% Mahabharata: supplementary passages - Udyogaparvan
% Last updated: Tue Mar 13 2001
% Encoding: Unicode Devanagari
% Electronic text (C) Bhandarkar Oriental Research Institute,
% Pune, India, 2001

%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% Book 05, star passages
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

% 5.1.1
% The introductory mantra:
05*0001_01 नारायणं नमस्कृत्य नरं चैव नरोत्तमम्
05*0001_02 देवीं सरस्वतीं चैव ततो जयमुदीरयेत्
% Before the introductory mantra, K1.4.5 Dn1 D2-5.
% 8-10 ins.:
05*0002=00 जनमेजय उवाच
05*0002_01 एवं निर्वर्त्य चोद्वाहं संगतः सह बन्धुभिः
05*0002_02 काः कथाश्च चकारासौ वैशंपायन कीर्तय
% After the introductory mantra, K2 ins.:
05*0003_01 महाभारतयष्टिर्वः सुपर्वव्यासवंशजा
05*0003_02 स्खलतामवलम्बाय जायतां भववर्त्मनि
% T1 begins with śrīgurubhyo namaḥ | śubham astu | avighnam astu |
% śrīrāma | udyogaparva | śrīmate rāmānujāya namaḥ |, which is
% followed by:
05*0004_01 वृत्ते विवाहे हृष्टात्मा यदुवाच युधिष्ठिरः
05*0004_02 तत्सर्वं कथयस्वेह कृतवन्तो यदुत्तरम्
% T2 begins with śubham astu || avighnam astu || udyogaparva ||,
% which is followed by:
05*0005_01 अभ्रश्यामः पिङ्गजटाबद्धकलापः
05*0005_02 प्रांशुर्दण्डी कृष्णमृगत्वक्परिधानः
05*0005_03 साक्षाल्लोकान्पावयमानः कविमुख्यः
05*0005_04 पाराशर्यः पर्वसु रूपं विवृणोतु
% G5 begins with hariḥ | oṃ udyogaparva |,
% which is followed by:
05*0006_01 ओं व्यासं वसिष्ठनप्तारं शक्तेः पौत्रमकल्मषम्
05*0006_02 पराशरात्मजं वन्दे शुकतातं तपोनिधिम्
05*0006_03 व्यासाय विष्णुरूपाय व्यासरूपाय विष्णवे
05*0006_04 नमो वै ब्रह्मनिधये वासिष्ठाय नमो नमः

% 5.1.9
% After 9ab, K5 ins.:
05*0007_01 कृष्णेन वृष्णिप्रवरेण तत्र

% 5.1.12
% B1.2.4 (all om. line 1) ins. after 12c:
% Dn1 D1-3.7-9, after 12:
05*0008_01 एतैः परप्रेष्यनियोगयुक्तैर्
05*0008_02 इच्छद्भिराप्तं स्वकुलेन राज्यम्

% 5.1.21
% After 21, D1 ins.:
05*0009_01 त्यक्तास्तथा बन्धुजनेन चामी
05*0009_02 धर्मेण वैरीन्निहताश्च हन्युः

% 5.2.2
% After 2a, T2 ins.:
05*0010_01 जिता गतारण्यमितः पुरा ते
% After 2b, T2 ins.:
05*0011_01 माद्रीसुतौ चैव कुरुप्रवीरौ

% 5.2.3
% After 3,
% M repeats 20a-22d of the previous adhy., which is
% followed by:
05*0012_01 ततो विनाशः कुरुपाण्डवानां
05*0012_02 सबान्धवानां भविताचिरेण
05*0012_03 तस्माद्यदुक्तं मधुसूदनेन
05*0012_04 तत्सर्वलोकस्य हितं यतध्वम्

% 5.2.4
% After 4ab, K2.3.5 D8.10 ins.:
05*0013_01 प्रयातु दूतः पुरुषः प्रधानो
05*0013_02 हिताय तेषां च तथैव चैषाम्

% 5.2.9
% After 9ab, Dn1 D2.3.7.8 ins.:
05*0014_01 स दीव्यमानः प्रतिदीव्य चैनं
% After 9c, Dn1
% D2.3.7.8 ins.:
05*0015_01 हित्वा हि कर्णं च सुयोधनं च

% 5.2.12
% K (except K4) D (except Ds D2.4.5.9; Dn2
% missing) T1 G1.4.5 ins. after 12: M ins. after 12*
% (cf. v.l. 3):
05*0016_01 अयुद्धमाकाङ्क्षत कौरवाणां
05*0016_02 साम्नैव दुर्योधनमाह्वयध्वम्
05*0016_03 साम्ना जितोऽर्थोऽर्थकरो भवेत
05*0016_04 युद्धेऽनयो भविता नेह सोऽर्थः

% 5.3.14
% After 14, D5.8 T2 ins.:
05*0017_01 दशाशा छादयन्तं मामेकवीरं मदोत्कटम्
05*0017_02 विजिष्णुं मन्यते लोको युध्यन्तं च महीतले
05*0017_03 सत्यं ममान्तेवासित्वं जयस्य जयशालिनः
05*0017_04 छिनद्मि यदि खड्गेन भीष्मादीनां शिरांस्यहम्

% 5.3.17
% After 17ab, Dn D4 (marg.) ins.:
05*0018_01 विराटद्रुपदौ वीरौ यमकालोपमद्युती

% 5.3.21
% After 21, K5 ins. the
% foll. gloss on ātatāyin:
05*0019_01 अग्निदो गरदश्चैव शस्त्रपाणिर्धनापहः
05*0019_02 क्षेत्रदारहरश्चैव षडेते ह्याततायिनः
05*0019_03 आततायिनमायान्तमपि वेदान्तवादिनम्
05*0019_04 जिघांसन्तं जिघांसीयान्न तेन ब्रह्महा भवेत्

% 5.4.5
% After 5,
% D5 ins.:
05*0020_01 अहमेकोऽपि जेष्यामि प्राक्चैव प्रहिणोमि तम्
05*0020_02 नाहं कुर्यां यदेतद्वै विश्वासादेव शाश्वतम्
% while T2 ins.:
05*0021_01 अहमेको विजेष्यामि प्राहतान्संविधाय च
05*0021_02 नाहं करोमि तद्वाक्यं प्रणिपातनपूर्वकम्

% 5.4.9
% After 9ab, T2 ins.:
05*0022_01 तावद्दूतान्वयं तूर्णं प्रेषयिष्याम माचिरम्
05*0022_02 स तु दुर्योधनो नूनं प्रेषयिष्यति तान्नृपान्

% 5.4.20
% After 20c, T2 ins.:
05*0023_01                     एको वीर्यबलोत्कटः
05*0023_02 वीरबाहुः सुबाहुश्च
% After 20, T1 reads 18ab, while T2 M3-5 ins.:
05*0024_01 वीरबाहुश्च दुर्धर्षो भूमिपो जालकीटकः

% 5.4.22
% After 22, T2 ins.:
05*0025_01 आर्षो देवा बुधः सूतस्तथा हरिहयोपमः

% 5.5.1
% T G1.4.5 M ins. before vāsudeva u. (M2, after
% 5.4.27):
05*0026=00 वैशंपायनः
05*0026_01 द्रुपदेनैवमुक्ते तु वाक्ये वाक्यविशारदः
05*0026_02 वसुदेवसुतस्तत्र वृष्णिसिंहोऽब्रवीदिदम्

% 5.5.6
% M (except M2) ins. after 6: T2, after 7ab:
05*0027_01 तस्माद्यदनुरूपं हि सांप्रतं त्विह मन्यसे
05*0027_02 तं प्रेषय यथान्यायं कुरुभ्यो नृपसत्तम

% 5.5.8
% After 8ab, M ins.:
05*0028_01 कृतमित्येव सौभ्रात्रमाचरिष्यन्ति पाण्डवाः

% 5.5.16
% After 16, B (B4 missing)
% D (except D1.10) T1 ins.:
05*0029_01 संकुला च तदा भूमिश्चतुरङ्गबलान्विता

% 5.6.2
% After 2ab,
% K3.5 B D (except D9) T G5 ins.:
05*0030_01 कृतबुद्धिषु कर्तारः कर्तृषु ब्रह्मवादिनः

% 5.6.18
% After 18, K Dn D1.3.4 (marg.
% sec. m.).7.8 ins.:
05*0031_01 शिष्यैः परिवृतो विद्वान्नीतिशास्त्रार्थकोविदः
05*0031_02 पाण्डवानां हितार्थाय कौरवान्प्रति जग्मिवान्

% 5.7.1
% B Dn Ds D2 (marg. sec. m.).3-8.10 S (except
% M2; G3 missing) ins. after vaiśaṃ. u.: D9, after
% 5.6.12:
05*0032_01 पुरोहितं ते प्रस्थाप्य नगरं नागसाह्वयम्
05*0032_02 दूतान्प्रस्थापयामासुः पार्थिवेभ्यस्ततस्ततः
05*0032_03 प्रस्थाप्य दूतानन्यत्र द्वारकां पुरुषर्षभः
05*0032_04 स्वयं जगाम कौरव्यः कुन्तीपुत्रो धनंजयः

% 5.7.6
% G5 ins. after 6: G4, after 8ab:
05*0033_01 सिंहासनगतं पश्चात्परिवृत्य च दृष्टवान्

% 5.7.8
% After 8ab, D8 ins.:
05*0034_01 उच्छीर्षतश्चासनस्थं ददर्शाथ सुयोधनम्
% while D10 ins.:
05*0035_01 पश्चाद्दुर्योधनं भूपमुच्छीर्षे संस्थितं तदा
% On the other hand, G4 ins. and G5 repeats 33*
% after 8ab. G4 cont. after 33*: T1 ins. after 8ab:
05*0036_01 वैचित्रवीर्यजं पश्चाद्यादवानां धुरंधरः
% Finally, M ins. after 8ab:
05*0037_01 पश्चाद्दुर्योधनं शौरिरपश्यदमितद्युतिः

% 5.7.12
% After 12, G2 ins.:
05*0038=00 श्रीभगवानुवाच
05*0038_01 स्वागतं तव गान्धारे न मया विदितो भवान्
05*0038_02 किं चागमनकृत्यं ते कस्मिन्काले त्वमागतः
05*0038=02 दुर्योधनः
05*0038_03 त्वद्दर्शनार्थी गोविन्द अहं पूर्वमिहागतः
05*0038_04 प्रीत्यर्थी स भवान्साह्यं मम दातुमिहार्हति
% while M ins.:
05*0039_01 धार्तराष्ट्रस्य तद्वाक्यं श्रुत्वामरवरोत्तमः
05*0039_02 पुरुषोत्तमस्त्विदं वाक्यं दुर्योधनमभाषत

% 5.7.17
% M (except M1) ins. after 17:
% G1.4.5, after 18:
05*0040_01 एतद्विदित्वा कौन्तेय विचार्य च पुनः पुनः
05*0040_02 तान्वा वरय साहाय्ये मां साचिव्येन वा पुनः

% 5.7.19
% After 19, B D
% (except D1; D2 marg. sec. m.) ins.:
05*0041_01 नारायणममित्रघ्नं कामाज्जातमजं नृषु
05*0041_02 सर्वक्षत्रस्य पुरतो देवदानवयोरपि
% B (except B2) Dn D8.9 cont.:
05*0042_01 दुर्योधनस्तु तत्सैन्यं सर्वमावरयत्तदा

% 5.7.30
% After 30, K3 B (B4 missing) D (except
% D1.9; D2 marg. sec. m.) ins.:
05*0043_01 ततः पीताम्बरधरो जगत्स्रष्टा जनार्दनः

% 5.8.2
% After 2, B (B4 missing) D
% (except D1; D2 marg. sec. m.) T G2 M3-5 ins.:
05*0044_01 अक्षौहिणीपती राजन्महावीर्यपराक्रमः

% 5.8.3
% After 3,
% N (except K2 D1.9; B4 missing; D2 marg. sec.
% m.) ins.:
05*0045_01 विचित्रस्रग्धराः सर्वे विचित्राम्बरभूषणाः

% 5.8.6
% After 6, K D8
% T2 G2 (latter two om. line 1) M (except M2) ins.:
05*0046_01 शल्यस्य मन्त्रिभिः सर्वैर्दुर्योधनवशानुगैः
05*0046_02 अविज्ञातं च शल्यस्य हृदयस्य प्रियं कृतम्

% 5.8.7
% B (B4 missing)
% Dn Ds D1 (om. line 3).2 (marg.).3-8.10 T2 G2 M1.3-5
% ins. after 7: D9 (om. line 1), after 49* (cf. v.l.
% 10): T1 G1.5 ins. line 1 after stanza 7 and lines 2-4
% after stanza 8: G4 M2 (both om. line 1) ins. after 8:
05*0047_01 शिल्पिभिर्विविधैश्चैव क्रीडास्तत्र प्रयोजिताः
05*0047_02 तत्र माल्यानि मांसानि भक्ष्यं पेयं च सत्कृतम्
05*0047_03 कूपाश्च विविधाकारा मनोहर्षविवर्धनाः
05*0047_04 वाप्यश्च विविधाकारा औदकानि गृहाणि च

% 5.8.8
% After 8, T1 G1.4.5 M2 ins. lines 2-4 of
% 47*; while T2 G2 ins.:
05*0048_01 तत्र वासांसि माल्यानि भक्ष्यं पेयं च पुष्कलम्
05*0048_02 गन्धा घ्राणस्य सुखदा दिव्याश्चित्तमनोहराः
05*0048_03 सरांसि सादरो राजा सविहंगमृगानि च

% 5.8.10
% After 10, B (B4 missing) D (except
% D1; D2 marg.) S (M1 om. lines 1 and 3) ins.:
05*0049_01 प्रसादमेषां दास्यामि कुन्तीपुत्रोऽनुमन्यताम्
05*0049_02 दुर्योधनाय तत्सर्वं कथयन्ति स्म विस्मिताः
05*0049_03 संप्रहृष्टो यदा शल्यो दिदित्सुरपि जीवितम्
% After line 1, S ins.:
05*0050_01 ततः प्रहृष्टं राजानं ज्ञात्वा ते सचिवास्तदा

% 5.8.11
% For 11cd, T2 G2 M (except M1) subst.:
05*0051_01 दृष्ट्वा दुर्योधनं राजा विस्मितः स नरोत्तमः
05*0051_02 मन्त्रिणश्चापि शंसन्ति मद्रराजं सुविस्मितम्
05*0051_03 दुर्योधनेन ते राजञ्शुश्रूषितमिदं प्रभो
05*0051_04 प्रियं प्रियार्हस्य सतः कर्तुमर्हसि भूमिप
05*0051_05 तमङ्कमुपवेश्याशु मूर्ध्नि चाघ्राय मद्रराट्

% 5.8.12
% After 12, S (G3
% missing) ins.:
05*0052_01 यथैव पाण्डवास्तुभ्यं तथैव भवतो ह्यहम्
05*0052_02 अनुमान्यं च पाल्यं च भक्तं च भज मां विभो
05*0052=02 शल्यः
05*0052_03 एवमेतन्महाराज यथा वदसि भारत
05*0052_04 वरं ददामि ते प्रीत एवमेतद्भविष्यति

% 5.8.13
% After 13, B (B4 missing) D
% (except D1; D2 marg. sec. m.; D9 om. lines 4-7) S
% (G3 missing) ins.:
05*0053=00 शल्य उवाच
05*0053_01 गच्छ दुर्योधन पुरं स्वकमेव नरर्षभ
05*0053_02 अहं गमिष्ये द्रष्टुं वै युधिष्ठिरमरिंदमम्
05*0053_03 दृष्ट्वा युधिष्ठिरं राजन्क्षिप्रमेष्ये नराधिप
05*0053_04 अवश्यं चापि द्रष्टव्यः पाण्डवः पुरुषर्षभः
05*0053=04 दुर्योधन उवाच
05*0053_05 क्षिप्रमागम्यतां राजन्पाण्डवं वीक्ष्य पार्थिव
05*0053_06 त्वय्यधीनाः स्म राजेन्द्र वरदानं स्मरस्व नः
05*0053=06 शल्य उवाच
05*0053_07 क्षिप्रमेष्यामि भद्रं ते गच्छस्व स्वपुरं नृप
05*0053_08 परिष्वज्य तथान्योन्यं शल्यदुर्योधनावुभौ
% After line 7, S (except T1 G2; G3 missing) ins.:
05*0054_01 दृष्ट्वा तु पाण्डवान्राजन्न मिथ्या कर्तुमुत्सहे

% 5.8.15
% T G1.5 M2 ins. after 15: G2.4 M1, after 58*:
05*0055_01 चिरात्तु दृष्ट्वा राजानं मातुलं समितिंजयम्
05*0055_02 आसनेभ्यः समुत्पेतुः सर्वे सहयुधिष्ठिराः

% 5.8.16
% After 16, S (except M3-5; G3 missing) ins.:
05*0056_01 कृताञ्जलिरदीनात्मा धर्मात्मा शल्यमब्रवीत्
05*0056_02 स्वागतं तेऽस्तु वै राजन्नेतदासनमास्यताम्
05*0056_03 ततो न्यषीदच्छल्यश्च काञ्चने परमासने
05*0056_04 तत्र पाद्यमथार्घ्यं च न्यवेदयत पाण्डवः
% T1 G1.5 ins.
% after 23 (transposed): T2 G2.4 M1.2, after 56*:
05*0057_01 निवेद्य चार्घ्यं विधिवन्मद्रराजाय भारत
05*0057_02 कुशलं पाण्डवोऽपृच्छच्छल्यं सर्वसुखावहम्
05*0057_03 स तैः परिवृतः सर्वैः पाण्डवैर्धर्मचारिभिः

% 5.8.18
% T G1.5 M2 ins. after 18ab: G2.4 M1, after 15:
05*0058_01 द्रौपदी च सुभद्रा च अभिमन्युश्च भारत

% 5.8.23
% After 23,
% B (B4 missing; B1.3 om. line 7) D (except D1; D9
% om. lines 1, 2 and 7; Ds D2-8.10 om. line 7) S
% (except G2; T2 om. line 1; G3 missing for lines 1-3
% and 5; T1 G1.4.5 M1.2 om. lines 1 and 8; M3-5 om.
% lines 5 and 8) ins.:
05*0059_01 राजर्षीणां पुराणानां मार्गमन्विच्छ भारत
05*0059_02 दाने तपसि सत्ये च भव तात युधिष्ठिर
05*0059_03 क्षमा दमश्च सत्यं च अहिंसा च युधिष्ठिर
05*0059_04 अद्भुतश्च पुनर्लोकस्त्वयि राजन्प्रतिष्ठितः
05*0059_05 मृदुर्वदान्यो ब्रह्मण्यो दाता धर्मपरायणः
05*0059_06 धर्मास्ते विदिता राजन्बहवो लोकसाक्षिकाः
05*0059_07 सर्वं जगदिदं तात विदितं ते परंतप
05*0059_08 दिष्ट्या कृच्छ्रमिदं राजन्पारितं भरतर्षभ
05*0059_09 दिष्ट्या पश्यामि राजेन्द्र धर्मात्मानं सहानुगम्
05*0059_10 निस्तीर्णं दुष्करं राजंस्त्वां धर्मनिचयं प्रभो
% After line 5,
% M3-5 ins.:
05*0060_01 उत्थानं संयमो दाक्ष्यमप्रमादो धृतिः स्मृतिः

% 5.8.25
% After 25cd,
% M3-5 ins.:
05*0061_01 दुर्योधनस्य चास्माकं विशेषोऽत्र न विद्यते
% After 25, B (B4
% missing) D (except D1.9; D2 marg. sec. m.) ins.:
05*0062_01 राजन्नकर्तव्यमपि कर्तुमर्हसि सत्तम
05*0062_02 मम त्ववेक्षया वीर शृणु विज्ञापयामि ते
% On the other hand, S (except M3-5) ins. after 25:
05*0063_01 स्पर्धते हि सदा कर्णः पार्थेन रणमूर्धनि

% 5.8.26
% After 26cd,
% S ins.:
05*0064_01 वासुदेवेन सारथ्यं कार्यं पार्थस्य मातुल

% 5.8.28
% After 28, T2 ins.:
05*0065_01 तेजोवधनिमित्तं मां तत्करिष्यामि ते प्रियम्

% 5.8.30
% After 30, T1 G M1.2 ins.:
05*0066_01 अहं तस्य भविष्यामि सारथी रणमूर्धनि

% 5.8.36
% For 36cd, M3-5 subst.:
05*0067_01 देवदानवगन्धर्वाः किंनरोरगराक्षसाः
05*0067_02 दुःखं प्राप्ता यथा राजंस्तच्छृणुष्व नराधिप

% 5.9.11
% After 11ab, B (B1 marg.) D
% (except D1; D2 marg.) ins.:
05*0068_01 हावभावसमायुक्ताः सर्वाः सौन्दर्यशोभिताः
% After 11,
% M ins.:
05*0069_01 प्रजापतिर्भवेदेष चन्द्रो वैश्रवणो यमः
05*0069_02 वरुणः पाशहस्तो वा धर्म एव भवेत्स्वयम्

% 5.9.24
% After 24cd, K (except K2)
% D8.10 ins.:
05*0070_01 घोररूपो महारौद्रस्तीव्रस्तीव्रपराक्रमः
% After 24, K3 (om. lines 2-4) B
% (B4 om. line 4) D (except D1; D2 marg.; D10 om.
% line 1) ins.:
05*0071_01 घातितस्य शिरांस्याजौ जीवन्तीवाद्भुतानि वै
05*0071_02 ततोऽतिभीतगात्रस्तु शक्र आस्ते विचारयन्
05*0071_03 अथाजगाम परशुं स्कन्धेनादाय वर्धकिः
05*0071_04 तदरण्यं महाराज यत्रास्तेऽसौ निपातितः
% On the other hand, S ins. after 24:
05*0072_01 शिरांसि तस्य जायन्ते त्रीण्येव शकुनास्त्रयः
05*0072_02 तित्तिरिः कलविङ्कश्च तथैव च कपिञ्जलः
05*0072_03 विश्वरूपशिरांस्येव जायन्ते तस्य भारत

% 5.9.29
% M2-5 (which all om. 29cd) ins. after 29ab:
% T (T2 om. line 1) G1.5 ins. after 29:
05*0073_01 मया हि निहतः शेते त्रिशिरास्त्वं च विद्धि वै
05*0073_02 स प्रह्वः प्राञ्जलिर्भूत्वा इदं वचनमब्रवीत्

% 5.9.39
% After 39ab, S (except M2) ins.:
05*0074_01 तक्ष्णे चैव वरं दत्त्वा प्रहृष्टस्त्रिदशेश्वरः
% After 39, S (T2 om. line 12) ins.:
05*0075_01 तक्षापि स्वगृहं गत्वा नैव शंसति कस्यचित्
05*0075_02 अथैनं नाभिजानन्ति वर्षमेकं तथागतम्
05*0075_03 अथ संवत्सरे पूर्णे भूताः पशुपतेः प्रभो
05*0075_04 ते चाक्रोशन्त मघवान्नः प्रभुर्ब्रह्महा इति
05*0075_05 तत इन्द्रो व्रतं घोरमचरत्पाकशासनः
05*0075_06 तपसा च सुसंयुक्तः सह देवैर्मरुद्गणैः
05*0075_07 समुद्रे च पृथिव्यां च वनस्पतिषु स्त्रीषु च
05*0075_08 विभज्य ब्रह्महत्यां च तांश्च संयोजयद्वरैः
05*0075_09 वरदस्तु वरं दत्त्वा पृथिव्यै सागराय च
05*0075_10 वनस्पतिभ्यः स्त्रीभ्यश्च ब्रह्महत्यां नुनोद ताम्
05*0075_11 ततस्तु शुद्धो भगवान्देवैर्लोकैश्च पूजितः
05*0075_12 इन्द्रस्थानमुपातिष्ठत्पूज्यमानो महर्षिभिः
% N (B4 missing) ins. after 39: T, after 75*:
05*0076_01 मेने कृतार्थमात्मानं हत्वा शत्रुं सुरारिहा

% 5.9.45
% After 45, M (except
% M1) ins.:
05*0077_01 ग्रस्ता लोकाश्च वृत्रेण सर्वे भरतसत्तम
05*0077_02 त्वष्टृतेजोविवृद्धेन वृत्रेण सुमहात्मना
05*0077_03 सर्वे गन्धेन्द्रियरसा हृता भारत तेन वै
05*0077_04 पृथिवी वायुराकाश आपो ज्योतिश्च पञ्चमः
05*0077_05 हृतमेतन्महाराज वृत्रेण सुमहात्मना

% 5.10.1
% Before 1, T2 M1.2 ins.:
05*0078=00 शल्यः
05*0078_01 आख्यानमुत्तममिदमितिहासं पुरातनम्
05*0078_02 शृणु मे भ्रातृभिः सार्धं द्रौपद्या च जयावहम्
% T2 cont.:
05*0079_01 एवं विचिन्त्य विबुधैः शक्रस्त्रिभुवनेश्वरः
05*0079_02 वृत्रस्य मरणोपायं पुनर्वचनमब्रवीत्
% On the other hand, M1.2 ins. after 78*:
05*0080_01 सर्वं व्याप्तं जगत्तेन वृत्रेणेतीह नः श्रुतम्
05*0080_02 वृत्रभूतेषु लोकेषु भयमिन्द्रमुपागमत्
05*0080_03 अथेन्द्रो हि महातेजाः समेत्य सह देवतैः
05*0080_04 अमन्त्रयत तेजस्वी वृत्रस्य वधकारणात्

% 5.10.5
% M ins. after 5ab (M2, which
% om. 5ab, ins. after 4):
05*0081_01 प्रणिपत्य महात्मानं सर्वभूतनमस्कृतम्

% 5.10.8
% After 8, D9 ins.:
05*0082_01 गन्धर्वोरगरक्षाणां सर्वेषाममरोत्तम

% 5.10.14
% After
% 14c, M3-5 ins.:
05*0083_01                      चक्रुश्चैव विभोर्वचः
05*0083_02 ततः समेत्य वृत्रेण

% 5.10.22
% After 22, K
% (except K2) D1.2.8.10 ins.:
05*0084_01 एतद्वेदितुमिच्छामि ब्रुवन्तु ऋषिसत्तमाः

% 5.10.31
% After 31, T G
% M1.2 ins.:
05*0085_01 ततः संधिं मिथः कृत्वा ऋषयो दीप्ततेजसः
05*0085_02 शक्रस्य सह वृत्रेण पुनर्जग्मुर्यथागतम्
% T G cont.: M subst. for 32ab:
05*0086_01 अथ दीर्घस्य कालस्य शक्रः संचिन्त्य भारत

% 5.10.32
% T G M1.2 ins.
% after 32cd (G4, which transp. 32ab and 32cd, ins.
% after 32ab):
05*0087_01 अभिसंधिर्महेन्द्रस्य संधिकर्मणि यः कृतः
05*0087_02 ऋषिभिस्त्वीरितं यच्च महेन्द्रस्तदनुस्मरन्

% 5.10.34
% After 34cd, K D8 ins.:
05*0088_01 वरश्चानेन संप्राप्तो ह्यवध्यो दैवतैरपि
05*0088_02 तत्कथं त्विह कर्तव्यमुपायं चिन्तये सदा

% 5.10.38
% For 38ab, M3-5 subst.:
05*0089_01 जग्राह च स तं फेनमिन्द्रो वृत्रनिबर्हणम्
05*0089_02 निगृह्य शक्रो बाहुभ्यां प्राहिणोद्वृत्रमस्तके

% 5.10.42
% After 42, T G ins.:
05*0090_01 महादेवस्य भूतैश्च स पुनर्ब्रह्महन्निति
05*0090_02 आक्रुष्टो निर्भयैर्भूयो व्रीडितो बलवृत्रहा

% 5.10.46
% After
% 46ab, K2.4 ins.:
05*0091_01 राजा वा क्रियतामद्य महेन्द्रो वाथ मृग्यताम्

% 5.11.1
% After 1cd, B D
% (except D1.9; D2 marg.) ins.:
05*0092_01 तेजस्वी च यशस्वी च धार्मिकश्चैव नित्यदा
% After 1e, M1 ins.:
05*0093_01                      देवाश्च त्रिदिवेश्वराः
05*0093_02 नहुषं त्वं महाबाहो

% 5.11.7
% B Dn Ds
% D2 (marg.).3.4.7.10 ins. after 7: G1, after 15ab:
05*0094_01 अभिषिक्तः स राजेन्द्र ततो राजा त्रिविष्टपे
05*0094_02 धर्मं पुरस्कृत्य तदा सर्वलोकाधिपोऽभवत्
% For line 1, D10 subst.:
05*0095_01 ओमित्युक्तेऽथ नहुषो देवराज्येऽभिषेचितः

