophon [Adhy. % name: T1 duhsasanavadhah; T2 duhsasanapatanam. - Adhy. % no.: T1 G 96; M1 97; M2-4 95.], which is % followed by: 08*0940=00 saMjayaH 08*0940_01 sa pItvA rudhiraM tasya caraNau gRhya bhArata % 8.61.11 % For 11ab, G subst.: 08*0941_01 ity uccair vacanaM prAha pratinRtya vRkodaraH % After 11, V1 B (except B3) % D (except D2.8) S (T3 missing) ins.: 08*0942_01 ye tadAsmAn pranRtyanti punar gaur iti gaur iti 08*0942_02 tAn vayaM pratinRtyAmaH punar gaur iti gaur iti % 8.61.13 % After 13ab, S2 V1 B D T2 % ins.: 08*0943_01 draupadyAH kezapakSasya grahaNaM ca sudAruNam % V1 B Da1 Dn1 % D1.3-7 T2 ins. after 13: K4 ins. after 12: 08*0944_01 virATabhavane yaz ca klezo 'smAkaM pRthagvidhaH % K4 T2 cont.: 08*0945_01 zakuner dhArtarASTrasya rAdheyasya ca mantrite 08*0945_02 anubhUtAni duHkhAni teSAM hetus tvam eva hi % 8.61.14 % After 14, D2 ins.: 08*0946_01 sukhAny etAni jAnImo labdhavanto na saMzayaH % 8.61.15 % After 15, N (except D6) T2 % (after the first occurrence) ins.: 08*0947_01 asRgdigdho visravallohitAsyaH 08*0947_02 kruddho 'tyarthaM bhImasenas tarasvI % On the other hand, D6 T1 G2.3 M ins. after 15: % T2 after the second occurrence of 15: 08*0948_01 raktArdragAtras tu tato mahAtmA 08*0948_02 gadApANiH kAla ivAntakAle 08*0948_03 vibhISayAnas tava putrasainyam 08*0948_04 itas tato dhAvati vAhinIM te 08*0948_05 tataH kSaNAd bhArata zUnyam AsId 08*0948_06 AyodhanaM ghorataraM kurUNAm 08*0948_07 yatrAjimadhye prApibad bhImaseno 08*0948_08 duHzAsanasya rudhiraM krodhadIptaH 08*0948_09 sa hatvA samare rAjan rAjaputraM mahAbalam 08*0948_10 pUrNakAmo madodagraH siMho rurum ivotkaTam 08*0948_11 rudhirArdro mahArAja hy azobhata paraMtapaH 08*0948_12 sapuSpaH kiMzuka iva raktAd raktataro babhau 08*0948_13 rudhirArdravapur ghoraH kruddho rAjan vaco 'bravIt % T1.2 G2.3 cont.: 08*0949_01 brUhIdAnIM pApamate nRzaMsa patito hy asi % For 949*, M subst.: 08*0950_01 brUhIdAnIM pApamate nRzaMsa 08*0950_02 apatir hy asi drupadasyAtmajA tvam % 8.61.16 % After 16, T1.2 G2.3 M ins.: 08*0951_01 yA cApatiH sA sapatir hi jAtA 08*0951_02 yAs tAH sapatayo 'patayas tu jAtAH 08*0951_03 pazyantu citraM vividhaM hi loke 08*0951_04 ye vai tilAH SaNDatilA babhUvuH 08*0951_05 te cet siddhA nidhanaM gatAH pare 08*0951_06 kiM citrarUpaM bata jIvaloke % 8.61.17 % After % 17, D6 T1.2 G2.3 M ins.: 08*0952_01 dRSTvA tu nRtyantam udagrarUpaM 08*0952_02 kAlaM yathA tv antakAle prajAnAm 08*0952_03 mahad bhayaM cAdhirathiM viveza 08*0952_04 jaye nirAzAz ca sutAs tvadIyAH % 8.62.4 % After 4, T1.2 G2.3 M ins.: 08*0953_01 tataH parivRto rAjan navabhiH zatrutApanaiH 08*0953_02 duHzAsanAd avarajaiH putrais tava vRkodaraH % 8.62.17 % For 17bcd, T1 G2.3 M subst.: 08*0954_01 bhImaM samAyAntam amitrasAham 08*0954_02 bANaiH kirantaM pratiyAtya cograM 08*0954_03 vyAttAnanaM kAlam ivApatantam % 8.62.21 % After % 21, N ins.: 08*0955_01 zarAbhighAtAc ca ruSA ca rAjan 08*0955_02 svayaM ca bhAsAstrasamIraNAc ca 08*0955_03 jajvAla karNasya suto 'timAtram 08*0955_04 iddho yathA jyAhutibhir hutAzaH % 8.62.22 % After 22ab, % S (T3 missing) ins.: 08*0956_01 AsIt sughoraM bharatapravIra 08*0956_02 yuddhaM tadA karNajapANDavAbhyAm % After 22, D6 S (T3 % missing) ins.: 08*0957_01 jaghAna cAzvAn nakulasya vIro 08*0957_02 raNAjire sUtaputrasya putraH % 8.62.24 % For % 24ab, D6 S (T3 missing) subst.: 08*0958_01 tato 'sya pakSAn anayad yamAya 08*0958_02 dvisAhasrAn nakulaH kSiprakArI % 8.62.26 % After 26a, % B2 ins.: 08*0959_01 karNasya putraH sahasAbhipatya ca 08*0959_02 raNe jighAMsuM nizitair anekaiH % For 26ab, S % (T3 missing) subst.: 08*0960_01 bhUmau carantaM nakulaM rathasthAH 08*0960_02 samantataH sAyakaiH pratyagRhNan % After 26, S2 K3 V1 B1.3-5 D (except D2.6) ins.: 08*0961_01 mahAbhaye rakSyamANo mahAtmA 08*0961_02 bhrAtrA bhImenAkarot tatra bhImam % 8.62.27 % After 27, Dn1 T2 ins.: 08*0962_01 sa tena viddho 'tibhRzaM tarasvI 08*0962_02 mahAhave vRSasenena rAjan % 8.62.28 % After 28ab, Dn1 T2 ins.: 08*0963_01 vitatya pakSau sahasA patantaM 08*0963_02 zyenaM yathaivAmiSalubdham Ajau 08*0963_03 avAkirad vRSasenas tatas taM 08*0963_04 zitaiH zarair nakulam udAravIryam 08*0963_05 sa tAn moghAMs tasya kurvaJ zaraughAMz 08*0963_06 cacAra mArgAn nakulaz citrarUpAn 08*0963_07 athAsya tUrNaM carato narendra 08*0963_08 khaDgena citraM nakulasya tasya % 8.62.30 % After 30, N T2 ins.: 08*0964_01 kRtvA tu tad duSkaram AryajuSTaM 08*0964_02 narair anyaiH karma raNe mahAtmA 08*0964_03 yayau rathaM bhImasenasya rAjaJ 08*0964_04 zarAbhitapto nakulo mahAtmA % 8.62.31 % For % 31, T1 G M subst.: 08*0965_01 sa bhImasenasya rathaM ca hatvA 08*0965_02 vavarSa vai zaravarSaM sughoram % 8.62.49 % After 49a, D2 ins.: 08*0966_01 samAgato yatra vRko mahAbalaH % T1.2 G2.3 M subst. for 49ab: G1 ins. % after 44: 08*0967_01 sa pothito nAgavareNa vIryavAn 08*0967_02 parAbhinad dvAdazabhiH zilImukhaiH 08*0967_03 vRkeNa bANAbhihato 'patat kSitau 08*0967_04 sa vAraNo babhrusutena sArdham % T1 G2.3 M2.3 (damaged).4 cont.: 08*0968_01 kuNindarAjasya suto 'paras tadA 08*0968_02 dvipena devApRthu[daivAvRdha?]m abhyapIDayat % 8.62.50 % After % 50ab, G3 ins.: 08*0969_01 ninAya vaivasvatamandiraM raNe % 8.62.55 % After 55ab, N T1.2 ins.: 08*0970_01 mAdrIsutaM nakulaM lokamadhye 08*0970_02 samIkSya kRSNaM bhRzavikSataM ca % 8.62.56 % For 56ab, T1.2 G M % subst.: 08*0971_01 tam ApatantaM tarasograrUpaM 08*0971_02 kurUttamaM bANasahasradhAram % After 56, S (T3 missing) ins.: 08*0972_01 tau tatra zUrau rathakuJjarau raNe 08*0972_02 parasparasyAbhimukhau mahArathau 08*0972_03 sasarjatuH zarasaMghAn anekAn 08*0972_04 saMbhrAntarUpau subhRzaM tadAnIm % 8.62.58 % After 58, K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-7 % T1.2 ins.: 08*0973_01 pUrvaM tathA vRSasenena viddho 08*0973_02 mahAjavaiH zvetahayaH zarais taiH 08*0973_03 saMrambham ISad gamito vadhAya 08*0973_04 karNAtmajasyAtha manaH pradadhre % 8.62.62 % After 62, Dn1 ins.: 08*0974_01 tataH samakSaM svasutaM vilokya 08*0974_02 karNo hataM zvetahayena saMkhye 08*0974_03 saMrambham Agamya paraM mahAtmA 08*0974_04 kRSNArjunau sahasaivAbhyadhAvat % while T2 G M ins.: 08*0975_01 ziraH karau caiva dhanuz ca pArtha 08*0975_02 ekeSuNA vRSasenasya saMkhye 08*0975_03 ciccheda pArtho hy aGgarAjasya sainyaM 08*0975_04 kopAgninA caturaGgaM dadAha % 8.63.4 % After 4ab, S % (T3 missing) ins.: 08*0976_01 rathau caturbhir jaladair bhagamitrAv ivAmbare % 8.63.10 % For % 10cd, T1 G M subst.: 08*0977_01 rAdheyam abhito dadhmuH zaGkhAJ zatasahasrazaH % 8.63.14 % After 14ab, N (except B1) T2 % ins.: 08*0978_01 kRSNazalyarathopetau tulyarUpau mahArathau 08*0978_02 siMhaskandhau siMhabhujau raktAkSau hemamAlinau 08*0978_03 cApavidyuddhvajopetau zastrasaMpattizobhinau 08*0978_04 camaravyajanopetau zvetacchattrAbhizobhinau % 8.63.15 % S K V1 B2-5 D T2 ins. after 15ab: B1 % after 14c: 08*0979_01 siMhaskandhapratIkAzau vyUDhoraskau mahAbalau 08*0979_02 anyonyaspardhinau rAjann anyonyasya vadhaiSiNau 08*0979_03 anyonyam abhidhAvantau goSTheSv iva maharSabhau 08*0979_04 prabhinnAv iva mAtaGgau saMrabdhAv iva cAcalau % 8.63.17 % After % 17ab, N (except D6) T2 ins.: 08*0980_01 yadRcchayA sameyAtAM sUryAcandramasAv iva 08*0980_02 balinau samare dRptau nAnAzastradharau yudhi % K3.4 V1 B Da1 Dn1 D1-5.7.8 T2 cont.: D6 ins. % after 17ab: 08*0981_01 tau dRSTvA puruSavyAghrau zArdUlAv iva vegitau 08*0981_02 babhUva paramo harSas tAvakAnAM vizAM pate 08*0981_03 saMzayaH sarvabhUtAnAM vijaye samapadyata % 8.63.18 % T1 G M subst. for 18ab: T2 ins. after 18ab: 08*0982_01 ubhAv astrabhRtAM zreSThAv ubhau siMhaparAkramau % 8.63.24 % T2 om. (halp.) % from 24b up to the prior half of line 3 of 983*. T1 % G M ins. after 24ab: T2 after 24a: 08*0983_01 yamau ca cekitAnaz ca prahRSTAz ca prabhadrakAH 08*0983_02 nAnAdezyAz ca ye zUrAH ziSTA yuddhAbhinandinaH 08*0983_03 te sarve sahitA hRSTAH parivavrur dhanaMjayam 08*0983_04 rirakSiSantaH zatrughnAH patyazvarathakuJjaraiH 08*0983_05 dhanaMjayasya vijaye dhRtAH karNavadhe 'pi ca 08*0983_06 tathaiva tAvakAH sarve yattAH senAprahAriNaH 08*0983_07 duryodhanamukhA rAjan karNaM jugupur Ahave % 8.63.34 % After 34abc, Dn1 ins.: 08*0984_01 hRSTarUpAH samantataH 08*0984_02 munayaz cAraNAH siddhAH % 8.63.38 % After 38ab, G2.3 % ins.: 08*0985_01 maGgaLyAH pazavaz caiva siMhavyAghrAs tathaiva ca % 8.63.39 % After 39ab, G1 ins.: 08*0986_01 arjunasya jaye cAstAm azvinAv api sapriyau % After % 39cd, T1.2 G1.3 M2-4 ins.: 08*0987_01 karNataH samapadyanta zvasRgAlavayAMsi ca 08*0987_02 mRgAz ca pazavaz caiva siMhavyAghrAs tathaiva ca 08*0987_03 vasavaz ca mahendreNa marutaz ca sahAgninA % On the other hand, G2 ins. after 39cd: 08*0988_01 agni(gnI ?) rudraz ca somaz ca yamo vaizravaNas tadA % After 39, N (except B2) ins.: 08*0989_01 vizaH zUdrAz ca sUtAz ca varNasaMkarajAz ca ye 08*0989_02 sarvasattveSu te rAjan rAdheyam abhajaMs tadA % 8.63.40 % After 40, N ins.: 08*0990_01 brahma kSatraM ca yajJAz ca dakSiNAz cArjunaM zritAH 08*0990_02 asurA yAtudhAnAz ca kravyAdAz ca mRgANDajAH 08*0990_03 rAkSasAH saha yAdobhiH zvasRgAlAz ca karNataH % 8.63.41 % For 41ab, S (T3 missing) % subst.: 08*0991_01 devarSibrahmarSigaNAH sarve ca khacarAz ca ye % 8.63.46 % N T1 ins. after 46: T2 % after 29: 08*0992_01 sametau tau mahAtmAnau dRSTvA karNadhanaMjayau 08*0992_02 arjuno jayatAM karNam iti zakro 'bravIt svayam 08*0992_03 jayatAm arjunaM karNa iti sUryo 'bhyabhASata 08*0992_04 hatvArjunaM mama sutaH karNo jayatu saMyuge 08*0992_05 hatvA karNaM jayatv adya mama putro dhanaMjayaH 08*0992_06 iti sUryasya caivAsId vivAdo vAsavasya ca 08*0992_07 pakSasaMsthitayos tatra tayoH puruSasiMhayoH 08*0992_08 dvaipakSam AsId devAnAm asurANAM tathaiva ca 08*0992_09 sametau tau mahAtmAnau dRSTvA karNadhanaMjayau 08*0992_10 akampanta trayo lokAH sahadevarSicAraNAH 08*0992_11 sarve devagaNAz caiva sarvabhUtAni yAni ca 08*0992_12 yataH pArthas tato devA yataH karNas tato 'surAH 08*0992_13 rathayUthapayoH pakSau kurupANDavavIrayoH % T1 cont.: T2 G M ins. after 46: 08*0993_01 tataH prajApatis tUrNam AjagAma mahIpate 08*0993_02 dvairathaM yudhi taM draSTuM karNapANDavayos tadA 08*0993_03 vijitya karNaH svid imAM vasuMdharAm 08*0993_04 athArjunaH svit pratipadyate 'khilAm 08*0993_05 itIzvarasyApi babhUva saMzayaH 08*0993_06 prajApateH prekSya tayor mahad balam 08*0993=06 Colophon. 08*0993=06 saMjayaH 08*0993_07 prajApatis tu taM dRSTvA devabhAgaM samAgatam 08*0993_08 abravIt tu tato rAjan pazyato vai svayaMbhuvaH 08*0993_09 ubhAv atirathau zUrAv ubhau dRDhaparAkramau 08*0993_10 ubhau sadRzakarmANau vajricakrAyudhopamau 08*0993_11 aho bata mahad yuddhaM karNArjunasamAgame 08*0993_12 bhaviSyati mahAghoraM vRtravAsavayor iva % 8.63.47 % After 47ab, Dn1 T1.2 ins.: 08*0994_01 ko 'nayor vijayI deva kurupANDavayodhayoH % 8.63.48 % After 48, Dn1 T1.2 ins.: 08*0995_01 svayaMbho brUhi nas tathyam etayor vijayaM prabho % 8.63.49 % After 49ab, N ins.: 08*0996_01 vyajJApayata devezam idaM matimatAM varaH 08*0996_02 pUrvaM bhagavatA proktaM kRSNayor vijayo dhruvaH % On the other hand, S (T3 missing) ins. after 49ab: 08*0997_01 evam uktas tu bhagavAJ jaye tAbhyAm anizcite 08*0997_02 ity abravIn mahArAja mahAn brahmA prajApatiH 08*0997_03 dvAv apy etau hi kRtinau dvAv apy atibalotkaTau 08*0997_04 bhaviSyaty anayor yuddhaM trailokyasya bhayAvaham 08*0997_05 tataH prajApatiM tatra sahasrAkSo 'bhyacodayat % 8.63.50 % Dn1 Bom. ed. ins. after 50: T1 % after the repetition of 55: T2 after the repetition % of 50cd: 08*0998_01 khANDave yena hutabhuktoSitaH savyasAcinA 08*0998_02 svargaM ca samanuprApya sAhAyyaM zakra te kRtam 08*0998_03 karNaz ca dAnavaH pakSa ataH kAryaH parAjayaH 08*0998_04 evaM kRte bhavet kAryaM devAnAm eva nizcitam 08*0998_05 AtmakAryaM ca sarveSAM garIyas tridazezvara 08*0998_06 mahAtmA phalgunaz cApi satyadharmarataH sadA 08*0998_07 vijayas tasya niyataM jAyate nAtra saMzayaH 08*0998_08 toSito bhagavAn yena mahAtmA vRSabhadhvajaH 08*0998_09 kathaM vA tasya na jayo jAyate zatalocana % Dn1 T2 cont.: K4 B Da1 D1.3-7 ins. after 50: 08*0999_01 yasya cakre svayaM viSNuH sArathyaM jagataH prabhuH % 8.63.51 % Dn1 ins. after 51: T2 % after the repetition of 51: 08*1000_01 pArthaH sarvaguNopeto devakAryam idaM yataH 08*1000_02 klizyante pANDavA nityaM vanavAsAdibhir bhRzam 08*1000_03 saMpannas tapasA caiva paryAptaH puruSarSabhaH % 8.63.54 % Dn1 ins. after 54: % T2 after the repetition of 54: 08*1001_01 naitayos tu samaH kaz cid divi vA mAnuSeSu vA 08*1001_02 anugamya trayo lokAH saha devarSicAraNaiH 08*1001_03 sarvadevagaNAz cApi sarvabhUtAni yAni ca 08*1001_04 anayos tu prabhAvena vartate nikhilaM jagat % 8.63.56 % After 56, S (T3 missing) ins.: 08*1002_01 klezito hi vane pArtho dIrghakAlaM pitAmaha 08*1002_02 tasmAd eSa jayed yuddhe tapasAbhyadhiko 'rjunaH 08*1002_03 pUrvaM bhagavatA proktaH kRSNayor vijayo dhruvaH 08*1002_04 tat tathAstu namaste 'stu prabho brUhi pitAmaha 08*1002_05 tat sahasrAkSavacanaM nizamya bhagavAn prabhuH 08*1002_06 novAca taj jayaM tulyaM tayoH karNakirITinoH 08*1002_07 tasmAd AzAM gataH zakras tUSNIMbhUte pitAmahe 08*1002_08 vijayaM pANDaveyasya vadhaM karNasya cAhave % 8.63.59 % For % 59cd, T1 G M subst.: 08*1003_01 nocus tadA jayaM tulyaM tayoH puruSasiMhayoH % 8.63.61 % For 61cd, S (T3 % missing) subst.: 08*1004_01 vismayotphullanayanA nAnyA bubudhire kriyAH % After 61, N ins.: 08*1005_01 yau tau karNArjunau rAjan prahRSTAv abhyatiSThatAm % 8.63.64 % After 64ab, Dn1 T2 ins.: 08*1006_01 rAhuketU yathAkAze uditau jagataH kSaye % 8.63.70 % After 70, Dn1 T2 ins.: 08*1007_01 hayA hayAn abhyaheSan spardhamAnAH parasparam % 8.63.73 % After 73ab, D2 ins.: 08*1008_01 uvAca praNayAd rAjan sAmapUrvam idaM vacaH % 8.63.74 % S K V1 D1-3.5.8 ins. after the ref.: B % Da1 D6.7 ins. after 73: 08*1009_01 hate tvayi hy ahaM hanyAm ubhau kRSNadhanaMjayau % 8.63.80 % After 80abcd, % K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-7 S (T3 missing) ins.: 08*1010_01 saMcUrNitam ivAmarde pAdapaM pazya dantinA 08*1010_02 adya rAdheyabhAryANAM vaidhavyaM samupasthitam 08*1010_03 dhruvaM svapneSv aniSTAni tAbhir dRSTAni mAdhava 08*1010_04 dhruvam adyaiva draSTAsi vidhavAH karNayoSitaH % After 80, V1 B1.5 Da1 Dn1 D1.5.6 T2 G M % ins.: 08*1011_01 kRSNAM sabhAgatAM dRSTvA mUDhenAdIrghadarzinA 08*1011_02 asmAMs tathAvahasatA kSipatA ca punaH punaH % 8.63.82 % After 82ab, V1 B Da1 Dn1 % D1.3-7 T2 G M ins.: 08*1012_01 diSTyA jayasi vArSNeya iti karNe nipAtite % 8.64.4 % After 4, N ins.: 08*1013_01 babhUva yuddhaM kurupANDavAnAM 08*1013_02 yathA surANAm asuraiH sahAbhavat % 8.64.9 % After 9, Dn1 ins.: 08*1014_01 virejatus tau puruSarSabhau tadA % 8.64.15 % After 15, D2 % ins.: 08*1015_01 te paJca vIrAH satataM hatA[yA]rathAH 08*1015_02 nikRttadehArjunabANavegaiH 08*1015_03 pradudruvus tatra padAtayo bhRzaM 08*1015_04 ruruha[hU] rathAnyeSu punar yayuz ca tam % 8.64.17 % For 17, D8 subst.: 08*1016_01 tadA sa teSAM yudhi savyasAcI 08*1016_02 kSuraiH praciccheda dhanaMjayaz ca 08*1016_03 nAgAn hayAn rathasUtAMz ca tatra 08*1016_04 zirAMsi teSAm iSubhiH kirITI 08*1016_05 dhanaMjaye yudhyamAne ca tatra 08*1016_06 kSaNena sarvaM kSayam Aviveza % 8.64.19 % After 19ab, D2 ins.: 08*1017_01 aho 'rjunenaiva kRtaM mahattaraM 08*1017_02 yad ekavIro yuyudhe mahArathAn 08*1017_03 samIkSya devAz ca nRrAjamukhyA[H] 08*1017_04 zazaMsu[H] kRSNArjunayor mahad yazaH % 8.64.23 % After % 23, D8 ins.: 08*1018_01 na ced dhataM zroSyasi caiva karNaM 08*1018_02 mahAbalaM pArthiva sUtaputram 08*1018_03 vihAya rAjyaM tv akhilaM samastaM 08*1018_04 gantAsi karNasya pathaM vicitram % 8.64.25 % After 25, K4 T2 ins.: 08*1019_01 na cAtitIvraM pitRvairam udyataM 08*1019_02 nihantum ugre ripum ulbaNaM yudhi 08*1019_03 tathApi tat pathyahitaM na cecchataH 08*1019_04 prakAzitaM sAdhur ihAdya pANDavaiH % 8.64.27 % D8 ins. after 27ab: K3 after 28: 08*1020_01 mayA hi pUrvaM kathitaM kRpAdibhis 08*1020_02 tathA hi rAjA tava dehadehajaH 08*1020_03 anyaiz ca sarvair guNabhAvavistaraiH 08*1020_04 dhanaMjayAn nAsti samo dhanurdharaH 08*1020_05 babhUva loke paramAstrasaMgrahI 08*1020_06 viSNuH sakhA yasya sakhA na vigrahaH 08*1020_07 karmANi yasyAkhilAny adbhutAni 08*1020_08 sarvANi vaH saMsmara tAni pUrvam 08*1020_09 yuddhAntam AcchAdya suyodhanAdya 08*1020_10 karNasya putrAvadhi mA vyanInazaH 08*1020_11 na zroSyasi tvaM yadi me mahAratha 08*1020_12 tathA hataM drakSyasi pANDavair balam 08*1020_13 athArjunaM kAlasamaprabhAvaM 08*1020_14 kathaM na draSTAsi raNe carantam 08*1020_15 tejasvinAm adya raviM mahAprabhaM 08*1020_16 kathaM varAstraM samare na pazyasi 08*1020_17 tvayi pranaSTe naravIrasatkRto 08*1020_18 bhoktA hi rAjyaM bhuvi dharmasUnuH % D8 cont.: 08*1021_01 ity evam ukto gurusUnunA kathaM 08*1021_02 sa me sthitaz caiva tathaiva durmanAH 08*1021_03 sakhe tvam evAdya kathaM pravaktA 08*1021_04 pArthasya pakSAd yudhi jAtaharSAt 08*1021_05 vimuktabAhuH prahasan sudurbalo 08*1021_06 duryodhano durgatikAlacoditaH 08*1021_07 vRkodaraM hanmi sabAndhavaM raNe 08*1021_08 kathaM bibhemi prayato mahAmRdhe % 8.64.29 % After 29, T2 ins.: 08*1022_01 ko 'nyo 'sti me duHkhasakhaH sadaiva 08*1022_02 muktvA bhavantaM mama caikavIram % 8.64.30 % K3.4 V1 B Da1 Dn1 D1-7 % S (T3 missing) ins. after 30: D8 cont. after 1021*: 08*1023_01 na cApi karNaM prasahed raNe 'rjuno 08*1023_02 mahAgiriM merum ivogramArutaH 08*1023_03 na cAzvasiSyanti pRthAtmajA mayi 08*1023_04 prasahya vairaM bahuzo vicintya % 8.64.31 % S (T3 missing) % ins. after 31: D6 after line 2 of 1023*: 08*1024_01 vasuMdharAyAH parivartanaM bhaved 08*1024_02 vrajec ca zoSaM makarAlayo 'rNavaH 08*1024_03 plaveyur apy adrivarA mahAmbudhau 08*1024_04 na cArjuno jeSyati karNam Ahave 08*1024_05 apAM pRthivyA nabhaso nabhasvataH 08*1024_06 sutigmadIptez ca hiraNyaretasaH 08*1024_07 abhAva eSAm api sarvato bhaven 08*1024_08 na cArjuno jeSyati karNam Ahave % 8.65.1 % After 1, T1.2 G M1-3 ins.: 08*1025_01 AzIviSAv agnim ivotsRjantau 08*1025_02 vairaM mukhAbhyAm abhinizvasantau 08*1025_03 yazasvinau jajvalatur mRdhe tadA 08*1025_04 ghRtAvasiktAv iva havyavAhau % 8.65.3 % After 3, S (T3 missing) ins.: 08*1026_01 zarAstrazaktyRSTigadAsisarpau 08*1026_02 roSAnilodbhUtamahormimAlau 08*1026_03 yathAcalau cAcalatas tathA tau 08*1026_04 yathArNavau cAyayatur yugAnte % 8.65.4 % After 4ab, G1 ins.: 08*1027_01 mahAmahIdhrAv iva pakSavantau % 8.65.9 % After 9, S (T3 missing) ins.: 08*1028_01 tataH kurUNAm atha somakAnAM 08*1028_02 zabdo mahAn prAdurabhUt samantAt 08*1028_03 yadArjunaM sUtaputro 'parAhNe 08*1028_04 mahAhave zailam ivAmbudo 'rchat 08*1028_05 tathaiva cAsId rathayoH samAgamo 08*1028_06 mahAraNe zoNitamAMsakardame % 8.65.12 % For 12, S (T3 missing) subst.: 08*1029_01 karNo 'tha pUrvaM dazabhiH pRSatkair 08*1029_02 gANDIvadhanvAnam avidhyad Azu 08*1029_03 jaghAna taM cApi tataH kirITI 08*1029_04 zarais tathASTAdazabhiH sumuktaiH % S (T3 missing) cont.: 08*1030_01 punaz ca karNas tvarito 'tha pArthaM 08*1030_02 ratheSubhis taM dazabhir jaghAna 08*1030_03 taM cApi pArtho dazabhiH zitAgraiH 08*1030_04 kakSyAntare tIkSNamukhair avidhyat 08*1030_05 karNas tato bhArata sAMparAye 08*1030_06 ghore 'tivelaM raNasaMvimardI 08*1030_07 jaghAna pArthaM navabhiH zitAgraiH 08*1030_08 kakSyAntare nAgam iva prabhinnam 08*1030_09 tato 'parAbhyAM yudhi sUtaputro 08*1030_10 dvAbhyAM kSurAbhyAM harim AzukArI 08*1030_11 samAjaghAna tvarayA mahAtmA 08*1030_12 yathA surendraM namuciH prasahya 08*1030_13 taM pANDavaH paJcabhir AyasAgrair 08*1030_14 AkarNapUrNair