% Mahabharata: supplementary passages - Sabhaparvan % Last updated: Tue Mar 13 2001 % Encoding: ASCII % Electronic text (C) Bhandarkar Oriental Research Institute, % Pune, India, 2001 %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% % Book 02, star passages %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% % The introductory mantra: 02*0001_01 nArAyaNaM namaskRtya naraM caiva narottamam 02*0001_02 devIM sarasvatIM caiva tato jayam udIrayet % After the introductory mantra, K1 ins.: 02*0002_01 oM namo bhagavate tasmai vyAsAyAmitatejase 02*0002_02 yasya prasAdAd vakSyAmi nArAyaNakathAM zubhAm % while D5 (marg.) ins.: 02*0003_01 * * * * * * * * * * * * * * * * 02*0003_02 tato 'jJAnatamondhasya kAvasthA jagato bhavet % Before vaisam. u., B1 ins.: 02*0004=00 janamejaya uvAca 02*0004_01 mayasya tu kathAM divyAM zrotum icchAmi sattama 02*0004_02 sabhAM caiva kRtAM tena dharmarAjasya dhImataH % while D5 ins.: 02*0005=00 janamejaya uvAca 02*0005_01 rakSitaH pANDavA * * mayo nAma mahAsuraH 02*0005_02 kRSNAc ca pAvakAc caiva pArthenAmitatejasA 02*0005_03 sa cakAra yad UrdhvaM vai karma pratyayakArakam 02*0005_04 tad brUhi bhagavan sarvaM prANadAya kirITine % and, finally, S ins.: 02*0006=00 janamejayaH 02*0006_01 arjuno jayatAM zreSTho mokSayitvA mayaM tadA 02*0006_02 kiM cakAra mahAtejAs tan me brUhi dvijottama % 2.1.1 % After the ref., S ins.: 02*0007_01 zRNu rAjann avahitaz caritaM pUrvakasya te 02*0007_02 mokSayitvA mayaM tatra pArthaH zastrabhRtAM varaH 02*0007_03 gANDIvaM kArmukazreSThaM tUNI cAkSayasAyakau 02*0007_04 divyAny astrANi rAjendra durlabhAni nRpair bhuvi 02*0007_05 rathadhvajaM patAkAz ca zvetAzvaiH saha vIryavAn 02*0007_06 etAni pAvakAt prApya mudA paramayA yutaH 02*0007_07 tasthau pArtho mahAvIryas tadA saha mayena saH % After 1ab, % S ins.: 02*0008_01 pANDavena paritrAtas tatkRtaM pratyanusmaran % 2.1.2 % After 2, S ins.: 02*0009_01 ahaM hi vizvakarmA vai asurANAM paraMtapa 02*0009_02 tasmAt te vismayaM kiM cit kuryAm anyaiH suduSkaram 02*0009_03 evam ukto mahAvIryaH pArtho mAyAvidaM mayam 02*0009_04 dhyAtvA muhUrtaM kaunteyaH prahasan vAkyam abravIt % 2.1.3 % After 3, B1 (marg.) ins. 13*; % while S (except G6) ins.: 02*0010_01 prAptopakArAd arthaM hi nAharAmIti me vratam % 2.1.5 % After 5, S ins.: 02*0011_01 dAnavAnAM purA pArtha prAsAdA hi mayA kRtAH 02*0011_02 ramyANi sukhadarzAni bhogADhyAni sahasrazaH 02*0011_03 udyAnAni ca ramyANi sarAMsi vividhAni ca 02*0011_04 vicitrANi ca zastrANi rathAH kAmagamAs tathA 02*0011_05 nagarANi vizAlAni sATTaprAkAratoraNaiH 02*0011_06 vAhanAni ca mukhyAni vicitrANi sahasrazaH 02*0011_07 bilAni ramaNIyAni sukhayuktAni vai bhRzam 02*0011_08 ete kRtA mayA sarve tasmAd icchAmi phalguna % 2.1.7 % After 7, % T1 G4.5 ins.: 02*0012=00 mayaH 02*0012_01 vAsudeva mayA kartuM kim icchasi zubhAnana % 2.1.8 % V1 B4 D1.2 subst. for 8cd: B3.6 ins. % after 8: B1 (marg.) ins. after 3: D4 ins. after 14*: 02*0013_01 naipuNaM divi zilpasya saMcintya mayam abravIt % V1 B3.4.6 D1.2 cont.: K3.4 B1.2 Dn D3-6 G3 ins. % after 8: 02*0014_01 tato vicintya manasA lokanAthaH prajApatiH % 2.1.9 % After 9ab, % V1 B D ins.: 02*0015_01 yadi tvaM kartukAmo 'si priyaM zilpavatAM vara % After 9, % G3 ins.: 02*0016_01 anavApyAM manuSyeNa tAdRzIM kuru vai sabhAm 02*0016_02 asurAn mAnuSAn devAn gandharvAn rAkSasAn api % 2.1.14 % After % 14ab, T1 G3-5 ins.: 02*0017_01 AsanaM kalpayAm Asa pUjayAm Asa ca prabhuH % 2.1.15 % G3-5 (which all om. 15cd) ins. % after 15ab: 02*0018_01 saMprahRSTo mayo rAjan pANDavasya ca tattvataH % 2.1.18 % After 18, D3 ins.: 02*0019_01 iti sarvavidhiM kRtvA pradakSiNam avartata % 2.1.19 % After 19ab, G3 ins.: 02*0020_01 janaughasya rathaughasya yAnayugyasya caiva hi % 2.2.9 % After 9, V1 B D G3 ins.: 02*0021_01 yAtrAkAlasya yogyAni karmANi garuDadhvajaH 02*0021_02 kartukAmaH zucir bhUtvA snAtavAn samalaMkRtaH % while T1 G4 (om. line 1).5 ins.: 02*0022_01 Amantrya ca pRthAM kRSNaH pratasthe tasthuSAM varaH 02*0022_02 Amantrya ca pRthAM kRSNAM dhaumyaM ca puruSottamaH % 2.2.10 % V1 B D ins. after 10ef: T1 G4.5, after 10cd: 02*0023_01 upetya sa yaduzreSTho bAhyakakSAM vinirgataH % 2.2.11 % G1-3.6 M % ins. after 11; T1 G4.5, after 10ef (transposed): 02*0024_01 tatas tu kRtamAGgalyo brAhmaNair vedapAragaiH % 2.2.16 % After 16a, S (T1 % G1.2.6 M om. lines 5-6) ins.: 02*0025_01 ratham Aruhya vIryavAn 02*0025_02 chatraM zatazalAkaM ca divyamAlyopazobhitam 02*0025_03 vaiDUryamaNidaNDaM ca cAmIkaravibhUSitam 02*0025_04 dadhAra tarasA bhImaz chatraM tac chArGgadhanvane 02*0025_05 upAruhya rathaM zIghraM cAmaravyajane site 02*0025_06 nakulaH sahadevaz ca dhUyamAnau janArdanam 02*0025_07 bhImasenArjunau cApi % 2.2.17 % After 17, S ins.: 02*0026_01 abhimanyuM ca saubhadraM vRddhaiH parivRtas tadA 02*0026_02 ratham Aropya niryAto dhaumyo brAhmaNapuMgavaH 02*0026_03 indraprastham atikramya krozamAtraM mahAdyutiH % 2.2.19 % V1 B D ins. % after 19ab: K3.4, after 21ab: 02*0027_01 yojanArdham atho gatvA kRSNaH parapuraMjayaH 02*0027_02 yudhiSThiraM samAmantrya nivartasveti bhArata 02*0027_03 tato 'bhivAdya govindaH pAdau jagrAha dharmavit 02*0027_04 utthApya dharmarAjas tu mUrdhny upAghrAya kezavam 02*0027_05 pANDavo yAdavazreSThaM kRSNaM kamalalocanam 02*0027_06 gamyatAm ity anujJApya dharmarAjo yudhiSThiraH % 2.2.21 % After 21ab, K3.4 ins. % 27*; while B2 ins. (cf. 27*, line 5): 02*0028_01 pANDavA yAdavazreSThaM kRSNaM kamalalocanam % 2.3.1 % After 1, S ins.: 02*0029_01 vizrutAM triSu lokeSu pArtha divyAM sabhAM tava 02*0029_02 prANinAM vismayakarIM tava prItivivardhinIm 02*0029_03 pANDavAnAM ca sarveSAM kariSyAmi dhanaMjaya % 2.3.5 % After 5, B1 ins.: 02*0030_01 svarNabhArasahasreNa nirmitA zatrughAtinI % 2.3.12 % After % 12cd, N1 ins.: 02*0031_01 yatreSTaM munibhiH sarvair nAradAdyair mumukSubhiH % 2.3.16 % After 16ab, T1 G3-6 % ins.: 02*0032_01 tasmAd girer upAdAya zilAH surucirAH zubhAH % After 16, V1 B D (except D4) ins.: 02*0033_01 tad agRhNAn mayas tatra gatvA sarvaM mahAsuraH % 2.3.18 % After % 18, V1 B D T1 G3-6 ins.: 02*0034_01 yasya zaGkhasya nAdena bhUtAni pracakampire % 2.3.24 % After % 24c, K1 ins.: 02*0035_01 zaMbhor vAtha mahAtmanaH 02*0035_02 atIva rUpasaMpannAM % 2.3.29 % V1 B D % ins. after 29 (B1, after 30ab): 02*0036_01 mahAmaNizilApaTTabaddhaparyantavedikAm % 2.3.33 % After 33, % G3-5 ins.: 02*0037_01 aSTau tAni sahasrANi kiMkarA nAma rAkSasAH 02*0037_02 ayasmayapraharaNAH zUlamudgarapANayaH 02*0037_03 upagUDhAH pranRtyanti ramayanti sma pANDavAn 02*0037_04 prAkAreNa parikSiptAM ratnajAlavibhUSitAm % 2.4.1 % After the ref., S ins. % (G1 om. lines 7-8): 02*0038_01 tAM tu kRtvA sabhAM zreSThAM mayaz cArjunam abravIt 02*0038_02 bhUtAnAM ca mahAvIryo dhvajAgre kiMkaro gaNaH 02*0038_03 tava viSphAraghoSeNa meghavan ninadiSyati 02*0038_04 ayaM hi sUryasaMkAzo jvalanasya rathottamaH 02*0038_05 ime ca divijAH zvetA vIryavanto hayottamAH 02*0038_06 mAyAmayaH kRto hy eSa dhvajo vAnaralakSaNaH 02*0038_07 asajyamAno vRkSeSu dhUmaketur ivocchritaH 02*0038_08 bahuvarNaM hi lakSyeta dhvajaM vAnaralakSaNam 02*0038_09 dhvajotkaTaM hy anavamaM yuddhe drakSyasi viSThitam 02*0038_10 ity uktvAliGgya bIbhatsuM visRSTaH prayayau mayaH % After line 1, M1 ins.: 02*0039_01 eSA sabhA savyasAcin dhvajo 'gryas te bhaviSyati % 2.4.2 % After 2ab, % V1 B D ins.: 02*0040_01 bhakSyair mUlaiH phalaiz caiva mAMsair vArAhahAriNaiH % V1 B D cont.: S (T1 om. lines 2-3; see Addenda) % ins. after 2ab: 02*0041_01 kRsareNAtha jIvantyA haviSyeNa ca sarvazaH 02*0041_02 mAMsaprakArair vividhaiH khAdyaiz cApi tathA nRpa 02*0041_03 coSyaiz ca vividhai rAjan peyaiz ca bahuvistaraiH % After 2, V1 B (except B2) D S ins.: 02*0042_01 tarpayAm Asa viprendrAn nAnAdigbhyaH samAgatAn % 2.4.8 % After 8, S ins.: 02*0043_01 AtreyaH kaNvajaTharau maudgalyo hastikAzyapau % 2.4.10 % After 10ab, G3 ins.: 02*0044_01 satyASADhaz ca durvAsA bhAradvAjas tathaiva ca 02*0044_02 zunaHzepho vasiSThaz ca kaNDur uddAlakas tathA 02*0044_03 zvetaketuH sahaz caiva kapardI cAzvalAyanaH 02*0044_04 bodhAyano bharadvAja Apastambas tathaiva ca % 2.4.15 % After 15, S ins.: 02*0045_01 zArGgaras tailakupyaz ca parNavalkas tathaiva ca % 2.4.20 % After 20ab, V1 B D T1 % G1-3 ins.: 02*0046_01 balapauruSasaMpannAn kRtAstrAn amitaujasaH % 2.4.21 % For 21, % B1-4.6 D1.2 subst. the foll. Anustubh lines (B3 % subst. lines 1-2 for 21ab and reads 21cd with v.l. % as given above): 02*0047_01 jaTAsuro madrakaz ca rAjA kuntiH pulindakaH 02*0047_02 kirAtarAjaz ca tathA vaGgezaH sahapuNDrakaH 02*0047_03 pANDyaz ca rAjA sumahAn andhrakeNa mahAtmanA % N (K2 om.) ins. after 21 (B1-4.6 D1.2 ins. % after 47*): 02*0048_01 aGgo vaGgaH sumitraz ca zaibyaz cAmitrakarzanaH % 2.4.22 % After 22ab, S ins.: 02*0049_01 pAJcAlaz ca virATaz ca drumazalyaH pRthuzravAH % 2.4.25 % After 25, T1 ins.: 02*0050_01 pAntyAndhrarAjau sahitAdaM * * na mahAtmanAm % 2.4.27 % After 27, Dn (!) D3-5 ins.: 02*0051_01 ketumAn vasumAMz caiva kRtAstraz ca mahAbalaH % Dn D3-5 cont.: K4 V1 B (B3 lacuna) D1.2.6 S ins. % after 27: 02*0052_01 ete cAnye ca bahavaH kSatriyA mukhyasaMmatAH 02*0052_02 upAsate sabhAyAM sma kuntIputraM yudhiSThiram % 2.4.29 % After 29, S reads 22cd-23ab; while N1 repeats % 26cd. On the other hand V1 B (B3 om.; B5 % damaged) D ins. after 29: 02*0053_01 sudharmA cAniruddhaz ca zaibyaz ca narapuMgavaH % 2.4.30 % After 30ab, S ins.: 02*0054_01 dhanaMjayam upAtiSThan dhanurvedacikIrSavaH % After 30, B1-5 D S ins.: 02*0055_01 upAsate mahAtmAnam AsInaM saptaviMzatiH % 2.4.31 % After 31ab, S ins.: 02*0056_01 tasyAM sabhAyAm Aste sma bahubhiH parivAritaH % 2.4.33 % After 33ab, N1 ins.: 02*0057_01 devatAMz ca munIMz caiva pArthivAMz caiva toSayan % while S ins.: 02*0058_01 zamyAtAleSu kuzalAH kuzalA gItavAdane % After 33, G3 ins.: 02*0059_01 hAhAhUhUH parvataz ca nAradaz ca pRthuzravAH 02*0059_02 gAyanti ca pranRtyanti urvazyAdyapsarogaNaiH % 2.5.3 % V1 B (B5 damaged) D ins. after 3: % S ins. after 4 (G2, after 2): 02*0060_01 jayAzIrbhiH stutaM vipro dharmarAjAnam Arcayat % 2.5.5 % After 5ab, V1 B D ins.: 02*0061_01 gAM caiva madhuparkaM ca saMpradAyArdhyam eva ca % After 5, % V1 B (B5 damaged) D S ins.: 02*0062_01 tutoSa ca yathAvac ca pUjAM prApya yudhiSThirAt % 2.5.14 % V1 B D ins. after 14 (B6, after % repetition of 14): 02*0063_01 mitrodAsInazatrUNAM kaccid vetsi cikIrSitam % 2.5.17 % After 17, V1 B D % ins.: 02*0064_01 rASTraM surakSitaM tAta zatrubhir na vilupyate % 2.5.21 % After 21ab, S ins. (Cv glosses): 02*0065_01 parokSA vA mahArAja madhyaM hy atra prazasyate % B1-5 (B5 dama- % ged) D ins. after 21: V1 B6 (which om. 21cd) % ins. after 21ab: 02*0066_01 Aptair alubdhaiH kramikais te ca kaccid anuSThitAH % 2.5.35 % After 35, D4 ins.: 02*0067_01 kaccin na vidyate rASTre tava kIrtivinAzakAH % 2.5.39 % After 39, N1 ins. % (in lieu of 40-44, omitted): 02*0068_01 kaccit sarve mahIpAlAs tvadAjJA mUrdhni dhAritAH 02*0068_02 kaccit suhRhayAH sarve hy arcayanti bhavatkRte 02*0068_03 kaccid antapurA devA kAle saMsevitAs tvayA 02*0068_04 kaccid rAjapurandhrIbhiH prasUyante kulocitAH 02*0068_05 kumArA dhArmikAH zUrA rAjadharmavizAradAH 02*0068_06 kaccit teSAM ca putrANAM vivAhaH kriyate tvayA 02*0068_07 saMtAnArthaM tu vaMzasya doSaM tasya mahIyasaH 02*0068_08 kaccid AzvAsi*rAjaMs tvayA zaraNam AgatAn 02*0068_09 devAdIn bhayasaMtrastAn akArpaNyadhiyA bhRzam % 2.5.47 % After 47, V1 B % (B5 damaged) D T1 ins.: 02*0069_01 yAtrAm Arabhase diSTyA prAptakAlam ariMdama % 2.5.68 % After 68, S ins.: 02*0070_01 kacit te dayitAH sarve kRSigorakSajIvinaH % 2.5.82 % After 82, S ins. (cf, 63): 02*0071_01 kaccid artheSu saMprauDhAn arthakarmavicakSaNAn 02*0071_02 nApakarSasi karmabhyo hy arthayuktA itIva hi % 2.5.86 % After 86, V1 B % (B5 damaged) D (except D6) ins.: 02*0072_01 dakSiNAs tvaM dadAsy eSAM nityaM svargApavargadAH % 2.5.90 % After % 90, V1 B (B5 damaged) D ins.: 02*0073_01 kaccic choko na manyur vA tvayA protpAdyate 'nagha 02*0073_02 api maGgalahastaz ca janaH pArzve 'nutiSThati % 2.5.98 % After 98, V1 B D ins.: 02*0074_01 prAyazo yair vinazyanti kRtamUlApi pArthivAH % 2.5.100 % After 100, B2 ins.: 02*0075_01 ity evaM bhASito rAjJA sarvazAstrArthatattvavit 02*0075_02 dharmarAjaM mahAtmAnaM punar Aha ca tattvataH % 2.5.106 % After 106ab, S (except G1.6) ins. (M2 % inf. lin. sec. m.): 02*0076_01 niyuktAH kuzalAs teSu vibhAgajJAH kulocitAH % 2.5.113 % After 113, V1 B D ins.: 02*0077_01 SaDanarthA mahArAja kaccit te pRSThataH kRtAH 02*0077_02 nidrAlasyaM bhayaM krodho mArdavaM dIrghasUtratA % 2.6.4 % S1 K V1 D3 Cd ins. after 4: D4, after % 5ab: B1.4, after 5: D1.2 subst. for 6ab: B2 ins. after % vaisam. u. of st. 1: S ins. after 6ab: 02*0078_01 taM tu vizrAntam AsInaM devarSim amitadyutim % 2.6.12 % After % 12ab, S1 K2.4 B1 (marg.).2.4.5 Dn D3-5 ins. (and % Cd glosses): 02*0079_01 divyAM divyair abhiprAyair upetAM vizvarUpiNIm 02*0079_02 devaiH pitRgaNaiH sAdhyair yajvabhir niyatAtmabhiH 02*0079_03 juSTAM munigaNaiH zAntair vedayajJaiH sadakSiNaiH % 2.7.6 % After 6, N G3 ins.: 02*0080_01 marutvantaz ca sahitA bhAsvanto hemamAlinaH % 2.7.9 % After % 9ab, S (except M2) ins.: 02*0081_01 ekataz ca dvitaz caiva tritaz caiva mahAmuniH % 2.7.10 % After 10a, B1-5 D T1 ins.: 02*0082_01 tathA dIrghatamA muniH 02*0082_02 pavitrapANiH sAvarNiH % 2.7.11 % After 11, S ins.: 02*0082a_01 jAbAlir vAmadevaz ca zaktir gArgyasuvAmanau % 2.7.16 % After 16ab, S ins.: 02*0083_01 SaDartuH kavaSo dhUmro raibhyo nalaparAvasU 02*0083_02 svastyAtreyo jaratkAruH kahoLaH kAzyapas tathA 02*0083_03 vibhaNDako RSyazRGga unmukho vimukhas tathA % B2 ins. after 16: % B1, after 86*: 02*0084_01 kaNvaH kAtyAyano rAjan gArgyaH kauzika eva tu % 2.7.19 % After 19, B2.5 D1.2 ins.: 02*0085_01 sarveSAM marutAM mAnyA guruH zukras tathaiva ca % B2.5 D1.2 cont.: V1 B1.3.4.6 Dn D3-6 ins. after % 19 (for S cf. 87*): 02*0086_01 vizvAvasuz citrasenaH sumanas taruNas tathA % 2.7.21 % After 21a, S ins.: 02*0087_01 rambhorvazy atha menakA 02*0087_02 ghRtAcI paJcacUDA ca vipracittipurogamAH 02*0087_03 vizvAvasuz citrasenaH parvatas tumburus tathA 02*0087_04 vidyAdharAs tu rAjendra % 2.8.5 % After 5, B1 (marg.).6 Dn D4.5 ins.: 02*0088_01 lehyaM coSyaM ca peyaM ca hRdyaM svAdu manoharam % 2.8.6 % After 6, S % (except G1.6) ins.: 02*0089_01 vRkSAz ca vividhAs tatra nityapuSpA manoramAH 02*0089_02 zItalAni ca ramyANi sukhoSNAni ca bhArata % 2.8.11 % For 11ab, V1 B3 D1.2 subst.: 02*0090_01 bharataH surathaz caiva tathA rAjA taporathaH 02*0090_02 sunItho nizaTho rAjA nalo vai niSadhAdhipaH % After 11, % S1 K3.4 D4.5 ins.: 02*0091_01 lomapAdo 'naraNyaz ca lohitaH pUrur udvahaH % 2.8.15 % After 15, N (except % K1.4 D4) ins.: 02*0092_01 ailo maruttaz ca tathA balavAn pRthivIpatiH % 2.8.16 % After 16ab, N (except % K4) ins.: 02*0093_01 vyazvaH sAzvaH kRzAzvaz ca zazabinduz ca pArthivaH % On the other hand, G3 ins. after 16ab: 02*0094_01 rAjA dazarathaz caiva kakutstho 'tha pravardhanaH % 2.8.22 % After 22ab, V1 B D T1 ins.: 02*0095_01 bhISmANAM dve zate 'py atra bhImAnAM tu tathA zatam 02*0095_02 zataM ca prativindhyAnAM zataM nAgAH zataM hayAH 02*0095_03 palAzAnAM zataM jJeyaM zataM kAzakuzAdayaH % 2.8.38 % After 38, N1 ins.: 02*0096_01 tvam ekAgramanA rAjann avadhAraya pArthiva % 2.9.6 % S ins. after 6 % (G1.6, which om. from 6b up to prior half of line 2 % of the foll. passage, ins. after 6a): 02*0097_01 dvitIyena tu nAmnA yA gaurIti bhuvi vizrutA 02*0097_02 patnyA sa varuNo devaH pramodati sukhI sukham % G2.4 cont.: 02*0098_01 divyamAlyAmbaradharA divyAlaMkArabhUSitA % 2.9.9 % S ins. after 9ab (G4, which om. from % 8b up to prior half of line 2 of the foll. passage, % ins. after 8a; M1 om. line 1): 02*0099_01 maNiz ca maNinAgaz ca nAgaH zaGkhanakhas tathA 02*0099_02 kauravyaH svastikaz caiva elAputraH suvAmanaH 02*0099_03 aparAjitaz ca doSaz ca nandakaH pUraNas tathA 02*0099_04 abhIkaH zibhikaH zveto bhadro bhadrezvaras tathA % After 9, N ins.: 02*0100_01 pANimAn kuNDadhAraz ca balavAn pRthivIpate % 2.9.10 % After 10, S ins.: 02*0101_01 artho dharmaz ca kAmaz ca vasuH kapila eva ca 02*0101_02 anantaz ca mahAnAgo yaM sa dRSTvA jalezvaraH 02*0101_03 abhyarcayati satkArair Asanena ca taM vibhum 02*0101_04 vAsukipramukhAz caiva sarve prAJjalayaH sthitAH 02*0101_05 anujJAtAz ca zeSeNa yathArham upavizya ca % 2.9.11 % After 11ab, S ins.: 02*0102_01 vainateyaz ca garuDo ye cAnye paricAriNaH % 2.9.20 % After % 20ab, V1 B D ins. (cf. 105*): 02*0103_01 kiMpunA ca vizalyA ca tathA vaitaraNI nadI 02*0103_02 tRtIyA jyeSThilA caiva zoNaz cApi mahAnadaH 02*0103_03 carmaNvatI tathA caiva parNAzA ca mahAnadI 02*0103_04 sarayUr vAravatyAtha lAGgalI ca saridvarA % B (B1 marg.) Dn D4 (om. line 2) cont.: 02*0104_01 karatoyA tathAtreyI lauhityaz ca mahAnadaH 02*0104_02 laGghanI gomatI caiva saMdhyA trisrotasA tathA % On the other hand, S ins. after 20ab (G1.6 ins. % line 1 only; cf. 103*): 02*0105_01 kambudA ca vizalyA ca kauzikI gomatI tathA 02*0105_02 devikA ca vipaGkA ca tathA vaitaraNI nadI 02*0105_03 tRtIyA jyeSThilA caiva zoNaz caiva mahAnadaH 02*0105_04 carmaNvatI zvetanadI phalgunA ca mahAnadI 02*0105_05 sarayUz cIravalkelA kuliz ca saritas tathA % After 20c, N ins.: 02*0106_01 sutIrthA lokavizrutAH 02*0106_02 saritaH sarvataz cAnyAs % After 20, S ins.: 02*0107_01 hradAz ca varuNaM devaM sabhAyAM paryupAsate % 2.9.24 % V1 B1.3-5 % D3-6 S (except G2, which om. 24) ins. after 24ab: % B2 (om. line 1).6 Dn (om. line 1) D 1.2 ins. % after 23: 02*0108_01 kathayantaH sumadhurAH kathAs tatra samAsate 02*0108_02 vAruNaz ca tathA mantrI sunAbhaH paryupAsate 02*0108_03 putrapautraiH parivRto gonAmnA puSkareNa ca % 2.10.4 % After 4, N ins.: 02*0109_01 divyA hemamayair aGgair vidyudbhir iva citritA % 2.10.5 % After 5, S ins.: 02*0110_01 saha patnyA mahArAja RddhyA saha virAjate 02*0110_02 sarvAbharaNabhUSiNyA puSpavatyA dhanezvaraH % 2.10.11 % After 11ab, S1 K (K2 om. the % post. half) ins.: 02*0111_01 pramlocApy urvazI caiva iDA citrA vibhAvarI % After % 11c, S ins.: 02*0112_01 devI rambhA manoramA 02*0112_02 gopAlI paJcacUDA ca vidyudvarNA sulocanA 02*0112_03 citradevI ca nIlA ca % 2.10.14 % After 14ab, N1 ins.: 02*0113_01 ete gAyanti nRtyanti dhanadaM hlAdayanti ca % After 14, T1 % G2-5 ins.: 02*0114_01 sthUNaz ca sUryabhAnuz ca tathA zoNakatindukau % 2.10.16 % After 16ab, G2 ins.: 02*0115_01 mudgaz camUhilaH puSpo hemanetrapraNAlukaH % 2.10.19 % After 19, N (K1-3 om. line % 1) ins.: 02*0116_01 kravyAdAz ca tathaivAnye gandharvAz ca mahAbalAH 02*0116_02 upAsate mahAtmAnaM tasyAM dhanadam Izvaram % 2.11.1 % After the ref., V1 B D S ins.: 02*0117_01 pitAmahasabhAM tAta kathyamAnAM nibodha me 02*0117_02 zakyate yA na nirdeSTum evaMrUpeti bhArata % 2.11.6 % After 6, V1 B D S ins.: 02*0118_01 sa tan mama vacaH zrutvA sahasrAMzur divAkaraH 02*0118_02 provAca bharatazreSTha vrataM varSasahasrikam 02*0118_03 brahmavratam upAssva tvaM prayatenAntarAtmanA 02*0118_04 tato 'haM himavatpRSThe samArabdho mahAvratam % 2.11.11 % S ins. (Cv glosses) after 11ab: N1 V1 B % D ins. after 11: 02*0119_01 divyair nAnAvidhair bhAvair bhAsadbhir amitaprabhaiH % 2.11.14 % S ins. after 14 (M2, after 15ab): 02*0120_01 AdityAz ca tathA rAjan rudrAz ca vasavo 'zvinau % 2.11.15 % V1 B D ins. after % 15ab: S ins. after 120* (T1 repeating after 15ab): 02*0121_01 pulastyaz ca kratuz caiva prahrAdaH kardamas tathA % V1 B D T1 M2 cont.: G M1 ins. after 15ab: 02*0122_01 atharvAGgirasaz caiva vAlakhilyA marIcipAH % B1 (marg.) cont.: 02*0123_01 RSayaz ca mahAbhAgAH pitAmaham upAsate % 2.11.16 % After % 16, G2 ins.: 02*0124_01 kSamA dhRtiH zuciz caiva prajJA buddhiH smRtir yazaH 02*0124_02 bhASyANi tarkayuktAni dehavanti ca bhArata % V1 B D S ins. % after 16 (G2, after 124*): 02*0125_01 agastyaz ca mahAtejA mArkaNDeyaz ca vIryavAn 02*0125_02 jamadagnir bharadvAjaH saMvartaz cyavanas tathA 02*0125_03 durvAsAz ca mahAbhAga RSyazRGgaz ca dhArmikaH 02*0125_04 sanatkumAro bhagavAn yogAcAryo mahAtapAH 02*0125_05 asito devalaz caiva jaigISavyaz ca tattvavit 02*0125_06 RSabho jitazatruz ca mahAvIryas tathA maNiH 02*0125_07 Ayurvedas tathASTAGgo dehavAMs tatra bhArata % After line 5, M2 ins.: 02*0126_01 kRSNadvaipAyanaz caiva saha ziSyair mahAmuniH % 2.11.17 % After 17, V1 B1-5 D S ins.: 02*0127_01 mUrtimanto mahAtmAno mahAvrataparAyaNAH % 2.11.19 % After 19ab, G2 ins.: 02*0128_01 kAlikA surabhI devI saramA caiva gautamI 02*0128_02 prapA kadrUz ca tA devIs tatra devAH samAtaraH % 2.11.22 % After 22ab, S (G2 om.) ins.: 02*0129_01 sarve ca kAmapracurAH sabhAyAM tatra nityazaH % 2.11.26 % After 26, V1 B D ins.: 02*0130_01 nATakA vividhAH kAvyAH kathAkhyAyikakArikAH 02*0130_02 tatra tiSThanti te puNyA ye cAnye gurupUjakAH % 2.11.28 % After 28, K3 V1 B D % G3.6 ins.: 02*0131_01 dharmacakraM tathA cApi nityam Aste yudhiSThira % 2.11.29 % After 29, V1 B D % S ins.: 02*0132_01 prAdhA kadrUz ca vai devyau devatAnAM ca mAtaraH 02*0132_02 rudrANI zrIz ca lakSmIz ca bhadrA SaSThI tathAparA 02*0132_03 pRthivI gAM gatA devI hrIH svAhA kIrtir eva ca 02*0132_04 surA devI zacI caiva tathA puSTir arundhatI 02*0132_05 saMvRttir AzA niyatiH sRSTir devI ratis tathA 02*0132_06 etAz cAnyAz ca vai devya upatasthuH prajApatim % 2.11.30 % V1 B D S ins. after 30 (G1.6, which om. % from 30d up to prior half of line 5, ins. after 30c): 02*0133_01 pitqNAM ca gaNAn viddhi saptaiva puruSarSabha 02*0133_02 catvAro mUrtimanto vai trayaz cApy azarIriNaH 02*0133_03 vairAjAz ca mahAbhAgA agniSvuAttAz ca bhArata 02*0133_04 gArhapatyA nAkacarAH pitaro lokavizrutAH 02*0133_05 somapA ekazRGgAz ca caturvedAH kalAs tathA 02*0133_06 ete caturSu varNeSu pUjyante pitaro nRpa 02*0133_07 etair ApyAyitaiH pUrvaM somaz cApyAyyate punaH 02*0133_08 ta ete pitaraH sarve prajApatim upasthitAH 02*0133_09 upAsate ca saMhRSTA brahmANam amitaujasam % 2.11.31 % After 31, V1 B D S ins.: 02*0134_01 sthAvarA jaGgamAz caiva mahAbhUtAs tathApare 02*0134_02 puraMdaraz ca devendro varuNo dhanado yamaH 02*0134_03 mahAdevaH sahomo 'tra sadAgacchati sarvazaH 02*0134_04 mahAsenaz ca rAjendra sadopAste pitAmaham % 2.11.38 % After 38ab, % T1 G1.3-6 M1 ins.: 02*0135_01 madhureNa sAmnA bhagavAn pratigRhNAti nityazaH % 2.11.48 % After 48, % T1 G2-5 ins. (cf. 60): 02*0136_01 kena karmavipAkena harizcandro dvijarSabha 02*0136_02 teSu rAjasahasreSu prabhayApy atirocate % 2.11.49 % K1-3 V1 B1 D4 % ins. after 49ab: B4, after 48: 02*0137_01 kiM cid dattaM hutaM tena iSTaM vApi mahAmune % 2.11.51 % After 51ab, S ins.: 02*0138_01 anAgatam atikrAntaM tat sarvaM tvayi niSThitam % 2.11.52 % After 52, S ins.: 02*0139_01 ikSvAkUNAM kule jAtas trizaGkur nAma pArthivaH 02*0139_02 ayodhyAdhipatir vIro vizvAmitreNa saMsthitaH 02*0139_03 tasya satyavatI nAma patnI kekayavaMzajA 02*0139_04 tasyAM garbhaH samabhavad dharmeNa kurunandana 02*0139_05 sA ca kAle mahAbhAgA janmamAsaM pravizya vai 02*0139_06 kumAraM janayAm Asa harizcandram akalmaSam 02*0139_07 sa vai rAjA harizcandras traizaGkava iti smRtaH % 2.11.61 % After 61, S ins.: 02*0140_01 rAjasUye 'bhiSiktas tu samAptavaradakSiNe % 2.11.65 % After 65, N1 V1 B D ins.: 02*0141_01 vijJAya mAnuSaM lokam AyAntaM mAM narAdhipa 02*0141_02 provAca praNato bhUtvA vadethAs tvaM yudhiSThiram % 2.11.66 % After 66, V1 B D % ins.: 02*0142_01 tvayISTavati putre 'haM harizcandravad Azu vai 02*0142_02 modiSye bahulAH zazvat samAH zakrasya saMsadi 02*0142_03 evaM bhavatu vakSye 'haM tava putraM narAdhipam 02*0142_04 bhUrlokaM yadi gaccheyam iti pANDum athAbruvam % 2.11.67 % After 67ab, G2.3 M1 ins. (cf. 67cd): 02*0143_01 gantAras te mahendrasya pUrve sarve pitAmahAH 02*0143_02 salokatAM surendrasya trailokyAdhipater nRpa % 2.11.69 % After 69, S (except G2) ins.: 02*0144_01 etat te sarvam AkhyAtaM kiM bhUyaH karavANi te % 2.12.7 % After 7, V1 B2-6 D S ins. (Cv glosses): 02*0145_01 sarveSAM dIyatAM deyaM muSNan kopamadAv ubhau 02*0145_02 sAdhu dharmeti dharmeti nAnyac chrUyeta bhASitam % 2.12.15 % After 15ab, B D % (except D1) ins.: 02*0146_01 acirAt tvaM mahArAja rAjasUyam avApsyasi % 2.12.17 % After 17ab, S (G2 om. lines 4-6) ins. (Cv cites % pratikas of first 2 lines): 02*0147_01 saMprazastaH kSamArambhaH parIkSAm upacakrame 02*0147=01 Colophon. 02*0147=01 vaizaMpAyanaH 02*0147_02 caturbhir bhImasenAdyair bhrAtRbhiH sahitair hitam 02*0147_03 evam uktas tadA pArtho dharma eva mano dadhe 02*0147_04 sa rAjasUyaM rAjendraH kurUNAm RSabhaH kratum 02*0147_05 jagAma manasA sadya AhariSyan yudhiSThiraH 02*0147_06 bhUyas tv adbhutavIryaujA dharmam evAnupAlayan % 2.12.18 % After 18ab, N ins.: 02*0148_01 mantribhiz cApi sahito dharmarAjo yudhiSThiraH % G2.3 ins. % after 18: T1 G4-6, after 19: 02*0149_01 bhImArjunayamaiH sArdhaM pArSatena ca dhImatA % T1 G M1 ins. after 18 (G2.3, after 149*): 02*0150_01 virATadrupadAbhyAM ca sAtyakena ca dhImatA 02*0150_02 yudhAmanyUttamaujobhyAM saubhadreNa ca dhImatA 02*0150_03 draupadeyaiH paraM zUrair mantrayAm Asa saMvRtaH % 2.12.23 % S ins. after 23 (G3.4, after 21ab; G5, % after 22ab): 02*0151_01 sarvais tair nizcitamatiH kAla ity eva bhArata % 2.12.29 % After 29, S ins.: 02*0152_01 sa prahvaH prAJjalir bhUtvA vijJApayata mAdhavam 02*0152=01 dUtaH 02*0152_02 dharmarAjo hRSIkeza dhaumyavyAsAdibhiH saha 02*0152_03 pAJcAlamAtsyasahitair bhrAtRbhiz caiva sarvazaH 02*0152_04 tvaddarzanaM mahAbAho kAGkSate sa yudhiSThiraH 02*0152_05 indrasenavacaH zrutvA yAdavapravaro balI % 2.12.30 % After 30ab, S ins.: 02*0153_01 Amantrya vasudevaM ca baladevaM ca mAdhavaH % 2.13.7 % After 7ab, % N1 V1 B D ins.: 02*0154_01 idAnIm eva vai rAjaJ jarAsaMdho mahIpatiH 02*0154_02 abhibhUya zriyaM teSAM kulAnAm abhiSecitaH 02*0154_03 sthito mUrdhni narendrANAm ojasAkramya sarvazaH % 2.13.15 % After % 15, T1 G1.3.5.6 ins.: 02*0155_01 te cApi praNatAs tasya mahAtmAno bhayArditAH % 2.13.28 % After 28, S ins.: 02*0156_01 agrato hy asya pAJcAlAs tatrAnIke mahAtmanaH 02*0156_02 anirgate sArabale mAgadhebhyo girivrajAt % 2.13.33 % After 33, T1 G (except G2) ins.: 02*0157_01 hatvA kaMsaM tathaivAjau jarAsaMdhasya bibhyatA 02*0157_02 mayA rAmeNa cAnyatra jJAtayaH paripAlitAH % 2.13.38 % After 38, S (except M2) ins.: 02*0158_01 aSTAdaza mayA tasya saMgrAmA romaharSaNaH 02*0158_02 dattA na ca hato rAjaJ jarAsaMdho mahAbalaH % 2.13.58 % After 58ab, S ins.: 02*0159_01 pradyumnaz cAniruddhaz ca bhAnur akrUrasAraNau 02*0159_02 nizaThaz ca gadaz caiva sapta caite mahArathAH 02*0159_03 vitadrur jhallibabhrU ca uddhavo 'tha viDUrathaH 02*0159_04 vasudevograsenau ca saptaite mantripuMgavAH 02*0159_05 prasenajic ca yamalo rAjarAjaguNAnvitaH 02*0159_06 syamantako maNir yasya rukmaM nisravate bahu % 2.13.59 % G1.2.6 M1 % ins. an addl. colophon after 59; T1 G3-5 M2, % after 160* (adhy. no.: 15). G1.2.6 M1 ins. after % the above colophon: T1 G3-5 M2, after 59: 02*0160=00 zrIbhagavAn 02*0160_01 pANDavaiz cApi satataM nAthavanto vayaM nRpa % 2.13.60 % After 60, % S ins.: 02*0161_01 duryodhanaM zAMtanavaM droNaM droNAyaniM kRpam 02*0161_02 karNaM ca zizupAlaM ca rukmiNaM ca dhanurdharam 02*0161_03 ekalavyaM drumaM zvetaM zalyaM zakunim eva ca 02*0161_04 etAn ajitvA saMgrAme kathaM zaknoSi taM kratum 02*0161_05 athaite gauraveNaiva na yotsyanti narAdhipAH 02*0161_06 ekas tatra balonmattaH karNo vaikartano vRSA 02*0161_07 yotsyate sa balAmarSI divyAstrabalagarvitaH % 2.13.63 % N ins. after 63ab: % G2.3, after 163*: 02*0162_01 mahAdevaM mahAtmAnam umApatim ariMdama % On the other hand, T1 G2-6 M ins. after 63ab: 02*0163_01 abhiSiktaiz ca rAjanyaiH sahasrair uta cASTabhiH % After 63, N ins.: 02*0164_01 pratijJAyAz ca pAraM sa gataH kSatriyapuMgavaH % 2.13.65 % After 65, S ins.: 02*0165_01 nivasAma tathAdyApi sadhanajJAtibAndhavAH 02*0165_02 kaMsahetor hi yad vairaM mAgadhasya mayA saha 02*0165_03 pAraM gatvA sa tasyAjau yiyakSur devam uttamam % 2.13.67 % After 67, S (G1 om.) ins.: 02*0166_01 jarAsaMdhavadhopAyaz cintyatAM bharatarSabha 02*0166_02 tasmiJ jite jitaM sarvaM sakalaM pArthivaM balam % 2.14.6 % After 6, K2.3 (both om. line 1) Dn % D1.2 (both marg. sec. m.).3.4 ins.: 02*0167_01 vayaM caiva mahAbhAga jarAsaMdhabhayAt tadA 02*0167_02 zaGkitAH sma mahAbhAga daurAtmyAt tasya cAnagha 02*0167_03 ahaM hi tava durdharSa bhujavIryAzrayaH prabho 02*0167_04 nAtmAnaM balinaM manye tvayi tasmAd vizaGkite 02*0167_05 tvatsakAzAc ca rAmAc ca bhImasenAc ca mAdhava 02*0167_06 arjunAd vA mahAbAho hantuM zakyo na veti vai 02*0167_07 evaM jAnan hi vArSNeya vimRzAmi punaH punaH 02*0167_08 tvaM me pramANabhUto 'si sarvakAryeSu kezava 02*0167_09 tac chrutvA cAbravId bhImo vAkyaM vAkyavizAradaH % 2.14.9 % S ins. % after 9 (G1, which om. from 63cd of adhy. 13 % up to the prior half of line 2, ins. after 63ab % of that adhy.): 02*0168_01 tvadbuddhibalam Azritya sarvaM prApsyati dharmarAT 02*0168_02 jayo 'smAkaM hi govinda yeSAM nAtho bhavAn sadA % 2.14.10 % After 10, S ins. (Cv glosses): 02*0169_01 sarvAn vaMzyAn anumRzann ekam eva satAM yuge % 2.14.11 % N1 V1 B D ins. after 11 (B3, after 171*): 02*0170_01 sAmrAjyam icchatas te tu sarvAkAraM yudhiSThira % B2 Dn2 cont.: S1 K B3 D4 S ins. after 11 (T1, % after 5ab): 02*0171_01 sarvAn vaMzAn anumRzan naite santi yuge yuge % 2.14.16 % After 16, S ins. (Cv glosses): 02*0172_01 taNDulaprasthake rAjA kapardinam upAsta saH % 2.15.3 % After 3, % V1 ins. 174*; while T1 G4.5 ins.: 02*0173_01 kathaM jitvA punar yUyam asmAn saMpratiyAsyatha % 2.15.4 % B1 (marg.).4.5 Dn % D3-6 M2 ins. after 4a: V1 (which om. 4ab) ins. % after 3: 02*0174_01 tasmAn na pratipattis tu kAryA yuktA matA mama % 2.15.9 % After 9ab, V1 B D (Dn om. % the prior half) ins.: 02*0175_01 nirvIrye tu kule jAto vIryavAMs tu viziSyate % 2.16.8 % After 8, K1 % (marg.) ins.: 02*0176_01 catuHkikku (sic) caturdaMSTro dvizukto dazapadmavAn 02*0176_02 SaD unnatair daza bRhat tribhir vyAptoti pArthivaH % 2.16.13 % After 13ab, S (G2 om.) ins.: 02*0177_01 svarAjyaM kArayAm Asa magadheSu girivraje % 2.16.21 % After 21, S (G2 om.) % ins.: 02*0178_01 sa bhAryAbhyAM saha tadA nirvedam agamad bhRzam 02*0178_02 rAjyaM cApi parityajya tapovanam athAzrayat 02*0178_03 vAryamANaH prakRtibhir nRpabhaktyA vizAM pate % 2.16.23 % S (G2 % om.) ins. after 23 (G3, which om. from tah putram % in 22a up to -stas ca in line 2, ins. after atha kaksiva % in 22a; Cv comments on line 9): 02*0179_01 bRhadrathaM ca sa RSir yathAvat pratyanandata 02*0179_02 upaviSTaz ca tenAtha anujJAto mahAtmanA 02*0179_03 tam apRcchat tadA vipraH kim Agamanam ity atha 02*0179_04 paurair anugatasyaiva patnIbhyAM sahitasya ca 02*0179_05 sa uvAca muniM rAjA bhagavan nAsti me sutaH 02*0179_06 aputrasya vRthA janma ity Ahur munisattamAH 02*0179_07 tAdRzasya hi rAjyena vRddhatve kiM prayojanam 02*0179_08 so 'haM tapaz cariSyAmi patnIbhyAM sahito vane 02*0179_09 nAprajasya mune kIrtiH svargaz caivAkSayo bhavet 02*0179_10 evam uktasya rAjJA tu muneH kAruNyam Agatam % 2.16.30 % After 30, % S ins. (Cv comments on line 3): 02*0180_01 eSa te tanayo rAjan mA tapsIs tvaM tapo vane 02*0180_02 prajAH pAlaya dharmeNa eSa dharmo mahIkSitAm 02*0180_03 yajasva vividhair yajJair indraM tarpaya cendunA 02*0180_04 putraM rAjye pratiSThApya tata Azramam Avraja 02*0180_05 aSTau varAn prayacchAmi tava putrasya pArthiva 02*0180_06 brahmaNyatAm ajeyatvaM yuddheSu ca tathA ratim 02*0180_07 priyAtitheyatAM caiva dInAnAm anvavekSaNam 02*0180_08 tathA balaM ca sumahal loke kIrtiM ca zAzvatIm 02*0180_09 anurAgaM prajAnAM ca dadau tasmai sa kauzikaH 02*0180_10 gaccha rAjan kRtArtho 'si nivartasva janAdhipa 02*0180_11 anujJAtaH sa RSiNA patnIbhyAM sahito nRpaH 02*0180_12 paurair anugataz cApi viveza svapuraM punaH % On the other hand, V1 B D ins. after 30: G3 % (om. line 2) ins. after line 10 of 180*: 02*0181_01 etac chrutvA muner vAkyaM zirasA praNipatya ca 02*0181_02 muneH pAdau mahAprAjJaH sa nRpaH svagRhaM gataH % 2.16.31 % After 31, S ins.: 02*0182_01 munez ca bahumAnena kAlasya ca viparyayAt % 2.16.37 % After 37, S (G4 om. % lines 2-3) ins.: 02*0183_01 dukUlAbhyAM susaMchanne pANDarAbhyAm ubhe tadA 02*0183_02 ajJAte kasya cit te tu jahatus te catuSpathe 02*0183_03 tato vivizatur dhAtryau punar antaHpuraM tadA 02*0183_04 kathayAm Asatur ubhe devIbhyAM tu pRthak pRthak % 2.16.46 % After 46ab, K4 V1 B2-6 D G3 ins.: 02*0184_01 bAlaM putram imaM hantuM dhArmikasya mahAtmanaH % 2.17.1 % After 1, V1 B D % ins.: 02*0185_01 gRhe gRhe manuSyANAM nityaM tiSThati rAkSasI 02*0185_02 gRhadevIti nAmnA vai purA sRSTA svayaMbhuvA 02*0185_03 dAnavAnAM vinAzAya sthApitA divyarUpiNI 02*0185_04 yo mAM bhaktyA likhet kuDye saputrAM yauvanAnvitAm 02*0185_05 gRhe tasya bhaved vRddhir anyathA kSayam ApnuyAt 02*0185_06 tvadgRhe tiSThamAnA tu pUjitAhaM sadA vibho 02*0185_07 likhitA caiva kuDyeSu putrair bahubhir AvRtA 02*0185_08 gandhapuSpais tathA dhUpair bhakSyair bhojyaiH supUjitA % 2.17.3 % After 3, N1 V1 B D ins.: 02*0186_01 meruM vA khAdituM zaktA kiM punas tava bAlakam 02*0186_02 gRhasaMpUjanAt tuSTyA mayA pratyarpitas tava % On the other hand, T1 G3.5 M1 ins. after 3: 02*0187_01 tasya bAlasya yat kRtyaM tat kuruSva narAdhipa % T1 G3.5 M1 cont.: G1.2.4.6 M2 ins. after 3: 02*0188_01 mama nAmnA ca loke 'smin khyAta eva bhaviSyati % 2.17.7 % After 7, % K3 reads 8ab (for the first time), followed by % (accidental) repetition of most of 7cd: 02*0189_01 mAgadho balasaMpanno * * hutIr ivAnalaH % V1 B D ins. after 7: G3, after 191*: 02*0190_01 mAtApitror nandikaraH zuklapakSe yathA zazI % After 7, G3.4 % read 16-17. S ins. after 7 (G3.4 ins. after 17 % transposed; G2 ins. line 2 after 2.16.9): 02*0191_01 evaM sa vavRdhe rAjan kumAraH puSkarekSaNaH 02*0191_02 kAlena mahatA cApi yauvanastho babhUva ha % 2.17.12 % After 12, S1 K B1 (marg.).2 % Dn D4-6 ins.: 02*0192_01 asya rUpaM ca sattvaM ca balam Urjitam eva ca 02*0192_02 eSa zriyA samuditaH putras tava na saMzayaH 02*0192_03 prApayiSyati tat sarvaM vikrameNa samanvitaH % 2.17.13 % After 13ab, S1 K % B1 (marg.).2.4 Dn D1.2.4.6 ins.: 02*0193_01 patato vainateyasya gatim anye yathA khagAH % B1.2.4 Dn D1.2.4 cont.: N1 V1 B3.5.6 D3.5 S ins. % after 13ab: 02*0194_01 vinAzam upayAsyanti ye cAsya paripanthinaH % 2.17.17 % After 17, G4 ins.: 02*0195_01 zriyaM samuditAH sarve bhaviSyanti narAdhipAH % 2.17.24 % After 24, V1 B D S ins.: 02*0196_01 jarAsaMdho 'pi nRpatir yathoktaM kauzikena tat 02*0196_02 varapradAnam akhilaM prApya rAjyam apAlayat % V1 B D cont.: S (T1 G1-5 M om. lines 1-2; % G6 om. lines 1-3) ins. after 199*: 02*0197_01 nihate vAsudevena tadA kaMse mahIpatau 02*0197_02 jAto vai vairanirbandhaH kRSNena saha tasya vai 02*0197_03 bhrAmayitvA zataguNam ekonaM yena bhArata 02*0197_04 gadA kSiptA balavatA mAgadhena girivrajAt 02*0197_05 tiSThato mathurAyAM vai kRSNasyAdbhutakarmaNaH 02*0197_06 ekonayojanazate sA papAta gadA zubhA 02*0197_07 dRSTvA paurais tadA samyag gadA caiva niveditA % V1 B D further cont.: 02*0198_01 gadAvasAnaM tat khyAtaM mathurAyAM samIpataH % 2.17.25 % After % 25, S ins.: 02*0199_01 hate caiva mayA kaMse sahaMsaDibhake tadA 02*0199_02 jarAsaMdhasya duhitA rodate pArzvataH pituH 02*0199_03 tato vairaM vinirbaddhaM mayA tasya ca bhArata % 2.18.10 % After 10, % T1 G3-5 ins.: 02*0200_01 yeSAm abhimukhI lakSmIs teSAM kRSNa tvam agrataH % 2.18.22 % After 22, S ins.: 02*0201_01 mAdhavaH pANDaveyau ca pratasthur vratadhAriNaH % 2.19.1 % After 1, N1 ins.: 02*0202_01 puSpauSadhiphalopeto dhanadhAnyasamRddhimAn % 2.19.4 % After 4, S ins.: 02*0203_01 yatra dIrghatamA nAma RSiH paramayantritaH % 2.19.8 % After 8c, T1 G2-5 ins.: 02*0204_01 rAjan rAjIvalocana 02*0204_02 puMnAgAnAM nagAnAM ca % 2.19.10 % After 10, V1 B % D ins.: 02*0205_01 evaM prApya puraM ramyaM durAdharSaM samantataH % while S (G6 om. line 1) ins.: 02*0206_01 pANDare vipule caiva tathA vArAhake 'pi ca 02*0206_02 caityake ca girizreSThe mAtaGge ca ziloccaye 02*0206_03 eteSu parvatendreSu sarvasiddhisamAlayAH 02*0206_04 yatInAm AzramAz caiva munInAM ca mahAtmanAm 02*0206_05 vRSabhasya tamAlasya mahAvIryasya vai tathA 02*0206_06 gandharvarakSasAM caiva nAgAnAM ca tathAlayAH 02*0206_07 kakSIvatas tapovIryAt tapodA iti vizrutAH 02*0206_08 puNyatIrthAz ca te sarve siddhAnAM caiva kIrtitAH 02*0206_09 maNez ca darzanAd eva bhadraM hi zivam ApnuyAt % 2.19.13 % After 13, G2 ins.: 02*0207_01 puradvAram apAsya tvam advAreNa pravizya te % 2.19.16 % After 16, Dn (!) D3-6 T1 (D5.6 om. line 1) ins.: 02*0208_01 bhaGktvA bherItrayaM te 'pi caityaprAkAram Adravan 02*0208_02 dvArato 'bhimukhAH sarve yayur nAnAyudhAs tadA % For line 1, T1 subst.: 02*0209_01 ghoranAdaM nadanty ete paracakrAgame sadA 02*0209_02 zrutvA nAdaM mahAghoraM girivrajanivAsinaH % 2.19.19 % S ins. (Cv glosses) after 19: % Dn (!) D4 (transposing the padas!) ins. after 20a % (see variants below): 02*0210_01 dRSTvA tu durnimittaM tad brAhmaNA vedapAragAH % G2 cont.: 02*0211_01 zAntidAnajapair homair devAn aprINayaMs tadA % 2.19.20 % After 20, % Dn (!) D4 ins.: 02*0212_01 tatas tacchAntaye rAjA jarAsaMdhaH pratApavAn % Dn D4 cont.: V1 B2-4.6 D1 ins. after 20ab: D2, % after 20cd: 02*0213_01 dIkSito niyamastho 'sAv upavAsaparo 'bhavat % On the other hand, G2 ins. after 20: 02*0214_01 nIrAjayanti dIpais taM kAlamRtyuharair japaiH 02*0214_02 etasminn eva kAle tu kRSNabhImadhanaMjayAH % 2.19.21 % G2 % ins. after 21ab: 02*0215_01 pazyantaH purasaubhAgyam UrjitAM ca purazriyam % 2.19.22 % After 22a, G2 ins.: 02*0216_01 vipaNiM ratnavAsasAm 02*0216_02 divyanAnApaNAnAM ca % 2.19.24 % After 24ab, S ins.: 02*0217_01 karpUrazRGgaM koSTaM ca saphalaM cAntarApaNe 02*0217_02 vaizyAd balAd gRhItvA te vihRtya ca mahArathAH % 2.19.27 % After 27, S ins.: 02*0218_01 advAreNAbhyavaskandya vivizur mAgadhAlayam % 2.19.28 % After % 28, S ins.: 02*0219_01 bhozabdenaiva rAjAnam Ucus te tu mahArathAH % G2 cont. (with the gloss): 02*0220_01 AyuSmAn bhava saumyeti vaded viprAbhivAdane 02*0220_02 vijayaM bAhujaM brUyAd vaizye naSTa itIrayet 02*0220_03 ArogyaM pAdaje brUyAc chatrau nozabdam Irayet 02*0220_04 rAjadatteSv anarghyeSu na niSedus tadAsane 02*0220_05 pAdenAsanam AkRSya tasminn upavized ripuH 02*0220_06 bhUtale vApy anAstIrNe zatruvezmany ayaM kramaH % 2.19.30 % After 30ab, Dn (!) % D3.4 ins.: 02*0221_01 maunam AsIt tadA pArthabhImayor janamejaya 02*0221_02 teSAM madhye mahAbuddhiH kRSNo vacanam abravIt 02*0221_03 vaktuM nAyAti rAjendra etayor niyamasthayoH 02*0221_04 arvAG nizIthAt paratas tvayA sArdhaM vadiSyataH 02*0221_05 yajJAgAre sthApayitvA rAjA rAjagRhaM gataH 02*0221_06 tato 'rdharAtre saMprApte yAto yatra sthitA dvijAH % After 30, V1 B D1.2 ins.: 02*0222_01 bArhadratho vai rAjendro mahAbalaparAkramaH % 2.19.31 % After 31c, G2 ins.: 02*0223_01 yoSitsaMghagato 'pi vA 02*0223_02 zrutvA samAgatAn viprAn % 2.19.33 % After 33ab, % G2 ins.: 02*0224_01 satvaM tejo balaM dhairyaM gAmbhIryam iva mUrtimAn % After 33, K3 Dn2 D4 ins. (cf. 226*): 02*0225_01 rAjan viddhy atithIn asmAn arthino dUram AgatAn 02*0225_02 tan naH prayaccha bhadraM te yad vayaM kAmayAmahe 02*0225_03 kiM durmarSaM titikSUNAM kim akAryam asAdhubhiH 02*0225_04 kim adeyaM vadAnyAnAM kaH paraH samadarzinAm 02*0225_05 yo 'nityena zarIreNa satAM geyaM yazo dhruvam 02*0225_06 nAcinoti svayaM kalpaH sa vAcyaH zocya eva saH 02*0225_07 harizcandro rantideva uJchavRttiH zibir baliH 02*0225_08 vyAdhaH kapoto bahavo hy adhruveNa dhruvaM gatAH % 2.19.36 % After 36, K3 Dn2 D4 ins. (cf. 225*): 02*0226_01 svarair AkRtibhis tAMs tu prakoSThair jyAhatair api 02*0226_02 rAjanyabandhUn vijJAya dRSTapUrvAn acintayat 02*0226_03 rAjanyabandhavo hy ete brahmaliGgAni bibhrati 02*0226_04 dadAmi bhikSitaM tebhya AtmAnam api dustyajam 02*0226_05 baler na zrUyate kIrtir vitatA dikSu sarvataH 02*0226_06 aizvaryAd bhraMzitaz cApi vipravyAjena viSNunA 02*0226_07 zriyaM jihIrSatendrasya viSNave dvijarUpiNe 02*0226_08 jAnann api mahIM prAdAd vAryamANo 'pi daityarAT 02*0226_09 vijitA brAhmaNArthAya ko nv arthaH kSatrabandhunA 02*0226_10 dehena tapamAnena neheta vipulaM yazaH 02*0226_11 ity udAramatiH prAha kRSNArjunavRkodarAn 02*0226_12 he viprA vrIyatAM kAmo dadAmy AtmA ziro 'pi ca % 2.19.37 % After 37ab, % G2 ins.: 02*0227_01 harim indraM samIraM ca lIlAmAnuSavigrahAn % 2.19.39 % After 39ab, G2 ins.: 02*0228_01 kRtazmazrumukhA raktA raktatIkSNanakhAGkurAH 02*0228_02 raktoSNISadharA raktadantapaGktivirAjitAH % 2.19.40 % After 40ab, T1 G4.5 ins.: 02*0229_01 kSatriyA eva loke 'smin viditA mama sarvazaH % After 40, G2 ins.: 02*0230_01 iyaM vasumatI satyaM satyarUpA mahIkSitaH 02*0230_02 satye sthito vadet satyam anyathA vinaziSyati % 2.19.41 % After 41c, G2 ins.: 02*0231_01 praveSTavyaM ripor gRham 02*0231_02 so 'haM na bhavatAM zatrur brAhmaNA mama devatAH 02*0231_03 atADayata kiM bherIr yuddhasaMnAhalakSaNAH 02*0231_04 yUyaM mayA na yoddhavyA % 2.19.45 % B1.4 D1.2 G3 ins. after 44: B2.3.5.6 Dn D3-6, % after krsna u.: 02*0232_01 snAtakAn brAhmaNAn rAjan viddhy asmAMs tvaM narAdhipa % 2.20.1 % Before the ref., G2 ins.: 02*0233=00 vaizaMpAyanaH 02*0233_01 evam ukto bhagavatA bRhadrathasuto balI 02*0233_02 Atmany autsukam Alokya kRSNam Aha nRpottamAH % 2.20.3 % After 3, % G2 ins.: 02*0234_01 kSatriyA eva loke 'smin viditaM mama sarvazaH % 2.20.5 % After 5ab, V1 B % D G3 ins.: 02*0235_01 nAnyaM dharmaM prazaMsanti ye ca dharmavido janAH 02*0235_02 tasya me 'dya sthitasyeha svadharme niyatAtmanaH % 2.20.9 % After 9, T1 % G2-5 M1 ins.: 02*0236_01 tasmAd adyopagacchAmas tava bArhadrathe 'ntikam % 2.20.11 % After 11, % V1 B D ins.: 02*0237_01 yasyAM yasyAm avasthAyAM yad yat karma karoti yaH 02*0237_02 tasyAM tasyAm avasthAyAM tat phalaM samavApnuyAt % 2.20.17 % After 17, G3 ins.: 02*0238_01 yena sarvAn parAjitya vijayas tv abhipAditaH % 2.20.23 % After 23, B5 Dn D3-6 ins.: 02*0239_01 anayor mAtuleyaM ca kRSNaM mAM viddhi te ripum % 2.20.31 % After 31, D3-5 ins.: 02*0240_01 nizazvAsa jarAsaMdho diSTaM saMcintayaMs tadA % 2.21.2 % After 2, K2 ins. % (cf. 242*): 02*0241_01 tvayA mAyAvinA kRSNa na yotsye 'haM kadA cana 02*0241_02 bhayena me yojitAnAM yadUnAM ca palAyataH 02*0241_03 arjuno na bhaved yoddhA na ca tulyabalo mama 02*0241_04 bhImaH kSaNaM kSaNArdhaM vA kSamaH syAd iti me puraH % 2.21.3 % After % 3, D4 