% 5.12.15
% After 15, K1-3 ins.:
05*0096_01 एवमुक्तस्तया देव्या वाक्यमाह बृहस्पतिः

% 5.13.10
% After
% 10ab, K4 ins.:
05*0097_01 क्व गतो नेति जानीमो देवदेव जगत्पते
% while T2 ins.:
05*0098_01 अविज्ञातः सुरगणैर्गतो न ज्ञायते प्रभो

% 5.13.14
% K3 ins. after 14: K2, after 15ab:
05*0099=00 शल्य उवाच
05*0099_01 विष्णुर्विसर्जयामास देवान्सर्षिपुरोगमान्

% 5.13.24
% After 24, K4 ins.:
05*0100_01 सा दृष्ट्वा तां ततो देवीं प्रत्युवाच यशस्विनी

% 5.14.2
% After 2, T2 ins.:
05*0101_01 एवमुक्ता तथेन्द्राण्या देवी वाक्यमथाब्रवीत्

% 5.14.8
% After 8, K (except K5) D
% (except Ds D1.9.10; D2 marg. sec. m.) ins.:
05*0102_01 सरसस्तस्य मध्ये तु पद्मिनी महती शुभा
05*0102_02 गौरेणोन्नतनालेन पद्मेन महता वृता

% 5.14.12
% After
% 12ab, K (except K5) D8 ins.:
05*0103_01 केन चास्मि तवाख्यात इहस्थो वरवर्णिनि

% 5.14.15
% After 15, T G1.3-5 read 14ef. T
% G1.3-5 ins. after 14ef (transposed): G2 M, after 15:
05*0104_01 यथैव च महाराज त्वया वृत्रो निषूदितः

% 5.15.18
% After 18, T2 G1.5 ins.:
05*0105_01 अहमिन्द्रोऽस्मि देवानां लोकानां च महेश्वरः
05*0105_02 मयि हव्यं च कव्यं च लोकाश्चैव सनातनाः

% 5.15.19
% After 19, T2 (om.
% line 2) G1.5 ins.:
05*0106_01 हतौजसो मया सर्वे देवगन्धर्वदानवाः
05*0106_02 यद्यस्य तेजः पश्यामि तस्य तेजो हराम्यहम्

% 5.15.20
% T G1.3.4
% M1 (om. lines 1 and 4).2 ins. after 20ab: G2 (om.
% lines 1-2), after 19cd:
05*0107_01 अथ संचिन्त्य नहुषो बलवीर्येण भारत
05*0107_02 विसृज्य सुप्रतीकं च नागमैरावतं तथा
05*0107_03 हंसयुक्तं विमानं च हरियुक्तं तथा रथम्
05*0107_04 स तु दर्पेण महता परिभूय महामुनीन्

% 5.15.26
% After 26, B5 Dn D2 (marg.).3-8
% T2 (marg.) ins.:
05*0108_01 हुत्वाग्निं सोऽब्रवीद्राजञ्छक्रमन्विष्यतामिति

% 5.16.22
% After 22, T1 G (except G3) ins.:
05*0109_01 तत्सर्वं कथयध्वं मे यथेन्द्रत्वमुपेयिवान्

% 5.16.23
% After the ref., S ins.:
05*0110_01 त्वयि प्रणष्टे देवेश विश्वं प्रव्यथितं जगत्
05*0110_02 परस्परभयोद्विग्नं बभूवार्तमराजकम्
05*0110_03 ततो देवैः सगन्धर्वैः सर्षिसंघैः सपावकैः
05*0110_04 मानुषो नहुषो राजा देवराज्येऽभिषेचितः

% 5.16.29
% After yathāvat, N (except K1.3.5) T (T2
% marg. sec. m.) ins.:
05*0111_01           च हि लोकपालान्
05*0111_02 समेत्य वै प्रीतमना महेन्द्रः
05*0111_03 उवाच चैनान्

% 5.17.2
% After 2, S ins.:
05*0112_01 दिष्ट्या हतारिं पश्यामो देवराजं शतक्रतुम्
05*0112_02 दिष्ट्या धर्मः स्थितो लोके दिष्ट्या लोकाः प्रतिष्ठिताः
% T G cont.: M ins. after 3ab:
05*0113_01 दिष्ट्या पश्याम देवेन्द्र दिष्ट्या लोकान्पुनर्नवान्

% 5.17.15
% K3.5 D8 T G M1 ins.
% after 15: M2, after 16ab:
05*0114_01 दृष्ट्वा युधिष्ठिरं नाम तव वंशसमुद्भवम्
% T G M1.2 cont.:
05*0115_01 निहतो ब्रह्मशापेन प्रपद्यस्व त्रिविष्टपम्

% 5.17.16
% After
% 16ab, K (except K2) D8 ins.:
05*0116_01 नहुषस्तु सुदुर्बुद्धिर्दुरात्मा पापचेतनः

% 5.18.18
% After 18,
% K (except K2) D2.7.8 ins.:
05*0117_01 संग्रामे संक्षयो घोरो भविष्यत्यचिरादिव

% 5.19.1
% K D7.8 ins. after vaiśaṃ. u. (K4, after 5.18.
% 25):
05*0118_01 ततः शल्यः सहानीकः कम्पयन्निव मेदिनीम्
05*0118_02 जगाम धार्तराष्ट्रस्य नगरं नागसाह्वयम्

% 5.19.21
% After 21ab, T G4 ins.:
05*0119_01 आजगाम महाबाहुर्यवनेशश्च पार्थिवः

% 5.21.16
% After 16, Dn2 D10 ins.:
05*0120_01 बहुशो जीयमानस्य कर्म दृष्टं तदैव ते
% while T1 G1.5 ins.:
05*0121_01 विराटनगरे धीरः किं त्वं तत्रैव नागतः

% 5.21.17
% After
% 17, T1 G1.5 ins.:
05*0122_01 दुर्योधनः सहामात्यो विनङ्क्षयति न संशयः

% 5.21.19
% After 19ab, K (K2 ins.
% line 2 after 20ab) D1.8 ins.:
05*0123_01 दुर्योधनसमक्षं च पार्थिवानां च संनिधौ
05*0123_02 एष वक्ष्यति धर्मात्मा वाक्यं वाक्यविशारदः
% K4 cont.:
05*0124_01 अस्मद्धितमिदं वाक्यं भीष्मेणोक्तं महात्मना

% 5.22.1
% T2 M ins. after 1: T1 G,
% after 7ab:
05*0125_01 पुत्रो मह्यं मृत्युवशं जगाम
05*0125_02 दुर्योधनः संजय रागबुद्धिः

% 5.22.7
% After 7, S (except G2) ins.:
05*0126_01 भागं गन्तुं घटते मन्दबुद्धिर्
05*0126_02 महात्मनां संजय दीप्ततेजसाम्

% 5.22.16
% After 16, N
% T1 G2 ins.:
05*0127_01 एतद्बलं पूर्णमस्माकमेवं
05*0127_02 यत्सात्वतां नास्ति तृतीयमन्यत्

% 5.22.17
% After 17, B D (except
% D1.2.9.10) ins.:
05*0128_01 अजातशत्रुं प्रसहेत कोऽन्यो
05*0128_02 येषां स स्यादग्रणीर्वृष्णिसिंहः

% 5.23.10
% After 10c, G5 ins.:
05*0129_01 शारद्वतः कुशली तात विप्रः

% 5.23.19
% B D (except D9; D2 [marg.] om. lines 1-2; D4
% marg.) T2 G3.4 M (all eight S MSS. om. lines
% 3-4) ins. after 19ab: T1 G5 (both om. lines 3-4),
% after 19:
05*0130_01 द्रोणः सपुत्रश्च कृपश्च वीरो
05*0130_02 नास्मासु पापानि वदन्ति कच्चित्
05*0130_03 कच्चिद्राज्यं धृतराष्ट्रं सपुत्रं
05*0130_04 समेत्याहुः कुरवः सर्व एव

% 5.23.20
% After
% 20, S (except G2) ins.:
05*0131_01 न तं दृष्ट्वा कच्चिदत्र प्रतीपं
05*0131_02 गन्ता गृहाञ्जातु जगाम रङ्गात्

% 5.24.9
% After
% 9, K1.2 ins.:
05*0132_01 तेषां सर्वेषां शममेवं विदध्याः

% 5.25.15
% After 15ab,
% D10 (marg.) ins.:
05*0133_01 धनानि रत्नानि बहूनि राज्यं
05*0133_02 कल्याणरूपाणि च वाहनानि
05*0133_03 न दुर्लभानीह नरप्रधाना
05*0133_04 वृद्धस्य राज्ञः शासने तिष्ठतां वः

% 5.26.4
% After 4c, D2 ins.:
05*0134_01 कुलान्तकं संजय कोऽभिवाञ्छेत्
% while S ins.:
05*0135_01 कर्मारभेद्यच्च धर्मानपेतम्
% After
% 4, S ins.:
05*0136_01 तृष्णां त्यजेत्सर्वधर्मादपेतां

% 5.26.5
% After 5, K4 ins.:
05*0137_01 संमोहनं तस्य महत्तथैतद्
05*0137_02 यदस्माभिर्विप्रयोगो नृपस्य

% 5.29.5
% K5 (which om. 5f) ins. after 5cd:
05*0138_01 नो विन्दन्ति क्षत्रियाः संजयापि

% 5.29.21
% S (except G2) ins. after 21 (M2,
% which om. 21bcd ins. after 21a, om. also lines 1-3
% of the following up to -yen na):
05*0139_01 अधीयीत क्षत्रियोऽथो यजेत
05*0139_02 दद्याद्धनं न तु याचेत किंचित्
05*0139_03 न याजयेन्न तु चाध्यापयीत
05*0139_04 एवं स्मृतः क्षत्रधर्मः पुराणः

% 5.29.22
% After 22, B1 Dn D2 (marg.).3-8.9 (om. up to
% adhītya) ins.:
05*0140_01 स धर्मात्मा धर्ममधीत्य पुण्यं
05*0140_02 यदिच्छया व्रजति ब्रह्मलोकम्

% 5.29.26
% For 26ab, S (except G2)
% subst.:
05*0141_01 यत्राप्रमत्तो रक्षति भूमिपालो
05*0141_02 नियोजयन्स्वेषु धर्मेषु वर्णान्

% 5.29.27
% Dn D1.2.5 (marg.).8 T2 ins. after 27
% (Dn1, which om. 27ef, ins. after 27cd):
05*0142_01 तत्र पुण्यं दस्युवधेन लभ्यते
05*0142_02 सोऽयं दोषः कुरुभिस्तीव्ररूपः
05*0142_03 अधर्मज्ञैर्धर्ममबुध्यमानैः
05*0142_04 प्रादुर्भूतः संजय तन्न साधु
05*0142_05 तत्र राजा धृतराष्ट्रः सपुत्रो
05*0142_06 धनं हरेत्पाण्डवानामकस्मात्
05*0142_07 नावेक्षन्ते राजधर्मं पुराणं
05*0142_08 तदन्वयाः कुरवः सर्व एव

% 5.29.28
% K2.4.5 D2 ins. after
% 28e: K3, after 28f:
05*0143_01 स्वधर्मं वै परवित्तापहारान्
05*0143_02 नासौ धर्मः स्तेयमाहुर्विधिज्ञाः

% 5.29.31
% K3 subst. for 31d: K4.5 ins. after 31d:
05*0144_01 कामात्मानो मन्दबुद्धेर्विचेष्टां

% 5.29.40
% After
% 40, T1 G1.4.5 ins.:
05*0145_01 जानासि त्वं धार्तराष्ट्रस्य मोहं
05*0145_02 दुरात्मनः पापवशानुगस्य

% 5.29.47
% For 47ab, D9 subst.
% (the śloka line):
05*0146_01 धार्तराष्ट्रो वनं राजा व्याघ्राः पाण्डुसुता मताः
% To complete the Triṣṭubh stanza, D8 ins. after 47ab:
05*0147_01 लताधर्मा धृतराष्ट्रस्य पुत्रा
05*0147_02 नरव्याघ्राः संजय पाण्डवेयाः
% On the other hand, S ins. after 47ab:
05*0148_01 सिंहाभिगुप्तं न वनं विनश्येत्
05*0148_02 सिंहो न नश्येत वनाभिगुप्तः
% S ins.
% after 148* (G1, after the first occurrence of 48):
05*0149_01 वनं राजा धृतराष्ट्रो वने व्याघ्राश्च पाण्डवाः

% 5.30.9
% After 9, K4 B D (except D1.9; D2
% marg.) ins.:
05*0150_01 अश्रोत्रिया ये च वसन्ति वृद्धा
05*0150_02 मनस्विनः शीलबलोपपन्नाः
05*0150_03 आशंसन्तोऽस्माकमनुस्मरन्तो
05*0150_04 यथाशक्ति धर्ममात्रां चरन्तः
05*0150_05 श्लाघस्व मां कुशलिनं स्म तेभ्यो
05*0150_06 ह्यनामयं तात पृच्छेर्जघन्यम्
% On the other hand, T G (except G2) ins. after 9:
05*0151_01 ततोऽव्यग्रस्तन्मनाः प्राञ्जलिश्च
05*0151_02 कुर्या नमो मद्वचनेन तेभ्यः
% K4 B D (except D1.9; D2 marg.) ins. after
% 150*: T G (except G2) ins. after 151*:
05*0152_01 ये जीवन्ति व्यवहारेण राष्ट्रे
05*0152_02 ये पालयन्तो निवसन्ति राष्ट्रे
% T G (except G2) cont.:
05*0153_01 कृषीवला बिभ्रति ये च लोकं
05*0153_02 तेषां सर्वेषां कुशलं स्म पृच्छेः

% 5.30.13
% After
% 13ab, D1 ins.:
05*0154_01 निवेदयास्मासु यथानुवृत्तम्

% 5.30.16
% T1 G (except G2) M ins. after 16: T2 (which
% om. 16) ins. after 15:
05*0155_01 तथैव ये तस्य वशानुगाश्च
05*0155_02 ये चाप्यन्ये पार्थिवाश्च प्रधानाः
05*0155_03 तेभ्यो यथार्हं कुशलं स्म सर्वं
05*0155_04 तथा वाच्यं मद्वचनाद्धि सूत

% 5.30.21
% After 21, S
% (except G2; M2 om. lines 1-6) ins.:
05*0156_01 भूरिश्रवास्तात निपातयोधी
05*0156_02 महेष्वासो रथिनामुत्तमोऽग्र्यः
05*0156_03 गत्वा स्म तं मद्वचनेन ब्रूयाः
05*0156_04 शल्यं तथा मद्वचनात्प्रतीतः
05*0156_05 महेष्वासो रथिनामुत्तमोऽग्र्यः
05*0156_06 समः शलो रक्षिता पृष्ठमस्य
05*0156_07 ह्रीनिषेधो देविता वै मताक्षः
05*0156_08 सत्यव्रतः पुरुमित्रो जयश्च
05*0156_09 ये प्रस्थानं तत्र मे नाभ्यनन्दंस्
05*0156_10 तेषां सर्वेषां कुशलं तात पृच्छेः

% 5.30.29
% After 29, K4 Ds ins.:
05*0157_01 वृद्धां गान्धारीं समुपेत्य संजय
05*0157_02 कुन्त्या द्वितीयामभिवाद्य पृच्छेः

% 5.30.32
% After 32, G3 ins.:
05*0158_01 आख्याय मां कुशलिनं स्म तेभ्यो
05*0158_02 ह्यनामयं संजय तात पृच्छेः

% 5.30.40
% After 40, S (except G2) ins.:
05*0159_01 न चाप्येतच्छक्यमेकेन वक्तुं
05*0159_02 नानादेश्या बहवो जातिसंघाः
05*0159_03 विप्रोषितो बालवद्द्रष्टुमिच्छन्
05*0159_04 नमस्येऽहं संजय भैमसेनान्
05*0159_05 ते मे यथा वाचमिमां यथोक्तां
05*0159_06 त्वयोच्यमानां शृणुयुस्तथा कुरु

% 5.32.1
% After 1, S (except T2 G2) ins.:
05*0160_01 ततस्तु संजयः क्षिप्रमेकाह्नैव परंतप
05*0160_02 याति स्म हास्तिनपुरं निशाकाले समाविशत्

% 5.32.3
% For
% 3ab, B (B1 missing) D (except D1.2; for D9 see
% above) T2 subst. (the anuṣṭubh lines):
05*0161_01 आचक्ष्व धृतराष्ट्राय द्वाःस्थ मां समुपागतम्
05*0161_02 सकाशात्पाण्डुपुत्राणां संजयं मा चिरं कृथाः
% After 3, B
% (B1 missing) D (except D1.2.9) T2 ins.:
05*0162_01 निवेद्यमत्रात्ययिकं हि मेऽस्ति
05*0162_02 द्वाःस्थोऽथ श्रुत्वा नृपतिं जगाद
% while G2 ins.:
05*0163_01 जागर्ति चेदभिवाद्यस्य पादौ
05*0163_02 निवेद्याहं पाण्डवोक्तिं सयुक्तिम्

% 5.32.11
% After 11, G1.4.5 M (except M2) read 25ab,
% which is followed by:
05*0164_01 अकुर्वतः सिध्यति चापि सर्वं
05*0164_02 तस्मादाहुः पुरुषं कर्मणोऽन्यत्

% 5.32.30
% After 30, K4.5 B (B1 missing) D
% (except D7; Dn2 missing; D1 marg.) T G (except
% G3) ins.:
05*0165=00 धृतराष्ट्र उवाच
05*0165_01 अनुज्ञातोऽस्यावसथं परैहि
05*0165_02 प्रपद्यस्व शयनं सूतपुत्र
05*0165_03 प्रातः श्रोतारः कुरवः सभायाम्
05*0165_04 अजातशत्रोर्वचनं त्वयोक्तम्

% 5.33.7
% For 7, K
% (K3 missing) subst.:
05*0166_01 एवमुक्तः प्रविश्याथ क्षत्ता राजानमब्रवीत्

% 5.33.12
% After 12, S (except
% T2) ins.:
05*0167_01 तन्मे ब्रूहि विदुर सर्वं यथावत्
05*0167_02 सान्त्वं तस्मै सर्वमजातशत्रोः
05*0167_03 यथा च नस्तात हितं भवेत
05*0167_04 प्राज्ञाश्च सर्वे सुखिनो भवेयुः

% 5.33.16
% After the ref.,
% K (K3 missing) D1.2.7.8 S (except T2) ins.:
05*0168_01 राजा लक्षणसंपन्नस्त्रैलोक्यस्यापि यो भवेत्
05*0168_02 प्रेष्यस्ते प्रेषितश्चैव धृतराष्ट्र युधिष्ठिरः
05*0168_03 विपरीततरश्च त्वं भागधेयेन संमतः
05*0168_04 अर्चिषा प्रज्ञया चैव धर्मात्मा धर्मकोविदः
05*0168_05 आनृशंस्यादनुक्रोशाद्धर्मात्सत्यपराक्रमात्
05*0168_06 गुरुत्वं त्वयि संप्रेक्ष्य बहून्क्लेशांस्तितिक्षते
05*0168_07 दुर्योधने सौबलेये कर्णे दुःशासने तथा
05*0168_08 एतेष्वैश्वर्यमाधाय कथं त्वं भूतिमिच्छसि
05*0168_09 आत्मज्ञानं समारम्भस्तितिक्षा धर्मनित्यता
% After the above, K1.5 D2.7 read 17cd (repeating
% it in its proper place); while S (except T2) cont.:
05*0169_01 वाक्संयमश्च दानं च नैतेष्वेतानि कृत्स्नशः
05*0169_02 एकस्माद्वृक्षाद्यज्ञपात्राणि राजन्
05*0169_03 स्रुक्च द्रोणी वोढनी पीडनी च
05*0169_04 एतद्राजन्ब्रुवतो मे निबोध
05*0169_05 एकस्मात्पुरुषाज्जायतेऽसच्च सच्च

% 5.33.17
% After 17, T1 G1.5 M read 20; while
% D2 ins.:
05*0170_01 योऽन्यथा सन्तमात्मानमन्यथा प्रतिपद्यते
05*0170_02 कितवेन कृतं पापं चौरेणात्मापहारिणा

% 5.33.20
% After 20, D7 ins.:
05*0171_01 कामादर्थं वृणीते यो मोक्षादर्थं स विन्दति
05*0171_02 राजनीतिं समीक्ष्याथ स वै पण्डित उच्यते

% 5.33.31
% After 31,
% D8 ins.:
05*0172_01 यः प्राप्य मानुषं जन्म मोक्षद्वारमपावृतम्
05*0172_02 गृहेषु सज्जते मूढस्तमारूढच्युतं विदुः

% 5.33.34
% B (B1 missing) D (except
% D1; Dn2 missing) T2 ins. after 34: K4 (which om.
% 32-34) ins. after 31:
05*0173_01 श्राद्धं पितृभ्यो न ददाति दैवतानि न चार्चति
05*0173_02 सुहृन्मित्रं न लभते तमाहुर्मूढलक्षणम्

% 5.33.47
% After 47, N
% (K3 B1 missing) T2 G1.2 ins.:
05*0174_01 सोऽस्य दोषो न मन्तव्यः क्षमा हि परमं बलम्
% D2 (marg.).3.4.7.10 T2 G1 cont.:
05*0175_01 क्षमा गुणो ह्यशक्तानां शक्तानां भूषणं क्षमा
05*0175_02 क्षमा वशीकृतिर्लोके क्षमया किं न साध्यते
05*0175_03 शान्तिखड्गः करे यस्य किं करिष्यति दुर्जनः
05*0175_04 अतृणे पतितो वह्निः स्वयमेवोपशाम्यति
% D2 (marg.).3.4.7.10 (marg.) T2 G1 cont.: K (K3
% missing) B (B1 missing) Dn Ds D1.5.6.8.9 G2 ins.
% after 174*:
05*0176_01 अक्षमावान्परं दोषैरात्मानं चैव योजयेत्

% 5.33.49
% After 49, D2 ins. 180*, followed by
% 178* (cf. v.l. 54, 52). On the other hand, T1
% G1.4.5 ins. after 49:
05*0177_01 पृथिव्यां सागरान्तायां द्वाविमौ पुरुषाधमौ

% 5.33.52
% K2.4.5
% D8.10 ins. after 52: K1, after 54: D2.7, after 180*:
05*0178_01 द्वाविमौ पुरुषौ लोके सूर्यमण्डलभेदिनौ
05*0178_02 परिव्राड्योगयुक्तश्च रणे चाभिमुखो हतः
% K2 D10 ins. after 53: K4, after 180*: K5 D8,
% after 178*: Dn D3-7 T2, after 52: D2 G2 after 51:
% T1 G1.4.5 (all four om. line 1), after 49:
05*0179_01 द्वाविमौ न विराजेते विपरीतेन कर्मणा
05*0179_02 गृहस्थश्च निरारम्भः कार्यवांश्चैव भिक्षुकः

% 5.33.54
% K2 Dn D3-7 T2 ins. after 54: K4 D10, after 178*:
% K5 D8, after 179*: D2, after 49:
05*0180_01 द्वावम्भसि निवेष्टव्यौ गले बद्ध्वा दृढां शिलाम्
05*0180_02 धनवन्तमदातारं दरिद्रं चातपस्विनम्

% 5.33.57
% After 57, N (except K1.2.5
% D1; K3 B1 missing) T ins.:
05*0181_01 हरणं च परस्वानां परदाराभिमर्शनम्
05*0181_02 सुहृदश्च परित्यागस्त्रयो दोषाः क्षयावहाः
05*0181_03 त्रिविधं नरकस्येदं द्वारं नाशनमात्मनः
05*0181_04 कामः क्रोधस्तथा लोभस्तस्मादेतत्त्रयं त्यजेत्
05*0181_05 भक्तं च भजमानं च तवास्मीति च वादिनम्
05*0181_06 त्रीनेताञ्शरणं प्राप्तान्विषमेऽपि न संत्यजेत्
05*0181_07 वरप्रदानं राज्यं च पुत्रजन्म च भारत
05*0181_08 शत्रोश्च मोक्षणं कृच्छ्रात्त्रीणि चैकं च तत्समम्

% 5.33.61
% After 61, the Bombay, Calcutta and Kumbha-
% konam ed. ins. the foll. stanza (which is noticed in
% the comm. of Arj., but not found in our MSS.!):
05*0182_01 चत्वारि कर्माण्यभयंकराणि
05*0182_02 भयं प्रयच्छन्त्ययथाकृतानि
05*0182_03 मानाग्निहोत्रमुत मानमौनं
05*0182_04 मानेनाधीतमुत मानयज्ञः

% 5.33.69
% K4 D1-7 T2 ins. after 69: B Dn
% Ds D8-10, after 72: T1, after 70:
05*0183_01 षडिमानि विनश्यन्ति मुहूर्तमनवेक्षणात्
05*0183_02 गावः सेवा कृषिर्भार्या विद्या वृषलसंगतिः
05*0183_03 षडेते ह्यवमन्यन्ते नित्यं पूर्वोपकारिणम्
05*0183_04 आचार्यं शिक्षिताः शिष्याः कृतदाराश्च मातरम्
05*0183_05 नारीं विगतकामास्तु कृतार्थाश्च प्रयोजनम्
05*0183_06 नावं निस्तीर्णकान्तारा आतुराश्च चिकित्सकम्
05*0183_07 आरोग्यमानृण्यमविप्रवासः
05*0183_08 सद्भिर्मनुष्यैः सह संप्रयोगः
05*0183_09 स्वप्रत्यया वृत्तिरभीतवासः
05*0183_10 षड्जीवलोकस्य सुखानि राजन्
05*0183_11 ईर्षुर्घृणी न संतुष्टः क्रोधनो नित्यशङ्कितः
05*0183_12 परभाग्योपजीवी च षडेते नित्यदुःखिताः
% K4 D1-7 T cont.: B Dn Ds D8.10 ins. after 69:
05*0184_01 अर्थागमो नित्यमरोगिता च
05*0184_02 प्रिया च भार्या प्रियवादिनी च
05*0184_03 वश्यश्च पुत्रोऽर्थकरी च विद्या
05*0184_04 षड्जीवलोकस्य सुखानि राजन्

% 5.33.77
% After
% 77ab, K2 ins.:
05*0185_01 यस्यैतानि निमित्तानि तस्यासन्नः पराभवः

% 5.34.4
% After the ref., D8 ins.:
05*0186_01 सुलभाः पुरुषा राजन्सततं प्रियवादिनः
05*0186_02 अप्रियस्य च पथ्यस्य वक्ता श्रोता च दुर्लभः

% 5.34.20
% After 20, Dn (for the first time) reads
% 5.38.29, and Ds D2-4.7.8.10 (all first time) read
% 5.38.29cd only. On the other hand, S (except G2)
% ins. after 20:
05*0187_01 अनर्थे चैव निरतमर्थे चैव पराङ्मुखम्

% 5.34.22
% After 22, B D (except D1.7.9) T2 ins.:
05*0188_01 सुपुष्पितः स्यादफलः फलितः स्याद्दुरारुहः
05*0188_02 अपक्वः पक्वसंकाशो न तु शीर्येत कर्हिचित्

% 5.34.43
% After 43ab, B1 D5.6 T2 ins.:
05*0189_01 तावन्न तस्य सुकृतं किंचित्कार्यं कदाचन

% 5.34.49
% After 49, K2 D7 ins.:
05*0190_01 यथा यथा महत्तन्त्रं विस्तरश्च यथा यथा
05*0190_02 तथा तथा महद्दुःखं सुखं तु न तथा तथा

% 5.34.62
% After
% 62, K4.5 (om. line 2) B (B1.3.4 om. line 2) D (D2
% marg.; D9 om. line 1) T2 ins.:
05*0191_01 बन्धुरात्मात्मनस्तस्य येनैवात्मात्मना जितः
05*0191_02 स एव नियतो बन्धुः स एव नियतो रिपुः

% 5.34.79
% T1 G1.4.5 ins. after 79: K2, after 78:
05*0192_01 न देवा यष्टिमादाय रक्षन्ति पशुपालवत्
05*0192_02 यं हि रक्षितुमिच्छन्ति बुद्ध्या संयोजयन्ति तम्

% 5.35.5
% After 5, Dn
% D2 (marg.).3.4.5 (marg.).8 T2 ins.:
05*0193_01 स्वयंवरे स्थिता कन्या केशिनी नाम नामतः
05*0193_02 रूपेणाप्रतिमा राजन्विशिष्टपतिकाम्यया
05*0193_03 विरोचनोऽथ दैतेयस्तदा तत्राजगाम ह
05*0193_04 प्राप्तुमिच्छंस्ततस्तत्र दैत्येन्द्रं प्राह केशिनी