nijaghAna karNam 08*1030_15 te zoNitaM tasya papus tadAnIM 08*1030_16 kAlasya dUtA iva pArthabANAH 08*1030_17 karNo 'pi pArthaM sahavAsudevaM 08*1030_18 samAcinod bhArata vatsadantaiH % 8.65.13 % After 13, N ins.: 08*1031_01 tato 'rjunaH prAsRjad ugradhanvA 08*1031_02 bhujAv ubhau gANDivaM cAnumRjya 08*1031_03 nArAcanAlIkavarAhakarNAn 08*1031_04 kSurAMs tathA sAJjalikArdhacandrAn 08*1031_05 te sarvataH samakIryanta rAjan 08*1031_06 pArtheSavaH karNarathaM vizantaH 08*1031_07 avAGmukhAH pakSigaNA dinAnte 08*1031_08 vizanti ketArtham ivAzu vRkSam 08*1031_09 yAn arjunaH sabhrukuTIkaTAkSaH 08*1031_10 karNAya rAjann asRjaj jitAriH 08*1031_11 tAn sAyakair grasate sUtaputraH 08*1031_12 kSiptAn kSiptAn pANDavasyeSusaMghAn % V1 B Da1 D1-7 cont.: K4 ins. after line 2 of 1046*: % D8 after line 8 of 1031*: 08*1032_01 tataH karNo bhArgaveNAbhisRSTaM 08*1032_02 prAduzcakre brAhmam astraM mahAtmA 08*1032_03 tataH prajajvAla tad astram ugraM 08*1032_04 yugAntasUryajvalanaprakAzam % D2 cont.: 08*1033_01 pAtAlam astreNa nihatya tena 08*1033_02 jaghAna karNo naranAgasaMghAn % K4 cont. after 1032*: Dn1 cont. after 1031*: S % (T3 missing) ins. after 13: 08*1034_01 tato 'stram Agneyam amitratApanaM 08*1034_02 mumoca karNAya surezvarAtmajaH % K4 S (T3 missing) cont.: 08*1035_01 dhanaMjayaH saMyugamUrdhani jvalann 08*1035_02 atha prajajvAla tad astram uttamam % T2 cont.: 08*1036_01 jvAlAbhir atyarthaviniHsRtAbhir 08*1036_02 astrasya sUrasya mahendrasUnoH % T2 cont.: Dn1 cont. after 1034*: 08*1037_01 bhUmy antarikSe ca dizo 'rkamArgaM 08*1037_02 prAvRtya deho 'sya babhUva dIptaH % Dn1 T2 cont.: K4 cont. after 1034*: 08*1038_01 yodhAz ca sarve jvalitAntarArtAH 08*1038_02 pradudruvus tatra vidagdhavastrAH 08*1038_03 zabdaz ca ghoro 'ti babhUva tatra 08*1038_04 yathA vane veNuvanasya dahyataH % K4 Dn1 T2 cont.: T1 G M cont. after 1035*: 08*1039_01 samIkSya karNo jvalanAstram udyataM 08*1039_02 sa vAruNaM tat prazamArtham Ahave 08*1039_03 samutsRjan sUtasutaH pratApavAn 08*1039_04 sa tena vahniM zamayAM babhUva 08*1039_05 balAhakAstreNa dizas tarasvI 08*1039_06 cakAra sarvAMs timireNa saMvRtAH % Dn1 cont.: 08*1040_01 tato dharitrIdharatulyarodhasaH 08*1040_02 samantato vai parivArya vAriNA 08*1040_03 taiz cAtivegAt sa tathAvidho 'pi 08*1040_04 nItaH zamaM vahnir atipracaNDaH 08*1040_05 balAhakaiz caiva digantarANi 08*1040_06 vyAptAni sarvANi yathA nabhaz ca % Dn1 cont.: K4 (om. line 1) ins. after st. 14: 08*1041_01 tathA ca sarvAs timireNa vai dizo 08*1041_02 meghair vRtA na pradRzyeta kiM cit % K4 Dn1 cont.: S (T3 missing) cont. after 1039*: 08*1042_01 apAvahan meghagaNAMs tatas tAn 08*1042_02 samIraNAstreNa samIritena saH 08*1042_03 tataH so 'straM dayitaM devarAjJaH 08*1042_04 prAduzcakre vajram amitratApanaH 08*1042_05 gANDIvajyAM vimRzaMz cAtimanyur 08*1042_06 dhanaMjayaH zatrusaMghapramAthI 08*1042_07 tataH kSuraprAJjalikArdhacandrA 08*1042_08 nArAcanALIkavarAhakarNAH 08*1042_09 gANDIvataH prAdurAsan sutIkSNAH 08*1042_10 sahasrazo vajrasamAnavegAH % S (T3 missing) cont.: 08*1043_01 te sarvataH paryadhAvanta ghorAH 08*1043_02 pArtheSavaH karNarathaM vihaMgAH 08*1043_03 adhomukhAH pakSigaNA dinAnte 08*1043_04 nizAniketArtham ivAzu vRkSam 08*1043_05 jagrAha tAn sUtaputraH pRSatkaiH 08*1043_06 kSiptAMs tathA pANDavabANasaMghAn 08*1043_07 amRSyamANasya dhanaMjayasya 08*1043_08 raNAjire tv antakatulyakarmA 08*1043_09 vaikartano roSaparItacetA 08*1043_10 jyotiSprabhAM yadvad udAgataH san 08*1043_11 divAkaro nAzayate kSaNena 08*1043_12 pArthasya tAn bANagaNAn samagrAn 08*1043_13 vyanAzayad yudhyata eva karNaH % T2 cont.: K4 Dn1 cont. after 1042*: 08*1044_01 te karNam AsAdya mahAprabhAvAH 08*1044_02 sutejanA gArdhrapatrAH suvegAH 08*1044_03 gAtreSu sarveSu hayeSu cApi 08*1044_04 zarAsane yugacakre dhvaje ca 08*1044_05 nirbhidya tUrNaM vivizuH sutIkSNAs 08*1044_06 tArkSyatrastA bhUmim ivoragAs te 08*1044_07 zarAcitAGgo rudhirArdragAtraH 08*1044_08 karNas tadA roSavivRttanetraH % K4 Dn1 T2 cont.: T1 cont. after 1043*: 08*1045_01 dRDhajyamAnAmya samudraghoSaM 08*1045_02 prAduzcakre bhArgavAstraM mahAtmA 08*1045_03 mahendrazastrAbhimukhAn vimuktAMz 08*1045_04 chittvA karNaH pANDavasyeSusaMghAn % K4 Dn1 T2 cont.: V1 B Da1 D1.3.4-8 cont. after % 1032*: 08*1046_01 pArthAstram astreNa nihatya tena 08*1046_02 jaghAna karNo nRgajAzvasaMghAn 08*1046_03 amRSyamANas tu mahAvimarde 08*1046_04 mahAratho bhArgavAstraprabhAvAt 08*1046_05 pAJcAlAnAM pravarAMz cApi yodhAn 08*1046_06 krodhAviSTaH sUtaputras tarasvI 08*1046_07 bANair vivyAdhAhave supramuktaiH 08*1046_08 prahasya kRSNau tu narapravIraH 08*1046_09 tataH pAJcAlAH somakAz cApi rAjan 08*1046_10 karNenAjau pIDyamAnAH zaraughaiH 08*1046_11 krodhAviSTA vivyadhus taM samantAt 08*1046_12 tIkSNair bANaiH sUtaputraM sametAH 08*1046_13 tAn astAMs taiH sa nikRtyAzu bANAn 08*1046_14 pAJcAlAnAM rathanAgAzvasaMghAn 08*1046_15 abhyardayad bANagaNaiH prasahya 08*1046_16 vikSobhayan samare sUtaputraH 08*1046_17 te bhinnadehA vyasavo nipetuH 08*1046_18 karNeSubhir bhUmitale svanantaH 08*1046_19 kruddhena siMhena yathaiva nAgA 08*1046_20 mahAbalA bhImabalena tadvat 08*1046_21 pAJcAlAnAM pravarAn saMnihatya 08*1046_22 praspardhamAnAn balino yodhamukhyAn 08*1046_23 tataH sa rAjan virarAja karNaH 08*1046_24 zarAn vaman megha ivAmbudhArAH 08*1046_25 karNasya matvA tu jayaM tvadIyAH 08*1046_26 parAM mudaM siMhanAdAMz ca cakruH 08*1046_27 sarve hy amanyanta vaze kRtau tau 08*1046_28 karNena kRSNAv iti kauravendra 08*1046_29 tat tAdRzaM prekSya mahArathasya 08*1046_30 karNasya vIryaM ca parair asahyam 08*1046_31 dRSTvA tu karNena dhanaMjayasya 08*1046_32 saMgrAmamadhye nihataM tad astram % 8.65.14 % For 14abcd, Dn1 T2 subst.: 08*1047_01 tatas tv amarSI krodhasaMdIptanetro 08*1047_02 vAtAtmajaH pANinA pANim Archat 08*1047_03 bhImo 'bravId arjunaM satyasaMdham 08*1047_04 amarSito niHzvasaJ jAtamanyuH % On the other hand, T1 (cont. after 1045*) G M % (all ins. it after 1043*) subst. for 14abcd: 08*1048_01 roSAt pradIptaH sumahAn vimarde 08*1048_02 bhImas tato 'krudhyad adInasattvaH 08*1048_03 pANiM sa pANau vinipiSya roSAd 08*1048_04 amarSito vAkyam uvAca pArtham % Dn1 T2 cont. after 1047*: D8 (marg.) after 1046*: 08*1049_01 kathaM nu pApo 'yam apetadharmaH 08*1049_02 sUtAtmajaH samare 'dya prasahya 08*1049_03 pAJcAlAnAM yodhamukhyAn anekAn 08*1049_04 nijaghnivAMs tava jiSNo samakSam % Dn1 D8 T2 cont.: K4 V1 B Da1 D1.3-7 cont. after % 1046*: S K1-3 after 1031*: D2 after 14abcd: 08*1050_01 pUrvaM daityair ajitaM kAlakeyaiH 08*1050_02 sAkSAt sthANor bAhusaMsparzam etya % After % 14, K4 V1 B D T2 ins.: 08*1051_01 tvayA kSiptAMz cAgrasadbANasaMghAnn 08*1051_02 Azcaryam etat pratibhAti me 'dya 08*1051_03 kRSNApariklezam anusmara tvaM 08*1051_04 yathAbravIt SaNDhatilAn sma vAcaH 08*1051_05 vAcaH sutIkSNAsthibhido 'manojJAH 08*1051_06 sUtAtmajo 'yaM gatabhIr durAtmA 08*1051_07 saMsmRtya sarvaM tad ihAdya pApaM 08*1051_08 jahy Azu karNaM yudhi savyasAcin 08*1051_09 kasmAd upekSAM kuruSe kirITinn 08*1051_10 upekSituM nAyam ihAdya kAlaH % 8.65.15 % After 15, S (T3 missing) ins.: 08*1052_01 sametya pArthaM sa nRzaMsavAdI 08*1052_02 jIvan nAyaM yAsyati kAlapakvaH % 8.65.18 % After 18abc, B5 D6 % S (T3 missing) ins.: 08*1053_01 darpotsiktaM vIryamantaM kirITin % After 18, B5 D6 ins.: 08*1054_01 karNaM samAsAdya ripupramAthin % On the other hand, S (T3 missing) ins. after 18: 08*1055_01 pArthAhave vyaktam astraM samartham % 8.65.21 % After 21, N (except D2) ins.: 08*1056_01 sa evam ukto 'tibalo mahAtmA 08*1056_02 cakAra buddhiM hi vadhAya sauteH % On the other hand, S (T3 missing) ins. after 21: 08*1057_01 karNaM puraskRtya nadanti sarve 08*1057_02 tavAstram urvyAM pratihatya vIrAH 08*1057_03 kuru prayatnaM bharatapravIra 08*1057_04 dravanty amI sRJjayasomakAz ca 08*1057_05 dRSTvA ca karNaM samare prahRSTaM 08*1057_06 tvAM cApi dRSTvA parihIyamAnam % 8.65.23 % After 23, % Dn1 S (T3 missing) ins.: 08*1058_01 iti smoktvA pANDavaH savyasAcI 08*1058_02 namaskRtvA brahmaNe so 'mitAtmA % 8.65.24 % After 24ab, N ins.: 08*1059_01 tad asya hatvA virarAja karNo 08*1059_02 muktvA zarAn megha ivAmbudhArAH 08*1059_03 samIkSya karNena kirITinas tu 08*1059_04 tathAjimadhye vihitaM tad astram 08*1059_05 tato 'marSI balavAn krodhadIpto 08*1059_06 bhImo 'bravId arjunaM satyasaMdham 08*1059_07 nanu tv Ahur veditAraM mahAstraM 08*1059_08 brAhmaM vidheyaM paramaM janAs tat 08*1059_09 punar yuktAstram abhitaH kirITinn 08*1059_10 iti smokto 'yojayat savyasAcI % After % 24cd, K4 Dn1 S (T3 missing) ins.: 08*1060_01 gANDIvamuktair bhujagair ivograir 08*1060_02 divAkarAMzupratimair jvaladbhiH % After 24, K4 Dn1 S (T3 % missing) ins.: 08*1061_01 prAcchAdayan karNarathaM kSaNena 08*1061_02 yugAntavahnyarkakaraprakAzAH % K4 Dn1 T2 cont.: 08*1062_01 tataz ca zUlAni parasvadhAni 08*1062_02 cakrANi nArAcazatAni caiva 08*1062_03 nizcakramur ghoratarANi yodhAs 08*1062_04 tato nyahanyanta samantato 'pi 08*1062_05 chinnaM ziraH kasya cid Ajimadhye 08*1062_06 papAta yodhasya parasya kAyAt 08*1062_07 bhayena so 'py Azu papAta bhUmAv 08*1062_08 anyaH pranaSTaH patitaM vilokya 08*1062_09 anyasya sAsir nipapAta kRtto 08*1062_10 yodhasya bAhuH karihastatulyaH 08*1062_11 anyasya savyaH saha carmaNA ca 08*1062_12 kSuraprakRttaH patito dharaNyAm 08*1062_13 evaM samastAn api yodhamukhyAn 08*1062_14 vidhvaMsayAm Asa kirITamAlI 08*1062_15 zaraiH zarIrAntakaraiH sughorair 08*1062_16 dauryodhanaM sainyam azeSam eva % 8.65.30 % After 30, N T2 ins.: 08*1063_01 karNaM sasUtaM sarathAzvaketum 08*1063_02 adRzyam aJjogatibhiz ca cakre 08*1063_03 tato 'krozan kuravo vadhyamAnA 08*1063_04 dhanaMjayenAdhirathiM samantAt 08*1063_05 muJcAbhividdhyArjunam Azu karNa 08*1063_06 bANaiH purA hanti kurUn samagrAn 08*1063_07 sa coditaH sarvayatnena karNo 08*1063_08 mumoca bANAn subahUn abhIkSNam 08*1063_09 te pANDupAJcAlagaNAn nijaghnur 08*1063_10 marmacchidaH zoNitamAMsadigdhAH 08*1063_11 tAv uttamau sarvadhanurdharANAM 08*1063_12 mahAbalau sarvasapatnasAhau 08*1063_13 nijaghnatuz cAhitasainyam ugrAv 08*1063_14 anyonyam apy astravidau mahAstraiH 08*1063_15 athopayAtas tvarito didRkSur 08*1063_16 mantrauSadhAbhyAM virujo vizalyaH 08*1063_17 kRtaH suhRdbhir bhiSajAM variSThair 08*1063_18 yudhiSThiras tatra suvarNavarmA 08*1063_19 tatropayAtaM yudhi dharmarAjaM 08*1063_20 dRSTvA mudA sarvabhUtAny anandan 08*1063_21 rAhor vimuktaM vimalaM samagraM 08*1063_22 candraM yathaivAbhyuditaM tathaiva % After % line 16, K4 T2 ins.: 08*1064_01 nAsatyadasrAtrisutodbhavAdyair 08*1064_02 aSTAGgavidyAzramam udvahadbhiH 08*1064_03 AbaddhapaTTo vraNalAghavena 08*1064_04 yathA surezo ditijaiH kSatAGgaH % 8.65.31 % After 31, N T2 ins.: 08*1065_01 sa kArmukajyAtalasaMnipAtaH 08*1065_02 sumuktabANas tumulo babhUva 08*1065_03 ghnatos tathAnyonyam iSupravaikair 08*1065_04 dhanaMjayasyAdhirathez ca rAjan % 8.65.33 % Dn1 ins. after % 33: T2 after the first occurrence of 33cd: 08*1066_01 pUSAtmajo marmasu nirbibheda 08*1066_02 marutsutaM cAyutazaH zarAgraiH 08*1066_03 kRSNaM ca pArthaM ca tathA dhvajaM ca 08*1066_04 pArthAnujAn somakAn pAtayaMz ca % Dn1 T2 cont.: S K V1 B Da1 D1-8 ins. after 33: 08*1067_01 prAcchAdayaMs te nizitaiH pRSatkair 08*1067_02 jImUtasaMghA nabhasIva sUryam 08*1067_03 Agacchatas tAn vizikhair anekair 08*1067_04 vyaSTambhayat sUtaputraH kRtAstraH 08*1067_05 tair astam astraM vinihatya sarvaM 08*1067_06 jaghAna teSAM rathavAjinAgAn 08*1067_07 tathA tu sainyapravarAMz ca rAjann 08*1067_08 abhyardayan mArgaNaiH sUtaputraH 08*1067_09 te bhinnadehA vyasavo nipetuH 08*1067_10 karNeSubhir bhUmitale stanantaH 08*1067_11 kruddhena siMhena yathAzvayUthyA 08*1067_12 mahAbalA bhImabalena tadvat 08*1067_13 punaz ca pAJcAlavarAs tathAnye 08*1067_14 tadantaraM karNadhanaMjayAbhyAm 08*1067_15 praskandanto balinaH sAdhumuktaiH 08*1067_16 karNena bANair nihatAH prasahya 08*1067_17 jayaM tu matvA vipulaM tvadIyAs 08*1067_18 talAn nijaghnuH siMhanAdAMz ca neduH 08*1067_19 sarve hy amanyanta vaze kRtau tau 08*1067_20 karNena kRSNAv iti te vineduH % T1 G M ins. after 33: T2 after the repetition of 33cd: 08*1068_01 tato navajyAM sudRDhAM kirITI 08*1068_02 svabAhuvikSepaNajAM pragRhya 08*1068_03 samAdade gANDive kSiprakArI 08*1068_04 nimeSamAtreNa mahAdhanuSmAn 08*1068_05 jyAcchedanaM jyAvidhAnaM ca tasya 08*1068_06 naivAvabudhyat sUtaputro laghutvAt 08*1068_07 pArthasya saMkhye dviSatAM nihantus 08*1068_08 tad adbhUtaM tatra babhUva rAjan % 8.65.34 % For % 34ab, S (T3 missing) subst.: 08*1069_01 pArtho 'pi tAM jyAm avadhAya tUrNaM 08*1069_02 zarAsanajyAm Adhirather vidhamya % After % 34cd, N T2 ins.: 08*1070_01 jyAM cAnumRjyAbhyahanat talatre 08*1070_02 bANAndhakAraM tv akarot kSaNena 08*1070_03 zalyaM ca karNaM ca kurUMz ca sarvAn 08*1070_04 bANair avidhyad yugapat kirITI % After 34, % N T2 ins.: 08*1071_01 vAyur viyatsthair amaraiH sametya 08*1071_02 vyuvAha bANAn avalokayadbhiH % 8.65.36 % After 36, K4 V1 B D (except % D2.8) ins.: 08*1072_01 prakrIDamAno 'tha zmazAnamadhye 08*1072_02 raudre muhUrte rudhirArdragAtraH % 8.65.40 % After 40ab, N ins.: 08*1073_01 tathA vinunnAGgam avekSya kRSNaM 08*1073_02 sarpeSubhiH karNabhujaprasRSTaiH % After 40, S (T3 missing) ins.: 08*1074_01 prAduzcakArAtha zarAn mahAtmA 08*1074_02 dehaM vicinvann iva sUtajasya 08*1074_03 zarAs tu te kAJcanacitrapuGkhAH 08*1074_04 saMpetur urvyAM zatazo mahAntaH % 8.65.42 % After 42ab, S (T3 missing) ins.: 08*1075_01 bhItA dravanti sma nihanyamAnA 08*1075_02 maheSubhiH pArthakarapraNunnaiH 08*1075_03 tato 'rjuno vai bharatapravIro 08*1075_04 mahAnubhAvaH samare nihantA % 8.65.44 % After 44, S % (T3 missing, T2 om. lines 1-8) ins.: 08*1076_01 sarve praNezuH kuravo vihInAH 08*1076_02 pArtheSubhiH saMparitapyamAnAH 08*1076_03 suyodhanenAtha punar variSThAH 08*1076_04 pracoditAH karNarathAnuyAne 08*1076_05 bhoH kSatriyAH zUratamAz ca sarve 08*1076_06 kSAtre ca dharme niratAH stha yUyam 08*1076_07 na yuktarUpaM bhavatAM samIpAt 08*1076_08 palAyanaM karNam abhiprahAya 08*1076_09 tavAtmajenApi tathocyamAnAH 08*1076_10 pArtheSubhiH saMparitapyamAnAH 08*1076_11 naivAvatiSThanta bhayAd vivarNAH 08*1076_12 kSaNena naSTAH pradizo dizaz ca % 8.65.45 % After 45c, T2 ins.: 08*1077_01 mahArathaH sUtaputras tathApi % 8.66.2 % After 2, N T2 ins.: 08*1078_01 karNaH sughoreSvasanaM dRDhajyaM 08*1078_02 visphArayitvA visRjaJ charaughAn 08*1078_03 udIryamANaM sma kurUn dahantaM 08*1078_04 suvarNapuGkhair iSubhir mahAtmA % 8.66.4 % After 4, K4 B2.5 Dn1 D2.6.8 S (T3 missing) ins.: 08*1079_01 tato 'strasaMghAtasamAvRtaM tadA 08*1079_02 babhUva rAjaMs tumulaM raNAjiram 08*1079_03 tat karNapArthau zaravRSTisaMghair 08*1079_04 nirantaraM cakratur ambaraM tadA 08*1079_05 tad bANajAlaikamayaM mahAstraM 08*1079_06 sarve 'drAkSuH kuravaH somakAz ca 08*1079_07 nAnyaM ca bhUtaM dadRzus tadA te 08*1079_08 bANAndhakAre tumule ca tasmin % A passage given in App. I (No. 39) is ins. in K4 % B2.5 Dn1 D2.6.8 after 1079*; in V1 Da1 D1.5 after % line 20 of App. I (No. 40); in B4 after st. 4; in % T1.2 after 1080*; whereas V1 B1.3 Da1 D1.3-5.7 ins. % a passage given in App. I (No. 40) after st. 4. % On the other hand, T1.2 G M cont. after 1079*: 08*1080_01 tatas tu tau vai puruSapravIrau 08*1080_02 rAjan varau sarvadhanurdharANAm 08*1080_03 tyaktvAtmadehau samare 'tighore 08*1080_04 prAptazramau zatrudurAsadau hi 08*1080_05 dRSTvA tu tau saMprati saMprayuktau 08*1080_06 parasparaM chidraniviSTadRSTI 08*1080_07 devarSigandharvagaNAH sayakSAH 08*1080_08 saMtuSTuvus tau pitaraz ca hRSTAH 08*1080=08 Colophon. % 8.66.6 % After 6ab, K4 V1 B D (except D2.8) % S (T3 missing) ins.: 08*1081_01 AkarNapUrNaM pravikRSya karNaH 08*1081_02 pArthonmukhaM saMdadhe tigmamanyum % After 6c, T1 ins.: 08*1082_01 mumoca zIghraM sa ripupramAthI % After 6, K4 V1 B D (except D2.8) S % (T3 missing) ins.: 08*1083_01 tataH prajajvAla dizo nabhaz ca 08*1083_02 ulkAz ca ghorAH sahasA nipetuH 08*1083_03 tasmiMs tu nAge dhanuSi prayukte 08*1083_04 hAhAkRtAH sarvalokAH sazakrAH % K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-5.7 T2 cont.: 08*1084_01 na cApi taM bubudhe sUtaputro 08*1084_02 bANe praviSTaM yogabalena nAgam % Dn1 T2 cont.: 08*1085_01 dazazatanayano 'hiM dRzya bANe praviSTaM 08*1085_02 nihata iti suto me srastagAtro babhUva 08*1085_03 jalajakusumayoniH zreSThabhAvo 'jitAtmA 08*1085_04 tridazapatim avocan mA vyadhiSThA jaye zrIH % On the other hand, D6 T1 G M cont. after 1083*: % T2 after 1085*: 08*1086_01 sa sUtaputras tam apAGgadeze 08*1086_02 avAGmukhaM saMdhayati sma roSAt 08*1086_03 na taM sma jAnAti mahAnubhAvam 08*1086_04 apAGgadezAbhiniviSTam Ajau % 8.66.8 % After 8, D4 ins.: 08*1087_01 prAptasya pArthaH praNatAH sva svAhAH 08*1087_02 saMsthApya kRSNena punas tadIyam (sic) % 8.66.11 % K4 B1-4 D3.7 om. 11cd. V1 Da1 Dn1 D1.4-6 % T2 subst. for 10-11: B2.4 ins. after 9: 08*1088_01 sa sAyakaH karNabhujAbhisRSTo 08*1088_02 hutAzanArkapratimaH sughoraH 08*1088_03 guNacyutaH prAjvalad antarikSe 08*1088_04 kurvan sImantaM nabhaso bhImarUpaH 08*1088_05 taM prekSya dIptaM yudhi mAdhavas tu 08*1088_06 tvarAnvitaH kaMsaripuH salIlam 08*1088_07 padA viniSpiSya rathottamaM taM 08*1088_08 prAvezayaj jagatIM kiSkumAtram 08*1088_09 kSitiM gatA jAnubhis te tu vAhAs 08*1088_10 tataH zaraH so 'bhyahanat kirITam % On the other hand, T1 G M subst. for 10-11: % T2 cont. after 1088*: 08*1089_01 tam ApatantaM jvalitaM nirIkSya 08*1089_02 viyadgataM vRSNikulapravIraH 08*1089_03 rathasya cakraM sahasA nipIDya 08*1089_04 paJcAGgulaM majjayati sma vIraH % T1.2 G M cont.: V1 Da1 Dn1 D1.4-6 cont. after % 1088*: B1.3 D3.7 ins. after 11ab: B5 ins. after 11cd: 08*1090_01 tato 'ntarikSe sumahAn ninAdaH 08*1090_02 saMpUjanArthaM madhusUdanasya 08*1090_03 divyAz ca vAcaH sahasA babhUvur 08*1090_04 divyAni puSpANy atha siMhanAdAH 08*1090_05 tasmiMs tathA vai dharaNIM nimagne 08*1090_06 rathe prayogAn madhusUdanasya % Dn1 cont.: 08*1090A_01 tataH zaraH so 'bhyahanat kirITaM 08*1090A_02 tasyendradattaM sudRDhaM ca dhImataH % 8.66.15 % For 15ab, % D6 subst.: 08*1091_01 kSataM nayad rudragaNaiH pinAkinA 08*1091_02 sahAyavAn pAvakasaMnibhaiH zaraiH % After 15c, T1 G2 ins.: 08*1092_01 ciraM dhRtenAditineha rAjan % B2 Da1 % Dn1 D1.4-7 M2 ins. after 15: K4 V1 B5 D3 after 16: % T1.2 G M1.3.4 cont. after 1090*: 08*1093_01 sa duSTabhAvo vitathapratijJaH 08*1093_02 kirITam abhyAhanad arjunasya % K4 V1 B2.5 Da1 Dn1 D1.3-7 M2 cont.: T1.2 G1.2 % M1.3.4 ins. after 17: 08*1094_01 vizuddhajAmbUnadaratnabhUSitaM 08*1094_02 pArthottamAGgAd aharat tarasvI 08*1094_03 tad dhemajAlAvatataM sughoSaM 08*1094_04 jAjvalyamAnaM nipapAta bhUmau % 8.66.19 % K4 % V1 B1-4 Da1 D1-3.5.7 ins. after 19ab: B5 Dn1 S (T3 % missing) after 18: D4.6 after 17: 08*1095_01 vinA kirITaM zuzubhe sa pArthaH 08*1095_02 zyAmo yuvA zaila ivAstazRGgaH % K4 V1 B1-4 Da1 D1.3.5.7 cont.: Dn1 B5 ins. after 19: 08*1096_01 gokarNA sumukhI kRtena iSuNA goputrasaMpreSitA 08*1096_02 gozabdAtmajabhUSaNaM suvihitaM suvyaktago 'suprabham 08*1096_03 dRSTvA gogatakaM jahAra mukuTaM gozabdagopUri vai 08*1096_04 gokarNAsanamardanaz ca na yayAv aprApya mRtyor vazam % 8.66.20 % For 20cd, % D6 subst.: B5 ins. after 20: 08*1097_01 kirITam AkRSya tathArjunasya 08*1097_02 mahoragaH kRtavairaH sa tUrNam % After the above D6 cont.: 08*1098_01 yathAsRjat pArthavadhAya karNaH 08*1098_02 samIkSya sarpaH punar eti karNam 08*1098_03 vyAvRtya tasmAc ca tataH kirITAt % On the other hand, K3 ins. after 20: 08*1099_01 tam utpatantaM sa kirITam IkSya 08*1099_02 