ins. (cf. 241*): 02*0242_01 na tvayA bhIruNA yotsye yudhi viklavacetasA 02*0242_02 mathurAM svapurIM tyaktvA samudraM zaraNaM gataH 02*0242_03 ayaM tu vayasAtulyo nAtisattvo na me samaH 02*0242_04 arjuno no bhaved yoddhA bhImas tulyabalo mama 02*0242_05 ity uktvA bhImasenAya pradAya mahatIM gadAm 02*0242_06 dvitIyAM svayam AdAya nirjagAma purAd bahiH % B2-4.6 D ins. after 3 (D2, after 4; D4, after % 242*): B5, after 4ab: 02*0243_01 AdAya rocanAM mAlAM mAGgalyAny aparANi ca % 2.21.4 % After 4ab, B5 ins. 243*; while % S ins. (in G3 line 2 damaged): 02*0244_01 arjunaM vAsudevaM ca varjayAm Asa mAgadhaH 02*0244_02 matvA devaM gopa iti bAlo 'rjunam iti sma ha % 2.21.7 % After 7, % K3 ins.: 02*0245_01 kSetrodaye tataH kRSNa bAlo 'yam anujo 'rjunaH % 2.21.12 % After 12ab, K4 reads 16cd; % while S (G4 om.) ins.: 02*0246_01 anyonyaM tau karatalair yodhayAm Asatur bhRzam % After 12, % S (except G4) ins.: 02*0247_01 zirobhir iva tau meSau vRkSair iva nizAcarau 02*0247_02 padair iva zubhAv azvau tuNDAbhyAM tittirAv iva % 2.21.15 % After 15, S ins.: 02*0248_01 tato bhImaM jarAsaMdho jaghAnorasi muSTinA 02*0248_02 bhImo 'pi taM jarAsaMdhaM vakSasy abhijaghAna ha % 2.21.17 % After 17ab, S ins.: 02*0249_01 tadA tad yuddham abhavad dinAni daza paJca ca % After % 17, S ins.: 02*0250_01 ghoraM vismApanakaram abhUt paJcadaze 'hani % 2.21.18 % After 18ab, K3 ins.: 02*0251_01 gAtraM gAtreNa saMpIDya vizrAmam agamad dvayoH 02*0251_02 vAyunA hy amRtazvAsAd ApyAyata vRkodaraH % 2.21.19 % After 19, K2.3 ins.: 02*0252_01 samayuddhe nRNAM madhyAt pATayan bodhayann iva % while Dn2 (!) D4 ins.: 02*0253_01 zatror janmamRtI vidvAJ jIvitaM ca jarAkRtam 02*0253_02 pArtham ApyAyayan svena tejasAcintayad dhariH 02*0253_03 saMcintyArivadhopAyaM bhImasyAmoghadarzanaH 02*0253_04 darzayAm Asa viTapaM pATayann iva saMjJayA % 2.22.4 % After 4, Dn2 (!) D4 ins.: 02*0254_01 bale tubhyaM mahAbAho tam imaM jahi mAgadham % Dn2 (!) D4 cont.: S ins. after 4: 02*0255_01 tavaiSa vadhyo durbuddhir jarAsaMdho mahArathaH 02*0255_02 ity antarikSe tv azrauSaM yadA vAyur apohyate 02*0255_03 gomante parvatazreSThe yenaiSa parimokSitaH 02*0255_04 baladevabhujaM prApya ko 'nyo jIveta mAgadhAt 02*0255_05 tad asya mRtyur vihitas tvad Rte na mahAbala 02*0255_06 vAyuM cintya mahAbAho jahi tvaM magadhAdhipam 02*0255_07 evam uktas tadA bhImo manasA cintya mArutam 02*0255_08 janArdanaM namasyaiva pariSvajya ca phalgunam % 2.22.6 % After 6, Dn (!) D4.5 ins.: 02*0256_01 kare gRhItvA caraNaM dvedhA cakre mahAbalaH % 2.22.7 % After 7, K2.3 D6 ins.: 02*0257_01 sa vAmapAdaM saMkRSya gRhItvA dakSiNe mahe 02*0257_02 dvidhA cakAra taM pArtho jarAsaMdhaM mahAbalam % 2.22.9 % After 9, Dn2 (!) D4 ins.: 02*0258_01 gRhItvA pAdayoH zatruM pAtayAm Asa bhUtale 02*0258_02 ekaM pAdaM padAkramya dorbhyAm anyaM pragRhya ca 02*0258_03 gudataH pATayAm Asa zAkhAm iva mahAgajaH 02*0258_04 ekapAdoruvRSaNakaTihRtpRSThanAsike 02*0258_05 ekabAhvakSibhrUkarNe zakale dadRzuH prajAH % 2.22.13 % After 13, G3 % ins.: 02*0259_01 uSTrANAM zatasAhasraM vAhayitvA dhanaM bahu 02*0259_02 mahArhANi ca ratnAni rajataM kAJcanaM tathA 02*0259_03 sahadevaM pratiSThApya svAdhInaM ca girivraje 02*0259_04 caturaGgabalaiH sArdhaM nirjagAma girivrajAt % 2.22.16 % After 16, % S (T1 om.) ins.: 02*0260_01 evam etau mahAbAhU tadA duSkarakAriNau 02*0260_02 kRSNapraNItau loke 'smin rathe ko draSTum arhati 02*0260_03 ity avocan vrajantaM taM jarAsaMdhapurAlayAH 02*0260_04 vAsudevaM narazreSThaM yuktaM vAtajavair hayaiH % 2.22.41 % N1 V1 B D ins. after 41ab: % S, after 262*: 02*0261_01 Adade 'sya mahArhANi ratnAni puruSottamaH % After 41c, S ins.: 02*0262_01 sahadevaM janArdanaH 02*0262_02 magadhAnAM mahIpAlaM % 2.22.42 % After 42, B Dn D1.2.4 ins.: 02*0263_01 abhiSikto mahAbAhur jArAsaMdhir mahAtmabhiH % while S ins.: 02*0264_01 pArthAbhyAM sahitaH kRSNaH sarvaiz ca vasudhAdhipaiH 02*0264_02 yathAvayaH samAgamya visasarja narAdhipAn 02*0264_03 visRjya sarvAn nRpatIn rAjasUye mahAtmabhiH 02*0264_04 AgantavyaM bhavadbhis tu dharmarAjapriyepsubhiH 02*0264_05 evam uktvA mAdhavena sarve te vasudhAdhipAH 02*0264_06 evam astv iti cApy uktvA sametAH parayA mudA 02*0264_07 bhImArjunahRSIkezAH prahRSTAH prayayuH saha 02*0264_08 ratnAny AdAya bhUrINi jvalanto ripusUdanAH % 2.22.53 % After 53, S ins.: 02*0265_01 pANDavair anudhAvadbhir yudhiSThirapurogamaiH 02*0265_02 harSeNa mahatA yuktaH prApya cAnuttamaM yazaH 02*0265_03 jagAma hRSTaH kRSNas tu punar dvAravatIM purIm % 2.23.1 % After the % ref., S ins.: 02*0266_01 RSes tad vacanaM cintya nizazvAsa yudhiSThiraH 02*0266_02 dharmaM dharmabhRtAM zreSThaH kartum icchan paraMtapaH 02*0266_03 tasyeGgitajJo bIbhatsuH sarvazastrabhRtAM varaH 02*0266_04 saMvivartayiSuH kAmaM pAvakAt pAkazAsaniH % 2.23.4 % After 4ab, G3 ins.: 02*0267_01 sarve vAyupravegAz ca sarvAlaMkArabhUSitAH % 2.23.10 % After 10, V1 B D % (D3 om.) ins.: 02*0268_01 AsIt paramayA lakSmyA suhRdgaNavRtaH prabhuH % 2.23.12 % After 12, S ins.: 02*0269_01 avApya rAjA rAjyArdhaM kuntIputro yudhiSThiraH 02*0269_02 mahattve rAjazabdasya manaz cakre mahAmanAH 02*0269_03 tadA kSatraM viditvAsya pRthivIvijayaM prati 02*0269_04 amarSAt pArthivendrAs te taM sameyur yuyutsavaH 02*0269_05 tat sametya bhuvaH kSatraM rathanAgAzvapattimat 02*0269_06 abhyayAt pArthivaM jiSNuM moghIkartuM janAdhipa 02*0269_07 tat pArthaH pArthivaM kSatraM yuyutsuH paramAhave 02*0269_08 pratyudyayau mahAbAhus tarasA pAkazAsaniH 02*0269_09 tad bhagnaM pArthivaM kSatraM pArthenAkliSTakarmaNA 02*0269_10 vAyuneva ghanAnIkaM moghIbhUtaM yayau dizaH 02*0269_11 taj jitvA pArthivaM kSatraM samare paravIrahA 02*0269_12 yayau tadA vaze kartum udIcIM pANDunandanaH % 2.23.13 % S ins. after 13 (G2, after line 9 of % 269*): 02*0270_01 tenaiva sahitaH prAyAj jiSNuH sAlvapuraM prati 02*0270_02 sa sAlvapuram AsAdya sAlvarAjaM dhanaMjayaH 02*0270_03 vikrameNogradhanvAnaM vaze cakre mahAmanAH 02*0270_04 taM pArthaH sahasA jitvA dyumatsenaM dhanezvaram 02*0270_05 kRtvAnusainikaM prAyAt kaTadezam ariMdamaH 02*0270_06 tatra pApajitaM jiSNuH sunAbhaM vasudhAdhipam 02*0270_07 vikrameNa vaze kRtvA kRtavAn anusainikam % 2.23.16 % After 16ab, T1 G3-5 % ins.: 02*0271_01 tAn sarvAn ajayat pArtho dharmarAjapriyepsayA % 2.23.20 % After 20ab, G3 ins.: 02*0272_01 caturaGgabalaiH sArdhaM bhagadattaH parAjitaH 02*0272_02 pArthasAyakanunnas tu vihvalAGgo bhRzAturaH % 2.23.24 % After 24ab, S1 Dn D3-5 % ins.: 02*0273_01 dharmajJaH satyasaMdhaz ca yajvA vipuladakSiNaH % 2.23.26 % After 26, S ins.: 02*0274_01 sa tatra satkRtas tena mAsam uSya dhanaMjayaH 02*0274_02 udakprAcyAM vinirjitya prAyAd rAmagiriM prati 02*0274_03 tato rAmagiriM jitvA tathA bhuvanaparvatam 02*0274_04 anyAn api vaze cakre tarasA pAkazAsaniH % 2.24.1 % After the ref., V1 B % D ins.: 02*0275_01 evam uktaH pratyuvAca bhagadattaM dhanaMjayaH 02*0275_02 anenaiva kRtaM sarvaM bhaviSyaty anujAnatA % 2.24.8 % After 8, T1 G4.5 ins.: 02*0276_01 upacAracchalenAsau pradadau saMcitAn vasUn 02*0276_02 arbudaM kuJjarANAM ca nyarbudaM vAjinAM tathA 02*0276_03 tatas tenaiva sahitaH kaulUtena dhanaMjayaH % 2.24.14 % After 14cd (in marg.), D5 cont. % (marg. sec. m.): 02*0277_01 mahatA tatra sainyena pramathyat kurunandanaH 02*0277_02 urasAvalinaM caiva romANaM ca raNe 'kSipat % 2.24.15 % After % 15a, T1 G3-5 ins.: 02*0278_01 senAbinduM ca tatpure 02*0278_02 nyadhApayad ameyAtmA % 2.24.22 % T1 G2.4 (om. line 4).5.6 M2 ins. after % 22: G1, after 23: 02*0279_01 yavanAMz ca mahArAja zakAMz ca vyajayad yudhi 02*0279_02 kirAtAn sabhayAn kharvAn khalAn kAcAn bahuvRtAn 02*0279_03 nIrAn utpAsikAMz caiva mlecchAMz cAnyAn sahasrazaH 02*0279_04 tAn sarvAn ajayat pArtho dharmarAjapriyepsayA % 2.24.26 % After 26, N (D3 om.) ins.: 02*0280_01 javanAn AzugAMz caiva karArthaM samupAnayat % On the other hand, S (G3 om.) ins. after 26: 02*0281_01 tataH sa jitvA bIbhatsur bhArataM varSakaM tadA 02*0281_02 anyAn vai divyavarSAMz ca jitavAn kulaparvatAn 02*0281=02 janamejayaH 02*0281_03 kathaM sa jitavAn pArtho divyAn varSAn saparvatAn 02*0281_04 AnupUrvyAc ca me zaMsa nAmabhiH saha vai dvija 02*0281=04 vaizaMpAyanaH 02*0281_05 sa jitvA bhArataM varSaM balAd rAjA dhanaMjayaH 02*0281_06 dasyUMz cApy ajayat sarvAn kukSau himavato balAt % 2.25.7 % After 7ab, S ins.: 02*0282_01 vidyAdharagaNAMz caiva yakSendrAMz ca vinirjayan 02*0282_02 tatra lebhe mahAtmA vai vAso divyam anuttamam 02*0282_03 kiMnaradrumapatrAMz ca tatra kRSNAjinAn bahUn 02*0282_04 yAjJIyAMs tAMs tadA divyAMs tatra lebhe dhanaMjayaH % 2.25.14 % After 14, T1 % G3-5 ins.: 02*0283_01 kRSNasya zAsanAc caiva pArthivatvaM cikIrSati % 2.25.15 % After 15, % G1.6 ins.: 02*0284_01 no cet kRSNena sahito yodhayiSyAmi pAlakAH % 2.25.17 % After 17ab, T1 G5 ins.: 02*0285_01 sudarzanadvIpam idaM kArtsnyena bharatarSabhaH % 2.25.20 % After 20, V1 B D T1 % G3 ins.: 02*0285_01 dharmarAjAya tat pArtho dhanaM sarvaM savAhanam 02*0285_02 nyavedayad anujJAtas tena rAjJA gRhAn yayau % 2.26.2 % After 2ab, V1 B D M2 ins.: 02*0286_01 hastyazvarathapUrNena daMzitena pratApavAn % 2.26.3 % After 3, T1 % G (except G2) ins.: 02*0287_01 kiM cit karaM samAdAya videhAnAM puraM yayau % 2.26.6 % After 6ab, T1 G1.3.5.6 ins.: 02*0288_01 balaM sarvam avaSTabhya paricakrAma maNDalam 02*0288_02 pothayitvA puraM sarvaM suvarmANaM tato 'jayat % 2.27.12 % After 12, % N1 Dn (!) ins.: 02*0289_01 zakAMz ca barbarAMz caiva ajayac chadmapUrvakam % 2.27.17 % After 17, % S1 ins. (a v.l. of 16cd): 02*0290_01 tair eva sahitaH sarvaiH karNaM cApy ajayat prabhuH % while G1.6 ins.: 02*0291_01 zizupAlena sahitas taM vinirjitya pANDavaH % 2.27.20 % After 20ab, G1.5.6 ins.: 02*0292_01 idAnIM vRSNivIryeNa na yotsyAmIti pauNDrakaH 02*0292_02 kRSNasya bhujasaMtrAsAt karam Azu dadau nRpaH % 2.27.22 % After 22, % G1 ins.: 02*0293_01 aGgAnAm adhipaM caiva kAliGgAnAm athezvaram % 2.27.23 % After 23, G1 (om. lines 1 and 3).3-5 ins.: 02*0294_01 kirAtAn puruSAdAMz ca karNapravaraNAn api 02*0294_02 ye ca kAkamukhA nAma nararAkSasayonayaH 02*0294_03 kirAtAMs tRNamUlAMz ca kirAtAn oSThakarNikAn % 2.28.5 % For 4c-5d, G1 subst.: 02*0295_01 zreNim antam atho jitvA gozRGge 'tha paTaccarAn % 2.28.8 % After 8, G1 ins.: 02*0296_01 bhagadattaM mahAbAhuH kSatriyaM narakAtmajam 02*0296_02 arjunAya karaM dattaM zrutvA tatra nyavartata % V1 B1-5 D S ins. after 8 (G1, after 296*): 02*0297_01 sekAn aparasekAMz ca vyajayat sumahAbalaH % 2.28.13 % After 13, % G1 ins.: 02*0298_01 cakre bhAratazArdUla bahurUpatvam AsthitaH % 2.28.17 % V1 B D ins. after 17 (V1 B1 [marg.].5 % D3.5 transp. 17 and the first two lines of 299*; % D3.5 repeating the two lines in their proper place): 02*0299_01 nIlasya rAjJo duhitA babhUvAtIva zobhanA 02*0299_02 sAgnihotram upAtiSThad bodhanAya pituH sadA 02*0299_03 vyajanair dhUyamAno 'pi tAvat prajvalate na saH 02*0299_04 yAvac cArupuTauSThena vAyunA na vidhUyate 02*0299_05 tataH sa bhagavAn agniz cakame tAM sudarzanAm % 2.28.18 % After 18, Dn2 (!) ins.: 02*0300_01 cakame tAM varArohAM kanyAm utpalalocanAm % 2.28.20 % After % 20ab, V1 B D (D6 marg. sec. m.) G3 ins.: 02*0301_01 tataH kAlena tAM kanyAM tathaiva hi tadA nRpaH 02*0301_02 pradadau viprarUpAya vahnaye zirasA nataH 02*0301_03 pratigRhya ca tAM subhrUM nIlarAjJaH sutAM tadA % 2.28.29 % After 29ab, V1 B D ins. a % passage given in App. I (No. 14). On the other % hand, S ins. after 29ab a somewhat different % version of the first four lines of that passage: 02*0302_01 citrabhAnuH surezaz ca analas tvaM vibhAvasuH 02*0302_02 agnir duHsparzanaz cAsi hutAzo jvalanaH zikhI 02*0302_03 vaizvAnaras tvaM piGgeza bhUritejAH plavaMgamaH 02*0302_04 kumArasUnur bhagavAn rukmagarbho hiraNyakRt % 2.28.33 % G1.3 % (om. line 3) ins. after 33ab: G6, after 34ab: 02*0303_01 devadevasya kRSNasya viSNor amitatejasaH 02*0303_02 bhujam Azritya yajJaM taM cikIrSuM pANDunandanam 02*0303_03 jAnAmi sahadevAdya kRtArtho yAhi sAMpratam % 2.28.36 % After % 36ab, V1 B D (except D1.6) ins.: 02*0304_01 pAvakasyAjJayA cainam arcayAm Asa pArthivaH % 2.28.44 % For % 44, G1 (which om. 45a-47b) subst.: 02*0305_01 niSAdAn ajayat tatra sAgaramlecchayonijAn % 2.28.45 % After 45ab, Dn1 (marg.) % ins.: 02*0306_01 ye caikapAdA manujA vRkSakoTarazAyinaH % 2.28.47 % After 47, S (G1 om. line 1) ins.: 02*0307_01 bhRgukacchaM gato dhImAn daNDenAmitrakarzanaH 02*0307_02 barbarAn pArazAn anyAn dvIpavAsAn vaze vazI 02*0307_03 tUlakAn daradAMz cAnyAn sindhurAn vanavAsinaH 02*0307_04 azmakAn mUlakAMz caiva vidarbhAMz ca mahAbalAn 02*0307_05 dUtair eva vaze cakre kare ca vinivezya saH % G1 cont.: 02*0308_01 tataH kusRtivItajJAn dakSiNApathavAsinaH 02*0308_02 ajayat saMyuge tatra dharmamArgeNa pANDavaH % 2.28.48 % After 48ab, S (G1 om. line 1 and % transp. lines 2-3 and 4-5) ins.: 02*0309_01 siMhaladvIpakAn anyAn dUtaiz cakre vaze balAt 02*0309_02 ghaTotkacaM mahAbAhuM rAkSasaM ghoradarzanam 02*0309_03 AgamyatAm iti prAha dharmarAjasya zAsanAt 02*0309_04 sarvasvaM karam AdAya tair eva sahito nRpaH 02*0309_05 uttaraM tIram AsAdya sAgarasyormimAlinaH % G1 cont.: 02*0310_01 sa rAkSasaparIvAras taM praNamyAzu saMsthitaH % 2.28.49 % After 49, T1 G2-6 (G2.6 om. % lines 4-5 and 8-10) ins.: 02*0311_01 kAnanadvIpakAMz caiva tarasAtItya cAhave 02*0311_02 tAmraparNIM tato gatvA kanyAtIrtham atItya ca 02*0311_03 dakSiNAM ca dizaM sarvAM vijitya kurunandana 02*0311_04 sahadevas tato rAjan mantribhiH saha tatra vai 02*0311_05 saMpradhArya mahAbAhuH sacivair buddhimattaraiH 02*0311_06 cintayAm Asa kauravyo bhrAtRputraM ghaTotkacam 02*0311_07 tataz cintitamAtras tu rAkSasaH pratyadRzyata 02*0311_08 atidIrgho mahAbAhuH sarvAbharaNabhUSitaH 02*0311_09 abhivAdya tato rAjan sahadevaM ghaTotkacaH 02*0311_10 prahvaH kRtAJjalis tasthau kiM kAryam iti cAbravIt 02*0311_11 taM meruzikharAkAram AgataM pANDunandanaH % 2.28.51 % After 51, N1 ins.: 02*0312_01 bibhISaNo mahAtman yad IpsitaM karavANy aham % 2.28.53 % G3 itself ins. after 53ab: 02*0313_01 prItimAn abhavad dRSTvA ratnaughaM taM ca pANDavaH % 2.28.54 % After 54, S ins.: 02*0314_01 ratnasAram upAdAya yayau saha nizAcaraiH 02*0314_02 indraprasthaM vivezAtha kampayann iva medinIm 02*0314_03 dRSTvA yudhiSThiraM rAjan sahadevaH kRtAJjaliH 02*0314_04 prahvo 'bhivAdya tasthau sa pUjitaz caiva tena vai 02*0314_05 laGkAprAptAn dhanaughAMz ca dRSTvA tAn durlabhAn bahUn 02*0314_06 prItimAn abhavad rAjA vismayaM paramaM yayau % 2.28.55 % After 55ab, S (G3 om.) % ins.: 02*0315_01 koTIsahasram adhikaM hiraNyasya mahAtmanaH 02*0315_02 vicitrAMs tu maNIn ratnAn gojAvimahiSAMs tathA % 2.29.6 % After 6ab, V1 % B2 (om. line 1).3-6 D (except D6) ins.: 02*0316_01 AkrozaM caiva rAjarSiM tena yuddham abhUn mahat 02*0316_02 tAn dazArNAn sa jitvA ca pratasthe pANDunandanaH % On the other hand, S ins. after 6ab: 02*0317_01 liliTAn pATanAMz caiva dUtair eva jigAya tAn % 2.29.10 % After 10ab, B2 ins.: 02*0318_01 ratnAkaram amitraghnaM tathA vellAtaTaM punaH % while T G2 (om. line 1).3-5.6 (om. line 1) ins.: 02*0319_01 tathA siMhanadaM caiva tathaivAparapattanAn 02*0319_02 dUtair eva vaze cakre nakulaH kulanandanaH % 2.29.11 % After 11, T1 G2-6 % ins. (cf. 2.28.49): 02*0320_01 araNaM caiva romaM ca yavanAnAM purANi ca 02*0320_02 lambAnudezajAMz caiva bandhakAMz ca narottama 02*0320_03 dUtair eva vaze cakre karaM cainAn adApayat % 2.29.12 % After 12ab, B2.3 ins.: 02*0321_01 dUtaM dharmavidaM zAntaM vAgminaM zucim uttamam % while D5 ins.: 02*0322_01 sa cApi yojayAm Asa vAsudevAya bhArata % 2.30.3 % After 3a, % S (G1 om. line 3) ins.: 02*0323_01 nIrujA nirupadravAH 02*0323_02 svAdusasyA ca pRthivI bahupuSpaphaladrumA 02*0323_03 brAhmaNA yajJasaMtAnAH % 2.30.5 % After 5, S (except G1) ins. % (equivalent of st. 6, q.v.): 02*0324_01 manastuSTiM kathaM gacched ity evamanaso narAH 02*0324_02 sarvAtmanA priyANy eva kartuM samupacakramuH % 2.30.7 % After 7, V1 B D1-6 ins. (in D1 % deleted later; in D6 added marg.): 02*0325_01 sarveSAM bhUmipAlAnAM zreSThaH sa ca mahIpatiH % 2.30.11 % After 11, G1 ins.: 02*0326_01 pradhAnaH sarvalokAnAM bhojavRSNyandhakAgraNIH % 2.30.14 % After 14, % N (except N1) ins.: 02*0327_01 pUrNam ApUrayaMs teSAM dviSacchokAvaho 'bhavat % 2.30.15 % After 15ab, G1 ins.: 02*0328_01 atha sarve samutthAya kAJcanAsanam AdaduH % 2.30.30 % After 30ab, K4 ins.: 02*0329_01 sUtAz ca sahitAH sarve zucayo mRSTakuNDalAH % while S ins.: 02*0330_01 samIko dhvajasenaz ca paJca sArathipuMgavAH % After 30, G3 ins.: 02*0331_01 upasthitAn sarvakAmAn sugandhikanakaprabhAn % 2.30.34 % G1.5 ins. after 34ab: T1 G2.4.6 M (all of % which om. 34ab) ins. after 33: 02*0332_01 mUrtimAn sAmavedo 'tha vedavedAGgapAragaH % 2.30.36 % After 36, S ins.: 02*0333_01 svayaM ca bhagavAMs tatra ziSyaiH sarvaiH puraskRtaH 02*0333_02 kRSNadvaipAyano rAjan sadasyam akarot prabhuH % 2.30.39 % After the colophon, M2 ins.: 02*0334=00 vaizaMpAyanaH 02*0334_01 sahadevaM tadA prAha mantriNaM kurusattamaH 02*0334_02 uvAca rAjA kaunteyo vacanaM vacanakSamam % 2.30.42 % After 42, M1 % reads 53-54; while Dn (!) D1.6 ins.: 02*0335_01 tathAparAn api narAn AtmanaH zIghragAminaH % and finally T1 G1.3.5 ins.: 02*0336_01 dUtAs te vAhanair jagmU rASTrANi subahUni ca % 2.30.43 % After 43, S % (G1 om.) ins.: 02*0337_01 jyeSThAmUle amAvasyAM mahAjanasamAvRtaH 02*0337_02 rauravAjinasaMvIto navanItAktadehavAn % 2.30.53 % After 53, G2.3.5.6 M2 ins.: 02*0338_01 bAhlIkAya saputrAya bhUrizravasabhISmayoH % 2.31.1 % After the ref., S ins.: 02*0339_01 tata AmantritA rAjan rAjAnaH satkRtAs tadA 02*0339_02 purebhyaH prayayuH svebhyo vimAnebhya ivAmarAH % After 1ab, S ins.: 02*0340_01 prayataH prAJjalir bhUtvA bhAratAn Anayat tadA % 2.31.3 % After 3ab, S (G1 om.) ins.: 02*0341_01 bahu vittaM samAdAya vividhAH pArthivA yayuH % 2.32.1 % After the ref., S ins.: 02*0342_01 tatas tv AjJApayAm Asa pANDavo 'rinibarhaNaH 02*0342_02 sahadevaM kuruzreSThaM mantriNaz caiva sarvazaH 02*0342_03 asmin kratau yathoktAni yajJAGgAni dvijAtibhiH 02*0342_04 adhiyajJAMz ca saMbhArAn dhaumyoktAn bharatarSabha 02*0342_05 sarvam Anaya naH kSipraM sahadeva yathAtatham 02*0342_06 indraseno vizokaz ca rukmaz cArjunasArathiH 02*0342_07 annAdye vyApRtAH santu sahadeva tavAjJayA 02*0342_08 upArjitAn sarvakAmAn sugandharasamizritAn 02*0342_09 manoharAn prItikarAn annAdye 'rthe susaMskRtAn % After line 6, G4 M2 ins.: 02*0343_01 samIko dhvajasenaz ca paJcasArathipuMgavAH % 2.32.4 % After 4a, S ins.: 02*0344_01 yuyutsuM samayojayat 02*0344_02 paGktyAropaNakArye tu ucchiSTApanaye punaH 02*0344_03 bhojanAvekSaNe caiva % 2.32.5 % After 5, K3 ins.: 02*0345_01 tatrAnvatiSThatAM rAjA vRddhau paramasaMmatau % 2.32.8 % After 8, T1 G1.6 ins.: 02*0346_01 kuntI mAdrI ca gAndhArI strINAM kurvantu cArcanam 02*0346_02 anyAH sarvAH snuSAs tAsAM saMdezaM yAntu mA ciram 02*0346_03 tiSThet kRSNAntike so 'yam arjunaH kAryasiddhaye % On the other hand, Dn ins. % after 8: D5 (marg. sec. m.), after 9ab: 02*0347_01 caraNakSAlane kRSNo brAhmaNAnAM svayaM hy abhUt % while D3 ins.: 02*0348_01 karNaH kozagRhAdhIzaz cAyavyayasamIkSakaH % 2.33.30 % S ins. after 30 % (G4, which om. 30cd with lines 1-2 of the foll. % passage, ins. after 30ab): 02*0349_01 gAm arghyaM madhuparkaM cApy AnIyApAharat tadA 02*0349_02 caraNAv aspRzac chaureH sahadevo vizAM pate 02*0349_03 kezavaz cApy upAghrAya mUrdhni zastrabhRtAM varaH 02*0349_04 sahadevam athovAca kaccid vaH kuzalaM gRhe % G1.3-6 (G4 om. line 2) cont.: 02*0350_01 so 'pi taM tu tathety Aha sarvaM nanu tavAjJayA 02*0350_02 etasminn antare rAjann idam AsId athAdbhutam % G1.3-6 cont.: T1 G2 M ins. after 349*: 02*0351_01 tAM dRSTvA kSatriyAH sarve pUjAM kRSNasya bhUyasIm 02*0351_02 saMprekSyAnyonyam AsInA hRdayais tAm adhArayan % 2.33.32 % After 32, S (T1 om. lines 1-4; G2 om. line 8; % G4 M2 om. lines 2-3 and 5-8; G5 om. lines 2-3 % and 8) ins.: 02*0352_01 teSAm AkArabhAvajJaH sahadevo na cakSame 02*0352_02 mAninAM balinAM rAjJAM puraH saMdarzite pade 02*0352_03 puSpavRSTir mahaty AsIt sahadevasya mUrdhani 02*0352_04 janmaprabhRti vRSNInAM sunIthaH zatrur abravIt 02*0352_05 praSTA viyonijo rAjA prativaktA nadIsutaH 02*0352_06 pratigrahItA gopAlaH pradAtA ca viyonijaH 02*0352_07 sadasyA mUkavat sarve Asate 'tra kim ucyate 02*0352_08 ity uktvA sa vihasyAzu pANDavaM punar abravIt 02*0352_09 atipazyasi vA sarvAn na vA pazyasi pANDava 02*0352_10 tiSThatsv anyeSu pUjyeSu gopam arcitavAn asi 02*0352_11 ete caivobhaye tAta kAryasya tu vinAzake 02*0352_12 atidRSTir adRSTir vA tayoH kiM tvaM samAsthitaH % 2.34.10 % After 10ab, % G1.3.5 ins.: 02*0353_01 na snAtako na jAmAtA kathaM kRSNo 'rcitas tvayA % 2.34.15 % After 15, K4 V1 % B D (D4 om.) G3 ins.: 02*0354_01 jarAsaMdhaM mahAtmAnam anyAyena durAtmavAn % 2.34.17 % S Cv ins. after 17ab (G1, which om. % 16c-17b, ins. after 16ab): 02*0355_01 rAjJAM tu madhye pUjAM te kRtavanto garIyasIm % 2.35.12 % After 12ab, G1 ins.: 02*0356_01 yasya rAjan prabhAvajJAH purA sarve ca rakSitAH % 2.35.17 % After 17ab, K4 V1 B D ins.: 02*0357_01 vaizyAnAM dhAnyadhanavAJ zUdrANAm eva janmataH % 2.35.25 % K2.4 B1 (marg.) Dn D1.2.4.5 ins. after 25: S1 % K1.3 D3.6 (which all om. 25) ins. after 24: B3 T1 % ins. after 23: B4, after 21: 02*0358_01 agnihotramukhA vedA gAyatrI chandasAM mukham 02*0358_02 rAjA mukhaM manuSyANAM nadInAM sAgaro mukham 02*0358_03 nakSatrANAM mukhaM candra Adityas tejasAM mukham 02*0358_04 parvatAnAM mukhaM merur garuDaH patatAM mukham 02*0358_05 UrdhvaM tiryag adhaz caiva yAvatI jagato gatiH 02*0358_06 sadevakeSu lokeSu bhagavAn kezavo mukham % On the other hand, T1 G1.3.4 (om. line 1).5.6 % ins. after 25: 02*0359_01 eSa rudraz ca sarvAtmA brahmA caiSa sanAtanaH 02*0359_02 akSaraH kSararUpeNa mAnuSatvam upAgataH % 2.36.2 % After 2ab, S (G4 om.) ins.: 02*0360_01 sarvalokezvaraM kRSNaM vijJAya puruSottamam % After 2cd, G1-3 M1 % ins.: 02*0361_01 kSipraM yuddhAya niryAtu zaktaz ced atra me yudhi % 2.36.3 % After 3, Dn (!) % D4 ins.: 02*0362_01 sa eva hi mayA vadhyo bhaviSyati na saMzayaH % 2.36.7 % After 7, Dn D1.4.5 ins.: 02*0363_01 uvAcAkhilabhUtAnAM madhye spaSTataraM vacaH 02*0363_02 kRSNaM kamalapatrAkSaM nArcayiSyanti ye narAH 02*0363_03 jIvanmRtAs tu te jJeyA na saMbhASyAH kadA cana 02*0363=03 vaizaMpAyana uvAca % 2.36.9 % After 9ab, % K4 Dn D1-3.5 ins.: 02*0364_01 na syAd yathA tathA kAryam evaM sarve tadAbruvan 02*0364_02 niSkarSAn nizcayAt sarve rAjAnaH krodhamUrchitAH % 2.37.1 % After 1ab, % K4 V1 B D (except D4.6) ins.: 02*0365_01 saMvartavAtAbhihataM bhImaM kSubdham ivArNavam % 2.37.9 % After % 9ab, T G ins.: 02*0366_01 tad idaM jJAtapUrvaM hi tava saMstotum icchataH % 2.38.8 % After % 8, S (G4 om.) ins. (Cv glosses): 02*0367_01 arkapramANau tau vRkSau yady anena nipAtitau 02*0367_02 nAgaz ca pAtito yena tatra kiM vismayaM kRtam % 2.38.10 % After 10, % S (G4 om.) ins.: 02*0368_01 matimanto na zaMsanti sajjanA dharmiNaH sadA % 2.38.11 % After 11, K2 ins.: 02*0369_01 kAgahA bagahA vatsasarpahA kharahA tathA 02*0369_02 agnipo mAyika iva kathaM nArho 'grapUjane % 2.38.15 % After 15e, K4 Dn (!) D6 ins.: 02*0370_01 tvadvAkyAd yadi pUjyate 02*0370_02 evaMbhUtaz ca yo bhISma % 2.38.18 % After 18ab, T1 G3.5.6 % ins.: 02*0371_01 nadIsutatvAt te cittaM caJcalaM na sthiraM smRtam % 2.38.20 % After 20, Dn (!) D5 ins.: 02*0372_01 cet tvaM dharmaM vijAnAsi yadi prAjJA matis tava % 2.38.21 % After 21ab, % S (G4 om.) ins.: 02*0373_01 gRhItA pANidharmeNa rAjJA sAlvena dhImatA % 2.38.31 % After 31ab, B5 ins.: 02*0374_01 ghorAM mAyAM praviSTAH stha tasmAj jAgrata jAgrata 02*0374_02 ahiMsA paramo dharma iti tasya vacaH kila % 2.38.35 % After 35c, T1 ins.: 02*0375_01 karmAsyedaM bhaved iti 02*0375_02 tato gateSu haMseSu sarveSu carituM tadA 02*0375_03 sthita AtmAnam AvRtya % After 35, K2 (erroneously) reads 37cd, % repeating it in its proper place; while G5 ins.: 02*0376_01 tato gateSu haMseSu sarveSu caritaM tadA 02*0376_02 sthita AtmAnam AvRtya taM kadA cid dadarza ha % 2.38.37 % After % 37, S1 K4 Dn D4-6 T1 G1.2 M ins. (cf. v.l. 38ab): 02*0377_01 haMsavat tvam apIdAnIM jJAtibhyo vadham ApnuyAH % M1 ins. before 377*, and M2 after it: 02*0378_01 vRddhahaMso hatas tatra mithyAvRtto durAtmavAn % 2.39.20 % After 20, % S ins. (Cv glosses; cf. 2.41.1): 02*0379_01 naiSA cedipater buddhir yayA tv Ahvayate 'cyutam 02*0379_02 bhImasena mahAbAho kRSNe 'sya vadhanizcayaH % 2.40.7 % After 7, N ins.: 02*0380_01 yAthAtathyena bhagavAn devo vA yadi vetaraH % On the other hand, S ins. (Cv glosses) after 7: 02*0381_01 mahad balaM mahad bhUtam ity uktvA punar uttaram % 2.40.13 % After 13, K4 V1 B D (except D4.6) % T1 G1-3.5 ins.: 02*0382_01 etad eva tu saMzrutya dvAravatyAM mahAbalau % 2.40.14 % After 14, B1 ins.: 02*0383_01 pitRsvasAraM tAM dRSTvA samAzvAsya mahAbhujau % while T1 G1.4-6 M ins. (Cv cites parts): 02*0384_01 tau dAmaghoSaM rAjAnam abhivAdya yathAkramam % 2.40.19 % After 19ab, N ins.: 02*0385_01 evam uktas tataH kRSNaH provAca yadunandanaH % V1 B2.5.6 D1.2 cont.: 02*0386_01 sa taM dvyakSaM tato dRSTvA samAzvAsya mahAbhujaH % On the other hand, G2 ins. after 19ab: 02*0387_01 zrutvA pitRSvasur vAkyaM bhaktAnAm abhayapradaH % 2.40.21 % After 21, N ins.: 02*0388_01 matkRte yaduzArdUla viddhy enaM me varaM prabho % On the other hand, S ins. after 21: 02*0389_01 ity uktaH puNDarIkAkSaH pratyuvAca mahAbalaH % 2.40.22 % After 22, M1 ins.: 02*0390_01 evam etat purAvRttaM zizAv asmin vRkodara % M1 cont.: T1 G M2 ins. after 22 (replacing 23ab): 02*0391_01 sa jAnann Atmano mRtyuM kRSNaM yadusukhAvaham % 2.41.9 % After 9, N (except K2; S1 N1 D4 om. % lines 1-2) S (om. lines 3-4) ins. (Cv glosses % lines 1-2): 02*0392_01 yasyeme kuNDale divye sahaje devanirmite 02*0392_02 kavacaM ca mahAbAho bAlArkasadRzaprabham 02*0392_03 vAsavapratimo yena jarAsaMdho 'tidurjayaH 02*0392_04 vijito bAhuyuddhena dehabhedaM ca lambhitaH % G6 ins. here a corrupt line: 02*0393_01 stuhi bhISmabAhUru vIrau ca bhuvi [vi]zrutau % 2.41.31 % After 31ab, K1 ins.: 02*0394_01 etac chrutvA tato bhISmas teSAM pArthivasaMsadi 02*0394_02 uvAca vAkyaM dharmAtmA bhISmas tAn kSatriyAMs tataH % 2.42.16 % After % 16ab, S (G3 om.) ins. (Cv glosses): 02*0395_01 garhaNAM zizupAlasya vAsudevena zrAvitAH % G6 cont.: 02*0396_01 rathopasthe dhanuSmantaM zarAn saMdadhataM ruSA % 2.42.21 % After 21ab, K4 ins.: 02*0397_01 AgacchantaM tu taM dRSTvA zizupAlaM sa durmatim 02*0397_02 pArzvasthaM cakram AdAya preSayan sa durAtmani % K4 cont.: K1 (marg.).3 D5 ins. after 21ab: 02*0398_01 aparAdhazataM tasya kSamitvAlokya sarvazaH 02*0398_02 udapAtram upAlabhya cakrArthaM ca tadAnagha % K1.3 cont.: D5 ins. after line 7 of 401*: 02*0399_01 taptacAmIkarAbhAsaM kSiptaM tasyaiva durmateH % K4 ins. after 398*: 02*0400_01 cakraM ca tat kRSNakaraprabhAsaM 02*0400_02 jahAra tasyAGgam anuttamaM tathA 02*0400_03 babhau pRthivyAM patitaM sakuNDalaM 02*0400_04 hA heti zabdaH samabhUt sabhAyAm % K4 cont.: Dn (!) D3.4 ins. (Cn glosses) after 21ab: % D5 ins. after 398*: 02*0401_01 manasAcintayac cakraM daityavarganiSUdanam 02*0401_02 etasminn eva kAle tu cakre hastagate sati 02*0401_03 uvAca bhagavAn uccair vAkyaM vAkyavizAradaH 02*0401_04 zRNvantu me mahIpAlA yenaitat kSamitaM mayA 02*0401_05 aparAdhazataM kSAmyaM mAturasyaiva yAcataH 02*0401_06 dattaM mayA yAcitaM ca tad vai pUrNaM hi pArthivAH 02*0401_07 adhunA mArayiSyAmi pazyatAM vo mahIkSitAm 02*0401_08 evam uktvA yaduzreSThaz cedirAjasya tatkSaNAt % 2.42.23 % After 23ab, T1 G3-6 ins.: 02*0402_01 stutyaM trailokyavandyaM tam astotAram ajaM vibhum % 2.42.28 % After 28, S (G2 M1 % om. lines 6-9; G3 om. lines 5-9) ins. (Cv % glosses line 5): 02*0403_01 ye devagandharvagaNA rAjAno bhuvi vizrutAH 02*0403_02 te praNAmaM hRSIkeze prakurvanti mahAtmani 02*0403_03 ye tv AsuragaNAt pakSAt saMbhUtAH kSatriyA iha 02*0403_04 te nindanti hRSIkezaM durAtmAno gatAyuSaH 02*0403_05 prAjApatyagaNA ye tu madhyasthAz ca mahAtmani 02*0403_06 brahmarSayaz ca siddhAz ca gandharvoragacAraNAH 02*0403_07 te vai stuvanti govindaM divyair maGgaLasaMyutaiH 02*0403_08 parasparaM ca nRtyanti gItena vividhena ca 02*0403_09 upatiSThanti govindaM prItiyuktA mahAtmani % 2.42.29 % After 29, K1 ins. an % addl. colophon; while K4 V1 B D (except D6) % M1 ins.: 02*0404_01 zazaMsur nirvRtAH sarve dRSTvA kRSNasya vikramam % 2.42.30 % After 30cd, S ins.: 02*0405_01 kururAjavacaH zrutvA bhrAtaras te tvarAnvitAH % 2.42.34 % S (G2 om. lines 2-5 % and 9-12) ins. after 34ab (G6 om. lines 5-10 here % but ins. them after 37ab): 02*0406_01 kotIsahasraM pradadau brAhmaNAnAM mahAtmanAm 02*0406_02 na kariSyati tal loke kaz cid anyo mahIpatiH 02*0406_03 yAjakAH sarvakAmaiz ca satataM tatRpur dhanaiH 02*0406_04 tataz cAvabhRthaH snAtaH sa rAjA pANDunandanaH 02*0406_05 vyAsaM dhaumyaM ca prayato nAradaM ca mahAmatim 02*0406_06 sumantuM jaiminiM pailaM vaizaMpAyanam eva ca 02*0406_07 yAjJavalkyaM kaThaM caiva kalApaM ca mahaujasam 02*0406_08 sarvAMz ca viprapravarAn pUjayAm Asa satkRtAn 02*0406_09 yuSmatprabhAvAt prApto 'yaM rAjasUyo mahAkratuH 02*0406_10 janArdanaprabhAvAc ca saMpUrNo me manorathaH 02*0406_11 atha yajJaM samApyAnte pUjayAm Asa mAdhavam 02*0406_12 baladevaM ca devezaM bhISmAdyAMz ca kurUttamAn % 2.42.42 % After 42a, S ins.: 02*0407_01 viduraM ca mahAmatim 02*0407_02 saMjayaM ca mahAtmAnaM % After 42ab, S (except M1) ins.: 02*0408_01 droNaM droNAyaniM caiva sAmAtyaM sasuhRdgaNam % 2.42.43 % S (M1 om.) ins. % after 43ab: 02*0409_01 zalyaM tu sasutaM vIraM satyakaH paravIrahA 02*0409_02 bhagadattaM ca rAjAnaM kausalyaM ca bRhadbalam % T1 G1.3-5 % M2 ins. after 41ab (transp.): M1, after 42ab: 02*0410_01 bhISmakaM saha putreNa mAtulaM ca mahAmatim 02*0410_02 dAkSiNAtyAMz ca sarvAMz ca haiDimbaH samanuvrajat % 2.42.45 % After 45, S ins.: 02*0411_01 kRtArthaM pANDavaM dRSTvA siMhAsanagataM nRpam 02*0411_02 rocamAnaM mahendrAbhaM vAsudevo 'bravId balI % 2.42.48 % K4 Dn (!) D5.6 ins. after 48: D4, % after 49ab: 02*0412_01 kathaM tvadgamanArthaM me vANI vitarate 'nagha % 2.42.52 % After 52ab, S ins.: 02*0413_01 evam uktvA tataH zaurir bhaginIM vai pitus tadA % 2.42.55 % After % 55ab, G3.5.6 ins.: 02*0414_01 yudhiSThirakirITibhyAM dattahasto yayau rathe % After % 55, S ins. (T1 G1.2.4 M om. lines 1-2; G6 om. % line 5): 02*0415_01 sAtyakiH kRtavarmA ca ratham Aruhya satvarau 02*0415_02 vIjayAm Asatus tatra cAmarAbhyAM hariM tadA 02*0415_03 baladevaz ca devezo yAdavAz ca sahasrazaH 02*0415_04 prayayU rAjavat sarve dharmaputreNa pUjitAH 02*0415_05 tataH sa saMmataM rAjA hitvA sauvarNam Asanam % 2.42.56 % After 56, T1 G5 ins.: 02*0416_01 kAryamAnuSarUpaM vai viSNuM sarvaguruM prabhum % while G6 ins.: 02*0417_01 vAyor dUtanaraprakhyagatiM kurvANam agrataH % 2.42.60 % After 60ab, N1 S ins.: 02*0418_01 yudhiSThiro mahArAjaH praviveza puraM tataH % After 60cd, S ins.: 02*0419_01 sUtaputraz ca rAdheyaH saha duHzAsanAdibhiH 02*0419_02 sarvakAmaguNopetair arcyamAnAs tu bhArata % 2.43.4 % After 4ab, K4 D6 ins. 421*, while G1.3-6 M ins.: 02*0420_01 tatrApy enaM jano dRSTvA jahasuH pANDavAs tadA % B4 Dn % D5 G2 ins. after 4: K4 D6, after 4ab: 02*0421_01 tataH sthale nipatito durmanA vrIDito nRpaH % 2.43.6 % For 6b, K4 B4 Dn D5.6 read bhimaseno % mahabalah, and cont.: 02*0422_01 jahAsa jahasuz caiva kiMkarAz ca suyodhanam % 2.43.7 % G1.5 M ins. after % 7: G4, after 9: 02*0423_01 tato 'nyasmin sabhoddeze punar duryodhano nRpaH % 2.43.9 % After 9, K4 V1 D ins.: 02*0424_01 dvAraM tu pihitAkAraM sphATikaM prekSya bhUmipaH 02*0424_02 pravizann Ahato mUrdhni vyAghUrNita iva sthitaH 02*0424_03 tAdRkSam aparaM dvAraM sphATikorukapATakam 02*0424_04 vighaTTayan karAbhyAM tu niSkramyAgre papAta ha % 2.43.13 % For 12-13, S (G1 om. % line 4; G2 om. line 2) subst. (Cv glosses line 2): 02*0425_01 natuSTo dharmarAjasya yajJam AsAdya taM tadA 02*0425_02 jagAma svagRhaM tv anyAn Rte duryodhano nRpaH 02*0425_03 dRSTvA yajJavibhUtiM tAM pANDavAnAM yazasvinAm 02*0425_04 pazyato duHkhadInasya pApA matir ajAyata % 2.43.19 % After % 19ab, T1 G5.6 ins.: 02*0426_01 devarSiyakSagandharvAs tatrAgacchanti nityazaH 02*0426_02 kRSNas tu durmanAs teSAM vivardhayati saMpadaH 02*0426_03 AturAs tatra nIyante vyavahAravacodhikAH 02*0426_04 gandhAnAM nAtra gacchanti vikretAro mahAprabhAH 02*0426_05 kharoSTrAzvAjakhaDgAnAM vikretAras tathA nRpAH 02*0426_06 loke 'smin kauravaH zabdas tatraiva parivartate 02*0426_07 hariprasthapuradvAraM sadA tu nibiDIkRtam 02*0426_08 rathahastyazvayAnAnAM rohaNena sadA nRNAm % 2.43.26 % After % 26, N ins.: 02*0427_01 evaM sa nizcayaM kRtvA tato vacanam abravIt 02*0427_02 punar gAndhAranRpatiM dahyamAna ivAgninA % 2.44.1 % After 1, K4 B3 Dn % D5.6 ins.: 02*0428_01 vidhAnaM vividhAkAraM paraM teSAM vidhAnataH % 2.44.2 % After 2ab, K4 Dn (!) % D6 ins.: 02*0429_01 ArabdhApi mahArAja punaH punar ariMdama % while T1 G2.6 ins.: 02*0430_01 utsAhavantaH puruSA nAvasIdanti karmasu % 2.44.3 % After 3, G4-6 % M1 ins.: 02*0431_01 ajitaH so 'pi sarvair hi sadevAsuramAnuSaiH 02*0431_02 tattejasA pravRddho 'sau tatra kA paridevanA % 2.44.10 % After 10, S ins.: 02*0432_01 sa ekaH samare sarvAn pANDavAn sahasomakAn 02*0432_02 vijeSyati mahAbAhuH kiM sahAyaiH kariSyasi 02*0432_03 bhISmaz ca puruSavyAghro gautamaz ca mahArathaH 02*0432_04 jayadrathaz ca balavAn kRtAstro dRDhadhanvakaH % 2.44.16 % After 16, K4 ins.: 02*0433_01 zakuner vacanaM zrutvA kururAjas tam abravIt % 2.44.18 % After 18, G2.4 ins.: 02*0434_01 kapaTe vijayaM zakyam anyathA jetum akSamaH % 2.45.1 % After 1, S (G6 om. lines % 2-3) ins.: 02*0435_01 viveza hastinapuraM duryodhanamatena saH 02*0435_02 bADham ity eva zakunir dRDhaM hRdi cakAra ha 02*0435_03 asvasthatAM ca tAM dRSTvA dhArtarASTrasya pApakRt 02*0435_04 pApaH pApAtmanA tena sametya pRthivIkSitAm 02*0435_05 bhAratAnAM ca duSTAtmA kSayAya hi nRpakSayam % 2.45.2 % After 2ab, % S ins.: 02*0436_01 vaizasaM sarvalokasya hRdi kRtvA sudurmatiH 02*0436_02 daivena vidhinA caiva coditaH krUrakarmakRt % 2.45.5 % After 5, S ins.: 02*0437_01 evam uktaH zakuninA dhRtarASTro janezvaraH 02*0437_02 duryodhanaM samAhUya idaM vacanam abravIt % 2.45.8 % After 8, T1 G4-6 ins.: 02*0438_01 tvaddattaM caiva bhuJjAmo gAndhArI cAham eva ca % 2.45.18 % After 18, % S ins.: 02*0439_01 zatror RddhivizeSeNa virUpo 'nnavivarjitaH % 2.45.20 % After 20, N ins.: 02*0440_01 rAjAno balim AdAya sametA hi nRpakSaye % 2.45.22 % After 22, T1 G5.6 ins.: 02*0441_01 asatyaM ced idaM sarvaM saMjayaM praSTum arhasi % 2.45.27 % K1-3 Dn D1.4.5 % ins. after 27ab: B4, after 26: 02*0442_01 zaGkhapravaram AdAya vAsudevo 'bhiSiktavAn % 2.45.28 % T1 G3.5 ins. after % 28: G6 (which om. 25c-29b) ins. after 25ab: 02*0443_01 jalArthaM tatra rAjendra ghaTAn AdAya rAkSasAH 02*0443_02 dizo yayur jalArthaM te varjayitvottarAM dizam % 2.45.29 % After 29ab, N1 V1 % Dn (!) D4 G1 ins.: 02*0444_01 tatra gatvArjuno daNDam AjahArAmitaM dhanam % 2.45.32 % After 32ab, % Dn (!) D6 ins.: 02*0445_01 azobhata mahArAja nakSatrair dyaur ivAmalA % 2.45.34 % After 34c, T1 G5.6 ins.: 02*0446_01 svayaM viSNor api prabho 02*0446_02 rAkSasAdhipater vApi % 2.45.35 % After 35, K1 ins. an addl. colophon; while % S ins. (cf. 2.50.27-28): 02*0447_01 aprApya pANDavaizvaryaM zamo mama na vidyate 02*0447_02 avApsye vA zriyaM bANaiH zayiSye vA hataH paraiH 02*0447_03 atAdRzasya me kiM nu jIvitena paraMtapa 02*0447_04 vardhante pANDavA rAjan vayaM hi sthitavRddhayaH 02*0447=04 Colophon. % 2.45.38 % After 38c, K4 V1 B D (except D6) % ins.: 02*0448_01 dyUtAd api raNAd api 02*0448_02 niyataM taM vijeSyAmi kRtvA tu kapaTaM vibho 02*0448_03 AnayAmi samRddhiM tAM % 2.45.43 % G2 ins. after the ref.: % T1 G6 (om. line 2) after 43ab: 02*0449_01 atha vA vAsudevaM vA bhISmaM vA kAryanizcaye 02*0449_02 AhUya mantraNaM kuryAH kathaM vyavasitaM yataH % 2.45.58 % After % 58a, K1 ins.: 02*0450_01 idaM vacanam abravIt 02*0450_02 kulaM sabAndhavaM caitan % 2.46.12 % After 12, M2 ins.: 02*0451_01 alam ardhaM kurUNAM te rASTrANAm iha saMmatam 02*0451_02 jJAtibhir bhrAtRbhiz caiva sahito raMsyase sukham % 2.46.16 % After 16, % S ins.: 02*0452_01 yAdRzaM ca tavaizvaryaM tad anyeSAM sudurlabham 02*0452_02 ye copabhogAs te rAjan mayA pUrvaM prakIrtitAH % 2.46.18 % After 18ab, K1.2 ins.: 02*0453_01 anyAn svAd adhikAn rAjan prapazyann AptapUruSaH % 2.46.27 % After 27ab, S ins.: 02*0454_01 kiMkarAz ca sabhApAlA jahasur bharatarSabha % 2.46.28 % After 28ab, Dn (!) D4 ins.: 02*0455_01 yadi kuryAM samArambhaM bhImaM hantuM narAdhipa 02*0455_02 zizupAla ivAsmAkaM gatiH syAn nAtra saMzayaH % 2.46.30 % After 30, N1 ins.: 02*0456_01 bhRtyavargaz ca yaH kaz cit so 'pi prahasate 'nagha % 2.46.32 % After 32, T1 G3-5 ins.: 02*0457_01 striyaz ca tatra mAM dRSTvA jahasus tAdRzaM nRpa 02*0457_02 idaM dvAram idaM rAjann advAram iti mAM prati 02*0457_03 agrataH prahasan vAkyaM babhASe sa vRkodaraH % 2.46.34 % After 34, N1 V1 % B4 Dn D1 (marg.).4 ins.: 02*0458_01 bhImasenena tatrokto dhRtarASTrAtmajeti ca 02*0458_02 saMbodhya prahasitvA ca ito dvAraM narAdhipa % 2.46.35 % After 35, T1 G3-5 ins.: 02*0459_01 hutAzanaM pravekSyAmi pravize vA mahodadhim 02*0459_02 saMbhAvitasya cAkIrtir maraNAd atiricyate % 2.47.1 % After the ref., B2 ins.: 02*0460_01 tasyAM sabhAyAM rAjendra rAjasUye mahAkratau % 2.47.5 % S1 K1.4 N1 V1 B2.5 Dn D4-6 ins. % after 5ef: K2.3, after 5cd: 02*0461_01 brAhmaNA vATadhAnAz ca gomantaH zatasaMghazaH % 2.47.7 % After % 7, S ins.: 02*0462_01 te sarve pANDuputrAya dvAry atiSThan didRkSavaH % 2.47.16 % V1 % (om. lines 3-4) B Dn D1.2.4.5 ins. after 16ab: D3 % (which om. 15c-16b) ins. after 15ab: 02*0463_01 rAjAno balim AdAya nAnAvarNAn anekazaH 02*0463_02 kRSNagrIvAn mahAkAyAn rAsabhAn dUrapAtinaH 02*0463_03 Ajahrur dazasAhasrAn vinItAn dikSu vizrutAn 02*0463_04 pramANarAgasaMpannAn vaGkSutIrasamudbhavAn % After 16, K4 Dn (!) % D4.6 ins.: 02*0464_01 dattvA pravezaM prAptAs te yudhiSThiranivezane % 2.47.19 % After 19, B5 ins. (the D4.5 version of % 19cd, i.e.): 02*0465_01 niSAdAn pArasIkAMz ca kRSNAn haimavatAMs tathA % B5 cont.: B2 ins. after 19 (cf. 20ab): 02*0466_01 AkhyAtuM tAn azakto 'haM vividhAn dvAri vAritAn % 2.47.22 % After 22ab, S reads 25ab, and then ins. (G2.4 % M1 om. lines 3-6; Cv glosses line 1): 02*0467_01 kharvaTAs tomarAz caiva zUrA vardhanakAs tathA 02*0467_02 celAn bahuvidhAn gRhya dvAri tiSThanti vAritAH 02*0467_03 prAkoTAs tATakeyAz ca nandinAgarakAs tathA 02*0467_04 tApitAs traipurAz caiva paJcameyAH sahorumAH 02*0467_05 tathA cATavikAH sarve nAnAdravyaparicchadAn 02*0467_06 parigRhya mahArAja dvAri tiSThanti vAritAH % 2.47.28 % After 28, V1 B2-6 D % (except D2.6; D1 marg. sec. m.) ins.: 02*0468_01 kavacAni mahArhANi zastrANi vividhAni ca % 2.48.8 % After % 8, N (except D6) ins.: 02*0469_01 krUrazastrAH krUrakRtas tAMz ca pazyAmy ahaM prabho % 2.48.17 % After 17ab, K4 V1 B D1-5 ins.: 02*0470_01 draviDauDrAH sapANDyAz ca colAH kulyAs tathaiva ca % K4 Dn (!) D4.6 % ins. after 17: D5, after 470*: 02*0471_01 karNaprAvaraNAz caiva bahavas tatra bhArata % N1 ins. after 17: 02*0472_01 aupatyakAn apAhAryan nAtiprItim akurvata % while S ins.: 02*0473_01 aupavRttA nRpAs tasya daduH prItiM na cAgaman % 2.48.20 % After 20, K1 ins.: 02*0474_01 surasAz candanarasA hemakumbhasamAsthitAH % On the other hand, S ins. after 20 (M1, after 21): 02*0475_01 vaidehakAz ca puNDrAz ca goleyAs tAmraliptakAH 02*0475_02 marukAH kAzikA dardA bhaumeyA naTanartakAH 02*0475_03 karNATAH kAMsyakuTTAz ca padmajAlAH sutIvarAH 02*0475_04 dAkSiNAtyAH pulindAz ca zambarAH kaGkaNAH khaSAH 02*0475_05 barbarA yavanAz caiva gurjarAbhIrakAs tathA 02*0475_06 pallavAH zakakArUzAs tumbarAH kAzikAs tathA % 2.48.28 % On the other hand, % S ins. after 28: 02*0476_01 paJcaviMzatisAhasram azvAnAM hemamAlinAm 02*0476_02 bAhlIkaH pradadau rAjA pANDavAya mahAtmane % 2.48.29 % After 29, N ins.: 02*0477_01 vAsudevo 'pi vArSNeyo mAnaM kurvan kirITinaH 02*0477_02 adadad gajamukhyAnAM sahasrANi caturdaza 02*0477_03 AtmA hi pArthaH kRSNasya kRSNo hy AtmA kirITinaH 02*0477_04 yad brUyAd arjunaH kRSNaM sarvaM kuryAd asaMzayam 02*0477_05 kRSNo dhanaMjayasyArthaM svargalokam api tyajet 02*0477_06 tathaiva pArthaH kRSNArthe prANAn api parityajet 02*0477_07 surabhIMz candanarasAn hemakumbhasamAsthitAn 02*0477_08 sahyajAn darduraruhAMz candanAgurusaMcayAn 02*0477_09 maNiratnAni bhAsvanti kAJcanaM sUkSmavastrakam 02*0477_10 caulapANDyAv api dvAraM na lebhAte hy upasthitau % On the other hand S ins. after 29: 02*0478_01 antarAtmA mahArAja tasmAd yan me na zAmyati 02*0478_02 azveneva yugaM naddhaM viparItaM hi dRzyate 02*0478_03 guNahInataraz cApi yuSmAbhir bharatarSabha 02*0478_04 kanIyAMso 'bhivardhante jyeSThaputro 'vasIdati 02*0478_05 vadanti kAraNaM bhaktyA kuntIputrasya dhImataH 02*0478_06 sarve svabalasaMpannAH kSatriyA mAnagarvitAH 02*0478_07 yajJe karapradAs tasya ye ca mleccheSu bhUmipAH 02*0478_08 atIva te pramuditAH pANDuputrA mahArathAH % 2.48.39 % After 39ab, K4 ins. (2.49.1ab): 02*0479_01 AryAs tu ye vai rAjAnaH satyasaMdhA mahAvratAH % 2.49.10 % After 10, B2 ins.: 02*0480_01 yAjJavalkyaM munizreSThaM brahmajaM vijitendriyam 02*0480_02 brAhmaNA jJAnasaMpannAs tejasA bhAskaropamAH % 2.49.13 % After 13, K4 V1 B D (except D6) ins.: 02*0481_01 cAmare cApi zuddhe dve yamau jagRhatus tadA % 2.49.15 % After 15, T1 ins. (cf. 443*): 02*0482_01 jalArthaM tatra rAjendra ghaTAn AdAya rAkSasAH % 2.49.20 % After 20ab, % K2 ins.: 02*0483_01 rohiNInAM savatsAnAM suvarNazatayojinAm 02*0483_02 sahasraikaM tathA dattvA savastrAM padazobhitAm % 2.49.21 % After 21, K4 Dn (!) D3.6 ins.: 02*0484_01 yayAtir nahuSo vApi yathA rAjA yudhiSThiraH % 2.49.22 % After 22, K4 ins.: 02*0485_01 naivaM sAMnarahantAsIn nAkhineyau tathApi ca % 2.50.5 % T1 G2-5 ins. after 5: G6 % (which om. 5cd), ins. after 5ab: 02*0486_01 mahI kAmadughA sA hi vIrapatnIti cocyate 02*0486_02 tathA vIrAzritA bhUmis tanute hi manoratham 02*0486_03 tavApy asti hi ced vIryaM bhikSyase hi mahIm imAm % 2.50.6 % T1 G3-6 ins. after 6ab: 02*0487_01 ubhayor lokayor duHkhaM suhRdAm avamAnanam % 2.50.8 % After 8, % S1 (hapl. om. from line 2 up to tathaiva te in line 2 of % 489*) K1-3 Dn D4.5.6 (om. line 2) ins.: 02*0488_01 bAhUn ivaitAn mA chetsIH pANDuputrAs tathaiva te 02*0488_02 bhrAtqNAM tad dhanArthaM vai mitradrohaM ca mA kuru % S1 (om. up to tathaiva te in line 2) Dn D4.6 % (ins. line 1 marg. sec. m., and like S1 om. tathaiva te % in line 2) cont.: K4 N1 V1 B D1-3 ins. after 8: 02*0489_01 pANDoH putrAn mA dviSasveha rAjaMs 02*0489_02 tathaiva te bhrAtRdhanaM samagram 02*0489_03 mitradrohe tAta mahAn adharmaH 02*0489_04 pitAmahA ye tava te 'pi teSAm % D5 ins. after 488*: 02*0490_01 mitradrohaM tataH karma mahAn dharmaH prakIrtitaH % D5 cont.: K1-3 ins. after 488*: 02*0491_01 yo 'sau pitAmahas tubhyaM teSAm api sa eva hi % 2.50.10 % After the ref., K4 V1 B % D T1 ins.: 02*0492_01 yasya nAsti nijA prajJA kevalaM tu bahuzrutaH 02*0492_02 na sa jAnAti zAstrArthaM darvI sUparasAn iva % 2.50.17 % After 17, K4 V1 B D ins.: 02*0493_01 zatruz caiva hi mitraM ca na lekhyaM na ca mAtRkA 02*0493_02 yo vai saMtApayati yaM sa zatruH procyate nRpa % 2.51.1 % After 1, K4 Dn D3-6 ins.: 02*0494_01 AhUyatAM paraM rAjan kuntIputro yudhiSThiraH % 2.51.6 % After the ref., % T1 G (except G1; G4 om. line 4) ins. (Cv glosses): 02*0495_01 kRSNAd abhyadhikaH so 'pi buddhyA kSattA vizAM pate 02*0495_02 kevalaM dharmam evAha na tad vijayasAdhanam 02*0495_03 nayaz ca dharmato 'petas tathaiva bharatarSabha 02*0495_04 tasmAd vinayato jetus tAv ubhau ca virodhinau % 2.52.21 % T1 G4 M1 ins. after 21: G5 (which % transp. 