% 5.35.9
% After 9, K1.5 B (except B1) Dn Ds D1.3.5-8 T2
% G1 ins.:
05*0194_01 अतीतायां च शर्वर्यामुदिते सूर्यमण्डले
% Dn1 D3.7.8 T2 cont.: K4 D2.4.9 G2 ins. after 9:
05*0195_01 अथाजगाम तं देशं सुधन्वा राजसत्तम
% K4 Dn1 D2-4.7-9 T2 cont.:
05*0196_01 विरोचनो यत्र विभो केशिन्या सहितः स्थितः
% Dn1 D2-4.8 (all om. line 1) T2 cont.: K1.5 B
% (except B1) Dn2 Ds D1.5.6 ins. after 194*: D10
% (which om. 9cd) ins. after 9ab:
05*0197_01 सुधन्वा च समागच्छत्प्राह्लादिं केशिनीं तथा
05*0197_02 समागतं द्विजं दृष्ट्वा केशिनी भरतर्षभ
05*0197_03 प्रत्युत्थायासनं तस्मै पाद्यमर्घ्यं ददौ पुनः
% T1 G3.5 M ins. after 9: G1, after 194*:
05*0198_01 एतस्मिन्नन्तरे तत्र सुधन्वा प्रत्यदृश्यत
05*0198_02 इति होवाच वचनं विरोचनमनुत्तमम्

% 5.35.11
% After 11ab, D1 ins.:
05*0199_01 न मत्तो ह्यधिकोऽसि त्वं गुणतो जन्मतोऽपि वा

% 5.35.12
% After the ref., K5 D1.8 ins. the foll. stanza (which
% is reproduced in some of the old printed ed.):
05*0200_01 पितापुत्रौ सहासीतां द्वौ विप्रौ द्वौ च पार्थिवौ
05*0200_02 द्वौ चैव वैश्यौ शूद्रौ च न त्वन्यावितरेतरं

% 5.35.16
% After 16, K2.4.5 D (for D2 see below)
% T1 (om. line 2).2 G (G4 damaged; all G om. line 2)
% M1 (om. line 2) ins.:
05*0201=00 विदुर उवाच
05*0201_01 एवं कृतपणौ क्रुद्धौ तत्राभिजग्मतुस्तदा
05*0201_02 विरोचनसुधन्वानौ प्रह्रादो यत्र तिष्ठति
% On the other hand, D2 ins. after 16:
05*0202_01 इत्युक्त्वा जग्मतुस्तौ तु प्रह्रादस्य गृहं प्रति
05*0202_02 गत्वा तं ददृशुस्तत्र दैत्यानामीश्वरं तदा
05*0202_03 तावागतावभिप्रेक्ष्य प्रह्रादो विस्मितस्तदा
05*0202_04 पप्रच्छागमने हेतुं उभयोर्दितिजस्ततः

% 5.35.18
% After 18ab, K2 ins.:
05*0203_01 तत्त्वां सुधन्वन्पृच्छामि मा पृष्टमनृतं वदीः

% 5.35.19
% After
% 19, M2 ins. (cf. v.l. 21):
05*0204=00 प्रह्लादः
05*0204_01 न कल्माषो न कपिलो न कृष्णो न च लोहितः
05*0204_02 अणीयान्क्षुरधारायाः को धर्मं वक्तुमर्हति
05*0204=02 सुधन्वा
05*0204_03 यद्यत्तत्त्वं वक्ष्यसि त्वं यदि वा नापि वक्ष्यसि
05*0204_04 प्रह्लाद प्रश्नमनघं मूर्ध्ना ते विफलिष्यति

% 5.35.21
% After 21, N (except D9; K3
% missing) T2 G1.2 ins.:
05*0205_01 किं ब्राह्मणाः स्विच्छ्रेयांस उताहो स्विद्विरोचनः
% K2 cont.:
05*0206_01 सत्यं प्रब्रूहि दैत्येन्द्र सत्यं हि परमं तपः

% 5.35.22
% T1 G (except G2) M1 cont.:
05*0207=00 विदुरः
05*0207_01 आदित्येन सहायान्तं प्रह्लादो हंसमब्रवीत्
05*0207_02 धृतराष्ट्रं महाप्राज्ञं सर्वज्ञं प्रियदर्शनम्
05*0207=02 प्रह्लादः
05*0207_03 पुत्रवान्यो भवेद्ब्रह्मन्साक्ष्ये चापि भवेत्स्थितः
05*0207_04 तयोर्विवदतोर्हंस कथं धर्मः प्रवर्तते
% T1 G1.3-5 cont.: K4 B D T2 G2 ins. after 22:
05*0208=00 सुधन्वोवाच
05*0208_01 गां प्रदद्यास्त्वौरसाय यद्वान्यत्स्यात्प्रियं धनम्
05*0208_02 द्वयोर्विवदतोस्तथ्यं वाच्यं च मतिमंस्त्वया

% 5.35.23
% T1 G (except
% G2) ins. after 23: M1 (which om. 23), after 22:
05*0209=00 हंसः
05*0209_01 पृष्टो धर्मं न विब्रूयाद्गोकर्णशिथिलं चरन्
05*0209_02 धर्माद्भ्रश्यति राजंस्तु नास्य लोकोऽस्ति न प्रजाः
05*0209_03 धर्म एतान्संरुजति यथा नद्यनुकूलजान्
05*0209_04 ये धर्ममनुपश्यन्तस्तूष्णीं ध्यायन्त आसते
05*0209_05 श्रेष्ठोऽर्धं तु हरेत्तत्र भवेत्पादश्च कर्तरि
05*0209_06 पादस्तेषु सभासत्सु यत्र निन्द्यो न निन्द्यते
05*0209_07 अनेना भवति श्रेष्ठो मुच्यन्ते च सभासदः
05*0209_08 कर्तारमेनो गच्छेच्च निन्द्यो यत्र हि निन्द्यते
05*0209=08 प्रह्लादः
05*0209_09 मोहाद्वा चैव कामाद्वा मिथ्यावादं यदि ब्रुवन्
05*0209_10 धृतराष्ट्र त्वां पृच्छामि दुर्विवक्ता तु कां वसेत्

% 5.35.25
% After 25, S (except T2 G2) ins.:
05*0210_01 यां च रात्रिमभिद्रुग्धो यां च मित्रे प्रिये मृते
05*0210_02 सर्वस्वेन च यो हीनो दुर्विवक्ता तु तां वसेत्

% 5.35.43
% After 43, S (except
% T2) ins.:
05*0211_01 न क्रोधिनोऽर्थो न नृशंसस्य मित्रं
05*0211_02 क्रूरस्य न स्त्री सुखिनो न विद्या
05*0211_03 न कामिनो ह्रीरलसस्य कोशः
05*0211_04 सर्वं तु न स्यादनवस्थितस्य

% 5.35.48
% After 48, N
% (except B1 D9; K3 missing) T G1.2 ins.:
05*0212_01 इज्याध्ययनदानानि तपः सत्यं क्षमा घृणा
05*0212_02 अलोभ इति मार्गोऽयं धर्मस्याष्टविधः स्मृतः
% K (K3 missing) D (except Ds D9.10) T G1.2
% cont.: G4 ins. after 48:
05*0213_01 तत्र पूर्वचतुर्वर्गो दम्भार्थमपि सेव्यते
05*0213_02 उत्तरस्तु चतुर्वर्गो नामहात्मसु तिष्ठति

% 5.35.50
% After 50, M ins.:
05*0214_01 अथ यो नैव विब्रूयान्न सत्यं नानृतं वदेत्
05*0214_02 ये धर्ममभ्यसूयन्तस्तूष्णीं ध्यायन्त आसते
05*0214_03 श्रेष्ठः पादं हरेत्तत्र भवेत्पादश्च कर्तरि
05*0214_04 पादस्तेषु सभासत्सु यत्र निन्द्यो न निन्द्यते
05*0214_05 अनेनाः श्रेष्ठो भवति प्रमुच्यन्ते सभासदः
05*0214_06 एनो गच्छति कर्तारं निन्दार्हो यत्र निन्द्यते

% 5.35.51
% After 51, K4 B (except B1) D
% (except D1) T2 ins.:
05*0215_01 तस्मात्पापं न कुर्वीत पुरुषः शंसितव्रतः

% 5.35.53
% After 53, B D
% (except D1.9) T2 ins.:
05*0216_01 पुण्यं कुर्वन्पुण्यकीर्तिः पुण्यं स्थानं स्म गच्छति
% B Dn Ds D2-8.10 T2 cont.: K1.5 D1 T1 G1.2.5
% ins. after 53:
05*0217_01 तस्मात्पुण्यं निषेवेत पुरुषः सुसमाहितः

% 5.35.55
% After
% 55ab, D7 ins.:
05*0218_01 पूजां च महतीं प्राप्य स सर्वत्र विरोचते

% 5.36.5
% After 5ab, D9 ins.:
05*0219_01 पुनाति ह्यात्मनात्मानं सुकृतं चास्य विन्दति

% 5.36.29
% K4 B D (except D2) T2 ins. after 29
% (D3.4.7.9 ins. lines 3-4 after 28): T1, after 30:
05*0220_01 वृत्तं यत्नेन संरक्षेद्वित्तमेति च याति च
05*0220_02 अक्षीणो वित्ततः क्षीणो वृत्ततस्तु हतो हतः
05*0220_03 गोभिः पशुभिरश्वैश्च कृष्या च सुसमृद्धया
05*0220_04 कुलानि न प्ररोहन्ति यानि हीनानि वृत्ततः

% 5.36.64
% After 64, D8 ins.:
05*0221_01 महत्यप्यपराधेऽपि तेषां दण्डो विसर्जनम्

% 5.37.7
% After 7, K2 B D
% (except D2-4.9) T G (except G3) M1 ins. (a variant
% version of 5.35.43):
05*0222_01 जरा रूपं हरति हि धैर्यमाशा
05*0222_02 मृत्युः प्राणान्धर्मचर्यामसूया
05*0222_03 कामो ह्रियं वृत्तमनार्यसेवा
05*0222_04 क्रोधः श्रियं सर्वमेवाभिमानः

% 5.37.11
% After 11, N (except D9; K3
% missing) T G (except G3) ins.:
05*0223_01 आदेशकृद्वृत्तिहन्ता द्विजानां प्रेषकश्च यः

% 5.37.17
% After 17,
% K4 B D (except D9) T G1 ins.:
05*0224_01 द्यूतमेतत्पुराकल्पे दृष्टं वैरकरं नृणाम्
05*0224_02 तस्माद्द्यूतं न सेवेत हास्यार्थमपि बुद्धिमान्

% 5.37.23
% After 23, K5 D8 ins.:
05*0225_01 बाणः शाकुनिको मन्त्री एकाकी स्तम्भसेवकः
05*0225_02 सद्योरोगी विवादी च सप्तैतान्सेवकांस्त्यजेत्

% 5.38.18
% After 18cd, N (K3
% B2 missing) T2 G1 M1 ins.:
05*0226_01 नापरीक्ष्य महीपालः कुर्यात्सचिवमात्मनः

% 5.38.19
% K4 B (B2 missing) Dn Ds D1.3-6.8.9 T2 ins. after
% 19ab: D7, after 19: D10 (which reads 20ab for the
% first time after 19ab) ins. after 20ab:
05*0227_01 धर्मे चार्थे च कामे च स राजा राजसत्तमः

% 5.38.21
% K4 B
% (B2 missing) Dn Ds D1.2 (marg.).3-6.8-10 T2 ins.
% after 21: D7, after 22:
05*0228_01 अनधीत्य यथा वेदान्न विप्रः श्राद्धमर्हति
05*0228_02 एवमश्रुतषाड्गुण्यो न मन्त्रं श्रोतुमर्हति

% 5.38.26
% D3.4.9 ins. after
% 26ab: K4 D5 (marg.).7.8 T2, after 26:
05*0229_01 न्यग्भूत्वा पर्युपासीत वध्यं हन्याद्बले सति
% K4 D5 (marg.).7.8 cont.:
05*0230_01 अहन्यमानो भयकृन्न हताज्जायते भयम्

% 5.39.4
% After 4, K4
% (om. line 6) B Dn Ds D2 (marg.; om. lines 5-6).3-8
% (D4.8 om. line 6).10 T2 (om. lines 5-6) ins.:
05*0231_01 उक्तं मया जातमात्रेऽपि राजन्
05*0231_02 दुर्योधनं त्यज पुत्रं त्वमेकम्
05*0231_03 तस्य त्यागात्पुत्रशतस्य वृद्धिर्
05*0231_04 अस्यात्यागात्पुत्रशतस्य नाशः
05*0231_05 न वृद्धिर्बहुमन्तव्या या वृद्धिः क्षयमावहेत्
05*0231_06 क्षयोऽपि बहुमन्तव्यो यः क्षयो वृद्धिमावहेत्

% 5.39.10
% After
% 10, B D (except D1.9; D2 marg.) T2 ins.:
05*0232_01 ये वै भेदनशीलास्तु सकामा निस्त्रपाः शठाः

% 5.39.25
% After 25ab, D2 ins.:
05*0233_01 सीदता यत्कृतं तेन तत्पापं सममश्नुते

% 5.39.33
% After 33, Dn ins.:
05*0234_01 उपस्थितस्य कामस्य प्रतिवादो न विद्यते
05*0234_02 अपि निर्मुक्तदेहस्य कामरक्तस्य किं पुनः
% N (K3 missing) T2 M1 ins. after 33 (Dn,
% after 234*):
05*0235_01 प्राज्ञोपसेविनं वैद्यं धार्मिकं प्रियदर्शनम्
05*0235_02 मित्रवन्तं सुवाक्यं च सुहृदं परिपालयेत्
05*0235_03 दुष्कुलीनः कुलीनो वा मर्यादां यो न लङ्घयेत्
05*0235_04 धर्मापेक्षी मृदुर्ह्रीमान्स कुलीनशताद्वरः
% After line 3,
% D1 ins.:
05*0236_01 अर्थसंततिकामश्च रक्षेदेतानि नित्यशः

% 5.39.50
% After 50, N
% (K3 missing; K5 D1 om. line 1; K2 B Ds D10 om.
% line 2; D2 marg.) T2 ins.:
05*0237_01 न चातिगुणवत्स्वेषा नात्यन्तं निर्गुणेषु च
05*0237_02 नैषा गुणान्कामयते नैर्गुण्यान्नानुरज्यते
05*0237_03 उन्मत्ता गौरिवान्धा श्रीः क्वचिदेवावतिष्ठते

% 5.39.57
% After 57ab, B2 marg. ins.:
05*0238_01 आत्मनः प्रतिकूलानि विजानन्न समाचरेत्

% 5.39.64
% After 64ab, N (K3 missing)
% T2 ins.:
05*0239_01 मलं पृथिव्या वाहीकाः पुरुषस्यानृतं मलम्

% 5.40.4
% K4 Dn
% D2-6.8.9 T2 ins. after 4: D7, after 5:
05*0240_01 आलस्यं मदमोहौ च चापलं गोष्ठिरेव च
05*0240_02 स्तब्धता चाभिमानित्वं तथात्यागित्वमेव च
05*0240_03 एते वै सप्त दोषास्तु सदा विद्यार्थिनां मताः

% 5.40.16
% After 16ab, N (K3 missing) T2 G1
% (marg. sec. m.) ins.:
05*0241_01 अपुष्पानफलान्वृक्षान्यथा तात पतत्रिणः
% After 16, N T2 ins.:
05*0242_01 तस्मात्तु पुरुषो यत्नाद्धर्मं संचिनुयाच्छनैः

% 5.42.7
% After 7ab, K1 (marg.).5
% Dn Ds D2 (marg. sec. m.).3.4.8.10 T G ins.:
05*0243_01 अहंगतेनैव चरन्विमार्गान्
05*0243_02 न चात्मनो योगमुपैति कश्चित्

% 5.42.8
% After 8, K1
% (marg.).5 D (except D1.5.6.9; D7 om. lines 3-6)
% T G (except G3) ins.:
05*0244_01 सदर्थयोगानवगमात्समन्तात्
05*0244_02 प्रवर्तते भोगयोगेन देही
05*0244_03 तद्वै महामोहनमिन्द्रियाणां
05*0244_04 मिथ्यार्थयोगस्य गतिर्हि नित्या
05*0244_05 मिथ्यार्थयोगाभिहतान्तरात्मा
05*0244_06 स्मरन्नुपास्ते विषयान्समन्तात्

% 5.42.12
% K4
% B1-3 D3-6.8 ins. after 12: B4.5 Dn, after 11:
05*0245_01 अमूढवृत्तेः पुरुषस्येह कुर्यात्
05*0245_02 किं वै मृत्युस्तार्ण इवास्य व्याघ्रः

% 5.42.14
% After 14, K5
% (om. lines 17-20) Dn Ds (om. lines 13-20) T G
% (G3 om. lines 1-8) ins.:
05*0246=00 धृतराष्ट्र उवाच
05*0246_01 यानेवाहुरिज्यया साधुलोकान्
05*0246_02 द्विजातीनां पुण्यतमान्सनातनान्
05*0246_03 तेषां परार्थं कथयन्तीह वेदा
05*0246_04 एतद्विद्वान्नैति कथं नु कर्म
05*0246=04 सनत्सुजात उवाच
05*0246_05 एवं ह्यविद्वानुपयाति तत्र
05*0246_06 तथार्थजातं च वदन्ति वेदाः
05*0246_07 स नेह आयाति परं परात्मा
05*0246_08 प्रयाति मार्गेण निहत्य मार्गान्
05*0246=08 धृतराष्ट्र उवाच
05*0246_09 कोऽसौ नियुङ्क्ते तमजं पुराणं
05*0246_10 स चेदिदं सर्वमनुक्रमेण
05*0246_11 किं वास्य कार्यमथ वा सुखं च
05*0246_12 तन्मे विद्वन्ब्रूहि सर्वं यथावत्
05*0246=12 सनत्सुजात उवाच
05*0246_13 दोषो महानत्र विभेदयोगे
05*0246_14 ह्यनादियोगेन भवन्ति नित्याः
05*0246_15 तथास्य नाधिक्यमपैति किंचिद्
05*0246_16 अनादियोगेन भवन्ति पुंसः
05*0246_17 य एतद्वा भगवान्स नित्यो
05*0246_18 विकारयोगेन करोति विश्वम्
05*0246_19 तथा च तच्छक्तिरिति स्म मन्यते
05*0246_20 तथार्थयोगे च भवन्ति वेदाः

% 5.42.16
% D8.10 T G ins. after
% the ref.: K5, after 15: Ds, after 16ab: Dn1, after 16:
05*0247_01 तस्मिन्स्थितो वाप्युभयं हि नित्यं
05*0247_02 ज्ञानेन विद्वान्प्रतिहन्ति सिद्धम्
05*0247_03 तथान्यथा पुण्यमुपैति देही
05*0247_04 तथागतं पापमुपैति सिद्धम्
05*0247_05 गत्वोभयं कर्मणा भुज्यतेऽस्थिरं
05*0247_06 शुभस्य पापस्य स चापि कर्मणा

% 5.42.18
% Dn1 Ds D8.10 T G ins. after 18:
% K5 (which om. 18) ins. after 17:
05*0248_01 येषां धर्मे न च स्पर्धा तेषां तज्ज्ञानसाधनम्
05*0248_02 ते ब्राह्मणा इतो मुक्ताः स्वर्गं यान्ति त्रिविष्टपम्
05*0248_03 तस्य सम्यक्समाचारमाहुर्वेदविदो जनाः
05*0248_04 नैनं मन्येत भूयिष्ठं बाह्यमाभ्यन्तरं जनम्

% 5.42.21
% After 21ab, M ins.:
05*0249_01 एको वै ह्यन्तरात्मानं ब्राह्मणो हन्तुमर्हति
% After 21, T2
% G1.4.5 ins.:
05*0250_01 कुशवल्कलचेलाद्यं ब्रह्मस्वं योगिनो विदुः

% 5.42.24
% After 24ab, K5 Dn1 Ds1 D8.10
% T G ins.:
05*0251_01 निर्लिङ्गमचलं शुद्धं सर्वद्वन्द्वविवर्जितम्
% K5 Ds1 D8.10 T G cont.: Dn1 Ds2 ins. after 24:
05*0252_01 योऽन्यथा सन्तमात्मानमन्यथा प्रतिपद्यते
05*0252_02 किं तेन न कृतं पापं चोरेणात्मापहारिणा

% 5.42.28
% After
% 28, K5 Dn1 Ds D8-10 T G ins.:
05*0253_01 लोकः स्वभाववृत्तिर्हि निमेषोन्मेषवत्सदा

% 5.43.1
% Before 1, K5 Dn1 Ds D8.10 T G ins.:
05*0254=00 धृतराष्ट्र उवाच
05*0254_01 कस्यैष मौनः कतरन्नु मौनं
05*0254_02 प्रब्रूहि विद्वन्निह मौनभावम्
05*0254_03 मौनेन विद्वानुत याति मौनं
05*0254_04 कथं मुने मौनमिहाचरन्ति
05*0254=04 सनत्सुजात उवाच
05*0254_05 यतो न वेदा मनसा सहैनम्
05*0254_06 अनुप्रविशन्ति ततोऽथ मौनम्
05*0254_07 यत्रोत्थितो वेदशब्दस्तथायं
05*0254_08 स तन्मयत्वेन विभाति राजन्

% 5.43.5
% K5 Dn D8-10 T G ins.
% after the ref. (T1 G1, which om. the ref., ins. after
% 4): Ds ins. after 5:
05*0255_01 तस्यैव नामादिविशेषरूपैर्
05*0255_02 इदं जगद्भाति महानुभाव
05*0255_03 निर्दिश्य सम्यक्प्रवदन्ति वेदास्
05*0255_04 तद्विश्ववैरूप्यमुदाहरन्ति
05*0255_05 तदर्थमुक्तं तप एतदिज्या
05*0255_06 ताभ्यामसौ पुण्यमुपैति विद्वान्
05*0255_07 पुण्येन पापं विनिहत्य पश्चात्
05*0255_08 संजायते ज्ञानविदीपितात्मा
05*0255_09 ज्ञानेन चात्मानमुपैति विद्वान्
05*0255_10 अथान्यथा वर्गफलानुकाङ्क्षी
05*0255_11 अस्मिन्कृतं तत्परिगृह्य सर्वम्
05*0255_12 अमुत्र भुङ्क्ते पुनरेति मार्गम्
% After the above, Ds repeats 5 (for v.l. see
% below). On the other hand, D2 ins. after the ref.:
05*0256_01 तपस्तप्यति योऽरण्ये मुनिर्मूलफलाशनः
% K5 Ds (second time) D8-10 G2 Cś
% subst. for 5cd: T G1.3.5 ins. after 5cd:
05*0257_01 ब्राह्मणानां तपः स्वृद्धमन्येषां तावदेव तत्
% T1 G1.3 cont.:
05*0258_01 एतत्समृद्धमत्यृद्धं तपो भवति केवलम्

% 5.43.6
% K5 Dn Ds
% D8-10 T G ins. after 6 (G1, which om. 5c-6d, ins.
% after 5ab, om. at the same time the first line of the
% insertion):
05*0259=00 सनत्सुजात उवाच
05*0259_01 निष्कल्मषं तपस्त्वेतत्केवलं परिचक्षते
05*0259_02 एतत्समृद्धमप्यृद्धं तपो भवति नान्यथा
05*0259_03 तपोमूलमिदं सर्वं यन्मां पृच्छसि क्षत्रिय
05*0259_04 तपसा वेदविद्वांसः परं त्वमृतमाप्नुयुः
05*0259=04 धृतराष्ट्र उवाच
05*0259_05 कल्मषं तपसो ब्रूहि श्रुतं निष्कल्मषं तपः
05*0259_06 सनत्सुजात येनेदं विद्यां गुह्यं सनातनम्
% On the other hand, after 6, D2 repeats 256*,
% and cont.:
05*0260_01 श्रीरेवमेका योऽधीते तच्च तावच्च तत्समम्

% 5.43.14
% After 14, T2 G1.3.4 (first
% time) ins. 263* (cf. v.l. 17); which in T2 G1 is
% followed by:
05*0261_01 दोषत्यागोऽप्रमादः स्यात्स चाप्यष्टगुणो मतः

% 5.43.17
% For 16a-17b,
% Ds D8.9 (om. the prior half of line 1).10 T G subst.:
05*0262_01 लोकद्वेषोऽभिमानश्च विवादः प्राणिपीडनम्
05*0262_02 परिवादोऽतिवादश्च परितापोऽक्षमा धृतिः
05*0262_03 असिद्धिः पापकृत्यं च हिंसा चेति प्रकीर्तिताः
% B4
% Dn Ds D8-10 T1 G5 Cś ins. after 17 (Ds repeats the
% line after 20): K1, after 268*: K4 D1-7, after 20:
% T2 G1.3.4, after 14 (G4 repeats the line after 17):
05*0263_01 मदोऽष्टादशदोषः स्यात्त्यागो भवति षड्गुणः
% Dn Ds D8-10 T1 G2.4 ins. after 263*:
% T2 (ins. line 1 after 15ab) G1.3 ins. after 17cd:
05*0264_01 विपर्ययाः स्मृता एते मददोषा उदाहृताः
05*0264_02 श्रेयांस्तु षड्विधस्त्यागस्तृतीयस्तत्र दुष्करः
05*0264_03 तेन दुःखं तरन्त्येव तस्मिंस्त्यक्ते जितं भवेत्
% After line 1, T2 G1 ins.:
05*0265_01 दोषा दमस्य ये प्रोक्तास्तान्दोषान्परिवर्जयेत्

% 5.43.19
% B5
% (om. lines 1-2 and 8-11) Ds D8-10 T1 G2.3.5 ins.
% after 19cd: Dn ins. lines 1-2 after 18ab, lines 3-7
% after 19cd and lines 8-11 after 21: T2 G1.4 ins.
% lines 1 and 2 after 19cd and the rest after 18ab:
05*0266_01 इष्टापूर्तं द्वितीयं स्यान्नित्यं वैराग्ययोगतः
05*0266_02 कामत्यागश्च राजेन्द्र स तृतीय इति स्मृतः
05*0266_03 अप्रमादी भवेदेतैः स चाप्यष्टगुणो महान्
05*0266_04 सत्यं ध्यानं समाधानं चोद्यं वैराग्यमेव च
05*0266_05 अस्तेयो ब्रह्मचर्यं च तथासंग्रह एव च
05*0266_06 एवं दोषा मदस्योक्तास्तान्दोषान्परिवर्जयेत्
05*0266_07 दोषत्यागोऽप्रमादः स्यात्स चाप्यष्टगुणो मतः
05*0266_08 तांस्तु सत्यमुखानाहुः सत्ये ह्यमृतमाहितम्
05*0266_09 सत्यात्मा भव राजेन्द्र सत्ये लोकाः प्रतिष्ठिताः
05*0266_10 निवृत्तेनैव दोषेण तपोव्रतमिहाचरेत्
05*0266_11 एतद्धातृकृतं वृत्तं सत्यमेव सतां व्रतम्

% 5.43.20
% After 20ab, T2 G1.4 read 18cd,
% while Dn ins.:
05*0267_01 न च द्रव्यैस्तद्भवति नोपयुक्तैश्च कामतः
% After 20, K1 D5 ins.:
05*0268_01 षट्प्रकारमिमं त्यागं बुद्ध्वान्यन्नावशिष्यते

% 5.43.22
% After 22, Dn Ds D8-10 T G ins.:
05*0269_01 एतत्पापहरं शुद्धं जन्ममृत्युजरापहम्

% 5.43.29
% Ds
% D8-10 T G ins. after 29: Dn, after 30:
05*0270_01 छन्दांसि नाम द्विपदां वरिष्ठ
05*0270_02 स्वच्छन्दयोगेन भवन्ति तत्र
05*0270_03 छन्दोविदस्तेन च तानधीत्य
05*0270_04 गता हि वेदस्य न वेद्यमार्याः
% D8.9 T2 G cont.: Dn Ds (om. lines 1-4) ins. after
% 31: T1, after 31ab: M (except M2) ins. lines 5 and
% 6 only after 31:
05*0271_01 न वेदानां वेदिता कश्चिदस्ति
05*0271_02 वेद्येन वेदं न विदुर्न वेद्यम्
05*0271_03 यो वेद वेदं स च वेद वेद्यं
05*0271_04 यो वेद वेद्यं न स वेद सत्यम्
05*0271_05 यो वेद वेदान्स च वेद वेद्यं
05*0271_06 न तं विदुर्वेदविदो न वेदाः
05*0271_07 तथापि वेदेन विदन्ति वेदं
05*0271_08 ये ब्राह्मणा वेदविदो भवन्ति
05*0271_09 धामांशभागस्य तथा हि वेदा
05*0271_10 यथा हि शाखा च महीरुहस्य
05*0271_11 संवेदने चैव यथामनन्ति
05*0271_12 तस्मिन्हि सत्ये परमात्मनोऽर्थे