pArtho 'bravId vAsudevaM mahAtmA % while K4 V1 B1-4 Da1 Dn1 D1.3-5.7 T2 ins. % after 20: B5 cont. after 1097*: D6 after 1098*: 08*1100_01 taM cApi dagdhvA tapanIyacitraM 08*1100_02 kirITam AkRSya tad arjunasya 08*1100_03 punaH sa matvA praviveza tUNaM 08*1100_04 pRSTaz ca karNena tato 'bravId idam 08*1100_05 muktas tvayAhaM na samIkSya karNa 08*1100_06 ziro hRtaM yan na mayArjunasya 08*1100_07 samIkSya mAM muJca raNe tvam Azu 08*1100_08 hantAsmi zatruM tava cAtmanaz ca 08*1100_09 ity evam ukto yudhi sUtaputras 08*1100_10 tam abravIt ko bhavAn ugrarUpaH % D4 reads 7-8 after 20. Finally, D8 ins. % after 20: 08*1101_01 tataH sa nAgaH prahasann ivAhitaM 08*1101_02 papAta cAvekSya tam arjunas tvaran % 8.66.21 % For 21ab, T2 subst.: 08*1102=00 nAgaH 08*1102_01 nAgo 'smi zvetaH kRtavairo 'rjunena 08*1102_02 mAtA purA hy utpatitA nabhastaH % T2 cont.: N ins. after 21ab: 08*1103_01 yadi svayaM vajradharo 'sya goptA 08*1103_02 tathApi yAtA pitRrAjavezmani % After the above, S K1-3 D2.8 read 24, while, K4 % B3 T2 cont. after 1103*: V1 B1.2.4.5 Da1 Dn1 D1.3.5-7 % cont. after 1108*: D4 after 1109*: 08*1104=00 karNaH 08*1104_01 na nAga karNo 'dya raNe parasya 08*1104_02 balaM samAsthAya jayaM bubhUSet 08*1104_03 na saMdadhe dviH zaram eva nAga 08*1104_04 yady arjunAnAM zatam eva hanyAt % Dn1 cont.: T2 cont. after 1110*: 08*1105_01 tam Aha karNaH punar eva nAgaM 08*1105_02 tadAjimadhye ravisUnusattamaH % Dn1 T2 cont.: K4 V1 B D (except D8) cont. after % 1104*: 08*1106_01 vyAlAstrasargottamayatnamanyubhir 08*1106_02 hantAsmi pArthaM susukhI vraja tvam 08*1106_03 sa evam ukto yudhi nAgarAjaH 08*1106_04 karNena dIno hy asahaMs tu vAkyam 08*1106_05 svayaM prAyAt pArthavadhAya rAjan 08*1106_06 kRtveSurUpaM vijighAMsur arjunam % After line 4, D6 ins.: 08*1107_01 tato 'bravId vAsudevaM sa pArthaH 08*1107_02 dAzArha ko hy eSa mahAn hi nAgaH % On the other hand, V1 B1.2.4.5 Da1 Dn1 D1.3.5-7 % cont. after 1103*: 08*1108_01 tvaM mAvamaMsthAH kuru me vaco 'dya 08*1108_02 nihanmi zatruM tava muJca mAM tvam % while D4 cont. after 1103*: 08*1109_01 tvayA na saMdhAnavatAhaM muktas 08*1109_02 tenApi kRSNena ca vaJcito 'si % Finally, T2 cont. after 1104*: 08*1110_01 mamaiva bAhvos tu balena zakto 08*1110_02 yuddhe 'rjunAnAM zatam eva hantum 08*1110_03 vrataM yad atrApi na vetsi me bhavAn 08*1110_04 vadAmi kRSNasya samakSam eva 08*1110_05 eSo 'dya hatvA yudhi pANDavAnAM 08*1110_06 hantAsmi yuddhe hi svati[vi]krameNa 08*1110_07 etad vrataM jAnamAnaH prayAtu 08*1110_08 kiM vai kRtA pANDave te pratijJA 08*1110=08 nAgaH 08*1110_09 jitvA ahaM yuddhagataM yamAya 08*1110_10 pravartituM zvo bhavanaM prayAtum 08*1110=10 karNaH 08*1110_11 mitrArtham etan mama jAnato 'pi 08*1110_12 yatnaH zarIre yad apAti vIra 08*1110_13 hantA yadi tvaM raNamUrdhni pArthaM 08*1110_14 kiM vAbhizakto 'smi ha kauraveyaiH 08*1110=14 nAgaH 08*1110_15 sakRd eva hi vai karNa vAsudevaM mahAbalam 08*1110_16 aham eva haniSyAmi pArthaM caiva na saMzayaH % After % 21c, T2 ins.: 08*1111_01 tavAjimadhye ravisUnusattamo 08*1111_02 nAgAstram aGge sudRDhaM vimuktam % T1 G M % subst. for 21: T2 ins. after 21: 08*1112_01 tam utpatantaM dvipadAM variSTho 08*1112_02 dRSTvA vacaH pArtham uvAca kRSNaH 08*1112_03 mahoragaM pANDava pazya pazya 08*1112_04 prayojitaM tvan nidhanArtham ugram % 8.66.22 % For 22cd, B5 subst.: 08*1113_01 tato 'bravId vAsudevaM mahAtmA 08*1113_02 dAzArha ko nv eSa mamAdya nAgaH 08*1113_03 dhanuzcyutaH zara iva zIghravegaH 08*1113_04 svayaM ya AyAd garuDasyeva vaktram % 8.66.23 % After 23, K4 V1 B D (except D2.8) S % (T3 missing) ins.: 08*1114_01 sa eSa te vairam anusmaran vai 08*1114_02 tvAm adya cAyAti vadhAya pArtha 08*1114_03 nabhazcyutAM prajvalitAM maholkAM 08*1114_04 pazyainam AyAntam amitrasAha % 8.66.24 % After 24, K4 V1 B D (except % D2.3.8) ins.: 08*1115_01 hate tu tasmin bhujage kirITinA 08*1115_02 svayaM vibhuH pArthivabhUtalAd atha 08*1115_03 samujjahArAzu mahAbhujaH sa taM 08*1115_04 rathaM bhujAbhyAM puruSottamaH punaH % 8.66.29 % After 29ab, B2.5 D6 ins.: 08*1116_01 saMchAdya bANaiH sa tu gArdhrapatraiH % After 29, B2 ins.: 08*1117_01 jagarja cAjIvarhi (?) harSayan kurun % 8.66.31 % After 31c, D6 ins.: 08*1118_01 purA ruSA gotrasamUhabhidyatA % 8.66.33 % After 33, S (T3 missing) % ins.: 08*1119_01 tasyeSubhiH khaNDitakuNDalAntaH 08*1119_02 parikSataz cAbhyadhikaM tadAnIm 08*1119_03 sa lohitAGgazravaNaz cakAze 08*1119_04 salohitAGgazravaNo yathA divi % 8.66.41 % After 41, Dn1 T2 ins.: 08*1120_01 tataH sa karNaH samavApya dhairyaM 08*1120_02 bANAn vimuJcan kupitAhikalpAn 08*1120_03 vivyAdha pArthaM dazabhiH pRSatkaiH 08*1120_04 kRSNaM ca SaDbhiH kupitAhikalpaiH % Dn1 T2 cont.: V1 B2-5 Da1 D1.3-7 ins. after 41: 08*1121_01 tato mahendrAzanitulyanisvanaM 08*1121_02 mahAzaraM sarpaviSAnalopamam 08*1121_03 ayasmayaM raudramahAstrasaMmitaM 08*1121_04 mahAhave kSeptumanA dhanaMjayaH % V1 B2-5 Da1 Dn1 D1.3-7 T2 cont.: B1 T1 G M Cv % ins. after 41: 08*1122_01 kAlo hy adRzyo nRpa viprazApAn 08*1122_02 nidarzayan karNavadhaM bruvANaH 08*1122_03 bhUmis tu cakraM grasatIty avocat 08*1122_04 karNasya tasmin vadhakAle 'bhyupete % V1 B Da1 Dn1 D1.3-7 cont.: 08*1123_01 brAhmaM mahAstraM manasi pranaSTaM 08*1123_02 yad bhArgavo 'py asya dadau mahAtmA 08*1123_03 vAmaM cakraM grasate medinI sma 08*1123_04 prApte tasmin vadhakAle nRvIra 08*1123_05 tato ratho ghUrNitavAn narendra 08*1123_06 zApAt tadA brAhmaNasattamasya % S (T3 missing) cont. after 1122*: 08*1124_01 na cAsya ghoraM pratibhAti cAstraM 08*1124_02 yad bhArgavo hy abhyavadan mahAtmA 08*1124_03 cakraM tu vAmaM grasate 'sya bhUmir 08*1124_04 yathAsya kAlo mRtyupatir vyatiSThat 08*1124_05 tato ratho bhArata ghUrNate sma 08*1124_06 zApAt tadA brAhmaNasattamasya 08*1124_07 prAptaM vadhaM zaMsati cApy athAstraM 08*1124_08 praNazyamAnaM dvijamukhyazApAt % 8.66.42 % S1 K D2.8 ins. % after 42ab: V1 B Da1 Dn1 D1.4-7 cont. after 1123*: 08*1125_01 savedikaz caitya ivAtimAtraH 08*1125_02 supuSpito bhUmitale nimagnaH % After 42, N T2 ins.: 08*1126_01 chinne zare sarpamukhe ca ghore 08*1126_02 pArthena tasmin viSasAda karNaH % 8.66.43 % After 43cd, N ins.: 08*1127_01 vayaM ca nityaM prayatAma dharmaM 08*1127_02 cartuM yathAzakti yathAzrutaM ca % 8.66.45 % For 45, D6 T1 G M % subst.: 08*1128_01 tataH zarair bhImatarair avidhyat 08*1128_02 stanAntare kRSNadhanaMjayau saH % 8.66.53 % After 53, K4 Dn1 T2 % ins.: 08*1129_01 dvitIyAM ca tRtIyAM ca caturthIM paJcamIM tathA 08*1129_02 SaSThIm athAsya ciccheda saptamIM ca tathASTamIm 08*1129_03 navamIM dazamIM cAsya tathA caikAdazIM vRSaH 08*1129_04 jyAzataM zatasaMdhAnaH sa karNo nAvabudhyate % 8.66.59 % After 59, K4 Dn1 T2 ins.: 08*1130_01 tato 'vatIrya rAdheyo rathAd Azu samudyataH 08*1130_02 cakraM bhujAbhyAm Alambya samutkSeptum iyeSa saH 08*1130_03 saptadvIpA vasumatI sazailavanakAnanA 08*1130_04 gIrNacakrA samutkSiptA karNena caturaGgulam % 8.66.60 % Dn1 D4.6 ins. after 60ab: K4 after 60: 08*1131_01 arjunaM vIkSya saMrabdham idaM vacanam abravIt 08*1131_02 bho bho pArtha maheSvAsa muhUrtaM paripAlaya % K4 Dn1 D4.6 cont.: V1 B2.3.5 ins. after 60: 08*1132_01 yAvac cakram idaM grastam uddharAmi mahItalAt % D4.6 cont.: 08*1133_01 kSatradharmam avekSasva kartum arhasi pANDava % 8.66.61 % Dn1 T2 ins. % after 61: D4.6 cont. after 1133*: 08*1134_01 na tvaM kApuruSAcIrNaM mArgam AsthAtum arhasi 08*1134_02 khyAtas tvam asi kaunteya viziSTo raNakarmasu 08*1134_03 viziSTataram eva tvaM kartum arhasi pANDava % 8.66.63 % For 63cdef, % V1 B Da1 Dn1 D1.3.5-7 S (T3 missing) subst.: 08*1135_01 na vimuJcanti zastrANi zUrAH sAdhuvrate sthitAH 08*1135_02 tvaM ca zUratamo loke sAdhuvRttaz ca pANDava % K3 ins. after 63: V1 B3.5 cont. after 1137*: % B1.2.4 D S (T3 missing) after 1135*: 08*1136_01 abhijJo yuddhadharmANAM tasmAt kSama mama kSaNam % B2.4 Dn1 D4.6 T2 cont.: V1 B3.5 cont. after 1135*: 08*1137_01 divyAstravid ameyAtmA kArtavIryasamo yudhi % 8.66.64 % After % 64, B2.5 ins.: 08*1138_01 smRtvA tu dharmaM zUrANAM muhUrtaM pratipAlaya % 8.66.65 % After 65, K3 ins.: 08*1139_01 yAvat karomi dhanuSaM sajjaM matimatAM vara % 8.67.1 % After 1ab, S (T3 % missing) ins.: 08*1140_01 dharme hi gRddhAH satataM hi pArthAs 08*1140_02 tebhyas tato vRddhim asau dadAti 08*1140_03 dharmAd apetAH paribaddhalobhAs 08*1140_04 tasmAd gatA vai kuravo vinAzam % 8.67.3 % After 3ab, G2.3 ins.: 08*1141_01 kaitavAt sauvalo 'jaiSId dayAluM sarvajantuSu % After 3, T1 M % ins. 1145*. On the other hand, K3 V1 B1-4 Da1 % D1-4.6-8 T2 G1 ins. after 3: Dn1 after 1144*: D5 % G2 after line 1 of 1145*: T1 G3 M after 1145*: 08*1142_01 yad bhImasenaM sarpaiz ca viSayuktaiz ca bhojanaiH 08*1142_02 Acarat tvanmate rAjA kva te dharmas tadA gataH % V1 B1.3.4 Da1 Dn1 D1.5-7 T1.2 G1 M1 cont. after % 1142*: B2 ins. after 5: B5 D4 after 1144*: G2.3 % after 3: 08*1143_01 yad vAraNAvate pArthAn suptAJ jatugRhe tadA 08*1143_02 AdIpayas tvaM rAdheya kva te dharmas tadA gataH % V1 B1.3.4 Da1 D1.5.7 T2 G1 cont.: K3 D3.8 cont. % after 1142*: B5 ins. after 5: D4 after 4: 08*1144_01 vanavAse vyatIte ca karNa varSe trayodaze 08*1144_02 na prayacchasi yad rAjyaM kva te dharmas tadA gataH % 8.67.4 % After 4. D4 ins. 1144*. On the % other hand, B1.3-5 Da1 Dn1 D1.3.5.7 G2 ins. after 4: % V1 D8 cont. after 1144*: B2 after 1142*: T1 M % ins. after 3: T2 after 5cd: G3 cont. after 1143*: 08*1145_01 yad anAryaiH purA kRSNAM klizyamAnAm anAgasam 08*1145_02 vinaSTAH pANDavAH kRSNe zAzvataM narakaM gatAH 08*1145_03 patim anyaM vRNISveti vadaMs tvaM gajagAminIm 08*1145_04 upaprekSasi rAdheya kva te dharmas tadA gataH % 8.67.5 % After 5, B2 ins. % 1143* and B5 ins. 1144*. On the other hand, V1 % B3.4 Da1 Dn1 D1.3-5.7.8 T2 ins. after 5: K3 G1 % cont. after 1144*: B1 after 1145*: B2.5 D6 T1 M1 % after 1143*: D2 M2.3 after 1142*: G2 after line 1 % of 1143*: 08*1146_01 yadAbhimanyuM bahavo yuddhe jaghnur mahArathAH 08*1146_02 parivArya raNe bAlaM kva te dharmas tadA gataH % Dn1 T2 cont.: 08*1147_01 yady eSa dharmas tatra na vidyate hi 08*1147_02 kiM sarvathA tAluvizoSaNena 08*1147_03 adyaiva dharmANi vidhatsva sUta 08*1147_04 tathApi naivAdya vimokSyase tvam 08*1147_05 nalo hy akSair nirjitaH puSkareNa 08*1147_06 punar yathA rAjyam avApa vIryAt 08*1147_07 prAptAs tathA pANDavA bAhuvIryAt 08*1147_08 sarve samastAH parivRttalobhAH 08*1147_09 nihatya zatrUn samare pravRddhAn 08*1147_10 sasomakA rAjyam avApnuyus te 08*1147_11 tathA gatA dhArtarASTrA vinAzaM 08*1147_12 dharmAbhiguptaiH satataM nRsiMhaiH % Dn1 T2 cont.: M2 cont. after 1146*: 08*1148=00 saMjaya uvAca 08*1148_01 evam uktas tadA karNo vAsudevena bhArata 08*1148_02 lajjayAvanato bhUtvA nottaraM kiM cid uktavAn 08*1148_03 krodhAt prasphuramANauSTho dhanur udyamya bhArata 08*1148_04 yodhayAm Asa vai pArthaM mahAvegaparAkramaH 08*1148_05 tato 'bravId vAsudevaH phalgunaM puruSarSabham 08*1148_06 divyAstreNaiva nirbhidya pAtayasva mahAbala % 8.67.8 % After 8cd, N T2 ins.: 08*1149_01 brahmAstreNaiva taM pArtho vavarSa zaravRSTibhiH % while G1.3 ins. after 8cd: 08*1150_01 karNaz cApi tato rAjan krodharaktAntalocanaH % 8.67.11 % After 11, K4 V1 B D (except D2.8) T2 ins. a % passage given in App. I (No. 42). % On the other hand, T1 G M ins. after 11: T2 % after App. I (No. 42): 08*1151_01 tatrAdbhutaM bhArata sUtaputraz 08*1151_02 cakre cakre bhUmim anupraviSTe 08*1151_03 yad yodhayat pANDavam ugravegaM 08*1151_04 vivyAdha cainaM dazabhiH pRSatkaiH 08*1151_05 tato 'tividdho bharatapravIraH 08*1151_06 karNena rAjan samare 'rjunas tu 08*1151_07 babhUva kopena bhRzaM pradIpto 08*1151_08 ghRtAvasiktaH sadasIva vahniH % 8.67.15 % After 15, K4 Dn1 S (T3 missing) ins.: 08*1152_01 dRSTvA dhvajaM taM patitaM pRthivyAM 08*1152_02 kurupravIreNa nikRttam Azu 08*1152_03 nAzaMsire sUtaputrasya sarve 08*1152_04 jayaM janA bhArata ye tvadIyAH % 8.67.18 % After % 18, S (T3 missing) ins.: 08*1153_01 surendrasenApatizaktisaMnibham % S (T3 missing) cont.: K4 Dn1 ins. after 18: 08*1154_01 jagrAha pArthas tam atiprahRSTo 08*1154_02 yo devasaMghair api durnivAryaH 08*1154_03 saMpUjito yaH satataM mahAtmA 08*1154_04 devAsurAn yo vijayen maheSuH 08*1154_05 yaM vai prakRSTaM prasamIkSya yuddhe 08*1154_06 cacAla sarvaM sacarAcaraM jagat 08*1154_07 svasti jagat syAd RSayaH pracukruzus 08*1154_08 tam udyataM prekSya mahAhaveSum 08*1154_09 tatas tu taM vai zaram aprameyaM 08*1154_10 gANDIvadhanvA dhanuSi nyayojayat % 8.67.20 % After 20, T1 ins.: 08*1155_01 dharmAtmA satyasaMdhaz ca dharmarAjo dayAparaH 08*1155_02 jitendriyaH satyavAdI tathainaM jahi sUtajam % 8.67.22 % After 22, Dn1 S (T3 % missing) ins.: 08*1156_01 tato vimukto balinA maheSuH 08*1156_02 prajvAlayAm Asa dizo nabhaz ca % 8.67.23 % T1 G M % subst. for 23: Dn1 ins. after 23: 08*1157_01 sainyAny anekAni ca vipramohya 08*1157_02 gANDIvamuktair vijayena bhallaiH 08*1157_03 tenArjunaH sannahanIyamadhyAc 08*1157_04 chiro 'harat sUtaputrasya rAjan % T1 G M cont.: T2 cont. after line 6 of 1159*: 08*1158_01 chinnaM papAtAJjalikena tUrNaM 08*1158_02 kAyo 'sya pazcAd dharaNIM jagAma % On the other hand, K4 V1 B Da1 D1.3-7 T2 ins. % after 23: Dn1 cont. after 1157*: 08*1159_01 tato 'rjunas tasya ziro jahAra 08*1159_02 vRtrasya vajreNa yathA mahendraH 08*1159_03 zarottamenAJjalikena rAjaMs 08*1159_04 tadA mahAstrapratimantritena 08*1159_05 pArtho 'parAhNe zira uccakarta 08*1159_06 vaikartanasyAtha mahendrasUnuH 08*1159_07 tat prApatac cAJjalikena chinnam 08*1159_08 athAsya kAyo nipapAta pazcAt % 8.67.24 % After 24ab, K3 ins.: 08*1160_01 zareNa karNasya ziro jahAra % 8.67.27 % K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3.5-7 ins. % after 27: D4 after 28cd: T2 cont. after 1164*: 08*1161_01 tataH zaGkhAn pANDavA dadhmur uccair 08*1161_02 dRSTvA karNaM pAtitaM phAlgunena 08*1161_03 tathaiva kRSNaz ca dhanaMjayaz ca 08*1161_04 hRSTau tadA dadhmatur Azu zaGkhau % After line 2, D4 ins.: 08*1162_01 athAntarikSe 'pi vigAhya sUryaM 08*1162_02 viveza tejo jvalitaM hi tasya 08*1162_03 hRtottamAGgaM ca zarIram Ajau 08*1162_04 papAta karNasya zarAvakIrNam % 8.67.28 % After 28cd, D4 ins. 1161*; while, % S K V1 B Da1 Dn1 D1-3.5.7.8 ins. after 28cd: D4 % cont. after 1161*: 08*1163_01 saMvardhayantaz ca narendrayodhAH 08*1163_02 pArthaM samAjagmur atIva hRSTAH % 8.67.29 % K4 V1 % B D (except D2.8) ins. after 29: T1.2 G M cont. % after 1167*: 08*1164_01 rarAja karNasya ziro nikRttam 08*1164_02 astaM gataM bhAskarasyeva bimbam % After the above, T2 cont. 1161*, while B2.5 D6 % cont. after 1164*: 08*1165_01 hatottamAGgaz ca sa tasya dehaH 08*1165_02 pariplutaH zoNitaughaprasekaiH 08*1165_03 rarAja karNasya zarAvakIrNaH 08*1165_04 svarazmijAtAvatato yathArkaH % B2.5 D6 cont.: Dn1 cont. after 1164*: T2 after % 1161*: 08*1166_01 pratApya senAM khalu pANDavIM raNe 08*1166_02 zarAMzubhiH pAvakatulyadIptibhiH 08*1166_03 kirITikAlena tu karNabhAskaro 08*1166_04 vyanIyatAstaM divasAvasAne % On the other hand, T1.2 G M ins. after 29: 08*1167_01 tad AnanaM sUtapurasya rAjan 08*1167_02 vibhrAjate padmam ivApanAlam % 8.67.34 % After % 34, D6 S (T3 missing) ins.: 08*1168_01 tac chiro bharatazreSTha zobhayAm Asa medinIm 08*1168_02 yadRcchayA mahArAja Aditya iva gAM gataH 08*1168_03 taM dRSTvA samaravimardalabdhanidraM 08*1168_04 daSToSThaM rudhiraparItakAtarAkSam 08*1168_05 rAdheyaM rathavarapRSThasaMniSaNNaM 08*1168_06 hInAMzur divasakaro muhUrtam AsIt 08*1168_07 niHzabdatUryaM hatayaudhamukhyaM 08*1168_08 prazAntadarpaM dhRtarASTrasainyam 08*1168_09 na zobhate sUryasutena hInaM 08*1168_10 vRndaM grahANAm iva candrahInam % 8.67.36 % For 36, D6 subst.: 08*1169_01 hate tu karNe kuravaH prAdravanta bhayArditAH 08*1169_02 gADhaviddhAz ca saMkhye te bANair gANDIvadhanvanA 08*1169_03 avekSamANAH pArthasya dhvajaM bhISaNavAnaram 08*1169_04 pratIpasainyahantAraM prAdravaMs te dizo daza % On the other hand, S (T3 missing) (which % reads it after 8.68.6) subst. for 36: 08*1170_01 karNe hate pArthabhayAt pradudruvur 08*1170_02 vaikartane dhArtarASTrAH sazalyAH 08*1170_03 avekSamANA muhur arjunasya 08*1170_04 ketuM mahAntaM yazasA jvalantam % 8.67.37 % After 37, D6 T1 G ins.: 08*1171_01 vyUDhoraskaM kamalanayanaM taptahemAvabhAsaM 08*1171_02 karNaM dRSTvA bhuvi nipatitaM pArthabANAbhitaptam 08*1171_03 pAMsugrastaM malinam asakRt putram anvIkSamANo 08*1171_04 mandaM mandaM vrajati savitA mandiraM mandarazmiH % 8.68.1 % For 1cd, D4 subst.: 08*1172_01 nipAtite cAdhirathau mahArathe 08*1172_02 dhvaja* ye somakapANDavaiz ca % while D6 S (T3 missing) subst. for 1cd: 08*1173_01 yayau sa tenaiva rathena tUrNaM 08*1173_02 helIkRtaH sRJjayasomakaiz ca % On the other hand, B1.2.4 D3.7 subst. for 1: 08*1174_01 zalyas tu karNe nihate kirITinA 08*1174_02 trastaM balaM prasamIkSyArtarUpam 08*1174_03 yayau hate cAdhirathau padAnuge 08*1174_04 rathena saMcchinnaparicchadena % 8.68.2 % After 2, S K Da1 Dn1 D1.2.5.8 ins.: 08*1175=00 dhRtarASTra uvAca 08*1175_01 kathaM nu karNArjunayor vimarde 08*1175_02 dagdhasya raudre 'hani vidrutasya 08*1175_03 babhUva rUpaM kurusRJjayAnAM 08*1175_04 balasya bANonmathitasya saMkhye % 8.68.5 % After 5, D5 repeats 4cd. % K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3.4.6.7 ins. after 5: D5 after % the repetition of 4cd: S (T3 missing) after 1170*: 08*1176_01 bhImaz ca bhImena mahAsvanena 08*1176_02 nAdaM kRtvA rodasI kampayAnaH 08*1176_03 AsphoTayan valgate nRtyate ca 08*1176_04 hate karNe trAsayan dhArtarASTrAn 08*1176_05 tathaiva rAjan somakAH sRJjayAz ca 08*1176_06 zaGkhAn dadhmuH sasvajuz cApi sarve 08*1176_07 parasparaM kSatriyA hRSTarUpAH 08*1176_08 sUtAtmaje nihate vai tadAnIm % 8.68.6 % After 6ab, V1 B Da1 Dn1 % D1.3-5.7 ins.: 08*1177_01 tIrNA pratijJA puruSarSabheNa 08*1177_02 vairasyAntaM gatavAMz cApi pArthaH % 8.68.13 % After the above, K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-5.7 ins.: 08*1178=00 saMjaya uvAca 08*1178_01 dRSTvA tu sainyaM vinivartyamAnaM 08*1178_02 putreNa te madrapatis tadAnIm 08*1178_03 saMtrastarUpaH parimUDhacetA 08*1178_04 duryodhanaM vAkyam idaM babhASe % 8.68.18 % After 18a, N (except D6; D4 om.) % ins.: 08*1179_01 balApaviddhai rathavIrasaMghaiH % 8.68.19 % S K V1 B Da1 Dn1 D1-3.5.7.8 ins. % after 19ab: D4 after 17ab: 08*1180_01 vizIrNadantaiH kSatajaM vamadbhiH 08*1180_02 sphuradbhir ArtaiH karuNaM raNAjire 08*1180_03 suyodhavarmAyudhapAdagoptRbhiH 08*1180_04 prakIrNatUNIrapatAkaketubhiH 08*1180_05 suvarNajAlAvatatair bhRzAhatair 08*1180_06 mahI viyad dyaur jaladair ivAvRtA % After line 5, K3 D8 ins.: 08*1181_01 saMyaMtRyodhAcaraNair mahAgajaiH % 8.68.20 % After 20cd, N (except D6) ins.: 08*1182_01 karNArjunAbhyAM zarabhinnagAtrair 08*1182_02 hataiH pravIraH kurusRJjayAnAm % 8.68.31 % After % 31abc, D2 ins.: 08*1183_01 gatA itaH svargalokAya rAjan % V1 B % Da1 Dn1 D1.3.5-8 S (T3 missing) ins. after 31: D2 % after 32a: 08*1184_01 nivarta duryodhana yAntu sainikA 08*1184_02 vrajasva rAjaJ zibirAya mAnada 08*1184_03 divAkaro hy eSa vilambate prabho 08*1184_04 punas tvam evAtra narendra kAraNam % 8.68.32 % For 32cd, % D6 S (T3 missing) subst.: 08*1185_01 yuddhAya rAjan viniviSTabuddhiM 08*1185_02 hA karNa hA karNa iti bruvANam % 8.68.41 % After 41, V1 B Da1 Dn1 D1.3.5-7 S (T3 missing) % ins.: 08*1186_01 niSTaptahemavapuSaM jvalanArkasamatviSam 08*1186_02 jIvantam iva taM zUraM sarvabhUtAni menire 08*1186_03 hatasyApi mahArAja sUtaputrasya saMyuge 08*1186_04 vitresuH sarvabhUtAni siMhasyevetare mRgAH % B2.5 Dn1 D6 S (T3 missing) cont.: 08*1187_01 hato 'pi puruSavyAghro vyAharann iva lakSyate % B2.5 