21ab and om. 21cd), ins. after 20: 02*0496_01 praviveza tato rAjA puraM nAgAhvayaM tataH % 2.52.25 % After % 25ab, N (K2.3 om. the prior half; cf. v.l. 24) % G3.5 ins.: 02*0497_01 duHzAsanena vIreNa sarvair bhrAtRbhir eva ca % On the other hand, G6 ins. after 25ab: 02*0498_01 anyaiz ca dhArtarASTraiz ca nRpair anyaiH sameyivAn % After 25, G3-5 ins.: 02*0499_01 sametya kurubhiH sarvair yathAnyAyam ariMdama % 2.52.35 % After 35, K4 Dn (!) D6 ins.: 02*0500_01 anantaraM ca suSupuH prItAH parapuraMjayAH % 2.53 % Before 1, K4 V1 B D (except D6) T1 (om. % line 5) ins.: 02*0501=00 vaizaMpAyana uvAca 02*0501_01 pravizya tAM sabhAM pArthA yudhiSThirapurogamAH 02*0501_02 sametya pArthivAn sarvAn pUjArhAn abhipUjya ca 02*0501_03 yathAvayaH sameyAnA upaviSTA yathArhataH 02*0501_04 AsaneSu vicitreSu spardhyAstaraNavatsu ca 02*0501_05 atha teSUpaviSTeSu sarveSv atha nRpeSu ca 02*0501_06 zakuniH saubalas tatra yudhiSThiram abhASata % 2.53.11 % K3 N1 V1 B Dn D1.2.4.5 T1 % G3.4.6 M ins. after 11cd: D6, after 11ab: 02*0502_01 akSair hi zikSito 'bhyeti nikRtyaiva yudhiSThira % K3 N1 V1 Dn D4.5 G3.6 M ins. after this % repetition of 11cd: B2-5 D1.2.6 T1 ins. after 502*: % K1 B1, after 11ab: G1.2, after 11: B6, after 504*: 02*0503_01 akRtAstraM kRtAstrAz ca durbalaM balavattaraH % K1 V1 B2 Dn D5.6 ins. after 503*: S1, after 11: % B6, after 502*: 02*0504_01 evaM karmasu sarveSu nikRtyaiva yudhiSThira % 2.53.24 % After 24, K1 repeats 23cd (with v.l. klamas tavaj % (for krama.); while G6 ins. (cf. 54.1c-2b): 02*0505_01 zakune hanta divyAno glaga[reads ha]mAnau sahasrazaH 02*0505_02 ime niSkasahasrasya kuNDino hAriNaH zatam % 2.53.25 % After the ref., G2 ins.: 02*0506_01 etac chrutvA tu zakunir nikRtiM samupAzritaH % 2.54.3 % S1 K1.4 Dn D6 ins. after the ref.: B1, % after 2: 02*0507_01 kauravANAM kulakaraM jyeSThaM pANDavam acyutam % After 3, % K1-3 B3 ins.: 02*0508_01 jitam ity eva zakunir yudhiSThiram abhASata % while K4 V1 B1.4-6 Dn2 D8-5 ins.: 02*0509_01 jitam ity eva nRpate bhUyas tvaM kena dIvyase % 2.54.11 % After 11ab, G2 ins.: 02*0510_01 sa tac chrutvA vyavasito nikRtiM samupasthitaH % 2.54.22 % After 22cd, S1 K B3-5 D (except D3.4) ins.: 02*0511_01 yuddhe jitaH parAbhUtaH prItipUrvam ariMdamaH % 2.54.25 % After 25ab, K4 V1 B3.4.6 Dn D3-5 ins.: 02*0512_01 tathA samuditA vIrAH sarve vIraparAkramAH % 2.54.28 % After 28cd, S1 K3.4 B2 Dn % D6 ins.: 02*0513_01 jAtarUpasya mukhyasya anargheyasya bhArata % 2.55.1 % Before 1, K4 V1 B D (D6 marg. sec. m.) % T1 ins. (Cn glosses): 02*0514=00 vaizaMpAyana uvAca 02*0514_01 evaM pravartite dyUte ghore sarvApahAriNi 02*0514_02 sarvasaMzayanirmoktA viduro vAkyam abravIt % 2.55.5 % After 5, D1 ins.: 02*0515_01 viSAdaMti ca daivena devanena mahArathaiH % 2.55.6 % After 6ab, K4 Dn (!) D6 ins.: 02*0516_01 putraM saMtyaktavAn pUrvaM paurANAM hitakAmyayA % 2.55.14 % After 14, T1 G3.5.6 M1 % ins.: 02*0517_01 etena tava nAzaH syAd baLizAc chabaro yathA % 2.55.17 % After 17, G2.3 ins.: 02*0518_01 yudhi jetum azakto hi pANDavAn puruSottamaH % 2.56.1 % After the ref., K3 % ins.: 02*0519_01 duryodhane krIDati pANDavena 02*0519_02 dRSTvA dhanaM pApam agAgataM tat 02*0519_03 Anandam Apazyasi naiva pAtaM 02*0519_04 mahAbhayaM putraviyogajaM tvam 02*0519_05 kiM cintayasi dyUte 'smin majjamAnAn na pazyasi 02*0519_06 duryodhanAparAdhena putrAn anyAMz ca bhUpate % 2.56.5 % After 5, V1 ins. (a v.l. of 5cd): 02*0520_01 sarvANi marmANy abhisaMprahAro 02*0520_02 yato vinAzaH samupaiti puMsAm % 2.57.5 % After 5ab, K3 ins.: 02*0521_01 sAmnA ca dAnena ca bhedanena 02*0521_02 vadhena mAyApratidarzanena 02*0521_03 na[? read ta]m indrajAlena ca mohanena 02*0521_04 dyUtena mantrauSadhisAdhanena 02*0521_05 ebhiH prakArair aparaiz ca sarvair 02*0521_06 Abuddhimanto vijayanty arAtIn % 2.57.12 % For 12, % G1.2.4.6 subst. the foll. lines (which are a mixture % of defective Sloka and Tristubh lines). % G1 (corrupt): 02*0521a_01 na vAsayet pAravazyaM dviSantaM na vizeSataH 02*0521a_02 kartAram ihitaM caiva manye yatre * * ccha * 02*0521a_03 vidura tatraiva [rest omitted?] 02*0521a_04 sAntvyamAnApi hy asatI strI jahAti % G2: 02*0521b_01 na vAsayet paraM vargaM dviSantaM ca vizeSataH 02*0521b_02 kSattAram ahitaM caiva manye yatreSTam icchati 02*0521b_03 vidurAtra na vastavyaM gaccha sa tvaM yatheSTataH 02*0521b_04 sAntvamAnApi hy asatI strI (yathA) jahAti tathA ca tvam % G4 (corrupt): 02*0521c_01 na vAsaye tvA paravarga dviSantaM ca vizeSataH 02*0521c_02 kSattAram ahitaM caiva manye yadRSTam icchasi 02*0521c_03 vidura tatra gaccha tvaM 02*0521c_04 sAntvamAnA hRsati (sic) strI jahAti % G6: 02*0521d_01 na vAsayet taM puruSaM na dviSantaM vizeSataH 02*0521d_02 kSattara*hitaM manye na manye hitam AtmanaH 02*0521d_03 viduraM tatra gaccha tvaM sAntvyamAno vimuhyasi % M: 02*0521e_01 na vAsayat paravargyaM na dviSantaM vizeSataH 02*0521e_02 kSattAram ahitaM manye na manye hitam AtmanaH 02*0521e_03 yatrecchasi tvaM vidura tatra gaccha 02*0521e_04 sAntvyamAnA hy asatI strI jahAti % 2.57.18 % After 18, S ins. (Cv glosses): 02*0522_01 nApriyaH sAdhur bhavati na medhAvI na paNDitaH 02*0522_02 priyeSv etAni dRzyante yAvad dveSo hi bhArata % 2.58.3 % After 3cd, V1 B D1-5 ins. (Cn glosses): 02*0523_01 madhyaM caiva parArdhaM ca saparaM cAtra paNyatAm % B1.4-6 cont.: 02*0524_01 kabandhaM nikabandhaM ca sAgaraM cAtra paNyatAm % 2.58.9 % After % 9cd, K1.3.4 Dn2 D4 ins.: 02*0525_01 vAsAMsi ca mahArhANi sarvam anyad vinAyudhaiH % 2.58.34 % After 34, V1 B D T1 % ins. (Cn glosses): 02*0526_01 sarvair guNair hi saMpannAm anukUlAM priyaMvadAm 02*0526_02 yadRzIM dharmakAmArthasiddhim icchen naraH striyam % 2.58.40 % After 40, G3-6 % ins.: 02*0527_01 bAhlikaH somadattaz ca prAtipIyaH sasaMjayaH 02*0527_02 drauNir bhUrizravAz caiva yuyutsur dhRtarASTrajaH 02*0527_03 hastau piMkSann adhovaktrA niHzvasanta ivoragAH % 2.60.7 % V1 B D % ins. after 7: K4 (which om. 7cdef) ins. after 7ab: 02*0528_01 jJAtvA cikIrSitam ahaM rAjJo yAsyAmi duHkhitA % 2.60.8 % After 8ab, % K4 V1 B D ins.: 02*0529_01 yudhiSThiraM narendrANAM madhye sthitam idaM vacaH % After 8, % N1 ins.: 02*0530_01 ity abravIn mahArAja * *putrI vizAM pate % 2.60.13 % After 13, Dn (!) D1 (marg.).3.4 % ins.: 02*0531_01 so 'yaM dharmo mAtyagAt kauravAn vai 02*0531_02 sabhyAn gatvA pRccha dharmyaM vaco me 02*0531_03 te mAM brUyur nizcitaM tat kariSye 02*0531_04 dharmAtmAno nItimanto variSThAH 02*0531_05 zrutvA sUtas tad vaco yAjJasenyAH 02*0531_06 sabhAM gatvA prAha vAkyaM tadAnIm 02*0531_07 adhomukhAs te na ca kiM cid Ucur 02*0531_08 nirbandhaM taM dhArtarASTrasya buddhvA % 2.60.15 % After 15, K4 V1 B Dn D1-3.5.6 T1 ins.: 02*0532_01 atha tAm AgatAM dRSTvA rAjaputrIM sabhAM tadA 02*0532_02 sabhyAH sarve vinindIran manobhir dhRtarASTrajam % Dn (!) D3 cont.: D4 ins. after 15: 02*0533_01 sa gatvA tvaritaM dUtaH kRSNAyA bhavanaM nRpa 02*0533_02 nyavedayan mataM dhImAn dharmarAjasya nizcitam % Dn D3.4 cont.: K4 V1 B D1.2.5.6 T1 ins. after 532*: 02*0534_01 pANDavAz ca mahAtmAno dInA duHkhasamanvitAH 02*0534_02 satyenAbhiparItAGgA nodIkSante sma kiM cana % 2.60.26 % After % 26, K1 (marg. sec. m.).2.3 ins.: 02*0535_01 govinda dvArakAvAsa kRSNa gopIjanapriya 02*0535_02 kurubhiH paribhUtAM mAM kiM na jAnAsi kezava 02*0535_03 mahiSI pANDuputrANAm ajamIDhakule vadhUH 02*0535_04 sAhaM kezagrahaM prAptA tvayi jIvati kezava % 2.60.34 % After 34, T1 G3.5 ins.: 02*0536_01 imaM praznam ime brUta sarva eva sabhAsadaH 02*0536_02 jitAM vApy ajitAM vA mAM manyadhve sarvabhUmipAH % 2.60.39 % After 39, G1 M ins.: 02*0537_01 diSTaM vijAnan niHsaGgaH sarvazAstravizAradaH 02*0537_02 uvAca draupadIM bhISmas tanmatajJo mahAmatiH % 2.60.41 % After 41c, G3 ins.: 02*0538_01 sa dharmaH saukSmyAt subhage vivektum 02*0538_02 zakto jito 'sIti ca pANDavena % 2.60.45 % After 45, K1 ins.: 02*0539_01 jitAsmi kiM vA na jitAsmy anena % while S ins. (Cv glosses): 02*0540_01 na sA sabhA yatra na santi vRddhA 02*0540_02 na te vRddhA ye na vadanti dharmam 02*0540_03 nAsau dharmo yatra na satyam asti 02*0540_04 na tat satyaM yac chalenAnuviddham % 2.61.27 % After 27, % S ins. (Cv glosses): 02*0541_01 vyAdhir balaM nAzayate zarIrastho 'pi saMbhRtaH 02*0541_02 tRNAni pazavo ghnanti svapakSaM caiva kauravaH 02*0541_03 droNo bhISmaH kRpo drauNir viduraz ca mahAmatiH 02*0541_04 dhRtarASTraz ca gAndhArI bhavataH prAjJavattarAH % 2.61.40 % After 40, B1 D2 ins. a colophon; while K1 % (marg. sec. m.) ins.: 02*0542=00 vaizaMpAyana uvAca 02*0542_01 govinda dvArakAvAsa kRSNa gopIjanapriya 02*0542_02 kurubhiH paribhUtAM mAM kiM na jAnAsi kezava 02*0542_03 mahiSIM pANDuputrANAm AjamIDhakule vadhUm 02*0542_04 sAhaM kezagrahaM prAptA tvayi jIvati kezava % On the other hand, Dn % D1 (marg.).4.5 (marg. sec. m. from cintito in line % 1) ins. (Cn glosses) after 40: 02*0543=00 vaizaMpAyana uvAca 02*0543_01 AkRSyamANe vasane draupadyA cintito hariH 02*0543_02 govinda dvArakAvAsin kRSNa gopIjanapriya 02*0543_03 kauravaiH paribhUtAM mAM kiM na jAnAsi kezava 02*0543_04 he nAtha he ramAnAtha vrajanAthArtinAzana 02*0543_05 kauravArNavamagnAM mAm uddharasva janArdana 02*0543_06 kRSNa kRSNa mahAyogin vizvAtman vizvabhAvana 02*0543_07 prapannAM pAhi govinda kurumadhye 'vasIdatIm 02*0543_08 ity anusmRtya kRSNaM sA hariM tribhuvanezvaram 02*0543_09 prArudad duHkhitA rAjan mukham AcchAdya bhAminI 02*0543_10 yAjJasenyA vacaH zrutvA kRSNo gahvarito 'bhavat 02*0543_11 tyaktvA zayyAsanaM padbhyAM kRpAluH kRpayAbhyagAt % Dn D1.4.5 (marg. sec. m. line 1) cont. (Cn % glosses): K1 (marg. sec. m.) ins. after 542*: K2-4 % V1 B2-6 D3.6 ins. after 40: B1 D2 ins. after the % addl. colophon: G5 ins. after 550*: 02*0544_01 kRSNaM ca viSNuM ca hariM naraM ca 02*0544_02 trANAya vikrozati yAjJasenI 02*0544_03 tatas tu dharmo 'ntarito mahAtmA 02*0544_04 samAvRNot tAM vividhavastrapUgaH % Similarly, after 40, G2 ins.: 02*0545_01 sA tatkAle tu govinde vinivezitamAnasA 02*0545_02 trAhi mAM kRSNa kRSNeti duHkhAd etad udAhRtam % Here G2 reads lines 3-4 of 547*, and then cont.: 02*0546_01 tvayA siMhena nAthena rakSamANAm anAthavat 02*0546_02 cakarSa vasanaM pApaH kurUNAM saMnidhau mama % Similarly, S (except G1 M2) ins. after 40 (G2 after % 546*, except that lines 3-4 are transp. before % 546*): 02*0547_01 apakRSyamANe vasane vilalApa suduHkhitA 02*0547_02 govindeti samAbhASya kRSNeti ca punaH punaH 02*0547_03 zaGkhacakragadApANe dvArakAnilayAcyuta 02*0547_04 govinda puNDarIkAkSa rakSa mAM zaraNAgatAm % After line 1, T1 % G5 ins.: 02*0548_01 jJAtaM mayA vasiSThena purA gItaM mahAtmanA 02*0548_02 mahaty Apadi saMprApte smartavyo bhagavAn hariH % After line 2 of 547*, T1 ins.: 02*0549_01 manasA cintayAm Asa devaM nArAyaNaM prabhum 02*0549_02 Apatsv abhayadaM kRSNaM lokAnAM prapitAmaham 02*0549=02 draupadI % T1 G4.5 cont. after 547*: 02*0550_01 hA kRSNa dvArakAvAsin kvAsi yAdavanandana 02*0550_02 imAm avasthAM saMprAptAm anAthAM kim upekSase % 2.61.41 % After % this, G3.4 M1 cont.: T1 G5 (which om. 41ab) ins. % after 550*: 02*0551_01 tasya prasAdAd draupadyAH kRSyamANe 'mbare tathA % After 41, K1 % (marg. sec. m.).3 ins.: 02*0552_01 aSTottarazataM yAvad vasanaM pracakarSa ha % On the other hand, K2.4 V1 B D T1 G5 ins. (Cn % glosses) after 41: 02*0553_01 nAnArAgavirAgANi vasanAny atha vai prabho 02*0553_02 prAdurbhavanti zatazo dharmasya paripAlanAt % 2.61.42 % K2 V1 B D ins. after % 42: K4 (which om. 42) ins. after 553*: 02*0554_01 zazaMsur draupadIM tatra kutsanto dhRtarASTrajam % On the other hand, S ins.: after 42: 02*0555_01 dhig dhig ity azivAM vAcam utsRjan kauravaM prati % 2.61.67 % After 67, K3.4 % (parenthetically) N1 V1 B1.3-6 D S ins. (all % comm. gloss): 02*0556_01 sAkSI vA vibruvan sAkSyaM gokarNazithilaz caran % N1 V1 B4-6 Dn D3-5 S cont. (with a repetition % of 67cd): 02*0557_01 sahasraM vAruNAn pAzAn Atmani pratimuJcati % 2.61.69 % After 69, K3 ins.: 02*0558_01 pAdo gacchati kartAraM pAdaH sAkSiNam archati 02*0558_02 pAdaH sabhAsadaH sarvAn pAdo rAjAnam archati % 2.61.74 % After 74ab, Dn (!) D4.5 ins.: 02*0559_01 aputrAyAz ca yad duHkhaM vyAghrAghrAtasya caiva yat % 2.62.1 % After the ref., Dn (!) % D4.5 ins.: 02*0560_01 tAvat pratIkSa duHprajJa duHzAsana narAdhama % 2.62.12 % After 12ab, S1 ins.: 02*0561_01 nRzaMsAnumato roSAd avijJAyaiva durjanaH 02*0561_02 gurUNAM saMmukhe cApi satIvrataparAyaNAm 02*0561_03 klezAsahAM sabhAmadhye dhRtarASTro nayan nRpaH % while K4 ins.: 02*0562_01 anAcArapravRtto vai pazyatAM dharmakovidAH % 2.62.16 % After 16ab, G1 ins.: 02*0563_01 anumodanAt pANDavasya sUkSmatvAt kAryagauravAt % 2.62.28 % After 28cd, % K4 Dn (!) D4 ins.: 02*0564_01 zrutvA tu tad vAkyamanoharaM tad 02*0564_02 dharSaz cAsIt kauravANAM sabhAyAm % After 28, D5 % (marg.) ins.: 02*0565_01 zrutvA cedaM dhArtarASTrasya coktaM 02*0565_02 bhavatv idaM dharmayuktaM sadaiva % 2.62.37 % After 37, S ins. (Cv glosses): 02*0566_01 evam uktvA mahAbAhuM visphurantaM muhur muhuH % 2.63.1 % After the ref., K4 Dn (!) % D5 Cnp ins.: 02*0567_01 trayaH kilaite sadhanAH sabhAyAM 02*0567_02 bhISmaH kSattA kauravANAM guruz ca 02*0567_03 ye svAminaM duSTatamaM vadanti 02*0567_04 vAJchanti vRddhiM na ca vikSipanti % 2.63.14 % After 14, % Dn (!) D1 (marg. sec. m.) ins.: 02*0568_01 na prayAsyAmi tA&l lokAn puNyAn puNyatamAn api 02*0568_02 yady ahaM mukuTaM caiva mardayitvA padA ca te 02*0568_03 na ziras tADayAmy Ajau tadAgniM pravizAmy aham % 2.63.28 % After 28, % K1 ins.: 02*0569=00 dhRtarASTraH 02*0569_01 evam astu tavAbhISTam adAso 'stu yudhiSThiraH 02*0569_02 punar anyaM varaM putri vRNISva tvaM pativrate % 2.63.31 % After the ref., K4 V1 B D T1 ins.: 02*0570_01 evaM bhavatu kalyANi yathA tvam abhibhASase % 2.63.33 % After the ref., K4 N1 V1 B D T1 ins.: 02*0571_01 tathAstu te mahAbhAge yathA tvaM nandinIcchasi % After % 33, G3-5 ins.: 02*0572_01 kSamasvAdyAzrupAtena zUnyaM bhavati vai gRham % 2.64.5 % After 5ab, T1 G5 ins. (Cv glosses): 02*0573_01 yuddhe 'parAGmukhatvaM ca AhUtasyAnivartanam 02*0573_02 dArANAM rakSaNaM caiva iti taj jyotiSAM trayam % 2.64.9 % After 9, T1 ins.: 02*0574_01 punar yudhiSThiraM bhImaH kruddho vacanam abravIt 02*0574_02 anujAnIhi mAM rAjan nigrahAya durAtmanAm % 2.65.6 % K4 Dn (!) read 9ab after 6 % and B2 (which om. 6cd) reads it after 6ab (K4 Dn % repeating it in its proper place). This 9ab is then % followed by: 02*0575_01 santaH parArthaM kurvANA nAvekSante pratikriyAm % 2.65.9 % After 9, K4 Dn (!) ins.: 02*0576_01 asaMbhinnArthamaryAdAH sAdhavaH priyadarzanAH % 2.66.4 % After 4ab, K2 ins.: 02*0577_01 niSkrAntAH pANDavA rAjan sahavAhadhanAnugAH 02*0577_02 sadhanuSkAH satUNIrAs tad budhyadhvaM mahArathAH % 2.66.12 % After 12ab, % G4 ins.: 02*0578_01 gANDIvaM gRhya saMkruddhaH pArthaH zastrabhRtAM varaH 02*0578_02 acireNaiva kAlena niHzeSaM naH kariSyati 02*0578_03 na pazyAmi raNe kruddhaM bIbhatsuM vinivartitum % 2.66.26 % After 26, % S ins.: 02*0579_01 yathopajoSaM vasatAM punardyUtapravRttaye % 2.66.30 % After 30, G2 reads 29cd; while Dn (!) D1 (marg. % sec. m.).4.5 ins.: 02*0580_01 mA nimajjIH svadoSeNa mahApsu tvaM hi bhArata % 2.66.34 % After 34, K4 V1 B D T1 ins.: 02*0581_01 tasmAd ayaM mad vacanAt tyajyatAM kulapAMsanaH 02*0581_02 tathA te na kRtaM rAjan putrasnehAn narAdhipa 02*0581_03 tasya prAptaM phalaM viddhi kulAntakaraNAya ha % 2.66.35 % After 35ab, G3-5 ins.: 02*0582_01 na tad balaM yan mRdunA virudhyate 02*0582_02 mitraM dharmas tarasA sevitavyaH % 2.67.5 % After the ref., K4 Dn D4.5 ins. (Cn glosses): 02*0583_01 asaMbhave hemamayasya jantos 02*0583_02 tathApi rAmo lulubhe mRgAya 02*0583_03 prAyaH samApannaparAbhavANAM 02*0583_04 dhiyo viparyastatarA bhavanti % 2.67.7 % After 7, T1 ins.: 02*0584_01 tAn AgatAn abhiprekSya kRpaNaM kSipram akSavit % 2.67.13 % After 13, K4 B (except % B3) D (except D1.2) T1 ins. (Cn glosses): 02*0585_01 atha sabhyAH sabhAmadhye samucchritakarAs tadA 02*0585_02 Ucur udvignamanasaH saMvegAt sarva eva hi % 2.67.19 % After 19, K4 V1 B D ins.: 02*0586_01 trayodazaM ca vai varSam ajJAtAH sajane tathA % 2.68.8 % After 8, V1 ins.: 02*0587_01 svayaMvare 'sau sthaviro 'pi mandadhIr 02*0587_02 vRthAmatiH sthaviro yajJasenaH % 2.68.9 % After 9, V1 (om. lines 1-2) % B3-6 ins.: 02*0588_01 svayaMvare 'sau sthaviro 'pi mandadhIr 02*0588_02 vRthAmatiH suprajJo yajJasenaH 02*0588_03 mahIkSitAM pazyatAM pANDavAnAM % 2.68.10 % After 10, V1 B3.6 % ins.: 02*0589_01 saMpazyantyAs te 'jinaiH saMvRtAGgAH % 2.68.30 % After the ref., S ins. (Cv glosses): 02*0590_01 bhImasena na te santi yeSAM vairaM tvayA saha 02*0590_02 mattA graheSu sukhino na budhyante mahad bhayam % 2.68.35 % After 35, K2 reads 30cd and % 31; while D2 ins.: 02*0590a_01 draSTAro bhUmipAlAH syur ito varSe caturdaze % 2.68.44 % After 44, S ins.: 02*0591_01 ulUkaM ca durAtmAnaM saubalasya sutaM priyam 02*0591_02 krUraM hantAsmi samare taM vai krUraM narAdhamam % 2.69.2 % After 2, S ins.: 02*0592_01 saumadattiM mahAvIryaM vikarNaM ca mahAmatim % 2.69.3 % After 3ab, S ins.: 02*0593_01 gAndhArIM ca mahAbhAgAM mAtaraM ca pRthAM tathA % 2.69.6 % After 6, K4 V1 B D T1 ins.: 02*0594=00 pANDavA UcuH 02*0594_01 tathety uktvAbruvan sarve yathA no vadase 'nagha 02*0594_02 tvaM pitRvyaH pitRsamo vayaM ca tvatparAyaNAH 02*0594_03 yathAjJApayase vidvaMs tvaM hi naH paramo guruH 02*0594_04 yac cAnyad api kartavyaM tad vidhatsva mahAmate % 2.69.8 % After 8, K1 ins.: 02*0595_01 sahadevo nRNAM devo nityaM pRSThAnugaH saha 02*0595_02 sarvopadravanAzAya bhaviSyati raNotkaTaH % 2.69.13 % After 13, K4 Dn D5 ins.: 02*0596_01 kalmASItIrasaMsthasya gatas tvaM ziSyatAM bhRgoH % 2.69.20 % After 20, % N (except D3.4.6) ins. (Cd glosses): 02*0597_01 na hi vo vRjinaM kiM cid veda kaz cit purA kRtam % 2.70.10 % After 10ab, % B D1.2 ins.: 02*0598_01 pRthAM dRSTvA striyaH sarvA rurudur bhRzaduHkhitAH % 2.70.20 % After % 20, B5.6 D1.2 ins. (cf. 20cd): 02*0599_01 dhig astu jIvitaM mahyaM kevalaM klezabhAjanam % 2.70.22 % After 22, N (except % N1) ins.: 02*0600_01 dhArtarASTrastriyas tAz ca nikhilenopalabhya tat 02*0600_02 gamanaM parikarSaM ca kRSNAyA dyUtamaNDale 02*0600_03 ruruduH susvaraM sarvA vinindantyaH kurUn bhRzam 02*0600_04 dadhyuz ca suciraM kAlaM karAsaktamukhAmbujAH % 2.70.23 % After % 23a, N (except N1) ins. (Cn glosses): 02*0601_01 putrANAm anayaM tadA 02*0601_02 dhyAyann udvignahRdayaH zAntiM na smAdhyagacchata 02*0601_03 sa cintayann anekAgraH % 2.71.1 % Before the ref. dhrtarastra u., K3 B4 Dn D5.6 ins.: 02*0602=00 vaizaMpAyana uvAca 02*0602_01 tam Agatam atho rAjA viduraM dIrghadarzinam 02*0602_02 sAzaGka iva papraccha dhRtarASTro 'mbikAsutaH % 2.71.22 % After 22, S (except G6) ins. % (Cv glosses first verse): 02*0603_01 prasthApya pANDavazreSThAn niHzeSas te bhaviSyati 02*0603_02 iti dhaumyo vyavasito raudrasAmAni gAyati 02*0603=02 dhRtarASTraH 02*0603_03 kim abruvan nAgarikAH kiM vai jAnapadA janAH 02*0603_04 sarvaM tattvena cAcakSva kSattaH sarvam azeSataH 02*0603=04 viduraH 02*0603_05 brAhmaNAH kSatriyA vaizyAH zUdrA ye 'nye vadanty atha 02*0603_06 tac chRNuSva mahArAja tvatkRte ca mayA tava % 2.71.23 % After 23ab, Dn (!) % D4.5 ins.: 02*0604_01 aho dhik kuruvRddhAnAM bAlAnAm iva ceSTitam 02*0604_02 rASTrebhyaH pANDudAyAdA&l lobhAn nirvAsayanti ye 02*0604_03 anAthAH sma vayaM sarve viyuktAH pANDunandanaiH 02*0604_04 durvinIteSu lubdheSu kA prItiH kauraveSu naH % 2.71.28 % After 28, % K4 B2 Dn D4.5 ins.: 02*0605=00 vaizaMpAyana uvAca 02*0605_01 evaM pravadator eva tayos tatra vizAM pate 02*0605_02 dhRtarASTrasya rAjJaz ca vidurasya ca dhImataH % while T1 G3.5 M1 ins.: 02*0606=00 vaizaMpAyanaH 02*0606_01 evam uktvA tu viduras tUSNIm AsId vizAM pate % 2.71.39 % Dn (!) ins. after 39: % D4, after 42ab: D6, after 41: 02*0607_01 dhRSTadyumnas tu pArthAnAM zyAlaH saMbandhitAM gataH 02*0607_02 pANDavAnAM priyataras tasmAn mAM bhayam Avizat % 2.71.41 % K4 Dn (!) ins. after 41ab: D4 after 607*: 02*0608_01 rathAtirathasaMkhyAyAM yo 'graNIr arjuno yuvA % K4 Dn (!) D1 (marg. sec. m.).5 ins. % after 41: D4, after the repetition of 41cd: 02*0609_01 kim anyad duHkham adhikaM paramaM bhuvi kauravAH 02*0609_02 dhRSTadyumno droNamRtyur iti viprathitaM vacaH % 2.71.44 % V1 B D1.2 ins. after (the first occurrence % of) 44c (cf. v.l. 42): 02*0610_01 vRtte bhIrubhayaMkaram 02*0610_02 duryodhana mahAbAho % 2.72.7 % After 7, B (except B5) D1.2 ins.: 02*0611_01 prAhiNod draupadIhetor Anayeti punaH punaH % 2.72.12 % After 12, % K1 ins.: 02*0612_01 raktatvak*nakhIM zyAmAM pUrNacandranibhAnanAm 02*0612_02 zucismitAM * * * * * * * manalAtmajAm % 2.72.14 % After 14ab, V1 B D1.2 ins.: 02*0613_01 kezagraham anuprAptAM krozantIM kurarIm iva % 2.72.17 % Dn (!) ins. after % 17: D6, after 13: 02*0614_01 sukhena svaptum iccheta viSaM pItveva mAnavaH % Dn (!) cont.: K4 D5 ins. after 17: 02*0615_01 iti sarvam idaM rAjann AkulaM pratibhAti me % 2.72.19 % After 19, B1 ins. % (cf. 618*): 02*0616_01 prAkrozati varaM tatra gomAyur bharatarSabha % B1 cont.: K4 B2 Dn D5 ins. after 19: 02*0617_01 dharmiSThAM dharmapatnIM ca rUpayauvanazAlinIm 02*0617_02 prajAbhiH saha saMgamya hy anuzocanti nityazaH % B2 cont. (cf. 616*): 02*0618_01 prAkrozad bhairavaM tatra dRSTvA gomAyur utkaTam % 2.72.35 % After 35, N1 V1 B % (B4 om.) D T1 ins.: 02*0619_01 evaM kRte mahArAja paraM zreyas tvam Apsyasi % 2.72.36 % After the colophon, S1 ins.: samaptam cedam sabhaparva | % atah param vanaparva bhavisyati | 02*0620_01 ataH paraM tRtIyaM tu jJeyam AraNyakaM mahat 02*0620_02 pratisaMdhir ayaM zlokas tasyAyaM parikIrtitaH 02*0620=02 janamejayaH 02*0620_03 evaM dyUtajitAH pArthAH kopitAz ca durAtmabhiH 02*0620_04 dhArtarASTraiH sahAmAtyair nikRtyA dvijasattama 02*0621_01 sabhAparvaNi saMkhyAnaM kathitaM tattvabuddhinA 02*0621_02 adhyAyAH saptatir jJeyAs tathA dvau cAtra saMkhyayA 02*0621_03 zlokAnAM dve sahasre tu paJca zlokazatAni ca 02*0621_04 zlokAs tathaiva navatiH parvaNy asmin prakIrtitAH 02*0621_05 vRttAntAz ca tathAkhyAtAs trayastriMzan mahAtmanA 02*0621_06 etat sarvaM sabhAparva vyAkhyAtaM paramarSiNA % K2: sabhaparva samaptam || 02*0622_01 etat sarvaM sabhAparva mayAkhyAtaM maharSayaH 02*0622_02 adhyAyAH saptatir jJeyAs tathA dvau cAtra saMkhyayA 02*0622_03 zlokAnAM dve sahasre tu sapta zlokazatAni ca 02*0622_04 zlokAz caikAdaza tathA parvaNy asmin prakIrtitAH % K3: sabhaparva samaptam iti || 02*0623_01 rasadAnaM prakartavyam asmin parvaNi saMzrute 02*0623_02 phalAni tatra deyAni yathAvibhavataH sataH 02*0624_01 adhyAyAH saptatir jJeyAs tathA dvau cAtra saMkhyayA 02*0624_02 zlokAnAM dve sahasre tu paJca zlokazatAni ca 02*0624_03 zlokAz caikAdaza tathA parvaNy asmin prakIrtitAH 02*0624_04 ataH paraM tRtIyaM tu jJeyam AraNyakaM mahat 02*0625_01 apUpaiz caiva pUpaiz ca modakaiz ca samanvitam 02*0625_02 sabhAparvaNi rAjendra haviSyaM bhojayed dvijAn 02*0626_01 tato mUlaphalaM prApya pAyasaM madhusarpiSA 02*0626_02 AstIke bhojayed rAjan dadyAc caiva (D2 -naM) guDodanam 02*0626_03 apUpaiz caiva pUpaiz ca modakaiz ca samanvitam 02*0626_04 sabhAparvaNi rAjendra haviSyaM bhojayed dvijAn 02*0626_05 ya idaM zRNuyAn nityaM sabhAparva sunizcitam 02*0626_06 na tasya kutra cit kaz cit kadA cit klezasaMbhavaH 02*0626_07 sabhAparvAntare samyag vanaparva prakIrtitam 02*0626_08 aSTAdazapurANAnAM kathA tatrAtivistRtA 02*0626_09 yasya zravaNamAtreNa na mohaM yAnti mAnavAH 02*0626_10 kaSTaM tIrtvA dhruvaM labdhvA svasthAnaM prApnuyAn naraH 02*0626_11 na viyogaz ca zokaz ca jAyate sarvathA kva cit 02*0627_01 abaddhaM vA subaddhaM vA mama doSo na vidyate 02*0627_01 AdiH sabhA vanavirATam athodyamaz ca 02*0627_02 bhISmo gurU ravijazalyasasauptikaM ca 02*0627_03 strIparva zAntir anuzAsanam azvamedho 02*0627_04 vyAsAzramaM muzalayAnadivAvarohaH % T1: srikrsnaya namah | sabhaparvani samaptah || 02*0628_01 karakRtam aparAdhaM kSantum arhanti santaH 02*0628_02 yad akSarapadabhraSTaM mAtrAhInaM ca yad bhavet % G4: 02*0629_01 yAdRzaM pustakaM dRSTvA [read -STaM] tAdRzaM likhitaM mayA 02*0629_02 abaddhaM vA subaddhaM vA mama doSo na vidyate % M1: samaptam cedam sabhaparva || 02*0630_01 smRte sakalakalyANabhAjanaM yatra jAyate 02*0630_02 puruSas tam ajaM nityaM vrajAmi zaraNaM harim 02*0630_03 karmaNA manasA vAcA yA ceSTA mama nityazaH 02*0630_04 kezavArAdhane sAkSAj janmajanmAntareSv api %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% % Book 02, Appendix I passages %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% % V1 B (B5 partly damaged) D (except D6) S ins. % after 2.2.23 (T1 G1.2.4-6 M om. lines 1 and 3, % ins. lines 4-7 after 2.2.23cd and lines 15-16 after % vaisam. of adhy. 3; B2 erroneously ins. the same lines, % namely 15-16, before vaisam. u. of adhy. 3): 02_001_0001 sAtvatena ca vIreNa pRSThato yAyinA tadA 02_001_0002 dArukeNa ca sUtena sahito devakIsutaH 02_001_0003 sa gato dvArakAM viSNur garutmAn iva vegavAn 02_001=0003 vaizaMpAyana uvAca 02_001_0004 nivRtya dharmarAjas tu saha bhrAtRbhir acyutaH 02_001_0005 suhRtparivRto rAjA praviveza purottamam 02_001_0006 visRjya suhRdaH sarvAn bhrAtqn putrAMz ca dharmarAT 02_001_0007 mumoda puruSavyAghro draupadyA sahito nRpa 02_001_0008 kezavo 'pi mudA yuktaH praviveza purottamam 02_001_0009 pUjyamAno yaduzreSThair ugrasenamukhais tathA 02_001_0010 AhukaM pitaraM vRddhaM mAtaraM ca yazasvinIm 02_001_0011 abhivAdya balaM caiva sthitaH kamalalocanaH 02_001_0012 pradyumnasAmbanizaThAMz cArudeSNaM gadaM tathA 02_001_0013 aniruddhaM ca bhAnuM ca pariSvajya janArdanaH 02_001_0014 sa vRddhair abhyanujJAto rukmiNyA bhavanaM yayau 02_001_0015 mayo 'pi sa mahAbhAgaH sarvaratnavibhUSitAm 02_001_0016 vidhivat kalpayAm Asa sabhAM dharmasutAya vai % After 2.5.1, all MSS. except S1 K1-3 N1, ins.: 02_002_0001 vedopaniSadAM vettA RSiH suragaNArcitaH 02_002_0002 itihAsapurANajJaH purAkalpavizeSavit 02_002_0003 nyAyavid dharmatattvajJaH SaDaGgavid anuttamaH 02_002_0004 aikyasaMyoganAnAtvasamavAyavizAradaH 02_002_0005 vaktA pragalbho medhAvI smRtimAn nayavit kaviH 02_002_0006 parAparavibhAgajJaH pramANakRtanizcayaH 02_002_0007 paJcAvayavayuktasya vAkyasya guNadoSavit 02_002_0008 uttarottaravaktA ca vadato 'pi bRhaspateH 02_002_0009 dharmakAmArthamokSeSu yathAvat kRtanizcayaH 02_002_0010 tathA bhuvanakozasya sarvasyAsya mahAmatiH 02_002_0011 pratyakSadarzI lokasya tiryag Urdhvam adhas tathA 02_002_0012 sAMkhyayogavibhAgajJo nirvivitsuH surAsurAn 02_002_0013 saMdhivigrahatattvajJas tv anumAnavibhAgavit 02_002_0014 SADguNyavidhiyuktaz ca sarvazAstravizAradaH 02_002_0015 yuddhagAndharvasevI ca sarvatrApratighas tathA 02_002_0016 etaiz cAnyaiz ca bahubhir yukto guNagaNair muniH % V1 B D S ins. after 2.10.22 (S, splitting up the % passage in four groups, ins. them at different points % of the constituted text; viz. lines 2-13 and 29-30 % are ins. after 2.10.13, lines 14-18 after 2.10.18, % lines 19-23 after 2.10.21ab, and finally lines % 24-28 after 2.10.22cd): 02_003_0001 prahRSTAH zatazaz cAnye bahuzaH saparicchadAH 02_003_0002 gandharvANAM ca patayo vizvAvasur hahAhuhUH 02_003_0003 tumburuH parvataz caiva zailUSas tv atha nAradaH 02_003_0004 citrasenaz ca gItajJas tathA citraratho 'pi ca 02_003_0005 ete cAnye ca gandharvA dhanezvaram upAsate 02_003_0006 vidyAdharAdhipaz caiva candrApIDaH sahAnujaiH 02_003_0007 upAsate mahAtmAnaM dhanAnAm IzvaraM prabhum 02_003_0008 kiMnarAH zatazas tatra dhanAnAm IzvaraM prabhum 02_003_0009 Asate cApi rAjAno bhagadattapurogamAH 02_003_0010 drumaH kiMpuruSezaz ca upAste dhanadezvaram 02_003_0011 rAkSasAnAM patiz caiva mahendro gandhamAdanaH 02_003_0012 saha yakSaiH sagandharvaiH saha sarvair nizAcaraiH 02_003_0013 vibhISaNaz ca dharmiSTha upAste bhrAtaraM prabhum 02_003_0014 himavAn pAriyAtraz ca vindhyakailAsamandarAH 02_003_0015 malayo darduraz caiva mahendro gandhamAdanaH 02_003_0016 indranIlaH sunAbhaz ca tathA divyau ca parvatau 02_003_0017 ete cAnye ca bahavaH sarve merupurogamAH 02_003_0018 upAsate mahAtmAnaM dhanAnAm IzvaraM prabhum 02_003_0019 nandIzvaraz ca bhagavAn mahAkAlas tathaiva ca 02_003_0020 zaGkukarNamukhAH sarve divyAH pAriSadAs tathA 02_003_0021 kASThakUTaH somanandI vijayaz ca tapodhikaH 02_003_0022 zvetaz ca vRSabhas tatra nanarda sumahAravaH 02_003_0023 dhanadaM rAkSasAz cAnye gandharvAz ca samAsate 02_003_0024 pariSadgaNaiH parivRtam upayAtaM mahezvaram 02_003_0025 taM dRSTvA devadevezaM zivaM trailokyabhAvanam 02_003_0026 praNamya mUrdhnA paulastyo bahurUpam umApatim 02_003_0027 tato 'bhyanujJAM saMprApya mahAdevAd dhanezvaraH 02_003_0028 Aste kadAcid bhagavAn bhavo dhanapateH sakhA 02_003_0029 nidhInAM pravarau mukhyau zaGkhapadmau dhanezvarau 02_003_0030 sarvAn nidhIn pragRhyAtha upAstAM vai dhanezvaram % After 2.12.8, V1 B (B1 marg.) D S ins. (cf.2. % 30.1-6): 02_004_0001 parigrahAn narendrasya bhImasya paripAlanAt 02_004_0002 zatrUNAM kSapaNAc caiva bIbhatsoH savyasAcinaH 02_004_0003 dhImataH sahadevasya dharmANAm anuzAsanAt 02_004_0004 avigrahA vItabhayAH svakarmaniratAH sadA 02_004_0005 nikAmavarSAH sphItAz ca AsaJ janapadAs tathA 02_004_0006 vArdhuSI yajJasattvAni gorakSaM karSaNaM vaNik 02_004_0007 vizeSAt sarvam evaitat saMjajJe rAjakarmaNA 02_004_0008 anukarSaM ca niSkarSaM vyAdhipAvakamUrchanam 02_004_0009 sarvam eva na tatrAsId dharmanitye yudhiSThire 02_004_0010 dasyubhyo vaJcakebhyaz ca rAjJaH prati parasparam 02_004_0011 rAjavallabhataz caiva nAzrUyata mRSAkRtam 02_004_0012 priyaM kartum upasthAtuM balikarma svakarmajam 02_004_0013 abhihartuM nRpAH SaTsu pRthak jAtyaiz ca naigamaiH 02_004_0014 vavRdhe viSayas tatra dharmanitye yudhiSThire 02_004_0015 kAmato 'py upayuJjAnai rAjasair lobhajair janaiH 02_004_0016 sarvavyApI sarvaguNI sarvasAhaH sa sarvarAT 02_004_0017 yasminn adhikRtaH samrAD bhrAjamAno mahAyazAH 02_004_0018 yatra rAjan daza dizaH pitRto mAtRtas tathA 02_004_0019 anuraktAH prajA Asann AgopAlA dvijAtayaH % After 2.20.24, S ins.: 02_005=0000 vaizaMpAyanaH 02_005_0001 etac chrutvA jarAsaMdhaH kruddho vacanam abravIt 02_005=0001 jarAsaMdhaH 02_005_0002 nAhaM kaMsaH pralambo vA na bANo na ca muSTikaH 02_005_0003 narako nendratapano na kezI na ca pUtanA 02_005_0004 na kAlayavano vApi ye tvayA nihatA yudhi 02_005_0005 tvaM tu gopakulotpanno jAtiM vai pUrvikAM smara 02_005_0006 yo 'smadbhayAd apakramya sAgarAnUpam AzritaH 02_005_0007 janmabhUmiM parityajya madhurAM prAkRto yathA 02_005_0008 so 'dhunA katthase zaure zaradIva yathA ghanaH 02_005_0009 adyAnRNyaM kariSyAmi bhojarAjasya dhImataH 02_005_0010 jAmAtur augrasenasya tvAM nihatyAdya mAdhava 02_005_0011 cirakAGkSito me saMgrAmas tvAM hantuM sasuhRdgaNam 02_005_0012 diSTyA me saphalo yatnaH kRto devaiH savAsavaiH 02_005_0013 klIbAv imau ca govinda bhImasenArjunAv ubhau 02_005_0014 hiMsyAmi yudhi vikramya siMhaH kSudramRgAn iva 02_005=0014 vaizaMpAyanaH 02_005_0015 tasya roSAbhibhUtasya jarAsaMdhasya garjataH 02_005_0016 sarvabhUtAni vitresur ye tatrAsan samAgatAH 02_005=0016 zrIbhagavAn 02_005_0017 kiM garjasi jarAsaMdha karmaNA tAn samAcara 02_005_0018 mama nirdezakartRbhyAM pANDavAbhyAM nRpAdhama 02_005_0019 sAmAtyaM sasutaM cAdya ghAtayiSyAmy ahaM raNe 02_005_0020 na kathaM cana jIvan vai pravekSyasi purottamam % After 2.20.34, S ins.: 02_006=0000 janamejayaH 02_006_0001 kimarthaM vairiNAv AstAm ubhau tau kRSNamAgadhau 02_006_0002 kathaM ca nirjitaH saMkhye jarAsaMdhena mAdhavaH 02_006_0003 kaz ca kaMso mAgadhasya yasya hetoH sa vairavAn 02_006_0004 etad AcakSva me sarvaM vaizaMpAyana tattvataH 02_006=0004 vaizaMpAyanaH 02_006_0005 yAdavAnAm anvavAye vasudevo mahAmatiH 02_006_0006 udapadyata vArSNeyo hy ugrasenasya mantrabhRt 02_006_0007 ugrasenasya kaMsas tu babhUva balavAn sutaH 02_006_0008 jyeSTho bahUnAM kauravya sarvazastravizAradaH 02_006_0009 jarAsaMdhasya duhitA tasya bhAryAtivizrutA 02_006_0010 rAjyazulkena dattA sA jarAsaMdhena dhImatA 02_006_0011 tadartham ugrasenasya madhurAyAM sutas tadA 02_006_0012 abhiSiktas tadAmAtyaiH sa vai tIvraparAkramaH 02_006_0013 aizvaryabalamattas tu sa tadA balamohitaH 02_006_0014 nigRhya pitaraM bhuGkte tad rAjyaM mantribhiH saha 02_006_0015 vasudevasya tat kRtyaM na zRNoti sa mandadhIH 02_006_0016 sa tena saha tad rAjyaM dharmataH paryapAlayat 02_006_0017 prItimAn sa tu daityendro vasudevasya devakIm 02_006_0018 uvAha bhAryAM sa tadA duhitA devakasya yA 02_006_0019 tasyAm udvAhyamAnAyAM rathena janamejaya 02_006_0020 upAruroha vArSNeyaM kaMso bhUmipatis tadA 02_006_0021 tato 'ntarikSe vAg AsId devadUtasya kasya cit 02_006_0022 vasudevaz ca zuzrAva tAM vAcaM pArthivaz ca saH 02_006_0023 yAm etAM vahamAno 'dya kaMsodvahasi devakIm 02_006_0024 asyA yaz cASTamo garbhaH sa te mRtyur bhaviSyati 02_006_0025 so 'vatIrya tato rAjA khaDgam uddhRtya nirmalam 02_006_0026 iyeSa tasyA mUrdhAnaM chettuM paramadurmatiH 02_006_0027 sa sAntvayaMs tadA kaMsaM hasan krodhavazAnugam 02_006_0028 rAjann anunayAm Asa vasudevo mahAmatiH 02_006_0029 ahiMsyAM pramadAm AhuH sarvadharmeSu pArthiva 02_006_0030 akasmAd abalAM nArIM hantAsImAm anAgasIm 02_006_0031 yac ca te 'tra bhayaM rAjaJ zakyate bAdhituM tvayA 02_006_0032 iyaM ca zakyA pAlayituM samayaz caiva rakSitum 02_006_0033 asyAs tvam aSTamaM garbhaM jAtamAtraM mahIpate 02_006_0034 vidhvaMsaya tadA prAptam evaM parihRtaM bhavet 02_006_0035 evaM sa rAjA kathito vasudevena bhArata 02_006_0036 tasya tad vacanaM cakre zUrasenAdhipas tadA 02_006=0036 Colophon. 02_006=0036 vaizaMpAyanaH 02_006_0037 tatas tasyAM saMbabhUvuH kumArAH sUryavarcasaH 02_006_0038 jAtAJ jAtAMs tu tAn sarvAJ jaghAna madhurezvaraH 02_006_0039 atha tasyAM samabhavad baladevas tu saptamaH 02_006_0040 yAmyayA mAyayA taM tu yamo rAjA vizAM pate 02_006_0041 devakyA garbham atulaM rohiNyA jaThare 'kSipat 02_006_0042 AkRSya karSaNAt samyak saMkarSaNa iti smRtaH 02_006_0043 balazreSThatayA tasya baladeva iti smRtaH 02_006_0044 punas tasyAM samabhavad aSTamo madhusUdanaH 02_006_0045 tasya garbhasya rakSAM tu cakre so 'bhyadhikaM nRpaH 02_006_0046 tataH kAle rakSaNArthaM vasudevasya sAtvataH 02_006_0047 ugraH prayuktaH kaMsena sacivaH krUrakarmakRt 02_006_0048 vimUDheSu prabhAvena bAlasyottIrya tatra vai 02_006_0049 upAgamya sa ghoSe tu jagAma samahAdyutiH 02_006_0050 jAtamAtraM vAsudevam athAkRSya pitA tataH 02_006_0051 upajahre parikrItAM sutAM gopasya kasya cit 02_006_0052 mumukSamANas taM zabdaM devadUtasya pArthiva 02_006_0053 jaghAna kaMsas tAM kanyAM prahasantI jagAma sA 02_006_0054 Aryeti vAzatI zabdaM tasmAd Aryeti kIrtitA 02_006_0055 evaM taM vaJcayitvA ca rAjAnaM sa mahAmatiH 02_006_0056 vAsudevaM mahAtmAnaM vardhayAm Asa gokule 02_006_0057 vAsudevo 'pi gopeSu vavRdhe 'bjam ivAmbhasi 02_006_0058 ajJAyamAnaH kaMsena gUDho 'gnir iva dAruSu 02_006_0059 vipracakre 'tha tAn sarvAn ballavAn madhurezvaraH 02_006_0060 vardhamAno mahAbAhus tejobalasamanvitaH 02_006_0061 tatas te klizyamAnAs tu puNDarIkAkSam acyutam 02_006_0062 bhayena kAmAd apare gaNazaH paryavArayan 02_006_0063 sa tu labdhvA balaM rAjann ugrasenasya saMmataH 02_006_0064 vasudevAtmajaH sarvabhrAtRbhiH sahitaM punaH 02_006_0065 nirjitya yudhi bhojendraM hatvA kaMsaM mahAbalaH 02_006_0066 abhyaSiJcat tato rAjya ugrasenaM vizAM pate 02_006_0067 tataH zrutvA jarAsaMdho mAdhavena hataM yudhi 02_006_0068 zUrasenAdhipaM cakre kaMsaputraM tadA nRpa 02_006_0069 sa sainyaM mahad utthApya vAsudevaM prasahya ca 02_006_0070 abhyaSiJcat sutaM tatra sutAyA janamejaya 02_006_0071 ugrasenaM ca vRSNIMz ca mahAbalasamanvitaH 02_006_0072 sa tatra viprakurute jarAsaMdhaH pratApavAn 02_006_0073 etad vairaM kauraveya jarAsaMdhasya mAdhave 02_006_0074 AzAsitArtho rAjendra saMrurodha vinirjitAn 02_006_0075 pArthivais tair nRpatibhir yakSyamANaH samRddhimAn 02_006_0076 devazreSThaM mahAdevaM kRttivAsaM triyambakam 02_006_0077 etat sarvaM yathAvRttaM kathitaM bharatarSabha 02_006_0078 yathA tu sa hato rAjA bhImasenena tac chRNu 02_006=0078 Colophon. % K1 V1 B D ins. after 2.21.10: G3, after % 2.21.11: 02_007_0001 karagrahaNapUrvaM tu kRtvA pAdAbhivandanam 02_007_0002 kakSaiH kakSAM vidhunvAnAv AsphoTaM tatra cakratuH 02_007_0003 skandhe dorbhyAM samAhatya nihatya ca muhur muhuH 02_007_0004 aGgam aGgaiH samAzliSya punar AsphAlanaM vibho 02_007_0005 citrahastAdikaM kRtvA kakSAbandhaM ca cakratuH 02_007_0006 galagaNDAbhighAtena sasphuliGgena cAzanim 02_007_0007 bAhupAzAdikaM kRtvA pAdAhatazirAv ubhau 02_007_0008 urohastaM tataz cakre pUrNakumbhau prayujya tau 02_007_0009 karasaMpIDanaM kRtvA garjantau vAraNAv iva 02_007_0010 nardantau meghasaMkAzau bAhupraharaNAv ubhau 02_007_0011 talenAhanyamAnau tu anyonyaM kRtavIkSaNau 02_007_0012 siMhAv iva susaMskruddhAv AkRSyAkRSya yudhyatAm 02_007_0013 aGgenAGgaM samApIDya bAhubhyAm ubhayor api 02_007_0014 AvRtya bAhubhiz cApi udaraM ca pracakratuH 02_007_0015 ubhau kaTyAM supArzve tu takSavantau ca zikSitau 02_007_0016 adhohastaM svakaNThe tUdarasyorasi cAkSipat 02_007_0017 sarvAtikrAntamaryAdaM pRSThabhaGgaM ca cakratuH 02_007_0018 saMpUrNamUrchAM bAhubhyAM pUrNakumbhaM pracakratuH 02_007_0019 tRNapIDaM yathAkAmaM pUrNayogaM samuSTikam 02_007_0020 evamAdIni yuddhAni prakurvantau parasparam 02_007_0021 tayor yuddhaM tato draSTuM sametAH puravAsinaH 02_007_0022 brAhmaNA vaNijaz caiva kSatriyAz ca sahasrazaH 02_007_0023 zUdrAz ca narazArdUla striyo vRddhAz ca sarvazaH 02_007_0024 nirantaram abhUt tatra janaughair abhisaMvRtam % After 2.22.9, G3 ins.: 02_008_0001 vIkSya bhImaM tataH kRSNo naLaM jagrAha pANinA 02_008_0002 dvidhA vyatilikhat taM tu jarAsaMdhavadhaM prati 02_008_0003 tatas tv AjJAya tasyai * * * * * * * * * 02_008_0004 * * * * * * * * traM prAkSipad vinanAda ca 02_008_0005 punaH saMdhAya tu tadA jarAsaMdhaH pratApavAn 02_008_0006 bhImena saha saMgamya bAhuyuddhaM cakAra ha 02_008_0007 tayoH samabhavad yuddhaM tumulaM romaharSaNam 02_008_0008 sarvalokakSayakaraM sarva * * * * * * 02_008_0009 * * * * * * * * * * * * dya mAdhavaH 02_008_0010 vyatyasya prAkSipat tat tu jarAsaMdhavadhepsayA 02_008_0011 bhImasenas tadAjJAtvA nirbibheda ca mAgadham 02_008_0012 dvidhA vyatyasya pAdena prAkSipac ca nanAda ha 02_008_0013 zuSkamAMsAsthimedosRg bhinnamastakapiNDakaH 02_008_0014 zavabhUtas tadA rAjan piNDIkRta ivAbabhau % After 2.22.40, S ins.: 02_009=0000 sahadevaH 02_009_0001 yat kRtaM puruSavyAghra mama pitrA janArdana 02_009_0002 tat te hRdi mahAbAho na kAryaM puruSottama 02_009_0003 tvAM prapanno 'smi govinda prasAdaM kuru me prabho 02_009_0004 pitur icchAmi saMskAraM kartuM devakinandana 02_009_0005 tvatto 'bhyanujJAM saMprApya bhImasenAt tathArjunAt 02_009_0006 nirbhayo vicariSyAmi yathAkAmaM yathAsukham 02_009=0006 vaizaMpAyanaH 02_009_0007 evaM vijJApyamAnasya sahadevasya mAriSa 02_009_0008 prahRSTo devakIputraH pANDavau ca mahArathau 02_009_0009 kriyatAM saMskriyA rAjan pitus ta iti cAbruvan 02_009_0010 tac chrutvA vAsudevasya pArthayoz ca mAgadhaH 02_009_0011 pravizya nagaraM tUrNaM saha mantribhir apy uta 02_009_0012 citAM candanakASThaiz ca kAleyasaralais tathA 02_009_0013 kAlAgurusugandhaiz ca tailaiz ca vividhair api 02_009_0014 ghRtadhArAkSataiz caiva sumanobhiz ca mAgadham 02_009_0015 samantAd avakIryanta dahyantaM magadhAdhipam 02_009_0016 udakaM tasya cakre 'tha sahadevaH sahAnujaH 02_009_0017 kRtvA pituH svargagatiM niryayau yatra kezavaH 02_009_0018 pANDavau ca mahAbhAgau bhImasenArjunAv ubhau 02_009_0019 sa prahvaH prAJjalir bhUtvA vijJApayata mAdhavam 02_009_0020 ime ratnAni bhUrINi gojAvimahiSAdayaH 02_009_0021 hastino 'zvAz ca govinda vAsAMsi vividhAni ca 02_009_0022 dIyatAM dharmarAjAya yathA vA manyate bhavAn % After 2.22.48, S (except M2) ins.: 02_010_0001 hRSTaz ca dharmarAD vAkyaM janArdanam abhASata 02_010_0002 tvAM prApya puruSavyAghra bhImasenena pAtitaH 02_010_0003 mAgadho 'sau balonmatto jarAsaMdhaH pratApavAn 02_010_0004 rAjasUyaM kratuzreSThaM prApsyAmi vigatajvaraH 02_010_0005 tvadbuddhibalam Azritya yAgArho 'smi janArdana 02_010_0006 pItaM pRthivyAM kruddhena yazas te puruSottama 02_010_0007 jarAsaMdhavadhenaiva prAptAs te vipulAH zriyaH 02_010_0008 evaM saMbhASya kaunteyaH prAdAd rathavaraM prabho 02_010_0009 pratigRhya tu govindo jarAsaMdhasya taM ratham 02_010_0010 prahRSTas tasya mumude phalgunena janArdanaH 02_010_0011 prItimAn abhavad rAjan dharmarAjapuraskRtaH % After 2.23.3, S ins.: 02_011_0001 etac chrutvA kuruzreSTho dharmarAjaH sahAnujaH 02_011_0002 prahRSTo mantribhiz caiva vyAsadhaumyAdibhiH saha 02_011_0003 tato vyAso mahAbuddhir uvAcedaM vaco 'rjunam 02_011_0004 sAdhu sAdhv iti kaunteya diSTyA te buddhir IdRzI 02_011_0005 pRthivIm akhilAM jetum eko vyavasito bhavAn 02_011_0006 dhanyaH pANDur mahIpAlo yasya putras tvam IdRzaH 02_011_0007 sarvaM prApsyati rAjendro dharmaputro yudhiSThiraH 02_011_0008 tvadvIryeNa sa dharmAtmA sArvabhaumatvam eSyati 02_011_0009 tvadbAhubalam Azritya rAjasUyam avApsyati 02_011_0010 sunayAd vAsudevasya bhImArjunabalena ca 02_011_0011 yamayoz caiva vIryeNa sarvaM prApsyati dharmarAT 02_011_0012 tasmAd dizaM devaguptAm