% 5.43.32
% After 32ab, T2 G ins. (a
% line noticed in Cś):
05*0272_01 एवं यो हि विजानाति स जानाति परं हि तत्
% while Ds D8.9 ins.:
05*0273_01 परं हि तत्परं ब्रह्म जानात्येव च ब्राह्मणः
% and finally, D10 ins.:
05*0274_01 यो वै विजानाति परं मयोक्तं
05*0274_02 स वै विजानाति परं क्रमेण
% Ds D8-10 G5 cont. (after their last insertion respec-
% tively): T2 G1-4 ins. after 32: Dn T1, after 33:
05*0275_01 नास्य पर्येषणं गच्छेत्प्रत्यर्थिषु कथंचन
05*0275_02 अविचिन्वन्निमं वेदे ततः पश्यति तं प्रभुम्

% 5.43.36
% After 36ab,
% Dn Ds D8-10 T G ins.:
05*0276_01 तन्मूलतो व्याकरणं व्याकरोतीति तत्तथा

% 5.43.37
% After 37ab, K4 Dn Ds
% D8-10 T G M1 ins.:
05*0277_01 ज्ञानादिषु स्थितोऽप्येवं क्षत्रिय ब्रह्म पश्यति

% 5.44.2
% After 2ab, B1.5 Dn Ds D8-10 T2 G ins.:
05*0278_01 बुद्धौ प्रलीने मनसि प्रचिन्त्या
05*0278_02 विद्या हि सा ब्रह्मचर्येण लभ्या

% 5.44.3
% D8-10 S subst. for 3ab: Ds ins.
% after 3:
05*0279_01 आद्यां विद्यां वदसि हि सत्यरूपां
05*0279_02 या प्राप्यते ब्रह्मचर्येण सद्भिः
% Ds D8-10 S cont.: Dn ins. after 2:
05*0280_01 यां प्राप्यैतां मर्त्यलोकं त्यजन्ति
05*0280_02 या वै विद्या गुरुवृद्धेषु नित्या
% Dn Ds D8-10 T G cont.: B4 ins. after 4: M1,
% after 5:
05*0281=00 धृतराष्ट्र उवाच
05*0281_01 ब्रह्मचर्येण या विद्या शक्या वेदितुमञ्जसा
05*0281_02 तत्कथं ब्रह्मचर्यं स्यादेतद्विद्वन्ब्रवीहि मे

% 5.44.4
% After
% 4, B4 ins. 281*; while D7 ins.:
05*0282_01 यदि सर्वे प्रमुच्यन्ते कामा ये हृदि संस्थिताः
05*0282_02 अथ मृत्योर्मृत इति तत्र ब्रह्म समश्नुते

% 5.44.5
% D8-10 T1 G subst. for 5cd: Ds T2 ins. after 5ab:
05*0283_01 आचार्यतस्तु यज्जन्म तत्सत्यं वै तथामृतम्
% T2 ins. after 5cd:
05*0284_01 तस्मात्तामेव यत्नेन बुद्धिमान्प्रतिपद्यते

% 5.44.8
% B1.4 (om. line
% 2).5 Dn Ds T2 G1.3.5 ins. after 8: D8-10 G2,
% after 8ab:
05*0285_01 शिष्यवृत्तिक्रमेणैव विद्यामाप्नोति यः शुचिः
05*0285_02 ब्रह्मचर्यव्रतस्यास्य प्रथमः पाद उच्यते

% 5.44.10
% After 10, D8.10 ins. (cf. 287*):
05*0286_01 आचार्येण कृतं ज्ञात्वा भावितोऽस्मीति मन्यते
05*0286_02 तं गुरुं प्रति हृष्टः संस्तृतीयः पाद उच्यते
% D8 cont.: B1.5 Dn Ds D9 T G (except G4) ins.
% after 10:
05*0287_01 आचार्येणात्मकृतं विजानञ्
05*0287_02 ज्ञात्वा चार्थं भावितोऽस्मीत्यनेन
05*0287_03 यन्मन्यते तं प्रति हृष्टबुद्धिः
05*0287_04 स वै तृतीयो ब्रह्मचर्यस्य पादः

% 5.44.11
% For 11, G4 subst.:
05*0288_01 एवं वसन्तं यदुपप्लवेद्धि
05*0288_02 नाचार्याय कृतमिति चाभिमानात्
05*0288_03 प्राज्ञो मन्ये नैतदहं करोमि
05*0288_04 स वै चतुर्थो ब्रह्मचर्यस्य पादः
% B1.5 Dn T1 ins.
% after 11: Ds D8-10 T2 G, after 9 (cf. v.l. 9.):
05*0289_01 कालेन पादं लभते तथार्थं
05*0289_02 ततश्च पादं गुरुयोगतश्च
05*0289_03 उत्साहयोगेन च पादमृच्छेच्
05*0289_04 छास्त्रेण पादं च ततोऽभियाति
% B1.5 Dn Ds D8-10 T1 G2.5 cont.: T2 G1.3.4 M1
% ins. after 13:
05*0290_01 ज्ञानादयो द्वादश यस्य रूपम्
05*0290_02 अन्यानि चाङ्गानि तथा बलं च
05*0290_03 आचार्ययोगे फलतीति चाहुर्
05*0290_04 ब्रह्मार्थयोगेन च ब्रह्मचर्यम्

% 5.44.15
% B1.5 Dn Ds D9.10 T G2.5 ins. after 15: G1.3.4,
% after 16: D8, after 14:
05*0291_01 आकाङ्क्षार्थस्य संयोगाद्रसभेदार्थिनामिव
05*0291_02 एवं ह्येतत्समाज्ञाय तादृग्भावं गता इमे

% 5.44.24
% T2 G1 M1 ins.
% after 24: D9.10 T1 G2, after 22: Ds D8, after 23:
05*0292_01 तदेतदह्ना संस्थितं भाति सर्वं
05*0292_02 तदात्मवित्पश्यति ज्ञानयोगात्
% T2 G1 M1 cont.:
05*0293_01 तस्मिञ्जगत्सर्वमिदं प्रतिष्ठितं
05*0293_02 य एतद्विदुरमृतास्ते भवन्ति

% 5.45.3
% After 3, D1 ins.:
05*0294_01 अप एव ससर्जादौ तासु वीर्यमथासृजत्
05*0294_02 तदण्डमभवद्धैमं सहस्रांशुसमप्रभम्
05*0294_03 तस्मिञ्जज्ञे स्वयं ब्रह्मा सर्वलोकपितामहः
05*0294_04 योगिनस्तं प्रपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम्

% 5.45.6
% After 6cd, G3 ins.:
05*0295_01 यस्य देवे परा भक्तिर्यथा देवे तथा गुरौ
05*0295_02 तस्य ते कथिता ह्यर्थाः प्रकाशन्ते महात्मनः

% 5.45.11
% After 11abc,
% K1 ins.:
05*0296_01                        यस्मिंश्च प्रलयं गतौ
05*0296_02 तस्माद्वै वायुराततः
% After 11, T2 G2 M1.3 ins. (the refrain):
05*0297_01 योगिनस्तं प्रपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम्
% M1.3 cont.: G1 ins. after 12: T1, after 13:
05*0298_01 यस्माद्वै वायुरायातो यस्माच्च प्राण आगतः
% D8-10 G2.5 ins. after 11: Ds T1
% G3 ins. after the repetition of 11: G1.4 ins. after
% 18: M1, after 21:
05*0299_01 तत्प्रतिष्ठास्तदमृतं लोकास्तद्ब्रह्म तद्यशः
05*0299_02 भूतानि जज्ञिरे तस्मात्प्रलयं यान्ति तत्र च
05*0299_03 योगिनस्तं प्रपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम्

% 5.45.14
% Dn Ds D8-10 T G2.3.5 M1 ins.
% after 14 (T2, after 16):
05*0300_01 अङ्गुष्ठमात्रः पुरुषोऽन्तरात्मा
05*0300_02 लिङ्गस्य योगेन स याति नित्यम्
05*0300_03 तमीशमीड्यमनुकल्पमाद्यं
05*0300_04 पश्यन्ति मूढा न विराजमानम्
05*0300_05 योगिनस्तं प्रपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम्
% D8 on the other
% hand ins. after 300*:
05*0301_01 नात्मानमात्मस्थमवैति मूढः
05*0301_02 संसारकूपे परिवर्तते यः
05*0301_03 त्यक्त्वात्मरूपं विषयांश्च भुङ्क्ते
05*0301_04 स वै जनो गर्दभ एव साक्षात्
05*0301_05 योगिनस्तं प्रपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम्

% 5.45.28
% After 28, K4 ins.:
05*0302_01 विषं भुङ्क्ष्व सहामात्यैर्विनाशं प्राप्नुहि ध्रुवम्
05*0302_02 राजन्केन विना नाभ्यां स्फीतं कृष्णाजिनं वरम्

% 5.46.1
% Before the ref., G2 ins.:
05*0303_01 नमः पुंसे पुराणाय पूर्णानन्दाय विष्णवे
05*0303_02 निरस्तनिखिलध्वान्ततेजसे विश्वहेतवे

% 5.46.8
% After 8, D10 ins.:
05*0304_01 दुःशासनः सौबलश्च शकुनिः शलतोशलौ
% while S ins.:
05*0305_01 एते चान्ये च बहवः पार्थिवा भरतर्षभ

% 5.46.17
% After 17, S ins.:
05*0306_01 अब्रूतां तात धर्मेण वासुदेवधनंजयौ

% 5.47.3
% After 3, K4 B D (D2 marg. sec. m.) ins.:
05*0307_01 संशृण्वतस्तस्य दुर्भाषिणो वै
05*0307_02 दुरात्मनः सूतपुत्रस्य सूत
05*0307_03 यो योद्धुमाशंसति मां सदैव
05*0307_04 मन्दप्रज्ञः कालपक्वोऽतिमूढः

% 5.47.7
% After 7ab, D2 ins.:
05*0308_01 तथा पाञ्चालैः सृञ्जयैश्चापि राजन्

% 5.47.8
% After 8ab,
% D2 ins.:
05*0309_01 नूनं ह्येतान्निर्दहेद्गाण्डिवं च

% 5.47.9
% After 9ab, D2 ins.:
05*0310_01 तपोदमाभ्यां धर्मगुप्त्या धनेन

% 5.47.14
% After 14c, D10 ins.:
05*0311_01 अपि गुप्तमिन्द्रकल्पैर्नृपालैः
% After 14, N (K2.3
% missing) ins.:
05*0312_01 सेनाग्रगं दंशितं भीमसेनं
05*0312_02 स्वालक्षणं वीरहणं परेषाम्
05*0312_03 घ्नन्तं चमूमन्तकसंनिकाशं
05*0312_04 तदा स्मर्ता वचनस्यातिमानी
05*0312_05 यदा द्रष्टा भीमसेनेन नागान्
05*0312_06 निपातितान्गिरिकूटप्रकाशान्
05*0312_07 कुम्भैरिवासृग्वमतो भिन्नकुम्भांस्
05*0312_08 तदा युद्धं धार्तराष्ट्रोऽन्वतप्स्यत्

% 5.47.40
% B Dn Ds
% D3-8.10 (marg.) ins. after 40: D9 (om. lines 3-4),
% after 39:
05*0313_01 महोरस्को दीर्घबाहुः प्रमाथी
05*0313_02 युद्धेऽद्वितीयः परमास्त्रवेदी
05*0313_03 शिनेर्नप्ता तालमात्रायुधोऽयं
05*0313_04 महारथो वीतभयः कृतास्त्रः

% 5.47.49
% After
% 49a, K4 B D (except D1.2.9) ins.:
05*0314_01 विद्युत्स्फुलिङ्गानिव घोररूपान्

% 5.47.53
% After 53, K1.4 B D
% (except D9; D2.3 marg. sec. m.; D4 om. line 1) ins.:
05*0315_01 असंप्राप्तानस्त्रपथं परस्य
05*0315_02 यदा द्रष्टा नश्यतो धार्तराष्ट्रान्
05*0315_03 अकुर्वतः कर्म युद्धे समन्तात्
05*0315_04 तदा युद्धं धार्तराष्ट्रोऽन्वतप्स्यत्

% 5.47.58
% After 58ab, K5 ins. a variant of 47:
05*0316_01 यदा मूर्व्यां मूलनिःशेषमुग्रं
05*0316_02 महाशब्दं वज्रनिष्पेषतुल्यम्
05*0316_03 दोधूयमानस्य महारणे मया
05*0316_04 गाञ्जीवनादं श्रोष्यते मन्दबुद्धिः

% 5.48.9
% After 9ab, K4 Dn1 D3.4 S ins.:
05*0317_01 द्विधाभूतौ महाप्राज्ञौ विद्धि ब्रह्मन्परंतपौ

% 5.48.21
% After 21, K5 D10 ins.:
05*0318_01 तस्मादेतौ महाभागौ प्रपद्य शरणं विभो
05*0318_02 श्रियं भुङ्क्ष्व महाबाहो सपुत्रज्ञातिबान्धवः

% 5.48.30
% After 30, D8
% (marg. sec. m.) ins.:
05*0319_01 कामाल्लोभाच्च कारुण्यात्स्नेहाच्च भरतर्षभ
% D8 (marg. sec. m.) cont.: K4 Dn D3.4 ins.
% after 30:
05*0320_01 नाचरं वृजिनं किंचिद्धार्तराष्ट्रस्य नित्यशः
05*0320_02 अहं हि पाण्डवान्सर्वान्हनिष्यामि रणे स्थितान्
05*0320_03 प्राग्विरुद्धैः शमं सद्भिः कथं वा क्रियते पुनः

% 5.48.33
% K4
% D3.4 subst. for 33cd: D8 (marg. sec. m.) ins.
% after 33cd:
05*0321_01 तेषामेककलां पूर्णां पाण्डवानां न चार्हति

% 5.48.37
% After 37, S ins.:
05*0322_01 सर्वे ह्यस्त्रविदः शूराः सर्वे प्राप्ता महद्यशः
05*0322_02 अपि सर्वामरैश्वर्यं त्यजेयुर्न पुनर्जयम्

% 5.48.44
% After 44ab, D1.3.4 ins.:
05*0323_01 अजेयाः पाण्डवा राजन्सेन्द्रैरपि सुरासुरैः

% 5.49.14
% After 14, the
% sequence of G5 is 17, 15, 23-27, 30cd, 28, 31-33,
% 39ab, 34, 42, 36, 37, 44, 45! After 14, K1.5 B D
% (except D3.4; D10 marg.) ins.:
05*0324_01 धृष्टद्युम्नेन वीरेण युद्धे वस्तेऽभ्ययुञ्जत

% 5.49.37
% After 37,
% T2 ins.:
05*0325_01 यश्च द्रोणविनाशाय समुत्पन्नो महामनाः
05*0325_02 धृष्टद्युम्नेन सेनान्या पाण्डवा अभ्ययुञ्जत

% 5.49.41
% N (except D10; K2.3 missing) ins.
% after 41 (D1, after 328*; D2 subst. for 41ab):
05*0326_01 अक्षौहिण्या परिवृतः पाण्डवान्योऽभिसंश्रितः
% D2 cont.:
05*0327_01 पाण्डवान्योऽभिसंसृत्य आस्ते यदुकुलोद्भवः

% 5.49.44
% After 44ab, N (K2.3 missing) ins.:
05*0328_01 युद्धेऽप्रतिरथौ वीरौ पाण्डवार्थे व्यवस्थितौ

% 5.50.12
% After 12ab,
% D2 ins.:
05*0329_01 स वै भीमो महावीर्यः क्रुद्धः परपुरंजयः

% 5.50.14
% After 14ab, K4 B Dn Ds1 D2 (marg. sec.
% m.).3-6.8.10 (marg.) M5 ins.:
05*0330_01 महेश्वरसमं क्रोधे को हन्याद्भीममाहवे

% 5.50.16
% After 16ab,
% T2 ins.:
05*0331_01 हिडिम्बबककिर्मीरप्रमुखाश्च महाबलाः

% 5.51.4
% After 4ab, N (K2.3 D9 missing) ins.:
05*0332_01 कृतास्त्रौ बलिनां श्रेष्ठौ समरेष्वपराजितौ

% 5.53.3
% After 3,
% S ins.:
05*0333_01 स्वीकृतास्तैर्जनपदाः कुरवस्ते सजाङ्गलाः
05*0333_02 कथं वीरौर्जितां भूमिमखिलां प्रतिपद्यथाः

% 5.53.7
% After 7ab, D5 (marg.).8 ins.:
05*0334_01 प्रार्थयन्ति महायुद्धे नानुबन्धमवेक्षसे

% 5.53.17
% After
% 17, S reads 18ef; while N (K2.3.5 D9 missing) ins.:
05*0335_01 भक्त्या ह्यस्य विरुध्यन्ते तव पुत्रैः सदैव ते

% 5.53.18
% After 18ab, K4 B D (except
% D1; D2 marg. sec. m.; D9 missing) ins.:
05*0336_01 योऽक्लेशयत्पाण्डुपुत्रान्यो विद्वेष्ट्यधुनापि वै
% After 18cd, S ins.:
05*0337_01 अपरोक्षं महाराज साक्षाच्चैनं ब्रवीम्यहम्

% 5.54.46
% After
% 46cd, N (K2.3 D9 missing) ins.:
05*0338_01 न हन्ता विद्यते चापि राजन्भीष्मस्य कश्चन

% 5.54.50
% After 50, N (K2.3 D9 missing) ins.:
05*0339_01 नैतेषामर्जुनः शक्त एकैकं प्रति वीक्षितुम्
05*0339_02 सहितास्तु नरव्याघ्रा हनिष्यन्ति धनंजयम्

% 5.54.57
% After 57, S ins.:
05*0340_01 पाञ्चालेषु च भग्नेषु कोऽन्यः स्थातुमिहार्हति

% 5.55.8
% After 8,
% K4 (om. line 2) B D (D9 missing; D2.10 marg.
% sec. m.) ins.:
05*0341_01 भीमसेनानुरोधाय हनूमान्मारुतात्मजः
05*0341_02 आत्मप्रतिकृतिं तस्मिन्ध्वज आरोपयिष्यति

% 5.55.12
% After 12ab,
% K4 Dn D2 (marg. sec. m.).3-6.8.10 ins.:
05*0342_01 भुव्यन्तरिक्षे दिवि वा नरेन्द्र
05*0342_02 एषां गतिर्हीयते नात्र सर्वा

% 5.56.32
% After 32,
% D8 ins.:
05*0343_01 ततः श्वेतस्तु वैराटिः केतुमान्वाहिनीपतिः

% 5.56.52
% After 52e, N (K2.3 D9
% missing) ins.:
05*0344_01                    कौरवाणां विनिग्रहे
05*0344_02 पुरस्तादुपयातानां

% 5.56.58
% After 58c, K4 B (except B4) D (except
% D1; Dn2 marg. sec. m.; D9 missing) ins.:
05*0345_01 राज्यं दद्ध्वं धर्मराजस्य तूर्णं

% 5.58.5
% After 5ab, K1.5 Ds1
% D6.8.10 ins.:
05*0346_01 एकपर्यङ्कशयनौ दृष्टौ मे केशवार्जुनौ

% 5.58.6
% After 6, S (except M4.5) ins.:
05*0347_01 सत्याङ्कमुपधानं तु कृत्वा शेते जनार्दनः

% 5.58.9
% After 9, S (except G4) ins.:
05*0348_01 न नूनं कल्मषं किंचिन्मम कर्मसु विद्यते
05*0348_02 स्त्रीरत्नाभ्यां समेतौ यन्मिथो मामभ्यभाषताम्
05*0348_03 विस्मयो मे महानासीदास्त्रं मे बहु संगतम्
05*0348_04 हृष्टानि चैव रोमाणि दृष्ट्वा तौ सहितावुभौ

% 5.58.10
% After 10, S ins.:
05*0349_01 ततोऽभ्यचिन्तयं तत्र दृष्ट्वा तौ पुरुषर्षभौ

% 5.58.16
% After 16, S ins.:
05*0350_01 बहिश्चरस्य प्राणस्य प्रियस्य प्रियकारिणः
05*0350_02 मतिमान्मतिमास्थाय केशवः संदधे वचः

% 5.58.18
% After 18, N (K2.3 D9 missing; K4
% transp.) ins.:
05*0351_01 आवयोर्वचनात्सूत ज्येष्ठानप्यभिवादयन्
05*0351_02 यवीयसश्च कुशलं पश्चात्पृष्ट्वैवमुत्तरम्

% 5.58.22
% After 22, S ins.:
05*0352_01 कृष्णस्य तद्वचः श्रुत्वा भयं मां महदाविशत्
05*0352_02 तव पुत्रस्य लोभं तु वर्तमानं प्रमृश्यतः

% 5.59.3
% T G1.3.4 M ins. after 3ab: G2 (om.
% line 1).5 (om. line 2), after 1:
05*0353_01 यदा तु मेने भूयिष्ठं तद्वचो गुणदोषतः
05*0353_02 पुनरेव कुरूणां च पाण्डवानां च बुद्धिमान्

% 5.59.5
% After 5ab, S ins.:
05*0354_01 ईदृशेऽभिनिविष्टस्य पृथिवीक्षयकारके
05*0354_02 अधर्मे चायशस्ये च कार्ये महति दारुणे
05*0354_03 पाण्डवैर्विग्रहस्तात सर्वथा तं न रोचये

% 5.62.1
% After 1, N
% (K2.3 missing) ins.:
05*0355_01 वयं च तेऽपि तुल्या वै वीर्येण च पराक्रमैः
05*0355_02 समेन वयसा चैव प्रातिभेन श्रुतेन च
05*0355_03 अस्त्रेण योधयुग्यासु शीघ्रत्वे कौशले तथा

% 5.62.5
% After 5,
% N (K2.3 missing) ins. a passage given in App. I
% (No. 3); while S ins.:
05*0356_01 सुखान्यवाप्य सहिताः कृत्वा कर्म सुदुष्करम्
05*0356_02 विस्रब्धाः स्वर्गमेष्यामः काले प्राप्ते गतज्वराः
05*0356_03 अथाब्रवीन्महाराजो धृतराष्ट्रः सुदुर्मनाः
05*0356_04 विदुरं विदुषां श्रेष्ठं सर्वपार्थिवसंनिधौ
05*0356_05 मोहितो मृत्युपाशेन कालस्य वशमागतः
05*0356_06 तात कर्णेन सहितः पुत्रो दुर्योधनो मम

% 5.62.26
% After 26, T2
% G2 ins.:
05*0357_01 आशाबद्धाः पतन्ति स्म सर्व एव गतासवः

% 5.62.29
% K4
% B Dn Ds D1-6.8.9 ins. after 29ab: K1 D7.10,
% after 29:
05*0358_01 भीष्मद्रोणप्रभृतयः संत्रस्ताः साधुयायिनः
05*0358_02 विराटनगरे भग्नाः किं तत्र तव दृश्यताम्

% 5.65.8
% After the ref.,
% Dn D2-6.8.9 ins.:
05*0359_01 इत्युक्तेन च गान्धारी व्यासश्चात्राजगाम ह
05*0359_02 आनीतौ विदुरेणेह सभां शीघ्रं प्रवेशितौ
% After 8ab, K1 D8 ins.:
05*0360_01 त्रिकालदर्शी भगवान्धृतराष्ट्रं महामुनिः

% 5.66.10
% After 10, D8 ins.:
05*0361_01 भस्मीकुर्याज्जगत्सर्वं निमेषेणेति मे मतिः
% while T G1.5 ins.:
05*0362_01 यत्र भावेऽपि यद्राजन्पृच्छसे पाण्डवान्प्रति

% 5.68.10
% After
% 10cd, G5 ins.:
05*0363_01 पुराणसदनाच्चैव पुरातन इति स्मृतः

% 5.68.11
% After 11ab, G5 ins.:
05*0364_01 उद्धोषयेद्धरेर्नाम काकवत्तत्त्वचिन्तने
05*0364_02 चरणायुधवद्ध्याने बकवत्सर्वतः स्थितिः

% 5.69.1
% After 1, T1 G1 ins.:
05*0365=00 संजयः
05*0365_01 वक्ता वाचं राजमध्ये सभायां
05*0365_02 वृष्णिश्रेष्ठो मुनिभिर्भ्राजमानः

% 5.70.1
% Before 1, D8 ins.:
05*0366=00 जनमेजय उवाच
05*0366_01 प्रयाते संजये साधौ पाण्डवान्प्रति वै तदा
05*0366_02 किं चक्रुः पाण्डवास्तत्र मम पूर्वपितामहाः
05*0366_03 एतत्सर्वं द्विजश्रेष्ठ श्रोतुमिच्छामि शंस मे
% After 1ab, S (G1.5 om. line 10) ins.:
05*0367_01 अर्जुनं भीमसेनं च माद्रीपुत्रौ च भ्रातरौ
05*0367_02 विराटद्रुपदौ चैव केकयानां महारथम्
05*0367_03 अब्रवीदुपसंगम्य शङ्खचक्रगदाधरम्
05*0367_04 अभियाचामहे गत्वा प्रयातुं कुरुसंसदम्
05*0367_05 यथा भीष्मेण द्रोणेन बाह्लीकेन च धीमता
05*0367_06 अन्यैश्च कुरुभिः सार्धं न युध्येमहि संयुगे
05*0367_07 एष नः प्रथमः कल्प एतन्नः श्रेय उत्तमम्
05*0367_08 एवमुक्त्वा सुमनसस्तेऽभिजग्मुर्जनार्दनम्
05*0367_09 पाण्डवैः सह राजानो मरुत्वन्तमिवामराः
05*0367_10 तथा च दुःसहाः सर्वे सदस्यैश्च नरर्षभाः
% T1 G1.2.4 cont.:
05*0368_01 जनार्दनं समासाद्य कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः
% On the other hand, M1 cont.:
05*0369_01 ततो युधिष्ठिरो राजन्नुपगम्य नरर्षभम्

% 5.70.6
% S ins. after 6 (G4, after 9ab):
05*0370_01 मृदुपूर्वं साममिश्रं सान्त्वमुग्रं च माधव
05*0370_02 न तु तन्न्यायमास्थाय गर्हिताश्च ततो वयम्

% 5.70.81
% After 81, S ins.:
05*0371_01 एवमुक्तः प्रत्युवाच धर्मराजो जनार्दनम्
05*0371_02 भ्रातॄणां समवेतानां स काले पुरुषोत्तमम्

% 5.70.82
% After 83, T1 G1.5 ins.:
05*0372_01 सुयोधनश्च दुष्टात्मा कर्णश्च सहसौबलः

% 5.71.11
% After 11ab, N (K3 missing) T2 ins.:
05*0373_01 ब्राह्मणानां च साधूनां राज्ञश्च नगरस्य च

% 5.71.16
% After 16, N (K3 missing; K5
% om.; B3 om. lines 4-6; D2 marg. sec. m.; D10
% marg.) T2 ins.:
05*0374_01 दुःशासनेन पापेन तदा द्यूते प्रवर्तिते
05*0374_02 अनाथवत्तदा देवी द्रौपदी सुदुरात्मना
05*0374_03 आकृष्य केशे रुदती सभायां राजसंसदि
05*0374_04 भीष्मद्रोणप्रमुखतो गौरिति व्याहृता मुहुः
05*0374_05 भवता वारिताः सर्वे भ्रातरो भीमविक्रमाः
05*0374_06 धर्मपाशनिबद्धाश्च न किंचित्प्रतिपेदिरे

% 5.75.11
% After 11ab, D3.4.9 ins.:
05*0375_01 बाहुशालिन्महावीर्य भीमसेन विचक्षण
% D4 (which om. 11c-13b) cont.:
05*0376_01           मात्रा स्यादवधारणे

% 5.77.1
% After 1ab, K4 B D (except D1.3.4.9;
% D2.10 marg. sec. m.) ins.:
05*0377_01 पाण्डवानां कुरूणां च प्रतिपत्स्ये निरामयम्

% 5.79.4
% After
% 4, D1 S ins.:
05*0378_01 ब्रूहि मद्वचनं कृष्ण सुयोधनमपण्डितम्
05*0378_02 कृच्छ्रे वने वा वस्तव्यं पुरे वा नागसाह्वये

% 5.80.48
% After 48, G1 ins.:
05*0379_01 द्यौः पतेत्पृथिवी शीर्येद्धिमवाञ्छिथिलीभवेत्
% G1 cont.: T1 G5 ins. after 48:
05*0380_01 शुष्येत्तोयनिधिः कृष्णे न मे मोघं वचो भवेत्