Dn1 D6 S (T3 missing) cont.: V1 B1.3.4 Da1 % D1.3.5.7 cont. after 1186*: 08*1188_01 nAbhavad vikRtaM kiM cin mRtasyApi mahAtmanaH 08*1188_02 cAruveSadharaM rAjaJ cArumaulizirodharam 08*1188_03 tan mukhaM sUtaputrasya pUrNacandrasamadyuti % 8.68.42 % D6 S (T3 % missing) ins. after 42ab: Dn1 ins. after 43: 08*1189_01 varSitvA zaravarSANi pratApya ripuvAhinIm 08*1189_02 zrImAn iva sahasrAMzur jvalan sarvAn pratApya ca % Dn1 T2 cont.: 08*1190_01 hato vaikartanaH karNaH saputraH sahavAhanaH 08*1190_02 arthinAM pakSisaMghasya kalpavRkSo nipAtitaH % 8.68.43 % After 43ab, V1 B Da1 % Dn1 D1.3.5-7 S (T3 missing) ins.: 08*1191_01 sa zAntaH puruSavyAghraH pArthasAyakavAriNA 08*1191_02 yathA hi jvalano dIpto jalam AsAdya zAmyati 08*1191_03 karNAgniH samare tadvat pArthameghena zAmitaH 08*1191_04 pragRhya ca yazo dIptaM suyuddhenAtmano bhuvi % V1 B Da1 Dn1 D1.3.5.7 cont.: S K D8 ins. after 42: 08*1192_01 visRjya zaravarSANi pratApya ca dizo daza % 8.68.46 % After 46ab, % V1 B Da1 Dn1 D1.3.5-7 S (T3 missing) ins.: 08*1193_01 sa pArthAstravinirdagdho gataH paramikAM gatim 08*1193_02 yam AzrityAkarod vairaM sutas te sa gato divam % 8.68.53 % After % 53cd, Dn1 D4.6 S (T3 missing) ins.: 08*1194_01 mahendravAhapratimena tAv ubhau 08*1194_02 mahendravIryapratimAnapauruSau % 8.68.55 % After 55c, D4 ins.: 08*1195_01 ubhau tadA yAdavapANDunandanau % 8.68.57 % After 57, K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-7 S (T3 % missing) ins.: 08*1196_01 vitrastAz cAbhavan sarve kuravo rAjasattama 08*1196_02 zaGkhazabdena zUrasya mAdhavasyArjunasya ca % 8.68.63 % After 63, K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-7 S % (M1 om.; T3 missing) ins.: 08*1197_01 yathAnurUpaM pratipUjya tAn atha 08*1197_02 prazasyamAnAv atulaiz ca karmabhiH 08*1197_03 nanandatus tau sasuhRdgaNau tadA 08*1197_04 baliM niyamyeva surezakezavau % 8.69.5 % After % 5, K4 ins. 1200*. B Da1 Dn1 D1.3.5.7 ins. after 5: % K4 after 8: 08*1198_01 vartamAne tu yuddhe vai tava karNasya cobhayoH 08*1198_02 draSTum AyodhanaM pUrvam Agato dharmanandanaH 08*1198_03 subhRzaM gADhaviddhatvAn nAzakat sthAtum Ahave 08*1198_04 tataH svazibiraM yAtaH sa rAjA puruSarSabha % 8.69.6 % After % 6, B1.3 Da1 Dn1 D1.3.5.7 ins.: 08*1199_01 evam uktvArjunaM kRSNaH sainikAn idam abravIt % 8.69.8 % After % 8, K4 ins. 1198*. B3.4 Da1 Dn1 D1.3.5.7 ins. % after 8: K4 after 5: 08*1200_01 tAvad bhavadbhir yat tais tu bhavitavyaM narAdhipaiH % 8.69.11 % After 11, K4 V1 B Da1 Dn1 % D1.3.5.7 ins.: 08*1201_01 utthAya sa mahAbAhuH punaH punar ariMdamaH 08*1201_02 vAsudevArjunau premNA punaz ca pariSasvaje % V1 B2 Da1 D5 cont.: 08*1202_01 vAsudevaM ca vArSNeyaM papraccha kurunandanaH % 8.69.18 % After 18, K4 Dn1 ins.: 08*1203_01 hatAmitrAm imAm urvIm anuzAdhi mahAbhuja 08*1203_02 yatto bhUtvA sahAsmAbhir bhuGkSva bhogAMz ca puSkalAn % Dn1 cont.: 08*1204=00 saMjaya uvAca 08*1204_01 iti zrutvA vacas tasya kezavasya mahAtmanaH % 8.69.20 % After 20, Dn1 % Bom. ed. ins.: 08*1205_01 na tac citraM mahAbAho yuSmad bAhuprasAdajam % 8.69.25 % After 25, Dn1 ins.: 08*1206_01 bhISmo droNaz ca karNaz ca mahAtmA gautamaH kRpaH 08*1206_02 anye ca bahavaH zUrA ye ca teSAM padAnugAH % Dn1 cont.: D2 ins. after 25: 08*1207_01 tvadbuddhyA nihate karNe hatA govinda sarvathA % 8.69.29 % After 29ab, K4 % Dn1 ins.: 08*1208_01 yathA kadambakusumaM kesaraiH sarvato vRtam 08*1208_02 citaM zarazataiH karNaM dharmarAjo dadarza ha 08*1208_03 gandhatailAvasiktAbhiH kAJcanIbhiH sahasrazaH 08*1208_04 dIpikAbhiH kRtoddyotaM pazyate vai vRSaM tadA % K4 cont.: Dn1 subst. for 29cd: 08*1209_01 saMchinnabhinnakavacaM bANaiz ca vidalIkRtam % 8.69.30 % After 30ab, K4 Dn1 ins.: 08*1210_01 saMjAtapratyayo 'tIva vIkSya caivaM punaH punaH % 8.69.33 % K4 ins. after 33: % Dn1 after saputram in line 1 of 1212*: 08*1211_01 trayodaza samAstIrNA jAgareNa suduHkhitAH 08*1211_02 svapsyAmo 'dya sukhaM rAtrau tvatprasAdAn mahAbhuja % 8.69.34 % After 34, V1 B Da1 Dn1 D1.3-5.7 ins.: 08*1212=00 saMjaya uvAca 08*1212_01 dRSTvA ca karNaM nihataM saputraM pArthasAyakaiH 08*1212_02 punar jAtam ivAtmAnaM mene kurukulodvahaH % V1 B2.5 Dn1 cont.: 08*1213_01 sametya ca mahArAja kuntIputraM yudhiSThiram % B5 cont.: 08*1214_01 prazazaMsus tataH sarve rAjAno bhUritejasaH % 8.69.41 % D8 om. the ref. After the ref., B2 ins.: 08*1215_01 evam etan mahac cAsId yuddhaM paramadAruNam % After 41, Dn1 ins.: 08*1216_01 zuzoca bahulAlApaiH karNasya nidhanaM yudhi % 8.69.43 % After 43ab, V1 % B2-5 Da1 Dn1 D4.5 ins.: 08*1217_01 sa daivaM paramaM matvA bhavitavyaM ca pArthivaH % Dn1 cont.: 08*1218_01 parAM pIDAM samAzritya naSTacitto mahAtapAH 08*1218_02 cintAzokaparItAtmA na jajJe mohapIDitaH % N ins. after 43: S (T3 missing) ins. after 1224*: 08*1219_01 idaM mahAyuddhamakhaM mahAtmanor 08*1219_02 dhanaMjayasyAdhirathez ca yaH paThet 08*1219_03 sa samyag iSTasya makhasya yat phalaM 08*1219_04 tad ApnuyAt saMzravaNAc ca bhArata 08*1219_05 makho hi viSNur bhagavAn sanAtano 08*1219_06 vahanti taM cAgnyanilendubhAnavaH 08*1219_07 ato 'nasUyuH zRNute paThec ca yaH 08*1219_08 sa sarvalokAMz ca jayet sukhI bhavet % After line 4, K3 % ins.: 08*1220_01 sarvatIrtheSu yat puNyaM sarvadAneSu yat phalam 08*1220_02 tat phalaM labhate martyaH karNAkhyAnaM zRNoti hi 08*1220_03 hiraNyavastradhAnyAni gAM savatsAm upAnahau 08*1220_04 tena brahmA ca viSNuz ca rudrAz ca vasavas tathA 08*1220_05 pUjitA munayaH sarve pitaraz ca tathAzvinau 08*1220_06 yaH zRNoti sadA bhaktyA karNAkhyAnam anuttamam 08*1220_07 dharmArthakAmamokSANAM caturvidhaphalaM labhet % Dn1 cont.: 08*1221_01 tAM sarvadA bhaktim upAgatA narAH 08*1221_02 paThanti puNyAM varasaMhitAm imAm 08*1221_03 dhanena dhAnyena yazasA ca mAnuSA 08*1221_04 nandanti te nAtra vicAraNAsti 08*1221_05 ato 'nasUyuH zRNuyAt sadA tu vai 08*1221_06 naraH sa sarvANi sukhAni cApnuyAt 08*1221_07 viSNuH svayaMbhUr bhagavAn bhavaz ca 08*1221_08 tuSyanti ye yasya narottamasya 08*1221_09 vedAvAptir brAhmaNasyeha dRSTA 08*1221_10 raNe balaM kSatriyANAM jayo yudhi 08*1221_11 dhanajyeSThAz cApi bhavanti vaizyAH 08*1221_12 zUdrArogyaM prApnuvantIha sarve % Dn1 cont.: V1 B1.3-5 D3.7 ins. after 1219*: 08*1222_01 tathaiva viSNur bhagavAn sanAtanaH 08*1222_02 sa cAtra devaH parikIrtyate yataH 08*1222_03 tataH sa kAmA&l labhate sukhI naro 08*1222_04 mahAmunes tasya vaco 'rcitaM yathA % Finally, Dn1 cont.: 08*1223_01 kapilAnAM savatsAnAM varSam ekaM nirantaram 08*1223_02 yo dadyAt sukRtaM tad dhi zravaNAt karNaparvaNaH % For adhy. 69 (st. 1-43), D6 S (T3 missing) subst.: 08*1224_01 cintayanto vadhaM ghoraM sUtaputrasya saMyuge 08*1224_02 arjunasya jayaM yuddhe cintayAnAH punaH punaH 08*1224_03 pANDavAnAM maheSvAsA nyavizanta paraMtapAH 08*1224_04 prahRSTamanasaH sarve jitvA zatrUn mahArathAn 08*1224_05 tato yudhiSThiraM tatra niviSTaM vai mudAnvitam 08*1224_06 sametya sarve paJcAlA vardhayanto yathAvidhi 08*1224_07 arjunas tu rathAt tUrNam avaruhya mahAyazAH 08*1224_08 dharmarAjasya caraNau pIDayAm Asa hRSTavat 08*1224_09 tam utthApya mahArAja dharmaputraH pratApavAn 08*1224_10 sasvaje bharatazreSTham upajighrann upaspRzan 08*1224_11 nakulaH sahadevaz ca pANDavaz ca vRkodaraH 08*1224_12 abhivAdya mahArAjam asvajanta sma phalgunam 08*1224_13 dhRSTadyumnaH zikhaNDI ca pANDavAnAM ca ye rathAH 08*1224_14 vardhayante sma rAjAnaM nihate sUtanandane 08*1224_15 tataH kRSNo mahArAja sAtyakiz cApi sAtvataH 08*1224_16 avardhayetAM rAjAnaM nihate sUtanandane 08*1224_17 vAsudevaz ca kaunteyaM praNayAd idam abravIt 08*1224_18 adya rAjan hatAH sarve dhArtarASTrAH sarAjakAH 08*1224_19 hate vaikartane karNe rathAnAM pravare rathe 08*1224_20 yadi lokAs trayaH sarve yodhayeyuH savAsavAH 08*1224_21 tathApi durjayaH sUtas tava kopAt tu sUditaH 08*1224_22 evam uktaH pratyuvAca dharmarAjo janArdanam 08*1224_23 tava prasAdAd govinda hataH karNo mahAyazAH 08*1224_24 pANDavAz ca jayaM prAptA nAzitAz cApi zatravaH 08*1224_25 tvaM hi zakto bhayAt trAtuM yasya kasya cid Ahave 08*1224_26 tvam asya jagato goptA pANDavAnAM ca sarvadA 08*1224_27 tvAM samAsAdya zakro 'pi modate divi nityazaH 08*1224_28 tvaM pAtA pANDuputrANAM yathaiva jagatas tathA 08*1224_29 anAzcaryo jayas teSAM bhaktir yeSAM tvayi prabho 08*1224_30 tvayA nAthena govinda nAthavanto vayaM yudhi 08*1224_31 yathendreNa purA devAs tvayA cApi janArdana 08*1224_32 svapsyAmy adya sukhaM kRSNa nidrAM lapsye vasan kSapAm 08*1224_33 vigataM hi bhayaM me 'dya tvatprasAdAn na saMzayaH 08*1224_34 evam uktas tu pArthena kezavaH prAha pANDavam 08*1224_35 nimittamAtraM tu vayaM tava hy asmin mudAgame 08*1224_36 yasya te bhrAtaraH zUrA bhImasenAdayo nRpa 08*1224_37 saMbandhinaz cendravIryAH pArSatapramukhAs tathA 08*1224_38 arhate ca bhavAn vaktuM priyaM nityaM hi maddhitam 08*1224_39 priyo hi me tvam etena vacanena narottama 08*1224_40 ity ukto dharmarAjas tu svarathaM hemabhUSitam 08*1224_41 dantavarNair hayair yuktaM kAlavAlair mahIpatiH 08*1224_42 AsthAya puruSavyAghraH svabalenAbhisaMvRtaH 08*1224_43 prayayau bahuvRttAntaM draSTum AyodhanaM prati 08*1224_44 saMbhASamANau tau vIrAv ubhau pANDavamAdhavau 08*1224_45 sa dadarza raNe karNaM zayAnaM puruSarSabha 08*1224_46 gANDIvamuktair vizikhaiH sarvataH sunipIDitam 08*1224_47 saputraM nihataM dRSTvA karNaM rAjA yudhiSThiraH 08*1224_48 prazazaMsa naravyAghrAv ubhau pANDavamAdhavau 08*1224_49 adya rAjAsmi sarvasyAM pRthivyAM madhusUdana 08*1224_50 diSTyA jayasi govinda diSTyA zatrur nipAtitaH 08*1224_51 evaM subahuzo rAjan prazazaMsa janArdanam 08*1224_52 arjunaM ca kuruzreSTho dharmarAjo yudhiSThiraH 08*1224_53 dRSTvA ca nihataM karNaM saputraM pArthasAyakaiH 08*1224_54 punar jAtam ivAtmAnaM mene kurukulodvahaH 08*1224_55 sametya ca kuruzreSThaM kuntIputraM yudhiSThiram 08*1224_56 vardhayanti sma rAjAnaM harSayuktA mahArathAH 08*1224=56 saMjaya uvAca 08*1224_57 evam eSa kSayo vRttaH sumahAn romaharSaNaH 08*1224_58 tava durmantrite rAjan diSTyA tvam anuzocasi 08*1224=58 vaizaMpAyana uvAca 08*1224_59 zrutvaitad vipriyaM rAjA dhRtarASTro mahIpatiH 08*1224_60 papAta bhUmau nizceSTaH kauravyaH paramAsanAt 08*1224_61 tathA satyavratA devI gAndhArI divyadarzinI 08*1224_62 tatas tUrNaM tu viduras taM nRpaM saMjayas tathA 08*1224_63 paryAzvAsayatAM caitAv ubhAv eva tu bhUmipam 08*1224_64 tathaivAzvAsayAm Asa gAndhArI rAjasattamam 08*1224_65 sa daivaM paramaM mene bhavitavyaM ca tat tathA 08*1224_66 tAbhyAm AzvAsito rAjA tUSNIm Aste vizAM pate 08*1224_67 evam AkhyAya rAjJe ca saMjayo rAjasattama 08*1224_68 jagAma zibiraM bhUyo hate karNe mahAtmani 08*1224_69 sa dRSTvA nihataM zalyaM rAjAnaM ca suyodhanam 08*1224_70 yodhAMz ca subahUn rAjan sainikAMz ca sahasrazaH 08*1224_71 tathaiva pANDavIM senAM nihatAM prekSya saMjayaH 08*1224_72 sauptike drauNinA rAjan hatavAjinaradvipAn 08*1224_73 sa hi dRSTvA hatAn sarvAn samantAd yudhi saMjayaH 08*1224_74 prayAto hastinapuraM zokArto bhayavihvalaH 08*1224_75 hateSu punar eteSu prabhUtagajavAjiSu 08*1224_76 yodhaiz caiva mahArAja nAnAdezasamudbhavaiH 08*1224_77 kurukSetraM tu tat sarvaM zUnyam AsIj jagatpate 08*1224_78 nihataiH pANDaveyaiz ca dhArtarASTraiz ca saMyuge 08*1224_79 yathAviSayajaM vRttaM dhArtarASTrasya saMjayaH 08*1224_80 nyavedayata tat sarvaM yathAvRttaM yathAvidhi % After line 6, T2 ins.: 08*1225_01 zazaMsur nihitaM karNaM phalgunena mahAtmanA % After line 44, T1 ins.: 08*1226_01 yayatus tatra tau tUrNaM yatrAsId vIrasaMkSayaH % while T2 ins.: 08*1227_01 pradIpahastAH zatazaH samantAt pratyayur narAH % After line 54, T2 ins.: 08*1228_01 punaz ca zibiraM prApto bhrAtRbhir bharatarSabhaH 08*1228_02 yat kRtvA tu ca kartavyaM sukhAsInaM yudhiSThiram %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% % Book 08, Appendix I passages %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% % T1 G1.2 M2-4 ins. after the colophon of adhy. % 11: T2.3 G3 M1 after the addl. colophon following % 8.17.29: 08_001=0000 saMjaya uvAca 08_001_0001 zrutakIrtim athAyAntaM kirantaM nizitAJ zarAn 08_001_0002 madrarAjo mahArAja vArayAm Asa hRSTavat 08_001_0003 madrarAjaM samAsAdya zrutakIrtir mahArathaH 08_001_0004 vivyAdha bhallais triMzatyA kArtasvaravibhUSitaiH 08_001_0005 prativivyAdha taM zalyas tribhis tUrNam ajihmagaiH 08_001_0006 sArathiM cAsya bhallena bhRzaM vivyAdha bhArata 08_001_0007 sa zalyaM zaravarSeNa chAdayAm Asa saMyuge 08_001_0008 mumoca nizitAn bANAn madrarAjarathaM prati 08_001_0009 tataH zalyo mahArAja zrutakIrtibhujacyutAn 08_001_0010 ciccheda samare bANAn bANaiH saMnataparvabhiH 08_001_0011 zrutakIrtis tataH zalyaM bhittvA navabhir AyasaiH 08_001_0012 sArathiM tribhir Anarchat punaH zalyaM ca paJcabhiH 08_001_0013 tasya zalyo dhanuz chittvA hastAvApaM nikRtya ca 08_001_0014 vivyAdha samare tUrNaM saptabhis taM zarottamaiH 08_001_0015 athAnyad dhanur AdAya zrutakIrtir mahArathaH 08_001_0016 madrezvaraM catuHSaSTyA bAhvor urasi cArpayat 08_001_0017 tatas tu samare rAjaMs tena viddhaH zilImukhaiH 08_001_0018 prativivyAdha taM cApi navatyA nizitaiH zaraiH 08_001_0019 tasya madrezvaraz cApaM punaz ciccheda mAriSa 08_001_0020 saMchinnadhanvA samare gadAM cikSepa satvaraH 08_001_0021 paTTair jAmbUnadair baddhAM rUpyapaTTaiz ca bhArata 08_001_0022 bhrAjamAnAM yathA nArIM divyavastravibhUSitAm 08_001_0023 tAm ApatantIM sahasA dIpyamAnAzaniprabhAm 08_001_0024 zarair anekasAhasrair vyaSTambhayata madrarAT 08_001_0025 viSTabhya ca gadAM vIraH pAtayitvA ca bhUtale 08_001_0026 zrutakIrtim athAyatto rAjan vivyAdha paJcabhiH 08_001_0027 tasya zaktiM raNe bhUyaz cikSepa bhujagopamAm 08_001_0028 tAM dvidhA cAcchinac chalyo medinyAM sA tv azIryata 08_001_0029 tasya zalyaH kSurapreNa yantuH kAyAc chiro 'harat 08_001_0030 bAlahastAd yathA zyena AmiSaM vai narottama 08_001_0031 sa papAta rathopasthAt sArathis tasya bhArata 08_001_0032 tatas te prAdravan saMkhye hayAs tasya mahAtmanaH 08_001_0033 palAyamAnais tair azvaiH so 'panIto raNAjirAt 08_001_0034 zrutakIrtir mahArAja pazyatAM sarvayodhinAm 08_001_0035 tato madrezvaro rAjA pANDavAnAm anIkinIm 08_001_0036 vyagAhata mudA yukto nalinIM dvirado yathA 08_001_0037 lolayAm Asa sa balaM siMhaH pazugaNAn iva 08_001_0038 zalyas tatra mahAraGge pANDavAnAM mahAtmanAm 08_001_0039 nihatya pANDupAJcAlAn pRtanAsu vyavasthitaH 08_001_0040 azobhata raNe zalyo vidhUmo 'gnir iva jvalan 08_001_0041 senAkakSaM mahad dagdhvA kakSam agnir ivotthitaH 08_001_0042 sthito rarAja samare puraM dagdhveva zaMkaraH 08_001=0042 Colophon. % For 8.24.62a-84b, S subst.: 08_002_0001 balArdhaM yadi me devA na dhArayitum Ahave 08_002_0002 zaktAH sarve hi saMgamya yUyaM tat prabravImi vaH 08_002_0003 samA bhavanti me sarve dAnavAz cAmarAz ca ye 08_002_0004 zivo 'smi sarvabhUtAnAM zivatvaM tena me surAH 08_002_0005 kiM tv adharmeNa vartante yasmAt te surazatravaH 08_002_0006 tasmAd vadhyA mayApy ete yuSmAkaM ca hitepsayA 08_002_0007 zaraNaM vaH prapannAnAM dharmeNa ca jigISatAm 08_002_0008 sAhAyyaM vaH kariSyAmi nihaniSyAmi vo ripUn 08_002_0009 dIyatAM ca balArdhaM me sarvair api pRthak pRthak 08_002_0010 pazutvaM caiva me lokAH sarve kalpantu pIDitAH 08_002_0011 pazUnAM tu patitvaM me bhavatv adya divaukasaH 08_002_0012 evaM na pApaM prApsyAmi pazUn hatvA suradviSaH 08_002_0013 kalpayadhvaM ca me divyaM rathaM cAzvAn manojavAn 08_002_0014 dhanuH zaraM sArathiM ca tato jeSyAmi vo ripUn 08_002_0015 iti zrutvA vaco devA devadevasya bhUpate 08_002_0016 viSAdam agaman sarve pazutvaM prati zaGkitAH 08_002_0017 teSAM bhAvaM tato jJAtvA devas tAn idam abravIt 08_002_0018 mA vo 'stu pazubhAve 'smin bhayaM vibudhasattamAH 08_002_0019 zrUyatAM pazubhAvasya vimokSaH kriyatAM ca saH 08_002_0020 yo vaH pazupatez caryAM cariSyati sa mokSyate 08_002_0021 pazutvAd iti satyaM vaH pratijAne samAgame 08_002_0022 ye cApy anye cariSyanti vrataM mokSyanti te 'py uta 08_002_0023 naiSThikaM dvAdazAbdaM vA yo 'bdam ardham Rtutrayam 08_002_0024 mAsaM dvAdazarAtraM vA sa pazutvAd vimucyate 08_002_0025 tasmAt param idaM guhyaM vrataM divyaM cariSyatha 08_002_0026 taM tathety abruvan devA devadevanamaskRtam 08_002_0027 Ucuz cedaM gRhANedaM tejaso 'rdham iti prabhum 08_002_0028 pratyuvAca tathety eva zUladhRg rAjasattama 08_002_0029 tatas te pradaduH sarve tejaso 'rdhaM mahAtmane 08_002_0030 sarvam AdAya sarveSAM tejaso 'rdhaM divaukasAm 08_002_0031 tejasApy adhiko bhUtvA bhUyo 'py atibalo 'bhavat 08_002_0032 tataH prabhRti devAnAM devadevo 'bhavad bhavaH 08_002_0033 patiz ca sarvabhUtAnAM pazUnAM cAbhavat tadA 08_002_0034 tasmAt pazupatiz cokto bhavatvAc ca bhaveti vai 08_002_0035 ardham AdAya sarveSAM tejasA prajvalann iva 08_002_0036 bhAsayAm Asa tAn sarvAn devadevo mahAdyutiH 08_002_0037 tato 'bhiSiSicuH sarve surA rudraM purAriNam 08_002_0038 (63cd) mahAdeva iti hy AsId devadevo mahezvaraH 08_002=0038 Colophon. 