udIcIM gaccha phalguna 02_011_0013 zakto bhavAn surAJ jitvA ratnAny Ahartum ojasA 02_011_0014 prAcIM bhImo balazlAghI prayAtu bharatarSabha 02_011_0015 yAmyAM tatra dizaM yAtu sahadevo mahArathaH 02_011_0016 pratIcIM nakulo gantA varuNenAbhipAlitAm 02_011_0017 eSA me naiSThikI buddhiH kriyatAM bharatarSabhAH 02_011_0018 zrutvA vyAsavaco hRSTAs tam UcuH pANDunandanAH 02_011_0019 evam astu munizreSTha yathAjJApayasi prabho 02_011_0020 te 'py anujJApya rAjAnaM sainyena mahatA vRtAH % T1 G2.4.5 M ins. after 2.25.6: G1.6 ins. after % 2.25.5a: G3 ins. after 2.24.21: 02_012_0001 hemakUTam athAsAdya nyavizat phalgunas tadA 02_012_0002 taM hemakUTaM rAjendra samatikramya pANDavaH 02_012_0003 harivarSaM vivezAtha sainyena mahatA vRtaH 02_012_0004 tatra pArtho dadarzAtha bahUMz caiva manoramAn 02_012_0005 nagarAMz ca vanAMz caiva nadIz ca vimalodakAH 02_012_0006 puruSAn devakalpAMz ca nArIz ca priyadarzanAH 02_012_0007 tAn sarvAMs tatra dRSTvAtha mudA yukto dhanaMjayaH 02_012_0008 vaze cakre ca ratnAni lebhe ca subahUni ca 02_012_0009 tato niSadham AsAdya giristhAn ajayat prabhuH 02_012_0010 atha rAjann atikramya niSadhaM zailam Ayatam 02_012_0011 viveza madhyamaM varSaM pArtho divyam ilAvRtam 02_012_0012 tatra devopamAn divyAn puruSAn devadarzanAn 02_012_0013 adRSTapUrvAn subhagAn sa dadarza dhanaMjayaH 02_012_0014 sadanAni ca zubhrANi nArIz cApsarasaMnibhAH 02_012_0015 dRSTvA tAn ajayad ramyAn sa taiz ca dadRze tadA 02_012_0016 jitvA ca tAn mahAbhAgAn kare ca vinivezya saH 02_012_0017 ratnAny AdAya divyAni bhUSaNair vasanaiH saha 02_012_0018 udIcIm atha rAjendra yayau pArtho mudAnvitaH 02_012_0019 sa dadarza tato meruM zikharANAM prabhuM mahat 02_012_0020 taM kAJcanamayaM divyaM caturvarNaM durAsadam 02_012_0021 AyataM zatasAhasraM yojanAnAM tu susthitam 02_012_0022 jvalantam acalaM meruM tejorAzim anuttamam 02_012_0023 AkSipantaM prabhAM bhAnoH svazRGgaiH kAJcanojjvalaiH 02_012_0024 kAJcanAbharaNaM divyaM devagandharvasevitam 02_012_0025 nityapuSpaphalopetaM siddhacAraNasevitam 02_012_0026 aprameyam anAdhRSyam adharmabahulair janaiH 02_012_0027 vyAlair AcaritaM ghorair divyauSadhividIpitam 02_012_0028 svargam AvRtya tiSThantam ucchrayeNa mahAgirim 02_012_0029 agamyaM manasApy anyair nadIvRkSasamanvitam 02_012_0030 nAnAvihagasaMghaiz ca nAditaM sumanoharaiH 02_012_0031 taM dRSTvA phalguno meruM prItimAn abhavat tadA 02_012_0032 meror ilAvRtaM varSaM sarvataH parimaNDalam 02_012_0033 meros tu dakSiNe pArzve jambUr nAma vanaspatiH 02_012_0034 nityapuSpaphalopetaH siddhacAraNasevitaH 02_012_0035 Asvargam ucchritA rAjaMs tasya zAkhA vanaspateH 02_012_0036 yasya nAmnA tv idaM dvIpaM jambUdvIpam iti zrutam 02_012_0037 tAM ca jambUM dadarzAtha savyasAcI paraMtapaH 02_012_0038 tau dRSTvApratimau loke jambUM meruM ca saMsthitau 02_012_0039 prItimAn abhavad rAjan sarvataH sa vilokayan 02_012_0040 tatra lebhe tato jiSNuH siddhair divyaiz ca cAraNaiH 02_012_0041 ratnAni bahusAhasraM vastrANy AbharaNAni ca 02_012_0042 anyAni ca mahArhANi tatra labdhvArjunas tadA 02_012_0043 AmantrayitvA tAn sarvAn yajJam uddizya vai guroH 02_012_0044 athAdAya bahUn ratnAn gamanAyopacakrame 02_012_0045 meruM pradakSiNaM kRtvA parvatapravaraM prabhuH 02_012_0046 yayau jambUnadItIre nadIM zreSThAM vilokayan 02_012_0047 sa tAM manoramAM divyAM jambUsvAdurasAvahAm 02_012_0048 haimapakSigaNair juSTAM sauvarNajalajAkulAm 02_012_0049 haimapaGkAM haimajalAM zubhAM sauvarNavAlukAm 02_012_0050 kva cit sauvarNapadmaiz ca saMkulAM haimapuSpakaiH 02_012_0051 kva cit supuSpitaiH kIrNAM suvarNakumudotpalaiH 02_012_0052 kva cit tIraruhaiH kIrNAM haimavRkSaiH supuSpitaiH 02_012_0053 tIrthaiz ca rukmasopAnaiH sarvataH saMkulAM zubhAm 02_012_0054 vimalair maNijAlaiz ca nRttagItaravair yutAm 02_012_0055 dIptair hemavitAnaz ca samantAc chobhitAM zubhAm 02_012_0056 tathAvidhAM nadIM dRSTvA pArthas tAM prazazaMsa ha 02_012_0057 adRSTapUrvAM rAjendra dRSTvA harSam avApa ca 02_012_0058 darzanIyAn nadItIre puruSAn sumanoharAn 02_012_0059 tAn nadIsalilAhArAn sadArAn amaropamAn 02_012_0060 nityaM sukhamudA yuktAn sarvAlaMkArazobhitAn 02_012_0061 tebhyo bahUni ratnAni tadA lebhe dhanaMjayaH 02_012_0062 divyajAmbUnadaM haimaM bhUSaNAni ca pezalam 02_012_0063 labdhvA tAn durlabhAn pArthaH pratIcIM prayayau dizam 02_012_0064 nAgAnAM rakSitaM dezam ajayac cArjunas tataH 02_012_0065 tato gatvA mahArAja vAruNIM pAkazAsaniH 02_012_0066 gandhamAdanam AsAdya tatrasthAn ajayat prabhuH 02_012_0067 taM gandhamAdanaM rAjann atikramya tato 'rjunaH 02_012_0068 ketumAlaM vivezAtha varSaM ratnasamanvitam 02_012_0069 sevitaM devakalpaiz ca nArIbhiH priyadarzanaiH 02_012_0070 taM jitvA cArjuno rAjan kare ca vinivezya ca 02_012_0071 AhRtya tatra ratnAni durlabhAni tathArjunaH 02_012_0072 punaz ca parivRtyAtha madhyaM dezam ilAvRtam 02_012_0073 gatvA prAcIM dizaM rAjan savyasAcI paraMtapaH 02_012_0074 merumandarayor madhye zailodAm abhito nadIm 02_012_0075 ye te kIcakaveNUnAM chAyAM ramyAm upAsate 02_012_0076 khaSAJ jhaSAMz ca nadyotAn praghasAn dIrghaveNikAn 02_012_0077 pazupAMz ca kuNindAMz ca TaGkaNAn paraTaGkaNAn 02_012_0078 etAn samastAJ jitvA ca kare ca vinivezya ca 02_012_0079 ratnAny AdAya sarvebhyo mAlyavantaM tato yayau 02_012_0080 taM mAlyavantaM zailendraM samatikramya pANDavaH 02_012_0081 bhadrAzvaM pravivezAtha varSaM svargopamaM zubham 02_012_0082 tatrAmaropamAn ramyAn puruSAn sukhasaMyutAn 02_012_0083 jitvA tAn svavaze kRtvA kare ca vinivezya ca 02_012_0084 AhRtya sarvaratnAni asaMkhyAni tatas tataH 02_012_0085 nIlaM nAma giriM gatvA tatrasthAn ajayat prabhuH 02_012_0086 tato jiSNur atikramya parvataM nIlam Ayatam 02_012_0087 viveza ramyakaM varSaM saMkIrNaM mithunaiH zubhaiH 02_012_0088 taM dezam atha jitvA sa kare ca vinivezya ca 02_012_0089 ajayac cApi bIbhatsur dezaM guhyakarakSitam 02_012_0090 tatra lebhe ca rAjendra sauvarNAn mRgapakSiNaH 02_012_0091 agRhNad yajJabhUtyarthaM ramaNIyAn manoramAn 02_012_0092 anyAni labdhvA ratnAni pANDavo 'tha mahAbalaH 02_012_0093 gandharvarakSitaM dezam ajayat sagaNaM tadA 02_012_0094 tatra ratnAni divyAni labdhvA rAjann athArjunaH 02_012_0095 zvetaparvatam AsAdya jitvA parvatavAsinaH 02_012_0096 sa zvetaM parvataM rAjan samatikramya pANDavaH 02_012_0097 varSaM hiraNyakaM nAma vivezAtha mahIpate 02_012_0098 sa tu dezeSu ramyeSu gantuM tatropacakrame 02_012_0099 madhye prAsAdavRndeSu nakSatrANAM zazI yathA 02_012_0100 mahApatheSu rAjendra sarvato yAntam arjunam 02_012_0101 prAsAdavarazRGgasthAH parayA vIryazobhayA 02_012_0102 dadRzus tAH striyaH sarvAH pArtham Atmayazaskaram 02_012_0103 taM kalApadharaM zUraM sarathaM sAnugaM prabhum 02_012_0104 savarmaM sakirITaM vai saMnaddhaM saparicchadam 02_012_0105 sukumAraM mahAsattvaM tejorAzim anuttamam 02_012_0106 zakropamam amitraghnaM paravAraNavAraNam 02_012_0107 pazyantaH strIgaNAs tatra zaktipANiM sma menire 02_012_0108 ayaM sa puruSavyAghro raNe 'dbhutaparAkramaH 02_012_0109 asya bAhubalaM prApya na bhavanty asuhRdgaNAH 02_012_0110 iti vAco bruvantyas tAH striyaH premNA dhanaMjayam 02_012_0111 tuSTuvuH puSpavRSTiM ca sasRjus tasya mUrdhani 02_012_0112 dRSTvA te tu mudA yuktAH kautUhalasamanvitAH 02_012_0113 ratnair vibhUSaNaiz caiva abhyavarSanta pANDavam 02_012_0114 atha jitvA samastAMs tAn kare ca vinivezya ca 02_012_0115 maNihemapravAlAni vastrANy AbharaNAni ca 02_012_0116 etAni labdhvA pArtho 'pi zRGgavantaM giriM yayau 02_012=0116 Colophon. 02_012=0116 vaizaMpAyanaH 02_012_0117 zRGgavantaM ca kaunteyaH samatikramya phalgunaH % V1 B (B1 marg.) Dn D1-3.5.6 T1 G1.3-5 M ins. % after 2.28.10: D4 (which om. hapl. stanza 10 % and line 1 of the foll. passage),ins. after 9: % G2.6 (which both om. hapl. from 9b up to the prior % half of line 1 of the foll. passage) ins. after 9a: 02_013_0001 tato ratnAny upAdAya puraM bhojakaTaM yayau 02_013_0002 tatra yuddham abhUd rAjan divasadvayam acyuta 02_013_0003 sa vijitya durAdharSaM bhISmakaM mAdrinandanaH 02_013_0004 kozalAdhipatiM caiva tathA veNAtaTAdhipam 02_013_0005 kAntArakAMz ca samare tathA prAkoTakAn nRpAn 02_013_0006 nATakeyAMz ca samare tathA herambakAn yudhi 02_013_0007 mArudhaM ca vinirjitya ramyagrAmam atho balAt 02_013_0008 nAcInAn arbukAMz caiva rAjAnaz ca sahasrazaH 02_013_0009 tAMs tAn ATavikAn sarvAn ajayat pANDunandanaH 02_013_0010 vAtAdhipaM ca nRpatiM vaze cakre mahAbalaH 02_013_0011 pulindAMz ca raNe jitvA yayau dakSiNataH punaH 02_013_0012 yuyudhe pANDyarAjena divasaM nakulAnujaH 02_013_0013 taM jitvA sa mahAbAhuH prayayau dakSiNApatham 02_013_0014 guhAm AsAdayAm Asa kiSkindhAM lokavizrutAm 02_013_0015 tatra vAnararAjAbhyAM maindena dvividena ca 02_013_0016 yuyudhe divasAn sapta na ca tau vikRtiM gatau 02_013_0017 tatas tuSTau mahAtmAnau sahadevAya vAnarau 02_013_0018 Ucatuz caiva saMhRSTau prItipUrvam idaM vacaH 02_013_0019 gaccha pANDavazArdUla ratnAny AdAya sarvazaH 02_013_0020 avighnam astu kAryAya dharmarAjAya dhImate % After 2.28.29ab, V1 B D ins.: 02_014_0001 citrabhAnuH surezaz ca analas tvaM vibhAvaso 02_014_0002 svargadvAraspRzaz cAsi hutAzo jvalanaH zikhI 02_014_0003 vaizvAnaras tvaM piGgezaH plavaMgo bhUritejasaH 02_014_0004 kumArasUs tvaM bhagavAn rudradharmo hiraNyakRt 02_014_0005 agnir dadAtu me tejo vAyuH prANaM dadAtu me 02_014_0006 pRthivI balam AdadhyAc chivaM cApo dizantu me 02_014_0007 apAM garbha mahAsattva jAtavedaH surezvara 02_014_0008 devAnAM mukham agne tvaM satyena vipunIhi mAm 02_014_0009 RSibhir brAhmaNaiz caiva daivatair asurair api 02_014_0010 nityaM suhuta yajJeSu satyena vipunIhi mAm 02_014_0011 dhUmaketuH zikhI ca tvaM pApahAnilasaMbhavaH 02_014_0012 sarvaprANiSu nityasthaH satyena vipunIhi mAm 02_014_0013 evaM stuto 'si bhagavan prItena zucinA mayA 02_014_0014 tuSTiM puSTiM smRtiM caiva prItiM cAgne prayaccha me 02_014=0014 vaizaMpAyana uvAca 02_014_0015 ity evaM mantram AgneyaM paThan yo juhuyAd vibhum 02_014_0016 RddhimAn satataM dAntaH sarvapApaiH pramucyate % S ins. after 2.28.53ab (G3 ins. after an addl. % colophon following 2.28.53): 02_015=0000 janamejayaH 02_015_0001 icchAmy AgamanaM zrotuM haiDimbasya dvijottama 02_015_0002 laGkAyAM ca gatiM brahman paulastyasya ca darzanam 02_015_0003 kAverIdarzanaM caiva rAjAnaH sarva eva tAn 02_015_0004 AnupUrvyAc ca me zaMsa sarvaM brAhmaNapuMgava 02_015=0004 vaizaMpAyanaH 02_015_0005 zRNu rAjan purA vRttaM sahadevasya sAhasam 02_015_0006 kAnanadvIpakAMz caiva tarasA jitya cAhave 02_015_0007 dakSiNAM ca dizaM jitvA colasya viSayaM yayau 02_015_0008 dadarza puNyatoyAM vai kAverIM saritAM varAm 02_015_0009 nAnApakSigaNair juSTAM tApasair upazobhitAm 02_015_0010 sAlalodhrArjunair bilvair jambUzalmalikiMzukaiH 02_015_0011 kadambaiH saptaparNaiz ca kAzmaryAmalakair vRtAm 02_015_0012 nyagrodhaiz ca mahAzAkhaiH plakSair audumbarair api 02_015_0013 zamIpalAzavRkSaiz ca azvatthaiH khadirair vRtAm 02_015_0014 badarIbhiz ca saMpannAm azvakarNaiz ca zobhitAm 02_015_0015 karaJjatintriNIkaiz ca tAlavrAtair alaMkRtAm 02_015_0016 zirISaiH kuTajair nimbair madhUkaiH kSIrakair vRtAm 02_015_0017 puMnAgair bakulaiH kundaiz campakaiH sarvato vRtAm 02_015_0018 priyaGgvazokatilakair atimuktaiz ca zobhitAm 02_015_0019 asanaiH karNikAraiz ca nAgavRkSair alaMkRtAm 02_015_0020 ketakIbhiH kurabakair jAtiyUthikakundalaiH 02_015_0021 aGkolaiH karavIraiz ca puMnAgaiH pATalair vRtAm 02_015_0022 kramukair nAlikeraiz ca panasAmraiz ca zobhitAm 02_015_0023 cUtaiH puNDrakapatraiz ca kadalyADhakasaMvRtAm 02_015_0024 nIpaiz ca vetasaiH kIrNAM nAlakundakuzair vRtAm 02_015_0025 evaM bahuvidhair vRkSair divyair anyaiz ca zobhitAm 02_015_0026 haMsakAraNDavaiH kIrNAM kuraraiH sArasaiH zukaiH 02_015_0027 cakravAkagaNair juSTAM plavaiz ca jalavAyasaiH 02_015_0028 samudrakAkaiH krauJcaiz ca nAditAM jalakukkuTaiH 02_015_0029 evaM khagaiz ca bahubhiH saMghuSTAM jalacAribhiH 02_015_0030 Azramair bahubhir yuktAM caityavRkSaiz ca zobhitAm 02_015_0031 sevitAM brAhmaNaiH zubhrair vedavedAGgapAragaiH 02_015_0032 kva cit tIraruhair vRkSair mAlAbhir iva zobhitAm 02_015_0033 puSpagulmalatopetAm aGganAm iva bhUSaNaiH 02_015_0034 kva cit patracitaiH padmaiH kva cit saugandhikotpalaiH 02_015_0035 kahlArakumudaiH phullaiH kamalair upazobhitAm 02_015_0036 nAnApuSparajodhvastAM pramadAm iva bhUSitAm 02_015_0037 ramaNIyAM tathA hRdyAM vihRtAm apsarogaNaiH 02_015_0038 mRSTatIrthAm akaluSAM prANinAM jIvanIM zubhAm 02_015_0039 apArAM svAdutoyAM vai pulinadvIpazobhitAm 02_015_0040 kAverIM tAdRzIM dRSTvA prItimAn pANDavo 'bravIt 02_015_0041 asmadrASTre yathA gaGgA kAverI ca tathA iha 02_015_0042 sahadevas tu tAM tIrtvA nadIm anucaraiH saha 02_015_0043 dakSiNaM tIram AsAdya gamanAyopacakrame 02_015_0044 AgataM pANDavaM tatra zrutvA viSayavAsinaH 02_015_0045 darzanArthaM yayus te tu kautUhalasamanvitAH 02_015_0046 dramiLAH puruSA rAjan striyaz ca priyadarzanAH 02_015_0047 gatvA pANDusutaM tatra dadRzus te mudAnvitAH 02_015_0048 sukumAraM vizAlAkSaM vrajantaM tridazopamam 02_015_0049 darzanIyatamaM loke netrair animiSair iva 02_015_0050 AzcaryabhUtaM dadRzur dramiLAs te samAhitAH 02_015_0051 mahAsenopamaM dRSTvA pUjAM cakruz ca tasya vai 02_015_0052 ratnaiz ca vividhair iSTair bhogair anyaiz ca saMmataiH 02_015_0053 gItamaGgalayuktAbhiH stuvanto nakulAnujam 02_015_0054 sahadevas tu tAn dRSTvA dramilAn AgatAMs tadA 02_015_0055 visRjya tAn mahArAja prasthito dakSiNAM dizam 02_015_0056 dUtena tarasA colaM vijitya dramiLezvaram 02_015_0057 tato ratnAny upAdAya pANDyasya viSayaM yayau 02_015_0058 darzane sahadevasya na ca tRptA narAH pare 02_015_0059 gacchantam anugacchantaH prItyA kautUhalAnvitAH 02_015_0060 tato mAdrIsuto rAjan mRgavrAtAn vyalokayat 02_015_0061 gajAn vanacarAn anyAn vyAghrAn kRSNamRgAn bahUn 02_015_0062 zukAn mayUrAn dRSTvA tu gRdhrAn AraNyakukkuTAn 02_015_0063 tato dezaM samAsAdya zvazurasya mahIpateH 02_015_0064 preSayAm Asa mAdreyo dUtAn pANDyAya vai tadA 02_015_0065 pratijagrAha tasyAjJAM saMprItyA malayadhvajaH 02_015_0066 bhAryA rUpavatI jiSNoH pANDyasya tanayA zubhA 02_015_0067 citrAGgadeti vikhyAtA dramilA yoSitAM varA 02_015_0068 AgataM sahadevaM tu sA zrutvAntaHpure pituH 02_015_0069 preSayAm Asa saMprItyA pUjAM ratnAni vai bahu 02_015_0070 pANDyo 'pi bahuratnAni dUtaiH saha mumoca ha 02_015_0071 maNimuktApravAlAMz ca zaGkhazuktiyutAn bahUn 02_015_0072 tAM dRSTvA prItimAn pUjAM pANDavo 'tha mudA nRpa 02_015_0073 bhrAtuH putre bahUn ratnAn adadAd babhruvAhane 02_015_0074 pANDyaM dramiLarAjAnaM zvazuraM malayadhvajam 02_015_0075 sa dUtais taM vaze kRtvA maNalUrezvaraM tadA 02_015_0076 tato ratnAny upAdAya dramiLair AvRto yayau 02_015_0077 agastyasyAlayaM divyaM devalokasamaM girim 02_015_0078 sa taM pradakSiNaM kRtvA malayaM bharatarSabha 02_015_0079 laGghayitvA tu mAdreyas tAmraparNIM nadIM zubhAm 02_015_0080 prasannasalilAM divyAM suzItAM candanodvahAm 02_015_0081 samudratIram AsAdya nyavizat pANDunandanaH 02_015=0081 Colophon. 02_015=0081 vaizaMpAyanaH 02_015_0082 sahadevas tato rAjan mantribhiH saha bhArata 02_015_0083 saMpradhArya mahAbAhuH sacivair buddhimattaraiH 02_015_0084 anumAnya sa tAM rAjan sahadevas tvarAnvitaH 02_015_0085 cintayAm Asa rAjendra bhrAtuH putraM ghaTotkacam 02_015_0086 tataz cintitamAtre tu rAkSasaH pratyadRzyata 02_015_0087 atidIrgho mahAkAyaH sarvAbharaNabhUSitaH 02_015_0088 nIlajImUtasaMkAzas taptakAJcanakuNDalaH 02_015_0089 vicitrahArakeyUraH kiGkiNImaNibhUSitaH 02_015_0090 hemamAlI mahAdaMSTraH kirITI kukSibandhanaH 02_015_0091 tAmrakezo harizmazrur bhImAkSaH kanakAGgadaH 02_015_0092 raktacandanadigdhAGgaH sUkSmAmbaradharo balI 02_015_0093 javena sa yayau tatra cAlayann iva medinIm 02_015_0094 tato dRSTvA janA rAjann AyAntaM parvatopamam 02_015_0095 bhayAd dhi dudruvuH sarve siMhAt kSudramRgA yathA 02_015_0096 AsasAda ca mAdreyaM pulastyaM rAvaNo yathA 02_015_0097 abhivAdya tato rAjan sahadevaM ghaTotkacaH 02_015_0098 prahvaH kRtAJjalis tasthau kiM kAryam iti cAbravIt 02_015_0099 taM meruzikharAkAram AgataM pANDunandanaH 02_015_0100 taM pariSvajya bAhubhyAM mUrdhny upAghrAya cAsakRt 02_015_0101 pUjayitvA sahAmAtyaH prIto vAkyam uvAca ha 02_015=0101 sahadevaH 02_015_0102 gaccha laGkAM purIM vatsa karArthaM mama zAsanAt 02_015_0103 tatra dRSTvA mahAtmAnaM rAkSasendraM vibhISaNam 02_015_0104 ratnAni rAjasUyArthaM vividhAni bahUni ca 02_015_0105 upAdAya ca sarvANi pratyAgaccha mahAbala 02_015=0105 vaizaMpAyanaH 02_015_0106 pANDavenaivam uktas tu mudA yukto ghaTotkacaH 02_015_0107 tathety uktvA mahArAja pratasthe dakSiNAM dizam 02_015_0108 yayau pradakSiNaM kRtvA sahadevaM ghaTotkacaH 02_015_0109 laGkAm abhimukho rAjan samudram avalokayat 02_015_0110 kUrmagrAhajhaSAkIrNaM mInair nakrais tathAkulam 02_015_0111 zuktivrAtaiH samAkIrNaM zaGkhAnAM nicayAkulam 02_015_0112 sa dRSTvA rAmasetuM ca cintayan rAmavikramam 02_015_0113 praNamya tam atikramya yAmyAM velAm alokayat 02_015_0114 gatvA pAraM samudrasya dakSiNaM sa ghaTotkacaH 02_015_0115 dadarza laGkAM rAjendra nAkapRSThopamAM zubhAm 02_015_0116 prAkAreNAvRtAM ramyAM zubhadvAraiz ca zobhitAm 02_015_0117 prAsAdair bahusAhasraiH zvetaraktaiz ca saMkulAm 02_015_0118 tApanIyagavAkSeNa muktAjAlAntarANi ca 02_015_0119 haimarAjatajAlena dAntajAlaiz ca zobhitAm 02_015_0120 harmyagopurasaMbAdhAM rukmatoraNasaMkulAm 02_015_0121 divyadundubhinirhrAdAm udyAnavanazobhitAm 02_015_0122 sarvakAlaphalair vRkSaiH puSpitair upazobhitAm 02_015_0123 puSpagandhaiz ca saMkIrNAM ramaNIyamahApathAm 02_015_0124 nAnAratnaiz ca saMpUrNAm indrasyevAmarAvatIm 02_015_0125 viveza sa purIM laGkAM rAkSasaiz ca niSevitAm 02_015_0126 dadarza rAkSasavrAtAJ zUlaprAsadharAn bahUn 02_015_0127 nAnAveSadharAn dakSAn nArIz ca priyadarzanAH 02_015_0128 divyamAlyAmbaradharA divyabhUSaNabhUSitAH 02_015_0129 madaraktAntanayanAH pInazroNipayodharAH 02_015_0130 bhaimaseniM tato dRSTvA hRSTAs te vismayaM gatAH 02_015_0131 AsasAda gRhaM rAjJa indrasya sadanopamam 02_015_0132 sa dvArapAlam AsAdya vAkyam etad uvAca ha 02_015=0132 ghaTotkacaH 02_015_0133 kurUNAm RSabho rAjA pANDur nAma mahAbalaH 02_015_0134 kanIyAMs tasya dAyAdaH sahadeva iti zrutaH 02_015_0135 kRSNamitrasya tu guro rAjasUyArtham udyataH 02_015_0136 tenAhaM preSito dUtaH karArthaM kauravasya ca 02_015_0137 draSTum icchAmi rAjendraM tvaM kSipraM mAM nivedaya 02_015=0137 vaizaMpAyanaH 02_015_0138 tasya tad vacanaM zrutvA dvArapAlo mahIpateH 02_015_0139 tathety uktvA vivezAtha bhavanaM sa nivedakaH 02_015_0140 sAJjaliH sa samAcaSTa sarvAM dUtagiraM tadA 02_015_0141 dvArapAlavacaH zrutvA rAkSasendro vibhISaNaH 02_015_0142 uvAca vAkyaM dharmAtmA samIpaM me pravezyatAm 02_015_0143 evam uktas tu rAjendra dharmajJena mahAtmanA 02_015_0144 atha niSkramya saMbhrAnto dvAHstho haiDimbam abravIt 02_015_0145 ehi dUta nRpaM draSTuM kSipraM praviza ca svayam 02_015_0146 dvArapAlavacaH zrutvA praviveza ghaTotkacaH 02_015_0147 sa pravizya dadarzAtha rAkSasendrasya mandiram 02_015_0148 tataH kailAsasaMkAzaM taptakAJcanatoraNam 02_015_0149 prAkAreNa parikSiptaM gopuraiz cApi zobhitam 02_015_0150 harmyaprAsAdasaMbAdhaM nAnAratnasamanvitam 02_015_0151 kAJcanais tApanIyaiz ca sphATikai rAjatair api 02_015_0152 vajravaiDUryagarbhaiz ca stambhair dRSTimanoharaiH 02_015_0153 nAnAdhvajapatAkAbhir yuktaM maNivicitritam 02_015_0154 citramAlyAvRtaM ramyaM taptakAJcanavedikam 02_015_0155 tAn dRSTvA tatra sarvAn sa bhaimasenir manoramAn 02_015_0156 pravizann eva haiDimbaH zuzrAva muravasvanam 02_015_0157 tantrIgItasamAkIrNaM samatAlamitAkSaram 02_015_0158 divyadundubhinirhrAdaM vAditrazatasaMkulam 02_015_0159 sa zrutvA madhuraM zabdaM prItimAn abhavat tadA 02_015_0160 tato vigAhya haiDimbo bahukakSyAM manoramAm 02_015_0161 sa dadarza mahAtmAnaM dvAHsthena saha bhArata 02_015_0162 taM vibhISaNam AsInaM kAJcane paramAsane 02_015_0163 divye bhAskarasaMkAze muktAmaNivibhUSite 02_015_0164 divyAbharaNacitrAGgaM divyarUpadharaM vibhum 02_015_0165 divyamAlyAmbaradharaM divyagandhokSitaM zubham 02_015_0166 vibhrAjamAnaM vapuSA sUryavaizvAnaraprabham 02_015_0167 upopaviSTaM sacivair devair iva zatakratum 02_015_0168 yakSair mahArathair divyair nArIbhiH priyadarzanaiH 02_015_0169 gIrbhir maGgalayuktAbhiH pUjyamAnaM yathAvidhi 02_015_0170 cAmare vyajane cAgrye hemadaNDe mahAdhane 02_015_0171 gRhIte varanArIbhyAM dhUyamAne ca mUrdhani 02_015_0172 arciSmantaM zriyA juSTaM kuberavaruNopamam 02_015_0173 dharme caiva sthitaM nityam adbhutaM rAkSasezvaram 02_015_0174 dRSTvA ghaTotkaco rAjan vavande taM kRtAJjaliH 02_015_0175 prahvas tasthau mahAvIryaH zakraM citraratho yathA 02_015_0176 taM dUtam AgataM dRSTvA rAkSasendro vibhISaNaH 02_015_0177 pUjayitvA yathAnyAyaM sAntvapUrvaM vaco 'bravIt 02_015=0177 vibhISaNaH 02_015_0178 kasya vaMze nu saMjAtaH karam icchan mahIpatiH 02_015_0179 tasyAnujAn samastAMz ca puraM dezaM ca tasya vai 02_015_0180 tvAM ca kAryaM ca tat sarvaM zrotum icchAmi tattvataH 02_015_0181 vistareNa mama brUhi sarvAn etAn pRthak pRthak 02_015=0181 Colophon. 02_015=0181 vaizaMpAyanaH 02_015_0182 evam uktas tu haiDimbaH paulastyena mahAtmanA 02_015_0183 kRtAJjalir uvAcAtha sAntvayan rAkSasAdhipam 02_015=0183 ghaTotkacaH 02_015_0184 somasya vaMze rAjAsIt pANDur nAma mahAbalaH 02_015_0185 pANDoH putrAz ca paJcAsaJ zakratulyaparAkramAH 02_015_0186 teSAM jyeSThas tu nAmnAbhUd dharmaputra iti zrutaH 02_015_0187 ajAtazatrur dharmAtmA dharmo vigrahavAn iva 02_015_0188 tato yudhiSThiro rAjA prApya rAjyam akArayat 02_015_0189 gaGgAyA dakSiNe tIre nagare nAgasAhvaye 02_015_0190 tad datvA dhRtarASTrAya zakraprasthaM yayau tataH 02_015_0191 bhrAtRbhiH saha rAjendra zakraprasthe pramodate 02_015_0192 gaGgAyamunayor madhye tAv ubhau nagarottamau 02_015_0193 nityaM dharme sthito rAjA zakraprasthe prazAsati 02_015_0194 tasyAnujo mahAbAhur bhImaseno mahAbalaH 02_015_0195 mahAtejA mahAvIryaH siMhatulyaH sa pANDavaH 02_015_0196 dazanAgasahasrANAM bale tulyaH sa pANDavaH 02_015_0197 tasyAnujo 'rjuno nAma mahAvIryaparAkramaH 02_015_0198 sukumAro mahAsattvo loke vIryeNa vizrutaH 02_015_0199 kArtavIryasamo vIrye sAgarapratimo bale 02_015_0200 jAmadagnyasamo hy astre saMkhye rAmasamo 'rjunaH 02_015_0201 rUpe zakrasamaH pArthas tejasA bhAskaropamaH 02_015_0202 devadAnavagandharvaiH pizAcoragarAkSasaiH 02_015_0203 mAnuSaiz ca samastaiz ca ajeyaH phalguno raNe 02_015_0204 tena tat khANDavaM dAvaM tarpitaM jAtavedase 02_015_0205 tarasA tarpayitvA taM zakraM devagaNaiH saha 02_015_0206 labdhAny astrANi divyAni tarpayitvA hutAzanam 02_015_0207 tena labdhA mahArAja durlabhA daivatair api 02_015_0208 vAsudevasya bhaginI subhadrA nAma vizrutA 02_015_0209 arjunasyAnujo rAjan nakulaz ceti vizrutaH 02_015_0210 darzanIyatamo loke mUrtimAn iva manmathaH 02_015_0211 tasyAnujo mahAtejAH sahadeva iti zrutaH 02_015_0212 tenAhaM preSito rAjan sahadevena mAriSa 02_015_0213 ahaM ghaTotkaco nAma bhImasenasuto balI 02_015_0214 mama mAtA mahAbhAgA hiDimbA nAma rAkSasI 02_015_0215 pArthAnAm upakArArthaM carAmi pRthivIm imAm 02_015_0216 AsIt pRthivyAH sarvasyA mahIpAlo yudhiSThiraH 02_015_0217 rAjasUyaM kratuzreSTham Ahartum upacakrame 02_015_0218 saMdideza ca sa bhrAtqn karArthaM sarvatodizam 02_015_0219 udIcIm arjunas tUrNaM karArthaM samupAyayau 02_015_0220 gatvA zatasahasrANi yojanAni mahAbalaH 02_015_0221 jitvA sarvAn nRpAn yuddhe hatvA ca tarasA vazI 02_015_0222 svargadvAram upAgamya ratnAny AdAya vai bhRzam 02_015_0223 azvAMz ca vividhAn divyAn sarvAn AdAya phalgunaH 02_015_0224 dhanaM bahuvidhaM rAjan dharmaputrAya vai dadau 02_015_0225 bhImaseno hi rAjendra jitvA prAcIM dizaM balAt 02_015_0226 vaze kRtvA mahIpAlAn pANDavAya dhanaM dadau 02_015_0227 dizaM pratIcIM nakulaH karArthaM prayayau tathA 02_015_0228 sahadevo dizaM yAmyAM jitvA sarvAn mahIkSitaH 02_015_0229 mAM saMdideza rAjendra karArtham iha satkRtaH 02_015_0230 pArthAnAM caritaM tubhyaM saMkSepAt samudAhRtam 02_015_0231 tam avekSya mahArAja dharmarAjaM yudhiSThiram 02_015_0232 pAvakaM rAjasUyaM ca bhagavantaM hariM prabhum 02_015_0233 etAn avekSya dharmajJa karaM tvaM dAtum arhasi 02_015=0233 Colophon. 02_015=0233 vaizaMpAyanaH 02_015_0234 tena tad bhASitaM zrutvA rAkSasendro vibhISaNaH 02_015_0235 prItimAn abhavad rAjan dharmAtmA sacivaiH saha 02_015_0236 sa cAsya pratijagrAha zAsanaM prItipUrvakam 02_015_0237 tac ca kAlakRtaM dhImAn ity amanyata sa prabhuH 02_015_0238 tato dadau vicitrANi kambalAni kuthAni ca 02_015_0239 dAntakAJcanaparyaGkAn maNihemavicitritAn 02_015_0240 bhUSaNAni vicitrANi mahArhANi bahUni ca 02_015_0241 pravAlAni ca zubhrANi maNIMz ca vividhAn bahUn 02_015_0242 kAJcanAni ca bhANDAni kalazAni ghaTAni ca 02_015_0243 rAjatAni ca bhANDAni citrANi ca bahUni ca 02_015_0244 zastrANi rukmacitrANi maNimuktair vicitritAn 02_015_0245 yajJasya toraNe yuktAn dadau tAlAMz caturdaza 02_015_0246 rukmapaGkajapuSpANi zibikA maNibhUSitAH 02_015_0247 mukuTAni mahArhANi hemavarNAMz ca kuNDalAn 02_015_0248 hemapuSpANi vividhAn rukmamAlyAni cAparAn 02_015_0249 zaGkhAMz ca candrasaMkAzAJ zatAvartAn vicitriNaH 02_015_0250 candanAni ca mukhyAni rukmaratnAny anekazaH 02_015_0251 vAsAMsi ca mahArhANi kambalAni bahUny api 02_015_0252 anyAMz ca vividhAn rAjan ratnAni ca bahUni ca 02_015_0253 sa dadau sahadevAya tadA rAjA vibhISaNaH 02_015_0254 vibhISaNaM ca rAjAnam abhivAdya kRtAJjaliH 02_015_0255 pradakSiNaM parItyaiva nirjagAma ghaTotkacaH 02_015_0256 tAni sarvANi ratnAni aSTAzItir nizAcarAH 02_015_0257 AjahruH samudA rAjan haiDimbena tadA saha 02_015_0258 ratnAny AdAya sarvANi pratasthe sa ghaTotkacaH 02_015_0259 tato ratnAny upAdAya haiDimbo rAkSasaiH saha 02_015_0260 jagAma tUrNaM laGkAyAH sahadevapadaM prati 02_015_0261 AseduH pANDavaM sarve laGghayitvA mahodadhim 02_015_0262 sahadevo dadarzAtha ratnAhArAn nizAcarAn 02_015_0263 AgatAn bhImasaMkAzAn haiDimbaM ca tathA nRpa 02_015_0264 dramilA nairRtAn dRSTvA dudruvus te bhayArditAH 02_015_0265 bhaimasenis tato gatvA mAdreyaM prAJjaliH sthitaH 02_015_0266 prItimAn abhavad dRSTvA ratnaughaM taM ca pANDavaH 02_015_0267 visRjya dramilAn sarvAn gamanAyopacakrame % After the ref. of 2.30.1, T1 G3-5 M1 ins.: 02_016_0001 evaM nirjitya pRthivIM bhrAtaraH kurunandana 02_016_0002 vartamAnAH svadharmeNa zazAsuH pRthivIm imAm 02_016_0003 caturbhir bhImasenAdyair bhrAtRbhiH sahito nRpaH 02_016_0004 anugRhya prajAH sarvAH sarvavarNAn agopayat 02_016_0005 avirodhena sarveSAM hitaM cakre yudhiSThiraH 02_016_0006 krIyatAM dIyatAM sarvaM muktvA kopaM balaM vinA 02_016_0007 sAdhudharmeti pArthasya nAnyac chrUyata bhASitam 02_016_0008 evaM vRtte jagat tasmin pitarIvAnvarajyata 02_016_0009 na tasya vidyate dveSTA tato 'syAjAtazatrutA % After 2.30.25, D1.2 ins.: 02_017_0001 AgatAn pRthivIpAlAn saMprekSyAha yudhiSThiraH 02_017_0002 kRSNaM kamalapatrAkSaM sarvataH kAryasAdhakam 02_017_0003 pAdAvanejanaM deyaM rAjasUye mahAkratau 02_017_0004 na tAdRg dRzyate mahyaM na ca bhUpaiH samAhRtam 02_017_0005 kuto labhyaM mahAbAho etasya ca dhanAgamam 02_017=0005 kRSNa uvAca 02_017_0006 mA viSIdasva rAjendra dhanasyArthe kathaM cana 02_017_0007 haiDimbaM preSayiSyAmi vibhISaNam ariMdamam 02_017_0008 AnetuM rakSasAM nAthaM dhanaughaparipUrtaye 02_017_0009 tata AhUya haiDimbaM bahumAnapuraHsaram 02_017_0010 uvAca zlakSNayA vAcA pUjayann iva mAdhavaH 02_017_0011 gaccha haiDimba bhadraM te laGkAyAM rakSasAM patim 02_017_0012 nivedayasva madvAcA yad uktaM rAkSasaM prati 02_017_0013 tat smRtvA tvaM samAgaccha prasAdaM mama ca smara 02_017_0014 tato bhImasutaH kRtvA praNAmaM kRSNapAdayoH 02_017_0015 jagAma tvarito lokAn draSTuM paulastyam aJjasA 02_017_0016 tataH sAgaram AsAdya baddhaM rAmeNa pAdapam 02_017_0017 tatra rAmezvaraM devaM saMpUjya vidhivat tadA 02_017_0018 haiDimbas tvarito lokAn praviveza nRpAjJayA 02_017_0019 sa gato vAyuvegena laGkAM dvAram upAsthitaH 02_017_0020 sa pRSTo dvArapAlais tu kas tvaM SaNDAkRtiH kutaH 02_017_0021 dvAHsthAn kAMz cit samutkSipya karNAbhyAM prAhasat tadA 02_017_0022 durdRzA rAkSasAs tatra jAyante kurujAGgale 02_017_0023 bhaimasenis tadovAca dvArasthAn krodhasaMyutaH 02_017_0024 kRSNAjJayAgataM mAM ca nivedayata rAkSasAH 02_017_0025 vibhISaNAya vai zIghraM kAryArthaM rAkSasottamAH 02_017_0026 tad uktam AkarNya ca te paulastyAya nyavedayan 02_017_0027 AhUya tam uvAcedaM kiM kAryaM tan nizAmaya 02_017_0028 sa sarvaM kathayAm Asa kRSNaproktaM tadAgrataH 02_017_0029 vibhISaNaz ca dharmAtmA kRSNAjJAM zirasA dadhat 02_017_0030 saMsmRtya rAmavacanaM kRSNAjJAM pAlayat tadA 02_017_0031 mandodaryai nivedyAtha kRSNarAmaprasAdajam 02_017_0032 kRSNaM draSTuM gamiSyAmi AjJApaya nRpAtmaje 02_017_0033 jagatsAraM ratnajAtaM dazagrIvena rakSitam 02_017_0034 AnItaM vibudhAdIMz ca jitvA tac ca samRddhimat 02_017_0035 preSayiSyAmi tat sarvaM kRSNaprItyai nRpAtmaje 02_017_0036 pazyatobhayataH pAdau ratnajaiH pUritair dhanaiH 02_017_0037 indraprasthaM gata uta kRSNaz cAsau mahAyazAH 02_017_0038 rAkSasA yAdavendraM taM draSTuM gacchAma mAciram 02_017=0038 vaizaMpAyana uvAca 02_017_0039 iti zrutvA vacas tasya vismitA vAkyam abravIt 02_017_0040 mAnuSebhyaH kathaM rAjan karaM datse vadasva me 02_017=0040 vibhISaNa uvAca 02_017_0041 zubhe kAraNato dadmi na bibhemi kuto 'smy aham 02_017_0042 purA rAmeNa kathitaM mamAgre mayanandini 02_017_0043 janma me yAdave vaMze dvApare samupasthite 02_017_0044 sAhAyyaM pANDavasyArthe kariSyAmi tadA vraja 02_017_0045 indraprasthe mahAbAho darzanaM te karomy aham 02_017=0045 vaizaMpAyana uvAca 02_017_0046 ity uktvA sa yayau tatra yatra kRSNaH surArihA 02_017_0047 saMpUjya kRSNaM saMzuddhaM paulastyaH paramo mahAn 02_017_0048 saMpUjya rAkSasaM viSNur ity uvAca vibhISaNam 02_017_0049 svAgataM te mahAbAho kuzalaM te ca sarvadA 02_017=0049 vibhISaNa uvAca 02_017_0050 tava darzanato viSNo azubhaM nAsti me kva cit 02_017_0051 adya me svAgataM janma jIvitaM ca sujIvitam 02_017_0052 idaM svarNaM mayAnItaM koTizo yadunandana 02_017_0053 yajJArthaM dharmarAjasya tavAjJAM vacasAM dadhRk 02_017_0054 iti zrutvA vacas tasya tataH sphuritalocanaH 02_017_0055 gantum AjJAM dadau laGkAM paulastyAya mahAtmane 02_017_0056 vraja laGkAM mahAvIra tulyaM balir ihAsura 02_017_0057 iti zrutvA tato laGkAm agamad rAvaNAnujaH 02_017_0058 pUjyamAno mahAvIrai rAkSaso bharatarSabha % After the addl. colophon following 2.33.21, % S ins.: 02_018=0000 vaizaMpAyanaH 02_018_0001 tataH samuditA mukhyair guNair guNavatAM varAH 02_018_0002 bahavo bhAvitAtmAnaH pRthak pRthag ariMdamAH 02_018_0003 AtmakRtyam iti jJAtvA pAJcAlAs tatra sarvazaH 02_018_0004 samIyur vRSNayaz caiva tadAnIkAgrahAriNaH 02_018_0005 sadArAH sajanAmAtyA vahanto ratnasaMcayAn 02_018_0006 vikRSTatvAc ca dezasya gurubhAratayA ca te 02_018_0007 yayuH pramuditAH pazcAd rAjabhir na samaM yayuH 02_018_0008 balazeSaM samuditaM parigRhya samantataH 02_018_0009 rAjJAM cakrAyudhaH zaurir amitragaNamardanaH 02_018_0010 balAdhikAre nikSiptaM saMmAnyAnakadundubhim 02_018_0011 saMprAyAd yAdavazreSTho yajamAne yudhiSThire 02_018_0012 uccAvacam upAdAya dharmarAjAya mAdhavaH 02_018_0013 dhanaughaM purataH kRtvA khANDavaprastham Ayayau 02_018_0014 tatra yajJAgatAn sarvAMz caidyavakrapurogamAn 02_018_0015 bhUmipAlagaNAn sarvAn saprabhAn iva toyadAn 02_018_0016 meghakAyAn niHzvasato yUthapAn iva yUthapaH 02_018_0017 balinaH siMhasaMkAzAn mahIm AvRtya tiSThataH 02_018_0018 tato janaughasaMbAdhaM rAjasAgaram avyayam 02_018_0019 nAdayan rathaghoSeNAbhyupAyAn madhusUdanaH 02_018_0020 asUryam iva sUryeNa nivAtam iva vAyunA 02_018_0021 kRSNena samupetena jaharSe bhArataM puram 02_018_0022 brAhmaNakSatriyANAM hi pUjArthaM sarvadharmavit 02_018_0023 sahadevo vizeSajJo mAdrIputraH kRto 'bhavat 02_018_0024 prabhavantaM tu bhUtAnAM bhAsvantam iva tejasA 02_018_0025 pravizantaM yajJabhUmiM sitasyAvarajaM vibhum 02_018_0026 tejorAzim RSiM vipram adRzyam avijAnatAm 02_018_0027 vayodhikAnAM vRddhAnAM mArgam Atmani tiSThatAm 02_018_0028 jagatas tasthuSaz caiva prabhavApyayam acyutam 02_018_0029 anantam antaM zatrUNAm amitragaNamardanam 02_018_0030 prabhavaM sarvabhUtAnAm Apatsv abhayam acyutam 02_018_0031 bhaviSyaM bhAvanaM bhUtaM dvAravatyAm ariMdamam 02_018_0032 sa dRSTvA kRSNam AyAntaM pratipUjyAmitaujasam 02_018_0033 yathArhaM kezave vRttiM pratyapadyata pANDavaH 02_018_0034 jyaiSThyakAniSThyasaMyogaM saMpradhArya guNAguNaiH 02_018_0035 ArirAdhayiSur dharmaH pUjayitvA dvijottamAn 02_018_0036 mahad AdityasaMkAzam AsanaM ca jagatpateH 02_018_0037 dadau nAsAditaM kaiz cit tasminn upaviveza saH % After 2.34.9, K4 V1 B Dn D1-3.5 ins.: 02_019_0001 bhISme zAMtanave rAjan sthite puruSasattame 02_019_0002 svacchandamRtyuke rAjan kathaM kRSNo 'rcitas tvayA 02_019_0003 azvatthAmni sthite vIre sarvazAstravizArade 02_019_0004 kathaM kRSNas tvayA rAjann arcitaH kurunandana 02_019_0005 duryodhane ca rAjendre sthite puruSasattame 02_019_0006 kRpe ca bhAratAcArye kathaM kRSNas tvayArcitaH 02_019_0007 drumaM kiMpuruSAcAryam atikramya tathArcitaH 02_019_0008 bhISmake ca durAdharSe pANDye ca kRtalakSaNe 02_019_0009 nRpe ca rukmiNi zreSThe ekalavye tathaiva ca 02_019_0010 zalye madrAdhipe caiva kathaM kRSNo 'rcitas tvayA 02_019_0011 ayaM ca sarvarAjJAM yo balazlAghI mahArathaH 02_019_0012 jAmadagnyasya dayitaH ziSyo viprasya bhArata 02_019_0013 yenAtmabalam Azritya rAjAno yudhi nirjitAH 02_019_0014 taM ca karNam atikramya kathaM kRSNo 'rcitas tvayA % S ins. after 2.34.9 (G2, after 2.34.4ab): 02_020_0001 bhISme zAMtanave rAjan sthite puruSasattame 02_020_0002 svacchandamRtyuke tasmin kathaM kRSNo 'rcitas tvayA 02_020_0003 kRpe ca bhAratAcArye kathaM kRSNo 'rcitas tvayA 02_020_0004 azvatthAmni sthite vIre sarvazastravizArade 02_020_0005 kathaM kRSNas tvayA rAjann arcito yadunandanaH 02_020_0006 drume kiMpuruSAcArye kathaM kRSNas tvayArcitaH 02_020_0007 ayaM pArthAd anavamo dhanurvede parAkrame 02_020_0008 ekalavye sthite rAjan kathaM kRSNas tvayArcitaH 02_020_0009 bhagadatte mahAvIrye jayatsene ca mAgadhe 02_020_0010 kAliGge ca sthite rAjan kathaM kRSNas tvayArcitaH 02_020_0011 pUrvadezAdhipe vIre kausalendre bRhadbale 02_020_0012 virATe ca sthite vIre kathaM kRSNo 'rcitas tvayA 02_020_0013 bhISmake ca durAdharSe pANDye ca kRtadhanvani 02_020_0014 nRpe rukmiNi ca zreSThe dantavakre ca pArthive 02_020_0015 zalye madrAdhipe caiva kathaM kRSNas tvayArcitaH 02_020_0016 surASTrAdhipatau vIre mAlave ca sthite nRpe 02_020_0017 kRtakSaNe ca vaidehe kathaM kRSNas tvayArcitaH 02_020_0018 ayaM ca sarvarAjJAM yo balazlAghI mahArathaH 02_020_0019 jAmadagnyasya dayitaH ziSyo viprasya bhArata 02_020_0020 yenAtmabalam Azritya jarAsaMdho yudhA jitaH 02_020_0021 taM karNaM samatikramya kathaM kRSNas tvayArcitaH 02_020_0022 vindAnuvindAv Avantyau kAmbhojaM ca sudakSiNam 02_020_0023 sthite sAlve ca rAjendre kathaM kRSNo 'rcitas tvayA 02_020_0024 asmin pArthasakhe rAjan gandharvANAM mahIpatau 02_020_0025 sthite citrarathe vIre kathaM kRSNas tvayArcitaH 02_020_0026 bAhlIkaM sthaviraM vIraM kauravANAM mahAratham 02_020_0027 saumadattiM mahAvIryaM somadattaM mahAratham 02_020_0028 zakuniM saubalaM caiva sindhurAjaM mahAbalam 02_020_0029 etAn avamatAn kRtvA kathaM kRSNo 'rcitas tvayA % After 2.35.29, S (G4 ins. lines 1,2,7,8,10 % only) ins.: 02_021=0000 vaizaMpAyanaH 02_021_0001 evam ukte tu gAGgeye zizupAlaz cukopa ha 02_021_0002 kruddhaM sunIthaM dRSTvAtha sahadevo 'bravIt tadA 02_021=0002 sahadevaH 02_021_0003 nItipUrvam idaM sarvaM cedirAja mayA kRtam 02_021_0004 na me vimatir astIha kAraNaM cAtra me zRNu 02_021_0005 sa pArthivAnAM sarveSAM guruH kRSNo balena vai 02_021_0006 tasmAd abhyarcito 'rghyArhaH sarve saMmantum arhatha 02_021_0007 yo vA na sahate rAjJAM kaz cit sabalavAhanaH 02_021_0008 kSipraM yuddhAya niryAtu zaktaz ced atra me yudhi 02_021_0009 tasya mUrdhni susaMnyastaM rAjJaH savyaM padaM mayA 02_021_0010 evam ukto mayA hetur uttaraM prabravItu me 02_021=0010 vaizaMpAyanaH 02_021_0011 tato na vyAjahAraiSAM kaz cid buddhimatAM satAm 02_021_0012 mAninAM balinAM rAjJAM madhye saMdarzite pade 02_021_0013 puSpavRSTir mahaty AsIt sahadevasya mUrdhani 02_021_0014 evam ukte sunIthasya sahadevena kezave 02_021_0015 svabhAvarakte nayane bhUyo rakte babhUvatuH 02_021_0016 tasya kopaM samudbhUtaM jJAtvA bhISmaH pratApavAn 02_021_0017 AcacakSe punas tasmai kRSNasyaivottamAn guNAn 02_021_0018 sa sunIthaM samAmantrya tAMz ca sarvAn mahIkSitaH 02_021_0019 uvAca vadatAM zreSTha idaM matimatAM varaH 02_021_0020 sahadevena rAjAno yad uktaM kezavaM prati 02_021_0021 tat tatheti vijAnIdhvaM bhUyaz cAtra nibodhata 02_021=0021 Colophon. 02_021=0021 vaizaMpAyanaH 02_021_0022 tato bhISmasya tac chrutvA vacaH kAle yudhiSThiraH 02_021_0023 uvAca matimAn bhISmaM tataH kauravanandanaH 02_021_0024 vistareNAsya devasya karmANIcchAmi sarvazaH 02_021_0025 zrotuM bhagavatas tAni prabravIhi pitAmaha 02_021_0026 karmaNAm AnupUrvyaM ca prAdurbhAvAMz ca me vibhoH 02_021_0027 yathA ca prakRtiH kRSNe tan me brUhi pitAmaha 02_021=0027 vaizaMpAyanaH 02_021_0028 evam uktas tadA bhISmaH provAca puruSarSabham 02_021_0029 yudhiSThiram amitraghnaM tasmin kSatrasamAgame 02_021_0030 samakSaM vAsudevasya devasyeva zatakratoH 02_021_0031 karmANy asukarANy anyair AcacakSe janAdhipa 02_021_0032 zRNvatAM pArthivAnAM ca dharmarAjasya cAntike 02_021_0033 idaM matimatAM zreSThaH kRSNaM prati vizAM pate 02_021_0034 sAmnaivAmantrya rAjendraM cedirAjam ariMdamam 02_021_0035 bhImakarmA tato bhISmo bhUyaH sa idam abravIt 02_021_0036 kurUNAM cApi rAjAnaM yudhiSThiram uvAca ha 02_021=0036 bhISmaH 02_021_0037 vartamAnAm atItAM ca zRNu rAjan yudhiSThira 02_021_0038 IzvarasyottamasyainAM karmaNAM gahanAM gatim 02_021_0039 avyakto vyaktaliGgastho ya eSa bhagavAn prabhuH 02_021_0040 purA nArAyaNo devaH svayaMbhUH prapitAmahaH 02_021_0041 sahasrazIrSaH puruSo dhruvo 'vyaktaH sanAtanaH 02_021_0042 sahasrAkSaH sahasrAsyaH sahasracaraNo vibhuH 02_021_0043 sahasrabAhuH sAhasro devo nAmasahasravAn 02_021_0044 sahasramukuTo devo vizvarUpo mahAdyutiH 02_021_0045 anekavarNo devAdir avyaktAd vai pare sthitaH 02_021_0046 asRjat salilaM pUrvaM sa ca nArAyaNaH prabhuH 02_021_0047 tatas tu bhagavAMs toye brahmANam asRjat svayam 02_021_0048 brahmA caturmukho lokAn sarvAMs tAn asRjat svayam 02_021_0049 AdikAle purA hy evaM sarvalokasya codbhavaH 02_021_0050 purAtha pralaye prApte naSTe sthAvarajaGgame 02_021_0051 brahmAdiSu pralIneSu naSTe loke carAcare 02_021_0052 AbhUtasaMplave prApte pralIne prakRtau mahAn 02_021_0053 ekas tiSThati sarvAtmA sa tu nArAyaNaH prabhuH 02_021_0054 nArAyaNasya cAGgAni sarvadaivAni bhArata 02_021_0055 ziras tasya divaM rAjan nAbhiH khaM caraNau mahI 02_021_0056 azvinau karNayor devau cakSuSI zazibhAskarau 02_021_0057 indravaizvAnarau devau mukhaM tasya mahAtmanaH 02_021_0058 anyAni sarvadaivAni tasyAGgAni mahAtmanaH 02_021_0059 sarvaM vyApya haris tasthau sUtraM maNigaNAn iva 02_021_0060 AbhUtasaMplavAnte 'tha dRSTvA sarvaM tamonvitam 02_021_0061 nArAyaNo mahAyogI sarvajJaH paramAtmavAn 02_021_0062 brahmabhUtas tadAtmAnaM brahmANam asRjat svayam 02_021_0063 so 'dhyakSaH sarvabhUtAnAM prabhUtaH prabhavo 'cyutaH 02_021_0064 sanatkumAraM rudraM ca manuM caiva tapodhanAn 02_021_0065 sarvam evAsRjad brahmA tato lokAn prajAs tathA 02_021_0066 tena tad vyasRjat tatra prApte kAle yudhiSThira 02_021_0067 tebhyo 'bhavan mahAtmabhyo bahudhA brahma zAzvatam 02_021_0068 kalpAnAM bahukoTyaz ca samatItA hi bhArata 02_021_0069 AbhUtasaMplavAz caiva bahukoTyo 'ticakramuH 02_021_0070 manvantarayuge 'jasraM saMkalpA bhUtasaMplavAH 02_021_0071 cakravat parivartante sarvaM viSNumayaM jagat 02_021_0072 sRSTvA caturmukhaM devaM devo nArAyaNaH prabhuH 02_021_0073 sa lokAnAM hitArthAya kSIrode vasati prabhuH 02_021_0074 brahmA tu sarvabhUtAnAM lokasya ca pitAmahaH 02_021_0075 tato nArAyaNo devaH sarvasya prapitAmahaH 02_021=0075 Colophon. 02_021=0075 bhISmaH 02_021_0076 avyakto vyaktaliGgastho ya eSa bhagavAn prabhuH 02_021_0077 nArAyaNo jagac cakre prabhavApyayasaMhitaH 02_021_0078 eSa nArAyaNo bhUtvA harir AsId yudhiSThira 02_021_0079 brahmANaM zazisUryau ca dharmaM caivAsRjat svayam 02_021_0080 bahuzaH sarvabhUtAtmA prAdurbhavati kAryataH 02_021_0081 prAdurbhAvAMs tu vakSyAmi divyAn devagaNair yutAn 02_021_0082 suptvA yugasahasraM sa prAdurbhavati kAryavAn 02_021_0083 pUrNe yugasahasre 'tha devadevo jagatpatiH 02_021_0084 brahmANaM kapilaM caiva parameSThiM tathaiva ca 02_021_0085 devAn saptaRSIMz caiva zaMkaraM ca mahAyazAH 02_021_0086 sanatkumAraM bhagavAn manuM caiva prajApatim 02_021_0087 purA cakre 'tha devAdiH pradIptAgnisamaprabhaH 02_021_0088 yena cArNavamadhyasthau naSTe sthAvarajaGgame 02_021_0089 naSTadevAsuranare praNaSToragarAkSase 02_021_0090 yoddhukAmau sudurdharSau bhrAtarau madhukaiTabhau 02_021_0091 hatau prabhavatA tena tayor dattvA vRtaM varam 02_021_0092 bhUmiM baddhvA kRtau pUrvaM mRnmayau dvau mahAsurau 02_021_0093 karNasrotodbhavau tau tu viSNos tasya mahAtmanaH 02_021_0094 mahArNave prasvapataH zailarAjasamau sthitau 02_021_0095 tau viveza svayaM vAyur brahmaNA sAdhu coditaH 02_021_0096 tau divaM chAdayitvA tu vavRdhAte mahAsurau 02_021_0097 vAyuprANau tu tau dRSTvA brahmA paryAmRzac chanaiH 02_021_0098 ekaM mRdutaraM viddhi kaThinaM viddhi cAparam 02_021_0099 nAmanI tu tayoz cakre sa vibhuH salilodbhavaH 02_021_0100 mRdus tv ayaM madhur nAma kaThinaH kaiTabhaH svayam 02_021_0101 tau daityau kRtanAmAnau ceratur balagarvitau 02_021_0102 tau purAtha divaM sarvAM prAptau rAjan mahAsurau 02_021_0103 pracchAdyAtha divaM sarvAM ceratur madhukaiTabhau 02_021_0104 sarvam ekArNavaM lokaM yoddhukAmau sunirbhayau 02_021_0105 tau gatAv asurau dRSTvA brahmA lokapitAmahaH 02_021_0106 ekArNavAmbunicaye tatraivAntaradhIyata 02_021_0107 sa padme padmanAbhasya nAbhidezAt samutthite 02_021_0108 AsId Adau svayaM janma tat paGkajam apaGkajam 02_021_0109 pUjayAm Asa vasatiM brahmA lokapitAmahaH 02_021_0110 tAv ubhau jalagarbhasthau nArAyaNacaturmukhau 02_021_0111 bahUn varSAyutAn apsu zayAnau na cakampatuH 02_021_0112 atha dIrghasya kAlasya tAv ubhau madhukaiTabhau 02_021_0113 Ajagmatus tam uddezaM yatra brahmA vyavasthitaH 02_021_0114 tau dRSTvA lokanAthas tu kopAt saMraktalocanaH 02_021_0115 utpapAtAtha zayanAt padmanAbho mahAdyutiH 02_021_0116 tad yuddham abhavad ghoraM tayos tasya ca vai tadA 02_021_0117 ekArNave tadA ghore trailokye jalatAM gate 02_021_0118 tad abhUt tumulaM yuddhaM varSasaMghAn sahasrazaH 02_021_0119 na ca tAv asurau yuddhe tadA zramam avApatuH 02_021_0120 atha dIrghasya kAlasya tau daityau yuddhadurmadau 02_021_0121 UcatuH prItamanasau devaM nArAyaNaM prabhum 02_021_0122 prItau svas tava yuddhena zlAghyas tvaM mRtyur AvayoH 02_021_0123 AvAM jahi na yatrorvI salilena pariplutA 02_021_0124 hatau ca tava putratvaM prApnuyAva surottama 02_021_0125 yo hy AvAM yudhi nirjetA tasyAvAM vihitau sutau 02_021_0126 tayoH sa vacanaM zrutvA tadA nArAyaNaH prabhuH 02_021_0127 tau pragRhya mRdhe daityau dorbhyAM tau samapIDayat 02_021_0128 UrubhyAM nidhanaM cakre tAv ubhau madhukaiTabhau 02_021_0129 tau hatau cAplutau toye vapurbhyAm ekatAM gatau 02_021_0130 medo mumucatur daityau mathyamAnau jalormibhiH 02_021_0131 medasA taj jalaM vyAptaM tAbhyAm antardadhe tadA 02_021_0132 nArAyaNaz ca bhagavAn asRjad vividhAH prajAH 02_021_0133 daityayor medasA channA sarvA rAjan vasuMdharA 02_021_0134 tadA prabhRti kaunteya medinIti smRtA mahI 02_021_0135 prabhAvAt padmanAbhasya zAzvatI ca kRtA nRNAm 02_021=0135 Colophon. 