% 5.81.16
% After 16c, T1 G1 ins.:
05*0381_01                             भूषणैर्विविधैरपि
05*0381_02 विप्रैश्च विविधैश्चित्रैर्

% 5.81.21
% After 21ab, T2
% G2 ins.:
05*0382_01 सारथ्यकर्मदक्षेण रक्षितं दारुकेण च
05*0382_02 कृत्वा प्रदक्षिणं शौरिः प्रस्थानोचितभूषणः

% 5.81.29
% After 29, K4 (marg.; om. line 2) S
% (except G4) ins.:
05*0383_01 देवताभ्यो नमस्कृत्य ब्राह्मणान्स्वस्ति वाच्य च
05*0383_02 प्रययौ पुण्डरीकाक्षः सात्यकेन सहाच्युतः

% 5.81.46
% After 46ab, M1.2 ins.:
05*0384_01 संक्षाम्याथ नमस्कार्या सर्वेषां वचनादपि

% 5.81.47
% After 47, K4 T G ins.:
05*0385_01 यथावयो यथास्थानं पूजयस्व जनार्दन

% 5.81.52
% After 52ab, K2 ins.:
05*0386_01 ददाति गोविन्द परं धर्मराज्ञे सुयोधनः

% 5.81.62
% After 62, K4 (om. lines 8-10) ins. 388*. On
% the other hand, S (except G3) ins. after 62:
05*0387_01 पितृदेवातिथिभ्यश्च कच्चित्पूजा स्वनुष्ठिता

% 5.81.64
% S ins.
% after 64: K4 (om. lines 8-10) ins. after 62:
05*0388_01 एवमुक्ताः केशवेन मुनयः संशितव्रताः
05*0388_02 नारदप्रमुखाः सर्वे प्रत्यनन्दन्त केशवम्
05*0388_03 अधःशिराः सर्पमाली महर्षिः सत्यदेवलः
05*0388_04 अर्वावसुश्च जानुश्च मैत्रेयः शुनको बली
05*0388_05 बको दाल्भ्यः स्थूलशिराः कृष्णद्वैपायनस्तथा
05*0388_06 आयोदधौम्यो धौम्यश्च आणिमाण्डव्यकौशिकौ
05*0388_07 दामोष्णीषस्त्रिषवणः पर्णादो घटजानुकः
05*0388_08 मौञ्जायनो वायुभक्षः पाराशर्योऽथ शारिकः
05*0388_09 शीलवानशनिर्धाता शून्यपालोऽकृतश्रमः
05*0388_10 श्वेतकेतुश्च कत्थामा वैदश्चापि हिरण्यदः

% 5.81.69
% S (except G5) ins. after 69:
% K4, after 64:
05*0389_01 सभायां मधुरा वाचः शुश्रूषन्तस्त्वयेरिताः
05*0389_02 कुरूणां प्रतिपत्तिं च श्रोतुमिच्छाम केशव

% 5.81.71
% After 71, M1.2 ins.:
05*0390_01 त्वत्पादस्पर्शसंशुद्धा भूमिर्दुष्टविवर्जिता
05*0390_02 धर्मवृद्ध्या शोभमाना प्रीतिं चाधास्यतीह नः

% 5.81.72
% After 72, K4 Dn D3-6.8 S ins.:
05*0391_01 आसीनमासने दिव्ये बलतेजःसमाहितम्

% 5.85.17
% K4 D2.5.8
% ins. after 17: D10, after 5.86.11ab:
05*0392_01 निर्वैरान्मत्स्यपाञ्चालान्पाण्डवान्कुरुभिः सह
05*0392_02 कृत्वा सुखं यथाधर्मं कीर्तिं च समवाप्नुहि

% 5.86.13
% After 13ab, M1.2 ins.:
05*0393_01 न भेदस्यान्तरं दातुं प्रयाणायास्य वा पुनः

% 5.87.2
% After 2,
% T G ins.:
05*0394_01 प्रययौ पुण्डरीकाक्षः कुरूणां सदनं प्रति
05*0394_02 आचक्रमुश्च पन्थानं ग्रसमाना इवाम्बरम्
05*0394_03 दारुकेण प्रचोदिता हयास्तस्य महात्मनः
05*0394_04 अन्नानि शय्या वासांसि तथा रत्नानि सर्वशः
05*0394_05 दुर्योधनेन कृष्णार्थं पथि संविहितं बहु
05*0394_06 ताः सभाः पुण्डरीकाक्षो रत्नानि च महायशाः
05*0394_07 नाभ्यनन्दन्महाबाहुरुपायात्कुरुसंसदम्

% 5.87.15
% After 15, S ins.:
05*0395_01 ते स्वधर्मानकुर्वन्त संपूज्य मधुसूदनम्

% 5.87.23
% After 23, B4 Dn ins. 417* (cf. v.l. 5.90.
% 28); while D1 ins.:
05*0396_01 या प्रीतिः पुण्डरीकाक्ष तवागमनकारणात्

% 5.88.32
% After 32, M
% reads 34cd; while N (except K1; K3 missing) ins.:
05*0397_01 यं गत्वाभिमुखः संख्ये न जीवन्कश्चिदाव्रजेत्
05*0397_02 यो जेता सर्वभूतानामजेयो जिष्णुरच्युत

% 5.88.42
% After 42, T G1.2.5 ins.:
05*0398_01 पुत्री द्रुपदराजस्य विख्याता सत्यवादिनी

% 5.88.54
% After 54, T2 G2 ins.:
05*0399_01 जन्मप्रभृति संप्राप्तं दुःखं नानाविधं बहु
05*0399_02 अश्रुपूर्णमुखी खिन्ना सर्वं चैवान्वचिन्तयत्

% 5.88.55
% After
% 55, D7.10 ins.:
05*0400_01 तन्नः क्लेशतमं मे स्यात्पुत्रैः सह परंतप

% 5.88.83
% After 83, M3-5 ins.:
05*0401_01 तावदेव महाबाहुर्निशासु न सुखं लभेत्

% 5.88.84
% After 84, T1 G4 ins.:
05*0402_01 पश्यतां कुरुपुत्राणां न मे तद्दुःखकारणम्

% 5.88.86
% After 86, G5 ins.:
05*0403_01 स त्वस्या देवपुत्रायास्त्वं नाथो मधुसूदन

% 5.88.103
% S ins. after 103
% (M3-5, after 103ab):
05*0404_01 कुरूणां पाण्डवानां च लोकानां चापराजित
05*0404_02 सर्वस्यैतस्य वार्ष्णेय गतिस्त्वमसि माधव
05*0404_03 प्रभावं बुद्धिवीर्यं च तादृशं तव केशव

% 5.89.2
% After 2ab, N (K3 missing) ins.:
05*0405_01 विचित्रैरासनैर्युक्तं प्रविवेश जनार्दनः

% 5.89.9
% After 9, K4 D2.5.8 S ins.:
05*0406_01 आसनं सर्वतोभद्रं सर्वरत्नविभूषितम्
05*0406_02 कृष्णार्थमेव संसिद्धं धार्तराष्ट्रस्य शासनात्

% 5.89.11
% After 11c, T2 G2 ins.:
05*0407_01                     नाभ्यनन्दज्जनार्दनः
05*0407_02 पुनः पुनः कौरवेयो भोजनेन न्यमन्त्रयत्
05*0407_03 असकृत्प्रार्थ्यमानोऽपि

% 5.89.24
% After 23, K5 D10 ins.:
05*0408_01 पूजां कृतां प्रीयमाणो को विद्वांस्त्यक्तुमर्हति

% 5.89.31
% K4 D2.6.8 T G1.2.4 ins. after 31: K5
% (om. line 1) G3.5, after 25: Dn1, after 32: D3,
% after 32ab:
05*0409_01 द्विषदन्नं न भोक्तव्यं द्विषन्तं नैव भोजयेत्
05*0409_02 पाण्डवान्द्विषसे राजन्मम प्राणा हि पाण्डवाः

% 5.89.37
% After 37, T2
% G2 ins.:
05*0410_01 न नीतिरस्मत्पूजा वो भवतां कुरुसत्तमाः
05*0410_02 दुर्योधनश्च युष्मासु न च प्रीतिं करिष्यति
05*0410_03 त एवमुक्ताः कृष्णेन एवमस्त्विति निर्ययुः

% 5.89.40
% After 40, K4 S (G3 om. hapl.
% from the posterior half of line 1 up to 41a) ins.:
05*0411_01 भुक्तवत्सु द्विजेन्द्रेषु निषण्णस्य वरासने
05*0411_02 शुचिः सुप्रयतो भूत्वा विदुरोऽन्नमुपाहरत्
05*0411_03 श्रद्धया परया युक्त इदं वचनमब्रवीत्
05*0411_04 संभ्रमैस्तुष्य गोविन्द एतन्नः परमं धनम्
05*0411_05 अन्यथा वा विशेषेण कस्त्वामर्चितुमर्हति
% T2 (marg. sec. m.) cont.:
05*0412_01 उदारस्य तृणं वित्तं शूरस्य मरणं तृणम्
05*0412_02 विरक्तस्य तृणं नारी निःस्पृहस्य तृणं जगत्

% 5.89.41
% After 40, K4 S ins.:
05*0413_01 तं भुक्तवन्तं विविधाः सुशब्दाः सूतमागधाः
05*0413_02 अभितुष्टुवुरासीनं दाशार्हमपराजितम्

% 5.90.4
% After 4, N (K3 missing; K5 om.) ins.:
05*0414_01 मूढश्चाकृतबुद्धिश्च इन्द्रियाणामनीश्वरः
05*0414_02 कामानुसारी कृत्येषु सर्वेष्वकृतनिश्चयः

% 5.90.18
% After 18,
% K4 ins.:
05*0415_01 मानी मौर्ख्येण पार्थानां न पश्यत्यधिकं बलम्

% 5.90.25
% After 25ab,
% S ins.:
05*0416_01 मृत्युर्जयो वेति कृतैकभावाः
05*0416_02 कामात्मानो मन्युवशाविनीताः

% 5.90.28
% After 28, K4 B Dn
% Ds D2 (marg.).3-9 ins.:
05*0417_01 या मे प्रीतिः पुष्कराक्ष त्वद्दर्शनसमुद्भवा
05*0417_02 सा किमाख्यायते तुभ्यमन्तरात्मासि देहिनाम्

% 5.91.1
% Before 1, K4 D8 S (except G1) ins.:
05*0418=00 वैशंपायनः
05*0418_01 विदुरस्य वचः श्रुत्वा प्रश्रितं पुरुषोत्तमः
05*0418_02 इदं होवाच वचनं भगवान्मधुसूदनः

% 5.92.4
% After 4, K4 S (except G4) ins.:
05*0419_01 ब्रह्मादिवसुदेवान्तं वंशं समनुकीर्तयन्
05*0419_02 तुष्टुवुः केशवं तत्र बहवः सूतमागधाः

% 5.92.9
% For 9, S (transposing
% the lines) subst.:
05*0420_01 तानभ्यनन्दद्गोविन्दः साम्ना परमवल्गुना
05*0420_02 तेऽभ्यर्च्य देवकीपुत्रं दिवि शक्रमिवामराः

% 5.92.11
% After 11, N (K3 missing; K5 om. line 2) ins.:
05*0421_01 ततो रथेन शुभ्रेण महता किङ्किणीकिना
05*0421_02 हयोत्तमयुजा शीघ्रमुपातिष्ठत दारुकः

% 5.92.22
% After 22, K2 ins.:
05*0422_01 योधाः परशुहस्ताश्च शतशोऽथ सहस्रशः

% 5.92.37
% K5 (which om. 38a-40b) ins. after 37:
05*0423=00 दुर्योधन उवाच
05*0423_01 भीष्मद्रोणौ परित्यज्य त्वया मां मधुसूदन
05*0423_02 किमर्थं पुण्डरीकाक्ष कृतं वृषलभोजनम्
05*0423=02 भगवानुवाच
05*0423_03 भक्तं पृच्छसि राजेन्द्र आदरं किं न पृच्छसि
05*0423_04 भोजनं गतजीर्णं तु आदरमजरामरम्
05*0423_05 आदरेणोपनीतानि शाकान्यपि फलानि च
05*0423_06 प्रीणन्ति मम गात्राणि नामृतं मानवर्जितम्
05*0423_07 वरं हालाहलं प्रीतं सद्यः प्राणहरं च यत्
05*0423_08 न तु भुक्तं धनाढ्यस्य भ्रुवा कुटिलितेयुषे (sic)
05*0423_09 न जातिः कारणं तात गुणाः कल्याणकारणम्
05*0423_10 चाण्डालमपि सद्वृत्तं तं देवा ब्राह्मणं विदुः
05*0423_11 कैवर्तीगर्भसंभूतो व्यासो नाम महामुनिः
05*0423_12 तपसा ब्राह्मणो जातस्तस्माज्जातिर्न कारणम्

% 5.93.5
% K5 (which om. hapl. 5c-6d)
% ins. after 5ab:
05*0424_01 त्वन्निमित्तं विशेषेण नेह युक्तं विशिष्यते

% 5.93.13
% After 13ab, D7 ins.:
05*0425_01 सहभूतास्तथैवैते सर्वनाशाय भारत
% After 13, S (except G3.4) ins.:
05*0426_01 हितं हि धार्तराष्ट्राणां पाण्डवानां तथा हितम्
05*0426_02 शमे प्रयतमानानां तव शासनकाङ्क्षिणाम्

% 5.93.21
% After 21ab, D3.4.9 ins.:
05*0427_01 को नु तान्युधि शत्रुघ्न सहितान्कुरुपाण्डवैः

% 5.93.45
% After 45, K4 B D (except
% D1; D2.10 both marg.; Dn2 missing) ins.:
05*0428_01 वर्तामहे त्वयि च तां त्वं च वर्तस्व नस्तथा

% 5.94.11
% After 11, D5 (marg. sec. m.).8
% ins.:
05*0429_01 तपस्विनौ महात्मानौ वेदप्रत्ययदर्शकौ

% 5.94.19
% After 19, N (K3 Dn2 missing) ins.:
05*0430_01 ततस्तामानुपूर्वीं स पुनरेवान्वकीर्तयत्

% 5.94.24
% K4 Dn1 D2-4.8.9 ins. after 24: S ins. line 1
% after 24ab and line 2 after 24:
05*0431_01 संनह्यस्व च वर्माणि यानि चान्यानि सन्ति ते
05*0431_02 यदाह्वयसि दर्पेण ब्राह्मणप्रमुखाञ्जनान्

% 5.94.31
% After 31, N (K3 Dn2 missing) ins.:
05*0432_01 नैतादृक्पुरुषो राजन्क्षत्रधर्ममनुस्मरन्
05*0432_02 मनसा नृपशार्दूल भवेत्पुरपुरंजयः

% 5.94.33
% After 33, N (K3 Dn2 missing) ins.:
05*0433_01 मा स्म भूयः क्षिपेः कंचिदविदित्वा बलाबलम्

% 5.94.39
% After
% 39ab, Dn ins.:
05*0434_01 कामक्रोधौ लोभमोहौ मदमानौ तथैव च
05*0434_02 मात्सर्याहंकृती चैव क्रमादेत उदाहृताः

% 5.94.42
% After 42, K4
% D (except Ds D1.7.10) S ins.:
05*0435_01 निर्माता सर्वलोकानामीश्वरः सर्वकर्मकृत्
05*0435_02 यस्य नारायणो बन्धुरर्जुनो दुःसहो युधि
05*0435_03 कस्तमुत्सहते जेतुं त्रिषु लोकेषु भारत
05*0435_04 वीरं कपिध्वजं जिष्णुं यस्य नास्ति समो युधि

% 5.96.14
% After 14ab, G5 ins.:
05*0436_01 एषा वै वारुणी कन्या सुरा लोकेषु विश्रुता

% 5.101.18
% After
% 18, K1 ins.:
05*0437_01 महर्षे शंस मे सर्वं पृच्छतो ज्ञातुमिच्छतः
05*0437_02 करामलकवत्सर्वं तव ज्ञानं महामुने

% 5.102.1
% Before the ref., S ins.:
05*0438=00 कण्वः
05*0438_01 मातलेर्वचनं श्रुत्वा नारदो मुनिसत्तमः
05*0438_02 अब्रवीन्नागराजानमार्यकं कुरुनन्दन

% 5.102.12
% After 12, Dn2 D8 ins.:
05*0439_01 कथमिच्छामि देवर्षे गुणकेशीं स्नुषां प्रति

% 5.102.16
% After 16, T G2.3.5 ins.:
05*0440=00 कण्वः
05*0440_01 आर्यकस्य वचः श्रुत्वा गरुडं प्रति भाषितम्

% 5.102.20
% After 20, K4 D2-4.8.9 S ins.:
05*0441_01 आर्यकेणाभ्यनुज्ञातो गम्यतामिति भारत

% 5.103.7
% Dn1 D5.6.8 S ins. after 7: K4
% (which om. 6c-7d), after 6ab:
05*0442=00 कण्व उवाच
05*0442_01 श्रुत्वा सुपर्णवचनं सुमुखो दुर्मुखस्तदा
05*0442_02 त्यक्त्वा रूपं विवर्णस्तु सर्परूपधरोऽभवत्
05*0442_03 गत्वा विष्णुसमीपं तु पादपीठं समाश्लिषत्
05*0442=03 इन्द्र उवाच
05*0442_04 न मया कृतं वैनतेय न मां क्रोद्धुं त्वमर्हसि
05*0442_05 दत्ताभयः स सुमुखो विष्णुना प्रभविष्णुना
05*0442_06 श्रुत्वा पुरंदरेणोक्तमुवाच विनतासुतः
% After line 3, Dn1 ins.:
05*0443_01 ततः पुरंदरो वाक्यमुवाच गरुडं प्रति

% 5.103.14
% After 14ab, K4 D1.5.6.8 ins.:
05*0444_01 सोऽहं पक्षैकदेशेन क्षोभये सागरानपि

% 5.103.20
% After 20, S ins.:
05*0445_01 न त्वं वहसि मां दोर्भ्यां मोघं तव विकत्थनम्

% 5.103.22
% After 22ab, D8 ins.:
05*0446_01 स्पृष्टमात्रो नखाग्रेण गरुत्मान्कश्यपात्मजः
% D8 cont.: K4 D3.4.9 ins. after 22ab:
05*0447_01 स्वहस्तन्यस्तभारोऽभूद्द्वयस्य स्नेहकारणात्
% On the other hand, S ins. after 22ab:
05*0448_01 आरोपितं समुद्वोढुं भारं तं नाशकद्बलात्

% 5.103.30
% After 30, K4 Dn1 D2 (marg.).3.4.6
% (om. line 1).8.9 S ins.:
05*0449_01 पादाङ्गुष्ठेन चिक्षेप सुमुखं गरुडोरसि
05*0449_02 ततः प्रभृति राजेन्द्र सह सर्पेण वर्तते
05*0449_03 एवं विष्णुबलाक्रान्तो गर्वनाशमुपागमत्
05*0449_04 गरुडो बलवान्राजन्वैनतेयो महायशाः

% 5.105.2
% After 2,
% Dn1 D2 ins.:
05*0450_01 गालवो दुःखितो दुःखाद्विललाप सुयोधन

% 5.108.19
% After 19, K4 D2-4.8.9 ins.:
05*0451_01 दिक्त्रयं ते श्रुतं ब्रह्मञ्शृणु चाप्युत्तरां दिशम्

% 5.109.5
% After 5ab, K4 B
% D (except D1.7) ins.:
05*0452_01 प्रकृत्या पुरुषः सार्धं युगान्ताग्निसमप्रभः
05*0452_02 न स दृश्यो मुनिगणैस्तथा देवैः सवासवैः
05*0452_03 गन्धर्वयक्षसिद्धैर्वा नरनारायणादृते
05*0452_04 अत्र विष्णुः सहस्राक्षः सहस्रचरणोऽव्ययः
05*0452_05 सहस्रशिरसः श्रीमानेकः पश्यति मायया

% 5.111.4
% After
% 4ab, K1 (marg.) ins.:
05*0453_01 तां दृष्ट्वा चारुसर्वाङ्गीं तापसीं ब्रह्मचारिणीम्
05*0453_02 ग्रहीतुं हि मनश्चक्रे रूपात्साक्षादिव श्रियम्

% 5.111.16
% After 16, D8 ins.:
05*0454_01 यदि त्वमात्मनो ह्यर्थैर्मां चैवादातुमिच्छसि
05*0454_02 तदैव नष्टदेहस्तु यद्वै त्वं पन्नगाशन
05*0454_03 तस्यैव हि प्रसादेन देवदेवस्य चिन्तनात्
05*0454_04 त्वं तु साङ्गस्तु संजातः पुनरेव भविष्यसि

% 5.113.11
% After 11ab, K4 Ds
% D3.4.6.9 S ins.:
05*0455_01 माधवी नाम तार्क्ष्येयं सर्वधर्मप्रवादिनी

% 5.113.14
% After 14, D3.4.8.9 S ins.:
05*0456_01 तस्य तद्वचनं श्रुत्वा ब्राह्मणः संशितव्रतः

% 5.114.2
% After 2, T G1.2.4 ins.:
05*0457_01 श्रोण्यौ ललाटकक्षौ च घ्राणं चेति षडुन्नतम्
05*0457_02 सूक्ष्माण्यङ्गुलिपर्वाणि केशलोमनखत्वचः
05*0457_03 स्वरः सत्त्वं च नाभिश्च त्रिगम्भीरं प्रचक्षते
05*0457_04 पाणिपादतले रक्ते नेत्रान्तास्यनखानि च

% 5.115.12
% After 12, G3 ins.:
05*0458_01 हिमवांश्चैव मेनायां गन्धवत्यां पराशरः

% 5.115.13
% After 13ab, G3 ins.:
05*0459_01 मौद्गल्यश्चन्द्रसेनायामदित्यां काश्यपो यथा

% 5.115.14
% N (K3 om. lines 1 and 2; D10 om. line 4)
% G3 (om. line 6) ins. after 14: G4, after 10ab:
% G5 (om. line 6), after 12ab:
05*0460_01 शकुन्तलायां दुःषन्तो धृत्यां धर्मश्च शाश्वतः
05*0460_02 दमयन्त्यां नलश्चैव सत्यवत्यां च नारदः
05*0460_03 जरत्कारुर्जरत्कार्वां पुलस्त्यश्च प्रतीच्यया
05*0460_04 मेनकायां यथोर्णायुस्तुम्बुरुश्चैव रम्भया
05*0460_05 वासुकिः शतशीर्षायां कुमार्यां च धनंजयः
05*0460_06 वैदेह्यां च यथा रामो रुक्मिण्यां च जनार्दनः
% After
% line 3, G3 ins.:
05*0461_01 पुलस्त्यश्च भरद्वाज्यां वृत्त्यां धर्मश्च शाश्वतः

% 5.117.23
% After
% 23ab, D2-4.9 ins.:
05*0462_01 गालवः प्रययौ शीघ्रं ययातिं नहुषात्मजम्

% 5.120.1
% D3.4.8.9 G3 M (see below) ins.
% after 1ab: T G1.2.4.5, after 1cd:
05*0463_01 समारुरोह नृपतिरस्पृशन्वसुधातलम्
% After 1, D2 ins.:
05*0464=00 नारद उवाच
05*0464_01 प्रत्युज्जगाम तं स्थानं देवलोकं नराधिपः
05*0464_02 अव्याप्य दिव्यसंस्थानं बभूव विगतज्वरः

% 5.120.7
% After 7, D2 reads 5.
% D3.4.8.9 S ins. after 7 (T2, after 5):
05*0465_01 यथा धर्मरतिर्नित्यं तेन सत्येन खं व्रज

% 5.120.14
% After 14, D2 ins.:
05*0466_01 यदि सत्यं ब्रवीम्येतत्तेन सत्येन वै व्रज

% 5.121.12
% After 12, K4 B D ins.:
05*0467_01 कथं नु मम तत्सर्वं विप्रनष्टं महाद्युते

% 5.121.16
% K5 ins. after 16ab: D7, after 16:
05*0468_01 ययातेश्चैव राजर्षेः सुहृदां भूतिमिच्छताम्

% 5.121.20
% After 20, T G (except
% G3) ins.:
05*0469_01 स भवान्सुहृदो वश्यं वचो गृह्णातु मानृतम्
05*0469_02 समर्थैर्विग्रहं कृत्वा विषमस्थो भविष्यसि
% T G2 cont.:
05*0470=00 वैशंपायनः
05*0470_01 एवमुक्तो नृपश्रेष्ठ नारदेन सुयोधनः
05*0470_02 नातिष्ठद्वचने तस्मिंस्ततोन्तस्तस्य तादृशः

% 5.121.22
% After 22, D8 ins.:
05*0471_01 एतत्पुण्यतमं राजन्ययातेश्चरितं महत्
05*0471_02 यच्छ्रुत्वा श्रावयित्वा च स्वर्गं यान्ति ह मानवाः

% 5.122.3
% After 3ab, T G
% ins.:
05*0472_01 न मंस्यन्ते दुरात्मानः पुत्रा मम जनार्दन

% 5.122.4
% After 4ab, K4 B D (except D1; D2 marg.
% sec. m.) ins.:
05*0473_01 न शृणोति महाबाहो वचनं साधु भाषितम्
05*0473_02 गान्धार्याश्च हृषीकेश विदुरस्य च धीमतः
05*0473_03 अन्येषां चैव सुहृदां भीष्मादीनां हितैषिणाम्
05*0473_04 स त्वं पापमतिं क्रूरं पापचित्तमचेतनम्
05*0473_05 अनुशाधि दुरात्मानं स्वयं दुर्योधनं नृपम्

% 5.122.38
% After 38, T G ins.:
05*0474_01 अमित्रो नातिकर्तव्यो नातिदेयः कदाचन
05*0474_02 जीवितं ह्यपि दुःखार्ता न त्यजन्ति कदाचन

% 5.122.53
% After 53, K4 Dn D3.4.6.8.9
% ins.:
05*0475_01 युद्धे येन महादेवः साक्षात्संतोषितः शिवः

% 5.124.5
% B Dn Ds
% D6-8.10 ins. after 5ab: G4, after 4:
05*0476_01 भीमसेनो गदापाणिस्तावत्संशाम्य पाण्डवैः

% 5.124.8
% D8 ins. after
% 8: D9, after 9: D2.3, after 11:
05*0477_01 यावन्न निशिता बाणाः शरीरेषु महीक्षिताम्
05*0477_02 यावन्न प्रविशन्त्येते तावच्छाम्यतु वैशसम्

% 5.126.15
% After 15, T G ins.:
05*0478_01 एवंवृत्तः कथं राज्ये स्थातुमर्हसि पापकृत्
05*0478_02 स राज्याच्च सुखाच्चैव हास्यसे कुलपांसन

% 5.126.16
% After 16, N T1 G3.5 ins.:
05*0479_01 यच्चैभ्यो याचमानेभ्यः पित्र्यमंशं न दित्ससि
05*0479_02 तच्च पाप प्रदातासि भ्रष्टैश्वर्यो निपातितः

% 5.126.43
% After 43, T G ins.:
05*0480_01 वर्तमानं जगत्सर्वं मुहूर्तान्न भविष्यति
05*0480_02 अन्यनाशेन जगतो लोकस्य च परंतप

% 5.127.10
% After
% 10, K3 B Dn1 Ds D3.4.6.8-10 T1 G5 ins.:
05*0481_01 आप्तुमाप्तं तथापीदमविनीतेन सर्वथा

% 5.127.19
% After 19, N (Dn2 missing)
% T1 G5 ins.:
05*0482_01 दुर्योधन यदाह त्वां पिता भरतसत्तम
05*0482_02 भीष्मो द्रोणः कृपः क्षत्ता सुहृदां कुरु तद्वचः

% 5.128.2
% After 2, T
% G (except G3) ins.:
05*0483_01 दुर्योधनं धार्तराष्ट्रं कर्णं दुःशासनोऽब्रवीत्
05*0483_02 नो चेत्संधास्यसे राजन्स्वेन कामेन पाण्डवैः
05*0483_03 बद्ध्वैव त्वां प्रदास्यन्ति पाण्डुपुत्राय भारत
05*0483_04 वैकर्तनं त्वां च मां च त्रीनेतान्भरतर्षभ
05*0483_05 पाण्डवेभ्यः प्रदास्यन्ति भीष्मद्रोणौ पिता च ते
05*0483_06 दुःशासनस्य तद्वाक्यं निशम्य भरतर्षभ
05*0483_07 दुर्योधनो धार्तराष्ट्रो निःश्वस्य प्रहसन्निव
05*0483_08 एकान्तमुपसंगम्य मन्त्रं पुनरमन्त्रयत्