08_002=0038 duryodhanaH 08_002_0039 tejaso 'rdhaM surA dattvA zaMkarAya mahAtmane 08_002_0040 pazutvam api copetya vizvakarmANam avyayam 08_002_0041 UcuH sarve samAbhASya rathaH saMkalpyatAm iti 08_002_0042 vizvakarmApi saMcintya rathaM divyam akalpayat 08_002_0043 (68ab) sametAM pRthivIM devIM vizAlAM puramAlinIm 08_002_0044 (68cd) saparvatavanadvIpAM cakre bhUtadharAM ratham 08_002_0045 ISAM nakSatravaMzaM ca chattraM meruM mahAgirim 08_002_0046 anekadrumasaMchannaM ratnAkaram anuttamam 08_002_0047 himavantaM ca vindhyaM ca nAnAdrumalatAkulam 08_002_0048 avaskaraM pratiSThAnaM kalpayAm Asa vai tadA 08_002_0049 astaM girim adhiSThAnaM nAnAdvijagaNAyutam 08_002_0050 cakAra bhagavAMs tvaSTA udayaM rathakUbaram 08_002_0051 mInanakrajhaSAvAsaM dAnavAlayam uttamam 08_002_0052 samudram akSaM vidadhe pattanAkarazobhitam 08_002_0053 cakraM cakre candramasaM tArakAgaNamaNDitam 08_002_0054 divAkaraM cApy aparaM cakraM cakre 'MzumAlinam 08_002_0055 gaGgAM sarasvatIM tUNIM cakre vizvakRd avyayaH 08_002_0056 alaMkArA rathasyAsann ApagAH saritas tathA 08_002_0057 trIn agnIn mantravac cakre rathasyAtha triveNukam 08_002_0058 (70ab) anukarSAn grahAn dIptAn varUthAMz cApi tArakAH 08_002_0059 (70ef) oSadhIr vIrudhaz caiva ghaNTAjAlaM ca bhAnumat 08_002_0060 alaMcakAra ca rathaM mAsapakSartubhir vibhuH 08_002_0061 ahorAtraiH kalAbhiz ca kASThAbhir ayanais tathA 08_002_0062 (72cd) dyAM yugaM yugaparvANi saMvartakabalAhakAn 08_002_0063 (73ab) zamyAM dhRtiM ca medhAM ca sthitiM saMnatim eva ca 08_002_0064 (80c) RgvedaM sAmavedaM ca dhuryAv azvAv akalpayat 08_002_0065 (81a) pRSThAzvau ca yajurvedaH kalpito 'tharvaNas tathA 08_002_0066 azvAnAM cApy alaMkAraM vidadhe padasaMcayam 08_002_0067 (74cd) sinIvAlIm anumatiM kuhUM rAkAM ca suprabhAm 08_002_0068 (74ef) yoktrANi cakre cAzvAnAM kUzmANDAMz cApi pannagAn 08_002_0069 {259* } { kAlapRSTho 'tha nahuSaH karkoTakadhanaMjayau 08_002_0070 {ll. 1-2} { itare cAbhavan nAgA hayAnAM vAlabandhanam 08_002_0071 abhISavaH SaDaGgAni kalpitAni mahIpate 08_002_0072 oMkAraH kalpitas tasya pratodo vizvakarmaNA 08_002_0073 yajJAH sarve pRthak kLptA rathAGgAni ca bhAgazaH 08_002_0074 (75cd) adhiSThAnaM manaz cAsIt parirathyA sarasvatI 08_002_0075 (76ab) nAnAvarNAni cAbhrANi patAkAH pavaneritAH 08_002_0076 (76cd) vidyud indradhanur yuktA rathaM dIptyA vyadIpayat 08_002_0077 varma yoddhuz ca vihitaM nabho grahagaNAkulam 08_002_0078 abhedyaM bhAnumac citraM kAlacakrapariSkRtam 08_002_0079 kLptaM tu taM rathaM dRSTvA vismitA devatAbhavan 08_002_0080 sarvalokasya tejAMsi dRSTvaikasthAni mAriSa 08_002_0081 yuktaM nivedayAm AsuH devAs tasmai mahAtmane 08_002_0082 (77ab) evaM tasmin mahArAja kalpite rathasattame 08_002_0083 (77cd) tvaSTrA manujazArdUla dviSatAM bhayavardhanaH 08_002_0084 (78ab) svAny AyudhAni divyAni nyadadhAc chaMkaro rathe 08_002_0085 (78cd) dhvajayaSTiM viyat kRtvA sthApayAm Asa govRSam 08_002_0086 (79ab) brahmadaNDaH kAladaNDo rudradaNDaz ca te jvarAH 08_002_0087 (79cd) pariSkArA rathasyAsan samantAd dizam udyatAH 08_002_0088 (83ab) vicitram RtubhiH SaDbhiH kRtvA saMvatsaraM dhanuH 08_002_0089 (263*) { chAyAm evAtmanaz cakre dhanurjyAm akSayAM dhruvAm 08_002_0090 { kAlo hi bhagavAn rudras tac ca saMvatsaraM dhanuH 08_002_0091 (83cd) tasmAd raudrA kAlarAtrir jyA kRtA dhanuSo 'jarA 08_002_0092 tato rathe rathAzvAMs tAn RSayaH samayojayan 08_002_0093 ekaikazaH susaMhRSTAn AdAya sudhRtavratAH 08_002_0094 dakSiNasyAM dhuri kRta Rgvedo mantrapAragaiH 08_002_0095 savyataH sAmavedaz ca yukto rAjan maharSibhiH 08_002_0096 pArSThidakSiNato yukto yajurvedaH suradvijaiH 08_002_0097 itarasyAM tathA pArSThyAM yukto rAjann atharvaNaH 08_002_0098 evaM te vAjino yuktA yajJavidbhis tadA rathe 08_002_0099 azobhanta tathA yuktA yathaivAdhvaramadhyagAH 08_002_0100 kalpayitvA rathaM divyaM tato bANam akalpayat 08_002_0101 cintayitvA hariM viSNum avyayaM yajJavAhanam 08_002_0102 zaraM saMkalpayAM cakre vizvakarmA mahAmanAH 08_002_0103 tasya vAjAMz ca puGkhaM ca kalpayAm Asa vai tadA 08_002_0104 puNyagandhavahaM rAjaJ zvasanaM rAjasattama 08_002_0105 agnISomau zaramukhe kalpayAm Asa vai tadA % After 8.24.111, K4 V1 B1.4.5 D Cc ins.: 08_003_0001 tata utthApya bhagavAMs tAn hayAn anilopamAn 08_003_0002 babhASe ca tadA sthANum Aroheti surottamaH 08_003_0003 tatas tam iSum AdAya viSNusomAgnisaMbhavam 08_003_0004 Aruroha tadA sthANur dhanuSA kampayan parAn 08_003_0005 tam ArUDhaM tu devezaM tuSTuvuH paramarSayaH 08_003_0006 gandharvA devasaMghAz ca tathaivApsarasAM gaNAH 08_003_0007 sa zobhamAno varadaH khaDgI bANI zarAsanI 08_003_0008 pradIpayan rathe tasthau trI&l lokAn svena tejasA 08_003_0009 tato bhUyo 'bravId devo devAn indrapurogamAn 08_003_0010 na hanyAd iti kartavyo na zoko vaH kathaM cana 08_003_0011 hatAn ity eva jAnIta bANenAnena cAsurAn 08_003_0012 te devAH satyam ity Ahur nihatA iti cAbruvan 08_003_0013 na ca tad vacanaM mithyA yad Aha bhagavAn prabhuH 08_003_0014 iti saMcintya vai devAH parAM tuSTim avApnuvan 08_003_0015 tataH prayAto devezaH sarvair devagaNair vRtaH 08_003_0016 rathena mahatA rAjann upamA nAsti yasya ha 08_003_0017 svaiz ca pAriSadair devaH pUjyamAno mahAyazAH 08_003_0018 nRtyadbhir aparaiz caiva mAMsabhakSair durAsadaiH 08_003_0019 dhAvamAnaiH samantAc ca tarjamAnaiH parasparam 08_003_0020 RSayaz ca mahAbhAgAs tapoyuktA mahAguNAH 08_003_0021 AzaMsur vai jayaM devA mahAdevasya sarvazaH 08_003_0022 evaM prayAte deveze lokAnAm abhayaMkare 08_003_0023 tuSTam AsIj jagat sarvaM devatAz ca narottama 08_003_0024 RSayas tatra devezaM stuvanto bahubhiH stavaiH 08_003_0025 tejaz cAsmai vardhayanto rAjann Asan punaH punaH 08_003_0026 gandharvANAM sahasrANi prayutAny arbudAni ca 08_003_0027 vAdayanti prayANe 'sya vAdyAni vividhAni ca % After 277*, K3.4 V1 B (except B2) D (except D8) % T2 Ca.c.n ins.: 08_004_0001 prayAte ratham AsthAya tripurAbhimukhe bhave 08_004_0002 nanAda sumahAnAdaM vRSabhaH pUrayan dizaH 08_004_0003 vRSabhasyAsya ninadaM zrutvA bhayaMkaraM mahat 08_004_0004 vinAzam agamaMs tatra tArakAH surazatravaH 08_004_0005 apare 'vasthitAs tatra yuddhAyAbhimukhAs tadA 08_004_0006 tataH sthANur mahArAja zUladhRk krodhamUrchitaH 08_004_0007 trastAni sarvabhUtAni trailokyaM bhUH prakampate 08_004_0008 nimittAni ca ghorANi tatra saMdadhataH zaram 08_004_0009 tasmin somAgniviSNUnAM kSobheNa brahmarudrayoH 08_004_0010 sa ratho dhanuSaH kSobhAd atIva hy avasIdati 08_004_0011 tato nArAyaNas tasmAc charabhAgAd viniHsRtaH 08_004_0012 vRSarUpaM samAsthAya ujjahAra mahAratham 08_004_0013 sIdamAne rathe caiva nardamAneSu zatruSu 08_004_0014 sa saMbhramAt tu bhagavAn nAdaM cakre mahAbalaH 08_004_0015 vRSabhasya sthito mUrdhni hayapRSThe ca mAnada 08_004_0016 tadA sa bhagavAn rudro niraikSad dAnavaM puram 08_004_0017 vRSabhasyAsthito rudro hayasya ca narottama 08_004_0018 stanAMs tadAzAtayata khurAMz caiva dvidhAkarot 08_004_0019 tataH prabhRti bhadraM te gavAM dvaidhIkRtAH khurAH 08_004_0020 hayAnAM ca stanA rAjaMs tadA prabhRti nAbhavan 08_004_0021 pIDitAnAM balavatA rudreNAdbhutakarmaNA % After 8.25.2, K4 V1 B D T2 Ca.c.n ins.: 08_005_0001 yathA devagaNais tatra vRto yatnAt pitAmahaH 08_005_0002 tathAsmAbhir bhavAn yatnAt karNAd abhyadhiko vRtaH 08_005_0003 yathA devair mahArAja IzvarAd adhiko vRtaH 08_005_0004 tathA bhavAn api kSipraM rudrasyeva pitAmahaH 08_005_0005 niyaccha turagAn yuddhe rAdheyasya mahAdyute 08_005=0005 zalya uvAca 08_005_0006 mayApy etan narazreSTha bahuzo narasiMhayoH 08_005_0007 kathyamAnaM zrutaM divyam AkhyAnam atimAnuSam 08_005_0008 yathA ca cakre sArathyaM bhavasya prapitAmahaH 08_005_0009 yathAsurAz ca nihatA iSuNaikena bhArata 08_005_0010 kRSNasya cApi viditaM sarvam etat purA hy abhUt 08_005_0011 yathA pitAmaho jajJe bhagavAn sArathis tadA 08_005_0012 anAgatam atikrAntaM veda kRSNo 'pi tattvataH 08_005_0013 etadarthaM viditvApi sArathyam upajagmivAn 08_005_0014 svayaMbhUr iva rudrasya kRSNaH pArthasya bhArata 08_005_0015 yadi hanyAc ca kaunteyaM sUtaputraH kathaM cana 08_005_0016 dRSTvA pArthaM hi nihataM svayaM yotsyati kezavaH 08_005_0017 zaGkhacakragadApANir dhakSyate tava vAhinIm 08_005_0018 na cApi tasya kruddhasya vArSNeyasya mahAtmanaH 08_005_0019 sthAsyate pratyanIkeSu kaz cid atra nRpas tava 08_005=0019 saMjaya uvAca 08_005_0020 taM tathA bhASamANaM tu madrarAjam ariMdamaH 08_005_0021 pratyuvAca mahAbAhur adInAtmA sutas tava 08_005_0022 mAvamaMsthA mahAbAho karNaM vaikartanaM raNe 08_005_0023 sarvazastrabhRtAM zreSThaM sarvazAstrArthapAragam 08_005_0024 yasya jyAtalanirghoSaM zrutvA bhayaMkaraM mahat 08_005_0025 pANDaveyAni sainyAni vidravanti dizo daza 08_005_0026 pratyakSaM te mahAbAho yathA rAtrau ghaTotkacaH 08_005_0027 mAyAzatAni kurvANo hato mAyApuraskRtaH 08_005_0028 na cAtiSThata bIbhatsuH pratyanIke kathaM cana 08_005_0029 etAMz ca divasAn sarvAn bhayena mahatA vRtaH 08_005_0030 bhImasenaz ca balavAn dhanuSkoTyAbhicoditaH 08_005_0031 uktaz ca saMjJayA rAjan mUDha audariko yathA 08_005_0032 mAdrIputrau tathA zUrau yena jitvA mahAraNe 08_005_0033 kam apy arthaM puraskRtya na hatau yudhi mAriSa 08_005_0034 yena vRSNipravIras tu sAtyakiH sAtvatAM varaH 08_005_0035 nirjitya samare zUro virathaz ca balAtkRtaH 08_005_0036 sRJjayAz cetare sarve dhRSTadyumnapurogamAH 08_005_0037 asakRn nirjitAH saMkhye smayamAnena saMyuge 08_005_0038 taM kathaM pANDavA yuddhe vijeSyanti mahAratham 08_005_0039 yo hanyAt samare kruddho vajrahastaM puraMdaram 08_005_0040 tvaM ca sarvAstravid vIraH sarvavidyAstrapAragaH 08_005_0041 bAhuvIryeNa te tulyaH pRthivyAM nAsti kaz cana 08_005_0042 tvaM zalyabhUtaH zatrUNAm aviSahyaH parAkrame 08_005_0043 tatas tvam ucyase rAjaJ zalya ity arisUdana 08_005_0044 tava bAhubalaM prApya na zekuH sarvasAtvatAH 08_005_0045 tava bAhubalAd rAjan kiM nu kRSNo balAdhikaH 08_005_0046 yathA hi kRSNena balaM dhAryaM vai phalgune hate 08_005_0047 tathA karNAtyayIbhAve tvayA dhAryaM mahad balam 08_005_0048 kimarthaM samare sainyaM vAsudevo nyavArayat 08_005_0049 kimarthaM ca bhavAn sainyaM na haniSyati mAriSa 08_005_0050 tvatkRte padavIM gantum iccheyaM yudhi mAriSa 08_005_0051 sodarANAM ca vIrANAM sarveSAM ca mahIkSitAm 08_005=0051 zalya uvAca 08_005_0052 yan mAM bravISi gAndhAre agre sainyasya mAnada 08_005_0053 viziSTaM devakIputrAt prItimAn asmy ahaM tvayi 08_005_0054 eSa sArathyam AtiSThe rAdheyasya yazasvinaH 08_005_0055 yudhyataH pANDavAgryeNa yathA tvAM vIra manyase 08_005_0056 samayaz ca hi me vIra kaz cid vaikartanaM prati 08_005_0057 utsRjeyaM yathAzraddham ahaM vAco 'sya saMnidhau 08_005=0057 saMjaya uvAca 08_005_0058 tatheti rAjan putras te saha karNena mAriSa 08_005_0059 abravIn madrarAjAnaM sarvakSatrasya saMnidhau 08_005_0060 sArathyasyAbhyupagamAc chalyenAzvAsitas tadA 08_005_0061 duryodhanas tadA hRSTaH karNaM tam abhiSasvaje 08_005_0062 abravIc ca punaH karNaM stUyamAnaH sutas tava 08_005_0063 jahi pArthAn raNe sarvAn mahendro dAnavAn iva 08_005_0064 sa zalyenAbhyupagate hayAnAM saMniyacchane 08_005_0065 karNo hRSTamanA bhUyo duryodhanam abhASata 08_005_0066 nAtihRSTamanA hy eSa madrarAjo 'bhibhASate 08_005_0067 rAjan madhurayA vAcA punar enaM bravIhi vai 08_005_0068 tato rAjA mahAprAjJaH sarvAstrakuzalo balI 08_005_0069 duryodhano 'bravIc chalyaM madrarAjaM mahIpatim 08_005_0070 pUrayann iva ghoSeNa meghagambhIrayA girA 08_005_0071 zalya karNo 'rjunenAdya yoddhavyam iti manyate 08_005_0072 tasya tvaM puruSavyAghra niyaccha turagAn yudhi 08_005_0073 karNo hatvetarAn sarvAn phalgunaM hantum icchati 08_005_0074 tasyAbhISugrahe rAjan prayAce tvAM punaH punaH 08_005_0075 pArthasya sacivaH kRSNo yathAbhISugraho varaH 08_005_0076 tathA tvam api rAdheyaM sarvataH paripAlaya % After 8.31.4, S (except T2) ins.: 08_006_0001 karNasya rathaghoSeNa maurvIniSpeSaNena ca 08_006_0002 saMgraheNa ca razmInAM samakampanta sRJjayAH 08_006_0003 tAni sarvANi sainyAni karNaM dRSTvA vizAM pate 08_006_0004 babhUvuH saMprahRSTAni tAvakAni yuyutsayA 08_006_0005 azrUyanta tato vAcas tAvakAnAM vizAM pate 08_006_0006 karNArjunamahAyuddham etad adya bhaviSyati 08_006_0007 adya duryodhano rAjA hatAmitro bhaviSyati 08_006_0008 adya karNaM raNe dRSTvA phalguno vidraviSyati 08_006_0009 adya tAvad rathaM yuddhe karNasyaivAnugAminaH 08_006_0010 karNabANamayaM yuddhaM bhImaM drakSyAma saMyuge 08_006_0011 cirakAlodyatam idam adyedAnIM bhaviSyati 08_006_0012 adya drakSyAma saMgrAmaM ghoraM devAsuropamam 08_006_0013 adyedAnIM mahad yuddhaM bhaviSyati bhayAnakam 08_006_0014 adyedAnIM jayo nityam ekasyaikasya vA raNe 08_006_0015 arjunaM kila rAdheyo vadhiSyati mahAraNe 08_006_0016 atha vA kaM naraM loke na spRzanti manorathAH 08_006_0017 ity uktvA vividhA vAcaH kuravaH kurunandana 08_006_0018 AjaghnuH paTahAMz caiva tUryAMz caiva sahasrazaH 08_006_0019 bherIzaGkhAMz ca vividhAn siMhanAdAMz ca puSkalAn 08_006_0020 murajAnAM mahAzabdAn AnakAnAM zubhAn ravAn 08_006_0021 nRtyamAnAz ca bahavas tarjamAnAz ca mAriSa 08_006_0022 anyonyam abhyayur yuddhe yuddharaGgagatA narAH % S K1-3 ins. after 8.31.51: K4 V1 B D Cc.n after % 419*: T2 Cv after 8.31.52ab: 08_007_0001 eSa dhvajAgre pArthasya prekSamANaH samantataH 08_007_0002 dRzyate vAnaro bhImo dviSatAm aghavardhanaH 08_007_0003 etac cakraM gadA zArGgaM zaGkhaH kRSNasya dhImataH 08_007_0004 atyarthaM bhrAjate kRSNe kaustubhas tu maNis tataH 08_007_0005 eSa zArGgagadApANir vAsudevo 'tivIryavAn 08_007_0006 vAhayann eti turagAn pANDurAn vAtaraMhasaH 08_007_0007 etat kUjati gANDIvaM vikRSTaM savyasAcinA 08_007_0008 ete hastavatA muktA ghnanty amitrAJ zitAH zarAH 08_007_0009 vizAlAyatatAmrAkSaiH pUrNacandranibhAnanaiH 08_007_0010 eSA bhUH kIryate rAjJAM zirobhir apalAyinAm 08_007_0011 ete suparighAkArAH puNyagandhAnulepanAH 08_007_0012 udyatAyudhazauNDAnAM pAtyante sAyudhA bhujAH 08_007_0013 nirastanetrajihvAntA vAjinaH saha sAdibhiH 08_007_0014 patitAH pAtyamAnAz ca kSitau kSINAz ca zerate 08_007_0015 ete parvatazRGgANAM tulyarUpA hatA dvipAH 08_007_0016 saMchinnabhinnAH pArthena prapanty adrayo yathA 08_007_0017 gandharvanagarAkArA rathA hatanarezvarAH 08_007_0018 vimAnAnIva puNyAni svargiNAM nipatanty amI 08_007_0019 vyAkulIkRtam atyarthaM pazya sainyaM kirITinA 08_007_0020 nAnAmRgasahasrANAM yUthaM kesariNA yathA 08_007_0021 ghnanty ete pArthivAn vIrAH pANDavAH samabhidrutAH % After 8.32.22, S ins.: 08_008_0001 tad vigAhya rathAnIkaM sUtaputro mahArathaH 08_008_0002 nadIM pravartayAm Asa zoNitaughataraGgiNIm 08_008_0003 zoNitodAM kSudramatsyAM nAganakrAM duratyayAm 08_008_0004 mAMsamajjAkardaminIM cakrakUrmAM rathoDupAm 08_008_0005 patitair meghasaMkAzais tatra tatra mahAdvipaiH 08_008_0006 azanIbhir iva dhvastA mahI rAjan virAjate 08_008_0007 tAM zarormimahAvartAM chattrahaMsasamAkulAm 08_008_0008 tanutroSNISasaMghATAM hastipASANasaMkulAm 08_008_0009 apArAm anapArAM tAM zaGkhadundubhighoSiNIm 08_008_0010 raudrAM nadIM mahArAja rajasA sarvato vRtAm 08_008_0011 atitIkSNAM nadAkIrNAM nadIm antakagAminIm 08_008_0012 samaM ca viSamaM caiva samAyAntIM mahAbhayAm 08_008_0013 A gulphAc cAtra sIdantIM narAJ zoNitakardame 08_008_0014 narair abhiparikSiptA yathA rAjan mahAdrumAH 08_008_0015 tatas te tatra tatraiva prataranto mahAnadIm 08_008_0016 viceruH sarvato yodhA nauvAraNamahAsanaiH 08_008_0017 zoNitena samaM rAjan kRtam AsIt samantataH 08_008_0018 nadIvegair yathA bhUmis tadvad AsId vizAM pate % After 8.33.14, K3.4 V1 B D S ins.: 08_009_0001 so 'vajJAya tu nirviddhaH sUtaputreNa mAriSa 08_009_0002 prajajvAla tataH krodhAd dhaviSeva hutAzanaH 08_009_0003 tato visphArya sumahac cApaM hemapariSkRtam 08_009_0004 samAdhatta zitaM bANaM girINAm api dAraNam 08_009_0005 tataH pUrNAyataM tIkSNaM yamadaNDanibhaM zaram 08_009_0006 mumoca tvarito rAjA sUtaputrajighAMsayA 08_009_0007 sa tu vegavatA mukto bANo vajrAzanisvanaH 08_009_0008 viveza sahasA karNaM savye pArzve mahAratham 08_009_0009 sa tu tena prahAreNa pIDitaH pramumoha vai 08_009_0010 srastagAtro mahAbAhur dhanur utsRjya syandane 08_009_0011 tato hAhAkRtaM sarvaM dhArtarASTrabalaM mahat 08_009_0012 vivarNamukhabhUyiSThaM karNaM dRSTvA tathAgatam 08_009_0013 siMhanAdaz ca saMjajJe kSveDAH kilakilAs tathA 08_009_0014 pANDavAnAM mahArAja dRSTvA rAjJaH parAkramam 08_009_0015 pratilabhya tu rAdheyaH saMjJAM nAticirAd iva 08_009_0016 dadhre rAjavinAzAya manaH krUraparAkramaH 08_009_0017 sa hemavikRtaM cApaM visphArya vijayaM mahat 08_009_0018 avAkirad ameyAtmA pANDavaM nizitaiH zaraiH % After 8.33.34, S ins.: 08_010_0001 etasminn antare zUrAH pANDavAnAM mahArathAH 08_010_0002 vavarSuH zaravarSANi rAdheyaM prati bhArata 08_010_0003 sAtyakiH paJcaviMzatyA zikhaNDI navabhiH zaraiH 08_010_0004 avarSatAM mahArAja rAdheyaM zatrukarzanam 08_010_0005 zaineyaM tu tataH kruddhaH karNaH paJcabhir AyasaiH 08_010_0006 vivyAdha samare rAjaMs tribhiz cAnyaiH zilImukhaiH 08_010_0007 dakSiNaM tu bhujaM tasya tribhiH karNo 'py avidhyata 08_010_0008 savyaM SoDazabhir bANair yantAraM cAsya saptabhiH 08_010_0009 athAsya caturo vAhAMz caturbhir nizitaiH zaraiH 08_010_0010 sUtaputro 'nayat kSipraM yamasya sadanaM prati 08_010_0011 apareNAtha bhallena dhanuz chittvA mahArathaH 08_010_0012 sAratheH sazirastrANaM ziraH kAyAd apAharat 08_010_0013 hatAzvasUte tu rathe sthitaH sa zinipuMgavaH 08_010_0014 zaktiM cikSepa karNAya vaiDUryamaNibhUSitAm 08_010_0015 tAm ApatantIM sahasA dvidhA ciccheda bhArata 08_010_0016 karNo vai dhanvinAM zreSThas tAMz ca sarvAn avArayat 08_010_0017 tatas tAn nizitair bANaiH pANDavAnAM mahArathAn 08_010_0018 nyavArayad ameyAtmA zikSayA ca balena ca 08_010_0019 ardayitvA zarais tAMs tu siMhaH kSudramRgAn iva 08_010_0020 pIDayan dharmarAjAnaM zaraiH saMnataparvabhiH 08_010_0021 abhyadravata rAdheyo dharmaputraM zitaiH zaraiH % After 463*, S ins.: 08_011_0001 etasminn antare dRSTvA madrarAjo vRkodaram 08_011_0002 jihvAM chettuM samAyAntaM sAntvayann idam abravIt 08_011_0003 bhImasena mahAbAho yat tvA vakSyAmi tac chRNu 08_011_0004 vacanaM hetusaMpannaM zrutvA caitat tathA kuru 08_011_0005 arjunena pratijJAto vadhaH karNasya zuSmiNaH 08_011_0006 tAM tathA kuru bhadraM te pratijJAM savyasAcinaH 08_011=0006 bhIma uvAca 08_011_0007 dRDhavratatvaM pArthasya jAnAmi nRpasattama 08_011_0008 rAjJas tu dharSaNaM pApaH kRtavAn mama saMnidhau 08_011_0009 tataH krodhAbhibhUtena zeSaM na gaNitaM mayA 08_011_0010 patite cApi rAdheye na me manyuH zamaM gataH 08_011_0011 jihvoddharaNam evAsya prAptakAlaM mataM mama 08_011_0012 anena tu nRzaMsena samaveteSu rAjasu 08_011_0013 asmAkaM zRNvatAM kRSNA yAni vAkyAni mAtula 08_011_0014 asahyAni ca nIcena bahUni zrAvitAni bhoH 08_011_0015 nUnaM te tat parijJAtaM dUrasthasyApi pArthiva 08_011_0016 chedanaM cAsya jihvAyAs tad evAkAGkSitaM mayA 08_011_0017 rAjJas tu priyakAmena kAlo 'yaM paripAlitaH 08_011_0018 bhavatA tu yad ukto 'smi vAkyaM hetvarthasaMhitam 08_011_0019 tad gRhItaM mahArAja kaTukastham ivauSadham 08_011_0020 hInapratijJo bIbhatsur na hi jIveta karhi cit 08_011_0021 asmin vinaSTe naSTAH smaH sarva eva sakezavAH 08_011_0022 adya caiva nRzaMsAtmA pApaH pApakRtAM varaH 08_011_0023 gamiSyati parAbhAvaM dRSTamAtraH kirITinA 08_011_0024 yudhiSThirasya kopena pUrvaM dagdho nRzaMsakRt 08_011_0025 tvayA saMrakSitas tv adya matsamIpAd upAyataH % After 8.35.22, K4 V1 B D (except D2) S Ca.c.n ins.: 08_012_0001 tato bhImo raNazlAghI chAdayAm Asa patribhiH 08_012_0002 karNaM raNe mahArAja putrANAM tava pazyatAm 08_012_0003 tataH karNo bhRzaM kruddho bhImaM navabhir AyasaiH 08_012_0004 vivyAdha paramAstrajJo bhallaiH saMnataparvabhiH 08_012_0005 AhataH sa mahAbAhur bhImo bhImaparAkramaH 08_012_0006 AkarNapUrNair vizikhaiH karNaM vivyAdha saptabhiH 08_012_0007 tataH karNo mahArAja AzIviSa iva zvasan 08_012_0008 zaravarSeNa mahatA chAdayAm Asa pANDavam 08_012_0009 bhImo 'pi taM zaravrAtaiz chAdayitvA mahAratham 08_012_0010 pazyatAM kauraveyANAM vinanarda mahAbalaH 08_012_0011 tataH karNo bhRzaM kruddho dRDham AdAya kArmukam 08_012_0012 bhImaM vivyAdha dazabhiH kaGkapatraiH zilAzitaiH 08_012_0013 kArmukaM cAsya ciccheda bhallena nizitena ca 08_012_0014 tato bhImo mahAbAhur hemapaTTavibhUSitam 08_012_0015 parighaM ghoram AdAya mRtyudaNDam ivAparam 08_012_0016 karNasya nidhanAkAGkSI cikSepAtibalo nadan 08_012_0017 tam ApatantaM parighaM vajrAzanisamasvanam 08_012_0018 ciccheda bahudhA karNaH zarair AzIviSopamaiH 08_012_0019 tataH kArmukam AdAya bhImo dRDhataraM tadA 08_012_0020 chAdayAm Asa vizikhaiH karNaM parabalArdanam 08_012_0021 tato yuddham abhUd ghoraM karNapANDavayor mRdhe 08_012_0022 harIndrayor iva muhuH parasparavadhaiSiNoH 08_012_0023 tataH karNo mahArAja bhImasenaM tribhiH zaraiH 08_012_0024 AkarNamUlaM vivyAdha dRDham Ayamya kArmukam 08_012_0025 so 'tividdho maheSvAsaH karNena balinAM varaH 08_012_0026 ghoram Adatta vizikhaM karNakAyAvadAraNam 08_012_0027 tasya bhittvA tanutrANaM bhittvA kAyaM ca sAyakaH 08_012_0028 prAvizad dharaNIM rAjan valmIkam iva pannagaH 08_012_0029 sa tenAtiprahAreNa vyathito vihvalann iva 08_012_0030 saMcacAla rathe karNaH kSitikampe yathAcalaH 08_012_0031 tataH karNo mahArAja roSAmarSasamanvitaH 08_012_0032 pANDavaM paJcaviMzatyA nArAcAnAM samArpayat % T1.3 G ins. after 8.38.38: T2 after 8.38.39: 08_013_0001 yathA rukmarathenAjau vAhAn vAhair amizrayat 08_013_0002 tathaiva sAtvato rAjan vAhAn vAhair amizrayat 08_013_0003 gRhItvA carma khaDgaM ca rathaM tasyAvapupluve 08_013_0004 mizriteSv atha vAheSu pratyAsanne ca pArSate 08_013_0005 dRSTvApadAnaM tasyAzu gadAM jagrAha sAtvataH 08_013_0006 gadApANis tato rAjan rathAt tUrNam avaplutaH 08_013_0007 tam adRSTvA rathopasthe sArathiM samatADayat 08_013_0008 khaDgena zitadhAreNa sa hataH prApatad rathAt 08_013_0009 kRtavarmA tato hRSTas talazabdaM cakAra ha 08_013_0010 pArSataM cAbravId rAjann ehy ehIti punaH punaH 08_013_0011 sa taM na mamRSe yuddhe talazabdaM samIritam 08_013_0012 yathA nAgaH sadA mattas talazabdaM samIritam 08_013_0013 avaplutya rathAt tasmAt svarathaM punar AsthitaH 08_013_0014 abhyayAt sa tu taM tUrNaM tiSTha tiSTheti cAbravIt 08_013_0015 kRtavarmA susaMkruddho didhakSur iva pAvakaH 08_013_0016 dhRSTadyumnamukhAn sarvAn pANDavAn paryavArayat 08_013_0017 tato rAjan maheSvAsaH kRtavarmANam Azu vai 08_013_0018 gadAM gRhya punar vegAt kRtavarmANam Ahanat 08_013_0019 so 'tividdho balavatA nyapatan mUrchayA hataH 08_013_0020 tato rAjan maheSvAsaM kRtavarmANam Azu vai 08_013_0021 zrutavAn ratham Aropya