02_021=0135 bhISmaH 02_021_0136 prAdurbhAvasahasrANi samatItAny anekazaH 02_021_0137 yathAzakti tu vakSyAmi zRNu tAn kurunandana 02_021_0138 purA kamalanAbhasya svapataH sAgarAmbhasi 02_021_0139 puSkare yatra saMbhUtA devA RSigaNaiH saha 02_021_0140 eSa pauSkariko nAma prAdurbhAvaH prakIrtitaH 02_021_0141 purANaH kathyate yatra vedazrutisamAhitaH 02_021_0142 vArAhas tu zrutimukhaH prAdurbhAvo mahAtmanaH 02_021_0143 yatra viSNuH surazreSTho vArAhaM rUpam AsthitaH 02_021_0144 ujjahAra mahIM toyAt sazailavanakAnanAm 02_021_0145 vedapAdo yUpadaMSTraH kratudantaz citImukhaH 02_021_0146 agnijihvo darbharomA brahmazIrSo mahAtapAH 02_021_0147 ahorAtrekSaNo divyo vedAGgaH zrutibhUSaNaH 02_021_0148 AjyanAsaH snuvatuNDaH sAmaghoSasvano mahAn 02_021_0149 dharmasatyamayaH zrImAn karmavikramasatkRtaH 02_021_0150 prAyazcittamayo dhIraH pazujAnur mahAvRSaH 02_021_0151 udgAtRhomaliGgo 'sau pazubIjamahauSadhiH 02_021_0152 bAhyAntarAtmA mantrAsthivikRtaH saumyadarzanaH 02_021_0153 vedaskandho havirgandho havyakavyAdivegavAn 02_021_0154 prAgvaMzakAyo dyutimAn nAnAdIkSAbhir AcitaH 02_021_0155 dakSiNAhRdayo yogI mahAsatramayo mahAn 02_021_0156 upAkarmoSTharucakaH pravargyAvartabhUSaNaH 02_021_0157 chAyApatnIsahAyo vai maNizRGga ivocchritaH 02_021_0158 evaM yajJavarAho vai bhUtvA viSNuH sanAtanaH 02_021_0159 mahIM sAgaraparyantAM sazailavanakAnanAm 02_021_0160 ekArNavajale bhraSTAm ekArNavagataH prabhuH 02_021_0161 majjitAM salile tasmin svadevIM pRthivIM tadA 02_021_0162 ujjahAra viSANena mArkaNDeyasya pazyataH 02_021_0163 zRGgeNemAM samuddhRtya lokAnAM hitakAmyayA 02_021_0164 sahasrazIrSo devezo nirmame jagatIM prabhuH 02_021_0165 evaM yajJavarAheNa bhUtabhavyabhavAtmanA 02_021_0166 uddhRtA pRthivI devI sAgarAmbudharA purA 02_021_0167 nihatA dAnavAH sarve devadevena viSNunA 02_021_0168 vArAhaH kathito hy eSa nArasiMham atho zRNu 02_021_0169 yatra bhUtvA mRgendreNa hiraNyakazipur hataH 02_021=0169 Colophon. 02_021=0169 bhISmaH 02_021_0170 daityendro balavAn rAjan surArir balagarvitaH 02_021_0171 hiraNyakazipur nAma AsIt trailokyakaNTakaH 02_021_0172 daityAnAm AdipuruSo vIryavAn dhRtimAn balI 02_021_0173 sa pravizya vanaM rAjaMz cakAra tapa uttamam 02_021_0174 daza varSasahasrANi zatAni daza paJca ca 02_021_0175 japopavAsas tasyAsIt sthANur maunavrato dRDhaH 02_021_0176 tato damazamAbhyAM ca brahmacaryeNa cAnagha 02_021_0177 brahmA prItamanAs tasya tapasA niyamena ca 02_021_0178 tataH svayaMbhUr bhagavAn svayam Agamya bhUpate 02_021_0179 vimAnenArkavarNena haMsayuktena bhAsvatA 02_021_0180 Adityair vasubhiH sAdhyair marudbhir daivataiH saha 02_021_0181 radrair vizvasahAyaiz ca yakSarAkSasakiMnaraiH 02_021_0182 dizAbhir vidizAbhiz ca nadIbhiH sAgarais tathA 02_021_0183 nakSatraiz ca muhUrtaiz ca khecaraiz cAparair grahaiH 02_021_0184 devarSibhis tapoyuktaiH siddhaiH saptarSibhis tathA 02_021_0185 rAjarSibhiH puNyatamair gandharvair apsarogaNaiH 02_021_0186 carAcaraguruH zrImAn vRtaH sarvasurais tathA 02_021_0187 brahmA brahmavidAM zreSTho daityam Agamya cAbravIt 02_021=0187 brahmA 02_021_0188 prIto 'smi tava bhaktasya tapasAnena suvrata 02_021_0189 varaM varaya bhadraM te yatheSTaM kAmam Apnuhi 02_021=0189 hiraNyakazipuH 02_021_0190 na devAsuragandharvA na yakSoragarAkSasAH 02_021_0191 na mAnuSAH pizAcAz ca hanyur mAM devasattama 02_021_0192 RSayo vA na mAM zApaiH kruddhA lokapitAmaha 02_021_0193 zapeyus tapasA yuktA vara eSa vRto mayA 02_021_0194 na zastreNa na cAstreNa giriNA pAdapena ca 02_021_0195 na zuSkeNa na cArdreNa syAn na cAnyena me vadhaH 02_021_0196 nAkAze vA na bhUmau vA rAtrau vA divase 'pi vA 02_021_0197 nAntar vA na bahir vApi syAd vadho me pitAmaha 02_021_0198 pazubhir vA mRgair na syAt pakSibhir vA sarIsRpaiH 02_021_0199 dadAsi ced varAn etAn devadeva vRNomy aham 02_021=0199 brahmA 02_021_0200 ete divyA varAs tAta mayA dattAs tavAdbhutAH 02_021_0201 sarvakAmAn varAMs tAta prApsyase tvaM na saMzayaH 02_021_0202 evam uktvA sa bhagavAn AkAzena jagAma ha 02_021_0203 rarAja brahmaloke sa brahmarSigaNasevitaH 02_021_0204 tato devAz ca nAgAz ca gandharvA munayas tathA 02_021_0205 varapradAnaM zrutvA te brahmANam upatasthire 02_021=0205 devAH 02_021_0206 vareNAnena bhagavan bAdhiSyati sa no 'suraH 02_021_0207 tat prasIdasva bhagavan vadho 'sya pravicintyatAm 02_021_0208 bhagavan sarvabhUtAnAM svayaMbhUr AdikRd vibhuH 02_021_0209 sraSTA ca havyakavyAnAm avyaktaprakRtir dhruvaH 02_021=0209 bhISmaH 02_021_0210 tato lokahitaM vAkyaM zrutvA devaH prajApatiH 02_021_0211 provAca bhagavAn vAkyaM sarvadevagaNAMs tadA 02_021_0212 avazyaM tridazAs tena prAptavyaM tapasaH phalam 02_021_0213 tapaso 'nte 'sya bhagavAn vadhaM kRSNaH kariSyati 02_021_0214 etac chrutvA surAH sarve brahmaNA tasya vai vadham 02_021_0215 svAni sthAnAni divyAni jagmus te vai mudAnvitAH 02_021_0216 labdhamAtre vare cApi sarvAs tA bAdhate prajAH 02_021_0217 hiraNyakazipur daityo varadAnena darpitaH 02_021_0218 rAjyaM cakAra daityendro daityasaMghaiH samAvRtaH 02_021_0219 sapta dvIpAn vaze cakre lokAlokAntaraM balAt 02_021_0220 divyalokAn samastAn vai bhogAn divyAn avApa saH 02_021_0221 devAMs tribhuvanasthAMs tAn parAjitya mahAsuraH 02_021_0222 trailokyaM vazam AnIya svarge vasati dAnavaH 02_021_0223 yadA varamadonmatto nyavasad dAnavo divi 02_021_0224 atha lokAn samastAMz ca vijitya sa mahAbalaH 02_021_0225 bhaveyam aham evendraH somo 'gnir mAruto raviH 02_021_0226 salilaM cAntarikSaM ca nakSatrANi dizo daza 02_021_0227 ahaM krodhaz ca kAmaz ca varuNo vAsavo yamaH 02_021_0228 dhanadaz ca dhanAdhyakSo yakSaH kiMpuruSAdhipaH 02_021_0229 ete bhaveyam ity uktvA svayaM bhUtvA balAt sa ca 02_021_0230 teSAM gRhItvA sthAnAni teSAM kAryANy avApa saH 02_021_0231 IDyaz cAsmin makhavarair devakiMnarasattamaiH 02_021_0232 narakasthAn samAnIya svargasthAMs tAMz cakAra saH 02_021_0233 evamAdIni karmANi kRtvA daityapatir balI 02_021_0234 AzrameSu mahAbhAgAn munIn vai saMzitavratAn 02_021_0235 satyadharmaratAn dAntAn purA dharSitavAMz ca saH 02_021_0236 yajJIyAn kRtavAn daityAn ayajJIyAz ca devatAH 02_021_0237 yatra yatra surA jagmus tatra tatra vrajanty uta 02_021_0238 sthAnAni devatAnAM tu hRtvA rAjyam apAlayat 02_021_0239 paJca koTyaz ca varSANi niyutAny ekaSaSTi ca 02_021_0240 SaSTiz caiva sahasrANAM jagmus tasya durAtmanaH 02_021_0241 etad varSaM sa daityendro bhogaizvaryam avApa saH 02_021_0242 tenAti bAdhyamAnAs te daityendreNa balIyasA 02_021_0243 brahmalokaM surA jagmuH sarve zakrapurogamAH 02_021_0244 pitAmahaM samAsAdya khinnAH prAJjalayo 'bruvan 02_021=0244 devAH 02_021_0245 bhagavan bhUtabhavyeza nas trAyasva ihAgatAn 02_021_0246 bhayaM ditisutAd ghoraM bhavaty adya divAnizam 02_021_0247 bhagavan sarvabhUtAnAM svayaMbhUr AdikRd vibhuH 02_021_0248 sraSTA tvaM havyakavyAnAm avyaktaH prakRtir dhruvaH 02_021=0248 brahmA 02_021_0249 zrUyatAm Apad evaM hi durvijJeyaM mayApi ca 02_021_0250 nArAyaNas tu puruSo vizvarUpo mahAdyutiH 02_021_0251 avyaktaH sarvabhUtAnAm acintyo vibhur avyayaH 02_021_0252 mamApi sa tu yuSmAkaM vyasane paramA gatiH 02_021_0253 nArAyaNaH paro 'vyaktAd aham avyaktasaMbhavaH 02_021_0254 matto jajJuH prajA lokAH sarvadevAsurAz ca te 02_021_0255 devA yathAhaM yuSmAkaM tathA nArAyaNo mama 02_021_0256 pitAmaho 'haM sarvasya sa viSNuH prapitAmahaH 02_021_0257 nizcitaM vibudhA daityaM sa viSNus taM haniSyati 02_021_0258 tasya nAsti hy azakyaM ca tasmAd vrajata mAciram 02_021=0258 bhISmaH 02_021_0259 pitAmahavacaH zrutvA sarve te bharatarSabha 02_021_0260 vibudhA brahmaNA sArdhaM jagmuH kSIrodadhiM prati 02_021_0261 AdityA vasavaH sAdhyA vizve ca marutas tathA 02_021_0262 rudrA maharSayaz caiva azvinau ca surUpiNau 02_021_0263 anye ca divyA ye rAjaMs te sarve sagaNAH surAH 02_021_0264 caturmukhaM puraskRtya zvetadvIpam upasthitAH 02_021_0265 gatvA kSIrasamudre taM zAzvatIM paramAM gatim 02_021_0266 anantazayanaM devam anantaM dIptatejasam 02_021_0267 zaraNyaM tridazA viSNum upatasthuH sanAtanam 02_021_0268 devaM brahmamayaM yajJaM brahmadevaM mahAbalam 02_021_0269 bhUtaM bhavyaM bhaviSyac ca prabhuM lokanamaskRtam 02_021_0270 nArAyaNaM vibhuM devaM zaraNyaM zaraNaM gatAH 02_021=0270 devAH 02_021_0271 trAyasva no 'dya deveza hiraNyakazipor vadhAt 02_021_0272 tvaM hi naH paramo dhAtA brahmAdInAM surottama 02_021_0273 utphullAmalapatrAkSa zatrupakSabhayaMkara 02_021_0274 kSayAya ditivaMzasya zaraNaM tvaM bhaviSyasi 02_021=0274 bhISmaH 02_021_0275 devAnAM vacanaM zrutvA tadA viSNuH zucizravAH 02_021_0276 adRzyaH sarvabhUtAnAM vaktum evopacakrame 02_021=0276 viSNuH 02_021_0277 bhayaM tyajadhvam amarA abhayaM vo dadAmy aham 02_021_0278 tad evaM tridivaM devAH pratipadyata mAciram 02_021_0279 eSo 'haM sagaNaM daityaM varadAnena darpitam 02_021_0280 avadhyam amarendrANAM dAnavendraM nihanmy aham 02_021=0280 brahmA 02_021_0281 bhagavan bhUtabhavyeza khinnA hy ete bhRzaM surAH 02_021_0282 tasmAt tvaM jahi daityendraM kSipraM kAlo 'sya mA ciram 02_021=0282 viSNuH 02_021_0283 kSipraM devAH kariSyAmi tvarayA daityanAzanam 02_021_0284 tasmAt tvaM vibudhAz caiva pratipadyata vai divam 02_021=0284 bhISmaH 02_021_0285 evam uktvA tu bhagavAn visRjya tridivezvarAn 02_021_0286 narasyArdhatanuM kRtvA siMhasyArdhatanuM tathA 02_021_0287 nArasiMhena vapuSA pANiM niSpiSya pANinA 02_021_0288 bhImarUpo mahAtejA vyAditAsya ivAntakaH 02_021_0289 hiraNyakazipuM rAjaJ jagAma harir IzvaraH 02_021_0290 daityAs tam AgataM dRSTvA nArasiMhaM mahAbalam 02_021_0291 vavarSuH zastravarSais te susaMkruddhAs tadA harim 02_021_0292 tair visRSTAni zastrANi bhakSayAm Asa vai hariH 02_021_0293 jaghAna ca raNe daityAn sahasrANi bahUny api 02_021_0294 tAn nihatya ca daityendrAn sarvAn kruddhAn mahAbalAn 02_021_0295 abhyadhAvat susaMkruddho daityendraM balagarvitam 02_021_0296 jImUtaghanasaMkAzo jImUtaghananisvanaH 02_021_0297 jImUta iva dIptaujA jImUta iva vegavAn 02_021_0298 devArir ditijo duSTo nRsiMhaM samupAdravat 02_021_0299 daityaM so 'tibalaM dRSTvA kruddhazArdUlavikramam 02_021_0300 dRptair daityagaNair guptaM kharair nakhamukhair uta 02_021_0301 tataH kRtvA tu yuddhaM vai tena daityena vai hariH 02_021_0302 saMdhyAkAle mahAtejA bhavanAnte tvarAnvitaH 02_021_0303 Urau nidhAya daityendraM nirbibheda nakhair hi tam 02_021_0304 mahAbalaM mahAvIryaM varadAnena darpitam 02_021_0305 daityazreSThaM surazreSTho jaghAna tarasA hariH 02_021_0306 hiraNyakazipuM hatvA sarvAn daityAMz ca vai tadA 02_021_0307 vibudhAnAM prajAnAM ca hitaM kRtvA mahAdyutiH 02_021_0308 pramumoda harir devaH prApya dharmaM tadA bhuvi 02_021_0309 eSa te nArasiMho 'tra kathitaH pANDunandana 02_021_0310 zRNu tvaM vAmanaM nAma prAdurbhAvaM mahAtmanaH 02_021=0310 Colophon. 02_021=0310 bhISmaH 02_021_0311 purA tretAyuge rAjan balir vairocano 'bhavat 02_021_0312 daityAnAM pArthivo vIro balenApratimo balI 02_021_0313 tadA balir mahArAja daityasaMghaiH samAvRtaH 02_021_0314 vijitya tarasA zakram indrasthAnam avApa saH 02_021_0315 tena vitrAsitA devA balinAkhaNDalAdayaH 02_021_0316 brahmANaM vai puraskRtya gatvA kSIrodadhiM tadA 02_021_0317 tuSTuvuH sahitAH sarve devaM nArAyaNaM prabhum 02_021_0318 teSAM prasAdaM cakre 'tha vibudhAnAM haris tadA 02_021_0319 prasAdajaM tasya vibhor adityAM janma ucyate 02_021_0320 aditer api putratvam etya yAdavanandanaH 02_021_0321 eSa viSNur iti khyAta indrasyAvarajo 'bhavat 02_021_0322 tasminn eva tu kAle tu daityendro vIryavAn balI 02_021_0323 azvamedhaM kratuzreSTham Ahartum upacakrame 02_021_0324 vartamAne tadA yajJe daityendrasya yudhiSThira 02_021_0325 sa viSNur vAmano bhUtvA pracchanno brahmaveSadhRk 02_021_0326 muNDo yajJopavItI ca kRSNAjinadharaH zikhI 02_021_0327 palAzadaNDaM saMgRhya vAmano 'dbhutadarzanaH 02_021_0328 pravizya sa baler yajJe vartamAne tu dakSiNAm 02_021_0329 dehIty uvAca daityendraM vikramAMs trIn mamaiva ha 02_021_0330 dIyatAM tripadImAtram ity avocan mahAsuram 02_021_0331 sa tatheti pratizrutya pradadau viSNave tadA 02_021_0332 tena labdhvA harir bhUmiM jRmbhayAm Asa vai bhRzam 02_021_0333 sa zizuH sadivaM khaM ca pRthivIM ca vizAM pate 02_021_0334 tribhir vikramaNair etat sarvam AkramatAbhibhUH 02_021_0335 baler balavato yajJe balinA viSNunA purA 02_021_0336 vikramais tribhir akSobhyAH kSobhitAs te mahAsurAH 02_021_0337 vipracittimukhAH kruddhA daityasaMghA mahAbalAH 02_021_0338 nAnAvaktrA mahAkAyA nAnAveSadharA nRpa 02_021_0339 nAnApraharaNA raudrA nAnAmAlyAnulepanAH 02_021_0340 svAny AyudhAni saMgRhya pradIptA iva tejasA 02_021_0341 kramamANaM hariM tatra upAvartanta bhArata 02_021_0342 pramathya sarvAn daiteyAn pAdahastatalais tu tAn 02_021_0343 rUpaM kRtvA mahAbhImaM jahArAzu sa medinIm 02_021_0344 saMprApya divam AkAzam Adityasadane sthitaH 02_021_0345 atyarocata bhUtAtmA bhAskaraM svena tejasA 02_021_0346 prakAzayan dizaH sarvAH pradizaz ca mahAbalaH 02_021_0347 zuzubhe sa mahAbAhuH sarvalokAn prakAzayan 02_021_0348 tasya vikramato bhUmiM candrAdityau stanAntare 02_021_0349 nabhaH prakramamANasya nAbhyAM kila tadA sthitau 02_021_0350 param AkramamANasya jAnubhyAM tau vyavasthitau 02_021_0351 viSNor amitavIryasya vadanty evaM dvijAtayaH 02_021_0352 athAsAdya kapAlaM sa aNDasya tu yudhiSThira 02_021_0353 tacchidrAt syandinI tasya pAdAd bhraSTAtha nimnagA 02_021_0354 sasAra sAgaraM sAzu pAvanI sAgaraMgamA 02_021_0355 jahAra medinIM sarvAM hatvA dAnavapuMgavAn 02_021_0356 AsurIM zriyam AhRtya trI&l lokAn sa janArdanaH 02_021_0357 saputradArAn asurAn pAtAle vinyapAtayat 02_021_0358 namuciH zambaraz caiva prahlAdaz ca mahAmanAH 02_021_0359 pAdapAtAbhinirdhUtAH pAtAle vinipAtitAH 02_021_0360 mahAbhUtAni bhUtAtmA savizeSANi vai hariH 02_021_0361 kAlaM ca sakalaM rAjan gAtrabhUtAny adarzayat 02_021_0362 tasya gAtre jagat sarvam AnItam iva dRzyate 02_021_0363 na kiM cid asti lokeSu yad anAptaM mahAtmanA 02_021_0364 tad dhi rUpam upendrasya devadAnavamAnavAH 02_021_0365 dRSTvA taM mumuhuH sarve viSNutejobhipIDitAH 02_021_0366 balir baddho 'bhimAnI ca yajJavATe mahAtmanA 02_021_0367 virocanakulaM sarvaM pAtAle vinipAtitam 02_021_0368 evaMvidhAni karmANi kRtvA garuDavAhanaH 02_021_0369 na vismayam upAgacchat pArameSThyena tejasA 02_021_0370 sa sarvam amaraizvaryaM saMpradAya zacIpateH 02_021_0371 trailokyaM ca dadau zakre viSNur dAnavasUdanaH 02_021_0372 eSa te vAmano nAma prAdurbhAvo mahAtmanaH 02_021_0373 vedavidbhir dvijair etat kathyate vaiSNavaM yazaH 02_021_0374 mAnuSeSu yathA viSNoH prAdurbhAvaM tathA zRNu 02_021=0374 Colophon. 02_021=0374 bhISmaH 02_021_0375 viSNoH punar mahArAja prAdurbhAvo mahAtmanaH 02_021_0376 dattAtreya iti khyAta RSir AsIn mahAyazAH 02_021_0377 tena naSTeSu vedeSu kriyAsu ca makheSu ca 02_021_0378 cAturvarNye ca saMkIrNe dharme zithilatAM gate 02_021_0379 abhivardhati cAdharme satye naSTe sthite 'nRte 02_021_0380 prajAsu kSIyamANAsu dharme cAkulatAM gate 02_021_0381 sayajJAH sakriyA vedAH pratyAnItAz ca tena vai 02_021_0382 cAturvarNyam asaMkIrNaM kRtaM tena mahAtmanA 02_021_0383 sa eSa vai yadA prAdAd dhehayAdhipater varam 02_021_0384 taM hehayAnAm adhipas tv arjuno 'bhiprasAdayan 02_021_0385 vane paryacarat samyak zuzrUSur anasUyakaH 02_021_0386 nirmamo nirahaMkAro dIrghakAlam atoSayat 02_021_0387 ArAdhya dattAtreyaM hi agRhNAt sa varAn imAn 02_021_0388 AptAd AptatarAd viprAd vidvAn vidvanniSevitAn 02_021_0389 Rte 'maratvAd vipreNa dattAtreyeNa dhImatA 02_021_0390 varaiz caturbhiH pravRta imAMs tatrAbhyanandata 02_021_0391 zrImAn manasvI balavAn satyavAg anasUyakaH 02_021_0392 sahasrabAhur bhUyAsam eSa me prathamo varaH 02_021_0393 jarAyujANDajaM sarvaM sarvaM caiva carAcaram 02_021_0394 prAzAstum icche dharmeNa dvitIyas tv eSa me varaH 02_021_0395 pitqn devAn RSIn viprAn yajeyaM vipulair makhaiH 02_021_0396 amitrAn nizitair bANair ghAtayeyaM raNAjire 02_021_0397 dattAtreyeha bhagavaMs tRtIyo vara eSa me 02_021_0398 yasya nAsIn na bhavitA na cAsti sadRzaH pumAn 02_021_0399 iha vA divi vA loke sa me hantA bhaved iti 02_021_0400 so 'rjunaH kRtavIryasya varaH putro 'bhavad yudhi 02_021_0401 sa sahasraM sahasrANAM mAhiSmatyAm avardhata 02_021_0402 sa bhUmim akhilAM jitvA dvIpAMz cApi samudriNaH 02_021_0403 nabhasIva jvalan sUryaH puNyaiH karmabhir arjunaH 02_021_0404 indradvIpaM kazeruM ca tAmradvIpaM gabhastimat 02_021_0405 gAndharvaM vAruNaM dvIpaM saumyArSam iti ca prabhuH 02_021_0406 pUrvair ajitapUrvAMz ca dvIpAn ajayad arjunaH 02_021_0407 sauvarNaM sarvam apy AsId vimAnavaram uttamam 02_021_0408 caturdhA vyabhajad rASTraM tad vibhajyAnvapAlayat 02_021_0409 ekAMzenAharat senAm ekAMzenAvasad gRhAn 02_021_0410 yas tu tasya tRtIyAMzo rAjAsIj janasaMgrahe 02_021_0411 AptaH paramakalyANas tena yajJAn akalpayat 02_021_0412 ye dasyavo grAmacarA araNye ca vasanti ye 02_021_0413 caturthena ca so 'Mzena tAn sarvAn pratyaSedhayat 02_021_0414 sarvebhyaz cAntavAsibhyaH kArtavIryo 'harad balim 02_021_0415 AhRtaM svabalair yat tad arjunasyAvamanyate 02_021_0416 kAko vA mUSiko vApi taM tam eva nyabarhayat 02_021_0417 dvArANi nApidhIyante rASTreSu nagareSu ca 02_021_0418 sa eva rASTrapAlo 'bhUt strIpAlo 'bhavad arjunaH 02_021_0419 sa evAsId ajApAlaH sa gopAlo vizAM pate 02_021_0420 sarvANy eva manuSyANAM rAjA kSetrANi rakSati 02_021_0421 idaM tu kArtavIryasya babhUvAsadRzaM janaiH 02_021_0422 na pUrve nApare tasya gamiSyanti gatiM nRpAH 02_021_0423 yad arNave prayAtasya vastraM na pariSicyate 02_021_0424 zataM varSasahasrANAm anuziSyArjuno mahIm 02_021_0425 dattAtreyaprasAdena evaM rAjyaM cakAra saH 02_021_0426 evaM bahUni karmANi cakre lokahitAya saH 02_021_0427 dattAtreya iti khyAtaH prAdurbhAvas tu vaiSNavaH 02_021_0428 kathito bharatazreSTha zRNu bhUyo mahAtmanaH 02_021=0428 Colophon. 02_021=0428 bhISmaH 02_021_0429 yadA bhRgukule janma yadarthaM ca mahAtmanaH 02_021_0430 jAmadagnya iti khyAtaH prAdurbhAvas tu vaiSNavaH 02_021_0431 jamadagneH suto rAjan rAmo nAma sa vIryavAn 02_021_0432 hehayAntakaro rAjan sa rAmo balinAM varaH 02_021_0433 kArtavIryo mahAvIryo balenApratimas tathA 02_021_0434 rAmeNa jAmadagnyena hato viSamam Acaran 02_021_0435 taM kArtavIryaM rAjAnaM hehayAnAm ariMdamam 02_021_0436 rathasthaM pArthivaM rAmaH pAtayitvAvadhId raNe 02_021_0437 jambhasya yajJahantA sa RtvijaM caiva saMstare 02_021_0438 jambhasya mUrdhni bhettA ca hantA ca zatadundubheH 02_021_0439 sa eSa kRSNo govindo jAto bhRguSu vIryavAn 02_021_0440 sahasrabAhum uddhartuM sahasrajitam Ahave 02_021_0441 kSatriyANAM catuHSaSTim ayutAni mahAyazAH 02_021_0442 sarasvatyAM sametAni eSa vai dhanuSAjayat 02_021_0443 brahmadviSAM vadhe tasmin sahasrANi caturdaza 02_021_0444 punar jagrAha zUrANAm antaM cakre nararSabhaH 02_021_0445 tato dazasahasrasya bhaGktvA pUrvam ariMdamaH 02_021_0446 sahasraM musalenAghnan sahasram udakRntata 02_021_0447 caturdaza sahasrANi kaNadhUmam apAyayat 02_021_0448 ziSTAn brahmadviSo jitvA tato 'snAyata bhArgavaH 02_021_0449 rAma rAmety abhikruSTo brAhmaNaiH kSatriyArditaiH 02_021_0450 nyaghnad daza sahasrANi rAmaH parazunAbhibhUH 02_021_0451 na hy amRSyata tAM vAcam Artair bhRzam udIritAm 02_021_0452 bhRgo rAmAbhidhAveti yadAkrandan dvijAtayaH 02_021_0453 kAzmIrAn daradAn kuntIn kSudrakAn mAlavAJ zakAn 02_021_0454 cedikAzikarUzAMz ca RSIkAn krathakaizikAn 02_021_0455 aGgAn vaGgAn kaliGgAMz ca mAgadhAn kAzikosalAn 02_021_0456 rAtrAyaNAn vItihotrAn kirAtAn mArttikAvatAn 02_021_0457 etAn anyAMz ca rAjendrAn deze deze sahasrazaH 02_021_0458 nikRtya nizitair bANaiH saMpradAya vivasvate 02_021_0459 kIrNA kSatriyakoTIbhir merumandarabhUSaNA 02_021_0460 triHsaptakRtvaH pRthivI tena niHkSatriyA kRtA 02_021_0461 kRtvA niHkSatriyAM caiva bhArgavaH sa mahAyazAH 02_021_0462 indragopakavarNasya jIvaMjIvanibhasya ca 02_021_0463 pUrayAm Asa saritaH kSatajasya sarAMsi ca 02_021_0464 cakAra tarpaNaM vIraH pitqNAM tAsu teSu ca 02_021_0465 sarvAn aSTAdaza dvIpAn vazam AnIya bhArgavaH 02_021_0466 so 'zvamedhasahasrANi naramedhazatAni ca 02_021_0467 iSTvA sAgaraparyantAM kAzyapAya mahIM dadau 02_021_0468 tasyAgreNAnuparyeti bhUmiM kRtvA vipAMsulAm 02_021_0469 tataH kAlakRtAM satyAM bhArgavAya mahAtmane 02_021_0470 gAthAm apy atra gAyanti ye purANavido janAH 02_021_0471 vedim aSTAdazotsedhAM hiraNyasyAtipauruSIm 02_021_0472 rAmasya jAmadagnyasya pratijagrAha kAzyapaH 02_021_0473 evam iSTvA mahAbAhuH kratubhir bhUridakSiNaiH 02_021_0474 anyad varSazataM rAmaH saubhe sAlvam ayodhayat 02_021_0475 tataH sa bhRguzArdUlas taM saubhaM yodhayan prabhuH 02_021_0476 subandhuraM rathaM rAjann AsthAya bharatarSabha 02_021_0477 nagnikAnAM kumArINAM gAyantInAm upAzRNot 02_021_0478 rAma rAma mahAbAho bhRgUNAM kIrtivardhana 02_021_0479 tyaja zastrANi sarvANi na tvaM saubhaM vadhiSyasi 02_021_0480 cakrahasto gadApANir bhItAnAm abhayaMkaraH 02_021_0481 yudhi pradyumnasAmbAbhyAM kRSNaH saubhaM vadhiSyati 02_021_0482 tac chrutvA puruSavyAghras tata eva vanaM yayau 02_021_0483 nyasya sarvANi zastrANi kAlakAGkSI mahAyazAH 02_021_0484 rathaM varmAyudhaM caiva zarAn parazum eva ca 02_021_0485 dhanUMSy apsu pratiSThApya rAmas tepe paraM tapaH 02_021_0486 hriyaM prajJAM zriyaM kIrtiM lakSmIM cAmitrakarzanaH 02_021_0487 paJcAdhiSThAya dharmAtmA taM rathaM visasarja ha 02_021_0488 AdikAle pravRttaM hi vibhajan kAlam IzvaraH 02_021_0489 nAhanac chraddhayA saubhaM na hy azakto mahAyazAH 02_021_0490 jAmadagnya iti khyAto yas tv asau bhagavAn RSiH 02_021_0491 so 'sya bhAgas tapas tepe bhArgavo lokavizrutaH 02_021=0491 Colophon. 02_021=0491 bhISmaH 02_021_0492 zRNu rAjaMs tathA viSNoH prAdurbhAvaM mahAtmanaH 02_021_0493 caturviMze yuge cApi mArkaNDeyapuraHsaraH 02_021_0494 tithau nAvamike jajJe tathA dazarathAd api 02_021_0495 kRtvAtmAnaM mahAbAhuz caturdhA viSNur avyayaH 02_021_0496 loke rAma iti khyAtas tejasA bhAskaropamaH 02_021_0497 prasAdhanArthaM lokasya viSNus tasya sanAtanaH 02_021_0498 dharmArtham eva kaunteya jajJe tatra mahAyazAH 02_021_0499 tam apy Ahur manuSyendraM sarvabhUtapates tanum 02_021_0500 yajJavighnaM tadA kRtvA vizvAmitrasya bhArata 02_021_0501 subAhur nihatahas tena mArIcas tADito bhRzam 02_021_0502 tasmai dattAni zastrANi vizvAmitreNa dhImatA 02_021_0503 vadhArthaM devazatrUNAM durvArANi surair api 02_021_0504 vartamAne tadA yajJe janakasya mahAtmanaH 02_021_0505 bhagnaM mAhezvaraM cApaM krIDatA lIlayA param 02_021_0506 tato vivAhaM sItAyAH kRtvA sa raghuvallabhaH 02_021_0507 nagarIM punar AsAdya mumude tatra sItayA 02_021_0508 kasya cit tv atha kAlasya pitrA tatrAbhicoditaH 02_021_0509 kaikeyyAH priyam anvicchan vanam abhyavapadyata 02_021_0510 yaH samAH sarvadharmajJaz caturdaza vane vasan 02_021_0511 lakSmaNAnucaro rAmaH sarvabhUtahite rataH 02_021_0512 caturdaza vane taptvA tapo varSANi bhArata 02_021_0513 rUpiNI yasya pArzvasthA sItety abhihitA janaiH 02_021_0514 pUrvocitatvAt sA lakSmIr bhartAram anugacchati 02_021_0515 janasthAne vasan kAryaM tridazAnAM cakAra saH 02_021_0516 mArIcaM dUSaNaM hatvA kharaM trizirasaM tathA 02_021_0517 caturdaza sahasrANi rakSasAM ghorakarmaNAm 02_021_0518 jaghAna rAmo dharmAtmA prajAnAM hitakAmyayA 02_021_0519 virAdhaM ca kabandhaM ca rAkSasau krUrakarmiNau 02_021_0520 jaghAna ca tadA rAmo gandharvau zApavikSatau 02_021_0521 sa rAvaNasya bhaginInAsAcchedaM ca kArayat 02_021_0522 bhAryAviyogaM taM prApya mRgayan vyacarad vanam 02_021_0523 tatas tam RzyamUkaM sa gatvA pampAm atItya ca 02_021_0524 sugrIvaM mArutiM dRSTvA cakre maitrIM tayoH sa vai 02_021_0525 atha gatvA sa kiSkindhAM sugrIveNa tadA saha 02_021_0526 nihatya vAlinaM yuddhe vAnarendraM mahAbalam 02_021_0527 abhyaSiJcat tadA rAmaH sugrIvaM vAnarezvaram 02_021_0528 tataH sa vIryavAn rAjaMs tvarayan vai samutsukaH 02_021_0529 vicitya vAyuputreNa laGkAdezaM niveditam 02_021_0530 setuM baddhvA samudrasya vAnaraiH sahitas tadA 02_021_0531 sItAyAH padam anvicchan rAmo laGkAM viveza ha 02_021_0532 devoragagaNAnAM hi yakSarAkSasapakSiNAm 02_021_0533 tatrAvadhyaM rAkSasendraM rAvaNaM yudhi durjayam 02_021_0534 yuktaM rAkSasakoTIbhir bhinnAJjanacayopamam 02_021_0535 durnirIkSyaM suragaNair varadAnena darpitam 02_021_0536 jaghAna sacivaiH sArdhaM sAnvayaM rAvaNaM raNe 02_021_0537 trailokyakaNTakaM vIraM mahAkAyaM mahAbalam 02_021_0538 rAvaNaM sagaNaM hatvA rAmo bhUtapatiH purA 02_021_0539 laGkAyAM taM mahAtmAnaM rAkSasendraM vibhISaNam 02_021_0540 abhiSicya ca tatraiva amaratvaM dadau tadA 02_021_0541 Aruhya puSpakaM rAmaH sItAm AdAya pANDava 02_021_0542 sabalaH svapuraM gatvA dharmarAjyam apAlayat 02_021_0543 dAnavo lavaNo nAma madhoH putro mahAbalaH 02_021_0544 zatrughnena hato rAjaMs tato rAmasya zAsanAt 02_021_0545 evaM bahUni karmANi kRtvA lokahitAya saH 02_021_0546 rAjyaM cakAra vidhivad rAmo dharmabhRtAM varaH 02_021_0547 dazAzvamedhAn Ajahre jyotirukthyAn ahargaNAn 02_021_0548 nAzrUyantAzubhA vAco nAtyayaH prANinAM tadA 02_021_0549 na vittajaM bhayaM cAsId rAme rAjyaM prazAsati 02_021_0550 prANinAM ca bhayaM nAsIj jalAnalavidhAnajam 02_021_0551 paryadevan na vidhavA nAnAthAH kAz canAbhavan 02_021_0552 sarvam AsIt tadA tRptaM rAme rAjyaM prazAsati 02_021_0553 na saMkarakarA varNA na kRSTakarakRj janaH 02_021_0554 na ca sma vRddhA bAlAnAM pretakAryANi kurvate 02_021_0555 vizaH paryacaran kSatraM kSatraM nApIDayad vizaH 02_021_0556 narA nAtyacaran bhAryA bhAryA nAtyacaran patIn 02_021_0557 nAsId alpakRSir loke rAme rAjyaM prazAsati 02_021_0558 Asan varSasahasrANi tathA putrasahasriNaH 02_021_0559 arogAH prANino 'py Asan rAme rAjyaM prazAsati 02_021_0560 RSINAM devatAnAM ca manuSyANAM tathaiva ca 02_021_0561 pRthivyAM sahavAso 'bhUd rAme rAjyaM prazAsati 02_021_0562 sarve hy AsaMs tRptarUpAs tadA tasmin vizAM pate 02_021_0563 dharmeNa pRthivIM sarvAm anuzAsati bhUmipe 02_021_0564 tapasy evAbhavan sarve sarve dharmam anuvratAH 02_021_0565 pRthivyAM dhArmike tasmin rAme rAjyaM prazAsati 02_021_0566 nAdharmiSTho naraH kaz cid babhUva prANinAM kva cit 02_021_0567 prANApAnau samAv AstAM rAme rAjyaM prazAsati 02_021_0568 gAthAm apy atra gAyanti ye purANavido janAH 02_021_0569 zyAmo yuvA lohitAkSo mAtaGgAnAm ivarSabhaH 02_021_0570 AjAnubAhuH sumukhaH siMhaskandho mahAbalaH 02_021_0571 daza varSasahasrANi daza varSazatAni ca 02_021_0572 rAjyaM bhogaM ca saMprApya zazAsa pRthivIm imAm 02_021_0573 rAmo rAmo rAma iti prajAnAm abhavan kathAH 02_021_0574 rAmabhUtaM jagad idaM rAme rAjyaM prazAsati 02_021_0575 RgyajuHsAmahInAz ca na tadAsan dvijAtayaH 02_021_0576 uSitvA daNDake kAryaM tridazAnAM cakAra saH 02_021_0577 pUrvApakAriNaM saMkhye paulastyaM manujarSabhaH 02_021_0578 devagandharvanAgAnAm ariM sa nijaghAna ha 02_021_0579 sattvavAn guNasaMpanno dIpyamAnaH svatejasA 02_021_0580 evam eva mahAbAhur ikSvAkukulavardhanaH 02_021_0581 rAvaNaM sagaNaM hatvA divam AkramatAbhibhUH 02_021_0582 iti dAzaratheH khyAtaH prAdurbhAvo mahAtmanaH 02_021_0583 tataH kRSNo mahAbAhur bhItAnAm abhayaMkaraH 02_021_0584 aSTAviMze yuge rAjaJ jajJe zrIvatsalakSaNaH 02_021_0585 pezalaz ca vadAnyaz ca loke bahumato nRSu 02_021_0586 smRtimAn dezakAlajJaH zaGkhacakragadAsidhRk 02_021_0587 vAsudeva iti khyAto lokAnAM hitakRt sadA 02_021_0588 vRSNInAM ca kule jAto bhUmeH priyacikIrSayA 02_021_0589 sa nRNAm abhayaM dAtA madhuheti sa vizrutaH 02_021_0590 sa zakrArjunarAmANAM kila sthAnAny asUdayat 02_021_0591 kaMsAdIn nijaghAnAjau daityAn mAnuSavigrahAn 02_021_0592 ayaM lokahitArthAya prAdurbhAvo mahAtmanaH 02_021_0593 kalkI viSNuyazA nAma bhUyaz cotpatsyate hariH 02_021_0594 kaler yugAnte saMprApte dharme zithilatAM gate 02_021_0595 pASaNDinAM gaNAnAM hi vadhArthaM bharatarSabha 02_021_0596 dharmasya ca vivRddhyarthaM viprANAM hitakAmyayA 02_021_0597 ete cAnye ca bahavo divyA devagaNair yutAH 02_021_0598 prAdurbhAvAH purANeSu gIyante brahmavAdibhiH 02_021=0598 Colophon. 02_021=0598 vaizaMpAyanaH 02_021_0599 evam ukto 'tha kaunteyas tataH pauravanandanaH 02_021_0600 AbabhASe punar bhISmaM dharmarAjo yudhiSThiraH 02_021=0600 yudhiSThiraH 02_021_0601 bhUya eva manuSyendra upendrasya yazasvinaH 02_021_0602 janma vRSNiSu vijJAtum icchAmi vadatAM vara 02_021_0603 yathaiva bhagavAJ jAtaH kSitAv iha janArdanaH 02_021_0604 mAdhaveSu mahAbuddhis tan me brUhi pitAmaha 02_021_0605 yadarthaM ca mahAtejA gAs tu govRSabhekSaNaH 02_021_0606 rarakSa kaMsasya vadhAl lokAnAm abhirakSitA 02_021_0607 krIDatA caiva yad bAlye govindena viceSTitam 02_021_0608 tadA matimatAM zreSTha tan me brUhi pitAmaha 02_021=0608 vaizaMpAyanaH 02_021_0609 evam uktas tato bhISmaH kezavasya mahAtmanaH 02_021_0610 mAdhaveSu tadA janma kathayAm Asa vIryavAn 02_021=0610 bhISmaH 02_021_0611 hanta te kathayiSyAmi yudhiSThira yathAtatham 02_021_0612 yato nArAyaNasyeha janma vRSNiSu kaurava 02_021_0613 purA loke mahArAja vartamAne kRte yuge 02_021_0614 AsIt trailokyavikhyAtaH saMgrAmas tArakAmayaH 02_021_0615 virocano mayas tAro varAhaH zveta eva ca 02_021_0616 lambaH kizoraH svarbhAnur ariSTo 'tha kSaraz ca vai 02_021_0617 vipracittiH pralambaz ca vRtrajambhabalAdayaH 02_021_0618 namuciH kAlanemiz ca prahlAda iti vizrutaH 02_021_0619 ete cAnye ca bahavo daityasaMghAH sahasrazaH 02_021_0620 nAnAzastradharA rAjan nAnAbhUSaNavAhanAH 02_021_0621 devatAnAm abhimukhAs tasthur daiteyadAnavAH 02_021_0622 devAs tu yudhyamAnAs te dAnavAn abhyayU raNe 02_021_0623 AdityA vasavo rudrAH sAdhyA vizve marudgaNAH 02_021_0624 indro yamaz ca candraz ca varuNo 'tha dhanezvaraH 02_021_0625 azvinau ca mahAvIryau ye cAnye devatAgaNAH 02_021_0626 cakrur yuddhaM mahAghoraM dAnavaiz ca yathAkramam 02_021_0627 yudhyamAnAH sameyuz ca devA daiteyadAnavaiH 02_021_0628 tad yuddham abhavad ghoraM devadAnavasaMkulam 02_021_0629 tAbhyAM balAbhyAM saMjajJe tumulo vigrahas tadA 02_021_0630 tIkSNaiH zastraiH kiranto 'tha abhyayur devadAnavAH 02_021_0631 aghnan devAn sagandharvAn sayakSoragacAraNAn 02_021_0632 te vadhyamAnA daiteyair devasaMghAs tadA raNe 02_021_0633 dudruvuH saMparizrAntAH kSINapraharaNA raNe 02_021_0634 trAtAraM manasA jagmur devaM nArAyaNaM prabhum 02_021_0635 etasminn antare tatra jagAma harir IzvaraH 02_021_0636 dIpayaJ jyotiSA bhUmiM zaGkhacakragadAdharaH 02_021_0637 tam AgataM suparNasthaM viSNuM lokanamaskRtam 02_021_0638 dRSTvA mudA yutAH sarve bhayaM tyaktvA raNe surAH 02_021_0639 cakrur yuddhaM punaH sarve devA daiteyadAnavaiH 02_021_0640 tad yuddham abhavad ghoram acintyaM romaharSaNam 02_021_0641 jaghnur daityAn raNe devAH sarve zakrapurogamAH 02_021_0642 te vadhyamAnA vibudhair dudruvur daityadAnavAH 02_021_0643 vidrutAn dAnavAn dRSTvA tadA bhArata saMyuge 02_021_0644 kAlanemir iti khyAto dAnavaH pratyadRzyata 02_021_0645 zatapraharaNo ghoraH zatabAhuH zatAnanaH 02_021_0646 zatazIrSaH sthitaH zrImAJ zatazRGga ivAcalaH 02_021_0647 bhAskarAkAramukuTaH ziJjitAbharaNAGgadaH 02_021_0648 dhUmrakezo harizmazrur nirdaSThoSThapuTAnanaH 02_021_0649 trailokyAntaravistAraM dhArayan vipulaM vapuH 02_021_0650 tarjayan vai raNe devAJ chAdayan sa dizo daza 02_021_0651 abhyadhAvat susaMkruddho vyAditAsya ivAntakaH 02_021_0652 tataH zastraprapAtaiz ca devAn dharSitavAn raNe 02_021_0653 athAbhyayuH surAn sarvAn punas te daityadAnavAH 02_021_0654 ApIDayan raNe kruddhAs tato devAn yudhiSThira 02_021_0655 te vadhyamAnA vibudhAH samare kAlaneminA 02_021_0656 daityaiz caiva mahArAja dudruvuH sahitA dizaH 02_021_0657 vidrutAn vibudhAn dRSTvA kAlanemir mahAsuraH 02_021_0658 indraM yamAgnivaruNAn vAyuM ca dhanadaM ravim 02_021_0659 etAMz cAnyAn balAj jitvA teSAM kAryANy avApa saH 02_021_0660 tAn sarvAMs tarasA jitvA kAlanemir mahAsuraH 02_021_0661 dadarza gagane viSNuM suparNasthaM mahAdyutim 02_021_0662 taM dRSTvA krodhatAmrAkSas tarjayann abhyayAt tadA 02_021_0663 sa bAhuzatam udyamya sarvAstragrahaNaM raNe 02_021_0664 roSAd bhArata daityendro viSNor urasi pAtayat 02_021_0665 daityAz ca dAnavAz caiva sarve mayapurogamAH 02_021_0666 svAny AyudhAni saMgRhya sarve viSNum atADayan 02_021_0667 sa tADyamAno 'tibalair daityaiH sarvAyudhodyataiH 02_021_0668 na cacAla harir yuddhe 'kampyamAna ivAcalaH 02_021_0669 punar udyamya saMkruddhaH kAlanemir dRDhAM gadAm 02_021_0670 jaghAna saMyuge rAjan sa viSNuM garuDaM ca vai 02_021_0671 sa dRSTvA garuDaM zrAntaM cakram udyamya vai hariH 02_021_0672 zataM zirAMsi bAhUMz ca so 'cchinat kAlaneminaH 02_021_0673 jaghAnAnyAMz ca tAn sarvAn samare daityadAnavAn 02_021_0674 tasmin rAjan raNe daityAs traya eva viniHsRtAH 02_021_0675 virocano mayaz caiva svarbhAnuz ca mahAsuraH 02_021_0676 sarvAn azeSAn hatvA tu viSNur vai daityadAnavAn 02_021_0677 vibudhAnAm RSINAM ca svAni sthAnAni vai dadau 02_021_0678 dattvA surANAM suprItiM prApya sarvANi bhArata 02_021_0679 jagAma brahmaNA sArdhaM brahmalokaM tadA hariH 02_021_0680 brahmalokaM pravizyAtha tatra nArAyaNaH prabhuH 02_021_0681 paurANAM guhyasadanaM divyaM nArAyaNAzramam 02_021_0682 saMpravizya tadA devaH stUyamAno maharSibhiH 02_021_0683 sahasrazIrSo bhUtvAtha zayanAyopacakrame 02_021_0684 AdidevaH purANAtmA nidrAvazam upAgataH 02_021_0685 zete sukhaM sadA viSNur mohayaJ jagad avyayaH 02_021_0686 jagmus tasyAtha varSANi zayAnasya mahAtmanaH 02_021_0687 SaTtriMzacchatasAhasraM mAnuSeNeha saMkhyayA 02_021_0688 tataH kRtayugatretAdvAparAnte bubodha saH 02_021_0689 brahmAdibhiH suraiz cApi stUyamAno maharSibhiH 02_021_0690 utplutya zayanAd viSNur brahmaNA vibudhaiH saha 02_021_0691 devAnAM ca hitArthAya yayau devasabhAM prati 02_021_0692 meroH zikharavinyastAM jvalantIM tAM zubhAM sabhAm 02_021_0693 vivizus tAM surAH sarve brahmaNA saha bhArata 02_021_0694 jagmus tatra niSedus te sA niHzabdam abhUt tadA 02_021_0695 tatra bhUmir uvAcAtha khedAt karuNabhASiNI 02_021=0695 bhUmiH 02_021_0696 rAjJAM balair balavatAM khinnAsmi bhRzapIDitA 02_021_0697 nityaM bhAraparizrAntA duHkhAj jIvAmi vai surAH 02_021_0698 pure pure ca nRpatiH koTisaMkhyair balair vRtaH 02_021_0699 rASTre rASTre ca zatazo grAmAH kulasahasriNaH 02_021_0700 bhUmipAnAM sahasraiz ca teSAM ca balinAM balaiH 02_021_0701 grAmAyutaiz ca rASTraiz ca ahaM nirvivarIkRtA 02_021_0702 ke cid daityeSu cotpannA ke cid rAkSasayonayaH 02_021_0703 tasmAd dhArayituM zaktA na zakSyAmi janAn aham 02_021_0704 daityezair bAdhyamAnAs tAH prajA nityaM durAtmabhiH 02_021=0704 bhISmaH 02_021_0705 bhUmes tad vacanaM zrutvA devo nArAyaNas tadA 02_021_0706 vyAdizya tAn surAn sarvAn kSitau vastuM mano dadhe 02_021=0706 Colophon. 02_021=0706 bhISmaH 02_021_0707 yac cakre bhagavAn viSNur vasudevakulodbhavaH 02_021_0708 tat te 'haM nRpa vakSyAmi zRNu sarvam azeSataH 02_021_0709 vAsudevasya mAhAtmyaM caritaM ca mahAdyuteH 02_021_0710 hitArthaM suramartyAnAM lokAnAM hi hitAya ca 02_021_0711 yadA divi vibhus tAta na reme bhagavAn asau 02_021_0712 tato vyAdizya bhUtAni bhuvi bhaumasukhAvahaH 02_021_0713 nigrahArthAya daityAnAM codayAm Asa vai tadA 02_021_0714 marutaz ca vasUMz caiva sUryAcandramasAv ubhau 02_021_0715 gandharvApsarasaz caiva rudrAdityAMs tathAzvinau 02_021_0716 jAyadhvaM mAnuSe loke sarvabhUtamahezvarAH 02_021_0717 jaGgamAni vizAlAkSo hy AtmAnaM hy AtmanAsRjat 02_021_0718 jAyatAm iti govindas tiryagyonigatair api 02_021_0719 tAni sarvANi sarvajJaH sasurANi surezvaraH 02_021_0720 ta evam uktAH kRSNena sarva eva divaukasaH 02_021_0721 daityadAnavahantAraH saMbhUtA bhuvanezvarAH 02_021_0722 yayAtivaMzajasyAtha vasudevasya dhImataH 02_021_0723 kule puNyayazaHkarmA bheje nArAyaNaH prabhuH 02_021_0724 AjJApayitvA ratyartham ajAyata yadoH kule 02_021_0725 AtmAnam AtmanA tAta kRtvA bahuvidhaM hariH 02_021_0726 ratyartham eva gAvas tA rarakSa puruSottamaH 02_021_0727 ajAtazatro jAtas tu yathaiSa bhuvi bhUmipa 02_021_0728 kIrtyamAnaM mayA tAta nibodha bharatarSabha 02_021=0728 Colophon. 02_021=0728 bhISmaH 02_021_0729 sAgarAH samakampanta mudA celuz ca parvatAH 02_021_0730 jajvaluz cAgnayaH zAntA jAyamAne janArdane 02_021_0731 zivAH saMpravavur vAtAH prazAntam abhavad rajaH 02_021_0732 jyotIMSi saMprakAzante jAyamAne janArdane 02_021_0733 devadundubhayaz cApi sasvanur bhRzam ambare 02_021_0734 abhyavarSat tadAgamya nAradaH puSpavRSTibhiH 02_021_0735 gIrbhir maGgalayuktAbhir astuvan madhusUdanam 02_021_0736 upatasthus tadA prItAH prAdurbhAve maharSayaH 02_021_0737 tatas tAn abhisaMprekSya nAradapramukhAn RSIn 02_021_0738 upAnRtyann upajagur gandharvApsarasAM gaNAH 02_021_0739 upatasthe ca govindaM sahasrAkSaH zacIpatiH 02_021_0740 abhyabhASata tejasvI maharSIn pUjayaMs tadA 02_021_0741 kRtyAni devakAryANi kRtvA lokahitAya ca 02_021_0742 svaM lokaM lokakRd devaH punar gacchati tejasA 02_021_0743 ity uktvA munibhiH sArdhaM jagAma tridivezvaraH 02_021_0744 abhyanujJAya tAn sarvAJ chAdayan prakRtiM parAm 02_021_0745 nandagopakule kRSNa uSitvA bahulAH samAH 02_021_0746 vasudevas tato jAtaM bAlam AdityasaMnibham 02_021_0747 nandagopakule rAjan bhayAt pracchAdayad dharim 02_021_0748 tataH kadAcit suptaM taM zakaTasya tv adhaH zizum 02_021_0749 yazodA saMparityajya jagAma yamunAM nadIm 02_021_0750 zizulIlAM tataH kurvan svahastacaraNau kSipan 02_021_0751 ruroda madhuraM kRSNaH pAdAv UrdhvaM prasArayan 02_021_0752 pAdAGguSThena zakaTaM dhArayann atha kezavaH 02_021_0753 tatrAthaikena pAdena pAtayitvA tadA zizuH 02_021_0754 nyubjaM payodharAkAGkSI cakAra ca ruroda ca 02_021_0755 pAtitaM zakaTaM dRSTvA bhinnabhANDaghaTIghaTam 02_021_0756 janAs te zizunA tena vismayaM paramaM yayuH 02_021_0757 pratyakSaM zUrasenAnAM dRzyate mahad adbhutam 02_021_0758 zayAnena hataH pakSI zizunA tigmatejasA 02_021_0759 pUtanA cApi nihatA mahAkAyA mahAstanI 02_021_0760 pazyatAM sarvadevAnAM vAsudevena bhArata 02_021_0761 tataH kAle mahArAja saMsaktau rAmakezavau 02_021_0762 kRSNaH saMkarSaNaz cobhau riGkhiNau samapadyatAm 02_021_0763 anyonyakiraNagrastau candrasUryAv ivAmbare 02_021_0764 visarpayetAM sarvatra sarpabhogabhujau tadA 02_021_0765 rejatuH pAMsudigdhAGgau rAmakRSNau tadA nRpa 02_021_0766 kva cic ca jAnubhiH spRSTau krIDamAnau kva cid vane 02_021_0767 pibantau dadhikulyAz ca mathyamAne ca bhArata 02_021_0768 tataH sa bAlo govindo navanItaM tadAkSayam 02_021_0769 grasamAnas tu tatrAtha gopIbhir dadRze 'tha vai 02_021_0770 dAmnAtholUkhale kRSNo gopastrIbhiz ca bandhitaH 02_021_0771 tadAtha zizunA tena rAjaMs tAv arjunAv ubhau 02_021_0772 samUlaviTapau bhagnau tad adbhutam ivAbhavat 02_021_0773 tatas tau bAlyam uttIrNau kRSNasaMkarSaNAv ubhau 02_021_0774 tasminn eva vrajasthAne saptavarSau babhUvatuH 02_021_0775 nIlapItAmbaradharau pItazvetAnulepanau 02_021_0776 babhUvatur vatsapAlau kAkapakSadharAv ubhau 02_021_0777 parNavAdyaM zrutisukhaM vAdayantau varAnanau 02_021_0778 zuzubhAte vanagatAv udIrNAv iva pannagau 02_021_0779 mayUrAGgajakarNau tau pallavApIDadhAriNau 02_021_0780 vanamAlAparikSiptau sAlapotAv ivodgatau 02_021_0781 aravindakRtApIDau rajjuyajJopavItinau 02_021_0782 zikyatumbadharau vIrau gopaveNupravAdakau 02_021_0783 kva cid dhasantAv anyonyaM krIDamAnau kva cid vane 02_021_0784 parNazayyAsu saMsuptau kva cin nidrAntaraiSiNau 02_021_0785 tau vatsAn pAlayantau hi zobhayantau mahad vanam 02_021_0786 caJcUryantau ramantau sma rAjann evaM tadA zubhau 02_021_0787 tato vRndAvanaM gatvA vasudevasutAv ubhau 02_021_0788 govrajaM tatra kaunteya cArayantau vijahratuH 02_021=0788 Colophon. 02_021=0788 bhISmaH 02_021_0789 tataH kadA cid govindo jyeSThaM saMkarSaNaM vinA 02_021_0790 cacAra tad vanaM ramyaM ramyarUpo varAnanaH 02_021_0791 kAkapakSadharaH zrImAJ zyAmaH padmanibhekSaNaH 02_021_0792 zrIvatsenorasA yuktaH zazAGka iva lakSmaNA 02_021_0793 rajjuyajJopavItI sa pItAmbaradharo yuvA 02_021_0794 zvetagandhena liptAGgo nIlakuJcitamUrdhajaH 02_021_0795 rAjatA barhipatreNa mandamArutakampinA 02_021_0796 kva cid gAyan kva cit krIDan kva cin nRtyan kva cid dhasan 02_021_0797 gopaveNuM sa madhuraM kAmaM tad api vAdayan 02_021_0798 prahlAdanArthaM tu gavAM kva cid vanagato yuvA 02_021_0799 gokule meghakAle tu cacAra dyutimAn prabhuH 02_021_0800 bahuramyeSu dezeSu vanasya vanarAjiSu 02_021_0801 tAsu kRSNo mudaM lebhe krIDayA bharatarSabha 02_021_0802 sa kadA cid vane tasmin gobhiH saha parivrajan 02_021_0803 bhANDIraM nAma dRSTvAtha nyagrodhaM kezavo mahAn 02_021_0804 tasya chAyAnivAsAya matiM cakre tadA prabhuH 02_021_0805 sa tatra vayasA tulyair vatsapAlaiH sahAnagha 02_021_0806 reme sa divasAn kRSNaH purA svargapure yathA 02_021_0807 taM krIDamAnaM gopAlAH kRSNaM bhANDIravAsinaH 02_021_0808 ramayanti sma bahavo mAnyaiH krIDanakais tadA 02_021_0809 anye sma parigAyanti gopA muditamAnasAH 02_021_0810 gopAlAH kRSNam evAnye gAyanti sma vanapriyAH 02_021_0811 teSAM sa gAyatAm eva vAdayAm Asa kezavaH 02_021_0812 parNavAdyAntare veNuM tumbavINAM ca tatra vai 02_021_0813 evaM krIDAntaraiH kRSNo gopAlair vijahAra saH 02_021_0814 tena bAlena kaunteya kRtaM lokahitaM tadA 02_021_0815 pazyatAM sarvabhUtAnAM vAsudevena bhArata 02_021_0816 hrade nIpavane tatra krIDitaM nAgamUrdhani 02_021_0817 zAsayitvA tu kAlIyaM sarvalokasya pazyataH 02_021_0818 vijahAra tataH kRSNo baladevasahAyavAn 02_021_0819 dhenuko dAruNo daityo rAjan rAsabhavigrahaH 02_021_0820 tadA tAlavane rAjan baladevena vai hataH 02_021_0821 tataH kadA cit kaunteya rAmakRSNau vanaM gatau 02_021_0822 cArayantau pravRddhAni godhanAni zubhAnanau 02_021_0823 viharantau mudA yuktau vIkSamANau vanAni vai 02_021_0824 kSvelayantau pragAyantau vicinvantau ca pAdapAn 02_021_0825 nAmabhir vyAharantau ca vatsAn gAz ca paraMtapau 02_021_0826 ceratur lokasiddhAbhiH krIDAbhir aparAjitau 02_021_0827 tau devau mAnuSIM dIkSAM vahantau surapUjitau 02_021_0828 tajjAtiguNayuktAbhiH krIDAbhiz ceratur vanam 02_021_0829 tataH kRSNo mahAtejAs tadA gatvA tu govrajam 02_021_0830 giriyajJaM tam evaiSa prakRtaM gopadArakaiH 02_021_0831 bubhuje pAyasaM zaurir IzvaraH sarvabhUtakRt 02_021_0832 taM dRSTvA gopakAH sarve kRSNam eva samarcayan 02_021_0833 pUjyamAnas tato gopair divyaM vapur adhArayat 02_021_0834 dhRto govardhano nAma saptAhaM parvatas tadA 02_021_0835 zizunA vAsudevena gavArtham arimardana 02_021_0836 krIDamAnas tadA kRSNaH kRtavAn karma duSkaram 02_021_0837 tad adbhutam ivAtrAsIt sarvalokasya bhArata 02_021_0838 devadevaH kSitiM gatvA kRSNaM dRSTvA mudAnvitaH 02_021_0839 govinda iti taM hy uktvA hy abhyaSiJcat puraMdaraH 02_021_0840 ity uktvAzliSya govindaM puruhUto 'bhyayAd divam 02_021_0841 athAriSTa iti khyAtaM daityaM vRSabhavigraham 02_021_0842 jaghAna tarasA kRSNaH pazUnAM hitakAmyayA 02_021_0843 kezinaM nAma daiteyaM rAjan vai hayavigraham 02_021_0844 tathA vanagataM pArtha gajAyutabalaM hayam 02_021_0845 pragRhya bhojaputrasya jaghAna puruSottamaH 02_021_0846 AndhraM mallaM ca cANUraM nijaghAna mahAsuram 02_021_0847 sunAmAnam amitraghnaH sarvasainyapuraskRtam 02_021_0848 mRgarUpeNa govindaM trAsayAm Asa bhArata 02_021_0849 baladevena cAyatnAt samAje muSTiko hataH 02_021_0850 trAsitaz ca tadA kaMsaH sa hi kRSNena bhArata 02_021_0851 airAvataM yuyutsantaM mAtaGgAnAm ivarSabham 02_021_0852 kRSNaH kuvalayApIDaM hatavAMs tasya pazyataH 02_021_0853 hatvA kaMsam amitraghnaH sarveSAM pazyatAM tadA 02_021_0854 abhiSicyograsenaM taM pitroH pAdam avandata 02_021_0855 evamAdIni karmANi kRtavAn vai janArdanaH 02_021_0856 evaM bAlye 'pi gopAlaiH krIDAbhis tau vijahratuH 02_021=0856 Colophon. 