% 5.128.20
% After 20, T G ins.:
05*0484_01 एते न शक्ताः सर्वे हि साहसात्कर्तुमुद्यताः

% 5.128.26
% After 26c,
% G3 ins.:
05*0485_01                      सामात्याः सह बन्धुभिः
05*0485_02 अद्यैव कृतकृत्यस्तु

% 5.128.27
% After
% 27ab, T G ins.:
05*0486_01 निगृह्य राज्ये राजानं स्थापयिष्यामि पाण्डवम्
05*0486_02 एष मे निश्चयो राजन्यद्येषोऽस्य विनिश्चयः
05*0486_03 नर्दन्तु सहिताः शङ्खाः पणवानकनिस्वनैः
05*0486_04 अनायासेन पार्थानां वर्ततां च शिवं महत्

% 5.128.41
% B5 missing (cf. v.l. 18). Before 41, K
% (except K3) D1.3.4.7-10 T2 ins. vidura u. (resp.
% viduraḥ), which in K1 D1.3.4.8.9 is followed by:
05*0487_01 दुर्योधन निबोधेदं वचनं मम सांप्रतम्

% 5.128.44
% After 44,
% D8 ins.:
05*0488_01 अनेकयुगवर्षायुर्निहत्य नरकं मृधे
05*0488_02 नीत्वा कन्यासहस्राणि उपयेमे यथाविधि

% 5.128.49
% After 49ab, D8 ins.:
05*0489_01 जन्मान्तरमुपागम्य हतवान्वालिनं तथा
05*0489_02 अन्ये च भ्रातरस्तस्य कुम्भकर्णादयो मृधे
05*0489_03 बिभीषणं तु संस्थाप्य सीतां चादाय मैथिलीम्
05*0489_04 पालयामास विधिवद्राज्यं निहतकण्टकम्

% 5.128.52
% After 52, D10
% (in marg.) ins.:
05*0490_01 ततोऽनादृत्य वाक्यानि दुःशासनपुरोगमाः
05*0490_02 नियन्तुमनसो दुष्टाः कृष्णं मत्वा सुयोधनम्
05*0490_03 बबन्धुः पाशजालेन देवमायाविमोहिताः
05*0490_04 प्राक्रोशन्तं च राजानं प्रतिमुच्य सविस्मयाः
05*0490_05 कथमासीदिदमिति तदद्भुतमिवाभवत्
05*0490=05 इत्यधिकं क्वचित्पुस्तके दृष्टं तदसंबद्धं प्रतीयते

% 5.129.1
% After 1, D8 ins.:
05*0491_01 यदा यदा पश्यसि वानरध्वजं
05*0491_02 धनुर्धरं पाण्डवमध्यमं रणे
05*0491_03 गदाग्रहस्तं भ्रमतं वृकोदरं
05*0491_04 तदा तदा दास्यसि सर्वमेदिनीम्

% 5.129.4
% After 4cd, D3.4.8.9 S ins.:
05*0492_01 युगपच्च विनिष्पेतुः सहिताः सर्वदेवताः

% 5.129.5
% After 5, D3.4.8.9 ins.:
05*0493_01 उग्रायुधधराः सर्वे दिव्येन वपुषान्विताः

% 5.129.11
% After 11, D8 ins.:
05*0494_01 सहस्रचरणः श्रीमाञ्शतबाहुः सहस्रदृक्
05*0494_02 तलानि नागलोकश्च गुल्फाधो ददृशे तदा
05*0494_03 चन्द्रसूर्यौ तथा नेत्रे ग्रहा वै सर्वतः स्थिताः
05*0494_04 ऊर्ध्वलोकाश्च सर्वेऽपि कुक्षौ तस्य व्यवस्थिताः
05*0494_05 सरितः सागराश्चैव स्वेदस्तस्य महात्मनः
05*0494_06 अस्थीनि पर्वताः सर्वे वृक्षा रोमाणि तस्य हि
05*0494_07 निमेषणं रात्र्यहनि जिह्वायां शारदा तथा

% 5.129.13
% T G M1.2
% ins. after 13 (G3.5 repeating the lines after 496*):
% Dn D3.4.8.9 M3-5 ins. after 496*:
05*0495_01 तत्राद्भुतमभूद्राजन्धृतराष्ट्रः स्वचक्षुषी
05*0495_02 लब्धवान्वासुदेवस्य विश्वरूपदिदृक्षया
05*0495_03 लब्धचक्षुषमासीनं धृतराष्ट्रं नराधिपाः
05*0495_04 विस्मिता ऋषिभिः सार्धं तुष्टुवुर्मधुसूदनम्

% 5.129.14
% After 14, Dn D3.4.8.9 S ins.:
05*0496_01 त्वमेव पुण्डरीकाक्ष सर्वस्य जगतः प्रभुः
05*0496_02 तस्मान्मे यादवश्रेष्ठ प्रसादं कर्तुमर्हसि
05*0496_03 भगवन्मम नेत्राणामन्तर्धानं वृणे पुनः
05*0496_04 भवन्तं दृष्टवानस्मि नान्यं द्रष्टुमिहोत्सहे
05*0496=04 वैशंपायन उवाच
05*0496_05 ततोऽब्रवीन्महाबाहुर्धृतराष्ट्रं जनार्दनः
05*0496_06 अदृश्यमाने नेत्रे द्वे भवेतां कुरुनन्दन

% 5.129.15
% After 15, T1 ins.:
05*0497_01 दुर्योधनोऽथ दुर्बुद्धिः कर्णाद्यैर्दुर्जनैः सह
05*0497_02 माधवस्य वपुर्दृष्ट्वा बभूव त्रस्तचेतनः

% 5.129.16
% After 16, T2 ins.:
05*0498_01 सर्वलोकेश्वरः शौरिः सर्वदेवाभिवन्दितः

% 5.129.26
% After 26, D8 ins.:
05*0499_01 निर्गुणैरपि गोविन्द पुत्रैरुपकृतं मम
05*0499_02 त्रैलोक्यनाथ पादौ ते यदयत्नान्नमस्कृतौ

% 5.130.3
% After 3ab, D3.4.8.9 S ins.:
05*0500_01 सर्वं क्षत्रं क्षणेनैव दह्यते पार्थवह्निना

% 5.130.17
% After 17, N (except K3)
% ins.:
05*0501_01 कलेः प्रवर्तनाद्राजा पापमत्यन्तमश्नुते

% 5.130.18
% After 18a, T2 ins.:
05*0502_01                 कालं भवति कारणम्
05*0502_02 अनित्यराजा वसति

% 5.131.37
% S ins. after the ref.: D3.4.9 after 37ab:
05*0503_01 परैर्विहन्यमानस्य जीवितेनापि किं फलम्

% 5.132.29
% T2 G2 ins. after 29: G1.5, after 29ab:
05*0504_01 भुङ्क्ष्व युद्धेन मे शत्रूञ्जित्वा तु रणमूर्धनि
% G1 cont.:
05*0505_01 नियच्छन्नितरान्वर्णान्विनयन्सर्वदुष्कृतान्

% 5.132.36
% After 36, N (K5 missing) ins.:
05*0506_01 शाश्वतं चाव्ययं चैव प्रजापतिविनिर्मितम्

% 5.133.2
% After 2ab, B Dn D3.4.9
% ins.:
05*0507_01 नियोजयसि युद्धाय परमातेव मां तथा

% 5.133.3
% After 3, K4
% Dn D3.4.8-10 ins.:
05*0508_01 मयि वा संगरहते प्रियपुत्रे विशेषतः
% while D6 ins.:
05*0509_01 मोहात्संगर्हसे मातः प्रियं पुत्रं विशेषतः

% 5.133.6
% After 6ab, G5 ins.:
05*0510_01 अहमेव भवेयं ते रिपुरत्यन्तरो महान्

% 5.133.9
% After 9c, B Dn Ds D6-8.10 ins.:
05*0511_01                      दुर्विनीतेन दुर्धिया
05*0511_02 रमते यस्तु पुत्रेण

% 5.133.14
% After 14ab. D3.4.9
% ins.:
05*0512_01 यत्सुखं प्राप्यते तेन न तदन्यत्र विद्यते
% while D8 ins.:
05*0513_01 प्राप्यते नेह शान्तिर्हि नित्यमेव तु संजय

% 5.134.21
% After 21, Ds
% D1.8 ins.:
05*0514_01 इति श्रुत्वा वचो मातुः संजयः शत्रुभिः सह
05*0514_02 कृतवान्संयुगं कृष्ण जयं च प्राप्तवान्ध्रुवम्

% 5.135.5
% After 5,
% T G (except G3) ins.:
05*0515_01 तथा चरेस्त्वं श्वेताश्व यथा वागभ्यभाषत

% 5.135.10
% G3 M ins. after 10: T G1.2.4.5, after 15
% (cf. v.l. 11):
05*0516_01 तावदेव महाबाहुर्निशासु न सुखं लभेत्

% 5.135.13
% After 13ab, Ds2 ins.:
05*0517_01 विक्रमाधिगता ह्यर्थाः क्षत्रधर्मरतावुभौ

% 5.135.16
% After 16, M1 (inf. lin.) ins.:
05*0518_01 सर्वधर्मविशेषज्ञां कुले जातां यशस्विनीम्

% 5.135.28
% After 28ab, S ins.:
05*0519_01 अश्वत्थामानमाहूय मन्त्रयित्वा पुनः पुनः

% 5.136.5
% After 5cd,
% K4 B Dn1 Ds D3.4.7-10 ins.:
05*0520_01 नकुलं सहदेवं च बलवीर्यसमन्वितौ

% 5.138.15
% After 15, B Dn Ds D6-8.10 ins.:
05*0521_01 अग्निं जुहोतु वै धौम्यः संशितात्मा द्विजोत्तमः

% 5.138.24
% After 24ab, K4
% Dn1 D8 ins.:
05*0522_01 आरोह तु रथं पार्थैर्भ्रातृभिः सह पाण्डवैः

% 5.139.24
% After
% 24, N (K5 om.; Dn2 missing) ins.:
05*0523_01 धृष्टद्युम्नश्च पाञ्चाल्यः सात्यकिश्च महारथः

% 5.139.36
% After 36, D8 ins.:
05*0524_01 रथध्वजाश्च कल्पन्ते यूपाश्च वितते क्रतौ
% On the other hand S ins. after 36:
05*0525_01 मैत्रावरुण आग्नीध्रौ महावीर्यौ भविष्यतः

% 5.139.56
% After 56,
% D3 (marg.).8 ins.:
05*0526_01 तेषामायुश्च पुत्राश्च धनं चैव भविष्यति
05*0526_02 शृण्वतां चापि मर्त्यानां स्वर्गस्थानं भविष्यति

% 5.140.11
% After 11, D8 ins.
% (irrelevantly) what looks like a conundrum:
05*0527_01 न यात्यशून्य एकोऽपि न च शून्यं प्रतिष्ठितम्
05*0527_02 न लोकपालास्तिष्ठन्ति न च ते द्विगुणाः स्मृताः
05*0527_03 नैव सप्त तथान्ये वै नव संख्या न विद्यते
05*0527_04 एतद्वाद्वपदं तत्र भविष्यति कथंचन

% 5.141.16
% After 16, D3.4 ins.:
05*0528_01 जनस्यास्वस्थकारिण्यस्तत्पराभवलक्षणम्

% 5.141.22
% D3.4
% S (om. line 2) ins. after 22cd: Dn2, after 22:
05*0529_01 एकपक्षाक्षिचरणा नर्तका घोरदर्शनाः
05*0529_02 पक्षिणो व्यसृजन्घोरं तत्पराभवलक्षणम्

% 5.141.25
% After 25,
% S (except M4) ins.:
05*0530_01 उत्तरा शङ्खवर्णाभा दिशां वर्णा उदाहृताः

% 5.142.13
% After 13, B Dn Ds D6-8.10 ins.:
05*0531_01 इति मे चिन्तयन्त्या वै हृदि दुःखं प्रवर्तते

% 5.142.27
% After 27ab, K4 ins.:
05*0532_01 गङ्गातीरे पृथापश्यदुपस्थानगतं वृषम्

% 5.142.30
% After
% 30, K B2 Dn1 D2.7-9 ins.:
05*0533_01 उत्स्मयन्प्रणतः प्राह कुन्तीं वैकर्तनो वृषः

% 5.145.7
% After 7, N (except B5
% D7; Dn2 D5 missing) ins.:
05*0534_01 पिता वा धृतराष्ट्रस्तं गान्धारी वा किमब्रवीत्

% 5.145.10
% After 10ab, B Dn1 Ds D3.4.6-8.10 ins.:
05*0535_01 धार्तराष्ट्रस्य तेषां हि वचनं कुरुसंसदि
% On the other hand, S (except G5) ins. after 10ab.
05*0536_01 प्रतिकूलमयुक्तं च हृदयं नोपसर्पति

% 5.147.4
% D8 ins. after 4: K5 (which om.
% 4a-5b) ins. after 3:
05*0537_01 तस्याभवंस्त्रयः पुत्रा द्रुह्योऽनुः पूरुरेव च

% 5.147.8
% After 8ab, D8 ins.:
05*0538_01 कुलक्षयं चकारासौ राज्यलोभादकारणात्

% 5.147.30
% After 30, N (Dn2 missing)
% ins.:
05*0539_01 अराजपुत्रो ह्यस्वामी पारक्यं हर्तुमिच्छसि

% 5.149.28
% After 28, T G (except G3) ins.:
05*0540_01 अर्जुनेनैवमुक्ते तु भीमो वाक्यं समाददे

% 5.149.46
% After 46, Dn1 D3.4.8 S ins.:
05*0541_01 धृष्टद्युम्नमहं मन्ये सेनापतिमरिंदम

% 5.149.48
% After 48, K B2 Dn1 D1-4.7.8 ins.:
05*0542_01 तदुग्रं सागरनिभं क्षुब्धं बलसमागमम्
05*0542_02 रथपत्तिगजोदग्रं महोर्मिभिरिवाकुलम्
05*0542_03 धावतामाह्वयानानां तनुत्राणि च बध्नताम्

% 5.152.6
% After 6a, K (K3.4 om.
% lines 4-5) B Dn1 Ds D2.6.8.10 ins.:
05*0543_01                            सायोगुडजलोपलाः
05*0543_02 सशालभिन्दिपालाश्च समधूच्छिष्टमुद्गराः
05*0543_03 सकाण्डदण्डकाः सर्वे ससीरविषतोमराः
05*0543_04 सशूर्पपिटकाः सर्वे सदात्राङ्कुशतोमराः
05*0543_05 सकीलक्रकचाः सर्वे

% 5.152.7
% After 7, N (Dn2 missing)
% G3.4 ins.:
05*0544_01 रुक्मजालप्रतिच्छन्ना नानामणिविभूषिताः
% K3.5 cont.:
05*0545_01 व्याघ्रचर्मपरीधानाः सुवेषाः समलंकृताः

% 5.152.9
% After 9, N (except Ds; Dn2 missing) ins.:
05*0546_01 बद्धाभरणनिर्व्यूहा बद्धचर्मासिपट्टिशाः

% 5.152.21
% After 21ab, T G (except G3) ins.:
05*0547_01 पञ्चाशच्च शतं चाश्वा नराः पञ्चगुणास्ततः

% 5.152.31
% After 31ab, B2 D2.8 ins.:
05*0548_01 हृष्टाः पुष्टाः सुसंनद्धा विक्रमे दृढनिश्चयाः

% 5.153.6
% After 6ab, G4 ins.:
05*0549_01 तथापि नियताः सर्वे क्षत्रियास्तु जघन्यजाः

% 5.153.15
% After 15, K3 (marg.
% sec. m.) ins.:
05*0550_01 इत्युक्त्वा पादयोस्तस्य निपपात नराधिपः
05*0550_02 रक्षास्मान्राजशार्दूल त्वामहं शरणं गतः

% 5.155.14
% After
% 14ab, B2 ins.:
05*0551_01 कृतप्रतिज्ञो राजासौ वासुदेवेन निर्जितः

% 5.155.22
% After 22ab,
% N (Dn2 missing) ins.:
05*0552_01 हनिष्यामि रणे भागं यन्मे दास्यसि पाण्डव
05*0552_02 अपि द्रोणकृपौ वीरौ भीष्मकर्णावथो पुनः
05*0552_03 अथ वा सर्व एवैते तिष्ठन्तु वसुधाधिपाः

% 5.155.31
% After
% 31, K5 B Dn1 Ds D1.3.4.6-8.10 ins.:
05*0553_01 भीतोऽस्मीति कथं ब्रूयां दधानो गाण्डिवं धनुः

% 5.155.33
% After 33, S ins.:
05*0554_01 तच्छ्रुत्वा वचनं तस्य विजयस्य च धीमतः

% 5.156.15
% After 15, K (except
% K4) B2 Dn1 D8 ins.:
05*0555_01 तस्मादनर्थमापन्नः स्थिरो भूत्वा निशामय

% 5.157.1
% After 1ab, K3 (om. lines 2-6).4 B Dn1
% Ds D1.3.4.6-8.10 ins.:
05*0556_01 न्यविशन्त महाराज कौरवेया यथाविधि
05*0556_02 तत्र दुर्योधनो राजा निवेश्य बलमोजसा
05*0556_03 संमानयित्वा नृपतीन्न्यस्य गुल्मांस्तथैव च
05*0556_04 आरक्षस्य विधिं कृत्वा योधानां तत्र भारत
05*0556_05 कर्णं दुःशासनं चैव शकुनिं चापि सौबलम्
05*0556_06 आनाय्य नृपतिस्तत्र मन्त्रयामास भारत
% After 1,
% K4 B Dn1 Ds D6.8.10 ins.:
05*0557_01 संभाषित्वा च कर्णेन भ्रात्रा दुःशासनेन च

% 5.157.5
% After 5ab,
% K4 B Dn1 Ds D1.3.4.6-8.10 ins.:
05*0558_01 वासुदेवसहायस्य गर्जतः सानुजस्य ते

% 5.157.16
% After 16, K3.4 B Dn1 Ds
% D1-4.6-8.10 ins.:
05*0559_01 विराटनगरे पार्थ यस्त्वं सूदो ह्यभूः पुरा
05*0559_02 बल्लवो नाम विख्यातस्तन्ममैव हि पौरुषम्

% 5.158.12
% After
% 12, K4 B (except B5) Dn1 Ds D3.4.6-8.10 ins.:
05*0560_01 एवं कत्थसि कौन्तेय अकत्थन्कुरु पौरुषम्
05*0560_02 सूतपुत्रं सुदुर्धर्षं शल्यं च बलिनां वरम्

% 5.158.38
% After 38, Dn1 ins.:
05*0561_01 युयुत्सुतोयं भगदत्तमारुतं
05*0561_02 शुशुगु(sic)हार्दिक्यमहासमुद्रम्

% 5.158.39
% After 39ab, Dn1 ins.:
05*0562_01 भीष्मवेगमपर्यन्तं द्रोणग्राहदुरासदम्
05*0562_02 कर्णशल्यझषावर्तं काम्बोजवडवामुखम्

% 5.160.26
% After 26a, K4 B Dn1 D3.6.8.10 ins.:
05*0563_01                         यथोक्तं सर्वमब्रवीत्
05*0563_02 कैतव्यस्य तु तद्वाक्यं

% 5.163.12
% After 12, K D1-4.8.10 ins.:
05*0564_01 कदर्थीकृत्य संग्रामे दापिताः करमुत्तमम्

% 5.163.19
% After 19, Ds ins.:
05*0565_01 एष योत्स्यति संग्रामे रथ एकगुणो मतः

% 5.164.12
% For 12, G2 subst.:
05*0566_01 पितास्य तु रणे कर्म महत्कर्ता न संशयः

% 5.166.17
% After 17ab,
% B2 Dn ins.:
05*0567_01 न तस्यास्ति समो युद्धे गदया सायकैरपि

% 5.168.12
% After 12ab, B3 ins.:
05*0568_01 लोकवीरौ महेष्वासौ त्यक्तात्मानौ महारथौ

% 5.168.25
% After 25, D8 ins.:
05*0569_01 अन्यौ विराटस्य सुतौ शङ्खश्वेतौ महारथौ
05*0569_02 पाण्डवानां सहायार्थे महत्कर्म करिष्यतः

% 5.170.21
% After 21ab, S (except M1.2) ins.:
05*0570_01 प्रणिपेतुश्च सर्वे वै प्रशशंसुश्च पार्थिवाः
05*0570_02 तत आदाय ताः कन्या नृपतींश्च विसृज्य तान्

% 5.171.9
% After 9ab, K4 B (B2
% missing) D (except D1.2) ins.:
05*0571_01 तस्मान्मां त्वं कुरुश्रेष्ठ समनुज्ञातुमर्हसि

% 5.172.3
% After 3, D2 (om. line 1) T G
% M1 ins.:
05*0572_01 अभिनन्दस्व मां राजन्सदा प्रियहिते रताम्
05*0572_02 प्रतिपालय मां राजन्धर्मादींश्चर धर्मतः
05*0572_03 त्वं हि मे मनसा ध्यातस्त्वया चाप्युपमन्त्रिता

% 5.174.14
% After 14, S ins.:
05*0573_01 तां तथा भामिनीं दृष्ट्वा श्रुत्वा चोद्विग्नमानसः

% 5.174.17
% After 17ab,
% N (except B5; K4 D3.4 om. lines 1-2) G3 ins.:
05*0574_01 राजर्षिः स महातेजा बभूवोद्विग्नमानसः
05*0574_02 तां तथावादिनीं श्रुत्वा दृष्ट्वा च स महातपाः
05*0574_03 राजर्षिः कृपयाविष्टो महात्मा होत्रवाहनः

% 5.175.27
% After 27,
% K1-3 D8 ins.:
05*0575_01 एवं ब्रुवति वै राज्ञि कन्या वचनमब्रवीत्

% 5.177.7
% After 7a,
% B3.5 Dn Ds D6.8.10 ins.:
05*0576_01                   गर्जन्तमसुरं यथा
05*0576_02 समाहूतो रणे राम

% 5.178.14
% After 14, T G M1 ins.:
05*0577_01 यदा प्रयाच्यमानोऽपि प्रसादं न करोति मे

% 5.178.33
% After 33ab,
% S ins.:
05*0578_01 समाह्वय महाबाहो युद्धाय त्वं तपोधन

% 5.178.36
% After 36,
% D7 ins.:
05*0579_01 अधर्मः सुमहानेष यच्छय्यामरणं गृहे
05*0579_02 यदाजौ निधनं याति सोऽस्य धर्मः सनातनः

% 5.178.37
% After 37ab, B Dn Ds D1.6.8.10 ins.:
05*0580_01 पश्चाज्जातानि तेजांसि तृणेषु ज्वलितं त्वया

% 5.182.10
% After 10ab, K D1-4.7.8
% ins.:
05*0581_01 रूपं तासां पश्यति तत्र लोकः
05*0581_02 सर्वास्ता वै तीक्ष्णरूपा विकोशाः

% 5.183.25
% After 25, D3.8 (both om.
% lines 3-4) S (except M1.2) ins.:
05*0582_01 ततो वै सहसोत्थाय रामो मामभ्यवर्तत
05*0582_02 पुनर्युद्धाय कौरव्य विह्वलः क्रोधमूर्च्छितः
05*0582_03 आददानो महाबाहुः कार्मुकं तालसंमितम्
05*0582_04 शरं चाप्यृषयोऽथैनं मा रामेत्यब्रुवन्वचः
05*0582_05 महर्षिमतमास्थाय क्रोधाविष्टोऽपि भार्गवः
05*0582_06 समाहरदमेयात्मा शरं कालान्तकोपमम्

% 5.184.11
% D8 T G ins. after 11ab: B4 (om. line 2) D3,
% after 13ab:
05*0583_01 उपस्थास्यति राजेन्द्र स्वयमेव तवानघ
05*0583_02 येन शत्रून्महावीर्यान्प्रशासिष्यसि कौरव

% 5.189.11
% After 11, N (Dn2 missing) ins.:
05*0584_01 सर्वानभिप्रायकृतान्कामाँल्लेभे च कौरव

% 5.189.12
% After 12ab,
% N (Dn2 missing) ins.:
05*0585_01 यथाकालं तु सा देवी महिषी द्रुपदस्य ह

% 5.190.23
% After
% 23, D3.4.8 S ins.:
05*0586_01 अवमत्य च वीर्यं मे कुलं चारित्रमेव च
05*0586_02 विप्रलम्भस्त्वयापूर्वो मनुष्येषु प्रवर्तितः
05*0586_03 कुरु सर्वाणि कार्याणि भुङ्क्ष्व भोगाननुत्तमान्
05*0586_04 अभियास्यामि शीघ्रं त्वां समुद्धर्तुं सबान्धवम्

% 5.191.14
% After 14ab,
% K3.4 B2 D1.2 ins.:
05*0587_01 उपयास्यति हि क्षिप्रं सहामात्यैर्नराधिपः

% 5.193.2
% After 2ab, D3.4.8 S
% ins.:
05*0588_01 स्वं ते पुंस्त्वं प्रदास्यामि स्त्रीत्वं धारयितास्मि ते

% 5.193.9
% After 9, S ins.:
05*0589_01 मातुश्च रहिते राजन्प्रसादं यक्षजं तथा

% 5.193.33
% After 33ab, N ins.:
05*0590_01 मणिरत्नसुवर्णानां मालाभिः परिपूरितम्
05*0590_02 नानाकुसुमगन्धाढ्यं सिक्तसंमृष्टशोभितम्

% 5.195.11
% After 11, T1 G1.3.5 ins.:
05*0591_01 यावदिच्छेद्धरिरयं तावदस्ति न चान्यथा

% 5.195.16
% After 16, K4 D3.8 ins.:
05*0592_01 वीरव्रतधराः सर्वे सर्वे सुचरितव्रताः

% 5.195.19
% After 19ab,
% B Dn Ds D3.4 (see below).6-8.10 ins.:
05*0593_01 शङ्खश्चैव महाबाहुर्हैडिम्बश्च महाबलः
05*0593_02 पुत्रोऽस्याञ्जनपर्वा तु महाबलपराक्रमः
05*0593_03 शैनेयश्च महाबाहुः सहायो रणकोविदः
05*0593_04 अभिमन्युश्च बलवान्द्रौपद्याः पञ्च चात्मजाः

% 5.197.1
% After the ref., T1
% M1 ins.:
05*0594_01 संजयेनैवमुक्तस्तु धृतराष्ट्रः सुदुर्मनाः
05*0594_02 विपुलं चिन्तयंस्तथौ गान्धार्या विदुरेण च

% 5.197.15
% After 15,
% T G2.3.5 ins.:
05*0595_01 तौ दृष्ट्वा पृथिवीपालान्नष्टमित्येव मेनिरे
05*0595_02 अन्तरिक्षगताः सर्वे देवाः सेन्द्रपुरोगमाः

%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% Book 05, Appendix I passages
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

% After 5.39.31, N (K3 missing) T G1.4 ins.:
05_001_0001 असम्यगुपयुक्तं हि ज्ञानं सुकुशलैरपि
05_001_0002 उपलभ्याप्यविदितं विदितं चाप्यनुष्ठितम्
05_001_0003 पापोदयफलं विद्वान्यो नारभति वर्धते
05_001_0004 यस्तु पूर्वकृतं पापमविमृश्यानुवर्तते
05_001_0005 सोऽन्यापराधे दुर्मेधा विषमे विनिपात्यते
05_001_0006 मन्त्रभेदस्य षट्प्राज्ञो द्वाराणीमानि लक्षयेत्
05_001_0007 अर्थसंततिकामश्च रक्षेदेतानि नित्यशः
05_001_0008 मदं स्वप्नमविज्ञानमाकारं चात्मसंभवम्
05_001_0009 दुष्टामात्येषु विश्रम्भं दूताच्चाकुशलादपि
05_001_0010 द्वाराण्येतानि यो ज्ञात्वा संवृणोति सदा नृपः
05_001_0011 त्रिवर्गचरणे युक्तः स शत्रूनधितिष्ठति
05_001_0012 न वै श्रुतमविज्ञाय वृद्धाननुपसेव्य च
05_001_0013 धर्मार्थौ वेदितुं शक्यौ बृहस्पतिसमैरपि
05_001_0014 नष्टं समुद्रे पतितं नष्टं वाक्यमशृण्वति
05_001_0015 अनात्मनि श्रुतं नष्टं नष्टं श्रुतमनग्निकम्
05_001_0016 मत्या परीक्ष्य मेधावी बुद्ध्या संपाद्य चासकृत्
05_001_0017 श्रुत्वा दृष्ट्वाथ विज्ञाय प्राज्ञो मन्त्रं समाचरेत्