apovAha raNAjirAt % N Ca.c.n ins. after the colophon of 8.40: T G % after the colophon of 8.31: 08_014=0000 saMjayaH 08_014_0001 duryodhanas tataH karNam upetya bharatarSabha 08_014_0002 abravIn madrarAjaM ca tathaivAnyAn mahArathAn 08_014_0003 yadRcchayopasaMprAptaM svargadvAram apAvRtam 08_014_0004 sukhinaH kSatriyAH karNa labhante yuddham IdRzam 08_014_0005 sadRzaiH kSatriyaiH zUraiH zUrANAM yudhyatAM yudhi 08_014_0006 iSTaM bhavati rAdheya tad idaM samupasthitam 08_014_0007 hatvA vA pANDavAn yuddhe sphItAm urvIm avApsyatha 08_014_0008 nihatA vA parair yuddhe vIralokam avApsyatha 08_014_0009 duryodhanasya tac chrutvA vacanaM kSatriyarSabhAH 08_014_0010 hRSTA nAdAn udakrozan vAditrANi ca sarvazaH 08_014_0011 tataH pramudite tasmin duryodhanabale tadA 08_014_0012 harSayaMs tAvakAn yodhAn drauNir vacanam abravIt 08_014_0013 pratyakSaM sarvasainyAnAM bhavatAM cApi pazyatAm 08_014_0014 nyastazastro mama pitA dhRSTadyumnena pAtitaH 08_014_0015 sa tenAham amarSeNa mitrArthe cApi pArthivAH 08_014_0016 satyaM vaH pratijAnAmi tad vAkyaM me nibodhata 08_014_0017 dhRSTadyumnam ahatvAhaM na vimokSyAmi daMzanam 08_014_0018 anRtAyAM pratijJAyAM nAhaM svargam avApnuyAm 08_014_0019 arjuno bhImasenaz ca yaz ca mAM pratyudeSyati 08_014_0020 sarvAMs tAn pramathiSye 'ham iti me nAsti saMzayaH 08_014_0021 evam ukte tataH sarvA sahitA bhAratI camUH 08_014_0022 abhyadravata kaunteyAMs tathA te cApi pANDavAH 08_014_0023 sa saMnipAto rathayUthapAnAM 08_014_0024 mahAtmanAM bhArata mohanIyaH 08_014_0025 janakSayaH kAlayugAntakalpaH 08_014_0026 prAvartatAgre kurusRJjayAnAm 08_014_0027 tataH pravRtte yudhi saMprahAre 08_014_0028 bhUtAni sarvANi sadaivatAni 08_014_0029 Asan sametAni sahApsarobhir 08_014_0030 didRkSamANAni narapravIrAn 08_014_0031 divyaiz ca mAlyair vividhaiz ca gandhair 08_014_0032 divyaiz ca ratnair vividhair narAgryAn 08_014_0033 raNe svakarmodvahataH pravIrAn 08_014_0034 avAkirann apsarasaH prahRSTAH 08_014_0035 samIraNas tAMz ca niSevya gandhAn 08_014_0036 siSeva sarvAn api yodhamukhyAn 08_014_0037 niSevyamANAs tv anilena yodhAH 08_014_0038 parasparaghnA dharaNIM nipetuH 08_014_0039 sA divyapuSpair avakIryamANA 08_014_0040 suvarNapuGkhaiz ca zarair vicitraiH 08_014_0041 nakSatrasaMghair iva citritA dyauH 08_014_0042 kSitair babhau yodhavarair vicitrA 08_014_0043 tato 'ntarikSAd api sAdhuvAdair 08_014_0044 vAditraghoSaiH samudIryamANaH 08_014_0045 jyAghoSanemisvananAdacitraH 08_014_0046 samAkulaH so 'bhavat saMprahAraH 08_014=0046 Colophon. % After line 38 of App. I (No. 14), T G ins.: 08_015_0001 tathA tu tasmiMs tumule pravRtte 08_015_0002 duryodhanaH krodham amRSyamANaH 08_015_0003 abhyetya bhImaM balinaM baliSThaH 08_015_0004 samarpayat kSudrakANAM zatena 08_015_0005 duHzAsanaz citrasenaz ca vIras 08_015_0006 tathA caivaM kitavaH saubalaz ca 08_015_0007 gajAnIkaiH sarvato bhImasenaM 08_015_0008 tathA viSaktaM sahasaivAbhyagacchan 08_015_0009 tam ApatantaM saMprekSya gajAnIkaM vRkodaraH 08_015_0010 duryodhanaM mahAbAhuH zaravarSair avAkirat 08_015_0011 duryodhanaM tathA bhImaH sAyakaiH zatazaH zitaiH 08_015_0012 pANDavo vimukhIkRtya gajAn abhyadravad balI 08_015_0013 tataH pAvakasaMkAzair bhImo bANair avakragaiH 08_015_0014 zalabhair iva nAgAMs tAn ardayAm Asa pANDavaH 08_015_0015 tataH kuJjarayUthAni bhImaseno mahAbalaH 08_015_0016 vyadhaman nizitair bANair mahAbhrANIva mArutaH 08_015_0017 anvayus tad rathAnIkaM maNijAlaiz ca kuJjarAH 08_015_0018 rUpyajAmbUnadAbhAsAH kSuramAlyAbhyalaMkRtAH 08_015_0019 vadhyamAnAH zarai rAjan bhImasenena te gajAH 08_015_0020 vibhinnahRdayAH ke cit tatraivAbhyapatan bhuvi 08_015_0021 nipatadbhir mahAvegair hemabhANDavibhUSitaiH 08_015_0022 azobhata mahArAja dhAtucitrair ivAcalaiH 08_015_0023 dIptAbharaNavadbhiz ca gajapRSThAn nipAtitaiH 08_015_0024 sa raNaH zuzubhe rAjan kSINapuNyair ivAmaraiH 08_015_0025 mahAparighasaMkAzau candanAgarurUSitau 08_015_0026 apazyan bhImasenasya dhanur vikSipato bhujau 08_015_0027 tasya jyAtalanirghoSam asyataH savyadakSiNam 08_015_0028 zrutvA hy abhyadravan nAgA bhImasenaM bhayArditAH 08_015_0029 tasya bhImasya tat karma rAjann ekasya dhImataH 08_015_0030 apazyAma mahArAja tad adbhutam ivAbhavat 08_015=0030 Colophon. % N Ca cont. after App. I (No. 14): 08_016=0000 saMjaya uvAca 08_016_0001 evam eSa mahAn AsIt saMgrAmaH pRthivIkSitAm 08_016_0002 kruddhe 'rjune tathA karNe bhImasene ca pANDave 08_016_0003 droNaputraM parAjitya jitvA cAnyAn mahArathAn 08_016_0004 abravId arjuno rAjan vAsudevam idaM vacaH 08_016_0005 pazya kRSNa mahAbAho dravantIM pANDavIM camUm 08_016_0006 karNaM pazya ca saMgrAme kAlayantaM mahArathAn 08_016_0007 na ca pazyAmi dAzArha dharmarAjaM yudhiSThiram 08_016_0008 nApi ketur yudhAM zreSTha dharmarAjasya dRzyate 08_016_0009 tribhAgaz cAvaziSTo 'yaM divasasya janArdana 08_016_0010 na ca mAM dhArtarASTreSu kaz cid yudhyati saMyuge 08_016_0011 tasmAt tvaM matpriyaM kurvan yAhi yatra yudhiSThiraH 08_016_0012 dRSTvA kuzalinaM yuddhe dharmaputraM sahAnujam 08_016_0013 punar yoddhAsmi vArSNeya zatrubhiH saha saMyuge 08_016_0014 tataH prAyAd rathenAzu bIbhatsor vacanAd dhariH 08_016_0015 yato yudhiSThiro rAjA sRJjayAz ca mahArathAH 08_016_0016 ayudhyaMs tAvakaiH sArdhaM mRtyuM kRtvA nivartanam % K4 ins. after 8.44.55: V1 B Da1 D1.3-7 Cc after % 610*: Dn1 after 613*: D8 after 612*: 08_017_0001 duHzAsanaH saubalaz ca gajAnIkena pANDavam 08_017_0002 mahatA parivAryaiva kSudrakair abhyatADayat 08_017_0003 tato bhImaH zarazatair duryodhanam amarSaNam 08_017_0004 vimukhIkRtya tarasA gajAnIkam upAdravat 08_017_0005 tam ApatantaM sahasA gajAnIkaM vRkodaraH 08_017_0006 dRSTvaiva subhRzaM kruddho divyam astram udairayat 08_017_0007 gajair gajAn abhyahanad vajreNendra ivAsurAn 08_017_0008 tato 'ntarikSaM bANaughaiH zalabhair iva pAdapam 08_017_0009 chAdayAm Asa samare gajAn nighnan vRkodaraH 08_017_0010 tataH kuJjarayUthAni sametAni sahasrazaH 08_017_0011 vyadhamat tarasA bhImo meghasaMghAn ivAnilaH 08_017_0012 suvarNajAlApihitA maNijAlaiz ca kuJjarAH 08_017_0013 rejur abhyadhikaM saMkhye vidyutvanta ivAmbudAH 08_017_0014 te vadhyamAnA bhImena gajA rAjan vidudruvuH 08_017_0015 ke cid vibhinnahRdayAH kuJjarA nyapatan bhuvi 08_017_0016 patitair nipatadbhiz ca gajair hemavibhUSitaiH 08_017_0017 azobhata mahI tatra vizIrNair iva parvataiH 08_017_0018 dIptAbhai ratnavadbhiz ca patitair gajayodhibhiH 08_017_0019 rarAja bhUmiH patitaiH kSINapuNyair iva grahaiH 08_017_0020 tato bhinnakaTA nAgA bhinnakumbhakarAs tathA 08_017_0021 dudruvuH zatazaH saMkhye bhImasenazarAhatAH 08_017_0022 ke cid vamanto rudhiraM bhayArtAH parvatopamAH 08_017_0023 vyadravaJ zaraviddhAGgA dhAtucitrA ivAcalAH 08_017_0024 mahAbhujagasaMkAzau candanAgarurUSitau 08_017_0025 apazyaM bhImasenasya dhanur vikSipato bhujau 08_017_0026 tasya jyAtalanirghoSaM zrutvAzanisamasvanam 08_017_0027 vimuJcantaH zakRnmUtraM gajAH prAdudruvur bhRzam 08_017_0028 bhImasenasya tat karma rAjann ekasya dhImataH 08_017_0029 nighnataH sarvabhUtAni rudrasyeva ca nirbabhau % T1.2 G1.2 M ins. after 614*: T3 G3 after 615*: % K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-8 Ca.c cont. After App. I % (No. 17): 08_018=0000 saMjaya uvAca 08_018_0001 tataH zvetAzvasaMyukte nArAyaNasamAhite 08_018_0002 tiSThan rathavare zrImAn arjunaH samapadyata 08_018_0003 tad balaM nRpatizreSTha tAvakaM vijayo raNe 08_018_0004 vyakSobhayad udIrNAzvaM mahodadhim ivAnalaH 08_018_0005 duryodhanas tava sutaH pramatte zvetavAhane 08_018_0006 abhyetya sahasA kruddhaH sainyArdhenAbhisaMvRtaH 08_018_0007 paryavArayad AyAntaM yudhiSThiram amarSaNam 08_018_0008 kSuraprANAM trisaptatyA tato 'vidhyata pANDavam 08_018_0009 akrudhyata bhRzaM tatra kuntIputro yudhiSThiraH 08_018_0010 sa bhallAMs triMzatas tUrNaM tava putre nyavezayat 08_018_0011 tato 'dhAvanta kauravyA jighRkSanto yudhiSThiram 08_018_0012 duSTabhAvAn parAJ jJAtvA samavetA mahArathAH 08_018_0013 Ajagmus taM parIpsaMtaH kuntIputraM yudhiSThiram 08_018_0014 nakulaH sahadevaz ca dhRSTadyumnaz ca pArSataH 08_018_0015 akSauhiNyA parivRtAs te 'bhyadhAvan yudhiSThiram 08_018_0016 bhImasenaz ca samare mRdnaMs tava mahArathAn 08_018_0017 abhyadhAvad abhiprepsU rAjAnaM zatrubhir vRtam 08_018_0018 tAMs tu sarvAn maheSvAsAn karNo vaikartano nRpa 08_018_0019 zaravarSeNa mahatA pratyavArayad AgatAn 08_018_0020 zaraughAn visRjantas te prerayantaz ca tomarAn 08_018_0021 na zekur yatnavanto 'pi rAdheyaM prativIkSitum 08_018_0022 tAMz ca sarvAn maheSvAsAn sarvazastrAstrapAragaH 08_018_0023 mahatA zaravarSeNa rAdheyaH pratyavArayat 08_018_0024 duryodhanaM tu viMzatyA zIghram astram udIrayan 08_018_0025 avidhyat tUrNam abhyetya sahadevo mahAmanAH 08_018_0026 sa viddhaH sahadevena rarAjAcalasaMnibhaH 08_018_0027 prabhinna iva mAtaGgo rudhireNa pariplutaH 08_018_0028 dRSTvA tava sutaM tatra gADhaviddhaM sutejanaiH 08_018_0029 abhyadhAvad dRDhaM kruddho rAdheyo rathinAM varaH 08_018_0030 duryodhanaM tathA dRSTvA zIghram astram udIrya saH 08_018_0031 tena yaudhiSThiraM sainyam avadhIt pArSataM tathA 08_018_0032 tato yaudhiSThiraM sainyaM vadhyamAnaM mahAtmanA 08_018_0033 sahasA prAdravad rAjan sUtaputrazarArditam 08_018_0034 vividhA vizikhAs tatra saMpatantaH parasparam 08_018_0035 phalaiH puGkhAn samAjaghnuH sUtaputradhanuzcyutAH 08_018_0036 antarikSe zaraughANAM patatAM ca parasparam 08_018_0037 saMgharSeNa mahArAja pAvakaH samajAyata 08_018_0038 tato daza dizaH karNaH zalabhair iva yAyibhiH 08_018_0039 abhyaghnaMs tarasA rAjaJ zaraiH parazarIragaiH 08_018_0040 raktacandanasaMdigdhau maNihemavibhUSitau 08_018_0041 bAhU vyatyakSipat karNaH paramAstraM vidarzayan 08_018_0042 tataH sarvA dizo rAjan sAyakair vipramohayan 08_018_0043 apIDayad bhRzaM karNo dharmarAjaM yudhiSThiram 08_018_0044 tataH kruddho mahArAja dharmaputro yudhiSThiraH 08_018_0045 nizitair iSubhiH karNaM paJcAzadbhiH samArpayat 08_018_0046 bANAndhakAram abhavat tad yuddhaM ghoradarzanam 08_018_0047 hAhAkAro mahAn AsIt tAvakAnAM vizAM pate 08_018_0048 vadhyamAne tadA sainye dharmaputreNa mAriSa 08_018_0049 sAyakair vividhais tIkSNaiH kaGkapatraiH zilAzitaiH 08_018_0050 bhallair anekair vividhaiH zaktyRSTimusalair api 08_018_0051 yatra yatra sa dharmAtmA duSTAM dRSTiM vyasarjayat 08_018_0052 tatra tatra vyazIryanta tAvakA bharatarSabha 08_018_0053 karNo 'pi bhRzasaMkruddho dharmarAjaM yudhiSThiram 08_018_0054 nArAcair ardhacandraiz ca vatsadantaiz ca saMyuge 08_018_0055 amarSI krodhanaz caiva roSaprasphuritAnanaH 08_018_0056 sAyakair aprameyAtmA yudhiSThiram abhidravat 08_018_0057 yudhiSThiraz cApi zataM svarNapuGkhaiH zitaiH zaraiH 08_018_0058 prahasann iva taM karNaH kaGkapatraiH zilAzitaiH 08_018_0059 urasy avidhyad rAjAnaM tribhir bhallaiz ca pANDavam 08_018_0060 sa pIDito bhRzaM tena dharmarAjo yudhiSThiraH 08_018_0061 upavizya rathopasthe sUtaM yAhIty acodayat 08_018_0062 prAkrozanta tataH sarve dhArtarASTrAH sarAjakAH 08_018_0063 gRhIdhvam iti rAjAnam abhyadhAvanta sarvazaH 08_018_0064 tataH zatAH saptadaza kekayAnAM prahAriNAm 08_018_0065 pAJcAlaiH sahitA rAjan dhArtarASTrAn nyavArayan 08_018_0066 tasmin sutumule yuddhe vartamAne janakSaye 08_018_0067 duryodhanaz ca bhImaz ca sameyAtAM mahAbalau 08_018=0067 Colophon. 08_018_0068 karNo 'tha zarajAlena kekayAnAM mahArathAn 08_018_0069 vyadhamat parameSvAsAn agrataH paryavasthitAn 08_018_0070 teSAM prayatamAnAnAM rAdheyasya nivAraNe 08_018_0071 rathAn paJcazatAn karNaH prAhiNod yamasAdanam 08_018_0072 aviSahyaM tato dRSTvA rAdheyaM yudhi yodhinaH 08_018_0073 bhImasenam upAgacchan karNabANaprapIDitAH 08_018_0074 rathAnIkaM vidAryaiva zarajAlair anekadhA 08_018_0075 karNa ekarathenaiva yudhiSThiram upAdravat 08_018_0076 senAnivezam ArchantaM mArgaNaiH kSatavikSatam 08_018_0077 yamayor madhyagaM vIraM zanair yAntaM vicetasam 08_018_0078 samAsAdya tu rAjAnaM duryodhanahitepsayA 08_018_0079 sUtaputras tribhis tIkSNair vivyAdha parameSubhiH 08_018_0080 tathaiva rAjA rAdheyaM pratyavidhyat stanAntare 08_018_0081 zarais tribhiz ca yantAraM caturbhiz caturo hayAn 08_018_0082 cakrarakSau tu pArthasya mAdrIputrau paraMtapau 08_018_0083 tAv apy adhAvatAM karNaM rAjAnaM mA vadhIr iti 08_018_0084 tau pRthak zaravarSAbhyAM rAdheyam abhyavarSatAm 08_018_0085 nakulaH sahadevaz ca paramaM yatnam Asthitau 08_018_0086 tathaiva tau pratyavidhyat sUtaputraH pratApavAn 08_018_0087 bhallAbhyAM zitadhArAbhyAM mahAtmAnAv ariMdamau 08_018_0088 dantavarNAMs tu rAdheyo nijaghAna manojavAn 08_018_0089 yudhiSThirasya saMgrAme kAlavAlAn hayottamAn 08_018_0090 tato 'pareNa bhallena zirastrANam apAtayat 08_018_0091 kaunteyasya maheSvAsaH prahasann iva sUtajaH 08_018_0092 tathaiva nakulasyApi hayAn hatvA pratApavAn 08_018_0093 ISAM dhanuz ca ciccheda mAdrIputrasya dhImataH 08_018_0094 tau hatAzvau hatarathau pANDavau bhRzavikSatau 08_018_0095 bhrAtarAv AruruhatuH sahadevarathaM tadA 08_018_0096 tau dRSTvA mAtulas tatra virathau paravIrahA 08_018_0097 abhyabhASata rAdheyaM madrarAjo 'nukampayA 08_018_0098 yoddhavyam adya pArthena phalgunena tvayA saha 08_018_0099 kimarthaM dharmarAjena yudhayse bhRzaroSitaH 08_018_0100 kSINazastrAstrakavacaH kSINabANo vibANadhiH 08_018_0101 zrAntasArathivAhaz ca channo 'strair aribhis tathA 08_018_0102 pArtham AsAdya rAdheya upahAsyo bhaviSyasi 08_018_0103 evam ukto 'pi karNas tu madrarAjena saMyuge 08_018_0104 tathaiva karNaH saMrabdho yudhiSThiram atADayat 08_018_0105 zarais tIkSNaiH parAvidhya mAdrIputrau ca pANDavau 08_018_0106 prahasya samare karNaz cakAra vimukhaM zaraiH 08_018_0107 tataH zalyaH prahasyedaM karNaM punar uvAca ha 08_018_0108 rathastham atisaMrabdhaM yudhiSThiravadhe dhRtam 08_018_0109 yadarthaM dhArtarASTreNa satataM mAnito bhavAn 08_018_0110 taM pArthaM jahi rAdheya kiM te hatvA yudhiSThiram 08_018_0111 zaGkhayor dhmAyatoH zabdaH sumahAn eSa kRSNayoH 08_018_0112 zrUyate cApaghoSo 'yaM prAvRSIvAmbudasya ha 08_018_0113 asau nighnan rathodArAn arjunaH zaravRSTibhiH 08_018_0114 sarvAM grasati naH senAM karNa pazyainam Ahave 08_018_0115 pRSTharakSau ca zUrasya yudhAmanyUttamaujasau 08_018_0116 uttaraM cAsya vai zUraz cakraM rakSati sAtyakiH 08_018_0117 dhRSTadyumnas tathA cAsya cakraM rakSati dakSiNam 08_018_0118 bhImasenaz ca vai rAjJA dhArtarASTreNa yudhyate 08_018_0119 yathA na hanyAt taM bhImaH sarveSAM no 'dya pazyatAm 08_018_0120 tathA rAdheya kriyatAM rAjA mucyeta no yathA 08_018_0121 pazyainaM bhImasenena grastam Ahavazobhinam 08_018_0122 yadi tv AsAdya mucyeta vismayaH sumahAn bhavet 08_018_0123 paritrAhy enam abhyetya saMzayaM paramaM gatam 08_018_0124 kiM nu mAdrIsutau hatvA rAjAnaM ca yudhiSThiram 08_018_0125 iti zalyavacaH zrutvA rAdheyaH pRthivIpate 08_018_0126 dRSTvA duryodhanaM caiva bhImagrastaM mahAhave 08_018_0127 rAjagRddhI bhRzaM caiva zalyavAkyapracoditaH 08_018_0128 ajAtazatrum utsRjya mAdrIputrau ca pANDavau 08_018_0129 tava putraM paritrAtum abhyadhAvata vIryavAn 08_018_0130 madrarAjapraNuditair azvair AkAzagair iva 08_018_0131 gate karNe tu kaunteyaH pANDuputro yudhiSThiraH 08_018_0132 apAyAj javanair azvaiH sahadevasya mAriSa 08_018_0133 tAbhyAM sa sahitas tUrNaM vrIDann iva narezvaraH 08_018_0134 prApya senAnivezaM ca mArgaNaiH kSatavikSataH 08_018_0135 avatIrNo rathAt tUrNam Avizac chayanaM zubham 08_018_0136 apanItazalyaH subhRzaM hRcchalyAbhinipIDitaH 08_018_0137 so 'bravId bhrAtarau rAjA mAdrIputrau mahArathau 08_018_0138 anIkaM bhImasenasya pANDavAv Azu gacchatAm 08_018_0139 jImUta iva nardaMs tu yudhyate sa vRkodaraH 08_018_0140 tato 'nyaM ratham AsthAya nakulo rathapuMgavaH 08_018_0141 sahadevaz ca tejasvI bhrAtarau zatrukarzanau 08_018_0142 turagair agryaraMhobhir yAtvA bhImasya zuSmiNau 08_018_0143 anIkaM sahitau tatra bhrAtarau paryavasthitau 08_018=0143 Colophon. % After 8.47.10, N Ca ins.: 08_019_0001 rathAMs tu tAn saptazatAn nimagnAMs 08_019_0002 tadA karNaH prAhiNon mRtyusadma 08_019_0003 na cApy abhUt klAntamanAH sa rAjan 08_019_0004 yAvan nAsmAn dRSTavAn sUtaputraH 08_019_0005 zrutvA tu tvAM tena dRSTaM sametam 08_019_0006 azvatthAmnA pUrvataraM kSataM ca 08_019_0007 manye kAlam apayAnasya rAjan 08_019_0008 krUrAt karNAt te 'ham acintyakarman 08_019_0009 na me karNasyAstram idaM purastAd 08_019_0010 yuddhe dRSTaM pANDava citrarUpam 08_019_0011 na hy anyayoddhA vidyate sRJjayAnAM 08_019_0012 mahArathaM yo 'dya saheta karNam 08_019_0013 zaineyo me sAtyakiz cakrarakSau 08_019_0014 dhRSTadyumnaz cApi tathaiva rAjan 08_019_0015 yudhAmanyuz cottamaujAz ca zUrau 08_019_0016 pRSThato mAM rakSatAM rAjaputrau 08_019_0017 rathapravIreNa mahAnubhAva 08_019_0018 dviSatsainye vartatA dustareNa % After 8.48.13, S and Bom. ed. ins.: 08_020_0001 pUrvaM yad uktaM hi suyodhanena 08_020_0002 na phalgunaH pramukhe sthAsyatIti 08_020_0003 karNasya yuddhe hi mahAbalasya 08_020_0004 maurkhyAt tu tan nAvabuddhaM mayAsIt 08_020_0005 tenAdya tapsye bhRzam aprameyaM 08_020_0006 yan mitravargo narakaM praviSTaH 08_020_0007 tadaiva vAcyo 'smi nanu tvayAhaM 08_020_0008 na yotsye 'haM sUtaputraM kathaM cit 08_020_0009 tato nAhaM sRJjayAn kekayAMz ca 08_020_0010 samAnayeyaM suhRdo raNAya 08_020_0011 evaM gate kiM ca mayAdya zakyaM 08_020_0012 kAryaM kartuM nigrahe sUtajasya 08_020_0013 tathaiva rAjJaz ca suyodhanasya 08_020_0014 ye cApi mAM yoddhukAmAH sametAH 08_020_0015 dhig astu majjIvitam adya kRSNa 08_020_0016 yo 'haM vazaM sUtaputrasya yAtaH 08_020_0017 madhye kurUNAM sasuyodhanAnAM 08_020_0018 ye cApy anye yoddhukAmAH sametAH 08_020_0019 ekas tu me bhImaseno 'dya nAtho 08_020_0020 yenAbhipanno 'smi raNe mahAbhaye 08_020_0021 vimocya mAM cApi ruSAnvitas tataH 08_020_0022 zareNa tIkSNena bibheda karNam 08_020_0023 tyaktvA prANAn samare bhImasenaz 08_020_0024 cakre yuddhaM kurumukhyaiH sametaiH 08_020_0025 gadAgrahasto rudhirokSitAGgaz 08_020_0026 caran raNe kAla ivAntakAle 08_020_0027 asau hi bhImasya mahAn ninAdo 08_020_0028 muhur muhuH zrUyate dhArtarASTraiH 08_020_0029 yadi sma jIvet samare nihantA 08_020_0030 mahArathAnAM pravaro narottamaH 08_020_0031 tavAbhimanyus tanayo 'dya pArtha 08_020_0032 na cAsmi gantA samare parAbhavam 08_020_0033 athApi jIvet samare ghaTotkacas 08_020_0034 tathApi nAhaM samare parAGmukhaH 08_020_0035 bhImasya putraH samarAgrayAyI 08_020_0036 mahAstravic cApi tavAnurUpaH 08_020_0037 yatnaM samAsAdya ripor balaM no 08_020_0038 nimIlitAkSaM bhayaviplutaM bhavet 08_020_0039 cakAra yo 'sau nizi yuddham ekas 08_020_0040 tyaktvA raNaM yasya bhayAd dravante 08_020_0041 sa cet samAsAdya mahAnubhAvaH 08_020_0042 karNaM raNe bANagaNaiH pramohya 08_020_0043 dhairye sthitenApi ca sUtajena 08_020_0044 zaktyA hato vAsavadattayA tayA 08_020_0045 mamaiva bhAgyAni purA kRtAni 08_020_0046 pApAni nUnaM phalavanti yuddhe 08_020_0047 tRNaM ca kRtvA samare bhavantaM 08_020_0048 tato 'ham evaM nikRto durAtmanA 08_020_0049 vaikartaneneha tathA kRto 'haM 08_020_0050 yathA hy azaktaH kriyate hy abAndhavaH 08_020_0051 ApadgataM yaz ca naraM vimokSayet 08_020_0052 sa bAndhavaH snehayutaH suhRd vai 08_020_0053 evaM purANA RSayo vadanti 08_020_0054 dharmaH sadA sadbhir anuSThitaz ca % T2.3 G M1 ins. after 722*: T1 after 719*: M2-4 % after 8.49.80: 08_021_0001 rathAz ca nAgAz ca hayAz ca rAjan 08_021_0002 bhImenAjau nihatAH saMghazo 'dya 08_021_0003 rAjAnaz ca bahavo mahAbalAH 08_021_0004 sa mAm upAlabdhum ariMdamo 'rhati 08_021_0005 dhRtarASTraputrA balinaz ca yena 08_021_0006 mahAbalA nihatAH prAyazo vai 08_021_0007 zUro yuddheSv aprativAryavIryaH 08_021_0008 sa mAm upAlabdhum ariMdamo 'rhati 08_021_0009 pratApayaMs tad balam ugrarUpaM 08_021_0010 yo 'sau raNe dhArtarASTrasya