02_021=0856 bhISmaH 02_021_0857 tatas tau jagmatus tAta guruM sAndIpaniM punaH 02_021_0858 guruzuzrUSayA yuktau dharmajJau dharmacAriNau 02_021_0859 vratam ugraM mahAtmAnau vicarantAv avantiSu 02_021_0860 ahorAtraiz catuHSaSTyA SaDaGgaM vedam ApatuH 02_021_0861 lekhyaM ca gaNitaM cobhau prApnutAM yadunandanau 02_021_0862 gAndharvavedaM citraM ca sakalaM samavApatuH 02_021_0863 hastizikSAzvazikSAM ca dvAdazAhena cApatuH 02_021_0864 tAv ubhau jagmatur vIrau guruM sAndIpaniM punaH 02_021_0865 dhanurvedacikIrSArthaM dharmajJau dharmacAriNau 02_021_0866 tAv iSvastravarAcAryam abhigamya praNamya ca 02_021_0867 tena tau satkRtau rAjan vicarantAv avantiSu 02_021_0868 paJcAzadbhir ahorAtrair dazAGgaM supratiSThitam 02_021_0869 sarahasyaM dhanurvedaM sakalaM tAv avApatuH 02_021_0870 dRSTvA kRtArthau viprendro gurvarthe tAv acodayat 02_021_0871 ayAcatArthaM govindaM tataH sAndIpanir vibhuH 02_021_0872 mama putraH samudre 'smiMs timinA cApavAhitaH 02_021_0873 putram Anaya bhadraM te bhakSitaM timinA mama 02_021_0874 ArtAya gurave tatra pratizuzrAva duSkaram 02_021_0875 azakyaM triSu lokeSu kartum anyena kena cit 02_021_0876 yaz ca sAndIpaneH putraM jaghAna bharatarSabha 02_021_0877 so 'suraH samare tAbhyAM samudre vinipAtitaH 02_021_0878 tataH sAndIpaneH putraH prasAdAd amitaujasaH 02_021_0879 dIrghakAlaM gataH pretaH punar AsIc charIravAn 02_021_0880 tad azakyam acintyaM ca dRSTvA sumahad adbhutam 02_021_0881 sarveSAm eva bhUtAnAM vismayaH samajAyata 02_021_0882 aizvaryANi ca sarvANi gavAzvaM ca dhanAni ca 02_021_0883 sarvaM tad upajahrAte gurave rAmakezavau 02_021_0884 gadAparighayuddheSu sarvAstreSu ca kezavaH 02_021_0885 paramAM mukhyatAM prAptaH sarvalokeSu vizrutaH 02_021_0886 kaz ca nArAyaNAd anyaH sarvaratnavibhUSitam 02_021_0887 ratham AdityasaMkAzam AtiSTheta zacIpateH 02_021_0888 tasya cApratimo yantA vajrapANeH priyaH sakhA 02_021_0889 mAtaliH saMgRhItA syAd anyatra puruSottamAt 02_021_0890 bhojarAjatanUjo 'pi kaMsas tAta yudhiSThira 02_021_0891 astrajJAne bale vIrye kArtavIryasamo 'bhavat 02_021_0892 tasya bhojapateH putrAd bhojarAjanyavardhanAt 02_021_0893 udvijante sma rAjAnaH suparNAd iva pannagAH 02_021_0894 citrakArmukanistriMzavimalaprAsayodhinaH 02_021_0895 zataM zatasahasrANi pAdAtAs tasya bhArata 02_021_0896 aSTau zatasahasrANi zUrANAm anivartinAm 02_021_0897 abhavan bhojarAjasya jAmbUnadamayadhvajAH 02_021_0898 rukmakAJcanakakSyAs tu gajAs tasya yudhiSThira 02_021_0899 tAvanty eva sahasrANi gajAnAm anivartinAm 02_021_0900 te ca parvatasaMkAzAz citradhvajapatAkinaH 02_021_0901 babhUvur bhojarAjasya nityaM pramuditA gajAH 02_021_0902 svalaMkRtAnAM zIghrANAM kareNUnAM yudhiSThira 02_021_0903 abhavad bhojarAjasya dvis tAvad dhi mahad balam 02_021_0904 SoDazAzvasahasrANi kiMzukAbhAni tasya vai 02_021_0905 aparas tu mahAvyUhaH kizorANAM yudhiSThira 02_021_0906 ArohavarasaMpanno durdharSaH kena cid balAt 02_021_0907 sa ca SoDazasAhasraH kaMsabhrAtRpuraHsaraH 02_021_0908 sunAmA sarvatas tv enaM sa kaMsaM paryapAlayat 02_021_0909 ya Asan sarvavarNAs tu hayAs tasya yudhiSThira 02_021_0910 sa gaNo mizrako nAma SaSTisAhasra ucyate 02_021_0911 kaMsaroSamahAvegAM dhvajAnUpamahAdrumAm 02_021_0912 mattadvipamahAgrAhAM vaivasvatavazAnugAm 02_021_0913 zastrajAlamahAphenAM sAdivegamahAjalAm 02_021_0914 gadAparighapAThInAM nAnAkavacazaivalAm 02_021_0915 rathanAgamahAvartAM nAnArudhirakardamAm 02_021_0916 citrakArmukanistriMzAM rathAzvakalilahradAm 02_021_0917 mahAmRdhanadIM ghorAM yudhAvartananisvanAm 02_021_0918 ko vA nArAyaNAd ekaH kaMsahantA yudhiSThira 02_021_0919 eSa zakrarathe tiSThaMs tAny anIkAni bhArata 02_021_0920 vyadhamad bhojaputrasya mahAbhrANIva mArutaH 02_021_0921 taM sabhAsthaM sahAmAtyaM hatvA kaMsaM sahAnvayam 02_021_0922 mAnayAm Asa mAnArhAM devakIM sasuhRdgaNAm 02_021_0923 yazodAM rohiNIM caiva abhivAdya punaH punaH 02_021_0924 ugrasenaM ca rAjAnam abhiSicya janArdanaH 02_021_0925 arcito yadumukhyais tu bhagavAn vAsavAnujaH 02_021_0926 tataH pArthivam AyAntaM sahitaM sarvarAjabhiH 02_021_0927 sarasvatyAM jarAsaMdham ajayat puruSottamaH 02_021=0927 Colophon. 02_021=0927 bhISmaH 02_021_0928 zUrasenapuraM tyaktvA sarvayAdavanandanaH 02_021_0929 dvArakAM bhagavAn kRSNaH pratyapadyata kezavaH 02_021_0930 pratyapadyata yAnAni ratnAni ca bahUni ca 02_021_0931 yathArhaM puNDarIkAkSo nairRtAn pratyapadyata 02_021_0932 tatra vighnaM caranti sma daiteyAH saha dAnavaiH 02_021_0933 tAJ jaghAna mahAbAhur varadattAn mahAsurAn 02_021_0934 sa vighnam akarot tatra narako nAma nairRtaH 02_021_0935 trAsanaH surasaMghAnAM vidito vaH prabhAvataH 02_021_0936 sa bhUmyAM mUrtiliGgasthaH sarvadevAsurAntakaH 02_021_0937 mAnuSANAm RSINAM ca pratIpam akarot tadA 02_021_0938 tvaSTur duhitaraM bhaumaH kazerum agamat tadA 02_021_0939 gajarUpeNa jagrAha rucirAGgIM caturdazIm 02_021_0940 pramathya ca jahArainAM hRtvA ca narako 'bravIt 02_021_0941 naSTazokabhayAbAdhaH prAgjyotiSapatis tadA 02_021=0941 narakaH 02_021_0942 yAni devamanuSyeSu ratnAni vividhAni ca 02_021_0943 bibharti ca mahI kRtsnA sAgareSu ca yad vasu 02_021_0944 adyaprabhRti tad devi sahitAH sarvanairRtAH 02_021_0945 tavaivopahariSyanti daityAz ca saha dAnavaiH 02_021_0946 evam uttamaratnAni bahUni vividhAni ca 02_021_0947 sa jahAra tadA bhaumaH strIratnAni ca bhArata 02_021_0948 gandharvANAM ca yAH kanyA jahAra narako balAt 02_021_0949 yAz ca devamanuSyANAM sapta cApsarasAM gaNAH 02_021_0950 caturdazasahasrANAm ekaviMzacchatAni ca 02_021_0951 ekaveNIdharAH sarvAH satAM mArgam anuvratAH 02_021_0952 tAsAm antaHpuraM bhaumo 'kArayan maNiparvate 02_021_0953 audakAyAm adInAtmA murasya viSayaM prati 02_021_0954 tAz ca prAgjyotiSo rAjA murasya daza cAtmajAH 02_021_0955 nairRtAz ca yathA mukhyAH pAlayanta upAsate 02_021_0956 sa eSa tapasaH pAre varadatto mahIsutaH 02_021_0957 aditiM dharSayAm Asa kuNDalArthaM yudhiSThira 02_021_0958 na cAsuragaNaiH sarvaiH sahitaiH karma tat purA 02_021_0959 kRtapUrvaM mahAghoraM yad akArSIn mahAsuraH 02_021_0960 yaM mahI suSuve devI yasya prAgjyotiSaM puram 02_021_0961 viSayAntapAlAz catvAro yasyAsan yuddhadurmadAH 02_021_0962 AdevayAnam AvRtya panthAnaM paryavasthitAH 02_021_0963 trAsanAH surasaMghAnAM virUpai rAkSasaiH saha 02_021_0964 hayagrIvo nisumbhaz ca ghoraH paJcajanas tathA 02_021_0965 muraH putrasahasraiz ca varadatto mahAsuraH 02_021_0966 tadvadhArthaM mahAbAhur eSa cakragadAsidhRk 02_021_0967 jAto vRSNiSu devakyAM vAsudevo janArdanaH 02_021_0968 tasyAsya puruSendrasya lokaprathitatejasaH 02_021_0969 nivAso dvArakA tAta vidito vaH pradhAnataH 02_021_0970 atIva hi purI ramyA dvArakA vAsavakSayAt 02_021_0971 ati vai rAjate pRthvyAM pratyakSaM te yudhiSThira 02_021_0972 tasmin devapuraprakhye sA sabhA vRSNyupAzrayA 02_021_0973 yA dAzArhIti vikhyAtA yojanAyatavistRtA 02_021_0974 tatra vRSNyandhakAH sarve rAmakRSNapurogamAH 02_021_0975 lokayAtrAm imAM kRtsnAM parirakSanta Asate 02_021_0976 tatrAsIneSu sarveSu kadA cid bharatarSabha 02_021_0977 divyagandhA vavur vAtAH kusumAnAM ca vRSTayaH 02_021_0978 tataH sUryasahasrAbhas tejorAzir mahAdbhutaH 02_021_0979 muhUrtam antarikSe 'bhUt tato bhUmau pratiSThitaH 02_021_0980 madhye tu tejasas tasya pANDaraM gajam AsthitaH 02_021_0981 vRto devagaNaiH sarvair vAsavaH pratyadRzyata 02_021_0982 rAmakRSNau ca rAjA ca vRSNyandhakagaNaiH saha 02_021_0983 utpatya sahasA tasmai namaskAram akurvata 02_021_0984 so 'vatIrya gajAt tUrNaM pariSvajya janArdanam 02_021_0985 sasvaje baladevaM ca rAjAnaM ca tam Ahukam 02_021_0986 uddhavaM vasudevaM ca vikadruM ca mahAmatim 02_021_0987 pradyumnasAmbanizaThAn aniruddhaM sasAtyakim 02_021_0988 gadaM sAraNam akrUraM bhAnujhilliviDUrathAn 02_021_0989 kRtavarmAcArudeSNau dAzArhANAM purogamAn 02_021_0990 pariSvajya ca dRSTvA ca bhagavAn bhUtabhAvanaH 02_021_0991 vRSNyandhakamahAmAtrAn pariSvajyAtha vAsavaH 02_021_0992 pragRhya pUjAM tair dattAM bhagavAn pAkazAsanaH 02_021_0993 so 'diter vacanAt tAta kuNDalArthe janArdana 02_021_0994 uvAca paramaprIto jahi bhaumam iti prabho 02_021=0994 Colophon. 02_021=0994 bhISmaH 02_021_0995 tam uvAca mahAbAhuH priyamANo janArdanaH 02_021_0996 nihatya narakaM bhaumam AhariSyAmi kuNDale 02_021_0997 evam uktvA tu govindo rAmam evAbhyabhASata 02_021_0998 pradyumnam aniruddhaM ca sAmbaM cApratimaM bale 02_021_0999 etAMz coktvA tadA tatra vAsudevo mahAyazAH 02_021_1000 athAruhya suparNaM vai zaGkhacakragadAsidhRt 02_021_1001 yayau tadA hRSIkezo devAnAM hitakAmyayA 02_021_1002 taM prayAntam amitraghnaM devAH sahapuraMdarAH 02_021_1003 pRSThato 'nuyayuH prItAH stuvanto viSNum acyutam 02_021_1004 ugrAn rakSogaNAn hatvA narakasya mahAsurAn 02_021_1005 kSurAntAn mauravAn pAzAn SaTsahasraM dadarza saH 02_021_1006 saMchidya pAzAJ zastreNa muraM hatvA sahAnvayam 02_021_1007 zilAsaMghAn atikramya nizumbham avapothayat 02_021_1008 yaH sahasrasamas tv ekaH sarvAn devAn ayodhayat 02_021_1009 taM jaghAna mahAvIryaM hayagrIvaM mahAbalam 02_021_1010 apAratejA durdharSaH sarvayAdavanandanaH 02_021_1011 madhye lohitagaGgAyAM bhagavAn devakIsutaH 02_021_1012 audakAyAM virUpAkSaM jaghAna madhusUdanaH 02_021_1013 paJca paJcajanAn ghorAn narakasya mahAsurAn 02_021_1014 tataH prAgjyotiSaM nAma dIpyamAnam iva zriyA 02_021_1015 puram AsAdayAm Asa tatra yuddham avartata 02_021_1016 mahad devAsuraM yuddhaM yad vRttaM bharatarSabha 02_021_1017 yuddhaM na syAt samaM tena lokavismayakArakam 02_021_1018 cakralAGgalasaMchinnAH zaktikhaDgahatAs tadA 02_021_1019 nipetur dAnavAs tatra samAsAdya janArdanam 02_021_1020 aSTau zatasahasrANi dAnavAnAM paraMtapa 02_021_1021 nihatya puruSavyAghraH pAtAlavivaraM yayau 02_021_1022 trAsanaM surasaMghAnAM narakaM puruSottamaH 02_021_1023 yodhayaty atitejasvI madhuvan madhusUdanaH 02_021_1024 tad yuddham abhavad ghoraM tena bhaumena bhArata 02_021_1025 kuNDalArthe surezasya narakeNa mahAtmanA 02_021_1026 muhUrtaM lAlayitvAtha narakaM madhusUdanaH 02_021_1027 pravRttacakraM cakreNa pramamAtha balAd balI 02_021_1028 cakrapramathitaM tasya papAta sahasA bhuvi 02_021_1029 uttamAGgaM hatAGgasya vRtre vajrahate yathA 02_021_1030 bhUmis tu patitaM dRSTvA te vai prAdAc ca kuNDale 02_021_1031 pradAya ca mahAbAhum idaM vacanam abravIt 02_021_1032 sRSTas tvayaiva madhuhaMs tvayaiva nihataH prabho 02_021_1033 yathecchasi tathA krIDan prajAs tasyAnupAlaya 02_021=1033 vAsudevaH 02_021_1034 devAnAM ca munInAM ca pitqNAM ca mahAtmanAm 02_021_1035 udvejanIyo bhUtAnAM brahmadviT puruSAdhamaH 02_021_1036 lokadviSTaH sutas tubhyaM devArir lokakaNTakaH 02_021_1037 sarvalokanamaskAryAm aditiM bAdhate balI 02_021_1038 kuNDale darpasaMpUrNas tato me nihato 'suraH 02_021_1039 naiva manyus tvayA kAryo yat kRtaM mayi bhAmini 02_021_1040 matprabhAvAc ca te putro labdhavAn gatim uttamAm 02_021_1041 tasmAd gaccha mahAbhAge bhArAvataraNaM kRtam 02_021=1041 Colophon. 02_021=1041 bhISmaH 02_021_1042 nihatya narakaM bhaumaM satyabhAmAsahAyavAn 02_021_1043 sahito lokapAlaiz ca dadarza narakAlayam 02_021_1044 athAsya gRham AsAdya narakasya yazasvinaH 02_021_1045 dadarza dhanam akSayyaM ratnAni vividhAni ca 02_021_1046 maNimuktApravAlAni vaiDUryavikRtAni ca 02_021_1047 azmasArAn arkamaNIn vimalAn sphATikAn api 02_021_1048 jAmbUnadamayAny eva zAtakumbhamayAni ca 02_021_1049 pradIptajvalanAbhAni zItarazmiprabhANi ca 02_021_1050 hiraNyavarNaM ruciraM zvetam abhyantaraM gRham 02_021_1051 yat tad arthaM gRhe dRSTaM narakasya dhanaM bahu 02_021_1052 na hi rAjJaH kuberasya tAvad dhanasamucchrayaH 02_021_1053 dRSTapUrvaH purA sAkSAn mahendrasadaneSv api 02_021_1054 hate bhaume nisumbhe ca vAsavaH sagaNo 'bravIt 02_021_1055 dAzArhapatim AsInam AhRtya maNikuNDale 02_021_1056 imAni maNiratnAni vividhAni vasUni ca 02_021_1057 hemasUtrA mahAkakSyAs tomarair vIryazAlinaH 02_021_1058 bhImarUpAz ca mAtaGgAH pravAlavikRtAH kuthAH 02_021_1059 vimalAni patAkAni vAsAMsi vividhAni ca 02_021_1060 te ca viMzatisAhasrA dvis tAvatyaH kareNavaH 02_021_1061 aSTau zatasahasrANi dezajAz cottamA hayAH 02_021_1062 gobhiz cAvikRtair yAnaiH kAmaM tava janArdana 02_021_1063 etat te prApayiSyAmi vRSNyAvAsam ariMdama 02_021_1064 AvikAni ca sUkSmANi zayanAny AsanAni ca 02_021_1065 kAmavyAhAriNaz cApi pakSiNaH priyadarzanAH 02_021_1066 candanAgarumizrANi yAnAni vividhAni ca 02_021_1067 tac ca te prApayiSyAmi vRSNyAvAsam ariMdama 02_021_1068 vasu yat triSu lokeSu dharmeNaivArjitaM tvayA 02_021_1069 devagandharvaratnAni daiteyAsurajAni ca 02_021_1070 yAni santIha ratnAni narakasya nivezane 02_021_1071 etat tu garuDe sarvaM kSipram Aropya vAsavaH 02_021_1072 dAzArhapatinA sArdham upAyAn maNiparvatam 02_021_1073 tatra puNyA vavur vAtAH prabhAz citrAH samujjvalAH 02_021_1074 prekSatAM surasaMghAnAM vismayaH samapadyata 02_021_1075 tridazA RSayaz caiva candrAdityau tathA divi 02_021_1076 prabhayA tasya zailasya nirvizeSam ivAbhavat 02_021_1077 anujJAtas tu rAmeNa vAsavena ca kezavaH 02_021_1078 prIyamANo mahAbAhur viveza maNiparvatam 02_021_1079 tatra vaiDUryavarNAni dadarza madhusUdanaH 02_021_1080 satoraNapatAkAni dvArANi zaraNAni ca 02_021_1081 citragrathitameghAbhaH prababhau maNiparvataH 02_021_1082 hemacitrapatAkaiz ca prAsAdair upazobhitaH 02_021_1083 harmyANi ca vizAlAni maNisopAnavanti ca 02_021_1084 tatrasthA varavarNAbhA dadarza madhusUdanaH 02_021_1085 gandharvAsuramukhyAnAM priyA duhitaras tadA 02_021_1086 triviSTapasame deze tiSThantam aparAjitam 02_021_1087 parivavrur mahAbAhum ekaveNIdharAH striyaH 02_021_1088 sarvAH kASAyavAsinyaH sarvAz ca niyatendriyAH 02_021_1089 vratasaMtApajaH zoko nAtra kAz cid apIDayat 02_021_1090 arajAMsi ca vAsAMsi bibhratyaH kauzikAny api 02_021_1091 sametya yadusiMhasya cakrur asyAJjaliM striyaH 02_021_1092 Ucuz cainaM hRSIkezaM sarvAs tAH kamalekSaNAH 02_021_1093 nAradena samAkhyAtam asmAkaM puruSottama 02_021_1094 AgamiSyati govindaH surakAryArthasiddhaye 02_021_1095 so 'suraM narakaM hatvA nisumbhaM muram eva ca 02_021_1096 bhaumaM ca saparIvAraM hayagrIvaM ca dAnavam 02_021_1097 tathA paJcajanaM caiva prApsyate dhanam akSayam 02_021_1098 so 'cireNaiva kAlena yuSmadbhartA bhaviSyati 02_021_1099 evam uktvAgamad dhImAn devarSir nAradas tadA 02_021_1100 tvAM cintayAnAH satataM tapo ghoram upAsmahe 02_021_1101 kAle 'tIte mahAbAhuM kadA drakSyAma mAdhavam 02_021_1102 ity evaM hRdi saMkalpaM kRtvA puruSasattama 02_021_1103 tapaz carAma satataM rakSyamANA hi dAnavaiH 02_021_1104 gAndharveNa vivAhena vivAhaM kuru naH priyam 02_021_1105 tato 'smatpriyakAmArthaM bhagavAn mArutaH svayam 02_021_1106 yathoktaM nAradenAtha nacirAt tad bhaviSyati 02_021_1107 tAsAM paramanArINAm RSabhAkSaM puraskRtam 02_021_1108 dadRzur devagandharvA gRSTInAm iva gopatim 02_021_1109 tasya candropamaM vaktram udIkSya muditendriyAH 02_021_1110 saMprahRSTA mahAbAhum idaM vacanam abruvan 02_021_1111 satyaM bata purA vAyur idam asmAn ihAbravIt 02_021_1112 sarvabhUtakRtajJaz ca maharSir api nAradaH 02_021_1113 viSNur nArAyaNo devaH zaGkhacakragadAsidhRk 02_021_1114 sa bhaumaM narakaM hatvA bhartA vo bhavitA hi saH 02_021_1115 diSTyA tasyarSimukhyasya nAradasya mahAtmanaH 02_021_1116 vacanaM darzanAd eva satyaM bhavitum arhati 02_021_1117 yat priyaM bata pazyAma vaktraM candropamaM tu te 02_021_1118 darzanena kRtArthAH sma vayam adya mahAtmanaH 02_021_1119 uvAca sa yaduzreSThaH sarvAs tA jAtamanmathAH 02_021_1120 yathA brUta vizAlAkSyas tat sarvaM vo bhaviSyati 02_021_1121 tAni sarvANi ratnAni gamayitvAtha kiMkaraiH 02_021_1122 striyaz ca gamayitvAtha devarSinRpakanyakAH 02_021_1123 vainateyabhuje kRSNo maNiparvatam uttamam 02_021_1124 kSipram AropayAM cakre bhagavAn devakIsutaH 02_021_1125 sapakSigaNamAtaGgaM savyAlamRgapannagam 02_021_1126 zAkhAmRgagaNair juSTaM saprastarazilAtalam 02_021_1127 nyaGkubhiz ca varAhaiz ca rurubhiz ca niSevitam 02_021_1128 saprapAtamahAsAnuM vicitrazikhisaMkulam 02_021_1129 taM mahendrAnujaH zauriz cakAra garuDopari 02_021_1130 pazyatAM sarvabhUtAnAm utpATya maNiparvatam 02_021_1131 upendraM baladevaM ca vAsavaM ca mahAbalam 02_021_1132 taM ca ratnaugham atulaM parvataM ca mahAbalaH 02_021_1133 varuNasyAmRtaM divyaM chatraM candropamaM zubham 02_021_1134 svapakSabalavikSepair mahAdrizikharopamaH 02_021_1135 dikSu sarvAsu saMrAvaM sa cakre garuDo vahan 02_021_1136 Arujan parvatAgrANi pAdapAMz ca samutkSipan 02_021_1137 saMjahAra mahAbhrANi vaizvAnarapathaM gataH 02_021_1138 grahanakSatratArANAM saptarSigaNatejasAm 02_021_1139 prabhAjAlam atikramya candrasUryapathaM yayau 02_021_1140 meroH zikharam AsAdya madhyamaM madhusUdanaH 02_021_1141 devasthAnAni sarvANi dadarza bharatarSabha 02_021_1142 vizveSAM marutAM caiva sAdhyAnAM ca yudhiSThira 02_021_1143 bhrAjamAnAny atikramya azvinoz ca paraMtapa 02_021_1144 prApya puNyatamaM sthAnaM devalokam ariMdamaH 02_021_1145 zakrasadma samAsAdya avaruhya janArdanaH 02_021_1146 so 'bhivAdya diteH pAdAv arcitaH sarvadaivataiH 02_021_1147 brahmadakSapurogaiz ca prajApatibhir eva ca 02_021_1148 aditeH kuNDale divye dadAvAtha tadA vibhuH 02_021_1149 ratnAni ca parArdhyANi rAmeNa saha kezavaH 02_021_1150 pratigRhya ca tat sarvam aditir vAsavAnujam 02_021_1151 pUjayAm Asa dAzArhaM rAmaM ca vigatajvarA 02_021_1152 zacI mahendramahiSI kRSNasya mahiSIM tadA 02_021_1153 satyabhAmAM tu saMgRhya adityai vai nyavedayat 02_021_1154 sA tasyAH satyabhAmAyAH kRSNapriyacikIrSayA 02_021_1155 varaM prAdAd devamAtA satyAyai vigatajvarA 02_021=1155 aditiH 02_021_1156 jarAM na yAsyasi zubhe yAvad vai kRSNamAnuSam 02_021_1157 sarvagandhaguNopetA bhaviSyasi varAnane 02_021=1157 bhISmaH 02_021_1158 vihRtya satyabhAmA vai saha zacyA sumadhyamA 02_021_1159 zacyApi samanujJAtA yayau kRSNanivezanam 02_021_1160 saMpUjyamAnas tridazair maharSigaNasevitaH 02_021_1161 dvArakAM prayayau kRSNo devalokAd ariMdamaH 02_021_1162 so 'tipatya mahAbAhur dIrgham adhvAnam acyutaH 02_021_1163 vardhamAnapuradvAram AsasAda purottamam 02_021=1163 Colophon. 02_021=1163 bhISmaH 02_021_1164 tAM purIM dvArakAM dRSTvA vibhur nArAyaNo hariH 02_021_1165 hRSTaH sarvArthasaMpannAM praveSTum upacakrame 02_021_1166 so 'pazyad vRkSaSaNDAMz ca ramyAn ArAmajAn bahUn 02_021_1167 samantato dvAravatyAM nAnApuSpaphalAnvitAn 02_021_1168 arkacandrapratIkAzair merukUTanibhair gRhaiH 02_021_1169 dvArakA racitA ramyaiH sukRtA vizvakarmaNA 02_021_1170 padmaSaNDAkulAbhiz ca haMsasevitavAribhiH 02_021_1171 gaGgAsindhuprakAzAbhiH parighAbhir alaMkRtA 02_021_1172 prAkAreNArkavarNena pANDareNa virAjatA 02_021_1173 viyanmUrdhni niviSTena dyaur ivAbhraparicchadA 02_021_1174 nandanapratimaiz cApi mizrakapratimair vanaiH 02_021_1175 bhAti caitrarathaM divyaM pitAmahavanaM yathA 02_021_1176 vaibhrAjapratimaiz caiva sarvartukusumotkaTaiH 02_021_1177 bhAti tArAparikSiptA dvArakA dyaur ivAmbare 02_021_1178 bhAti raivatakaH zailo ramyasAnur mahAjiraH 02_021_1179 pUrvasyAM dizi ramyAyAM dvArakAyAM vibhUSaNam 02_021_1180 dakSiNasyAM latAveSTaH paJcavarNo virAjate 02_021_1181 indraketupratIkAzaH pazcimAM dizam AzritaH 02_021_1182 sukakSo rAjataH zailaz citrapuSpamahAvanaH 02_021_1183 uttarasyAM dizi tathA veNumanto virAjate 02_021_1184 mandarAdripratIkAzaH pANDaraH pANDavarSabha 02_021_1185 citrakambalavarNAbhaM pAJcajanyavanaM tathA 02_021_1186 sarvartukavanaM caiva bhAti raivatakaM prati 02_021_1187 latAveSTaM samantAt tu meruprabhavanaM mahat 02_021_1188 bhAti tAlavanaM caiva puSpakaM puNDarIki ca 02_021_1189 sukakSaM parivAryainaM citrapuSpaM mahAvanam 02_021_1190 zatapatravanaM caiva karavIrakusumbhi ca 02_021_1191 bhAti caitrarathaM caiva nandanaM ca mahAvanam 02_021_1192 ramaNaM bhAvanaM caiva veNumantaM samantataH 02_021_1193 bhAti puSkariNI ramyA pUrvasyAM dizi bhArata 02_021_1194 dhanuHzataparINAhA kezavasya mahAtmanaH 02_021_1195 mahApurIM dvAravatIM paJcAzadbhir mukhair yutAm 02_021_1196 praviSTo dvArakAM ramyAM bhAsayantIM samantataH 02_021_1197 aprameyAM mahotsedhAM mahAgAdhapariplavAm 02_021_1198 prAsAdavarasaMpannAM zvetaprAsAdazAlinIm 02_021_1199 tIkSNayantrazataghnIbhir yantrajAlaiH samanvitAm 02_021_1200 Ayasaiz ca mahAcakrair dadarza dvArakAM purIm 02_021_1201 aSTau rathasahasrANi prAkAre kiGkiNIkinaH 02_021_1202 samucchritapatAkAni yathA devapure tathA 02_021_1203 aSTayojanavistIrNAm acalAM dvAdazAyatAm 02_021_1204 dviguNopanivezAM ca dadarza dvArakAM purIm 02_021_1205 aSTamArgAM mahAkakSyAM mahASoDazacatvarAm 02_021_1206 evaM mArgaparikSiptAM sAkSAd uzanasA kRtAm 02_021_1207 vyUhAnAm antarA mArgAH sapta caiva mahApathAH 02_021_1208 tatra sA vihitA sAkSAn nagarI vizvakarmaNA 02_021_1209 kAJcanair maNisopAnair upetA janaharSiNI 02_021_1210 gItaghoSamahAghoSaiH prAsAdapravaraiH zubhA 02_021_1211 tasmin puravarazreSThe dAzArhANAM yazasvinAm 02_021_1212 vezmAni jahRSe dRSTvA bhagavAn pAkazAsanaH 02_021_1213 samucchritapatAkAni pAriplavanibhAni ca 02_021_1214 kAJcanAgrANi bhAsvanti merukUTanibhAni ca 02_021_1215 sudhApANDarazRGgaiz ca zAtakumbhaparicchadaiH 02_021_1216 ratnasAnuguhAzRGgaiH sarvaratnavibhUSitaiH 02_021_1217 saharmyaiH sArdhacandraiz ca saniryUhaiH sapaJjaraiH 02_021_1218 sayantragRhasaMbAdhaiH sadhAtubhir ivAdribhiH 02_021_1219 maNikAJcanabhaumaiz ca sudhAmRSTatalais tathA 02_021_1220 jAmbUnadamayair dvArair vaiDUryavikRtArgalaiH 02_021_1221 sarvartusukhasaMsparzair mahAdhanaparicchadaiH 02_021_1222 ramyasAnuguhAzRGgair vicitrair iva parvataiH 02_021_1223 paJcavarNasuvarNaiz ca puSpavRSTisamaprabhaiH 02_021_1224 tulyaiH parjanyanirghoSair nAnAvarNair ivAmbudaiH 02_021_1225 mahendrazikharaprakhyair vihitair vizvakarmaNA 02_021_1226 Alikhadbhir ivAkAzam aticandrArkabhAsvaraiH 02_021_1227 tair dAzArhamahAnAgair babhAse bhavanahradaiH 02_021_1228 caNDanAgAkulair ghorair hradair bhogavatI yathA 02_021_1229 kRSNadhvajopavAhyaiz ca dAzArhAyudharohitaiH 02_021_1230 vRSNimattamayUraiz ca strIsahasraprajAkulaiH 02_021_1231 vAsudevendraparjanyair gRhameghair alaMkRtA 02_021_1232 dadRze dvArakAtIva meghair dyaur iva saMvRtA 02_021_1233 sAkSAd bhagavato vezma vihitaM vizvakarmaNA 02_021_1234 dadRzur devadevasya caturyojanam Ayatam 02_021_1235 tAvad eva ca vistIrNam aprameyaM mahAdhanaiH 02_021_1236 prAsAdavarasaMpannaM yuktaM jagatiparvataiH 02_021_1237 yaM cakAra mahAbAhus tvaSTA vAsavacoditaH 02_021_1238 prAsAdaM padmanAbhasya sarvato yojanAyatam 02_021_1239 meror iva gireH zRGgam ucchritaM kAJcanAyutam 02_021_1240 rukmiNyAH pravaro vAso vihitaH sa mahAtmanA 02_021_1241 satyabhAmA punar vezma sadA vasati pANDaram 02_021_1242 vicitramaNisopAnaM yaM viduH zItavAn iti 02_021_1243 vimalAdityavarNAbhiH patAkAbhir alaMkRtam 02_021_1244 vyaktabaddhaM vanoddezaiz caturdizi mahAdhvajam 02_021_1245 sa ca prAsAdamukhyo 'tra jAmbavatyA vibhUSitaH 02_021_1246 prabhayA bhUSaNaiz citrais trailokyam iva bhAsayan 02_021_1247 yas tu pANDaravarNAbhas tayor antaram AzritaH 02_021_1248 vizvakarmAkarod enaM kailAsazikharopamam 02_021_1249 jAmbUnadapradIptAgraH pradIptajvalanopamaH 02_021_1250 sAgarapratimo 'tiSThan merur ity abhivizrutaH 02_021_1251 tasmin gAndhArarAjasya duhitA kulazAlinI 02_021_1252 sukezI nAma vikhyAtA kezavena nivezitA 02_021_1253 padmakUTa iti khyAtaH padmavarNo mahAprabhaH 02_021_1254 suprabhAyA mahAbAho nivAsaH paramArcitaH 02_021_1255 yas tu sUryaprabho nAma prAsAdavara ucyate 02_021_1256 lakSmaNAyAH kuruzreSTha sa dattaH zArGgadhanvanA 02_021_1257 vaiDUryavaravarNAbhaH prAsAdo haritaprabhaH 02_021_1258 setujAlAni yatraiva tatraiva ca nivezitaH 02_021_1259 yaM viduH sarvabhUtAni harir ity eva bhArata 02_021_1260 sa mitravindayA vAso devarSigaNapUjitaH 02_021_1261 mahiSyA vAsudevasya bhUSaNaM sarvavezmanAm 02_021_1262 yas tu prAsAdamukhyo 'tra vihitaH sarvazilpibhiH 02_021_1263 atIva ramyaH so 'py atra prahasann iva tiSThati 02_021_1264 sudattAyAH suvAsas tu pUjitaH sarvazilpibhiH 02_021_1265 mahiSyA vAsudevasya ketumAn iti vizrutaH 02_021_1266 prAsAdo virajo nAma virajasko mahAtmanaH 02_021_1267 upasthAnagRhaM tAta kezavasya mahAtmanaH 02_021_1268 yas tu prAsAdamukhyo 'tra yaM tvaSTA vyadadhAt svayam 02_021_1269 yojanAyataviSkambhaM sarvaratnamayaM vibhoH 02_021_1270 teSAM tu vihitAH sarve rukmadaNDAH patAkinaH 02_021_1271 sadane vAsudevasya mArgasaMjananA dhvajAH 02_021_1272 ghaNTAjAlAni tatraiva sarveSAM ca nivezane 02_021_1273 AhRtya yadusiMhena vaijayanty acalo mahAn 02_021_1274 haMsakUTasya yac chRGgam indradyumnasaro mahat 02_021_1275 SaSTitAlasamutsedham ardhayojanavistRtam 02_021_1276 sakiMnaramahAnAdaM tad apy amitatejasaH 02_021_1277 pazyatAM sarvabhUtAnAM triSu lokeSu vizrutam 02_021_1278 AdityapathagaM yat tan meroH zikharam uttamam 02_021_1279 jAmbUnadamayaM divyaM triSu lokeSu vizrutam 02_021_1280 tad apy utpATya kRSNena svaM nivezanam AhRtam 02_021_1281 bhrAjamAnaM purA tatra sarvauSadhivibhUSitam 02_021_1282 yam indrabhavanAc chaurir AjahAra paraMtapaH 02_021_1283 pArijAtaH sa tatraiva kezavena nivezitaH 02_021_1284 lepahastazatair juSTo vimAnaiz ca hiraNmayaiH 02_021_1285 vihitA vAsudevena brahmasthalamahAdrumAH 02_021_1286 padmAkulajalopetA ratnasaugandhikotpalAH 02_021_1287 maNimauktikavAlUkAH puSkariNyaH sarAMsi ca 02_021_1288 tAsAM paramakUlAni zobhayanti mahAdrumAH 02_021_1289 sAlatAlAzvakarNAz ca zatazAkhAz ca rohiNaH 02_021_1290 bhallAtakAH kapitthAz ca candravRkSAz ca campakAH 02_021_1291 kharjUrAH ketakAz caiva samantAt pariropitAH 02_021_1292 ye ca haimavatA vRkSA ye ca nandanajAs tathA 02_021_1293 AhRtya yadusiMhena te 'pi tatra nivezitAH 02_021_1294 raktapItAruNaprakhyAH sitapuSpAz ca pAdapAH 02_021_1295 sarvartuphalapUrNAs te teSu kAnanasaMdhiSu 02_021_1296 sahasrapatrapadmAz ca mandArAz ca sahasrazaH 02_021_1297 azokAH karNikArAz ca tilakA nAgamallikAH 02_021_1298 kuravA nAgapuSpAz ca campakAs tRNagulmakAH 02_021_1299 saptaparNAH kadambAz ca nIpAH kuravakAs tathA 02_021_1300 ketakyaH kesarAz caiva hintAlatalatATakAH 02_021_1301 tAlAH priyaGguvakulAH piNDikA bIjapUrakAH 02_021_1302 drAkSAmalakakharjUrA mRdvIkA jambukAs tathA 02_021_1303 AmrAH panasavRkSAz ca aGkolAs tilatindukAH 02_021_1304 likucAmrAtakAz caiva kSIrikA kaNTakIs tathA 02_021_1305 nAlikereGgudAz caiva utkrozakavanAni ca 02_021_1306 vanAni ca kadalyAz ca jAtimallikapATalAH 02_021_1307 kumudotpalapUrNAz ca vApyaH kUpAH sahasrazaH 02_021_1308 bhallAtakakapitthAz ca taitabhA bandhujIvakAH 02_021_1309 priyaGgvazokakAzmaryaH prAcInAz cApi sarvazaH 02_021_1310 priyaGgubadarIbhiz ca yavaiH spandanacandanaiH 02_021_1311 zamIbilvapalAzaiz ca pAlAzavaTapippalaiH 02_021_1312 udumbaraiz ca bilvaiz ca pAlAzaiH pAribhadrakaiH 02_021_1313 indravRkSArjunaiz caiva azvatthaiz ciribilvakaiH 02_021_1314 saubhaJjanakavRkSaiz ca bhallaTair azvasAhvayaiH 02_021_1315 sarjais tAmbUlavallIbhir lavaGgaiH kramukais tathA 02_021_1316 vaMzaiz ca vividhais tatra samantAt pariropitaiH 02_021_1317 ye ca nandanajA vRkSA ye ca caitrarathe vane 02_021_1318 sarve te yadunAthena samantAt pariropitAH 02_021_1319 samAkulA mahAvApyaH pItA lohitavAlukAH 02_021_1320 tasmin gRhavare nadyaH prasannasalilA hradAH 02_021_1321 phullotpalajalopetA nAnAdrumasamAkulAH 02_021_1322 tasmin gRhavare nadyo maNizarkaravAlukAH 02_021_1323 mattabarhiNasaMghAz ca kokilAz ca madodvahAH 02_021_1324 babhUvuH paramopetAH sarve jagatiparvatAH 02_021_1325 tatraiva gajayUthAni tatra gomahiSAs tathA 02_021_1326 nivAsAz ca kRtAs tatra varAhamRgapakSiNAm 02_021_1327 vizvakarmakRtaH zailaH prAkAras tasya vezmanaH 02_021_1328 vyaktaM kiSkuzatodyAmaH sudhAkarasamaprabhaH 02_021_1329 tena te ca mahAzailAH saritaz ca sarAMsi ca 02_021_1330 parikSiptAni harmyasya vanAny upavanAni ca 02_021=1330 Colophon. 02_021=1330 bhISmaH 02_021_1331 evam AlokayAM cakrur dvArakAm RSabhAs trayaH 02_021_1332 upendrabaladevau ca vAsavaz ca mahAyazAH 02_021_1333 tatas taM pANDaraM zaurir mUrdhni tiSThan garutmataH 02_021_1334 prItaH zaGkham upAdadhmau vidviSAM romaharSaNam 02_021_1335 tasya zaGkhasya zabdena sAgaraz cukSubhe bhRzam 02_021_1336 rarAsa ca nabhaH sarvaM tac citram abhavat tadA 02_021_1337 pAJcajanyasya nirghoSaM nizamya kukurAndhakAH 02_021_1338 vizokAH samapadyanta garuDasya ca darzanAt 02_021_1339 zaGkhacakragadApANiM suparNazirasi sthitam 02_021_1340 dRSTvA jahRSire kRSNaM bhAskarodayatejasam 02_021_1341 tatas tUryapraNAdaz ca bherINAM ca mahAsvanaH 02_021_1342 siMhanAdaz ca saMjajJe sarveSAM puravAsinAm 02_021_1343 tatas te sarvadAzArhAH sarve ca kukurAndhakAH 02_021_1344 prIyamANAH samAjagmur Alokya madhusUdanam 02_021_1345 vAsudevaM puraskRtya veNuzaGkharavaiH saha 02_021_1346 ugraseno yayau rAjA vAsudevanivezanam 02_021_1347 AnandituM paryacaran sveSu vezmasu devakI 02_021_1348 rohiNI ca yathoddezam Ahukasya ca yA striyaH 02_021_1349 hatA brahmadviSaH sarve jayanty andhakavRSNayaH 02_021_1350 evam uktaH saha strIbhir akSatair madhusUdanaH 02_021_1351 tataH zauriH suparNena svaM nivezanam abhyayAt 02_021_1352 cakArAtha yathoddezam Izvaro maNiparvatam 02_021_1353 tato dhanAni ratnAni sabhAyAM madhusUdanaH 02_021_1354 nidhAya puNDarIkAkSaH pitur darzanalAlasaH 02_021_1355 tataH sAndIpiniM pUrvam upaspRSTvA mahAyazAH 02_021_1356 vavande pRthutAmrAkSaH prIyamANo mahAbhujaH 02_021_1357 tathAzruparipUrNAkSam Anandagatacetasam 02_021_1358 vavande saha rAmeNa pitaraM vAsavAnujaH 02_021_1359 tAbhyAM ca mUrdhny upAghrAtaH kezavaH paravIrahA 02_021_1360 yathAzreSTham upAgamya sAtvatAn yadunandanaH 02_021_1361 sarveSAM nAma jagrAha dAzArhANAm adhokSajaH 02_021_1362 tataH sarvANi vittAni sarvaratnamayAni ca 02_021_1363 vyabhajat tAni tebhyo 'tha sarvebhyo yadunandanaH 02_021=1363 Colophon. 02_021=1363 bhISmaH 02_021_1364 sA kezavamahAmAtrair mahendrapramukhaiH saha 02_021_1365 zuzubhe vRSNizArdUlaiH siMhair iva girer guhA 02_021_1366 athAsanagatAn sarvAn uvAca vibudhAdhipaH 02_021_1367 zubhayA harSayan vAcA mahendras tAn mahAyazAH 02_021_1368 kukurAndhakamukhyAMz ca taM ca rAjAnam Ahukam 02_021_1369 yadarthaM janma kRSNasya mAnuSeSu mahAtmanaH 02_021_1370 yat kRtaM vAsudevena tad vakSyAmi samAsataH 02_021_1371 ayaM zatasahasrANi dAnavAnAm ariMdamaH 02_021_1372 nihatya puNDarIkAkSaH pAtAlavivaraM yayau 02_021_1373 yac ca nAdhigataM pUrvaiH prahlAdabalizambaraiH 02_021_1374 tad idaM zauriNA vittaM prApitaM bhavatAm iha 02_021_1375 sapAzaM muram Akramya pAJcajanyaM ca dhImatA 02_021_1376 zilAsaMghAn atikramya nisumbhaH sagaNo hataH 02_021_1377 hayagrIvaz ca vikrAnto dAnavo nihato balI 02_021_1378 mathitaz ca mRdhe bhaumaH kuNDale cAhRte punaH 02_021_1379 prAptaM ca divi deveSu kezavena mahad yazaH 02_021_1380 vItazokabhayAbAdhAH kRSNabAhubalAzrayAH 02_021_1381 yajanto vividhaiH somair makhair andhakavRSNayaH 02_021_1382 punar bANavadhe zaurim AdityA vasubhiH saha 02_021_1383 manmukhAbhigamiSyanti sAdhyAz ca madhusUdanam 02_021_1384 evam uktvA tataH sarvAn Amantrya kukurAndhakAn 02_021_1385 sasvaje rAmakRSNau ca vasudevaM ca vAsavaH 02_021_1386 pradyumnasAmbanizaThAn aniruddhaM ca sAraNam 02_021_1387 babhruM jhilliM gadaM bhAnuM cArudeSNaM ca vRtrahA 02_021_1388 satkRtya sAraNAkrUrau punar AbhASya sAtyakim 02_021_1389 sasvaje vRSNirAjAnam AhukaM kukurAdhipam 02_021_1390 bhojaM ca kRtavarmANam anyAMz cAndhakavRSNiSu 02_021_1391 Amantrya devapravaro vAsavo vAsavAnujam 02_021_1392 tataH zvetAcalaprakhyaM gajam airAvataM prabhuH 02_021_1393 pazyatAM sarvabhUtAnAm Aruroha zacIpatiH 02_021_1394 pRthivIM cAntarikSaM ca divaM ca varavAraNam 02_021_1395 mukhADambaranirghoSaiH pUrayantam ivAsakRt 02_021_1396 haimayantramahAkakSyaM hiraNmayaviSANinam 02_021_1397 manoharakuthAstIrNaM sarvaratnavibhUSitam 02_021_1398 anekazataratnAbhiH patAkAbhir alaMkRtam 02_021_1399 nityasrutamadAsrAvaM kSarantam iva toyadam 02_021_1400 dizAgajaM mahAmAtraM kAJcanasrajam AsthitaH 02_021_1401 prababhau mandarAgrasthaH pratapan bhAnumAn iva 02_021_1402 tato vajramayaM bhImaM pragRhya paramAGkuzam 02_021_1403 yayau balavatA sArdhaM pAvakena zacIpatiH 02_021_1404 taM kareNugajavrAtair vimAnaiz ca marudgaNAH 02_021_1405 pRSThato 'nuyayuH prItAH kuberavaruNagrahAH 02_021_1406 sa vAyupatham AsthAya vaizvAnarapathaM gataH 02_021_1407 prApya sUryapathaM devas tatraivAntaradhIyata 02_021=1407 Colophon. 02_021=1407 bhISmaH 02_021_1408 tataH sarvadazArhANAm Ahukasya ca yAH striyaH 02_021_1409 nandagopasya mahiSI yazodA lokavizrutA 02_021_1410 revatI ca mahAbhAgA rukmiNI ca pativratA 02_021_1411 satyA jAmbavatI cobhe gAndhArI ziMzumApi ca 02_021_1412 vizokA lakSmaNA sAdhvI sumitrA ketumA tathA 02_021_1413 vAsudevamahiSyo 'nyAH zriyA sArdhaM yayus tadA 02_021_1414 vibhUtiM draSTumanasaH kezavasya varAGganAH 02_021_1415 prIyamANAH sabhAM jagmur Alokayitum acyutam 02_021_1416 devakI sarvadevInAM rohiNI ca puraskRtA 02_021_1417 dadRzur devam AsInaM kRSNaM halabhRtA saha 02_021_1418 tau tu pUrvam upakramya rohiNIm abhivAdya ca 02_021_1419 abhyavAdayatAM devau devakIM rAmakezavau 02_021_1420 devakIM saptadevInAM yathAzreSThaM ca mAtaraH 02_021_1421 vavande saha rAmeNa bhagavAn vAsavAnujaH 02_021_1422 athAsanavaraM prApya vRSNidArapuraskRtA 02_021_1423 ubhAv aGkagatau cakre devakI rAmakezavau 02_021_1424 sA tAbhyAm RSabhAkSAbhyAM putrAbhyAM zuzubhe tadA 02_021_1425 devakI devamAteva mitreNa varuNena ca 02_021_1426 tataH prAptA yazodAyA duhitA vai kSaNena hi 02_021_1427 jAjvalyamAnA vapuSA prabhayAtIva bhArata 02_021_1428 ekAnaGgeti yAm AhuH kanyAM tAM kAmarUpiNIm 02_021_1429 yatkRte sagaNaM kaMsaM jaghAna puruSottamaH 02_021_1430 tataH sa bhagavAn rAmas tAm upAkramya bhAminIm 02_021_1431 mUrdhny upAghrAya savyena parijagrAha pANinA 02_021_1432 tAM ca tatropasaMgRhya priyAm iva sakhIM samAm 02_021_1433 dakSiNena karAgreNa parijagrAha mAdhavaH 02_021_1434 dadRzus tAM sabhAmadhye bhaginIM rAmakRSNayoH 02_021_1435 rukmapadmazayAM padmAM zrIm ivottamanAgayoH 02_021_1436 athAkSatamahAvRSTyA lAjapuSpaghRtair api 02_021_1437 vRSNayo 'vAkiran prItAH saMkarSaNajanArdanau 02_021_1438 sabAlAH sahavRddhAz ca sajJAtikulabAndhavAH 02_021_1439 upopavivizuH prItA vRSNayo madhusUdanam 02_021_1440 pUjyamAno mahAbAhuH paurANAM rativardhanaH 02_021_1441 viveza puruSavyAghraH svavezma madhusUdanaH 02_021_1442 rukmiNyA sahito devyA pramumoda sukhI sukham 02_021_1443 tadanantaraM ca satyAyA jAmbavatyAz ca bhArata 02_021_1444 sarvAsAM ca yaduzreSThaH sarvakAlavihAravAn 02_021_1445 jagAma ca hRSIkezo rukmiNyAH sa nivezanam 02_021_1446 eSa tAta mahAbAho vijayaH zArGgadhanvanaH 02_021_1447 etadarthaM ca janmAhur mAnuSeSu mahAtmanaH 02_021=1447 Colophon. 02_021=1447 bhISmaH 02_021_1448 dvArakAyAM tataH kRSNaH svadAreSu divAnizam 02_021_1449 sukhaM labdhvA mahArAja pramumoda mahAyazAH 02_021_1450 pautrasya kAraNAc cakre vibudhAnAM hitaM tadA 02_021_1451 savAsavaiH suraiH sarvair dustaraM bharatarSabha 02_021_1452 bANo nAmAbhavad rAjA baler jyeSThasuto balI 02_021_1453 vIryavAn bharatazreSTha sa ca bAhusahasravAn 02_021_1454 tataz cakre tapas tIvraM satyena manasA nRpa 02_021_1455 rudram ArAdhayAm Asa sa ca bANaH samA bahu 02_021_1456 tasmai bahuvarA dattAH zaMkareNa mahAtmanA 02_021_1457 tasmAl labdhvA varAn bANo durlabhAn asurair bhuvi 02_021_1458 sa zoNitapure rAjyaM cakArApratimo bale 02_021_1459 trAsitAz ca surAH sarve tena bANena pANDava 02_021_1460 vijitya vibudhAn sarvAn sendrAn bANaH samA bahu 02_021_1461 azAsata mahad rAjyaM kubera iva bhArata 02_021_1462 RddhyarthaM kurute yatnaM tasya caivozanA kaviH 02_021_1463 tato rAjann uSA nAma bANasya duhitA tathA 02_021_1464 rUpeNApratimA loke menakAyAH sutA yathA 02_021_1465 athopAyena kaunteya aniruddho mahAdyutiH 02_021_1466 prAdyumnis tAm uSAM prApya pracchannaH pramumoda ha 02_021_1467 atha bANo mahAtejAs tadA tatra yudhiSThira 02_021_1468 taM guhyanilayaM jJAtvA prAdyumniM sutayA saha 02_021_1469 gRhItvA kArayAm Asa vastuM kArAgRhe balAt 02_021_1470 sukumAraH sukhArho 'tha tadA duHkham avApa saH 02_021_1471 bANena khedito rAjann aniruddho mumoha ca 02_021_1472 etasminn eva kAle tu nArado munipuGgavaH 02_021_1473 dvArakAM prApya kaunteya kRSNaM dRSTvA vaco 'bravIt 02_021_1474 kRSNa kRSNa mahAbAho yadUnAM kIrtivardhana 02_021_1475 tvatpautro bAdhyamAno 'tha bANenAmitatejasA 02_021_1476 kRcchraM prApto 'niruddho vai zete kanyAgRhe sadA 02_021_1477 evam uktvA surarSir vai bANasyAtha puraM yayau 02_021_1478 nAradasya vacaH zrutvA tato rAjaJ janArdanaH 02_021_1479 AhUya baladevaM vai pradyumnaM ca mahAdyutim 02_021_1480 Aruroha garutmantaM tAbhyAM saha janArdanaH 02_021_1481 tataH suparNam Aruhya trayas te puruSarSabhAH 02_021_1482 jagmuH kruddhA mahAvIryA bANasya nagaraM prati 02_021_1483 athAsAdya mahArAja tat puraM dadRzuz ca te 02_021_1484 tAmraprAkArasaMvItAM rUpyadvAraiz ca zobhitAm 02_021_1485 hemaprAsAdasaMbAdhAM muktAmaNivicitritAm 02_021_1486 udyAnavanasaMpannAM nRttagItaiz ca zobhitAm 02_021_1487 toraNaiH pakSibhiH kIrNAM puSkariNyaiz ca zobhitAm 02_021_1488 tAM purIM svargasaMkAzAM hRSTapuSTajanAkulAm 02_021_1489 dRSTvA mudA yutAM haimAM vismayaM paramaM yayuH 02_021_1490 tasya bANapurasyAsan dvArasthA devatAH sadA 02_021_1491 mahezvaro guhaz caiva bhadrakAlI ca pAvakaH 02_021_1492 etA vai devatA rAjan rarakSus tAM purIM sadA 02_021_1493 atha kRSNo balAj jitvA dvArapAlAn yudhiSThira 02_021_1494 susaMkruddho mahAtejAH zaGkhacakragadAdharaH 02_021_1495 AsasAdottaradvAraM zaMkareNAbhipAlitam 02_021_1496 tatra tasthau mahAtejAH zUlapANir mahezvaraH 02_021_1497 pinAkaM sazaraM gRhya bANasya hitakAmyayA 02_021_1498 jJAtvA tam AgataM kRSNaM vyAditAsyam ivAntakam 02_021_1499 tatas tau cakratur yuddhaM vAsudevamahezvarau 02_021_1500 tad yuddham abhavad ghoram acintyaM romaharSaNam 02_021_1501 anyonyaM tau tatakSetAm anyonyajayakAGkSiNau 02_021_1502 divyAstrANi ca tau devau kruddhau mumucatuz ca tau 02_021_1503 tataH kRSNo raNaM kRtvA muhUrtaM zUlapANinA 02_021_1504 vijitya taM mahAdevaM tato yuddhe janArdanaH 02_021_1505 anyAMz ca jitvA dvArasthAn praviveza purottamam 02_021_1506 pravizya bANam AsAdya sa tatrAtha janArdanaH 02_021_1507 cakre yuddhaM mahat kruddhas tena bANena pANDava 02_021_1508 bANo 'pi sarvazastrANi zitAni bharatarSabha 02_021_1509 susaMkruddhas tadA yuddhe pAtayAm Asa kezave 02_021_1510 punar udyamya zastrANAM sahasraM sarvabAhubhiH 02_021_1511 mumoca bANaH saMkruddhaH kRSNaM prati raNAjire 02_021_1512 tataH kRSNas tadA chitvA sarvazastrANi bhArata 02_021_1513 kRtvA muhUrtaM bANena yuddhaM rAjann adhokSajaH 02_021_1514 cakram udyamya rAjan vai divyaM zastrottamaM tataH 02_021_1515 sahasrabAhUMz ciccheda bANasyAmitatejasaH 02_021_1516 tato bANo mahArAja kRSNena bhRzapIDitaH 02_021_1517 chinnabAhuH papAtAzu vizAkha iva pAdapaH 02_021_1518 sa pAtayitvA bAleyaM bANaM kRSNas tvarAnvitaH 02_021_1519 prAdyumniM mokSayAm Asa kSiptaM rAjagRhe tadA 02_021_1520 mokSayitvAtha govindaH prAdyumniM saha bhAryayA 02_021_1521 bANasya sarvaratnAni asaMkhyAni jahAra saH 02_021_1522 godhanAny atha sarvasvaM sa bANasyAlaye balAt 02_021_1523 jahAra ca hRSIkezo yadUnAM kIrtivardhanaH 02_021_1524 tataH sa sarvaratnAni cAhRtya madhusUdanaH 02_021_1525 kSipram AropayAM cakre sarvasvaM garuDopari 02_021_1526 tvarayAtha sa kaunteya baladevaM mahAbalam 02_021_1527 pradyumnaM ca mahAvIryam aniruddhaM mahAdyutim 02_021_1528 uSAM ca sundarIM rAjan bhRtyadAsIgaNaiH saha 02_021_1529 sarvAn etAn samAropya ratnAni vividhAni ca 02_021_1530 mudA yukto mahAtejAH pItAmbaradharo balI 02_021_1531 divyAbharaNacitrAGgaH zaGkhacakragadAsidhRk 02_021_1532 Aruroha garutmantam udayaM bhAskaro yathA 02_021_1533 athAruhya suparNaM sa prayayau dvArakAM prati 02_021_1534 pravizya svapuraM kRSNo yAdavaiH sahitas tadA 02_021_1535 pramumoda tadA rAjan svargastho vAsavo yathA 02_021=1535 Colophon. 