% After adhy. 44, all MSS. (except D9.10 G2;
% K2.3.5 missing) ins. the following addl. adhy.
% (K4 om. lines 2-25; T G1.3-5 om. lines 5-23):
05_002=0000 सनत्सुजात उवाच
05_002_0001 शोकः क्रोधश्च लोभश्च कामो मानः परासुता
05_002_0002 ईर्ष्या मोहो विवित्सा च कृपासूया जुगुप्सुता
05_002_0003 द्वादशैते महादोषा मनुष्यप्राणनाशनाः
05_002_0004 एकैकमेते राजेन्द्र मनुष्यान्पर्युपासते
05_002_0005 यैराविष्टो नरः पापं मूढसंज्ञो व्यवस्यति
05_002_0006 स्पृहयालुरुग्रः परुषो वावदान्यः
05_002_0007 क्रोधं बिभ्रन्मनसा वै विकत्थी
05_002_0008 नृशंसधर्माः षडिमे जना वै
05_002_0009 प्राप्याप्यर्थं नोत सभाजयन्ते
05_002_0010 संभोगसंविद्विषमोऽतिमानी
05_002_0011 दत्त्वा विकत्थी कृपणो दुर्बलश्च
05_002_0012 बहुप्रशंसी वनिताद्विट्सदैव
05_002_0013 सप्तैवोक्ताः पापशीला नृशंसाः
05_002_0014 धर्मश्च सत्यं च तपो दमश्च
05_002_0015 अमात्सर्यं ह्रीस्तितिक्षानसूया
05_002_0016 दानं श्रुतं चैव धृतिः क्षमा च
05_002_0017 महाव्रता द्वादश ब्राह्मणस्य
05_002_0018 यो नैतेभ्यः प्रच्यवेद्द्वादशभ्यः
05_002_0019 सर्वामपीमां पृथिवीं स शिष्यात्
05_002_0020 त्रिभिर्द्वाभ्यामेकतो वार्थितो यो
05_002_0021 नास्य स्वमस्तीति च वेदितव्यम्
05_002_0022 दमस्त्यागोऽथाप्रमाद इत्येतेष्वमृतं स्थितम्
05_002_0023 एतानि ब्रह्ममुख्यानां ब्राह्मणानां मनीषिणाम्
05_002_0024 सद्वासद्वा परीवादो ब्राह्मणस्य न शस्यते
05_002_0025 नरकप्रतिष्ठास्ते वै स्युर्य एवं कुर्वते नराः
05_002_0026 मदोऽष्टादशदोषः स स्यात्पुरा योऽप्रकीर्तितः
05_002_0027 लोकद्वेष्यं प्रातिकूल्यमभ्यसूया मृषावचः
05_002_0028 कामक्रोधौ पारतन्त्र्यं परिवादोऽथ पैशुनम्
05_002_0029 अर्थहानिर्विवित्सा च मात्सर्यं प्राणिपीडनम्
05_002_0030 ईर्ष्या मोहोऽतिवादश्च संज्ञानाशोऽभ्यसूयिता
05_002_0031 तस्मात्प्राज्ञो न माद्येत सदा ह्येतद्विगर्हितम्
05_002_0032 सौहृदे वै षड्गुणा वेदितव्याः
05_002_0033 प्रिये हृष्यन्त्यप्रिये च व्यथन्ते
05_002_0034 स्यादात्मनः सुचिरं याचते यो
05_002_0035 ददात्ययाच्यमपि देयं खलु स्यात्
05_002_0036 इष्टान्पुत्रान्विभवान्स्वांश्च दारान्
05_002_0037 अभ्यर्थितश्चार्हति शुद्धभावः
05_002_0038 त्यक्तद्रव्यः संवसेन्नेह कामाद्
05_002_0039 भुङ्क्ते कर्म स्वाशिषं बाधते च
05_002_0040 द्रव्यवान्गुणवानेवं त्यागी भवति सात्त्विकः
05_002_0041 पञ्च भूतानि पञ्चभ्यो निवर्तयति तादृशः
05_002_0042 एतत्समृद्धमप्यूर्ध्वं तपो भवति केवलम्
05_002_0043 सत्त्वात्प्रच्यवमानानां संकल्पेन समाहितम्
05_002_0044 यतो यज्ञाः प्रवर्धन्ते सत्यस्यैवावरोधनात्
05_002_0045 मनसान्यस्य भवति वाचान्यस्याथ कर्मणा
05_002_0046 संकल्पसिद्धं पुरुषमसंकल्पोऽधितिष्ठति
05_002_0047 ब्राह्मणस्य विशेषेण किं चान्यदपि मे श्रुणु
05_002_0048 अध्यापयेन्महदेतद्यशस्यं
05_002_0049 वाचो विकारं कवयो वदन्ति
05_002_0050 अस्मिन्योगे सर्वमिदं प्रतिष्ठितं
05_002_0051 ये तद्विदुरमृतास्ते भवन्ति
05_002_0052 न कर्मणा सुकृतेनैव राजन्
05_002_0053 सत्यं वदेज्जुहुयाद्वा यजेद्वा
05_002_0054 नैतेन बालोऽमृत्युमभ्येति राजन्
05_002_0055 रतिं चासौ न लभत्यन्तकाले
05_002_0056 तूष्णीमेक उपासीत चेष्टेत मनसापि न
05_002_0057 तथा संस्तुतिनिन्दाभ्यां प्रीतिरोषौ विवर्जयेत्
05_002_0058 अत्रैव तिष्ठन्क्षत्रिय ब्रह्माविशति पश्यति
05_002_0059 वेदेषु चानुपूर्व्येण एतद्विद्वन्ब्रवीमि ते
05_002=0059 Colophon.

% After 5.62.5, N (K2.3 missing) ins.:
05_003_0001 यदा परिकरिष्यन्ति ऐणेयानिव तन्तुना
05_003_0002 अतरित्रानिव जले बाहुभिर्मामका रणे
05_003_0003 पश्यन्तस्ते परांस्तत्र रथनागसमाकुलान्
05_003_0004 तदा दर्पं विमोक्ष्यन्ति पाण्डवाः स च केशवः
05_003=0004 विदुर उवाच
05_003_0005 इह निःश्रेयसं प्राहुर्वृद्धा निश्चितदर्शिनः
05_003_0006 ब्राह्मणस्य विशेषेण दमो धर्मः सनातनः
05_003_0007 तस्य दानं क्षमा सिद्धिर्यथावदुपपद्यते
05_003_0008 दमो दानं तपो ज्ञानमधीतं चानुवर्तते
05_003_0009 दमस्तेजो वर्धयति पवित्रं दम उत्तमम्
05_003_0010 विपाप्मा वृद्धतेजास्तु पुरुषो विन्दते महत्
05_003_0011 क्रव्याद्भ्य इव भूतानामदान्तेभ्यः सदा भयम्
05_003_0012 तेषां च प्रतिषेधार्थं क्षत्रं सृष्टं स्वयंभुवा
05_003_0013 आश्रमेषु चतुर्ष्वाहुर्दममेवोत्तमं व्रतम्
05_003_0014 तस्य लिङ्गं प्रवक्ष्यामि येषां समुदयो दमः
05_003_0015 क्षमा धृतिरहिंसा च समता सत्यमार्जवम्
05_003_0016 इन्द्रियाभिजयो धैर्यं मार्दवं ह्रीरचापलम्
05_003_0017 अकार्पण्यमसंरम्भः संतोषः श्रद्दधानता
05_003_0018 एतानि यस्य राजेन्द्र स दान्तः पुरुषः स्मृतः
05_003_0019 कामो लोभश्च दर्पश्च मन्युर्निद्रा विकत्थनम्
05_003_0020 मान ईर्ष्या च शोकश्च नैतद्दान्तो निषेवते
05_003_0021 अजिह्ममशठं शुद्धमेतद्दान्तस्य लक्षणम्
05_003_0022 अलोलुपस्तथाल्पेप्सुः कामानामविचिन्तिता
05_003_0023 समुद्रकल्पः पुरुषः स दान्तः परिकीर्तितः
05_003_0024 सुवृत्तः शीलसंपन्नः प्रसन्नात्मात्मविद्बुधः
05_003_0025 प्राप्येह लोके संमानं सुगतिं प्रेत्य गच्छति
05_003_0026 अभयं यस्य भूतेभ्यः सर्वेषामभयं यतः
05_003_0027 स वै परिणतप्रज्ञः प्रख्यातो मनुजोत्तमः
05_003_0028 सर्वभूतहितो मैत्रस्तस्मान्नोद्विजते जनः
05_003_0029 समुद्र इव गम्भीरः प्रज्ञातृप्तः प्रशाम्यति
05_003_0030 कर्मणाचरितं पूर्वं सद्भिराचरितं च यत्
05_003_0031 तदेवास्थाय मोदन्ते दान्ताः शमपरायणाः
05_003_0032 नैष्कर्म्यं वा समास्थाय ज्ञानतृप्तो जितेन्द्रियः
05_003_0033 कालाकाङ्क्षी चरँल्लोके ब्रह्मभूयाय कल्पते
05_003_0034 शकुनीनामिवाकाशे पदं नैवोपलभ्यते
05_003_0035 एवं प्रज्ञानतृप्तस्य मुनेर्वर्त्म न दृश्यते
05_003_0036 उत्सृज्य वा गृहान्यस्तु मोक्षमेवाभिमन्यते
05_003_0037 लोकास्तेजोमयास्तस्य कल्पन्ते शाश्वता दिवि
05_003=0037 Colophon.

% After 5.90.1ab, K5 ins.:
05_004_0001 महात्मानो यमिच्छन्ति तपः कृत्वा त्वनेकधा
05_004_0002 स देवोऽस्य समायातो मम लोचनगोचरे
05_004_0003 तवातिथ्यं जगन्नाथ किं करोम्यद्य केशव
05_004_0004 अहमस्मि महीपीठे निर्धनानां शिरोमणिः
05_004=0004 कृष्ण उवाच
05_004_0005 साधु साधु महाप्राज्ञ सर्वशास्त्रविशारद
05_004_0006 यस्त्वं विनयसंपन्नो वयस्त्वय्येव दृश्यते
05_004_0007 तवाद्य वचसा तुष्ये ददामि कुरुनन्दन
05_004_0008 वरं वृणीष्व दास्येऽहं यत्ते मनसि रोचते
05_004=0008 विदुर उवाच
05_004_0009 अचला केशवे भक्तिर्मानसं त्वद्गतं सदा
05_004_0010 धर्मे चिन्ता कुले जन्म देहि मे मधुसूदन
05_004_0011 मा मतिः परद्रव्येषु परदारेषु मा मतिः
05_004_0012 परापवादिनी जिह्वा मा भूद्देव कदाचन
05_004_0013 आसनं सुतसंकीर्णं विप्रसंकीर्णमन्दिरम्
05_004_0014 हृदयं शास्त्रसंकीर्णं देहि मे मधुसूदन
05_004_0015 दुर्भिक्षे चान्नदाताहं सुभिक्षे च हिरण्यदः
05_004_0016 आतुरेऽहं भयत्राता त्रीणि कृष्ण भवन्तु मे
05_004_0017 सत्यं शौचं दया दानं भक्तिश्चैव जनार्दने
05_004_0018 एतान्वरानहं याचे यदि तुष्टोऽसि माधव

% S (T2 om. lines 12-17; G2 om. lines 6-9 and
% 12-17) ins. after 5.92.11: K4 (om. lines 10-24),
% after 421*:
05_005_0001 तस्मै रथवरो युक्तः शुशुभे लोकविश्रुतः
05_005_0002 वाजिभिः सैन्यसुग्रीवमेघपुष्पबलाहकैः
05_005_0003 सैन्यस्तु शुकपत्राभः सुग्रीवः किंशुकप्रभः
05_005_0004 मेघपुष्पो मेघवर्णः पाण्डरस्तु बलाहकः
05_005_0005 दक्षिणं चावहत्सैन्यः सुग्रीवः सव्यतोऽवहत्
05_005_0006 पृष्ठवाहौ तयोरास्तां मेघपुष्पबलाहकौ
05_005_0007 विश्वकर्मकृतापीडा रत्नजालविभूषिता
05_005_0008 आश्रिता वै रथे तस्मिन्ध्वजयष्टिरशोभत
05_005_0009 वैनतेयः स्थितस्तस्यां प्रभाकरमिव स्पृशन्
05_005_0010 तस्य सत्त्ववतः केतौ भुजगारिरशोभत
05_005_0011 तस्य कीर्तिमतस्तेन भास्वरेण विराजता
05_005_0012 शुशुभे स्यन्दनश्रेष्ठः पतगेन्द्रेण केतुना
05_005_0013 रुक्मजालैः पताकाभिः सौवर्णेन च केतुना
05_005_0014 बभूव स रथश्रेष्ठः कालसूर्य इवोदितः
05_005_0015 पक्षिध्वजवितानैश्च रुक्मजालकृतान्तरैः
05_005_0016 दण्डमार्गविभागैश्च सुकृतैर्विश्वकर्मणा
05_005_0017 प्रवालमणिहेमैश्च मुक्तावैडूर्यभूषणैः
05_005_0018 किङ्किणीशतसंघैश्च वालजालकृतान्तरैः
05_005_0019 कार्तस्वरमयीभिश्च पद्मिनीभिरलंकृतः
05_005_0020 शुशुभे स्यन्दनश्रेष्ठस्तापनीयैश्च पादपैः
05_005_0021 व्याघ्रसिंहवराहैश्च गोवृषैर्मृगपक्षिभिः
05_005_0022 ताराभिर्भास्करैश्चापि वारणैश्च हिरण्मयैः
05_005_0023 वज्राङ्कुशविमानैश्च कूबरावर्तसंधिषु
05_005_0024 समुच्छ्रितमहानाभिः स्तनयित्नुमहास्वनः

% After 5.114.2, D8 ins.:
05_006_0001 पञ्चदीर्घं चतुर्ह्रस्वं पञ्चसूक्ष्मं षडुन्नतम्
05_006_0002 सप्तरक्तं त्रिविस्तीर्णं त्रिगम्भीरं प्रशस्यते
05_006_0003 पञ्चैव दीर्घा हनुलोचनानि
05_006_0004 बाहूरुनासाश्च सुखप्रदानि
05_006_0005 ह्रस्वानि चत्वारि च लिङ्गपृष्ठे
05_006_0006 ग्रीवा च जङ्घे च हितप्रदानि
05_006_0007 सूक्ष्माणि पञ्च दशनाङ्गुलिपर्वकेशास्
05_006_0008 त्वक्चैव वै कररुहाश्च नदुःखितानाम्
05_006_0009 वक्षोऽथ कङ्क्षानखनासिकास्यम्
05_006_0010 अंसान्तिकं चेति षडुन्नतानि
05_006_0011 नेत्रान्तपादकरताल्वधरोष्ठजिह्वा
05_006_0012 रक्ता नखाश्च खलु सर्वसुखावहानि
% [Lines 3-12 are a gloss on the preceding
% 2 lines.]

% After 5.128.17, T G ins.:
05_007_0001 यथा वाराणसी दग्धा साश्वा सरथकुञ्जरा
05_007_0002 सानुबन्धस्तु कृष्णेन काशीनामृषभो हतः
05_007_0003 तथा नागपुरं दग्ध्वा शङ्खचक्रगदाधरः
05_007_0004 स्वयं कालेश्वरो भूत्वा नाशयिष्यति कौरवान्
05_007_0005 पारिजातहरं ह्येनमेकं यदुसुखावहम्
05_007_0006 नाभ्यवर्तत संरब्धो वृत्रहा वसुभिः सह
05_007_0007 प्राप्य निर्मोचने पाशान्षट्सहस्रांस्तरस्विनः
05_007_0008 हृतास्ते वासुदेवेन ह्युपसंक्रम्य कौरवान्
05_007_0009 द्वारमासाद्य सौभस्य विधूय गदया गिरिम्
05_007_0010 द्युमत्सेनः सहामात्यः कृष्णेन विनिपातितः
05_007_0011 शेषवत्त्वात्कुरूणां तु धर्मापेक्षी तथाच्युतः
05_007_0012 क्षमते पुण्डरीकाक्षः शक्तः सन्पापकर्मणाम्
05_007_0013 एते हि यदि गोविन्दमिच्छन्ति सह राजभिः
05_007_0014 अद्यैवातिथयः सर्वे भविष्यन्ति यमस्य ते
05_007_0015 यथा वायोस्तृणाग्राणि वशं यान्ति बलीयसः
05_007_0016 तथा चक्रभृतः सर्वे वशमेष्यन्ति कौरवाः

% After 5.129.13, D8 ins.:
05_008_0001 धृतराष्ट्राय प्रददौ भगवान्दिव्यचक्षुषी
05_008_0002 ददर्श परमं रूपं धृतराष्ट्रोऽम्बिकासुतः
05_008_0003 ततो देवाः सगन्धर्वाः किंनराश्च महोरगाः
05_008_0004 ऋषयश्च महाभागा लोकपालैः समन्विताः
05_008_0005 प्रणम्य शिरसा देवं तुष्टुवुः प्राञ्जलि स्थिताः
05_008_0006 क्रोधं प्रभो संहर संहर स्वं
05_008_0007 रूपं च यद्दर्शितमात्मसंस्थम्
05_008_0008 यावत्त्विमे देवगणैः समेता
05_008_0009 लोकाः समस्ता भुवि नाशमीयुः
05_008_0010 त्वं च कर्ता विकर्ता च त्वमेव परिरक्षसे
05_008_0011 त्वया व्याप्तमिदं सर्वं जगत्स्थावरजङ्गमम्
05_008_0012 कियन्मात्रा महीपालाः किंवीर्याः किंपराक्रमाः
05_008_0013 येषामर्थे महाबाहो दिव्यं रूपं प्रदर्शिवान्
05_008_0014 एवमुच्चारिता वाचः सह देवैर्विभुस्तथा

% After 5.157.5, K4 B Dn1 Ds D1.3.4.6-8.10 ins.:
% The Fable of the Cat and the Mice
05_009_0001 ज्येष्ठं तथैव कौन्तेयं ब्रूयास्त्वं वचनान्मम
05_009_0002 भ्रातृभिः सहितः सर्वैः सोमकैश्च सकेकयैः
05_009_0003 कथं वा धार्मिको भूत्वा त्वमधर्मे मनः कृथाः
05_009_0004 य इच्छसि जगत्सर्वं नश्यमानं नृशंसवत्
05_009_0005 अभयं सर्वभूतेभ्यो दाता त्वमिति मे मतिः
05_009_0006 श्रूयते हि पुरा गीतः श्लोकोऽयं भरतर्षभ
05_009_0007 प्रह्लादेनाथ भद्रं ते हृते राज्ये तु दैवतैः
05_009_0008 यस्य धर्मध्वजो नित्यं सुराध्वज इवोच्छ्रितः
05_009_0009 प्रच्छन्नानि च पापानि बैडालं नाम तद्व्रतम्
05_009_0010 अत्र ते वर्तयिष्यामि आख्यानमिदमुत्तमम्
05_009_0011 कथितं नारदेनेह पितुर्मम नराधिप
05_009_0012 मार्जारः किल दुष्टात्मा निश्चेष्टः सर्वकर्मसु
05_009_0013 ऊर्ध्वबाहुः स्थितो राजन्गङ्गातीरे कदाचन
05_009_0014 स वै कृत्वा मनःशुद्धिं प्रत्ययार्थं शरीरिणाम्
05_009_0015 करोमि धर्ममित्याह सर्वानेव शरीरिणः
05_009_0016 तस्य कालेन महता विश्रम्भं जग्मुरण्डजाः
05_009_0017 समेत्य च प्रशंसन्ति मार्जारं तं विशां पते
05_009_0018 पूज्यमानस्तु तैः सर्वैः पक्षिभिः पक्षिभोजनः
05_009_0019 आत्मकार्यं कृतं मेने चर्यायाश्च कृतं फलम्
05_009_0020 अथ दीर्घस्य कालस्य तं देशं मूषिका ययुः
05_009_0021 ददृशुस्तं च ते तत्र धार्मिकं व्रतचारिणम्
05_009_0022 कार्येण महता युक्तं दम्भयुक्तेन भारत
05_009_0023 तेषां मतिरियं राजन्नासीत्तत्र विनिश्चये
05_009_0024 बहुमित्रा वयं सर्वे तेषां नो मातुलो ह्ययम्
05_009_0025 रक्षां करोतु सततं वृद्धबालस्य सर्वशः
05_009_0026 उपगम्य तु ते सर्वे बिडालमिदमब्रुवन्
05_009_0027 भवत्प्रसादादिच्छामश्चर्तुं चैव यथासुखम्
05_009_0028 भवान्नो गतिरव्यग्रा भवान्नः परमः सुहृत्
05_009_0029 ते वयं सहिताः सर्वे भवन्तं शरणं गताः
05_009_0030 भवान्धर्मपरो नित्यं भवान्धर्मे व्यवस्थितः
05_009_0031 स नो रक्ष महाप्रज्ञ त्रिदशानिव वज्रभृत्
05_009_0032 एवमुक्तस्तु तैः सर्वैर्मूषिकैः स विशां पते
05_009_0033 प्रत्युवाच ततः सर्वान्मूषिकान्मूषिकान्तकृत्
05_009_0034 द्वयोर्योगं न पश्यामि तपसो रक्षणस्य च
05_009_0035 अवश्यं तु मया कार्यं वचनं भवतां हितम्
05_009_0036 युष्माभिरपि कर्तव्यं वचनं मम नित्यशः
05_009_0037 तपसास्मि परिश्रान्तो दृढं नियममास्थितः
05_009_0038 न चापि गमने शक्तिं कांचित्पश्यामि चिन्तयन्
05_009_0039 सोऽस्मि नेयः सदा ताता नदीकूलमितः सुखम्
05_009_0040 तथेति तं प्रतिज्ञाय मूषिका भरतर्षभ
05_009_0041 वृद्धबालमथो सर्वे मार्जाराय न्यवेदयन्
05_009_0042 ततः स पापो दुष्टात्मा मूषिकानथ भक्षयन्
05_009_0043 पीवरश्च सुवर्णश्च दृढबन्धश्च जायते
05_009_0044 मूषिकाणां गणश्चात्र भृशं संक्षीयतेऽथ सः
05_009_0045 मार्जारो वर्धते चापि तेजोबलसमन्वितः
05_009_0046 ततस्ते मूषिकाः सर्वे समेत्यान्योन्यमब्रुवन्
05_009_0047 मातुलो वर्धते नित्यं वयं क्षीयामहे भृशम्
05_009_0048 ततः प्राज्ञतमः कश्चिड्डिण्डिको नाम मूषिकः
05_009_0049 अब्रवीद्वचनं राजन्मूषिकाणां महागणम्
05_009_0050 गच्छतां वो नदीतीरं सहितानां विशेषतः
05_009_0051 पृष्ठतोऽहं गमिष्यामि सहैव मातुलेन तु
05_009_0052 साधु साध्विति ते सर्वे पूजयां चक्रिरे तदा
05_009_0053 चक्रुश्चैव यथान्यायं डिण्डिकस्य वचोऽर्थवत्
05_009_0054 अविज्ञानात्ततः सोऽथ डिण्डिकं ह्युपभुक्तवान्
05_009_0055 ततस्ते सहिताः सर्वे मन्त्रयामासुरञ्जसा
05_009_0056 तत्र वृद्धतमः कश्चित्कोलिको नाम मूषिकः
05_009_0057 अब्रवीद्वचनं राजञ्ज्ञातिमध्ये यथातथम्
05_009_0058 न मातुलो धर्मकामश्छद्ममात्रं कृता शिखा
05_009_0059 न मूलफलभक्षस्य विष्ठा भवति लोमशा
05_009_0060 अस्य गात्राणि वर्धन्ते गणश्च परिहीयते
05_009_0061 अद्य सप्ताष्टदिवसान्डिण्डिकोऽपि न दृश्यते
05_009_0062 एतच्छ्रुत्वा वचः सर्वे मूषिका विप्रदुद्रुवुः
05_009_0063 बिडालोऽपि स दुष्टात्मा जगामैव यथागतम्
05_009_0064 तथा त्वमपि दुष्टात्मन्बैडालं व्रतमास्थितः
05_009_0065 चरसि ज्ञातिषु सदा बिडालो मूषिकेष्विव
05_009_0066 अन्यथा किल ते वाक्यमन्यथा कर्म दृश्यते
05_009_0067 दम्भनार्थाय लोकस्य वेदाश्चोपशमश्च ते
05_009_0068 त्यक्त्वा छद्म त्विदं राजन्क्षत्रधर्मं समाश्रितः
05_009_0069 कुरु कार्याणि सर्वाणि धर्मिष्ठोऽसि नरर्षभ
05_009_0070 बाहुवीर्येण पृथिवीं लब्ध्वा भरतसत्तम
05_009_0071 देहि दानं द्विजातिभ्यः पितृभ्यश्च यथोचितम्
05_009_0072 क्लिष्टाया वर्षपूगांश्च मातुर्मातृहिते स्थितः
05_009_0073 प्रमार्जाश्रु रणे जित्वा संमानं परमावह
05_009_0074 पञ्च ग्रामा वृता यत्नान्नास्माभिरपवर्जिताः
05_009_0075 युध्यामहे कथं संख्ये कोपयेम च पाण्डवान्
05_009_0076 त्वत्कृते दुष्टभावस्य संत्यागो विदुरस्य च
05_009_0077 जातुषे च गृहे दाहं स्मर तं पुरुषो भव
05_009_0078 यच्च कृष्णमवोचस्त्वमायान्तं कुरुसंसदि
05_009_0079 अयमस्मि स्थितो राजञ्शमाय समराय च
05_009_0080 तस्यायमागतः कालः समरस्य नराधिप
05_009_0081 एतदर्थं मया सर्वं कृतमेतद्युधिष्ठिर
05_009_0082 किं नु युद्धात्परं लाभं क्षत्रियो बहु मन्यते
05_009_0083 किं च त्वं क्षत्रियकुले जातः संप्रथितो भुवि
05_009_0084 द्रोणादस्त्राणि संप्राप्य कृपाच्च भरतर्षभ
05_009_0085 तुल्ययोनौ समबले वासुदेवं समाश्रितः
05_009_0086 ब्रूयास्त्वं वासुदेवं च पाण्डवानां समीपतः
05_009_0087 आत्मार्थं पाण्डवार्थं च यत्तो मां प्रतियोधय
05_009_0088 सभामध्ये च यद्रूपं मायया कृतवानसि
05_009_0089 तत्तथैव पुनः कृत्वा सार्जुनो मामभिद्रव
05_009_0090 इन्द्रजालं च मायां वै कुहका वापि भीषणा
05_009_0091 आत्तशस्त्रस्य संग्रामे वहन्ति प्रतिगर्जनाः
05_009_0092 वयमप्युत्सहेम द्यां खं च गच्छेम मायया
05_009_0093 रसातलं विशाऽमोपि ऐन्द्रं वा पुरमेव तु
05_009_0094 दर्शयेम च रूपाणि स्वशरीरे बहून्यपि
05_009_0095 न तु पर्यायतः सिद्धिर्बुद्धिमाप्नोति मानुषीम्
05_009_0096 मनसैव हि भूतानि धातैव कुरुते वशे
05_009_0097 यद्ब्रवीषि च वार्ष्णेय धार्तराष्ट्रानहं रणे
05_009_0098 घातयित्वा प्रदास्यामि पार्थेभ्यो राज्यमुत्तमम्
05_009_0099 आचचक्षे च मे सर्वं संजयस्तव भाषितम्
05_009_0100 मद्द्वितीयेन पार्थेन वैरं वः सव्यसाचिना
05_009_0101 स सत्यसंगरो भूत्वा पाण्डवार्थे पराक्रमी
05_009_0102 युध्यस्वाद्य रणे यत्तः पश्यामः पुरुषो भव
05_009_0103 यस्तु शत्रुमभिज्ञाय शुद्धं पौरुषमास्थितः
05_009_0104 करोति द्विषतां शोकं स जीवति सुजीवितम्
05_009_0105 अकस्माच्चैव ते कृष्ण ख्यातं लोके महद्यशः
05_009_0106 अद्येदानीं विजानीमः सन्ति षण्ढाः सशृङ्गकाः
05_009_0107 मद्विधो नापि नृपतिस्त्वयि युक्तः कथंचन
05_009_0108 सन्नाहं संयुगे कर्तुं कंसभृत्ये विशेषतः
% which is followed by 5.157.16.
% [For the fable, cf. Biḷāra-jātaka (ed. Fausboll,
% vol. 1, pp. 460-61), presenting a jackal (unaccount-
% ably substituted for the cat), which similarly
% pretends asceticism to beguile a troop of rats.]