vIraH 08_021_0011 ekaH sahetApratisahyapauruSas 08_021_0012 tenAsmi vAcyo na tvayA vai kadA cit 08_021_0013 mahArathA yatra yatraiva yuddhe 08_021_0014 bhindanti sainyaM tava kAmato 'dya 08_021_0015 tatraiva tatraiva raNe mahAtmA 08_021_0016 dRDhaM bhImaH parasaMghAn amRdnAt 08_021_0017 tenAsmi vAcyo na tvayAhaM kadA cit 08_021_0018 mA mA vocaH krUram ihAdya pArtha 08_021_0019 nAsmadvidho vai bhavatA tu vAcyo 08_021_0020 yathA bhavAn sarvalokasya vAcyaH 08_021_0021 evaM hi mA te bruvato narendra 08_021_0022 kathaM na dIryec chatadhAdya jihvA 08_021_0023 aho batedaM sunRzaMsarUpaM 08_021_0024 bhavAn api hy atra karNAd bibheti % After the first occurrence of 8.49.81, S ins.: 08_022_0001 nakulena rAjan gajavAjiyodhA 08_022_0002 hatAz ca zUrAH sahasA sametya 08_022_0003 tyaktvA prANAn samare yuddhakAGkSI 08_022_0004 sa mAm upAlabdhum ariMdamo 'rhati 08_022_0005 kRtaM karma sahadevena duSkaraM 08_022_0006 yo yudhyate parasainyAvamardI 08_022_0007 na cAbravIt kiM cid ihAgato balI 08_022_0008 pazyAntaraM tasya caivAtmanaz ca 08_022_0009 dhRSTadyumnaH sAtyakir draupadeyA 08_022_0010 yudhAmanyuz cottamaujAH zikhaNDI 08_022_0011 ete 'dya sarve yudhi saMprapIDitAs 08_022_0012 te mAm upAlabdhum arhanti na tvam 08_022_0013 tvanmUlam asmAbhir idaM hi vairaM 08_022_0014 prAptaM tathA vyasanaM cAtighoram 08_022_0015 dyUte pramattena kRtaM tvayAsakRt 08_022_0016 kasmAd upAlabdhum ihArhasi tvam 08_022_0017 tvam eva rAjan satataM pramattas 08_022_0018 tvam eva mUDho bhAratAnAm asAdhuH 08_022_0019 tvAM prApya rAjyaM ca vinaSTam etat 08_022_0020 prAptA mahat pANDavAz caiva dAsyam 08_022_0021 tvattaH kRte syAd vanavAsaduHkhaM 08_022_0022 rAjyasya nAzo hy abhimanyoz ca ghoraH 08_022_0023 AtmAnam evaM sunRzaMsarUpaM 08_022_0024 jJAtvA kimarthaM garhase mAdya vIra 08_022_0025 lajjasva rAjan yadi te 'sti lajjA 08_022_0026 tUSNIM bhUtaH pazya sarvaM kRtaM naH 08_022_0027 bhImo nityaM samarasya kartA 08_022_0028 darpasya bhettA punar eva nityam 08_022_0029 svayaM hy azaktena narendra yuddhe 08_022_0030 nareNa kAryA satataM kSamaiva % T1.3 G M ins. after 8.51.81; T2 after the first % occurrence of 8.51.82: 08_023_0001 adya karNaM raNe grastaM pazyantu kuravas tvayA 08_023_0002 pratapantam ivAdityaM svargadvAragataM yathA 08_023_0003 adya te samare vIryaM pazyantu kuruyodhinaH 08_023_0004 sUtaputre hate pArtha jAnantu tvAM mahAratham 08_023_0005 adya kaGkA valA gRdhrA vAyasA jambukAs tathA 08_023_0006 viprakarSantu gAtrANi sUtaputrasya bhArata 08_023_0007 adyAtirathir AkSipto nihataz ca tvayA raNe 08_023_0008 kurUNAM zokam AdhattAM pANDavAnAM mudaM tathA 08_023_0009 adya tvAM pratinandantu pAJcAlAH pANDavaiH saha 08_023_0010 yathA vRtravadhe vRtte devAH sarve zatakratum 08_023_0011 adya karNaM raNe hatvA prApya caivottamaM yazaH 08_023_0012 vizoko vijvaraH pArtha bhava bandhupuraskRtaH 08_023_0013 nArasiMhavapuH kRtvA yathA zasto mahAsuraH 08_023_0014 hiraNyakazipur daityo viSNunA prabhaviSNunA 08_023_0015 tathA tvam api rAdheyaM ghoraM kRtvA mahad vapuH 08_023_0016 jahi yuddhe mahAbAho trAyasva ca bhayAt svakAn % S K1.2 T2 ins. after 8.52.22: K3.4 V1 B (B2 both % times) D Ca.c ins. after 801*: 08_024_0001 adya rAjye kariSyAmi dhRtarASTraM janezvaram 08_024_0002 adya karNasya cakrAGgAH kravyAdAz ca pRthagvidhAH 08_024_0003 zaraiz chinnAni gAtrANi vicariSyanti kezava 08_024_0004 adya rAdhAsutasyAhaM saMgrAme madhusUdana 08_024_0005 ziraz chetsyAmi karNasya miSatAM sarvadhanvinAm 08_024_0006 adya tIkSNair vipAThaiz ca kSuraiz ca madhusUdana 08_024_0007 raNe chetsyAmi gAtrANi rAdheyasya durAtmanaH 08_024_0008 adya rAjA mahat kRcchraM saMtyakSyati yudhiSThiraH 08_024_0009 saMtApaM mAnasaM vIraz cirasaMbhRtam AtmanaH 08_024_0010 adya kezava rAdheyam ahaM hatvA sabAndhavam 08_024_0011 nandayiSyAmi rAjAnaM dharmaputraM yudhiSThiram 08_024_0012 adyAham anugAn kRSNa karNasya kRpaNAn yudhi 08_024_0013 hantA jvalanasaMkAzaiH zaraiH sarpaviSopamaiH 08_024_0014 adyAhaM hemakavacair AbaddhamaNikuNDalaiH 08_024_0015 saMstariSyAmi govinda vasudhAM vasudhAdhipaiH 08_024_0016 adyAbhimanyoH zatrUNAM sarveSAM madhusUdana 08_024_0017 pramathiSyAmi gAtrANi zirAMsi ca zitaiH zaraiH 08_024_0018 adya nirdhArtarASTrAM ca bhrAtre dAsyAmi medinIm 08_024_0019 nirarjunAM vA pRthivIM kezavAnucariSyasi % After 802*, T1.3 G M ins.: 08_025_0001 adya rAjA dharmaputro hatAmitro bhaviSyati 08_025_0002 adya duryodhano dIptAM zriyaM rAjyaM ca hAsyati 08_025_0003 hate vaikartane karNe bhISme droNe ca saMyuge 08_025_0004 katarat tad balaM kRSNa praviSTaM mokSyate tu yat 08_025_0005 adyaprabhRti rAjAnaM dharmazIlaM yudhiSThiram 08_025_0006 anumodantu suhRdo jJAtapUrvAz ca brAhmaNAH 08_025_0007 adya taM nihataM zrutvA karNaM vaikartanaM mayA 08_025_0008 karotu paTahonmizraM devatAsthAnapUjanam 08_025_0009 adya kRSNa hate karNe kurutAM cirasaMbhRtam 08_025_0010 yAjanaM vai mahAbAho devatAnAM yathAvidhi 08_025_0011 adya tv ambA ca kRSNA ca tvaramANe parasparam 08_025_0012 sasvajetAM hRSIkeza saMpUrNe 'smin manorathe 08_025_0013 adya tvAM pANDavo jyeSThas tathAryaz ca vRkodaraH 08_025_0014 udIkSetAM hate karNe kRSNa saumyena cakSuSA 08_025_0015 abhivAdya gurUn adya kaniSThaiz cAbhivAditaH 08_025_0016 sasvajAno hy ahaM dorbhyAM prApsyAmi vipulaM yazaH 08_025_0017 adya karNe hate kRSNa prazaMsanto 'rjunaM surAH 08_025_0018 tridivaM yAntu saMhRSTAH saMgatAz ca tapodhanAH 08_025_0019 adya lokAs trayaH kRSNa jAnantu mama pauruSam 08_025_0020 dRSTvA karNaM hataM yuddhe dvairathe savyasAcinA % S K V1 B1-4 Da1 Dn1 D1-5.7.8 T2 Ca.c.n ins. after % 8.54.28: B5 D6 after 832*: 08_026_0001 mahAdvipAnAM saraladrumopamAH 08_026_0002 karA nikRttAH prapatanty amI kSuraiH 08_026_0003 kirITinA tena punaH sasAdinaH 08_026_0004 zarair nikRttAH kulizair ivAdrayaH 08_026_0005 tathaiva kRSNasya ca pAJcajanyaM 08_026_0006 mahArham etad dvijarAjavarNam 08_026_0007 kaunteya pazyorasi kaustubhaM ca 08_026_0008 jAjvalyamAnaM vijayAM srajaM ca 08_026_0009 dhruvaM rathAgryaH samupaiti pArtho 08_026_0010 vidrAvayan sainyam idaM pareSAm 08_026_0011 sitAbhravarNair asitaprayuktaiH 08_026_0012 hayair mahArhai rathinAM variSThaH 08_026_0013 rathAn hayAn pattigaNAMz ca sAyakair 08_026_0014 vidAritAn pazya patanty amI yathA 08_026_0015 tavAnujenAmararAjatejasA 08_026_0016 mahAvanAnIva suparNavAyunA 08_026_0017 catuHzatAn pazya rathAn imAn hatAn 08_026_0018 savAjisUtAn samare kirITinA 08_026_0019 maheSubhiH sapta zatAni dantinAM 08_026_0020 padAtisAdIMz ca rathAn anekazaH 08_026_0021 ayaM samabhyeti tavAntikaM balI 08_026_0022 nighnan kurUMz citra iva graho 'rjunaH 08_026_0023 samRddhakAmo 'si hatAs tavAhitA 08_026_0024 balaM tavAyuz ca cirAya vardhatAm % After 8.57.15, D6 T1.3 G M and Bom. ed. ins.: 08_027_0001 dhanurjyA candratArArkapatAkA kiGkiNIyutA 08_027_0002 pazya karNArjunasyaiSA saudAminy ambare yathA 08_027_0003 eSa dhvajAgre pArthasya prekSamANaH samantataH 08_027_0004 dRzyate vAnaro bhImo vIkSatAM bhayavardhanaH 08_027_0005 etac cakraM gadA zaGkhaH zArGgaM kRSNasya ca prabho 08_027_0006 dRzyate pANDavarathe vAhayAnasya vAjinaH 08_027_0007 etat kUjati gANDIvaM vikRSTaM savyasAcinA 08_027_0008 ete hastavatA muktA ghnanty amitrAJ zitAH zarAH 08_027_0009 vizAlAyatatAmrAkSaiH pUrNacandranibhAnanaiH 08_027_0010 eSA bhUH kIryate rAjJAM zirobhir apalAyinAm 08_027_0011 ete parighasaMkAzAH puNyagandhAnulepanAH 08_027_0012 udyatA raNazauNDAnAM pAtyante sAyudhA bhujAH 08_027_0013 nirastajihvAnetrAntA vAjinaH sahasAdibhiH 08_027_0014 patitAH pAtyamAnAz ca kSitau kSINA vizerate 08_027_0015 ete parvatazRGgANAM tulyA haimavatA gajAH 08_027_0016 saMchinnahastAH pArthena prapatanty adrayo yathA 08_027_0017 gandharvanagarAkArA rathA hatanarezvarAH 08_027_0018 vimAnAnIva puNyAnte svargiNAM nipatanty amI 08_027_0019 vyAkulIkRtam atyarthaM pazya sainyaM kirITinA 08_027_0020 nAnAmRgasahasrANAM yUthaM kesariNA yathA % After 8.60.31, D6 S ins.: 08_028_0001 Alokya tau caiva parasparaM tataH 08_028_0002 samaM ca zUrau ca sasArathI tadA 08_028_0003 bhImo 'bravId yAhi duHzAsanAya 08_028_0004 duHzAsano yAhi vRkodarAya 08_028_0005 tayo rathau sArathibhyAM pracoditau 08_028_0006 samaM rathau tau sahasA samIyatuH 08_028_0007 nAnAyudhau citrapatAkinadhvajau 08_028_0008 divIva pUrvaM balazakrayo raNe 08_028=0008 bhImaH 08_028_0009 diSTyAsi duHzAsana adya dRSTa 08_028_0010 RNaM pratIccheH sahavRddhimUlam 08_028_0011 ciroditaM taM yan mayA te sabhAyAM 08_028_0012 kRSNAbhimarzena gRhANa mattaH 08_028_0013 sa evam uktas tu tato mahAtmA 08_028_0014 duHzAsano vAkyam uvAca vIraH 08_028_0015 sarvaM smare naiva ca vismarAmi 08_028_0016 udIryamANaM zRNu bhImasena 08_028_0017 smarAmi cAtmaprabhavaM cirAya 08_028_0018 yaj jAtuSe vezmani rAtry ahAni 08_028_0019 vizvAsahInA mRgayAM caranto 08_028_0020 vasanti sarvatra nirAkRtAs tu 08_028_0021 mahad bhayAd rAtry ahani smarantas 08_028_0022 tathopabhogAc ca sukhAc ca hInAH 08_028_0023 vaneSv aTanto girigahvarANi 08_028_0024 pAJcAlarAjasya puraM praviSTAH 08_028_0025 mAyAM yUyaM kAm api saMpraviSTA 08_028_0026 yato vRtaH kRSNayA phalguno vaH 08_028_0027 saMbhUya pApais tad anAryavRttaM 08_028_0028 kRtaM tadA mAtRkRtAnurUpam 08_028_0029 eko vRtaH paJcabhiH sAbhipannA 08_028_0030 hy alajjamAnaiz ca parasparasya 08_028_0031 smare sabhAyAM subalAtmajena 08_028_0032 dAsIkRtAH stha saha kRSNayA tu 08_028=0032 saMjayaH 08_028_0033 tenaivam uktas tu tavAtmajena 08_028_0034 subAlacittena vRkodaro 'pi 08_028_0035 pragRhya cApaM bhRkuTIM lalATe 08_028_0036 kRtvA tu roSojjvalatAmranetraH % T1.2 ins. after 930*: Dn1 ins. after 8.61.2ab: 08_029_0001 tataH kruddho bhImasenas tarasvI 08_029_0002 zaktiM cogrAM prAhiNot te sutAya 08_029_0003 tAm ApatantIM sahasAtighorAM 08_029_0004 dRSTvA sutas te jvalitAm ivolkAm 08_029_0005 AkarNapUrNair iSubhir mahAtmA 08_029_0006 ciccheda putro dazabhiH pRSatkaiH 08_029_0007 dRSTvA tu tat karma kRtaM suduSkaraM 08_029_0008 prApUjayan sarvayodhAH prahRSTAH 08_029_0009 athAzu bhImaM ca zareNa bhUyo 08_029_0010 gADhaM sa vivyAdha sutas tvadIyaH 08_029_0011 cukrodha bhImaH punar Azu tasmai 08_029_0012 bhRzaM prajajvAla ruSAbhivIkSya 08_029_0013 viddho 'smi vIrAzu bhRzaM tvayAdya 08_029_0014 sahasva bhUyo 'pi gadAprahAram 08_029_0015 uktvaivam uccaiH kupito 'tha bhImo 08_029_0016 jagrAha tAM bhImagadAM vadhAya 08_029_0017 uvAca cAdyAham ahaM durAtman 08_029_0018 pAsyAmi te zoNitam Ajimadhye 08_029_0019 athaivam uktas tanayas tavogrAM 08_029_0020 zaktiM vegAt prAhiNon mRtyurUpAm 08_029_0021 Avidhya bhImo 'pi gadAM sughorAM 08_029_0022 vicikSipe roSaparItamUrtiH 08_029_0023 sA tasya zaktiM sahasA virujya 08_029_0024 putraM tavAjau tADayAm Asa mUrdhni % G1.2 M ins. after 8.61.2ab: T1 after line 8 of App. % I (No. 29), T2 ins. lines 1-4 after line 8 of App. I % (No. 29), and lines 17-24 after line 16 of App. I % (No. 29): G3 after 929*: 08_030_0001 sa kArmukaM gRhya tu bhArasAdhanaM 08_030_0002 bhImas tadA rAjaputraM hy avidhyat 08_030_0003 paJcAzatA bANagaNaiH stanAntare 08_030_0004 tottrair yathAtIva bhinad dvipendram 08_030_0005 tato 'tividdho virathaM mahAtmA 08_030_0006 duHzAsano bhImasenaM cakAra 08_030_0007 nihatya saMkhye caturo 'sya vAhAJ 08_030_0008 chittvA ratheSAM punar eva cAkSipat 08_030_0009 tataH kSitistho hy avaruhya yAnAd 08_030_0010 vRkodaro gadayA tasya vAhAn 08_030_0011 yamakSayaM preSayitvA mahAtmA 08_030_0012 rathaM samAkarSata rAjasUnoH 08_030_0013 tasmAd avaplutya rathAt sasarja 08_030_0014 duHzAsanas tomaram ugravegam 08_030_0015 sa tena viddho hy urasi hy aprameyo 08_030_0016 gadAM tasmai visasarjAprameyAm 08_030_0017 tataH krodhAd bhImasenaH kRtAni 08_030_0018 sarvANi duHkhAny anusaMsmaran vai 08_030_0019 saMsmRtya saMsmRtya tathA pratijJAm 08_030_0020 ugrAm atho rAjaputro nyaSIdat 08_030_0021 saMcintayan roSam atIva kopAt 08_030_0022 trayodazAbdaM puruSapravIraH 08_030_0023 pragRhya vajrAzanitulyavegAM 08_030_0024 gadAM kareNAtha vRkodaro ruSA 08_030_0025 nipAtayitvA pRthivItale bhRzaM 08_030_0026 saMtADayAm Asa balI vRkodaraH 08_030_0027 atIva saMtADitabhinnagAtro 08_030_0028 duHzAsano vai nipapAta bhUmau 08_030_0029 Akramya kaNThe yudhi rAjaputraM 08_030_0030 saMraktanetro hy abravId dhArtarASTram 08_030_0031 tad brUhi kiM tvaM parimArgamANo 08_030_0032 hy asmAn parAbhUya ihAgatAn punaH 08_030_0033 tad idam adya bhRzasaMbhRtaM me 08_030_0034 cirArjitaM roSam atipradIptam 08_030_0035 madhu prapAsye tava koSThabhAjanAd 08_030_0036 ity abravId bhImasenas tarasvI 08_030_0037 duHzAsanaM kaNThadeze pramRdnaMs 08_030_0038 tataH krUraM bhImasenaz cakAra 08_030_0039 taM vyaMsayitvA sahasA sasAra 08_030_0040 balAd asau dhArtarASTras tarasvI 08_030_0041 sapatnatAM darzayan dhArtarASTre 08_030_0042 bhImo 'bhidudrAva sutaM tvadIyam 08_030_0043 mRgaM muhuH siMhazizur yathA vane 08_030_0044 tathAzv abhidrutya mahAbalaM balI 08_030_0045 nigRhya cainaM parameNa karmaNA 08_030_0046 utkSipya cotkSipya ca tUrNam enam 08_030_0047 bhUmau tadA niSpipeSAtha vIraH 08_030_0048 asiM vikozaM vimalaM cakAra 08_030_0049 kaNThe samAkrAmya ca vepamAnaM 08_030_0050 kRtvA tu rUpaM paramaM sughoram 08_030_0051 kAlAntakAbhyAM pratimaM tadAnIM 08_030_0052 vidArya vakSaH sa mahArathasya 08_030_0053 duHzAsanasya ripuzAsanasya % After 8.61.5ab, K4 V1 B D (except D2.8) ins.: 08_031_0001 tasmin sughore tumule vartamAne 08_031_0002 pradhAnabhUyiSThataraiH samantAt 08_031_0003 duHzAsanaM tatra samIkSya rAjan 08_031_0004 bhImo mahAbAhur acintyakarmA 08_031_0005 smRtvAtha kezagrahaNaM ca devyA 08_031_0006 vastrApahAraM ca rajasvalAyAH 08_031_0007 anAgaso bhartRparAGmukhAyA 08_031_0008 duHkhAni dattAny api vipracintya 08_031_0009 jajvAla krodhAmarSeNa bhIma 08_031_0010 Ajyaprasikto hi yathA hutAzaH 08_031_0011 tatrAha karNaM ca suyodhanaM ca 08_031_0012 kRpaM drauNiM kRtavarmANam eva 08_031_0013 nihanmi duHzAsanam adya pApaM 08_031_0014 saMrakSyatAm adya samastayodhAH 08_031_0015 ity evam uktvA sahasAbhyadhAvan 08_031_0016 nihantukAmo 'tibalas tarasvI 08_031_0017 tathA tu vikramya raNe vRkodaro 08_031_0018 mahAgajaM kesariNo yathaiva 08_031_0019 nigRhya duHzAsanam ekavIraH 08_031_0020 suyodhanasyAdhiratheH samakSam % After 8.61.6ab, K4 D2 (lines 9-10 only) T2 ins.: 08_032_0001 ye rAjasUyAvabhRthe pavitrA 08_032_0002 jAtAH kacA yAjJasenyA durAtman 08_032_0003 te pANinA katareNAvakRSTAH 08_032_0004 prabrUhi tvAM pRcchate bhImasenaH 08_032_0005 uktas tathAjau sa tadA saroSaM 08_032_0006 jagAda bhImaM parivRtya netre 08_032_0007 ayaM karikarAkAraH pInastanavimardanaH 08_032_0008 gosahasrapradAtA ca kSatriyAntakaraH karaH 08_032_0009 anena yAjJasenyA me bhIma kezA vikarSitAH 08_032_0010 pazyatAM kurumukhyAnAM yuSmAkaM ca sabhAsadAm 08_032_0011 evaM tv asau rAjasutaM nizamya 08_032_0012 bruvantam Ajau vinipIDya vakSaH 08_032_0013 bhImo balAd bAhum udhRtya dorbhyAm 08_032_0014 uccair nanAdAtha samastayodhAn 08_032_0015 uvAca yasyAsti balaM kulaM ca 08_032_0016 rakSatv asau me 'dya nirastabAhuH 08_032_0017 duHzAsanaM jIvitam utsRjantam 08_032_0018 AkSipya yodhAs tarasA mahAbalam 08_032_0019 kruddho raNe 'tIva karaM kareNa 08_032_0020 utpATya vIraH sahasaiva rAjan 08_032_0021 duHzAsanaM tena tu vIramadhye 08_032_0022 jaghAna vajrAzanisaMnibhena % N ins. after 8.61.10: T2 ins. after 952*: 08_033_0001 tasmin kRte bhImasenena rUpe 08_033_0002 dRSTvA ca tac cchoNitaM pIyamAnam 08_033_0003 saMprAdravaMz citrasenena sArdhaM 08_033_0004 bhImaM rakSo bhASamANA bhayArtAH 08_033_0005 yudhAmanyuH pradrutaM citrasenaM 08_033_0006 mahAnIkaM smAbhyayAd rAjaputraH 08_033_0007 vivyAdha cainaM nizitaiH pRSatkair 08_033_0008 vyapetabhIH saptabhir AzumuktaiH 08_033_0009 padAkrAntaH sarpaval lelihAno 08_033_0010 mahoragaH krodhaviSaM sisRkSuH 08_033_0011 nivRtya pAJcAlajam abhyavidhyat 08_033_0012 tribhiH zaraiH sArathiM cApy avidhyat 08_033_0013 tataH supuGkhena supatritena 08_033_0014 susaMzitAgreNa zareNa zUraH 08_033_0015 AkarNamuktena samAhitena 08_033_0016 yudhAmanyus tasya ziro jahAra 08_033_0017 tasmin hate bhrAtari citrasene 08_033_0018 kruddhaH karNaH pauruSaM darzayAnaH 08_033_0019 dudrAva tat pANDavAnAm anIkaM 08_033_0020 pratyudyAto nakulenAmitaujAH 08_033_0021 bhImo 'pi hatvA tatraiva duHzAsanam amarSaNam 08_033_0022 pUrayitvAJjaliM bhUyo rudhirasyogranisvanaH % After 8.62.31, N T2 Ca.c ins.: 08_034_0001 tataH kruddho vRSaseno mahAtmA 08_034_0002 vavarSa tAv iSujAlena vIraH 08_034_0003 mahArathAv ekarathe sametau 08_034_0004 zaraiH prabhindann iva pANDaveyau 08_034_0005 tasmin rathe nihate pANDavasya 08_034_0006 kSipraM ca khaDge vizikhair nikRtte 08_034_0007 bhImArjunau vRSasenAya kruddhau 08_034_0008 vavarSatuH zaravarSaM sughoram 08_034_0009 athAbravIn mArutiH phalgunaM tu 08_034_0010 pazyasvainaM nakulaM pIDayantam 08_034_0011 ayaM ca no bAdhate karNaputras 08_034_0012 tasmAd bhavAn pratyupayAtu kArNim 08_034_0013 sa tan nizamyaiva vacaH kirITI 08_034_0014 rathaM samAsAdya vRkodarasya 08_034_0015 kapidhvajaM kezavasaMgRhItaM 08_034_0016 praiSId ugro vRSasenAya vAham % After 8.62.59ab, K4 Dn1 D4 (marg.) 6-8 ins.: 08_035_0001 mumoca tUrNaM vizikhAn mahAtmA 08_035_0002 vadhe dhRtaH karNasutasya saMkhye 08_035_0003 Araktanetro 'ntakazatruhantA 08_035_0004 uvAca karNaM bhRzam utsmayaMs tadA 08_035_0005 duryodhanaM drauNimukhAMz ca sarvAn 08_035_0006 ahaM raNe vRSasenaM tam ugram 08_035_0007 saMpazyataH karNa tavAdya saMkhye 08_035_0008 nayAmi lokaM nizitaiH pRSatkaiH 08_035_0009 yamasya yAvad dhi janA vadanti 08_035_0010 bhavadbhiH sarvair mama sUnur hato 'sau 08_035_0011 eko ratho madvihInas tarasvI 08_035_0012 ahaM haniSye bhavatAM samakSam 08_035_0013 saMrakSyatAM rathasaMsthAH suto 'yam 08_035_0014 ahaM haniSye vRSasenam enam 08_035_0015 pazcAd vadhiSye tvAm api saMpramUDham 08_035_0016 ahaM haniSye 'rjuna Ajimadhye 08_035_0017 tam adya mUlaM kalahasya saMkhye 08_035_0018 duryodhanApAzrayajAtadarpam 08_035_0019 tvAm adya hantAsmi raNe prasahya 08_035_0020 asyaiva hantA yudhi bhImasenaH 08_035_0021 duryodhanasyAdhamapUruSasya 08_035_0022 yasyAnayAd eSa mahAn kSayo 'bhavat 08_035_0023 sa evam uktvA vinimRjya cApaM 08_035_0024 lakSyaM hi kRtvA vRSasenam Ajau % K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-7 Cc ins. after 8.62: T2 % after 8.63.2: 08_036=0000 saMjayaH 08_036_0001 tam AyAntam abhiprekSya velodvRttam ivArNavam 08_036_0002 garjantaM sumahAkAyaM durnivAraM surair api 08_036_0003 arjunaM prAha dAzArhaH prahasya puruSarSabhaH 08_036_0004 ayaM sa ratha AyAti zvetAzvaH zalyasArathiH 08_036_0005 yena te saha yoddhavyaM sthiro bhava dhanaMjaya 08_036_0006 pazya cainaM samAyuktaM rathaM karNasya pANDava 08_036_0007 zvetavAjisamAyuktaM yuktaM rAdhAsutena ca 08_036_0008 nAnApatAkAkalilaM kiGkiNIjAlamAlinam 08_036_0009 uhyamAnam ivAkAze vimAnaM pANDurair hayaiH 08_036_0010 dhvajaM ca pazya karNasya nAgakakSaM mahAtmanaH 08_036_0011 AkhaNDaladhanuHprakhyam ullikhantam ivAmbaram 08_036_0012 pazya karNaM samAyAntaM dhArtarASTrapriyaiSiNam 08_036_0013 zaradhArA vimuJcantaM dhArAsAram ivAmbudam 08_036_0014 eSa madrezvaro rAjA rathAgre paryavasthitaH 08_036_0015 niyacchati hayAn asya rAdheyasyAmitaujasaH 08_036_0016 zRNu dundubhinirghoSaM zaGkhazabdaM ca dAruNam 08_036_0017 siMhanAdAMz ca vividhAJ zRNu pANDava sarvazaH 08_036_0018 antardhAya mahAzabdAn karNenAmitatejasA 08_036_0019 dodhUyamAnasya bhRzaM dhanuSaH zRNu nisvanam 08_036_0020 ete dIryanti sagaNAH pAJcAlAnAM mahArathAH 08_036_0021 dRSTvA kesariNaM kruddhaM mRgA iva mahAvane 08_036_0022 sarvayatnena kaunteya hantum arhasi sUtajam 08_036_0023 na hi karNazarAn anyaH soDhum utsahate 'nagha 08_036_0024 