02_021=1535 bhISmaH 02_021_1536 sUditA mauravAH pAzA nizumbhanarakau hatau 02_021_1537 kRtakSemaH punaH panthAH puraM prAgjyotiSaM prati 02_021_1538 zauriNA pRthivIpAlAs trAsitA bharatarSabha 02_021_1539 dhanuSaz ca praNAdena pAJcajanyasvanena ca 02_021_1540 meghaprakhyair anIkaiz ca dAkSiNAtyAbhisaMvRtam 02_021_1541 rukmiNaM trAsayAm Asa kezavo bharatarSabha 02_021_1542 tataH parjanyaghoSeNa rathenAdityavarcasA 02_021_1543 uvAha mahiSIM bhojyAm eSa cakragadAdharaH 02_021_1544 jArUthyAm AhRtiH krAthaH zizupAlaz ca nirjitaH 02_021_1545 vakraz ca saha zaibyena zatadhanvA ca kSatriyaH 02_021_1546 indradyumno hataH kopAd yavanaz ca kazerumAn 02_021_1547 hataH saubhapatiH sAlvaH sahaiva krathadhanvanA 02_021_1548 parvatAnAM sahasraM ca cakreNa puruSottamaH 02_021_1549 vibhidya puNDarIkAkSo dyumatsenam ayodhayat 02_021_1550 mahendrazikhare caiva nimeSAntaracAriNau 02_021_1551 jagrAha bharatazreSTha varuNasyAbhitaz carau 02_021_1552 irAvatyAm ubhau caitAv agnisUryasamau bale 02_021_1553 gopatis tAlaketuz ca nihatau zArGgadhanvanA 02_021_1554 akSaprapatane caiva nemihaMsapatheSu ca 02_021_1555 ubhau tAv api kRSNena surASTrau vinipAtitau 02_021_1556 dagdhA vArANasI tAta kezavena mahAtmanA 02_021_1557 sAnubandhaH sarASTraz ca kAzInAm RSabho hataH 02_021_1558 prAgjyotiSaM purazreSTham asurair bahubhir vRtam 02_021_1559 prApya lohitakUTAni kRSNena varuNo jitaH 02_021_1560 ajeyo duSpradharSaz ca lokapAlo mahAdyutiH 02_021_1561 indradvIpo mahendreNa gupto maghavatA svayam 02_021_1562 pArijAto hRtaH pArtha kezavena balIyasA 02_021_1563 pANDyaM pauNDraM ca mAtsyaM ca kaliGgaM ca janArdanaH 02_021_1564 jaghAna sahitAn sarvAn aGgarAjaM ca mAdhavaH 02_021_1565 eSa caikazataM hatvA rathena kSatrapuMgavAn 02_021_1566 gAndhArIm avahat kRSNo mahiSIM yAdavarSabhaH 02_021_1567 atha gANDIvadhanvAnaM krIDArthaM madhusUdanaH 02_021_1568 jigAya bharatazreSTha kuntyAz ca pramukhe vibhuH 02_021_1569 droNaM drauNiM kRpaM karNaM bhImasenaM suyodhanam 02_021_1570 vakrAnuyAne sahitAJ jigAya bharatarSabha 02_021_1571 babhroz ca priyam anvicchann eSa cakragadAdharaH 02_021_1572 veNudArivRtAM bhAryAm unmamAtha yudhiSThira 02_021_1573 paryAptAM pRthivIM sarvAM sAzvAM sarathakuJjarAm 02_021_1574 veNudArivaze yuktAM jigAya madhusUdanaH 02_021_1575 avApya tapasA vIryaM balam ojaz ca bhArata 02_021_1576 trAsitAH sagaNAH sarve bANena vibudhAdhipAH 02_021_1577 vajrAzanigadApAzais trAsayadbhir anekazaH 02_021_1578 tasya nAsId raNe mRtyur devair api savAsavaiH 02_021_1579 so 'bhibhUtaz ca kRSNena nihataz ca mahAtmanA 02_021_1580 chittvA bAhusahasraM tad govindena mahAtmanA 02_021_1581 eSa pIThaM mahAbAhuH kaMsaM ca madhusUdanaH 02_021_1582 paiThakaM cAtilomAnaM nijaghAna janArdanaH 02_021_1583 jambham airAvataM caiva virUpaM ca mahAyazAH 02_021_1584 jaghAna bharatazreSTha zambaraM cArimardanam 02_021_1585 eSa bhogavatIM gatvA vAsukiM bharatarSabha 02_021_1586 nirjitya puNDarIkAkSo rauhiNeyam amocayat 02_021_1587 evaM bahUni karmANi zizur eva janArdanaH 02_021_1588 kRtavAn puNDarIkAkSaH saMkarSaNasahAyavAn 02_021_1589 evam eSo 'surANAM ca surANAM cApi sarvazaH 02_021_1590 bhayAbhayakaraH kRSNaH sarvalokezvaraH prabhuH 02_021_1591 evam eSa mahAbAhuH zAstA sarvadurAtmanAm 02_021_1592 kRtvA devArtham amitaM svasthAnaM pratipatsyate 02_021_1593 eSa bhogavatIM ramyAm RSIkAntAM mahAyazAH 02_021_1594 dvArakAm AtmasAt kRtvA sAgaraM gamayiSyati 02_021_1595 bahupuNyavatIM ramyAM caityayUpavatIM zubhAm 02_021_1596 dvArakAM varuNAvAsaM pravekSyati sakAnanAm 02_021_1597 tAM sUryasadanaprakhyAM manojJAM zArGgadhanvanaH 02_021_1598 visRSTAM vAsudevena sAgaraH plAvayiSyati 02_021_1599 surAsuramanuSyeSu nAsIn na bhavitA kva cit 02_021_1600 yas tAm adhyavasad rAjA anyatra madhusUdanAt 02_021_1601 bhrAjamAnAs tu zizavo vRSNyandhakamahArathAH 02_021_1602 taj juSTaM pratipatsyante nAkapRSThaM gatAsavaH 02_021_1603 evam eSa dazArhANAM vidhAya vidhinA vidhim 02_021_1604 viSNur nArAyaNaH somaH sUryaz ca bhavitA svayam 02_021_1605 aprameyo 'niyojyaz ca yatrakAmagamo vazI 02_021_1606 modate bhagavAn bhUtair bAlaH krIDanakair iva 02_021_1607 naiSa garbhatvam Apede na yonyAm Avasat prabhuH 02_021_1608 Atmanas tejasA kRSNaH sarveSAM kurute gatim 02_021_1609 yathA budbuda utthAya tatraiva tu nilIyate 02_021_1610 carAcarANi bhUtAni tathA nArAyaNe sadA 02_021_1611 na pramAtuM mahAbAhuH zakyo bhArata kezavaH 02_021_1612 paraM hy aparam etad vizvarUpAn na vidyate 02_021=1612 Colophon. % After 2.38.31, S (G4 om.) ins.: 02_022_0001 haMsasya tad vacaH zrutvA muditAH sarvapakSiNaH 02_022_0002 Ucuz cainaM khagA haMsaM parivArya ca sarvazaH 02_022=0002 pakSiNaH 02_022_0003 kathayasva bhavAn dharmaM pakSiNAM tat samAsataH 02_022_0004 ko hi nAma dvijazreSTha brUhi no dharmam uttamam 02_022=0004 haMsaH 02_022_0005 prajAsv ahiMsA dharmo vai hiMsAdharmaH khagavrajAH 02_022_0006 etad evAnuboddhavyaM dharmAdharmaH samAsataH 02_022_0007 vRddhahaMsavacaH zrutvA pakSiNas te susaMhitAH 02_022_0008 Ucuz ca dharmalubdhAs te smayamAnA ivANDajAH 02_022=0008 pakSiNaH 02_022_0009 dharmaM yaH kurute nityaM loke dhIrataro 'NDajaH 02_022_0010 sa yatra gacched dharmAtmA tan no brUhIha tattvataH 02_022=0010 haMsaH 02_022_0011 dharmaM yaH kurute nityaM loke sadvRttim AsthitaH 02_022_0012 sa gacchet sarvalokAn vai tathA vai niyataM khagAH 02_022=0012 pakSiNaH 02_022_0013 jJAtvA hi dharmAdharmaM ca nityaM loke dvijottama 02_022_0014 durlabhaM svargalokaM tu taM kasmAt tvaM na gacchasi 02_022=0014 haMsaH 02_022_0015 bAlA yUyaM na jAnIdhvaM dharmasUkSmaM vihaMgamAH 02_022_0016 dharmaM yaH kurute loke satataM zubhabuddhinA 02_022_0017 sa cAyuSo 'nte svaM dehaM tyaktvA svargaM tu gacchati 02_022_0018 sa cAham api ca tyaktvA kAle deham imaM dvijAH 02_022_0019 svargalokaM gamiSyAmi iyaM dharmasya vai gatiH 02_022=0019 zizupAlaH 02_022_0020 evaM dharmakathAM cakre sa haMsaH pakSiNAM bhRzam 02_022_0021 pakSiNaH zuzruvur bhISma satataM dharmam eva te % After 2.41.12, K4 V1 B (B1 marg.) D (except % D4.6) S (G1.2 after 11) ins.: 02_023_0001 pRthivyAM sAgarAntAyAM yo vai pratisamo bhavet 02_023_0002 duryodhanaM ca rAjendram atikramya mahAbhujam 02_023_0003 jayadrathaM ca rAjAnaM kRtAsraM dRDhavikramam 02_023_0004 drumaM kiMpuruSAcAryaM loke prathitavikramam 02_023_0005 atikramya mahAvIryaM kiM prazaMsasi kezavam 02_023_0006 vRddhaM ca bhAratAcAryaM tathA zAradvataM kRpam 02_023_0007 atikramya mahAvIryaM kiM prazaMsasi kezavam 02_023_0008 dhanurdharANAM pravaraM rukmiNaM puruSottamam 02_023_0009 atikramya mahAvIryaM kiM prazaMsasi kezavam 02_023_0010 bhISmakaM ca mahAvIryaM dantavakraM ca bhUmipam 02_023_0011 bhagadattaM yUpaketuM jayatsenaM ca mAgadham 02_023_0012 virATadrupadau cobhau zakuniM ca bRhadbalam 02_023_0013 vindAnuvindAv Avantyau pANDyaM zvetam athottamam 02_023_0014 zaGkhaM ca sumahAbhAgaM vRSasenaM ca mAninam 02_023_0015 ekalavyaM ca vikrAntaM kAliGgaM ca mahAratham 02_023_0016 atikramya mahAvIryaM kiM prazaMsasi kezavam % After 2.42.4, S ins.: 02_024_0001 pazyatAM bhUmipAlAnAM zizupAlaH pratApavAn 02_024_0002 sa raNAyaiva saMkruddhaH saMnaddhaH sarvarAjabhiH 02_024_0003 sunIthaH prayayau kSipraM pArthayajJajighAMsayA 02_024_0004 tataz cakragadApANiH kezavaH kezihA hariH 02_024_0005 sadhvajaM ratham AsthAya dArukeNa susatkRtam 02_024_0006 bhISmeNa dattahasto 'sau yuddhAya samupasthitaH 02_024_0007 tena pApasvabhAvena kopitAn sarvapArthivAn 02_024_0008 AsasAda tadA kRSNaH sajjitaikarathe sthitaH 02_024_0009 tataH puSkarapatrAkSaM garuDadhvajam acyutam 02_024_0010 divAkaram ivodyantaM dadRzuH sarvapArthivAH 02_024_0011 dRSTvA kRSNam athAyAntaM pratapantam ivaujasA 02_024_0012 sthitaM puSparathe divye puSpaketum ivAparam 02_024_0013 yathArhaM kezave vRttim avazAH pratipedire 02_024_0014 tAn uvAca mahAbAhur mahAsuranibarhaNaH 02_024_0015 vRSNivIras tadA rAjan sAntvayan paravIrahA 02_024_0016 apeta sabalAH sarva AzvastA mama zAsanAt 02_024_0017 mA duSTAn dUSayet pApa eSa vai sarvapArthivAn % After 2.42.7ab, G6 ins.: 02_025_0001 babhror bhAryAm athAdatte mamApazyanta yAdavAH 02_025_0002 tadAnIM hantum Arabdho na bhajyenam athAnyatA 02_025_0003 tasyarthe va bhavo vadhdmA (sic) tadAsan saMvRtaM nRpAn 02_025_0004 atiprasaMgadoSeNa tAm AdAya ca kevalam 02_025_0005 babhrave dattavAn pUrvaM yuSmAkaM pazyatAM mithaH 02_025_0006 gomante parvate pUrvaM nihate mAgadhe 'pi ca 02_025_0007 anena ca sRgAlena na vai pAdidaM (sic) kila 02_025_0008 tataH kuNDinayAtrAyAM kRtavAn vipriyANi me 02_025_0009 tAni sarvANi saMkhyAtuM na zakSyAmi narAdhipAH 02_025_0010 kAkatAlIyanyAyena sarvaM me ripunAzanam 02_025_0011 etasmin kalahe bhUpAH koTizas tu mayA hatAH 02_025_0012 kSamA lAlajjayAmy adya (sic) duSTastrIharaNaM yathA 02_025_0013 pitRSvasre priyaM bhUpAH kariSye 'nyaM mahattaram % S ins. after 2.42.11 (G6, which om. 7c-11d, % ins. after App. I No. 25): 02_026_0001 vizAlarAjJo duhitAM mama pitrA vRtAM satIm 02_026_0002 anena kRtvA saMdhAnaM karUzena jihIrSayA 02_026_0003 vRSNidArAn vilupyaiSa hatvA ca kukurAndhakAn 02_026_0004 pApabuddhir upAtiSThat saMpravizya sasaMbhramam 02_026_0005 jarAsaMdhaM samAzritya kRtavAn vipriyANi me 02_026_0006 tAni sarvANi saMkhyAtuM na zakSyAmi narAdhipAH 02_026_0007 evam etad aparyantam eSa vRSNiSu kilbiSI 02_026_0008 asmAkam ayam ArambhAc cakAra paramAnRjuH 02_026_0009 zataM kSantavyam asmAbhir vadhArhANAM kilAgasAm 02_026_0010 baddho 'smi samayair ghorair mAturasyaiva saMgare 02_026_0011 tat tathA zatam asmAkaM kSAntaM kSayakaraM mayA 02_026_0012 dvau tu me vadhakAle 'smin na kSantavyau kathaM cana 02_026_0013 yajJavighnakaraM hanyAM pANDavAnAM ca durhRdam 02_026_0014 iti me vartate bhAvas tam atIyAM kathaM nv aham % After 2.42.14ab, G1 ins. (cf. App. I, No. 28, % lines 34-68): 02_027_0001 AkAlikaM puSpaphalaM rASTrakSobhaM vinirdizet 02_027_0002 vanaspatiH pUjyamAnaH pUjito 'pUjito 'pi vA 02_027_0003 yadA bhajyeta vAtena bhidyate namito 'pi vA 02_027_0004 agnivAyubhayaM vidyAc chreSTho vApi vinazyati 02_027_0005 dizaH sarvAz ca dIpyante jAyante rAjavibhramAH 02_027_0006 bhidyamAno yadA vRkSo ninadec cApi pAtitaH 02_027_0007 saha rASTraM ca patitaM na taM vRkSaM prapAtayet 02_027_0008 athainaM chedayet kaz cit pratikruddho vanaspatiH 02_027_0009 chettA bhettA patiz caiva kSipram eva naziSyati 02_027_0010 devatAnAM ca patanaM maNTapAnAM ca pAtanam 02_027_0011 acalAnAM prakampaz ca tat parAbhavalakSaNam 02_027_0012 arcA yatra pranRtyanti nadanti ca hasanti ca 02_027_0013 unmIlanti nimIlanti rASTrakSobhaM vinirdizet 02_027_0014 zilA yadi prasiJcanti snehAMz codakasaMbhavAn 02_027_0015 anyad vA vikRtaM kiM cit tad bhayasya nidarzanam 02_027_0016 mriyante vA mahAmAtrA rAjA saparivArakaH 02_027_0017 purasya vA bhaved vyAdhI rASTre deze ca vibhramAH 02_027_0018 devatAnAM yadAvAse rAjJAM vA yatra vezmani 02_027_0019 bhANDAgArAyudhAgAre nivizeta yadA madhu 02_027_0020 sarvaM tadA bhavet sthAnaM hanyamAnaM balIyasA 02_027_0021 AgantukaM bhayaM tatra bhaved ity eva nirdizet 02_027_0022 pAdapaz caiva yo yatra raktaM sravati zoNitam 02_027_0023 dantAgrAt kuJjaro vApi zRGgAd vA vRSabhas tathA 02_027_0024 pAdapAd rASTravibhraMzaH kuJjarAd rAjavibhramaH 02_027_0025 gobrAhmaNavinAzaH syAd vRSabhasyeti nirdizet 02_027_0026 chatraM narapater yatra nipatet pRthivItale 02_027_0027 sarASTro nRpatI rAjan kSipram eva vinazyati 02_027_0028 devAgAreSu vA yatra rAjJo vA yatra vezmani 02_027_0029 vikRtaM yadi dRzyeta nAgAvAseSu vA punaH 02_027_0030 tasya dezasya pIDA syAd rAjJo janapadasya vA 02_027_0031 anAvRSTibhayaM ghoram atidurbhikSam Adizet % After 2.42.16, S (in G3 after 16a) ins.: 02_028_0001 vihAya paramodvignAz cedirAjaM camUmukhe 02_028_0002 tAMs tu vipradrutAn sarvAn sAzvapattirathadvipAn 02_028_0003 dAritAn vRSNivIreNa trAsitAn uruvikramAn 02_028_0004 kRSNatejohatAn sarvAn samIkSya vasudhAdhipAn 02_028_0005 zizupAlo rathenaikaH pratyupAyAt sa kezavam 02_028_0006 ruSA tAmrekSaNo rAjaJ zalabhaH pAvakaM yathA 02_028=0006 Colophon. 02_028=0006 vaizaMpAyanaH 02_028_0007 tato yuddhAya saMnaddhaM cedirAjaM yudhiSThiraH 02_028_0008 dRSTvA matimatAM zreSTho nAradaM samuvAca ha 02_028=0008 yudhiSThiraH 02_028_0009 antarikSe ca bhUmau ca na te 'sty aviditaM kva cit 02_028_0010 yAni rAjavinAzAya bhaumAni ca khagAni ca 02_028_0011 nimittAnIha jAyante utpAtAz ca pRthagvidhAH 02_028_0012 etad icchAmi kArtsnyena zrotuM tvatto mahAmune 02_028=0012 vaizaMpAyanaH 02_028_0013 ity evaM matimAn vipraH kururAjasya dhImataH 02_028_0014 pRcchataH sarvam avyagram AcacakSe mahAyazAH 02_028=0014 nAradaH 02_028_0015 parAkramaM ca mArgaM ca saMnipAtaM samucchrayam 02_028_0016 ArohaNaM kuruzreSTha anyonyaM prati sarpaNam 02_028_0017 razmInAM vyatisaMsargaM vyAyAmaM vRttipIDanam 02_028_0018 darzanAdarzanaM caiva adRzyAnAM ca darzanam 02_028_0019 hAniM vRddhiM ca hrAsaM ca varNasthAnaM balAbalam 02_028_0020 sarvam etat parIkSeta grahANAM grahakovidaH 02_028_0021 bhaumAH pUrvaM pravartante khecarAz ca tataH param 02_028_0022 utpadyante ca loke 'sminn utpAtA devanirmitAH 02_028_0023 yadA tu sarvabhUtAnAM chAyA na parivartate 02_028_0024 apareNa gate sUrye tat parAbhavalakSaNam 02_028_0025 acchAye vimalacchAyA praticchAyeva lakSyate 02_028_0026 yatra caityakavRkSANAM tatra vidyAn mahad bhayam 02_028_0027 zIrNaparNapravAlAz ca zuSkaparNAz ca caityakAH 02_028_0028 apabhraSTapravAlAz ca tatrAbhAvaM vinirdizet 02_028_0029 snigdhapatrapravAlAz ca dRzyante yatra caityakAH 02_028_0030 IhamAnAz ca dRSTAz ca bhAvas tatra na saMzayaH 02_028_0031 puSpe puSpaM prajAyeta phale vA phalam Azritam 02_028_0032 rAjA vA rAjamAtro vA maraNAyopapadyate 02_028_0033 prAvRT charadi hemante vasante vApi sarvazaH 02_028_0034 akAlajaM puSpaphalaM rASTrakSobhaM vinirdizet 02_028_0035 nadInAM srotaso 'kAle dyotayanti mahAbhayam 02_028_0036 vanaspatiH pUjyamAnaH pUjito 'pUjito 'pi vA 02_028_0037 yadA bhajyeta vAtena bhidyate namate 'pi vA 02_028_0038 agnivAyubhayaM vidyAc chreSTho vAtra vinazyati 02_028_0039 dizaH sarvAz ca dIpyante jAyante rAjavibhramAH 02_028_0040 chidyamAno yadA vRkSo vinadec cApi pAtitaH 02_028_0041 saha rASTraM ca nadati na taM vRkSaM prapAtayet 02_028_0042 athainaM chedayet kaz cit pratikruddho vanaspatim 02_028_0043 chettA bhettA patiz caiva kSipram eva vinazyati 02_028_0044 devatAnAM ca patanaM maNDapAnAM ca ghuSTanam 02_028_0045 acalAnAM prakampaz ca tat parAbhavalakSaNam 02_028_0046 nizi cendradhanur dRSTaM tato 'pi ca mahad bhayam 02_028_0047 tad draSTur eva bhItiH syAn nAnyeSAM bharatarSabha 02_028_0048 rAtrAv indradhanur dRSTvA tad rASTraM parivarjayet 02_028_0049 devatA yatra nRtyanti nadanti ca hasanti ca 02_028_0050 unmIlanti nimIlanti rASTrakSobhaM vinirdizet 02_028_0051 zilA yatra prasiJcanti snehAMz codakasaMbhavAn 02_028_0052 anyad vA vikRtaM kiM cit tad bhayasya nidarzanam 02_028_0053 mriyate vA mahAmAtro rAjA saparivArakaH 02_028_0054 purasya vA bhaved vyAdhI rASTre deze ca vibhramaH 02_028_0055 devatAnAM yadAvAse rAjJAM vA yatra vezmani 02_028_0056 bhANDAgArAyudhAgAre nivizeta yadA madhu 02_028_0057 sarvaM tad dAhayet sthAnaM hanyamAnaM balIyasA 02_028_0058 AgantukaM bhayaM tatra bhaved ity eva nirdizet 02_028_0059 pAdapaz caiva yo yatra raktaM sravati zoNitam 02_028_0060 dantAgrAt kuJjaro vApi zRGgAgrAd vRSabhas tathA 02_028_0061 pAdapAd rASTravibhraMzaH kuJjarAd rAjavibhramaH 02_028_0062 gobrAhmaNavinAzaH syAd vRSabhasyeti nirdizet 02_028_0063 chatraM narapater yasya nipatet pRthivItale 02_028_0064 sa sarASTro narapatiH kSipram eva vinazyati 02_028_0065 devAgAreSu vA yatra rAjJo vA yatra vezmani 02_028_0066 vikRtaM yadi dRzyeta nAgAvAseSu vA punaH 02_028_0067 tasya dezasya pIDA syAd rAjJo janapadasya vA 02_028_0068 anAvRSTibhayaM ghoraM durbhikSam iti nirdizet 02_028_0069 bAhubhaGge tu devAnAM grahasthAnAM bhayaM bhavet 02_028_0070 bhagne praharaNe vidyAt senApativinAzanam 02_028_0071 AgantukA ca pratimA sthAnaM yatra na vindati 02_028_0072 abhyantareNa SaNmAsAd rAjA tyajati tat puram 02_028_0073 pradIryate mahI yatra vinadaty api pAtyate 02_028_0074 mriyate tatra rAjA ca tac ca rASTraM vinazyati 02_028_0075 eNIpadAn vA sarpAn vA DuNDubhAn atha dIpyakAn 02_028_0076 maNDUko grasate yatra tatra rAjA vinazyati 02_028_0077 abhinnaM vApy apakvaM vA yatrAnnam upacIyate 02_028_0078 jIryante vA mriyante vA tad annaM nopabhujyate 02_028_0079 udapAne ca yatrApo vivardhante yudhiSThira 02_028_0080 sthAvareSu pravartante nirgacchec ca punas tataH 02_028_0081 apAdaM vA tripAdaM vA dvizIrSaM vA caturbhujam 02_028_0082 striyo yatra prasUyante brUyAt tatra parAbhavam 02_028_0083 hastinI mahiSI gaur vA kharoSTram atha sUkaram 02_028_0084 IdRzAni prajAyante vidyAt tatra parAbhavam 02_028_0085 ajaiDakAH striyo gAvo 'vayaz cAnye 'pi yonayaH 02_028_0086 vikRtAni prajAyante tatra tatra parAbhavaH 02_028_0087 nadI yatra pratisrotam Avahet kaluSodakam 02_028_0088 dizaz ca na prakAzante tat parAbhavalakSaNam 02_028=0088 Colophon. 02_028=0088 nAradaH 02_028_0089 etAni tu nimittAni yAni cAnyAni bhArata 02_028_0090 kezavAd eva jAyante bhaumAni ca khagAni ca 02_028_0091 candrAdityau grahAz caiva nakSatrANi ca bhArata 02_028_0092 vAyur agnis tathaivApaH pRthivI ca janArdanAt 02_028_0093 yasya dezasya hAniM vA vRddhiM vA kartum icchati 02_028_0094 tasmin deze nimittAni tAni tAni karoty ayam 02_028_0095 yo 'sau cedipates tAta vinAzaH samupasthitaH 02_028_0096 nivedayati govindaH svair upAyair na saMzayaH 02_028_0097 iyaM pracalitA bhUmir azivaM vAnti mArutAH 02_028_0098 rAhuz cApy apatat somam aparvaNi vizAM pate 02_028_0099 sanirghAtAH patanty ulkAs tamaH saMjAyate bhRzam 02_028_0100 cedirAjavinAzAya harir eSa vijRmbhate 02_028=0100 vaizaMpAyanaH 02_028_0101 evam uktvA tu bhagavAn nArado virarAma ha 02_028_0102 tAbhyAM puruSasiMhAbhyAM tasmin yuddha upasthite 02_028_0103 dadRzur bhUmipAlAs te ghorAn autpAtikAn bahUn 02_028_0104 tatra tair dRzyamAnAnAM dikSu sarvAsu bhArata 02_028_0105 azrUyanta tadA rAjaJ zivAnAm azivA giraH 02_028_0106 rarAsa ca mahI kRtsnA savRkSapuraparvatA 02_028_0107 aparvaNi ca madhyAhne sUryaM svarbhAnur agrasat 02_028_0108 dhvajAgre cedirAjasya sarvaratnapariSkRte 02_028_0109 apatat khAc cyuto gRdhras tIkSNatuNDaH paraMtapa 02_028_0110 AraNyaiH saha saMhRSTA grAmyAz ca mRgapakSiNaH 02_028_0111 cakruzur bhairavaM tatra tasmin yuddha upasthite 02_028_0112 evamAdIni ghorANi bhaumAni ca khagAni ca 02_028_0113 autpAtikAny adRzyanta saMkruddhe zArGgadhanvini 02_028=0113 Colophon. 02_028=0113 vaizaMpAyanaH 02_028_0114 mahad viSphArayan rAjA tataz cedipatir dhanuH 02_028_0115 abhiyAsyan hRSIkezam uvAca madhusUdanam 02_028_0116 ekas tvam asi me zatrus tat tvAM hatvAdya mAdhava 02_028_0117 tataH sAgaraparyantAM pAlayiSyAmi medinIm 02_028_0118 dvairathaM kAGkSitaM yan me tad idaM paryupasthitam 02_028_0119 cirasya bata me diSTyA vAsudeva saha tvayA 02_028_0120 adya tvAM nihaniSye 'haM bhISmaM ca saha pANDavaiH 02_028_0121 evam uktvA sa taM bANair nizitair AptatejanaiH 02_028_0122 vivyAdha yudhi tIkSNAgraiz cedirAD yadupuGgavam 02_028_0123 kaGkapatracchadA bANAz cedirAjadhanuzcyutAH 02_028_0124 vivizus te tadA kRSNaM bhujaGgA iva parvatam 02_028_0125 nAdadAnasya caidyasya zarAn atyasyato 'pi vA 02_028_0126 dadRzus te 'ntaraM ke cid gatiM vAyor ivAmbare 02_028_0127 cedirAjamahAmeghaH zarajAlAmbumAMs tadA 02_028_0128 abhyavarSad dhRSIkezaM payoda iva parvatam 02_028_0129 tataH zArGgam amitraghnaM kRtvA sazaram acyutaH 02_028_0130 AbabhASe mahAbAhuH sunIthaM paravIrahA 02_028_0131 ayaM tvAM mAmakas tIkSNaz cedirAja mahAzaraH 02_028_0132 bhettum arhati vegena mahAzanir ivAcalam 02_028_0133 evaM bruvati govinde tataz cedipatiH punaH 02_028_0134 mumoca nizitAn anyAn kRSNaM prati zarAn bahUn 02_028_0135 atha bANArditaH kRSNaH zArGgam Ayamya dIptimAn 02_028_0136 mumoca nizitAn bANAJ zatazo 'tha sahasrazaH 02_028_0137 tAJ zarAMs tu sa ciccheda zaravarSaiz ca cedirAT 02_028_0138 SaDbhiz cAnyair jaghAnAzu kezavaM cedipuGgavaH 02_028_0139 tato 'straM sahasA kRSNaH pramumoca jagatpatiH 02_028_0140 astreNaiva mahAbAhur nAzayAm Asa cedirAT 02_028_0141 tataH zatasahasreNa zarANAM nataparvaNAm 02_028_0142 sarvataH samavAkIrya zauriM dAmodaraM tadA 02_028_0143 nanAda balavAn kruddhaH zizupAlaH pratApavAn 02_028_0144 idaM covAca saMkruddhaH kezavaM paravIrahA 02_028_0145 adyAGgaM mAmakA bANA bhetsyanti tava saMyuge 02_028_0146 hatvA tvAM sasutAmAtyAn pANDavAMz ca tarasvinaH 02_028_0147 AnRNyam adya yAsyAmi jarAsaMdhasya dhImataH 02_028_0148 kaMsasya kezinaz caiva narakasya tathaiva ca 02_028_0149 ity uktvA krodhatAmrAkSaH zizupAlo janArdanam 02_028_0150 adRzyaH zaravarSeNa sarvataH samavAkirat 02_028_0151 tato 'streNaiva bhagavAn akRntata zarAn bahUn 02_028_0152 nikRtya ca zarAn sarvAn antardhAtuM pracakrame 02_028_0153 antardhAnagatau vIrau zuzubhAte mahAbalau 02_028_0154 sAdhu sAdhv iti bhUtAni pUjayAm Asur ambare 02_028_0155 na dRSTapUrvam asmAbhir yuddham IdRzakaM purA 02_028_0156 tataH kRSNaM jaghAnAzu zizupAlas tribhiH zaraiH 02_028_0157 kRSNo 'pi bANair vivyAdha sunIthaM paJcabhir yudhi 02_028_0158 tataH sunIthaH saptatyA nArAcair ardayad balI 02_028_0159 tato 'tividdhaH kRSNena sunIthaH krodhamUrchitaH 02_028_0160 vivyAdha nizitair bANair vAsudevaM stanAntare 02_028_0161 punaH kRSNaM tribhir viddhvA nanAdAvasare nRpaH 02_028_0162 tato 'tidAruNaM yuddhaM sahasA cakratuH zaraiH 02_028_0163 tau nakhair iva zArdUlau dantair iva gajottamau 02_028_0164 daMSTrAbhir iva paJcAsyau tuNDakair iva kukkuTau 02_028_0165 dArayetAM zarais tIkSNair anyonyaM yudhi tAv ubhau 02_028_0166 tato mumucatuH kruddhau zaravarSam anuttamam 02_028_0167 zarair eva zarAJ chittvA tAv ubhau puruSarSabhau 02_028_0168 cakrAte 'stramayaM yuddhaM ghoraM tad atimAnuSam 02_028_0169 Agneyam astraM mumuce zizupAlaH pratApavAn 02_028_0170 vAruNenAstrayogena nAzayAm Asa kezavaH 02_028_0171 kauberam astraM sahasA cedirAT pramumoca ha 02_028_0172 kaubereNaiva sahasAnAzayaj jagataH prabhuH 02_028_0173 yAmyam astraM tataH kruddho mumuce kAlamohitaH 02_028_0174 yAmyenaivAstrayogena yAmyam astraM vyanAzayat 02_028_0175 gAndharveNa ca gAndharvaM mAnavaM mAnavena ca 02_028_0176 vAyavyena ca vAyavyaM raudraM raudreNa cAbhibhUH 02_028_0177 aindram aindreNa bhagavAn vaiSNavena ca vaiSNavam 02_028_0178 evam astrANi kurvANau yuyudhAte mahAbalau 02_028_0179 tato mAyAM vikurvANo damaghoSasuto balI 02_028_0180 gadAmusalavarSaM tac chaktitomarasAyakAn 02_028_0181 parazvathamusuNThInAM pAtayAm Asa cedirAT 02_028_0182 amoghAstreNa bhagavAn vyanAzayata kezavaH 02_028_0183 zilAvarSaM mahAghoraM pAtayAm Asa kezave 02_028_0184 vajrAstreNAbhisaMkruddhaz cUrNam evAkarot prabhuH 02_028_0185 jalavarSaM tato ghoraM vyasRjac cedipuMgavaH 02_028_0186 vAyavyAstreNa bhagavAn vyAkSipac chatazo hariH 02_028_0187 nihatya sarvamAyAM vai sunIthasya janArdanaH 02_028_0188 sa muhUrtaM cakArAzu dvaMdvayuddhaM mahArathaH 02_028_0189 sa bANayuddhaM kurvANo bhartsayAm Asa cedirAT 02_028_0190 damaghoSasuto dhRSTam uvAca yadunandanam 02_028_0191 adya kRSNam akRSNaM tu kurvantu mama sAyakAH 02_028_0192 ity evam uktvA duSTAtmA zaravarSaM janArdane 02_028_0193 mumoca puruSavyAghro ghoram AsthAya tadvapuH 02_028_0194 zarasaMkRttagAtras tu kSaNena yadunandanaH 02_028_0195 rudhiraM parisusrAva so 'tIva puruSottamaH 02_028_0196 na yantA na ratho vApi na cAzvAH parvatopamAH 02_028_0197 dRzyante zarasaMchannA Avignam abhavaj jagat 02_028_0198 kezavaM tadavasthaM tu dRSTvA bhUtAni cukruzuH 02_028_0199 dArukas tu tadA prAha kezavaM paravIrahA 02_028_0200 nedRzo dRSTapUrvo hi saMgrAmo yAdRzo mayA 02_028_0201 sthAtavyam iti tiSThAmi tvatprabhAveNa mAdhava 02_028_0202 anyathA na ca me prANA dhArayeyur janArdana 02_028_0203 iti saMcintya govinda kSipram eva vadhaM kuru 02_028=0203 vaizaMpAyanaH 02_028_0204 evam uktas tu sUtena kezavo vAkyam abravIt 02_028_0205 eSa hy atibalo daityo hiraNyakazipuH purA 02_028_0206 ripuH surANAM daityendro varadAnena garvitaH 02_028_0207 athAsId rAvaNo nAma rAkSasendro 'tivIryavAn 02_028_0208 tenaiva balavIryeNa balaM nAgaNayan mama 02_028_0209 ahaM mRtyuz ca bhavitA kAle kAle durAtmanaH 02_028_0210 na bhetavyaM tvayA sUta naiSa kaz cin mayi sthite 02_028_0211 ity evam uktvA bhagavAn nanarda garuDadhvajaH 02_028_0212 pAJcajanyaM mahAzaGkhaM pUrayAm Asa kezavaH 02_028_0213 saMmohayitvA bhagavAMz cakraM divyaM samAdade 02_028_0214 ciccheda ca sunIthasya ziraz cakreNa saMyuge % After the addl. colophon following 2.42.31, % S ins.: 02_029=0000 vaizaMpAyanaH 02_029_0001 tataH pravavRte yajJo dharmarAjasya dhImataH 02_029_0002 zAntavighnArhaNakSobho maharSigaNasaMkulaH 02_029_0003 tasmin yajJe pravRtte tu vAgvido hetuvAdinaH 02_029_0004 hetuvAdAn bahUn prAhuH parasparajigISavaH 02_029_0005 dadRzus taM nRpatayo yajJasya vidhim uttamam 02_029_0006 upendrasyeva vihitaM sahadevena bhArata 02_029_0007 dadRzus toraNAny atra hematAlamayAni ca 02_029_0008 dIptabhAskaratulyAni pradIptAnIva tejasA 02_029_0009 sa yajJas toraNais taiz ca grahair dyaur iva saMbabhau 02_029_0010 zayyAsanavihArAMz ca subahUn vittasaMbhRtAn 02_029_0011 ghaTAn pAtrIH kaTAhAni kalazAni samantataH 02_029_0012 na te kiM cid asauvarNam apazyaMs tatra pArthivAH 02_029_0013 tadyajJe nyavasan rAjan brAhmaNA bhRzasatkRtAH 02_029_0014 kathayantaH kathA bahvIH pazyanto naTanartakAn 02_029_0015 bhuJjatAM caiva viprANAM svAdu bhojyaM pRthagvidham 02_029_0016 anizaM zrUyate tatra muditAnAM mahAsvanaH 02_029_0017 dIyatAM dIyatAm eSAM bhujyatAM bhujyatAm iti 02_029_0018 evaMprakArAH saMjalpAH zrUyante smAtra nityazaH 02_029_0019 odanAnAM vikArANi svAdUni vividhAni ca 02_029_0020 subahUni ca bhakSyANi peyAni madhurANi ca 02_029_0021 dadur dvijAnAM satataM rAjapreSyA mahAdhvare 02_029_0022 pUrNe zatasahasre tu viprANAM bhuJjatAM tadA 02_029_0023 sthApitA tatra saMjJAbhUc chaGkho 'dhmAyata nityazaH 02_029_0024 muhur muhuH praNAdas tu tasya zaGkhasya bhArata 02_029_0025 uttamaM zaGkhazabdaM taM zrutvA vismayam AgatAH 02_029_0026 evaM pravRtte yajJe tu tuSTapuSTajanAyute 02_029_0027 annasya bahavo rAjann utsedhAH parvatopamAH 02_029_0028 dadhikulyAz ca dadRzuH sarpiSAM ca hradAJ janAH 02_029_0029 jambUdvIpo hi sakalo nAnAjanapadAyutaH 02_029_0030 rAjann adRzyataikastho rAjJas tasmin mahAkratau 02_029_0031 tatra rAjasahasrANi puruSANAM tatas tataH 02_029_0032 gRhItvA dhanam Ajagmus tasya rAjJo mahAkratau 02_029_0033 rAjAnaH sragviNas tatra sumRSTamaNikuNDalAH 02_029_0034 tAn paryaviviSur viprAJ zatazo 'tha sahasrazaH 02_029_0035 vividhAny annapAnAni lehyAni vividhAni ca 02_029_0036 teSAM nRpopabhogyAni brAhmaNebhyo daduH sma te 02_029_0037 nAnAvidhAni bhakSyANi svAdupuSpaphalAni ca 02_029_0038 gulAni svAdukSaudrANi dadus te brAhmaNeSv iha 02_029_0039 etAni satataM bhuktvA tasmin yajJe dvijAdayaH 02_029_0040 parAM prItiM yayuH sarve modamAnAs tadA bhRzam 02_029_0041 evaM samuditaM sarvaM bahugodhanadhAnyavat 02_029_0042 yajJavATaM nRpA dRSTvA vismayaM paramaM yayuH 02_029_0043 Rtvijaz ca yathAzAstraM rAjasUyaM mahAkratum 02_029_0044 pANDavasya yathAkAlaM juhuvuH sarvayAjakAH 02_029_0045 nirAkrAmaMz ca zAstrajJA vidhivat sarvazikSitAH 02_029_0046 vyAsadhaumyAdayaH sarve vidhivat SoDazartvijaH 02_029_0047 svasvakarmANi cakrus te pANDavasya mahAkratau 02_029_0048 nASaDaGgavid atrAsIt sadasyo nAbahuzrutaH 02_029_0049 nAvrato nAnupAdhyAyo na pApo nAkSamo dvijaH 02_029_0050 na tatra kRpaNaH kaz cid daridro na babhUva ha 02_029_0051 kSudhito duHkhito vApi prAkRto vApi mAnuSaH 02_029_0052 bhojanaM bhojanArthibhyo dApayAm Asa sarvadA 02_029_0053 sahadevo mahAtejAH satataM rAjazAsanAt 02_029_0054 saMstare kuzalAz cApi sarvakarmANi yAjakAH 02_029_0055 divase divase cakrur yathAzAstrArthacakSuSaH 02_029_0056 brAhmaNA vedazAstrajJAH kathAz cakruz ca sarvadA 02_029_0057 remire ca kathAnte tu sarve tasmin mahAkratau 02_029_0058 sA vedir vedasaMpannair devadvijamaharSibhiH 02_029_0059 AbabhAse tadA kIrNA nakSatrair dyaur ivAmalA 02_029_0060 tato vai hemayUpAMz ca sarvaratnasamAcitAn 02_029_0061 zobhArthaM kArayAm Asa sahadevo mahAdyutiH 02_029_0062 dadRzus toraNAn yatra hematAlamayAni ca 02_029_0063 sa yajJas toraNais taiz ca grahair dyaur iva saMbabhau 02_029_0064 tAlAnAM toraNair haimair dantair iva dizAgajaiH 02_029_0065 dikSu sarvAsu vinyastais tejobhir bhAskarair yathA 02_029_0066 sakirITair nRpaiz caiva zuzubhe tat sadas tadA 02_029_0067 daivair anyaiz ca yakSaiz ca uragair divyamAnuSaiH 02_029_0068 vidyAdharagaNaiH kIrNaH pANDavasya mahAtmanaH 02_029_0069 sa rAjasUyaH zuzubhe dharmarAjasya dhImataH 02_029_0070 gandharvagaNasaMkIrNaH zobhito 'psarasAM gaNaiH 02_029_0071 sa kiMpuruSagItaiz ca kiMnarair upazobhitaH 02_029_0072 nAradaz ca jagau tatra tumburuz ca mahAdyutiH 02_029_0073 vizvAvasuz citrasenas tathAnye gItakovidAH 02_029_0074 ramayanti sma tAn sarvAn yajJakarmAntareSv atha 02_029_0075 tatra cApsarasaH sarvAH sundaryaH priyadarzanAH 02_029_0076 nanRtuz ca jaguz cAtra nityaM karmAntareSv atha 02_029_0077 itihAsapurANAni AkhyAnAni ca sarvazaH 02_029_0078 Ucur vai zabdazAstrajJA nityaM karmAntareSv atha 02_029_0079 bheryaz ca murajAz caiva DuNDukA gomukhAz ca ye 02_029_0080 zRGgavaMzAmbujAz caiva zrUyante sma sahasrazaH 02_029_0081 loke 'smin sarvaviprAz ca vaizyAH zUdrAz ca sarvazaH 02_029_0082 sarve mlecchAH sarvavarNAH sAdimadhyAntajAs tathA 02_029_0083 nAnAdezasamutthaiz ca nAnAjAtibhir AgataiH 02_029_0084 paryApta iva loko 'yaM yudhiSThiranivezane 02_029_0085 bhISmadroNAdayaH sarve kuravaH sasuyodhanAH 02_029_0086 vRSNayaz ca samagrAz ca pAJcAlAz cApi sarvazaH 02_029_0087 yathArhaM sarvakarmANi cakrur dAsA iva kratau 02_029_0088 evaM pravRtto yajJaH sa dharmarAjasya dhImataH 02_029_0089 zuzubhe ca mahAbAho somasyeva kratur yathA 02_029_0090 vastrANi kambalAMz caiva prAvArAMz caiva sarvadA 02_029_0091 niSkahemajabhANDAni bhUSaNAni ca sarvazaH 02_029_0092 pradadau tatra satataM dharmarAjo yudhiSThiraH 02_029_0093 yAni tatra mahIpebhyo labdhavAn dhanam uttamam 02_029_0094 tAni ratnAni sarvANi viprANAM pradadau tadA 02_029=0094 Colophon. % After adhy. 42, K2-4 Dn D4.5 S ins.: 02_030=0000 vaizaMpAyana uvAca 02_030_0001 samApte rAjasUye tu kratuzreSThe sudurlabhe 02_030_0002 ziSyaiH parivRto vyAsaH purastAt samapadyata 02_030_0003 so 'bhyayAd AsanAt tUrNaM bhrAtRbhiH parivAritaH 02_030_0004 pAdyenAsanadAnena pitAmaham apUjayat 02_030_0005 athopavizya bhagavAn kAJcane paramAsane 02_030_0006 AsyatAm iti covAca dharmarAjaM yudhiSThiram 02_030_0007 athopaviSTaM rAjAnaM bhrAtRbhiH parivAritam 02_030_0008 uvAca bhagavAn vyAsas tattadvAkyavizAradaH 02_030_0009 diSTyA vardhasi kaunteya sAmrAjyaM prApya durlabham 02_030_0010 vardhitAH kuravaH sarve tvayA kurukulodvaha 02_030_0011 ApRcche tvAM gamiSyAmi pUjito 'smi vizAM pate 02_030_0012 evam uktaH sa kRSNena dharmarAjo yudhiSThiraH 02_030_0013 abhivAdyopasaMgRhya pitAmaham athAbravIt 02_030=0013 yudhiSThira uvAca 02_030_0014 saMzayo dvipadAM zreSTha mamotpannaH sudurlabhaH 02_030_0015 tasya nAnyo 'sti vaktA vai tvAm Rte dvijapuMgava 02_030_0016 utpAtAMs trividhAn prAha nArado bhagavAn RSiH 02_030_0017 divyAMz caivAntarikSAMz ca pArthivAMz ca pitAmaha 02_030_0018 api caidyasya patanAc channam autpAtikaM mahat 02_030=0018 vaizaMpAyana uvAca 02_030_0019 rAjJas tu vacanaM zrutvA parAzarasutaH prabhuH 02_030_0020 kRSNadvaipAyano vyAsa idaM vacanam abravIt 02_030_0021 trayodaza samA rAjann utpAtAnAM phalaM mahat 02_030_0022 sarvakSatravinAzAya bhaviSyati vizAM pate 02_030_0023 tvAm ekaM kAraNaM kRtvA kAlena bharatarSabha 02_030_0024 sametaM pArthivaM kSatraM kSayaM yAsyati bhArata 02_030_0025 duryodhanAparAdhena bhImArjunabalena ca 02_030_0026 svapne drakSyasi rAjendra kSapAnte tvaM vRSadhvajam 02_030_0027 nIlakaNThaM bhavaM sthANuM kApAliM tripurAntakam 02_030_0028 ugraM rudraM pazupatiM mahAdevam umApatim 02_030_0029 haraM zarvaM vRSaM zUliM pinAkiM kRttivAsasam 02_030_0030 kailAsakUTapratime vRSabhe 'vasthitaM zivam 02_030_0031 nirIkSamANaM satataM pitRrAjAzritAM dizam 02_030_0032 evam IdRzakaM svapnaM drakSyasi tvaM vizAM pate 02_030_0033 mA tatkRte hy anudhyAhi kAlo hi duratikramaH 02_030_0034 svasti te 'stu gamiSyAmi kailAsaM parvataM prati 02_030_0035 apramattaH sthito dAntaH pRthivIM paripAlaya 02_030=0035 vaizaMpAyana uvAca 02_030_0036 evam uktvA sa bhagavAn kailAsaM parvataM yayau 02_030_0037 kRSNadvaipAyano vyAsaH saha ziSyaiH zrutAnugaiH % - K2-4 Dn D4.5 cont.: 02_030_0038 gate pitAmahe rAjA cintAzokasamanvitaH 02_030_0039 niHzvasann uSNam asakRt tam evArthaM vicintayan 02_030_0040 kathaM tu daivaM zakyeta pauruSeNa prabAdhitum 02_030_0041 avazyam eva bhavitA yad uktaM paramarSiNA 02_030_0042 tato 'bravIn mahAtejAH sarvAn bhrAtqn yudhiSThiraH 02_030_0043 zrutaM vai puruSavyAghrA yan mAM dvaipAyano 'bravIt 02_030_0044 tadA tadvacanaM zrutvA maraNe nizcitA matiH 02_030_0045 sarvakSatrasya nidhane yady ahaM hetur IpsitaH 02_030_0046 kAlena nirmitas tAta ko mamArtho 'sti jIvataH 02_030_0047 evaM bruvantaM rAjAnaM phAlgunaH pratyabhASata 02_030_0048 mA rAjan kazmalaM ghoraM prAvizo buddhinAzanam 02_030_0049 saMpradhArya mahArAja yat kSamaM tat samAcara 02_030_0050 tato 'bravIt satyadhRtir bhrAtqn sarvAn yudhiSThiraH 02_030_0051 dvaipAyanasya vacanaM tatraiva samacintayan 02_030_0052 adya prabhRti bhadraM vaH pratijJAM me nibodhata 02_030_0053 trayodaza samAs tAta ko mamArtho 'sti jIvataH 02_030_0054 na pravakSyAmi paruSaM bhrAtqn anyAMz ca pArthivAn 02_030_0055 sthito nideze jJAtInAM yokSye tat samudAharan 02_030_0056 evaM me vartamAnasya svasuteSv itareSu ca 02_030_0057 bhedo na bhavitA loke bhedamUlo hi vigrahaH 02_030_0058 vigrahaM dUrato rakSan priyANy eva samAcaran 02_030_0059 vAcyatAM na gamiSyAmi lokeSu manujarSabhAH 02_030_0060 bhrAtur jyeSThasya vacanaM pANDavAH saMnizamya tat 02_030_0061 tam eva samavartanta dharmarAjahite ratAH 02_030_0062 saMsatsu samayaM kRtvA dharmarAD bhrAtRbhiH saha 02_030_0063 pitqMs tarpya yathAnyAyaM devatAz ca vizAM pate 02_030_0064 kRtamaGgalakalyANo bhrAtRbhiH parivAritaH 02_030_0065 gateSu kSatriyendreSu sarveSu bharatarSabha 02_030_0066 yudhiSThiraH sahAmAtyaH praviveza purottamam 02_030_0067 duryodhano mahArAja zakuniz cApi saubalaH 02_030_0068 sabhAyAM ramaNIyAyAM tatraivAste narAdhipa 02_030=0068 Colophon. % After 2.45.11, S ins.: 02_031_0001 mAtrA pitrA ca putrasya yad vai kAryaM paraM smRtam 02_031_0002 prAptas tvam asi tat tAta nikhilAM naH kulazriyam 02_031_0003 upasthitaH sarvakAmais tridive vAsavo yathA 02_031_0004 vividhair annapAnaiz ca pravaraiH kiM nu zocasi 02_031_0005 adhItavAn kRtavidyaH priyo me lALito gRhe 02_031_0006 niruktaM nigamaM chandaH saSaDaGgArthazAstravAn 02_031_0007 adhItaH kRtavidyas tvam aSTavyAkaraNaiH kRpAt 02_031_0008 halAyudhAt kRpAd droNAd astravidyAM tv adhItavAn 02_031_0009 bhrAtRjyeSThaH sthito rAjye kiM nu zocasi putraka 02_031_0010 pRthagjanair atulyaM yad azanAcchAdanaM bahu 02_031_0011 prabhus tvaM bhuJjase putra saMstutaH sUtamAgadhaiH 02_031_0012 tasya te viditaprajJa zokamUlam idaM katham 02_031_0013 loke 'smiJ jyeSThabhAgyo 'nyas tan mamAcakSva putraka 02_031=0013 vaizaMpAyanaH 02_031_0014 tasya tad vacanaM zrutvA mandaH krodhavazAnugaH 02_031_0015 pitaraM pratyuvAcedaM svAM matiM saMprakAzayan % T1 G3.5 ins. after 2.45.29ab: G4 ins. after 29: % G6 (which om. 25c-29b) ins. after 443*: 02_032_0001 kRtAM baindusaroratnair mayena sphATikacchadAm 02_032_0002 apazyaM nalinIM pUrNAm udakasyeva bhArata 02_032_0003 utkarSantaM ca vai vAsaH prAhasan mAM vRkodaraH 02_032_0004 kiMkarAz ca sabhApAlA jahasur bharatarSabha 02_032_0005 pitror arthe vizeSeNa prAvRNvaM tatra jIvitam 02_032_0006 tatra sma yadi zaktaH syAM ghAtayeyaM vRkodaram 02_032_0007 sapatnenApahAso hi sa mAM dahati bhArata 02_032_0008 tatra sphATikatoyAM hi sphATikAmbujazobhitAm 02_032_0009 sabhAM puSkariNIM matvA patito 'smi narAdhipa 02_032_0010 tatra mAm ahasad bhImaH saha pArthena sasvaram 02_032_0011 draupadI ca saha strIbhiH pAtayantI mano mama 02_032_0012 klinnavastrasya ca jale kiMkarA rAjacoditAH 02_032_0013 dadur vAsAMsi me 'nyAni tac ca duHkhataraM mama 02_032_0014 astambhA iva tiSThanti stambhAH zatasahasrazaH 02_032_0015 so 'haM tatrAhato rAjan sphaTikAbhyantare vibho 02_032_0016 chAyAH stambhA ivAtiSThaJ zatazo 'tha sahasrazaH 02_032_0017 advAreNa vinirgacchan dvArasaMsthAnarUpiNA 02_032_0018 abhihatya zilAM bhUyo lalATenAsmi vikSataH 02_032_0019 AmRzan niyataM dRSTvA mArgAntaram upAvizam 02_032_0020 striyaz ca tatra mAM dRSTvA jahasus tAdRzaM nRpa 02_032_0021 idaM dvAram idaM rAjan na dvAram iti mAM prati 02_032_0022 agrataH prahasan vAkyaM babhASe sa vRkodaraH 02_032_0023 sarvaM hAsyakaraM teSAM sadasyAnAM nararSabha 02_032_0024 na zrutAni na dRSTAni yAni ratnAni me kva cit 02_032_0025 tAni me tatra dRSTAni tena tapto 'smi duHkhitaH 02_032_0026 hutAzanaM pravekSyAmi pravize vA mahodadhim 02_032_0027 saMbhAvitasya cAkIrtir maraNAd atiricyate % S ins. after 2.47.6ab (G1 after 7ab): 02_033_0001 ratnAni ca hiraNyaM ca suvarNaM caiva kevalam 02_033_0002 prIyamANaH prasannAtmA svayaM svajanasaMvRtaH 02_033_0003 traikharvo rathamukhyezaH pANDavAya nyavedayat 02_033_0004 yaz ca sa dvijamukhyena rAjJaH zaGkho niveditaH 02_033_0005 prItyA dattaH kuNindena dharmarAjAya dhImate 02_033_0006 taM sarve bhrAtaro bhrAtre daduH zaGkhaM kirITine 02_033_0007 taM pratyagRhNAd bIbhatsus toyajaM hemamAlinam 02_033_0008 citaM niSkasahasreNa bhrAjamAnaM svatejasA 02_033_0009 ruciraM darzanIyaM ca bhUSitaM vizvakarmaNA 02_033_0010 adhArayac ca dharmaz ca taM namasya punaH punaH 02_033_0011 yo 'nAdane 'pi nadati sa nanAdAdhikaM tadA 02_033_0012 praNAdAd bhUmipAs tasya petur hInAH svatejasA 02_033_0013 dhRSTadyumnaH pANDavAz ca sAtyakiH kezavo 'STamaH 02_033_0014 sattvasthAH zauryasaMpannA anyonyapriyakAriNaH 02_033_0015 visaMjJAn bhUmipAn dRSTvA mAM ca te prAhasaMs tadA 02_033_0016 tataH prahRSTo bIbhatsur adadAd dhemazRGgiNaH 02_033_0017 zatAny anaDuhAM paJca dvijamukhyAya bhArata 02_033_0018 sumukhena balir mukhyaH preSito 'jAtazatrave 02_033_0019 kuNindena hiraNyaM ca vAsAMsi vividhAni ca 02_033_0020 kAzmIrarAjo mAdhvIkaM zuddhaM ca rasavan madhu 02_033_0021 baliM ca kRtsnam AdAya pANDavAyAbhyupAharat 02_033_0022 yavanA hayAn upAdAya pArvatIyAn mahAjavAn 02_033_0023 AsanAni mahArhANi kambalAMz ca mahAdhanAn 02_033_0024 navAn vicitrAn sUkSmAMz ca parArdhyAn supradarzanAn 02_033_0025 anyac ca vividhaM ratnaM dvAri tiSThanti vAritAH 02_033_0026 zrutAyur api kAliGgo maNiratnam anuttamam 02_033_0027 aGgastriyo darzanIyA jAtarUpavibhUSitAH 02_033_0028 vaGgo jAmbUnadamayAn paryaGkAJ zatazo nRpa 02_033_0029 dakSiNAt sAgarAbhyAzAt prAvArAMz ca paraHzatam 02_033_0030 audakAni ca ratnAni baliM cAdAya bhArata 02_033_0031 anyebhyo bhUmipAlebhyaH pANDavAya nyavedayat 02_033_0032 dArdaraM candanaM mukhyaM bhArAn SaNNavatiM dhruvam 02_033_0033 pANDavAya dadau pANDyaH zaGkhAMs tAvata eva ca 02_033_0034 candanAgaru cAnantaM muktAvaiDUryacitrakAH 02_033_0035 colaz ca keralaz cobhau dadatuH pANDavAya vai 02_033_0036 azmako hemazRGgIz ca dogdhrIr hemavibhUSitAH 02_033_0037 savatsAH kumbhadohAz ca gAH sahasrANy adAd daza 02_033_0038 saindhavAnAM sahasrANi hayAnAM paJcaviMzatim 02_033_0039 adadAt saindhavo rAjA hemamAlyair alaMkRtAn 02_033_0040 sauvIro hastibhir yuktAn rathAMz ca triMzato varAn 02_033_0041 jAtarUpapariSkArAn maNiratnavibhUSitAn 02_033_0042 madhyaMdinArkapratimAMs tejasApratimAn iva 02_033_0043 baliM ca kRtsnam AdAya pANDavAya nyavedayat 02_033_0044 avantirAjo ratnAni vividhAni sahasrazaH 02_033_0045 hArAGgadAMz ca mukhyAn vai vividhaM ca vibhUSaNam 02_033_0046 dAsInAm ayutaM caiva balim AdAya bhArata 02_033_0047 sabhAdvAri narazreSTha didRkSur avatiSThate 02_033_0048 dazArNaz cedirAjaz ca zUrasenaz ca vIryavAn 02_033_0049 baliM ca kRtsnam AdAya pANDavAya nyavedayat 02_033_0050 kAzirAjena hRSTena balI rAjan niveditaH 02_033_0051 azItigosahasrANi zatAny aSTau ca dantinAm 02_033_0052 ayutaM ca nadIjAnAM hayAnAM hemamAlinAm 02_033_0053 vividhAni ca ratnAni kAzirAjo baliM dadau 02_033_0054 kRtakSaNaz ca vaidehaH kausalaz ca bRhadbalaH 02_033_0055 dadatur vAjimukhyAMz ca sahasrANi caturdaza 02_033_0056 zaibyo vasAtibhiH sArdhaM trigarto mAlavaiH saha 02_033_0057 tasmai ratnAni dadatur ekaiko bhUmipo 'mitam 02_033_0058 hArAMz ca mukhyAn muktAMz ca vividhaM ca vibhUSaNam % After 2.47.18, S ins.: 02_034_0001 siMhalaz ca tato rAjA parigRhya dhanaM bahu 02_034_0002 gozIrSakaM padmakaM ca hariM zyAmaM ca candanam 02_034_0003 bhArANAM zatam ekaM tu dvAri tiSThati vAritaH 02_034_0004 ye nagnaviSayA rAjan barbareyAz ca vizrutAH 02_034_0005 zataM dAsIsahasrANAM kambalAnAM sahasrazaH 02_034_0006 parigRhya mahArAja dvAri tiSThanti vAritAH 02_034_0007 pauNDrAz ca dAmaliptAz ca yathAkAmakRto nRpAH 02_034_0008 kAleyakaM ca rUpyaM ca parigRhya paricchadAn 02_034_0009 agarUn sphATikAMz caiva dantAJ jAtIphalAni ca 02_034_0010 takkolAMz ca lavaGgAMz ca karpUrAMz ca mahAbalAH 02_034_0011 anyAMz ca vividhAn dravyAn parigRhya upasthitAH 02_034_0012 ete sarve mahAtmAno dvAri tiSThanti vAritAH 02_034_0013 zaileyaz ca tato rAjA patrorNAn parigRhya saH 02_034_0014 dvAri tiSThan mahArAja dvArapAlair nivAritaH % After 2.47.31, S (G1 after 31b) ins.: 02_035_0001 jatucelAn dvisAhasraM dukUlAny ayutAni ca 02_035_0002 kAMsyAni caiva bhANDAni mahArhANi kuthAni ca 02_035_0003 etAny anyAni ratnAni dadau pArthasya vai mudA 02_035_0004 anyAn bahuvidhAn rAjan narAH sAgaram AzritAH 02_035_0005 ratnaM bahuvidhaM gRhya dadus te pANDavAya tu 02_035_0006 mAlavaz ca tato rAjan ratnAni vividhAni ca 02_035_0007 godhUmAnAM ca rAjendra droNAnAM koTisaMmitam 02_035_0008 anyAMz ca vividhAn dhAnyAn parigRhya mahAbalaH 02_035_0009 pANDavAya dadau prItyA praviveza mahAdhvaram 02_035_0010 nAnAratnAn bahUn gRhya surASTrAdhipatir nRpaH 02_035_0011 tailakumbhair mahArAja droNAnAm ayutAni ca 02_035_0012 guDAn api sitAn svAdUn sahasrazakaTair nRpaH 02_035_0013 etAni sarvANy AdAya dadau kuntIsutAya saH 02_035_0014 anye ca pArthivA rAjan nAnAdezasamAgatAH 02_035_0015 ratnAni vividhAn gRhya dadus te kauravAya tu 02_035_0016 jambUdvIpe samaste tu sarASTravanaparvate 02_035_0017 karaM tu na prayacched yo nAsti pArthasya pArthivaH 02_035_0018 naraH saptasu varSeSu tadyajJe nAsti nAgataH 02_035_0019 kratur nAnAgaNaiH kIrNo babhau zakrasado yathA % S ins. after 2.52.20 (G5, after 2.52.16): 02_036_0001 saMdideza tataH preSyAn nAgAhvayagatiM prati 02_036_0002 tatas te nRpazArdUlAz cakrur vai nRpazAsanam 02_036_0003 tato rAjA mahAtejAH sadhaumyaH saparicchadaH 02_036_0004 brAhmaNaiH svastivAcyaiva niryayau mandirAd bahiH 02_036_0005 brAhmaNebhyo dhanaM dattvA gatyarthaM sa yathAvidhi 02_036_0006 anyebhyaH sa tu dattvArthaM gantuM tatropacakrame 02_036_0007 sarvalakSaNasaMpannaM rAjArhaM saparicchadam 02_036_0008 tam Aruhya mahArAjo gajendraM SASTihAyanam 02_036_0009 niSasAda gajaskandhe kAJcane paramAsane 02_036_0010 hArI kirITI hemAbhaH sarvAbharaNabhUSitaH 02_036_0011 rarAja rAjan pArtho vai parayA nRpazobhayA 02_036_0012 rukmavedigataH prAjJo jvalann iva hutAzanaH 02_036_0013 tato jagAma rAjA sa prahRSTanaravAhanaH 02_036_0014 rathaghoSeNa mahatA pUrayan vai nabhaHsthalam 02_036_0015 saMstUyamAnaH stutibhiH sUtamAgadhavandibhiH 02_036_0016 mahAsainyena saMvIto yathAdityaH svarazmibhiH 02_036_0017 pANDureNAtapatreNa dhriyamANena mUrdhani 02_036_0018 babhau yudhiSThiro rAjA paurNamAsyAm ivoDurAT 02_036_0019 ubhayoH pakSayoz caiva gajasthaH kurunandanaH % After 2.52.21ab, T1 G3-5 M1 ins.: 02_037_0001 