% After 5.157.17 (which is transposed), K4 B
% Dn1 Ds D1 (om. lines 1-6). 3.4.6-8.10 ins.:
05_010_0001 यद्ब्रवीषि च कौन्तेय धार्तराष्ट्रानहं रणे
05_010_0002 निहनिष्यामि तरसा तस्य कालोऽयमागतः
05_010_0003 त्वं हि भोज्ये पुरस्कार्यो भक्ष्ये पेये च भारत
05_010_0004 क्व युद्धं क्व च भोक्तव्यं युध्यस्व पुरुषो भव
05_010_0005 शयिष्यसे हतो भूमौ गदामालिङ्ग्य भारत
05_010_0006 तद्वृथा च सभामध्ये वल्गितं ते वृकोदर
05_010_0007 उलूक नकुलं ब्रूहि वचनान्मम भारत
05_010_0008 युध्यस्वाद्य स्थिरो भूत्व पश्यामस्तव पौरुषम्
05_010_0009 युधिष्ठिरानुरागं च द्वेषं च मयि भारत
05_010_0010 कृष्णायाश्च परिक्लेशं स्मरेदानीं यथातथम्
05_010_0011 ब्रूयास्त्वं सहदेवं च राजमध्ये वचो मम
05_010_0012 युध्येदानीं रणे यत्तः क्लेशान्स्मर च पाण्डव
05_010_0013 विराटद्रुपदौ चोभौ ब्रूयास्त्वं वचनान्मम
05_010_0014 न दृष्टपूर्वा भर्तारो भृत्यैरपि महागुणैः
05_010_0015 तथार्थपतिभिर्भृत्या यतः सृष्टाः प्रजास्ततः
05_010_0016 अश्लाघ्योऽयं नरपतिर्युवयोरिति चागतम्
05_010_0017 ते यूयं संहता भूत्वा तद्वधार्थं ममापि च
05_010_0018 आत्मार्थं पाण्डवार्थं च प्रयुध्यध्वं मया सह
05_010_0019 धृष्टद्युम्नं च पाञ्चाल्यं ब्रूयास्त्वं वचनान्मम
05_010_0020 एष ते समयः प्राप्तो लब्धव्यश्च त्वयापि सः
05_010_0021 द्रोणमासाद्य समरे ज्ञास्यसे हितमुत्तमम्
05_010_0022 युध्यस्व ससुहृत्पापं कुरु कर्म सुदुष्करम्
05_010_0023 शिखण्डिनमथो ब्रूहि उलूक वचनान्मम
05_010_0024 स्त्रीति मत्वा महाबाहुर्न हनिष्यति कौरवः
05_010_0025 गाङ्गेयो धन्विनां श्रेष्ठो युध्येदानीं सुनिर्भयम्
05_010_0026 कुरु कर्म रणे यत्तः पश्यामः पौरुषं तव
05_010_0027 एवमुक्त्वा ततो राजा प्रहस्योलूकमब्रवीत्
05_010_0028 धनंजयं पुनर्ब्रूहि वासुदेवस्य शृण्वतः

% After 5.157.18 (which is a variant of 5.158
% 11), K4 B Dn1 Ds D6.8.10 read for the first time
% 5.158.12-41 (with v.l. and ins.), repeating the
% passage in its proper place:
05_011_0001 असमागम्य भीष्मेण संयुगे किं विकत्थसे
05_011_0002 आरुरुक्षुर्यथा मन्दः पर्वतं गन्धमादनम्
05_011_0003 एवं कत्थसि कौन्तेय अकत्थन्पुरुषो भव
05_011_0004 सूतपुत्रं सुदुर्धर्षं शल्यं च बलिनां वरम्
05_011_0005 द्रोणं च बलिनां श्रेष्ठं शचीपतिसमं युधि
05_011_0006 अजित्वा संयुगे पार्थ राज्यं कथमिहेच्छसि
05_011_0007 ब्राह्मे धनुषि चाचार्यं वेदयोरन्तगं द्वयोः
05_011_0008 युधि धुर्यमविक्षोभ्यमनीकचरमच्युतम्
05_011_0009 द्रोणं महाद्युतिं पार्थ जेतुमिच्छसि तन्मृषा
05_011_0010 न हि शुश्रुम वातेन मेरुमुन्मथितं गिरिम्
05_011_0011 अनिलो वा वहेन्मेरुं द्यौर्वापि निपतेन्महीम्
05_011_0012 युगं वा परिवर्तेत यद्येवं स्याद्यथात्थ माम्
05_011_0013 को ह्यस्ति जीविताकाङ्क्षी प्राप्येममरिमर्दनम्
05_011_0014 पार्थो वा इतरो वापि कोऽन्यः स्वस्ति गृहान्व्रजेत्
05_011_0015 कथमाभ्यामभिध्यातः संस्पृष्टो दारुणेन वा
05_011_0016 रणे जीवन्प्रमुच्येत पदा भूमिमुपस्पृशन्
05_011_0017 किं दर्दुरः कूपशयो यथेमां
05_011_0018 न बुध्यसे राजचमूं समेताम्
05_011_0019 दुराधर्षां देवचमूप्रकाशां
05_011_0020 गुप्तां नरेन्द्रैस्त्रिदशैरिव द्याम्
05_011_0021 प्राच्यैः प्रतीच्यैरथ दाक्षिणात्यैर्
05_011_0022 उदीच्यकाम्बोजशकैः खशैश्च
05_011_0023 शाल्वैः समत्स्यैः कुरुमध्यदेश्यैर्
05_011_0024 म्लेच्छैः पुलिन्दैर्द्रविडान्ध्रकाञ्च्यैः
05_011_0025 नानाजनौघं युधि संप्रवृद्धं
05_011_0026 गाङ्गं यथा वेगमपारणीयम्
05_011_0027 मां च स्थितं नागबलस्य मध्ये
05_011_0028 युयुत्ससे मन्द किमल्पबुद्धे
05_011_0029 अक्षय्याविषुधी चैव अग्निदत्तं च ते रथम्
05_011_0030 जानीमो हि रणे पार्थ केतुं दिव्यं च भारत
05_011_0031 अकत्थमानो युध्यस्व कत्थसेऽर्जुन किं बहु
05_011_0032 पर्यायात्सिद्धिरेतस्य नैतत्सिध्यति कत्थनात्
05_011_0033 यदीदं कत्थनाल्लोके सिध्येत्कर्म धनंजय
05_011_0034 सर्वे भवेयुः सिद्धार्थाः कत्थने को हि दुर्गतः
05_011_0035 जानामि ते वासुदेवं सहायं
05_011_0036 जानामि ते गाण्डिवं तालमात्रम्
05_011_0037 जानाम्यहं त्वादृशो नास्ति योद्धा
05_011_0038 जानानस्ते राज्यमेतद्धरामि
05_011_0039 न तु पर्यायधर्मेण सिद्धिं प्राप्नोति मानवः
05_011_0040 मनसैवानुकूलानि धातैव कुरुते वशे
05_011_0041 त्रयोदश समा भुक्तं राज्यं विलपतस्तव
05_011_0042 भूयश्चैव प्रशासिष्ये त्वां निहत्य सबान्धवम्
05_011_0043 क्व तदा गाण्डिवं तेऽभूद्यत्त्वं दासपणैर्जितः
05_011_0044 क्व तदा भीमसेनस्य बलमासीच्च फल्गुन
05_011_0045 सगदाद्भीमसेनाद्वा फाल्गुनाद्वा सगाण्डिवात्
05_011_0046 न वै मोक्षस्तदा योऽभूद्विना कृष्णामनिन्दिताम्
05_011_0047 सा वो दास्ये समापन्नान्मोचयामास पार्षती
05_011_0048 अमानुष्यं समापन्नान्दासकर्मण्यवस्थितान्
05_011_0049 अवोचं यत्षण्ढतिलानहं वस्तथ्यमेव तत्
05_011_0050 धृता हि वेणी पार्थेन विराटनगरे तदा
05_011_0051 सूदकर्मणि विश्रान्तं विराटस्य महानसे
05_011_0052 भीमसेनेन कौन्तेय यत्तु तन्मम पौरुषम्
05_011_0053 एवमेव सदा दण्डं क्षत्रियाः क्षत्रिये दधुः
05_011_0054 वेणीं कृत्वा षण्ढवेषः कन्यां नर्तितवानसि
05_011_0055 न भयाद्वासुदेवस्य न चापि तव फाल्गुन
05_011_0056 राज्यं प्रतिप्रदास्यामि युध्यस्व सहकेशवः
05_011_0057 न माया हीन्द्रजालं वा कुहका वापि भीषणाः
05_011_0058 व्यात्तशस्त्रस्य संग्रामे वहन्ति प्रतिगर्जनाः
05_011_0059 वासुदेवसहस्रं वा फाल्गुनानां शतानि वा
05_011_0060 आसाद्य माममोघेषुं द्रविष्यन्ति दिशो दश
05_011_0061 संयुगं गच्छ भीष्मेण भिन्धि वा शिरसा गिरिम्
05_011_0062 तरस्व वा महागाधं बाहुभ्यां पुरुषोदधिम्
05_011_0063 शारद्वतमहामीनं सौमदत्तितिमिंगिलम्
05_011_0064 भीष्मवेगमपर्यन्तं द्रोणग्राहदुरासदम्
05_011_0065 कर्णशल्यझषावर्तं काम्बोजवडवामुखम्
05_011_0066 दुःशासनौघं शलशल्यमत्स्यं
05_011_0067 सुषेणचित्रायुधनागनक्रम्
05_011_0068 जयद्रथाद्रिं पुरुमित्रगाधं
05_011_0069 दुर्मर्षणोदं शकुनिप्रपातम्
05_011_0070 शस्त्रौघमक्षय्यमभिप्रवृद्धं
05_011_0071 यदावगाह्य श्रमनष्टचेताः
05_011_0072 भविष्यसि त्वं हतसर्वबान्धवस्
05_011_0073 तदा मनस्ते परितापमेष्यति
05_011_0074 तदा मनस्ते त्रिदिवादिवाशुचेर्
05_011_0075 निवर्तिता पार्थ महीप्रशासनात्
05_011_0076 प्रशाम्य राज्यं हि सुदुर्लभं त्वया
05_011_0077 बुभूषितः स्वर्ग इवातपस्विना
05_011=0077 Colophon.

% After 5.159.6, K4 B Dn1 Ds D3.4.6-8.10 ins.:
05_012_0001 एवमुक्त्वा महाबाहुः केशवो राजसत्तम
05_012_0002 पुनरेव महाप्राज्ञं युधिष्ठिरमुदैक्षत
05_012_0003 सृञ्जयानां च सर्वेषां कृष्णस्य च यशस्विनः
05_012_0004 द्रुपदस्य सपुत्रस्य विराटस्य च संनिधौ
05_012_0005 भूमिपानां च सर्वेषां मध्ये वाक्यं जगाद ह
05_012_0006 उलूकोऽप्यर्जुनं भूयो यथोक्तं वाक्यमब्रवीत्
05_012_0007 आशीविषमिव क्रुद्धं तुदन्वाक्यशलाकया
05_012_0008 कृष्णादींश्चैव तान्सर्वान्यथोक्तं वाक्यमब्रवीत्
05_012_0009 उलूकस्य तु तद्वाक्यं पापं दारुणमीरितम्
05_012_0010 श्रुत्वा विचुक्षुभे पार्थो ललाटं चाप्यमार्जयत्
05_012_0011 तदवस्थं तदा दृष्ट्वा पार्थं सा समितिर्नृप
05_012_0012 नामृष्यन्त महाराज पाण्डवानां महारथाः
05_012_0013 अधिक्षेपेण कृष्णस्य पार्थस्य च महात्मनः
05_012_0014 श्रुत्वा ते पुरुषव्याघ्राः क्रोधाज्जज्वलुरच्युताः
05_012_0015 धृष्टद्युम्नः शिखण्डी च सात्यकिश्च महारथः
05_012_0016 केकया भ्रातरः पञ्च राक्षसश्च घटोत्कचः
05_012_0017 द्रौपदेयाभिमन्युश्च धृष्टकेतुश्च पार्थिवः
05_012_0018 भीमसेनश्च विक्रान्तो यमजौ च महारथौ
05_012_0019 उत्पेतुरासनात्सर्वे क्रोधसंरक्तलोचनाः
05_012_0020 बाहून्प्रगृह्य रुचिरान्रक्तचन्दनरूषितान्
05_012_0021 अङ्गदैः पारिहार्यैश्च केयूरैश्च विभूषितान्
05_012_0022 दन्तान्दन्तेषु निष्पिष्य सृक्किणी परिलेलिहन्
05_012_0023 तेषामाकारभावज्ञः कुन्तीपुत्रो वृकोदरः
05_012_0024 उदतिष्ठत्स वेगेन क्रोधेन प्रज्वलन्निव
05_012_0025 उद्वृत्य सहसा नेत्रे दन्तान्कटकटाय्य च
05_012_0026 हस्तं हस्तेन निष्पिष्य उलूकं वाक्यमब्रवीत्
05_012_0027 अशक्तानामिवास्माकं प्रोत्साहननिमित्तकम्
05_012_0028 श्रुतं ते वचनं मूर्ख यत्त्वां दुर्योधनोऽब्रवीत्
05_012_0029 तन्मे कथयतो मन्द श्रुणु वाक्यं दुरासदम्
05_012_0030 सर्वक्षत्रस्य मध्ये त्वं यद्वक्ष्यसि सुयोधनम्
05_012_0031 शृण्वतः सूतपुत्रस्य पितुश्च त्वं दुरात्मनः
05_012_0032 अस्माभिः प्रीतिकामैस्तु भ्रातुर्ज्येष्ठस्य नित्यशः
05_012_0033 मर्षितं ते दुराचार तत्त्वं न बहु मन्यसे
05_012_0034 प्रेषितश्च हृषीकेशः शमाकाङ्क्षी कुरून्प्रति
05_012_0035 कुलस्य हितकामेन धर्मराजेन धीमता
05_012_0036 त्वं कालचोदितो नूनं गन्तुकामो यमक्षयम्
05_012_0037 गच्छस्वाहवमस्माभिस्तच्च श्वो भविता ध्रुवम्
05_012_0038 मयापि च प्रतिज्ञातो वधः सभ्रातृकस्य ते
05_012_0039 स तथा भविता पाप नात्र कार्या विचारणा
05_012_0040 वेलामतिक्रमेत्सद्यः सागरो वरुणालयः
05_012_0041 पर्वताश्च विशीर्येयुर्मयोक्तं न मृषा भवेत्
05_012_0042 सहायस्ते यदि यमः कुबेरो रुद्र एव वा
05_012_0043 यथाप्रतिज्ञं दुर्बुद्धे प्रकरिष्यन्ति पाण्डवाः
05_012_0044 दुःशासनस्य रुधिरं पाता चास्मि यथेप्सितम्
05_012_0045 यश्चेह प्रतिसंरब्धः क्षत्रियो माभियास्यति
05_012_0046 अपि भीष्मं पुरस्कृत्य तं नेष्यामि यमक्षयम्
05_012_0047 यच्चैतदुक्तं वचनं मया क्षत्रस्य संसदि
05_012_0048 यथैतद्भविता सत्यं तथैवात्मानमालभे
05_012_0049 भीमसेनवचः श्रुत्वा सहदेवोऽप्यमर्षणः
05_012_0050 क्रोधसंरक्तनयनस्ततो वाक्यमुवाच ह
05_012_0051 शौटीरशूरसदृशमनीकजनसंसदि
05_012_0052 शृणु पाप वचो मह्यं यद्वाच्यो हि पिता त्वया
05_012_0053 नास्माकं भविता भेदः कदाचित्कुरुभिः सह
05_012_0054 धृतराष्ट्रस्य संबन्धो यदि न स्यात्त्वया सह
05_012_0055 त्वं तु लोकविनाशाय धृतराष्ट्रकुलस्य च
05_012_0056 उत्पन्नो वैरपुरुषः स्वकुलघ्नश्च पापकृत्
05_012_0057 जन्मप्रभृति चास्माकं पिता ते पापपूरुषः
05_012_0058 अहितानि नृशंसानि नित्यशः कर्तुमिच्छति
05_012_0059 तस्य वैरानुषङ्गस्य गन्तास्म्यन्तं सुदुर्गमम्
05_012_0060 अहमादौ निहत्य त्वां शकुनेः संप्रपश्यतः
05_012_0061 ततोऽस्मि शकुनिं हन्ता मिषतां सर्वधन्विनाम्
05_012_0062 भीमस्य वचनं श्रुत्वा सहदेवस्य चोभयोः
05_012_0063 उवाच फाल्गुनो वाक्यं भीमसेनं स्मयन्निव
05_012_0064 भीमसेन न ते सन्ति येषां वैरं त्वया सह
05_012_0065 मन्दा गृहेषु सुखिनो मृत्युपाशवशं गताः
05_012_0066 उलूकश्च न ते वाच्यः परुषं पुरुषोत्तम
05_012_0067 दूताः किमपराध्यन्ते यथोक्तस्यानुभाषिणः
05_012_0068 एवमुक्त्वा महाबाहुं भीमं भीमपराक्रमम्
05_012_0069 धृष्टद्युम्नमुखान्वीरान्सुहृदः समभाषत
05_012_0070 श्रुतं वस्तस्य पापस्य धार्तराष्ट्रस्य भाषितम्
05_012_0071 कुत्सना वासुदेवस्य मम चैव विशेषतः
05_012_0072 श्रुत्वा भवन्तः संरब्धा अस्माकं हितकाम्यया
05_012_0073 प्रभावाद्वासुदेवस्य भवतां च प्रयत्नतः
05_012_0074 समग्रं पार्थिवं क्षत्रं सर्वं न गणयाम्यहम्
05_012_0075 भवद्भिः समनुज्ञातो वाक्यमस्य यदुत्तरम्
05_012_0076 उलूके प्रापयिष्यामि यद्वक्ष्यामि सुयोधनम्
05_012_0077 श्वोभूते कत्थितस्यास्य प्रतिवाक्यं चमूमुखे
05_012_0078 गाण्डीवेनाभिधास्यामि क्लीबा हि वचनोत्तराः
05_012_0079 ततस्ते पार्थिवाः सर्वे प्रशशंसुर्धनंजयम्
05_012_0080 तेन वाक्योपचारेण विस्मिता राजसत्तमाः
05_012_0081 अनुनीय च तान्सर्वान्यथामान्यं यथावयः
05_012_0082 धर्मराजस्तदा वाक्यं तत्प्राप्यं प्रत्यभाषत
05_012_0083 आत्मानमवमन्वानो न हि स्यात्पार्थिवोत्तमः
05_012_0084 तत्रोत्तरं प्रवक्ष्यामि तव शुश्रूषणे रतः
05_012_0085 उलूकं भरतश्रेष्ठ सामपूर्वमथोर्जितम्
05_012_0086 दुर्योधनस्य तद्वाक्यं निशम्य भरतर्षभ
05_012_0087 अतिलोहितनेत्राभ्यामाशीविष इव श्वसन्
05_012_0088 स्मयमान इव क्रोधात्सृक्किणी परिसंलिहन्
05_012_0089 जनार्दनमभिप्रेक्ष्य भ्रातॄंश्चैवेदमब्रवीत्
05_012_0090 अभ्यभाषत कैतव्यं प्रगृह्य विपुलं भुजम्
05_012_0091 उलूक गच्छ कैतव्य ब्रूहि तात सुयोधनम्
05_012_0092 कृतघ्नं वैरपुरुषं दुर्मतिं कुलपांसनम्
05_012_0093 पाण्डवेषु सदा पाप नित्यं जिह्मं प्रवर्तसे
05_012_0094 स्ववीर्याद्यः पराक्रम्य पाप आह्वयते परान्
05_012_0095 अभीतः पूरयन्वाक्यमेष वै क्षत्रियः पुमान्
05_012_0096 स पाप क्षत्रियो भूत्वा अस्मानाहूय संयुगे
05_012_0097 मान्यामान्यान्पुरस्कृत्य युद्धं मा गाः कुलाधम
05_012_0098 आत्मवीर्यं समाश्रित्य भृत्यवीर्यं च कौरव
05_012_0099 आह्वयस्व रणे पार्थान्सर्वथा क्षत्रियो भव
05_012_0100 परवीर्यं समाश्रित्य यः समाह्वयते परान्
05_012_0101 अशक्तः स्वयमादातुमेतदेव नपुंसकम्
05_012_0102 यस्त्वं परेषां वीर्येण आत्मानं बहु मन्यसे
05_012_0103 कथमेवमशक्तस्त्वमस्मान्समभिगर्जसि

% After 5.160.23, K4 B Dn1 Ds D3.6-8.10 ins.:
05_013_0001 युधिष्ठिरोऽपि कैतव्यमुलूकमिदमब्रवीत्
05_013_0002 उलूक मद्वचो ब्रूहि गत्वा तात सुयोधनम्
05_013_0003 स्वेन वृत्तेन मे वृत्तं नाधिगन्तुं त्वमर्हसि
05_013_0004 उभयोरन्तरं वेद सूनृतानृतयोरपि
05_013_0005 न चाहं कामये पापमपि कीटपिपीलयोः
05_013_0006 किं पुनर्ज्ञातिषु वधं कामयेयं कथंचन
05_013_0007 एतदर्थं मया तात पञ्च ग्रामा वृताः पुरा
05_013_0008 कथं तव सुदुर्बुद्धे न प्रेक्षे व्यसनं महत्
05_013_0009 स त्वं कामपरीतात्मा मूढभावाच्च कत्थसे
05_013_0010 तथैव वासुदेवस्य न गृह्णासि हितं वचः
05_013_0011 किं चेदानीं बहूक्तेन युध्यस्व सह बान्धवैः
05_013_0012 मम विप्रियकर्तारं कैतव्य ब्रूहि कौरवम्
05_013_0013 श्रुतं वाक्यं गृहीतोऽर्थो मतं यत्ते तथास्तु तत्
05_013_0014 भीमसेनस्ततो वाक्यं भूय आह नृपात्मजम्
05_013_0015 उलूक मद्वचो ब्रूहि दुर्मतिं पापपूरुषम्
05_013_0016 शठं नैकृतिकं पापं दुराचारं सुयोधनम्
05_013_0017 गृध्रोदरे वा वस्तव्यं पुरे वा नागसाह्वये
05_013_0018 प्रतिज्ञातं मया यच्च सभामध्ये नराधम
05_013_0019 कर्ताहं तद्वचः सत्यं सत्येनैव शपामि ते
05_013_0020 दुःशासनस्य रुधिरं हत्वा पास्याम्यहं मृधे
05_013_0021 सक्थिनी तव भङ्क्त्वैव हत्वा हि तव सोदरान्
05_013_0022 सर्वेषां धार्तराष्ट्राणामहं मृत्युः सुयोधन
05_013_0023 सर्वेषां राजपुत्राणामभिमन्युरसंशयम्
05_013_0024 कर्मणा तोषयिष्यामि भूयश्चैव वचः शृणु
05_013_0025 हत्वा सुयोधन त्वां वै सहितं सर्वसोदरैः
05_013_0026 आक्रमिष्ये पदा मूर्ध्नि धर्मराजस्य पश्यतः
05_013_0027 नकुलस्तु ततो वाक्यमिदमाह महीपते
05_013_0028 उलूक ब्रूहि कौरव्यं धार्तराष्ट्रं सुयोधनम्
05_013_0029 श्रुतं ते गदतो वाक्यं सर्वमेव यथातथम्
05_013_0030 तथा कर्तास्मि कौरव्य यथा त्वमनुशासि माम्
05_013_0031 सहदेवोऽपि नृपते इदमाह वचोऽर्थवत्
05_013_0032 सुयोधन मतिर्या ते वृथैषा ते भविष्यति
05_013_0033 शोचिष्यसे महाराज सपुत्रज्ञातिबान्धवः
05_013_0034 इमं च क्लेशमस्माकं हृष्टो यत्त्वं निकत्थसे
05_013_0035 विराटद्रुपदौ वृद्धावुलूकमिदमूचतुः
05_013_0036 दासभावं नियच्छेव साधोरिति मतिः सदा
05_013_0037 तौ च दासावदासौ वा पौरुषं यस्य यादृशम्
05_013_0038 शिखण्डी तु ततो वाक्यमुलूकमिदमब्रवीत्
05_013_0039 वक्तव्यो भवता राजा पापेष्वभिरतः सदा
05_013_0040 पश्य त्वं मां रणे राजन्कुर्वाणं कर्म दारुणम्
05_013_0041 यस्य वीर्यं समासाद्य मन्यसे विजयं युधि
05_013_0042 तमहं पातयिष्यामि रथात्तव पितामहम्
05_013_0043 अहं भीष्मवधात्सृष्टो नूनं धात्रा महात्मना
05_013_0044 सोऽहं भीष्मं हनिष्यामि मिषतां सर्वधन्विनाम्
05_013_0045 धृष्टद्युम्नोऽपि कैतव्यमुलूकमिदमब्रवीत्
05_013_0046 सुयोधनो मम वचो वक्तव्यो नृपतेः सुतः
05_013_0047 अहं द्रोणं हनिष्यामि सगणं सहबान्धवम्
05_013_0048 कर्ता चाहं तथा कर्म यथा नान्यः करिष्यति
05_013_0049 तमब्रवीद्धर्मराजः कारुण्यार्थं वचो महत्
05_013_0050 नाहं ज्ञातिवधं राजन्कामयेयं कथंचन
05_013_0051 तवैव दोषाद्दुर्बुद्धे सर्वमेतत्त्वनावृतम्
05_013_0052 अवश्यं च मया कार्यं सर्वेषां चरितं महत्
05_013_0053 स गच्छ माचिरं तात उलूक यदि मन्यसे
05_013_0054 इह वा तिष्ठ भद्रं ते वयं हि तव बान्धवाः
05_013_0055 उलूकस्तु ततो राजन्धर्मपुत्रं युधिष्ठिरम्
05_013_0056 आमन्त्र्य प्रययौ तत्र यत्र राजा सुयोधनः
05_013_0057 उलूकस्तत आगम्य दुर्योधनममर्षणम्
05_013_0058 अर्जुनस्य समादेशं यथोक्तं सर्वमब्रवीत्
05_013_0059 वासुदेवस्य भीमस्य धर्मराजस्य पौरुषम्
05_013_0060 नकुलस्य विराटस्य द्रुपदस्य च भारत
05_013_0061 सहदेवस्य च वचो धृष्टद्युम्नशिखण्डिनोः

% After 5.197.19cd, N ins.:
05_014_0001 चेकितानः स्वसैन्येन महता पार्थिवर्षभ
05_014_0002 धृष्टकेतुश्च चेदीनां प्रणेता पार्थिवो ययौ
05_014_0003 सात्यकिश्च महेष्वासो वृष्णीनां प्रवरो रथः
05_014_0004 वृतः शतसहस्रेण रथानां प्रणुदन्बली
05_014_0005 क्षत्रदेवब्रह्मदेवौ रथस्थौ पुरुषर्षभौ
05_014_0006 जघनं पालयन्तौ च पृष्ठतोऽनुप्रजग्मतुः
05_014_0007 शकटापणवेशाश्च यानं युग्यं च सर्वशः
05_014_0008 तत्र नागसहस्राणि हयानामयुतानि च
05_014_0009 फल्गु सर्वं कलत्रं च यत्किंचित्कृशदुर्बलम्
05_014_0010 कोशसंचयवाहांश्च कोष्ठागारं तथैव च
05_014_0011 गजानीकेन संगृह्य शनैः प्रायाद्युधिष्ठिरः
05_014_0012 तमन्वयात्सत्यधृतिः सौचित्तिर्युद्धदुर्मदः
05_014_0013 श्रेणिमान्वसुदानश्च पुत्रः काश्यस्य वा विभुः
05_014_0014 रथा विंशतिसाहस्रा ये तेषामनुयायिनः
05_014_0015 हयानां चैव कोट्यश्च महतां किङ्किणीकिनाम्
05_014_0016 गजा विंशतिसाहस्रा ईषादन्ताः प्रहारिणः
05_014_0017 कुलीना भिन्नकरटा मेघा इव विसर्पिणः
05_014_0018 षष्टिर्नागसहस्राणि दशान्यानि च भारत
05_014_0019 युधिष्ठिरस्य यान्यासन्युधि सेना महात्मनः
05_014_0020 क्षरन्त इव जीमूताः प्रभिन्नकरटामुखाः
05_014_0021 राजानमन्वयुः पश्चाच्चलन्त इव पर्वताः
05_014_0022 एवं तस्य बलं भीमं कुन्तीपुत्रस्य धीमतः