sadevAsuragandharvAMs trI&l lokAn sacarAcarAn 08_036_0025 tvaM hi jetuM raNe zaktas tathaiva viditaM mama 08_036_0026 bhImam ugraM mahAdevaM tryakSaM zarvaM kapardinam 08_036_0027 na zaktA draSTum IzAnaM kiM punar yodhituM prabhum 08_036_0028 tvayA sAkSAn mahAdevaH sarvabhUtazivaH zivaH 08_036_0029 yuddhenArAdhitaH sthANur devAz ca varadAs tava 08_036_0030 tasya pArtha prasAdena devadevasya zUlinaH 08_036_0031 jahi karNaM mahAbAho namuciM vRtrahA yathA 08_036_0032 zreyas te 'stu sadA pArtha yuddhe jayam avApnuhi 08_036=0032 arjuna uvAca 08_036_0033 dhruva eva jayaH kRSNa mama nAsty atra saMzayaH 08_036_0034 sarvalokagurur yas tvaM tuSTo 'si madhusUdana 08_036_0035 codayAzvAn hRSIkeza rathaM mama mahAratha 08_036_0036 nAhatvA samare zatruM nivartiSyati phalgunaH 08_036_0037 adya karNaM hataM pazya maccharaiH zakalIkRtam 08_036_0038 mAM vA drakSyasi govinda karNena nihataM zaraiH 08_036_0039 upasthitam idaM ghoraM yuddhaM trailokyamohanam 08_036_0040 yaj janAH kathayiSyanti yAvad bhUmir dhariSyati 08_036_0041 evaM bruvaMs tadA pArthaH kRSNam akliSTakAriNam 08_036_0042 pratyudyayau rathenAzu gajaM pratigajo yathA 08_036_0043 punaz cAha mahAtejAH pArthaH kRSNam ariMdamam 08_036_0044 codayAzvAn hRSIkeza kAlo 'yam ativartate 08_036_0045 evam uktas tadA tena pANDavena mahAtmanA 08_036_0046 jayena saMpUjya sa pANDavaM tadA 08_036_0047 pracodayAm Asa hayAn manojavAn 08_036_0048 sa pANDuputrasya ratho manojavaH 08_036_0049 kSaNena karNasya rathAgrato 'bhavat 08_036=0049 Colophon. % After 8.63.42ab, T1.2 G M ins.: 08_037_0001 sahApsarobhiH zubhrAbhir devadUtAz ca guhyakAH 08_037_0002 kirITinaM saMzritAH sma puNyagandhA manoramAH 08_037_0003 amanojJAz ca ye gandhAs te sarve karNam AzritAH 08_037_0004 viparItAny aniSTAni bhavanti vinaziSyatAm 08_037_0005 yAny antakAle puruSaM viparItam upadrutam 08_037_0006 pravizanti naraM kSipraM mRtyukAle 'bhyupAgate 08_037_0007 te bhAvAH sahitAH karNaM praviSTAH sUtanandanam 08_037_0008 ojas tejaz ca siddhiz ca praharSaH satyavikramau 08_037_0009 manastuSTir jayaz cApi tathAnando nRpottama 08_037_0010 IdRzAz ca naravyAghra tasmin saMgrAmasAgare 08_037_0011 nimittAni ca zubhrANi vivizur jiSNum Ahave 08_037_0012 RSayo brAhmaNaiH sArdham abhajanta kirITinam 08_037_0013 tato devagaNaiH sArdhaM siddhAz ca saha cAraNaiH 08_037_0014 dvidhA bhUtA mahArAja vyAzrayanta narottamau 08_037_0015 vimAnAni vicitrANi guNavanti ca sarvataH 08_037_0016 samAruhya samAjagmur dvairathaM karNapArthayoH 08_037_0017 didRkSavaH samAjagmuH karNArjunasamAgamam 08_037_0018 antarikSe mahArAja devagandharvarAkSasAH 08_037_0019 evaM sarveSu bhUteSu dvidhAbhUteSu bhArata 08_037_0020 AzaMsamAneSu jayaM rAdheyasyArjunasya ca 08_037_0021 vimAnAyutasaMbAdham AkAzam abhavat tadA % After 8.64.24ab, T1.2 G M ins.: 08_038_0001 vRddhaM pitaram Alokya gAndhArIM ca yazasvinIm 08_038_0002 kRpAlur dharmarAjo hi yAcitaH zamam eSyati 08_038_0003 yathocitaM ca vai rAjyam anujJAsyati te prabhuH 08_038_0004 vipazcit sumatir vIraH sarvazAstrArthatattvavit 08_038_0005 vairaM neSyati dharmAtmA svajane nAsty atikramaH 08_038_0006 na vigrahamatiH kRSNaH svajane pratinandati 08_038_0007 bhImasenArjunau cobhau mAdrIputrau ca pANDavau 08_038_0008 vAsudevamate caiva pANDavasya ca dhImataH 08_038_0009 sthAsyanti puruSavyAghrAs tayor vacanagauravAt 08_038_0010 rakSa duryodhanAtmAnam AtmA sarvasya bhAjanam 08_038_0011 jIvite yatnam AtiSTha jIvan bhadrANi pazyati 08_038_0012 rAjyaM zrIz caiva bhadraM te jIvamAne tu kalpyate 08_038_0013 mRtasya khalu kauravya naiva rAjyaM kutaH sukham 08_038_0014 lokavRttam idaM vRttaM pravRttaM pazya bhArata 08_038_0015 zAmya tvaM pANDavaiH sArdhaM rakSa zeSaM kulasya ca 08_038_0016 mA bhUt sa kAlaH kauravya yadAham ahitaM vacaH 08_038_0017 brUyAM kAmaM mahAbAho mAvamaMsthA vaco mama 08_038_0018 dharmiSThaM hitam atyantaM rAjJaz caiva kulasya ca 08_038_0019 etad dhi paramaM zreyaH kuruvaMzasya vRddhaye 08_038_0020 prajAhitaM ca gAndhAre kulasya ca sukhAvaham 08_038_0021 pathyam AyatisaMyuktaM karNo hy arjunam Ahave 08_038_0022 na jeSyati naravyAghram iti me dhIyate matiH 08_038_0023 rocatAM te narazreSTha mamaitad vacanaM zubham 08_038_0024 ato 'nyathA hi rAjendra vinAzaH sumahAn bhavet % K4 B2.5 Dn1 D2.6.8 ins. after 1079*: V1 Da1 D1.5 % after line 20 of App. I (No. 40): B4 after 8.66.4: % T1.2 after 1080*: 08_039_0001 tau saMdadhAnAv anizaM sma rAjan 08_039_0002 samasyantau cApi zarAn anekAn 08_039_0003 saMdarzayantau yudhi mArgAn vicitrAn 08_039_0004 dhanurdharANAM pravarau kRtAstrau 08_039_0005 tayor evaM yudhyator Ajimadhye 08_039_0006 sUtAtmajo 'bhUd adhikaH kadA cit 08_039_0007 pArthaH kadA cit tv adhikaH kirITI 08_039_0008 vIryAstrasamyagbalalAghavais tu 08_039_0009 dRSTvA tatas taM yudhi saMprahAraM 08_039_0010 parasparasyAntaraprekSiNo ye 08_039_0011 ghoraM tadA durviSahaM raNe 'nyair 08_039_0012 yodhAH sarve vismayam abhyagacchan 08_039_0013 tato 'tha bhUtAny antarikSe sthitAni 08_039_0014 karNArjunau tau prazazaMsur narendra 08_039_0015 bhoH karNa sAdhv arjuna sAdhu ceti 08_039_0016 hRSTAH procuH saMghazaH prItimantaH % K4 B2.4.5 Dn1 D2.6 (om. lines 13-25).8 (om. % lines 17-25) T1 (om. lines 1-25).2 cont. after App. I % (No. 39): V1 B1.3 Da1 D1.3.5.7 Ca.c ins. after % 8.66.4: 08_040_0001 tasmin vimarde rathavAjinAgAH 08_040_0002 padAtisaMghA vasudhAM vyakampayan 08_040_0003 tatas tu pAtAlatale zayAno 08_040_0004 nAgo 'zvasenaH kRtavairo 'rjunena 08_040_0005 rAjaMs tadA khANDavadAhamukto 08_040_0006 kRtvA suvegaM vasudhAtalasthaH 08_040_0007 athotpapAtordhvagatir javena 08_040_0008 saMdRzya karNArjunayor vimardam 08_040_0009 ayaM hi kAlo 'sya durAtmano vai 08_040_0010 pArthasya vairapratiyAtanAya 08_040_0011 saMcintya tUNaM praviveza caiva 08_040_0012 karNasya rAjaJ zararUpadhArI 08_040_0013 tato 'strasaMghAtasamAkulaM tadA 08_040_0014 babhUva jAlaM vitatAMzujAlam 08_040_0015 tat karNapArthau zarasaMghavRSTibhir 08_040_0016 nirantaraM cakratur ambaraM tadA 08_040_0017 tadbANajAlaikamayaM mahAntaM 08_040_0018 sarve 'trasan kuravaH somakAz ca 08_040_0019 nAnyat kiM cid dadRzuH saMpatad vai 08_040_0020 bANAndhakAre tumule 'timAtram 08_040_0021 tatas tau puruSavyAghrau sarvalokadhanurdharau 08_040_0022 tyaktaprANau raNe vIrau yuddhazramam upAgatau 08_040_0023 samutkSepair vIkSamANau siktau candanavAriNA 08_040_0024 satAlavyajanair divyair divisthair apsarogaNaiH 08_040_0025 zakrasUryakarAbjAbhyAM pramArjitamukhAv ubhau 08_040_0026 karNas tu pArthaM na vizeSayad yadA 08_040_0027 dRDhaM ca pArthena zarair nipIDitaH 08_040_0028 tataH sa karNaH zaravikSatAGgo 08_040_0029 mano dadhe hy ekazayasya tasya % S K1.2.4 D2 ins. after 8.66.19cd (following % 8.66.36): K3 V1 B Da1 Dn1 D1.3.5-8 T2 Ca.c % after 8.66.36: D4 after 8.66.25: 08_041_0001 tato 'rjunaH karNam avakragair navaiH 08_041_0002 suvarNapuGkhaiH sudRDhair ayasmayaiH 08_041_0003 yamAgnidaNDapratimaiH stanAntare 08_041_0004 parAbhinat krauJcam ivAdrim agnijaH 08_041_0005 tataH zarAvApam apAsya sUtajo 08_041_0006 dhanuz ca tac chakrazarAsanopamam 08_041_0007 tatApa tasthau na mumoha caskhale 08_041_0008 dRDhAhataH saMz ca punas tatas tataH 08_041_0009 na hy arjunas taM vyasane tadeyivAn 08_041_0010 nihantum AryaH puruSavrate sthitaH 08_041_0011 tatas tam indrAvarajo 'pi saMbhramAd 08_041_0012 uvAca kiM pANDava he pramAdyasi 08_041_0013 naivAhitAnAM satataM vipazcitaH 08_041_0014 kSaNaM pratIkSanty api durbalIyasAm 08_041_0015 vizeSato 'rIn vyasaneSu paNDito 08_041_0016 nihatya dharmaM ca yazaz ca vindati 08_041_0017 tam ekavIraM tava cAhitaM sadA 08_041_0018 tvarasva karNaM sahasAbhimarditum 08_041_0019 purA samarthaH samupaiti sUtajo 08_041_0020 vidhya tvam enaM namuciM yathA hariH 08_041_0021 tathAstu devety abhipUjya satvaraM 08_041_0022 janArdanaM karNam avidhyad arjunaH 08_041_0023 zarottamaiH sarvakurUttamas tvaraMs 08_041_0024 tathA yathA zambaram ambarAdhipaH % After 8.67.11, K4 V1 B D (except D2.8) T2 % ins.: 08_042_0001 tataH zaraM mahAghoraM jvalantam iva pAvakam 08_042_0002 Adade pANDuputrasya sUtaputro jighAMsayA 08_042_0003 yojyamAne tatas tasmin bANe dhanuSi pUjite 08_042_0004 cacAla pRthivI rAjan sazailavanakAnanA 08_042_0005 vavau sazarkaro vAyur dizaz ca rajasA vRtAH 08_042_0006 hAhAkAraz ca saMjajJe surANAM divi bhArata 08_042_0007 tam iSuM saMdhitaM dRSTvA sUtaputreNa mAriSa 08_042_0008 viSAdaM paramaM jagmuH pANDavA dInacetasaH 08_042_0009 sa sAyakaH karNabhujapramuktaH 08_042_0010 zakrAzaniprakhyaruciH zitAgraH 08_042_0011 bhujAntaraM prApya dhanaMjayasya 08_042_0012 viveza valmIkam ivoragottamaH 08_042_0013 sa gADhaviddhaH samare mahAtmA 08_042_0014 vighUrNamAnaH zlathahastagANDivaH 08_042_0015 cacAla bIbhatsur amitramardanaH 08_042_0016 kSiteH prakampe ca yathAcalottamaH 08_042_0017 tadantaraM prApya vRSo mahAratho 08_042_0018 rathAGgam urvIgatam ujjihIrSuH 08_042_0019 rathAd avaplutya nigRhya dorbhyAM 08_042_0020 zazAka daivAn na mahAbalo 'pi 08_042_0021 tataH kirITI pratilabhya saMjJAM 08_042_0022 jagrAha bANaM yamadaNDakalpam 08_042_0023 dIpto 'rjunaH prAJjalikaM mahAtmA 08_042_0024 tato 'bravId vAsudevo 'pi pArtham 08_042_0025 chindhy asya mUrdhAnam areH zareNa 08_042_0026 na yAvad Arohati vai rathaM vRSaH 08_042_0027 tathaiva saMpUjya sa tad vacaH prabhos 08_042_0028 tataH kSuraM prajvalitaM pragRhya 08_042_0029 jaghAna kakSAm amalArkavarNAM 08_042_0030 mahArathe rathacakre vimagne % After the addl. colophon following 8.68.13 % K4 V1 B Da1 Dn1 D1.3-5.7 ins.: 08_043=0000 dhRtarASTra uvAca 08_043_0001 tasmiMs tu karNArjunayor vimarde 08_043_0002 dagdhasya raudre 'hani vidrutasya 08_043_0003 babhUva rUpaM kurusRJjayAnAM 08_043_0004 balasya bANonmathitasya kIdRk 08_043=0004 saMjaya uvAca 08_043_0005 zRNu rAjann avahito yathA vRtto mahAkSayaH 08_043_0006 ghoro manuSyadehAnAm Ajau naravarakSayaH 08_043_0007 yatra karNe hate pArthaH siMhanAdam athAkarot 08_043_0008 tadA tava sutAn rAjann Aviveza mahad bhayam 08_043_0009 na saMdhAtum anIkAni na caivAtha parAkrame 08_043_0010 AsId buddhir hate karNe tava yodhasya kasya cit 08_043_0011 vaNijo nAvi bhinnAyAm agAdhe hy aplavA yathA 08_043_0012 apAre pAram icchanto hate dvIpe kirITinA 08_043_0013 sUtaputre hate rAjan vitrastAH zaravikSatAH 08_043_0014 anAthA nAtham icchanto mRgAH siMhair ivArditAH 08_043_0015 bhagnazRGgA iva vRSA bhagnadaSTrA ivoragAH 08_043_0016 pratyapAyAma sAyAhne nirjitAH savyasAcinA 08_043_0017 hatapravIrA vidhvastA nikRttA nizitaiH zaraiH 08_043_0018 sUtaputre hate rAjan putrAs te vyadravan bhayAt 08_043_0019 vizastrakavacAH sarve kAMdizIkA vicetasaH 08_043_0020 anyonyam avamRdnanto vIkSyamANA bhayArditAH 08_043_0021 mAm eva tUrNaM bIbhatsur mAm eva ca vRkodaraH 08_043_0022 abhiyAtIti manvAnAH petur mamluz ca saMbhramAt 08_043_0023 hayAn anye rathAn anye gajAn anye mahArathAH 08_043_0024 Ahatya javasaMpannAH pAdAtAH prAdravan bhayAt 08_043_0025 kuJjaraiH syandanAH kSuNNAH sAdinaz ca mahArathaiH 08_043_0026 padAtisaMghAz cAzvaughaiH palAyadbhir bhayArditAH 08_043_0027 vyAlataskarasaMkIrNe sArthahInA yathA vane 08_043_0028 tathA tvadIyA nihate sUtaputre tadAbhavan 08_043_0029 hatArohAs tathA nAgAz chinnahastAs tathA narAH 08_043_0030 sarvaM pArthamayaM lokaM saMpazyanto bhayAturAH 08_043_0031 tAn prekSya dravataH sarvAn bhImasenabhayArditAn 08_043_0032 duryodhano 'tha svaM sUtaM vAhety uktvedam abravIt 08_043_0033 nAtikramiSyate pArtho dhanuSpANir vyavasthitaH 08_043_0034 jaghanya eva sainyAnAM zanair azvAn acodayat 08_043_0035 jaghanye yudhyamAnaM hi kaunteyo mAM na saMzayaH 08_043_0036 notsaheta vyatikrAntuM velAm iva mahodadhiH 08_043_0037 adyArjunaM sagovindaM mAninaM ca vRkodaram 08_043_0038 nihatya ziSTAJ zatrUMz ca karNasyAnRNyam ApnuyAm 08_043_0039 tac chrutvA kururAjasya zUrArthasadRzaM vacaH 08_043_0040 sUto hemaparicchannAJ zanair azvAn acodayat 08_043_0041 rathAzvagajahInAs tu pAdAtAs tava mAriSa 08_043_0042 paJcaviMzatisAhasrA yuddhAyaiva vyavasthitAH 08_043_0043 tAn bhImasenaH saMkruddho dhRSTadyumnaz ca pArSataH 08_043_0044 balena caturaGgeNa parikSipya nijaghnatuH 08_043_0045 pratyayudhyanta te sarve bhImasenaM sapArSatam 08_043_0046 pArthapArSatayoz cAnye jagRhus tatra nAmanI 08_043_0047 akrudhyata tadA bhImas tai raNe pratyupasthitaiH 08_043_0048 so 'vatIrya rathAt tUrNaM gadApANir ayudhyata 08_043_0049 na tAn rathastho bhUmiSThAn dharmApekSI vRkodaraH 08_043_0050 yodhayAm Asa kaunteyo bhujavIryam upAzritaH 08_043_0051 jAtarUpaparicchannAM pragRhya mahatIM gadAm 08_043_0052 avadhIt tAvakAn sarvAn daNDapANir ivAntakaH 08_043_0053 padAtino 'pi saMrabdhAs tyaktvA jIvitam AtmanaH 08_043_0054 bhImam abhyadravan saMkhye pataMgA iva pAvakam 08_043_0055 AsAdya bhImasenaM tu saMrabdhA yuddhadurmadAH 08_043_0056 vinezuH sahasA dRSTvA bhUtagrAmA ivAntakam 08_043_0057 zyenavad vyacarad bhImo gadAhasto mahAbalaH 08_043_0058 paJcaviMzatisAhasrAMs tAvakAnAm apothayat 08_043_0059 hatvA tat puruSAnIkaM bhImaH satyaparAkramaH 08_043_0060 dhRSTadyumnaM puraskRtya punas tasthau mahAbalaH 08_043_0061 dhRSTadyumno 'pi ca mahAn amitragaNamardanaH 08_043_0062 putraH pAJcAlarAjasya dhanurdharavaro yudhi 08_043_0063 vipralInAn rathAzvena padAtIyAn samantataH 08_043_0064 paJcaviMzatisAhasrAn avadhIn nizitaiH zaraiH 08_043_0065 zarair nikRttAH samare dhRSTadyumnena tAvakAH 08_043_0066 paJcaviMzatisAhasrAH kAlam Archan padAtayaH 08_043_0067 hatvA tat puruSAnIkaM dhRSTadyumno mahAbalaH 08_043_0068 bhImasenaM puraskRtya na cirAt pratyadRzyata 08_043_0069 taM pArAvatavarNAzvaM kruddhaM kruddhAntakopamam 08_043_0070 dhRSTadyumnaM raNe dRSTvA tvadIyAH prAdravan bhayAt 08_043_0071 dhanaMjayo rathAnIkam abhyavartata vIryavAn 08_043_0072 mAdrIputrau tu zakuniM sAtyakiz ca mahArathaH 08_043_0073 javenAbhyapatan hRSTA nighnantaH saubalaM balam 08_043_0074 tasyAzvavArAn subahUn vinihatya zitaiH zaraiH 08_043_0075 tam abhyadhAvaMs tvaritAs tato yuddham abhUt tadA 08_043_0076 dhanaMjayo 'pi cAbhyetya rathAnIkaM tava prabho 08_043_0077 vizrutaM triSu lokeSu vyAkSipad gANDivaM dhanuH 08_043_0078 kRSNasArathim AyAntaM dRSTvA zvetahayaM ratham 08_043_0079 arjunaM cApi yoddhAraM tvadIyAH prAdravan bhayAt 08_043_0080 viprahInA rathAzvena gajaiz ca parivarjitAH 08_043_0081 paJcaviMzatisAhasrAH kAlam Archan padAtayaH 08_043_0082 hatvA tat puruSAnIkaM pAJcAlAnAM mahArathaH 08_043_0083 putraH pAJcAlarAjasya dhRSTadyumno mahArathaH 08_043_0084 bhImasenaM puraskRtya na cirAt pratyadRzyata 08_043_0085 mahAdhanurdharaH zrImAn amitragaNasUdanaH 08_043_0086 pArAvatasavarNAzvaM kovidAramahAdhvajam 08_043_0087 dhRSTadyumnarathaM dRSTvA prAdravanta bhayAd bhRzam 08_043_0088 gAndhArarAjaM zIghrAstram anusRtya yazasvinau 08_043_0089 na cirAt pratyadRzyetAM mAdrIputrau sasAtyakI 08_043_0090 cekitAnaH zikhaNDI ca draupadeyAz ca mAriSa 08_043_0091 hatvA tvadIyaM sumahat sainyaM zaGkhAn athAdhaman 08_043_0092 te sarve tAvakAn prekSya dravamANAn parAGmukhAn 08_043_0093 abhyadravaJ jighAMsanto vRSAJ jitvA yathA vRSAH 08_043_0094 senAvazeSaM taM dRSTvA tava sainyaM parAGmukham 08_043_0095 vyavasthitaM savyasAcI cukrodha balavat tadA 08_043_0096 dhanaMjayo rathAnIkam abhyavartata vIryavAn 08_043_0097 vizrutaM triSu lokeSu vyAkSipad gANDivaM dhanuH 08_043_0098 tata etAJ zarai rAjan sahasrAn samavArayan 08_043_0099 rajasA coddhatenAtha na sma kiM cid vyadRzyata 08_043_0100 anyakArIkRte loke zarabhUte mahItale 08_043_0101 dizaH sarvA mahArAja tAvakAH prAdravan bhayAt 08_043_0102 bhajyamAneSu sainyeSu kururAjo vizAM pate 08_043_0103 parAn abhimukhAMz caiva sutas te samupAdravat 08_043_0104 tato duryodhanaH sarvAn AjuhAvAtha pANDavAn 08_043_0105 yuddhAya bharatazreSTha devAn iva purA baliH 08_043_0106 ta enam abhivartanta sahitAH samupAdravan 08_043_0107 nAnAzastrasRjaH sarve bhartsayanto muhur muhuH 08_043_0108 duryodhano 'py asaMbhrAntas tAn arIn nizitaiH zaraiH 08_043_0109 vyadhamad yudhi rAjendra ghorarUpo vizAM pate 08_043_0110 tatrAdbhutam apazyAma tava putrasya pauruSam 08_043_0111 yad enaM pANDavAH sarve na zekur ativartitum 08_043_0112 nAtidUrApayAtaM tu kRtabuddhiM palAyane 08_043_0113 duryodhanaH svakaM sainyam apazyac charavikSatam 08_043_0114 tato 'vasthApya rAjendra kRtabuddhis tavAtmajaH 08_043_0115 harSayann iva tAn yodhAn idaM vacanam abravIt 08_043_0116 na taM dezaM prapazyAmi pRthivyAM parvateSu ca 08_043_0117 yatra yAtAn na vo hanyuH pANDavAH kiM sRtena vaH 08_043_0118 alpaM ca balam eteSAM kRSNau ca bhRzavikSatau 08_043_0119 yadi sarve 'tra tiSThAmo dhruvo no vijayo bhavet 08_043_0120 viprayAtAMz ca no bhinnAn pANDavAH kRtakilbiSAH 08_043_0121 anusRtya vadhiSyanti zreyAn naH samare vadhaH 08_043_0122 sukhaM sAMgrAmiko mRtyuH kSatradharmeNa yudhyatAm 08_043_0123 mRto duHkhaM na jAnIte pretya cAnantyam aznute 08_043_0124 zRNudhvaM kSatriyAH sarve yAvantaH stha samAgatAH 08_043_0125 yadA zUraM ca bhIruM ca mArayaty antako yamaH 08_043_0126 ko nu mUDho na yudhyeta mAdRzaH kSatriyavrataH 08_043_0127 dviSato bhImasenasya kruddhasya vazam eSyatha 08_043_0128 pitAmahair AcaritaM na dharmaM hAtum arhatha 08_043_0129 na hi dharmo 'sti pApIyAn kSatriyasya palAyanAt 08_043_0130 na yuddhadharmAc chreyo 'nyaH panthAH svargasya kauravAH 08_043_0131 acireNa hatA lokaM sarve yodhAH samApnuta 08_043_0132 evaM bruvati te putre sainikA bhRzavikSatAH 08_043_0133 anavekSyaiva tad vAkyaM prAdravan sarvatomukham 08_043=0133 Colophon. % K4 V1 B D (except D2.8) T1.2 G M2-4 ins. after % 8.68: M1 ins. (lines 13-16 only) after 8.68.60: 08_044=0000 saMjaya uvAca 08_044_0001 hate vaikartane karNe kuravo bhayapIDitAH 08_044_0002 vIkSamANA dizaH sarvAH palAyante sma sarvataH 08_044_0003 vIraM tu nihataM zrutvA zatrubhiH paramAhave 08_044_0004 sarve dizo 'nvakIryanta tAvakA bhayamohitAH 08_044_0005 tato 'vahAraM cakrus te rAjan yodhAH samantataH 08_044_0006 vAryamANA bhayodvignAs tava putreNa bhArata 08_044_0007 teSAM tu matam AjJAya putras te bharatarSabha 08_044_0008 avahAraM tataz cakre zalyasyAnumate nRpa 08_044_0009 yodhair mahArathaiH sArdhaM vRto bhArata tAvakaiH 08_044_0010 hatAvazeSais tvaritaH zibirAyaiva dudruve 08_044_0011 gAndhArANAM sahasreNa zakuniH parivAritaH 08_044_0012 hatam AdhirathiM dRSTvA zibirAyaiva dudruve 08_044_0013 kRpaH zAradvato rAjan nAgAnIkena saMvRtaH 08_044_0014 mahatA meghakalpena zibirAyaiva dudruve 08_044_0015 azvatthAmA tataH zUro viniHzvasya muhur muhuH 08_044_0016 pANDavAnAM jayaM dRSTvA zibirAyaiva dudruve 08_044_0017 saMzaptakAvazeSeNa balena mahatA vRtaH 08_044_0018 suzarmApi yayau rAjan vIkSamANo bhayAturAn 08_044_0019 duryodhano 'pi nRpatir hatasarvasva AturaH 08_044_0020 yayau zokasamAviSTaz cintayan vimanA bahu 08_044_0021 chinnadhvajena zalyas tu rathena rathinAM varaH 08_044_0022 prayayau zibirAyaiva vIkSamANo dizo daza 08_044_0023 tato 'pare subahavo bhAratAnAM mahArathAH 08_044_0024 prAdravanta raNaM hitvA bhayAviSTA vicetasaH 08_044_0025 azrukaNThA bhayodvignA vepamAnAH suvihvalAH 08_044_0026 kuravaH pradrutAH sarve dRSTvA karNaM nipAtitam 08_044_0027 prazaMsanto 'rjunaM ke cit ke cit karNaM mahArathAH 08_044_0028 vyadravanta dizo bhItAH kuravaH kurusattama 08_044_0029 teSAM yodhasahasrANAM tAvakAnAM mahAmRdhe 08_044_0030 nAsIt tatra pumAn kaz cid yo yuddhAya mano dadhe 08_044_0031 hate karNe mahArAja nirAzAH kuravo 'bhavan 08_044_0032 jIviteSv atha rAjyeSu dAreSu ca dhaneSu ca 08_044_0033 tAn samAnIya putras te yatnena mahatA vibho 08_044_0034 nivezAya mano dadhre duHkhazokasamanvitaH 08_044_0035 tasyAjJAM zirasA te 'pi pratigRhya vizAM pate 08_044_0036 vivarNavadanA dInA nyavizanta mahArathAH 08_044=0036 Colophon.