cAmarair hemadaNDaiz ca dhUyamAnaH samantataH 02_037_0002 jayAziSaH prahRSTAnAM narANAM pathi pANDavaH 02_037_0003 pratyagRhNAd yathAnyAyaM yathAvad bharatarSabhaH 02_037_0004 apare kururAjAnaM pathi yAntaM samAhitAH 02_037_0005 stuvanti satataM saukhyAn mRgapakSisvanair narAH 02_037_0006 tathaiva sainikA rAjan rAjAnam anuyAnti ye 02_037_0007 teSAM halahalAzabdo divaM stabdhvA pratiSThitaH 02_037_0008 nRpasyAgre yayau bhImo gajaskandhagato balI 02_037_0009 ubhau pArzve gajau rAjJaH satalpau vai sukalpitau 02_037_0010 adhirUDhau yamau cApi jagmatur bharatarSabha 02_037_0011 zobhayantau mahAsainyaM tAv ubhau rUpazAlinau 02_037_0012 pRSThato 'nuyayau dhImAn pArthaH zastrabhRtAM varaH 02_037_0013 zvetAzvo gANDivaM gRhya agnidattaM rathaM gataH 02_037_0014 sainyamadhye yayau rAjan kururAjo yudhiSThiraH 02_037_0015 draupadIpramukhA nAryaH sAnugAH saparicchadAH 02_037_0016 Aruhya tA vicitrANi zibikAH zakaTAni ca 02_037_0017 mahatyA senayA rAjann agre rAjJo yayus tadA 02_037_0018 samRddhanaranAgAzvaM sapatAkArathadhvajam 02_037_0019 samRddharathanistriMzaM pattibhir ghoSitasvanam 02_037_0020 zaGkhadundubhitAlAnAM veNuvINAnunAditam 02_037_0021 zuzubhe pANDavaM sainyaM prayAtaM tat tadA nRpa 02_037_0022 yathA kubero laGkAyAM purA cAtyantazobhayA 02_037_0023 mahatyA senayA sArdhaM gurumitraM sa gacchati 02_037_0024 tathA yayau sa pArtho 'pi mahatyA ca vibhUtinA 02_037_0025 susamRddhena sainyena yathA vaizravaNas tathA 02_037_0026 sa sarAMsi nadIz caiva vanAny upavanAni ca 02_037_0027 atyakrAman mahArAja purIM cAbhyavapadyata 02_037_0028 hastIpurasamIpe tu kururAjo yudhiSThiraH 02_037_0029 cakre nivezanaM tatra tataH sa sahasainikaH 02_037_0030 zive deze same caiva nyavasat pANDavas tadA 02_037_0031 tato rAjan samAhUya zokavihvalayA girA 02_037_0032 etad vAkyaM ca sarvasvaM dhRtarASTracikIrSitam 02_037_0033 AcacakSe yathAvRttaM viduro 'tha nRpasya ha 02_037_0034 zrutvA tu bhASitaM tena dharmarAjo 'bravId idam 02_037_0035 marSayAmi hy ahaM kSattaH samAhvAnaM vratena me 02_037_0036 svasty astu loke viprANAM prajAnAM caiva sarvathA 02_037=0036 vaizaMpAyanaH 02_037_0037 ity uktvA prayayau rAjA puraM nAgAhvayaM tataH % After 2.63.21, S ins.: 02_038=0000 karNaH 02_038_0001 duHzAsana nibodhedaM vacanaM me prabhASitam 02_038_0002 kim anena ciraM vIra nayasva drupadAtmajAm 02_038_0003 dAsIbhAvena bhuGkSva tvaM yatheSTaM kuru mAnada 02_038=0003 vaizaMpAyanaH 02_038_0004 tato gAndhArarAjasya putraH zakunir abravIt 02_038_0005 sAdhu karNa mahAbAho yatheSTaM kriyatAm iti 02_038_0006 tato duHzAsanas tUrNaM drupadasya sutAM balAt 02_038_0007 pravezayitum ArabdhaH sa cAkarSad durAtmavAn 02_038_0008 tato vikrozatI vegAt pAJcAlI devavarNinI 02_038_0009 paritrAyasva mAM bhISma droNa drauNe tathA kRpa 02_038_0010 paritrAyasva vidura dharmiSTho dharmavatsala 02_038_0011 dhRtarASTra mahArAja paritrAyasva vai snuSAm 02_038_0012 gAndhAri tvaM mahAbhAge sarvajJe sarvadarzini 02_038_0013 paritrAyasva mAM devi suyodhanabhayArditAm 02_038_0014 tvam Arye vIrajanani kiM mAM pazyasi yAdavi 02_038_0015 klizyamAnAm anAryair mAM na trAyasi svakAM vadhUm 02_038_0016 iti lAlapyamAnAM mAM na kaz cit kiM cid abravIt 02_038_0017 hA hatAsmi sumandAtmA duryodhanavazaM gatA 02_038_0018 na vA pANDur narapatir na dharmo na ca devarAT 02_038_0019 na vAyur nAzvinau vApi paritrAyanti vai snuSAm 02_038_0020 dhik kaSTaM yad ahaM jIve mandabhAgyA pativratA 02_038=0020 viduraH 02_038_0021 zRNomi vAkyaM tava rAjaputri 02_038_0022 neme pArthAH kiM cid api bruvanti 02_038_0023 sA tvaM priyArthaM zRNu vAkyam etad 02_038_0024 yad ucyate pApamatiH kRtaghnaH 02_038_0025 suyodhanaH sAnucaraH suduSTaH 02_038_0026 sahaiva rAjA vikRtaH sUnunA ca 02_038_0027 yady eva vAkyaM mahad ucyamAnaM 02_038_0028 na zroSyate pApamatiH suduSTaH 02_038_0029 ity evam uktvA drupadasya putrIM 02_038_0030 kSattAbravId dhRtarASTrasya putram 02_038=0030 viduraH 02_038_0031 mA klizyatAM vai drupadasya putrI 02_038_0032 mA tvaM cArIn drakSyasi rAjaputra 02_038=0032 vaizaMpAyanaH 02_038_0033 tam evam uktvA prathamaM dhRtarASTram uvAca ha 02_038=0033 viduraH 02_038_0034 yady evaM tvaM mahArAja saMklezayasi draupadIm 02_038_0035 acireNaiva kAlena putras te saha mantribhiH 02_038_0036 gamiSyati kSayaM pApaH pANDavApriyakArakaH 02_038_0037 bhImArjunAbhyAM kruddhAbhyAM mAdrIputradvayena ca 02_038_0038 tasmAn nivAraya sutaM mA vinAzaM vicintaya 02_038=0038 vaizaMpAyanaH 02_038_0039 etac chrutvA mandabuddhir nottaraM kiM cid abravIt 02_038_0040 tato duryodhanas tatra daivamohabalAtkRtaH 02_038_0041 acintya kSattur vacanaM harSeNAyatalocanaH 02_038_0042 UrU darzayate pApo draupadyA vai muhur muhuH 02_038_0043 Urau saMdRzyamAne tu nirIkSya tu suyodhanam 02_038_0044 vRkodaras tadAlokya netre utpAdya lohite 02_038_0045 etat samIkSyAtmani cAvamAnaM 02_038_0046 niyamya manyuM balavAn sa mAnI 02_038_0047 rAjAnujaH saMsadi kauravANAM 02_038_0048 viniSkraman vAkyam uvAca bhImaH 02_038_0049 ahaM duryodhanaM hantA karNaM hantA dhanaMjayaH 02_038_0050 zakuniM tv akSakitavaM sahadevo haniSyati 02_038_0051 idaM ca bhUyo vakSyAmi sabhAmadhye bRhad vacaH 02_038_0052 satyaM devAH kariSyanti yadA yuddhaM bhaviSyati 02_038_0053 suyodhanam imaM pApaM hantAsmi gadayA yudhi 02_038_0054 ziraH pAdena cAsyAham adhitiSThAmi bhUtale 02_038_0055 vakSaH zUrasya nirbhidya puruSasya durAtmanaH 02_038_0056 duHzAsanasya rudhiraM pAtAsmi mRgarAD iva 02_038=0056 arjunaH 02_038_0057 bhImasena na te santi yeSAM vairaM tvayA saha 02_038_0058 mandA gRheSu sukhino na budhyante mahad bhayam 02_038_0059 na ca vAcA vyavasitaM bhIma vijJAyate satAm 02_038_0060 yadi sthAsyanti saMgrAme kSatradharmeNa vai saha 02_038_0061 duryodhanasya karNasya zakunez ca durAtmanaH 02_038_0062 duHzAsanacaturthAnAM bhUmiH pAsyati zoNitam 02_038_0063 asUnRtAnAM zatrUNAM prahRSTAnAM durAtmanAm 02_038_0064 bhImasena niyogAt te hantAhaM karNam Ahave 02_038_0065 karNaM karNAnugAMz caiva raNe hantAsmi patribhiH 02_038_0066 ye cAnye pratiyotsyanti buddhimohena mAM nRpAH 02_038_0067 tAn sma sarvAJ zitair bANair netAsmi yamasAdanam 02_038_0068 caled dhi himavAn sthAnAn niSprabhaH syAd divAkaraH 02_038_0069 zaityaM somAt praNazyeta matsatyaM vicaled yadi 02_038=0069 vaizaMpAyanaH 02_038_0070 ity uktavati pArthe tu zrImAn mAdravatIsutaH 02_038_0071 pragRhya vipulaM bAhuM sahadevaH pratApavAn 02_038_0072 saubalasya vadhaprepsur idaM vacanam abravIt 02_038_0073 krodhasaMraktanayano niHzvasann iva pannagaH 02_038=0073 sahadevaH 02_038_0074 akSAn yAn manyase mUDha gAndhArANAM yazohara 02_038_0075 naite 'kSA nizitA bANA ye tvayA samare dhRtAH 02_038_0076 yathA caivoktavAn Aryas tvAm uddizya sabAndhavam 02_038_0077 kartAhaM karmaNas tasya kuru kAryANi sarvazaH 02_038_0078 yadi sthAsyasi saMgrAme kSatradharmeNa saubala 02_038=0078 vaizaMpAyanaH 02_038_0079 sahadevavacaH zrutvA nakulo 'pi vizAM pate 02_038_0080 darzanIyatamo nqNAm idaM vacanam abravIt 02_038=0080 nakulaH 02_038_0081 suteyaM yajJasenasya dyUte 'smin dhRtarASTrajaiH 02_038_0082 yair vAcaH zrAvitA kRSNA sthitair duryodhanapriyaiH 02_038_0083 dhArtarASTrAn sudurvRttAn mumUrSUn kAlacoditAn 02_038_0084 darzayiSyAmi bhUyiSTham ahaM vaivasvatakSayam 02_038_0085 ulUkaM ca durAtmAnaM saubalasya sutaM priyam 02_038_0086 hantAham asmi samare mama zatruM narAdhamam 02_038_0087 nidezAd dharmarAjasya draupadyAH padavIM caran 02_038_0088 nirdhArtarASTrAM pRthivIM kartAsmi nacirAd iva 02_038=0088 draupadI 02_038_0089 yasmAc coruM darzayase yasmAc coruM nirIkSase 02_038_0090 tasmAt tavApy adharmiSTha Urau mRtyur bhaviSyati 02_038_0091 yasmAc caivaM klezayati bhrAtA te mAM durAtmavAn 02_038_0092 tasmAd rudhiram evAsya pAsyate vai vRkodaraH 02_038_0093 imaM ca pApiSThamatiM karNaM sasutabAndhavam 02_038_0094 sAmAtyaM saparIvAraM haniSyati dhanaMjayaH 02_038_0095 kSudradharmaM naikRtikaM zakuniM pApacetasam 02_038_0096 sahadevo raNe kruddho haniSyati sabAndhavam 02_038=0096 vaizaMpAyanaH 02_038_0097 ity evam Aha vacanaM draupadI dharmadarzinI 02_038_0098 tato 'ntarikSAt sumahat puSpavarSam avApatat 02_038_0099 mUrdhny adRzyata pAJcAlyAH sAdhuzabdaz ca sarvazaH 02_038_0100 tato 'rjuno vacaH zrutvA pratijJAM kurute dRDham 02_038_0101 karNaM hantAsmi samare saputraM sahabAndhavam 02_038_0102 yasyAzrayAt svayaM pApo dhArtarASTraH pragarjati 02_038_0103 taM samUlaM haniSyAmi sUtaM taM balazAlinam 02_038_0104 ye cApare ca yotsyanti dhArtarASTrAH sarAjakAH 02_038_0105 tAn sarvAn nihaniSyAmi satyenAyudham Alabhe 02_038_0106 adyaivAhaM haniSyAmi sarvAn etAn sabhAsadaH 02_038_0107 atIva manyur bhavati dRSTvemAM drupadAtmajAm 02_038_0108 kiM nv ahaM vai kariSyAmi yad rAjA satataM ghRNI 02_038_0109 atha vAhaM muhUrtena kRtsnaM nRpatimaNDalam 02_038_0110 zarair nayiSye sadanaM yamasyAmitrakarzinaH 02_038=0110 vaizaMpAyanaH 02_038_0111 teSAM tu vacanaM zrutvA nocus tatra sabhAsadaH 02_038_0112 arjunasya bhayAd rAjann abhUn niHzabdam atra vai 02_038_0113 draupadyA vacanaM zrutvA cukopAtha dhanaMjayaH 02_038_0114 sa tathA krodhatAmrAkSa idaM vacanam abravIt 02_038_0115 ayaM tu mA vArayate dharmarAjo yudhiSThiraH 02_038_0116 ity uktvA krodhatAmrAkSo dhanur AdAya vIryavAn 02_038_0117 savyasAcI samutpatya tAJ zatrUn samudaikSata 02_038_0118 udyantaM phalgunaM tatra dadRzuH sarvapArthivAH 02_038_0119 yugAnte sarvalokAMs tu dahantam iva pAvakam 02_038_0120 vIkSamANaM dhanuSpANiM niHzvasantaM muhur muhuH 02_038_0121 hantukAmaM pazUn kruddhaM rudraM dakSakratau yathA 02_038_0122 tathAbhUtaM nRpA dRSTvA viSedus trastamAnasAH 02_038_0123 dhanaMjayasya vIryajJA nirAzA jIvite tadA 02_038_0124 mRtabhUtAbhavan sarve netrair animiSair iva 02_038_0125 arjunaM dharmaputraM ca samudaikSanta pArthivAH 02_038_0126 kruddhaM tadArjunaM dRSTvA pRthivI ca cacAla ha 02_038_0127 khecarANi ca bhUtAni vitresur vai bhayArditAH 02_038_0128 nAdityo virarAjAtha nApi vAti ca mArutaH 02_038_0129 na candro na ca nakSatraM dyaur dizo na vyabhAvyata 02_038_0130 sarvam Aviddham abhavaj jagat sthAvarajaGgamam 02_038_0131 utpatan sa babhau pArtho divAkara ivAmbare 02_038_0132 pArthaM dRSTvAntare kruddhaM kAlAntakayamopamam 02_038_0133 bhImaseno mudA yukto yuddhAyaiva mano dadhe 02_038_0134 pAJcAlI ca dadarzAtha susaMkruddhaM dhanaMjayam 02_038_0135 hantukAmaM ripUn sarvAn suparNam iva pannagAn 02_038_0136 duSprekSaH so 'bhavat kruddho yugAntAgnir iva jvalan 02_038_0137 taM dRSTvA tejasAviSTaM vivyathuH puravAsinaH 02_038_0138 utpatantaM tu vegena tato dRSTvA dhanaMjayam 02_038_0139 jagrAha sa tato rAjA puruhUto yathA harim 02_038_0140 uvAca sa ghRNI jyeSTho dharmarAjo yudhiSThiraH 02_038=0140 yudhiSThiraH 02_038_0141 mA pArtha sAhasaM kArSIr mA vinAzaM gamer yazaH 02_038_0142 aham etaM pApamatiM sUtaM dagdhuM samutsahe 02_038_0143 kiM tv asya caraNau dRSTvA krodho nAzam upaiti me 02_038_0144 tvam imaM jagato 'rthe vai kopaM saMyaccha pANDava 02_038=0144 vaizaMpAyanaH 02_038_0145 evam uktas tadA rAjJA pANDavo 'tha dhanaMjayaH 02_038_0146 krodhaM saMzamayan pArtho dhArtarASTraM prati sthitaH 02_038_0147 tasmin vIre prazAnte tu pANDave phalgune tataH 02_038_0148 sarvaM prahRSTam abhavaj jagat sthAvarajaGgamam 02_038_0149 vAritaM ca tato dRSTvA bhrAtrA pArthaM vRkodaraH 02_038_0150 babhUva vimanA rAjann abhUn niHzabdam atra vai % After 2.66.12, T1 G3.5.6 ins.: 02_039_0001 acireNaiva kAlena niHzeSaM naH kariSyati 02_039_0002 na pazyAmi raNe kruddhaM bIbhatsuM prativAraNam 02_039_0003 bhISmadroNau ca karNaz ca drauNiz ca rathinAM varaH 02_039_0004 kRpaz ca vRSasenaz ca vikarNaz ca jayadrathaH 02_039_0005 bAhlIkaH somadattaz ca bhUrir bhUrizravAH zalaH 02_039_0006 zakuniH sasutaz caiva nRpAz cAnye ca kauravAH 02_039_0007 ete sarve raNe yattAH pArthaM soDhuM na zaknuvan 02_039_0008 arjunena samo vIrye nAsti loke dhanurdharaH 02_039_0009 yo 'rjunenArjunas tulyo dvibAhur bahubAhunA 02_039=0009 dhRtarASTraH 02_039_0010 kas tvayoktaH pumAn vIro bIbhatsusamavikramaH 02_039_0011 taM me brUhi mahAvIryaM zrotum icchAmi putraka 02_039=0011 duryodhanaH 02_039_0012 kArtavIryArjuno nAma rAjA bAhusahasravAn 02_039_0013 hehayAdhipatir vIraH pAJcadazyaH pitAmahAt 02_039=0013 dhRtarASTraH 02_039_0014 gAndhArIputra sarvAMs tAn kArtavIryapitAmahAn 02_039_0015 AnupUrvyAc ca me zaMsa tatas taM pArthivaM tathA 02_039=0015 duryodhanaH 02_039_0016 kArtavIryasya caritaM zRNu rAjan mahAtmanaH 02_039_0017 avyaktaprabhavo brahmA sarvalokapitAmahaH 02_039_0018 brahmaNo 'triH suto vidvAn atreH putro nizAkaraH 02_039_0019 somasya tu budhaH putro budhasya tu purUravAH 02_039_0020 tasyApy atha suto 'py Ayur Ayos tu nahuSaH sutaH 02_039_0021 nahuSasya yayAtis tu yayAtes tanujo yaduH 02_039_0022 yadoH putro mahArAja sahasraujeti vizrutaH 02_039_0023 sahasraujaHsuto rAjaMz cakradAseti vizrutaH 02_039_0024 cakradAsasya dAyAdo hehayo nAma pArthivaH 02_039_0025 hehayasyAbhavat putro dharmanetra iti zrutaH 02_039_0026 dharmanetrasya kArtas tu kRtavIryas tu kArtajaH 02_039_0027 kRtavIryasya tanayo arjuno balinAM varaH 02_039_0028 sa cArjuno mahArAja tapo ghoraM cakAra ha 02_039_0029 sAgraM varSAyutaM taptvA tapaH paramaduzcaram 02_039_0030 dattam ArAdhayAm Asa so 'rjuno 'trisutaM munim 02_039_0031 tasya datto varAn prAdAc caturaH pArthivasya vai 02_039_0032 pUrvaM bAhusahasraM tu prArthitaH prathamo varaH 02_039_0033 adharme prIyamANasya sadbhis tatra nivAraNam 02_039_0034 dharmeNa pRthivIM jitvA dharmeNaivAnuraJjayan 02_039_0035 saMgrAmAn subahUJ jitvA hatvA cArIn sahasrazaH 02_039_0036 saMgrAme yatamAnasya vadhaz caivAdhikAd raNe 02_039_0037 tasya bAhusahasraM tu yudhyataH kila bhArata 02_039_0038 ratho dhvajaz ca saMjajJa ity evaM me zrutaM purA 02_039_0039 tathaivaM pRthivI rAjan saptadvIpA sapattanA 02_039_0040 sasamudrAkarA tAta balinogreNa vai jitA 02_039_0041 sa cArjuno 'tha tejasvI saptadvIpezvaro 'bhavat 02_039_0042 sa ca rAjA mahAyajJAn AjahAra mahAbalaH 02_039_0043 mahIM ca sakalAM jitvA asakRt sa samA bahUH 02_039=0043 Colophon. 02_039=0043 duryodhanaH 02_039_0044 tato 'rjunaH kadA cid vai rAjan mAhiSmatIpatiH 02_039_0045 narmadAM bharatazreSTha snAtuM dArair yayau saha 02_039_0046 tatas tu sa nadIM gatvA pravizyAntarjalaM mudA 02_039_0047 kartuM rAjaJ jalakrIDAM tato rAjopacakrame 02_039_0048 tasminn eva tu kAle tu rAvaNo rAkSasaiH saha 02_039_0049 laGkAyA Izvaras tAta taM dezaM prayayau balI 02_039_0050 tatas tam arjunaM dRSTvA narmadAyAM dazAnanaH 02_039_0051 nityaM krodhaparo vIro varadAnena mohitaH 02_039_0052 abhyadhAvat susaMkruddho mahendraM zambaro yathA 02_039_0053 arjuno 'py atha taM dRSTvA rAvaNaM pratyavArayat 02_039_0054 tatas tau cakratur yuddhaM rAvaNaz cArjunaz ca vai 02_039_0055 tatas tu durjayaM vIraM varadAnena darpitam 02_039_0056 rAkSasendraM manuSyendro yuddhvA jitvA raNe balAt 02_039_0057 baddhvA dhanur jyayA rAjan vivezAtha purIM svakAm 02_039_0058 sa tu taM bandhitaM zrutvA pulastyo rAvaNaM tadA 02_039_0059 mokSayAm Asa dRSTvAtha pure 'dRSTvArjunaM tadA 02_039_0060 tataH kadA cit tejasvI kArtavIryArjuno balI 02_039_0061 samudratIraM gatvAtha vicaran darpamohitaH 02_039_0062 avAkirac charazataiH samudraM sa tu bhArata 02_039_0063 taM samudro namaskRtya kRtAJjalir abhASata 02_039_0064 AzugAn vIra mA muJca brUhi kiM karavANi te 02_039_0065 madAzrayANi bhUtAni tvannisRSTair maheSubhiH 02_039_0066 bAdhyante rAjazArdUla tebhyo dehy abhayaM vibho 02_039=0066 arjunaH 02_039_0067 dehi sindhupate yuddham adyaiva tvarayA mama 02_039_0068 atha vA pIDayAmi tvAM tasmAt tvaM kuru mA ciram 02_039=0068 samudraH 02_039_0069 loke rAjan mahAvIryA bahavo nivasanti ye 02_039_0070 teSAm ekena rAjendra kuru yuddhaM mahAbala 02_039=0070 arjunaH 02_039_0071 matsamo yadi saMgrAme varAyudhadharaH kva cit 02_039_0072 vidyate taM mamAcakSva yaH saheta mahAmRdhe 02_039=0072 samudraH 02_039_0073 maharSir jamadagnis tu yadi rAjan parizrutaH 02_039_0074 tasya putro raNaM dAtuM yathAvad vai tavArhati 02_039=0074 duryodhanaH 02_039_0075 samudrasya vacaH zrutvA rAjA mAhiSmatIpatiH 02_039_0076 nanAda sacivaiH pUrvaM krodhena mahatA vRtaH 02_039_0077 tataH pratiyayau zIghraM krodhena saha bhArata 02_039_0078 sa tam Azramam Agamya rAmam evAnvapadyata 02_039_0079 sa rAmapratikUlAni cakAra saha bandhubhiH 02_039_0080 AyAsaM janayAm Asa rAmasya sa mahAtmanaH 02_039_0081 tatas tejaH prajajvAla rAmasyAmitatejasaH 02_039_0082 pradahann iva sainyAni razmimAn iva tejasA 02_039_0083 atha tau cakratur yuddhaM vRtravAsavayor iva 02_039_0084 tataH parazum AdAya nRpaM bAhusahasriNam 02_039_0085 ciccheda sahasA rAmo bahuzAkham iva drumam 02_039_0086 taM hataM patitaM dRSTvA sametAH sarvabAndhavAH 02_039_0087 asIn AdAya zaktIz ca rAmaM te pratyavArayan 02_039_0088 rAmo 'pi ratham AsthAya dhanur Ayamya satvaraH 02_039_0089 visRjan paramAstrANi vyadhamat pArthivaM balam 02_039_0090 tatas tu kSatriyA rAjaJ jAmadagnyabhayArditAH 02_039_0091 vivizur giridurgANi mRgAH siMhabhayAd iva 02_039_0092 teSAM svavihitaM karma tadbhayAn nAnutiSThatAm 02_039_0093 prajA vRSalatAM prAptA brAhmaNAnAm adarzanAt 02_039_0094 tathA te draviDAH kAzAH puNDrAz ca zabaraiH saha 02_039_0095 vRSalatvaM parigatA hy ucchinnAH kSatrakarmaNaH 02_039_0096 tatas tu hatavIrAsu kSatriyAsu punaH punaH 02_039_0097 dvijair abhyuditaM kSatraM tAni rAmo nihatya ca 02_039_0098 tatas triHsaptamaM vAraM rAmaM vAg azarIriNI 02_039_0099 divyA provAca madhurA sarvalokaparizrutA 02_039_0100 rAma rAma nivartasva guNAMz cAtha prapazyasi 02_039_0101 kSatrabandhUn imAn prANair viprayujya punaH punaH 02_039_0102 tathaiva taM mahAtmAnam RcIkapramukhAs tathA 02_039_0103 rAma rAma mahAvIra nivartasvety athAbruvan 02_039_0104 pitur vadham amRSyaMs tu rAmaH provAca tAn RSIn 02_039_0105 nArhA hanta bhavanto mAM nivArayitum ity uta 02_039=0105 pitaraH 02_039_0106 nArhasi kSatrabandhUMs tvaM nihantuM jayatAM vara 02_039_0107 na hi yuktas tathAghAto brAhmaNena satA tvayA 02_039=0107 duryodhanaH 02_039_0108 pitqNAM vacanaM zrutvA krodhaM tyaktvA sa bhArgavaH 02_039_0109 azvamedhasahasrANi naramedhazatAni ca 02_039_0110 iSTvA sAgaraparyantAM kAzyapAya mahIM dadau 02_039_0111 tena rAmeNa saMgrAme tulyas tAta dhanaMjayaH 02_039_0112 kArtavIryeNa ca raNe tulyaH pArtho na saMzayaH 02_039_0113 raNe vikramya rAjendra pArthaM jetuM na zakyate 02_039=0113 Colophon. 02_039=0113 duryodhanaH 02_039_0114 zRNu rAjan purAcintyAn arjunasya ca sAhasAn 02_039_0115 arjuno dhanvinAM zreSTho duSkRtaM kRtavAn purA 02_039_0116 drupadasya pure rAjan draupadyAz ca svayaMvare 02_039_0117 AbAlavRddhasaMghoSe sarvakSatrasamAgame 02_039_0118 kSiprakArI jale matsyaM durnirIkSyaM sasarja ha 02_039_0119 sarvair nRpair asAdhyaM tat kArmukapravaraM ca vai 02_039_0120 kSaNena sajyam akarot sarvakSatrasya pazyataH 02_039_0121 tato yantramayaM viddhvA vivAhaM phalguno balI 02_039_0122 kRSNayA hemamAlyena skandhe sa pariveSTitaH 02_039_0123 tatas tayA vRtaM pArthaM dRSTvA sarve nRpAs tadA 02_039_0124 roSAt sarvAyudhAn gRhya kruddhA vIrA mahAbalAH 02_039_0125 vaikartanaM puraskRtya sarve pArtham upAdravan 02_039_0126 sa dRSTvA pArthivAn sarvAn kruddhAn pArtho mahAbalaH 02_039_0127 vArayitvA zarais tIkSNair ajayat tatra sa svayam 02_039_0128 jitvA tu tAn mahIpAlAn sarvAn karNapurogamAn 02_039_0129 lebhe kRSNAM zubhAM pArtho yuddhvA vIryabalAt tadA 02_039_0130 sarvakSatrasamUheSu ambAM bhISmo yathA purA 02_039_0131 tataH kadA cid bIbhatsus tIrthayAtrAM yayau svayam 02_039_0132 atholUpIM zubhAM jAtAM nAgarAjasutAM tadA 02_039_0133 nAgeSv avApa cAgryeSu prArthito 'tha yathAtatham 02_039_0134 tato godAvarIM baNNAM kAverIM cAvagAhata 02_039_0135 tataH pANDyaM samAsAdya tasya kanyAm avApa saH 02_039_0136 labdhvA jiSNur mudaM tatra tato yAmyAM yayau dizam 02_039_0137 sa dakSiNaM samudrAntaM gatvA cApsarasAM ca vai 02_039_0138 kumArItIrtham AsAdya mokSayAm Asa cArjunaH 02_039_0139 grAharUpAnvitAH paJca atizauryeNa vai balAt 02_039_0140 kanyAtIrthaM samabhyetya tato dvAravatIM yayau 02_039_0141 tatra kRSNanidezAt sa subhadrAM prApya phalgunaH 02_039_0142 tAm Aropya rathopasthe prayayau svapurIM prati 02_039_0143 athAdAya gate pArthe te zrutvA sarvayAdavAH 02_039_0144 tam abhyadhAvan saMkruddhAH siMhaM vyAghragaNA iva 02_039_0145 pradyumnaH kRtavarmA ca gadaH sAraNasAtyakI 02_039_0146 Ahukaz caiva sAmbaz ca cArudeSNo viDUrathaH 02_039_0147 anye ca yAdavAH sarve baladevapurogamAH 02_039_0148 ekam eva Rte kRSNaM gajavAjirathair yutAH 02_039_0149 athAsAdya vane yAntaM parivArya dhanaMjayam 02_039_0150 cakrur yuddhaM susaMkruddhA bahukoTyaz ca yAdavAH 02_039_0151 eka eva tu pArthas tair yuddhaM cakre sudAruNam 02_039_0152 tena teSAM samaM yuddhaM muhUrtaM prababhUva ha 02_039_0153 tataH pArtho raNe sarvAn vArayitvA zitaiH zaraiH 02_039_0154 balAd vijitya rAjendra vIras tAn sarvayAdavAn 02_039_0155 tAM subhadrAM samAdAya zakraprasthaM viveza ha 02_039=0155 Colophon. 02_039=0155 duryodhanaH 02_039_0156 bhUyaH zRNu mahArAja phalgunasya tu sAhasam 02_039_0157 dadau ca vahner bIbhatsuH prArthitaM khANDavaM vanam 02_039_0158 labdhamAtre tu tenAtha bhagavAn havyavAhanaH 02_039_0159 bhakSituM khANDavaM rAjaMs tataH samupacakrame 02_039_0160 tatas taM bhakSayantaM vai savyasAcI vibhAvasum 02_039_0161 rathI dhanvI zarAn gRhya sa kalApayutaH prabhuH 02_039_0162 pAlayAm Asa rAjendra svavIryeNa mahAbalaH 02_039_0163 tataH zrutvA mahendras taM meghAMs tAn saMdideza ha 02_039_0164 tenoktA meghasaMghAs te vavarSur ativRSTibhiH 02_039_0165 tato meghagaNAn pArthaH zaravrAtaiH samantataH 02_039_0166 khagamair vArayAm Asa tad Azcaryam ivAbhavat 02_039_0167 vAritAn meghasaMghAMz ca zrutvA kruddhaH puraMdaraH 02_039_0168 pANDaraM gajam AsthAya sarvadevagaNair vRtaH 02_039_0169 yayau pArthena saMyoddhuM rakSArthaM khANDavasya ca 02_039_0170 rudrAz ca marutaz caiva vasavaz cAzvinau tadA 02_039_0171 AdityAz caiva sAdhyAz ca vizvedevAz ca bhArata 02_039_0172 gandharvAz caiva sahitA anye suragaNAz ca ye 02_039_0173 te sarve zastrasaMpannA dIpyamAnAH svatejasA 02_039_0174 dhanaMjayaM jighAMsantaH prapetur vibudhAdhipAH 02_039_0175 yugAnte yAni dRzyante nimittAni mahAnty api 02_039_0176 sarvANi tatra dRzyante sughorANi mahIpate 02_039_0177 tato devagaNAH sarve pArthaM samabhidudruvuH 02_039_0178 asaMbhrAntas tu tAn dRSTvA sa tAM devamayIM camUm 02_039_0179 tvaritaH phalguno gRhya tIkSNAgrAn AzugAMs tadA 02_039_0180 zakra devAMz ca saMprekSya tasthau kAla ivAtyaye 02_039_0181 tato devagaNAH sarve bIbhatsuM sapuraMdarAH 02_039_0182 avAkiraJ zaravrAtair mAnuSaM taM mahIpate 02_039_0183 tataH pArtho mahAtejA gANDIvaM gRhya satvaraH 02_039_0184 vArayAm Asa devAnAM zaravrAtaiH zarAMs tadA 02_039_0185 punaH kruddhAH surAH sarve martyaM saMkhye mahAbalAH 02_039_0186 nAnAzastrair vavarSus taM savyasAciM mahIpate 02_039_0187 tAn pArthaH zastravarSAn vai visRSTAn vibudhais tadA 02_039_0188 dvidhA tridhA ca ciccheda kha eva nizitaiH zaraiH 02_039_0189 punaz ca pArthaH saMkruddho maNDalIkRtakArmukaH 02_039_0190 devasaMghAJ zarais tIkSNair arpayad vai samantataH 02_039_0191 tato devagaNAH sarve yuddhvA pArthena vai muhuH 02_039_0192 raNe jetum azakyaM taM jJAtvA te bharatarSabha 02_039_0193 zAntAs te vibudhAH sarve pArthabANAbhipIDitAH 02_039_0194 sadvipaM vAsavaM tyaktvA dudruvuH sarvatodizam 02_039_0195 prAcIM rudrAH sagandharvA dakSiNAM maruto yudhi 02_039_0196 dizaM pratIcIM bhItAs te vasavaz ca tathAzvinau 02_039_0197 AdityAz caiva vizve ca dudruvur vA udaGmukhAH 02_039_0198 sAdhyAz cordhvamukhA bhItAz cintayan pArthasAyakAn 02_039_0199 evaM suragaNAH sarve prAdravan sarvatodizam 02_039_0200 muhur muhuH prekSamANAH pArtham eva sakArmukam 02_039_0201 vidrutAn devasaMghAMs tAn raNe dRSTvA puraMdaraH 02_039_0202 tataH kruddho mahAtejAH pArthaM bANair avAkirat 02_039_0203 pArtho 'pi zakraM vivyAdha mAnuSo vibudhAdhipam 02_039_0204 tataH so 'zmamayaM varSaM vyasRjad vibudhAdhipaH 02_039_0205 tac charair arjuno varSaM pratijaghne 'tyamarSaNaH 02_039_0206 atha saMvardhayAm Asa tad varSaM devarAD api 02_039_0207 bhUya eva tadA vIryaM jijJAsuH savyasAcinaH 02_039_0208 so 'zmavarSaM mahAvegam iSubhiH pANDavo 'pi ca 02_039_0209 vilayaM gamayAm Asa harSayan pAkazAsanam 02_039_0210 upAdAya tu pANibhyAm aGgadaM nAma parvatam 02_039_0211 sadrumaM vyasRjac chakro jighAMsuH zvetavAhanam 02_039_0212 tato 'rjuno vegavadbhir jvalamAnair ajihmagaiH 02_039_0213 bANair vidhvaMsayAm Asa girirAjaM sahasrazaH 02_039_0214 zakraM ca vArayAm Asa zaraiH pArtho balAd yudhi 02_039_0215 tataH zakro mahArAja raNe vIraM dhanaMjayam 02_039_0216 jJAtvA jetum azakyaM taM tejobalasamanvitam 02_039_0217 parAM prItiM yayau tatra putrazauryeNa vAsavaH 02_039_0218 tadA tatra na tasyAsId divi kaz cin mahAyazAH 02_039_0219 samartho nirjaye rAjann api sAkSAt prajApatiH 02_039_0220 tataH pArthaH zarair hatvA yakSarAkSasapannagAn 02_039_0221 dIpte cAgnau mahAtejAH pAtayAm Asa saMtatam 02_039_0222 pratiSedhayituM pArthaM na zekus tatra ke cana 02_039_0223 dRSTvA nivAritaM zakraM divi devagaNaiH saha 02_039_0224 yathA suparNaH somArthaM vibudhAn ajayat purA 02_039_0225 tathA jitvA surAn pArthas tarpayAm Asa pAvakam 02_039_0226 tato 'rjunaH svavIryeNa tarpayitvA vibhAvasum 02_039_0227 rathaM dhvajaM hayAMz caiva divyAstrANi sabhAM ca vai 02_039_0228 gANDIvaM ca dhanuHzreSThaM tUNI cAkSayasAyakau 02_039_0229 etAny avApa bIbhatsur lebhe kIrtiM ca bhArata 02_039=0229 Colophon. 02_039=0229 duryodhanaH 02_039_0230 bhUyo 'pi zRNu rAjendra pArtho gatvottarAM dizam 02_039_0231 vijitya nava varSAMz ca sapurAMz ca saparvatAn 02_039_0232 jambUdvIpaM vaze kRtvA sarvaM tad bharatarSabha 02_039_0233 balAj jitvA nRpAn sarvAn kare ca vinivezya ca 02_039_0234 ratnAny AdAya sarvANi gatvA caiva punaH purIm 02_039_0235 tato jyeSThaM mahAtmAnaM dharmarAjaM yudhiSThiram 02_039_0236 rAjasUyaM kratuzreSThaM kArayAm Asa bhArata 02_039_0237 etAny anyAni karmANi kRtavAn arjunaH purA 02_039_0238 arjunena samo vIrye nAsti loke pumAn kva cit 02_039_0239 devadAnavayakSAz ca pizAcoragarAkSasAH 02_039_0240 bhISmadroNAdayaH sarve kuravaz ca mahArathAH 02_039_0241 loke sarvanRpAz caiva vIrAz cAnye dhanurdharAH 02_039_0242 ete cAnye ca bahavaH parivArya mahIpate 02_039_0243 ekaM pArthaM raNe yattAH pratiyoddhuM na zaknuvan 02_039_0244 ahaM hi nityaM kauravya phalgunaM pratisattamam 02_039_0245 apazyaM cintayitvA taM samudvigno 'smi tadbhayAt 02_039_0246 gRhe gRhe ca pazyAmi tAta pArtham ahaM sadA 02_039_0247 zaragANDIvasaMyuktaM pAzahastam ivAntakam 02_039_0248 api pArthasahasrANi bhItaH pazyAmi bhArata 02_039_0249 pArthabhUtam idaM sarvaM nagaraM pratibhAti me 02_039_0250 pArtham eva hi pazyAmi rahite tAta bhArata 02_039_0251 dRSTvA svapnagataM pArtham udbhrAntam iva me manaH 02_039_0252 akArAdIni nAmAni arjunatrastacetasaH 02_039_0253 azvAz cArthA hy ajAz caiva trAsaM saMjanayanti me 02_039_0254 nAsti pArthAd Rte tAta paravIrAd bhayaM mama 02_039_0255 prahlAdaM vA baliM vApi hanyAd dhi vijayo raNe 02_039_0256 tasmAt tena mahArAja yuddham asmajjanakSayam 02_039_0257 ahaM tasya prabhAvajJo nityaM duHkhaM vasAmi ca 02_039_0258 purApi daNDakAraNye mArIcasya yathA bhayam 02_039_0259 bhaved rAme mahAvIrye tathA pArthe bhayaM mama 02_039=0259 dhRtarASTraH 02_039_0260 jAnAmy eva mahAvIryaM jiSNor etad durAsadam 02_039_0261 tAta vIrasya pArthasya mA kArSIs tvaM tu vipriyam 02_039_0262 dyUtaM vA zastrayuddhaM vA durvAkyaM vA kadA cana 02_039_0263 eteSv evaM kRte tasya vigrahaz caiva vo bhavet 02_039_0264 tasmAt tvaM putra pArthena nityaM snehena vartaya 02_039_0265 yaz ca pArthena saMbandhAd vartate ca naro bhuvi 02_039_0266 tasya nAsti bhayaM kiJ cit triSu lokeSu bhArata 02_039_0267 tasmAt tvaM jiSNunA vatsa nityaM snehena vartaya 02_039=0267 duryodhanaH 02_039_0268 dyUte pArthasya kauravya mAyayA nikRtiH kRtA 02_039_0269 tasmAd dhi taM jahi tadA anyopAyo na no bhavet 02_039=0269 dhRtarASTraH 02_039_0270 upAyaz ca na kartavyaH pANDavAn prati bhArata 02_039_0271 pArthAn prati purA vatsa bahUpAyAH kRtAs tvayA 02_039_0272 tAny apAyAni kaunteyA bahuzo vyaticakramuH 02_039_0273 tasmAd dhitaM jIvitAya naH kulasya janasya ca 02_039_0274 tvaM cikIrSasi ced vatsa samitraH sahabAndhavaH 02_039_0275 sabhrAtRkas tvaM pArthena nityaM snehena vartaya 02_039=0275 vaizaMpAyanaH 02_039_0276 dhRtarASTravacaH zrutvA rAjA duryodhanas tadA 02_039_0277 cintayitvA muhUrtaM tu vidhinA codito 'bravIt % After the ref. of 2.67.21, S ins.: 02_040_0001 evaM daivabalAviSTo dharmarAjo yudhiSThiraH 02_040_0002 bhISmadroNair vAryamANo vidureNa ca dhImatA 02_040_0003 yuyutsunA kRpeNAtha saMjayena ca bhArata 02_040_0004 gAndhAryA pRthayA caiva bhImArjunayamais tathA 02_040_0005 vikarNena ca vIreNa draupadyA drauNinA tathA 02_040_0006 somadattena ca tathA bAhlIkena ca dhImatA 02_040_0007 vArito 'tIva satataM na ca rAjA niyacchati 02_040_0008 evaM sa vAryamANo 'pi kaunteyo hitakAmyayA 02_040_0009 devakAryArthasiddhyarthaM muhUrtaM kalir Avizat 02_040_0010 AviSTaH kalinA rAjaJ zakuniM pratyabhASata 02_040_0011 evaM bhavatv iti tadA vanavAsAya dIvyate % After the ref. of 2.70.1, S ins.: 02_041_0001 tataH saMprasthite tatra dharmarAje tadA nRpe 02_041_0002 janAH samastAs taM draSTuM samAruruhur atvarAH 02_041_0003 tataH prAsAdavaryANi vimAnazikharANi ca 02_041_0004 gopurANi ca sarvANi vRkSAn anyAMz ca sarvazaH 02_041_0005 adhiruhya janaH zrImAn udAsIno vyalokayat 02_041_0006 na hi rathyAs tathA zakyA gantuM bahujanAkulAH 02_041_0007 Aruhya te sma tAn yatra dInAH pazyanti pANDavam 02_041_0008 padAtiM varjitacchatraM celabhUSaNavarjitam 02_041_0009 valkalAjinasaMvItaM pArthaM dRSTvA janAs tadA 02_041_0010 Ucur bahuvidhA vAcaH zokopahatacetasaH 02_041=0010 janAH 02_041_0011 yaM yAntam anuyAnti sma caturaGgabalaM mahat 02_041_0012 tam evaM kRSNayA sArdham anuyAnti sma pANDavAH 02_041_0013 catvAro bhrAtaraz caiva dhaumyaz caiva purohitaH 02_041_0014 bhImArjunau vArayitvA nikRtyA baddhakArmukau 02_041_0015 dharma evAsthito yena tyaktvA rAjyaM mahAtmanA 02_041_0016 yA na zakyA purA draSTuM bhUtair AkAzagair api 02_041_0017 tAm adya kRSNAM pazyanti rAjamArgagatA janAH 02_041_0018 aGgarAgocitAM kRSNAM raktacandanasevinIm 02_041_0019 varSam uSNaM ca zItaM ca neSyaty Azu vivarNatAm 02_041_0020 adya nUnaM pRthA devI satyam Avizya bhASate 02_041_0021 putrAn snuSAM ca devI tu draSTum adyAtha nArhati 02_041_0022 nirguNasyApi putrasya kathaM syAd duHkhadarzanam 02_041_0023 kiM punar yasya loko 'yaM jito vRttena kevalam 02_041_0024 AnRzaMsyam anukrozo dhRtiH zIlaM damaH zamaH 02_041_0025 pANDavaM zobhayanty ete SaD guNAH puruSottamam 02_041_0026 tasmAt tasyopaghAtena prajAH paramapIDitAH 02_041_0027 audakAnIva sattvAni grISme salilasaMkSayAt 02_041_0028 pIDayA pIDitaM sarvaM jagat tasya jagatpateH 02_041_0029 mUlasyaivopaghAtena vRkSaH puSpaphalopagaH 02_041_0030 mUlaM hy eSa manuSyANAM dharmarAjo mahAdyutiH 02_041_0031 puSpaM phalaM ca patraM ca zAkhAz cAsyetare janAH 02_041_0032 te bhrAtara iva kSipraM saputrAH sahabAndhavAH 02_041_0033 gacchantam anugacchAmo yena gacchati pANDavaH 02_041_0034 udyAnAni parityajya kSetrANi ca gRhANi ca 02_041_0035 ekaduHkhasukhAH pArtham anuyAmaH sudhArmikam 02_041_0036 samuddhRtAni yAnAni paridhvastAjirANi ca 02_041_0037 upAttadhanadhAnyAni hRtasArANi sarvazaH 02_041_0038 rajasApy avakIrNAni parityaktAni daivataiH 02_041_0039 mUSakaiH paridhAvadbhir udbilair AvRtAni ca 02_041_0040 apetodakadhUmAni hInasaMmArjanAni ca 02_041_0041 pranaSTabalikarmejyAmantrahomajapAni ca 02_041_0042 duSkAleneva bhagnAni bhinnabhAjanavanti ca 02_041_0043 asmattyaktAni vezmAni saubalaH pratipadyatAm 02_041_0044 vanaM nagaram adyAs tu yatra gacchanti pANDavAH 02_041_0045 asmAbhiz ca parityaktaM puraM saMpadyatAM vanam 02_041_0046 bilAni daMSTriNaH sarve sthAnAni mRgapakSiNaH 02_041_0047 tyajantv asmadbhayAd bhItA gajAH siMhA vanAny api 02_041_0048 anAkrAntaM prapadyantu sevyamAnaM tyajantu ca 02_041_0049 tRNamAMsaphalAdAnAM dezAMs tu samRgadvipAn 02_041_0050 vayaM pArthair vane samyak saha vatsyAma nirvRtAH 02_041=0050 vaizaMpAyanaH 02_041_0051 ity evaM vividhA vAco nAnAjanasamIritAH 02_041_0052 zuzrAva pArthaH zrutvA ca na vicakre 'sya mAnasam 02_041_0053 tataH prAsAdasaMsthAs tu samantAd vai gRhe gRhe 02_041_0054 brAhmaNakSatriyavizAM zUdrANAM caiva yoSitaH 02_041_0055 tataH prAsAdajAlAni utpATyAvaraNAni ca 02_041_0056 dadRzuH pANDavAn dInAn valkalAjinavAsasaH 02_041_0057 kRSNAM cAdRSTapUrvAM tAM vrajantIM padbhir eva ca 02_041_0058 ekavastrAM rudantIM tAM muktakezIM rajasvalAm 02_041_0059 dRSTvA tadA striyaH sarvA vivarNavadanA bhRzam 02_041_0060 vilapya bahudhA mohAd duHkhazokena pIDitAH 02_041_0061 hA hA hA dhig dhig ity uktvA netrair azrUNy avartayan 02_041_0062 janasyAtha vacaH zrutvA sa rAjA bhrAtRbhiH saha 02_041_0063 uddizya vanavAsAya pratasthe kRtanizcayaH % N (except N1) T1 G3-5 M1 ins. after 2.70.20 % (B5.6 D1.2 ins. after 599*): 02_042_0001 putrakA na vihAsye vaH kRcchralabdhAn priyAn sataH 02_042_0002 sAhaM yAsyAmi hi vanaM hA kRSNe kiM jahAsi mAm 02_042_0003 antavanty asudharme 'smin dhAtrA kiM nu pramAdataH 02_042_0004 mamAnto naiva vihitas tenAyur na jahAti mAm 02_042_0005 hA kRSNa dvArakAvAsin kvAsi saMkarSaNAnuja 02_042_0006 kasmAn na trAyase duHkhAn mAM cemAMz ca narottamAn 02_042_0007 anAdinidhanaM ye tvAm anudhyAyanti vai narAH 02_042_0008 tAMs tvaM pAsIty ayaM vAdaH sa gato vyarthatAM katham 02_042_0009 ime saddharmamAhAtmyayazovIryAnuvartinaH 02_042_0010 nArhanti vyasanaM bhoktuM nanv eSAM kriyatAM dayA 02_042_0011 seyaM nItyarthavijJeSu bhISmadroNakRpAdiSu 02_042_0012 sthiteSu kulanAtheSu katham Apad upAgatA 02_042_0013 hA pANDo hA mahArAja kvAsi kiM samupekSase 02_042_0014 putrAn vivAsyataH sAdhUn aribhir dyUtanirjitAn 02_042_0015 sahadeva nivartasva nanu tvam asi me priyaH 02_042_0016 zarIrAd api mAdreya mA mAM tyAkSIH kuputravat 02_042_0017 vrajantu bhrAtaras te 'mI yadi satyAbhisaMdhinaH 02_042_0018 matparitrANajaM dharmam ihaiva tvam avApnuhi % After 2.70.22, T1 G3.5 ins.: 02_043_0001 tataH zabdo mahAn AsIt sarveSAm eva bhArata 02_043_0002 antaHpurANAM rudatAM dRSTvA kuntIM tathAgatAm 02_043_0003 tasyAH snehaM tu putreSu kRpaNAn pANDavAMz ca vai 02_043_0004 dRSTvA kurustriyaH sarvA ruruduH zokavihvalAH 02_043=0004 Colophon. 02_043=0004 vaizaMpAyanaH 02_043_0005 tataH kuntIM samutsRjya tadA rAjA yudhiSThiraH 02_043_0006 vane vastuM matiM kRtvA pratasthe bhrAtRbhiH saha 02_043_0007 tataH saMprasthite pArthe niSparicchadabhUSaNe 02_043_0008 bhRzaM duHkhaM babhUvAtha pure sarvajanasya vai 02_043_0009 tato halahalAzabdo jajJe pArthasya pRSThataH 02_043_0010 narANAM prekSatAM yAntaM pANDavaM bhRzaduHkhitam 02_043_0011 tataH striyaH kauravavaMzabhRtyA 02_043_0012 yAz cApy anyA hastinasAhvaye 'pi 02_043_0013 tAsAM nAdaH prAdur AsIt tadAnIM 02_043_0014 vanaM prayAte dharmarAje mahAtmani 02_043_0015 tAsAM nAdo rudatInAM babhUva 02_043_0016 rAjan duHkhAt kurarINAm ivoccaiH 02_043_0017 tato nipetur brAhmaNakSatriyANAM 02_043_0018 viTchUdrANAM caiva bhAryAH samantAt 02_043_0019 tanniryANe duHkhitaH pauravargo 02_043_0020 gajAhvaye 'tIva babhUva rAjan 02_043_0021 yathA purA gacchati rAghavo vanaM 02_043_0022 zoko 'yodhyAyAM hInarAjyo babhUva 02_043_0023 tathA zoko hastinasAhvaye 'bhUt 02_043_0024 pArthe vanaM gacchati hInarAjye 02_043_0025 tataz ca sarve ca janAH samantAt 02_043_0026 striyaz ca vRddhAz ca kumArakAz ca 02_043_0027 tathA vanaM gacchati dharmarAje 02_043_0028 zokenArtA rAjamArgaM prapeduH 02_043_0029 tataH prAsAdaharmyeSu gopureSu ca bhUmiSu 02_043_0030 strINAM ca puruSANAM ca sumahAn nisvano 'bhavat 02_043_0031 tataH zokasamAviSTaH pANDavaH sapurohitaH 02_043_0032 sa rAjA rAjamArgeNa nRnArIsaMkulena ca 02_043_0033 kathaM cin niryayau dhImAn kRSNayA ca sahAnujaiH 02_043_0034 sa vardhamAnadvAreNa niHsRtya gajasAhvayAt 02_043_0035 nivartayAm Asa ca taM janaughaM duHkhitaM bahu 02_043_0036 visRjyamAnaH pArthena janaughaH zokasaMkulaH 02_043_0037 purasya na nivarteta pArthasnehAt tathA nRpa 02_043_0038 tato 'bravId dharmarAjo janaughaM snehasaMyutam 02_043_0039 janasya hi kRtasneho bASpagadgadayA girA 02_043_0040 yUyaM hi suhRdo 'smAkam asmAn kRtvA pradakSiNam 02_043_0041 vRddhair bAlaiH saha strIbhir nivartadhvaM gRhAn prati 02_043_0042 visRjya khedaM dezaM ca bhrAtRbhiH saha kRSNayA 02_043_0043 vane dvAdaza varSANi vatsyAmy ekaM ca vai tathA 02_043_0044 draSTA vaH punar etyAsmi sarve saMmantum arhatha 02_043_0045 zrutvA ca dharmarAjasya vAkyAni karuNAni ca 02_043_0046 ruruduH sarvato rAjan sarve paurAH striyaz ca vai 02_043_0047 uttarIyaiH karaiz caiva saMchAdya vadanAni ca 02_043_0048 tajjanAH zokasaMtaptA muhUrtaM pitRmAtRvat 02_043_0049 hRdayaiH zUnyabhUtais tair dharmarAjapravAsajam 02_043_0050 duHkhaM saMtArayanti sma naSTasaMjJA ivAbhavan 02_043_0051 te vinIya tam AyAsaM dharmarAjaviyogajam 02_043_0052 zanair bruvaMs tadAnyonyaM vinaSTAH sma vayaM tv iti 02_043_0053 tato visRjya tAn rAjan prayAtAH pANDavAs tadA 02_043_0054 tataH sarve dvijA rAjan paurAz ca strIgaNaiH saha 02_043_0055 vimRzya vilapitvA ca snehAt pArthaM yayuH punaH 02_043_0056 prAkrozan bahudhA tatra vilapantaH punaH punaH 02_043_0057 pApaM prajAnAM dharmAd dhi dRzyate balavattaram 02_043_0058 zriyA hInA babhUvuz ca pArthAz cApi sudhArmikAH 02_043_0059 evam atyarthakAruNyaM vaca AsIj janasya ha 02_043_0060 tataH ke cin mahAtmAnaM vilapanti yudhiSThiram 02_043_0061 apare bhImasenaM tu vilapanti punaH punaH 02_043_0062 ke cid vai vilapanti sma pArthaM zastrabhRtAM varam 02_043_0063 kAruNyAn nakulaM ke cit sahadevaM tathApare 02_043_0064 kRSNAM ca rAjaputrIM tAM satataM sukhasaMyutAm 02_043_0065 anarhAM vanavAsasya vilapanty atha cApare 02_043_0066 teSAM guNAMs tathoddizya vilapyAtha punaH punaH 02_043_0067 evam Ucur mahArAja muhur jAnapadAs tathA 02_043_0068 teSAM vilapitaM zrutvA kuravaH sasuhRdgaNAH 02_043_0069 strINAM ca puruSANAM ca duHkhitAH prayayur hriyA 02_043_0070 tataH pArthAn samAlokya rAjan yAtAn vanaM prati 02_043_0071 bhISmadroNakRpAz caiva drauNiz caiva tu saMjayaH 02_043_0072 viduraz ca vikarNaz ca tathAnye kurupuMgavAH 02_043_0073 viprAH paurAz ca rAjendra tAn yayuH zokakarzitAH 02_043_0074 na kaz cid abravIt tatra dhArtarASTrabhayAt tadA 02_043_0075 tataH ke cid bruvanti sma brAhmaNA nirbhayAs tadA 02_043_0076 zocamAnAn pANDusutAn atIva bharatarSabha 02_043_0077 viSamaM pazyate rAjA sarvadA tamasA vRtaH 02_043_0078 dhRtarASTraH sudurbuddhir na ca dharmaM prapazyati 02_043_0079 na hi pApam apApAtmA rocayiSyati pANDavaH 02_043_0080 bhImo vA balinAM zreSTho jiSNur vA rathinAM varaH 02_043_0081 kuta eva mahAprAjJau mAdrIputrau kariSyataH 02_043_0082 tad rAjyaM pitRtaH prAptaM dhRtarASTro na mRSyate 02_043_0083 bhISmadroNakRpAdInAm adharmam akhilaM bhavet 02_043_0084 dyUtaM vArayituM zaktA na zekus tatra te tadA 02_043_0085 vivAsyamAnAn AraNye chaladyUtena pANDavAn 02_043_0086 piteva hi nRpo 'smAkam abhUc chAMtanavaH purA 02_043_0087 vicitravIryo rAjarSiH pANDuz caiva sudhArmikaH 02_043_0088 asmin vai puruSavyAghre vipravAsaM gate sati 02_043_0089 dharmazIlAn imAn prAjJAn sahitAn paJca pANDavAn 02_043_0090 dhRtarASTraH saputro vai nityaM duSTo na mRSyate 02_043_0091 vayam etad amRSyantaH sarva eva purottamAt 02_043_0092 kurUn vihAya gacchAmo yatra yAti yudhiSThiraH 02_043_0093 tAMs tathA vadato viprAn duHkhitAn duHkhakarzitaH 02_043_0094 uvAca paramaprIto dharmarAjo yudhiSThiraH 02_043_0095 paro vRddho guruzreSTho dhRtarASTraH pitA mama 02_043_0096 avazyakAryA tatprItir asmAbhir iti no vratam 02_043_0097 bhavantaH suhRdo 'smAkam asmAn kRtvA pradakSiNam 02_043_0098 putrair dAraiz ca dAsaiz ca nivartadhvaM gRhAn prati 02_043_0099 draSTA vaH punar evAsmi trayodazasamAgame 02_043_0100 ity uktvA dharmarAjo 'tha tUSNIM bhUtvA yayau tadA 02_043=0100 Colophon. 02_043=0100 janamejayaH 02_043_0101 kathaM prayAtAH pArthAs te purAd AraNyakaM prati 02_043_0102 nikRtyA dhArtarASTraiz ca tan me brUhi dvijottama 02_043=0102 vaizaMpAyanaH 02_043_0103 tathA vRttaM mahArAja pArthAnAM gamanaM zRNu 02_043_0104 yathA rAmaH puraM tyaktvA purAyodhyAM vanaM yayau 02_043_0105 lakSmaNena saha bhrAtrA sItayA caiva bhAryayA 02_043_0106 kaikeyyA kubjayA caiva rAjJA dazarathena ca 02_043_0107 rAjyAd vibhraMzitas tais tu zriyaM tyaktvA vanaM yayau 02_043_0108 tathaiva pANDuputro 'tha dharmarAjo nRpottamaH 02_043_0109 duryodhanena nIcena balinA saubalena ca 02_043_0110 rAjJA ca dhRtarASTreNa chaladyUte tribhiH sthitaiH 02_043_0111 rAjyAd vibhraMzito rAjA satAM dharmam anusmaran 02_043_0112 puraM nAgAhvayaM tyaktvA zriyaM caiva sudurlabhAm 02_043_0113 bhrAtRbhiH saha rAjendra kRSNayA saha bhAryayA 02_043_0114 rAmo yathA mahArAja dharmarAjo yayau tathA % After 2.71.31, T1 G3.5 ins.: 02_044_0001 tataH paurAz ca dInAs te gate pArthe vanaM tadA 02_044_0002 gAvo hInA yathA vatsaiH puraM pravivizuH punaH 02_044_0003 tad ahRSTam ivAkUjaM gatotsavam ivAbhavat 02_044_0004 nagaraM hastinapuraM sastrIbhRtyakumArakam 02_044_0005 sarve cAsan nirutsAhA vyAdhinA bAdhitA yathA 02_044_0006 pArthAn prati narA nityaM cintAzokaparAyaNAH 02_044_0007 tatra tatra kathAM cakruH samAsAdya parasparam 02_044_0008 kuntI ca bhRzaduHkhArtA putraiH sarvair vivarjitA 02_044_0009 hInavatsA yathA dhenur vilalApa suduHkhitA 02_044_0010 vanaM gate dharmarAje duHkhazokaparAyaNAH 02_044_0011 babhUvuH kauravA vRddhA bhRzaM zokena pIDitAH 02_044_0012 tataH paurajanaH sarvaH zocann Aste janAdhipam 02_044_0013 kurvANAz ca kathAs tatra brAhmaNAH pArthivaM prati 02_044=0013 brAhmaNAH 02_044_0014 kathaM nu rAjA dharmAtmA vane vasati nirjane 02_044_0015 tasyAnujAz ca te nityaM kRSNA ca drupadAtmajA 02_044_0016 sukhArhApi ca duHkhArtA kRSNA vasati sA vane 02_044_0017 evaM paurAz ca viprAz ca sadArAH sahaputrakAH 02_044_0018 smarantaH pANDavAn sarve babhUvur bhRzaduHkhitAH 02_044_0019 AviddhA iva zastreNa nAbhyanandan kathaM cana 02_044_0020 saMbhASyamANA api te na kiM cit pratyapUjayan 02_044_0021 nabhuktvA nazayitvA te divA vA yadi vA nizi 02_044_0022 zokopahatavijJAnA naSTasaMjJA ivAbhavan 02_044_0023 yadavasthA babhUvArtA ayodhyA nagarI purA 02_044_0024 rAme vanaM gate duHkhAd dhRtarAjye salakSmaNe 02_044_0025 tadavasthaM babhUvArtam adyedaM gajasAhvayam 02_044_0026 gate pArthe vanaM duHkhAd dhRtarAjye sahAnujaiH 02_044=0026 Colophon. 02_044=0026 vaizaMpAyanaH 02_044_0027 vidurasya vacaH zrutvA nAgarasya giraM ca vai 02_044_0028 bhayAn mumoha zokAc ca dhRtarASTraH sabAndhavaH